BAKIM VE ONARIM DA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Dr. Ferhat Güngör Mayıs 2013 Bakım ve Onarım (BO) işlerini güvenli ve amaca uygun yapıp, Ortaya çıkan riskleri ve tehlikeleri bertaraf ederek, İş sağlığı ve güvenliği (İSG) talimatlarını uygulayıp, Alınması gereken önlemlerin farkına varmak ve bilinçlenmektir. BO da İSG nin amacı 1
Makine, tezgah, cihaz, tesis ve Binaların daha uzun sürelerle, arızasız ve problemsiz olarak çalışmasını sağlamak için; Bakım ve Onarım (BO) da beklenmedik tehlikeli durumların ortaya çıkmaması, istenmeyen kazalara, yaralanmalara, makine ve ürün hasarlarına, teslim ve zaman kayıplarına, moral bozukluğuna sebep olmaması için yapılan planlı ve düzenli çalışmalardır. BO da, İSG Bakım ve onarımda, işin gereğine uygun (Elektrik, basınçlı kap ve kazan, Makine Tezgah bakımı vb) yönetmeliklere uygun olarak, Talimatlar hazırlanarak, yapılacaklar ve yapan yazılı hale (5N+1K) getirilmeli ve İşi yapanların, Bundan sorumlu olanların, Böyle izinleri imzalayacak kişiler açık ve net bir şekilde belirlenmeli Uygulamalar talimata göre formlar (chek-list) ile BO öncesi, esnasında ve sonrasında kontrol edilmelidir. BO da güvenliğin sağlanması 2
Bu sistemde; Yapılacak Bakım işinin tarifi, Tarif edilen işin, kim veya kimler tarafından denetleneceği, Söz konusu işin yapımı sırasında alınacak güvenlik tedbirleri, İşe başlamadan önce çalışanlar tarafından alınması gerekli önlemler, (Örneğin; fiziksel kilitleme aygıtlarının takılması, tehlike uyarı levhalarının asılması gibi) Çalışma alanının güvenli olup olmadığının tespiti (yapılan işin yakın çevre için risk yaratmaması veya işin yapımı sırasında yakın çevre şartlarının risk oluşturmaması ) ve güvenli hale getirilmesi, Çalışma izninin kaldırılmasından önce yapılması gerekli işlemlerin belirtilmesi, Bu işlemlerin kimler tarafından yapılacağının açık olarak yazılması, tarih, süre, yapılan onarım ve değişen parçalar ve giderlerin belge-kayıt sistemiyle oluşturulması gerekir. BO da izin sistemi Bakım ekibine; Makinelerin korunması ilkeleri, Elektriksel ve mekaniksel çalışmada güvenlik kuralları, İş ekipmanlarının güvenli kullanımı, Bakım işlerinde çalışma izni. Ayrıca uygulamanın 6331 İSGK göre doğru yapılabilmesi için iyi bir denetim ve otokontrol sistemi kurulmalıdır. BO ekibine eğitim verilmesi 3
1. Çalışmaların aceleye getirilmesi, planlı yapılmaması, 2. Gerekli yerlerden izin alınmaması, izin veren makamların gerekli tedbiri almaması, 3. Uzman kişilerin veya ekiplerin (Ani durumlarda bulunamaması ve kim bulunursa onlarla çalışma yapılması) bulunamaması veya ekiplerin noksan oluşu, 4. Çalışma ortamının uygun aydınlatılmamış olması, BO da KAZALARIN MAYDANA GELİŞ SEBEPLERİ 5-Bakım onarın öncesinde, işe başlamadan önce gerekli tedbirlerin alınmamış olması, işe tedbirsiz başlanması, 6-Çalışma esnasında uygun tedbirlerin alınmamış olması, 7-İşin bitiminde, daha önce sökülmüş olan emniyet tedbirlerinin tekrar yerleştirilmemiş olması, 8-Bakım onarım esnasında tesiste meydana getirilen değişiklikler var ise bu değişikliklerin operatöre izah edilmemiş olması, 9-Malzemelerin uygun kullanılmaması (Emniyet kemerinin iskele gibi kullanılması vb. gibi) BO da KAZALARIN MAYDANA GELİŞ SEBEPLERİ 4
BO da EN ÇOK iş kazaları ne zaman oluşur? BAKIM ESNASINDA BAKIM ÖNCESİNDE BAKIM SONRASINDA Bakım ve onarım işlerindeki kazalar, işe başlamadan önce, çalışma esnasında ve işin bitim aşamasında meydana gelmektedir. Bakım Onarım Öncesi; Bu sebeple bakım ve onarım işlerine başlamadan önce tehlikelerin gözlenmesi, gerekli tedbirlerin alınması, Gerekli Tedbirler Alındıktan sonra da işe başlanması gerekmektedir. Bakım Onarım Esnasında; Enerjiyi kesmeme, şalter vana kilitlememe vb den olan kazalar Bakım Onarım Sonrası; Bakım ve onarın esnasında yapılmış olan değişikliklerden operatörün haberdar edilmemesi bu tür kazalara sebebiyet vermektedir. (Deneme çalışması, malzemelerin toplanması, koruyucuların takılmaması) Onarımın iyi kontrol edilmemesi, cıvata ve somunların sıkılmaması vb. kazaya neden olur. Kazalar, kusur ve ihmallerden mi olur? 5
Bu üç aşamada meydana gelen Kazaları Önlemek İçin Kayıt sisteminin yerleştirilmesi, Bakımların sertifikalı kişiler tarafından yapılması, Personelin ve koruyucuların etkili bir şekilde uygulandığının denetlenmesi, Muayene veya bakım sırasında, koruyucuların kaldırılması gerektiğinde, gücün kesilmesi, şalterin kilitlenmesi, yada takoz konması Makine yapımcılarının Kullanım kılavuzlarına dikkat edilmesi, Önemlidir Takoz BO da Kazalardan korunmak için neler yapılmalıdır? Elektrik kabloları Elektrikli cihazlar Lazer Hareketli makine parçaları Hidrolik sistemler Pnömatik sistemler Doğalgaz sistemleri Yaylar BO da kilit yapılması gereken yerler nereleridir? 6
BO ya başlamadan önce güvenlik adımları 1.Yetkiliyi belirle 2.Sistemi durdur 3.Kilit altına al 6.Kilidi kontrol et 5.Enerjiyi boşalt 4.Enerjiyi izole et 7.Bakım ve onarıma başla 1-Elektriğe çarpılma: a) Sistemin enerjisinin kesilmemiş olmasından, b) Ortamın çok iletken bir ortam olmasından, c) Kullanılan seyyar elektrikli cihazların izolasyonunun Uygun olmamasından, d) Seyyar aydınlatma lambalarının düşük gerilimli (24 Volt) olmamasından, BO da en çok rastlanan kaza türleri 7
2- Makine ve tesislerin veya tesisteki herhangi bir parçanın ömrünün bitmiş olmasından dolayı meydana gelen kazalar. 3- Hareketli kısımlarda yaralanma. Bu tür kazalar makine veya tezgâh durdurulmadan tamir bakım yapılıyor olmasından dolayı meydana gelmektedir. 4- Zararlı- zehirli gaz, toz ve sisler dolayısıyla zehirlenme ve boğulmaların meydana gelmesi; 5-Parlama, patlama, yanma şeklinde meydana gelen kazalar. 6-Düşme şeklindeki kazalar. 7-Kişisel koruyucu malzemeler kullanılmamasından meydana gelen kazalar. BO da en çok rastlanan kaza türleri Madde 499. İşyerinde çalışanlar; bina veya bina kısmında, inşaatta, makinada, tesisatta, alette ve edevatta göreceği noksan veya tehlikeli durumu, amirine veya bakım ve onarım işleriyle görevli olanlara hemen bildirecek ve işveren de bu kusurları en kısa zamanda ve uygun şekilde giderecektir. İşçi Sağ. ve İş Güv. Tüzüğü Bakım ve Onarım maddeleri 8
Madde 500. Bakım ve onarım işlerinin yapılabilmesi için, koruyucu tertibatın kaldırılması gerektiği hallerde, bunlar makine durdurulduktan ve onarım işlerinden sorumlu olanlardan izin alındıktan sonra kaldırılacak ve onarım işlerinden sorumlu kişi, onarılan makine, cihaz veya tesisatın çalışmasına izin vermeden önce, koruyucu tertibatın uygun şekilde tekrar yerlerine konulup konulmadığını kontrol edecektir. İşçi Sağ. ve İş Güv. Tüzüğü Bakım ve Onarım maddeleri Madde 502. Bakım ve onarım işleri ile görevlendirilenlere, yapılacak işlerin gerektiği bütün aletleri alabilecek büyüklükte ve işyerindeki platform veya diğer yüksek yerlere tehlikesizce çekebilecek takım çantaları veya kutuları verilecek, bakım ve onarım işlerinde kullanılan büyük aletlerin taşınması için, özel el arabaları bulundurulacaktır. İşçi Sağ. ve İş Güv. Tüzüğü Bakım ve Onarım maddeleri 9
Madde 503. Bina ve tesisatta yapılacak bakım ve onarım işlerinde, geçici olarak uygun ve güvenli sabit merdivenle platformlar, geçit veya iskeleler yapılacaktır. Madde 504. İşyerlerinde bakım ve onarım işleri, bu yerlerdeki çalışmalar durdurulmadan yapıldığı hallerde, gerekli güvenlik tedbirleri alınacaktır. Madde 508. Basınçlı kazanlar ve kaplar, basınç altında iken onarılmayacaktır İşçi Sağ. ve İş Güv. Tüzüğü Bakım ve Onarım maddeleri Madde 510. Tehlikeli gaz, buhar veya sislerin meydana gelebileceği tank veya depolar içinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde işçilere maskeler, solunum cihazları ile emniyet kemerleri gibi uygun kişisel korunma araçları verilecek ve iş süresince tank veya depo ağızlarında bir gözlemci bulundurulacaktır. Madde 512. Onarılacak tank veya depoların içinde mekanik karıştırma tertibatı bulunduğu hallerde, bakım ve onarıma başlanmadan önce, karıştırıcı tertibatın güç kaynağı ile bağlantısı kesilecek ve karıştırıcılar, uygun şekilde takozlanacak, desteklenecek veya bağlanacaktır. Madde 514. İçinde işçilerin çalışmakta olduğu küçük depo veya kapalı yerlere, gerektiğinde sürekli olarak ve uygun şekilde temiz hava verilecektir. İşçi Sağ. ve İş Güv. Tüzüğü Bakım ve Onarım maddeleri 10
Madde 515. Korozif, parlayıcı, patlayıcı veya zehirli maddelerin taşındığı boru veya kanalların onarım işlerine başlanmadan önce, vanalar iyice kapatılıp kilitlenecek veya uygun sürgü tertibatı ile bağlanacak, boru ve kanallar tamamen boşaltılacak ve bu arada çıkacak gaz veya buhar, dağılıp kayboluncaya kadar beklenecektir. Oksijenle kaynak veya kesme işleri yapıldığı hallerde, borular yıkanacak ve gerektiğinde kaynar su veya buhar geçirilecektir. İşçi Sağ. ve İş Güv. Tüzüğü Bakım ve Onarım maddeleri Madde 520. Gömlekli veya çift cidarlı veya kapalı kaplarda ısı veya kaynak işleri yapılmadan önce, bunlar iyice havalandırılacak ve kaynak işlerinin yapıldığı sürece hiçbir şekilde oksijen verilmeyecektir. Madde 521. Korkuluklu platformlarla çalışılması imkanı sağlanamayan ve 4 metreden fazla yüksekliği bulunan binaların dış kısımlarında, çatılarında ve benzeri yüksek yerlerde, bakım veya onarım işleriyle her türlü bina sökme ve yıkma işlerinde gerekli güvenlik tedbirleri alınacak ve çalışan işçilere, uygun baret, emniyet kemerleri ve bağlama ipleri gibi kişisel korunma araçları verilecek ve işçiler bunları kullanacaklardır. İşçi Sağ. ve İş Güv. Tüzüğü Bakım ve Onarım maddeleri 11
Madde 221. Kazanların bakım ve onarımıyla ilgili çalışmalardan aşağıdaki tedbirler alınacaktır: 1) Buhar basıncı altında bulunan kazanların basınçla ilgili kısımlarında onarım yapılmayacaktır. 2) Söndürülen bir kazanın içine basınç ve ısı normale dönmedikçe bakım ve onarım için kimse sokulmayacaktır. 3) Paralel çalışan kazanların birbirleri ile olan bağlantıları kesildikten sonra, kör tapa ile kapatılacak ve vanaların üzerine uyarma levhaları konacaktır. 4) Kazanın içinde yapılacak temizlik, bakım ve onarım için, işçinin kazan içine girmesinden önce blöf, besleme suyu, buhar ve sıcak su çıkış stop valfları ile diğer bütün vanalar kapatılacak ve üzerlerine uyarma levhaları konacaktır. İşçi Sağ. ve İş Güv. Tüzüğü Basınçlı kap ve kazanda Bakım ve Onarım maddeleri 5) Bakım ve onarım için kazana girmiş olan bir işçiyi gözetleyecek ve gerektiğinde ona yardım edecek diğer bir işçi kazan kapakları başında bekletilecektir. 6) Ocak, içerisine işçi girmeden önce, tehlikeli gazlara karşı havalandırılmış olacak ve onarım sırasında ve özellikle rutubetli günlerde, vantilatör ve aspiratör çalıştırılarak baca gazlarının ve dumanı kazana dolması önlenecektir. 7) Kazan içerisinde gerekli tedbirler alınmadıkça, oksi-asetilen kaynağı yapılmayacaktır. 8) Kazanın temizliğinde ve onarımında, mekanik aletlerle çalışılması gerektiği hallerde, bu aletleri çalıştıran basınçlı hava kompresörleri veya diğer tahrik makineleri, kazanın dışında bulunacak, bunların kazan içindeki cihazlarla bağlantıları sağlam olacak ve elektrik kabloları, çalışmaya başlamadan önce kontrol edilecektir. İşçi Sağ. ve İş Güv. Tüzüğü Basınçlı kap ve kazanda Bakım ve Onarım maddeleri 12
Elektriğin güvenli kullanımı için şu hususlara dikkat etmek gereklidir. 1) Elektrik tesisatında standartlara uygun malzemelerin kullanılmalı 2) Atölyedeki veya bölümdeki tezgahları tamamen durduracak bir ana şalter bulunmalıdır. Ayrıca her makina ve tezgahın ayrı ayrı durdurma tertibatı bulunmalıdır. 3) Elektrik panolarının ön kısımlarında geçişi güçleştirecek malzeme bırakılmamalıdır. 4) Elektrikli teçhizatı kullanmaya başlamadan önce el ve ayakların kuruluğundan emin olunmalıdır. Aksi durumda nemli veya ıslak bir zeminde çalışma zorunluluğu doğarsa, bir kaçak akım rölesi kullanılmalıdır. Ayrıca, yalıtkan ayakkabı giyilmelidir, kuru tahta ya da bir paspas üzerinde durulmalıdır. 5) Cihazların fişini prize takmadan önce bu cihazın kapalı (Off/0n) olduğu kontrol edilmelidir. Kabloların duy'a/prize veya el aletlerine giriş yerlerinde yıpranma olup olmadığını kontrol edilmelidir. Elektriğin güvenli kullanımı 6) Prizlerin emniyet kapaklı olması tercih edilmelidir. 7) Mutlaka topraklı (toprak bağlantılı) priz kullanılmalıdır. 8) Buşonlu sigortalara asla tel sararak onarım yapılmamalıdır. Otomatik sigorta kullanılmalıdır. Elektriğin güvenli kullanımı 13
Metallerin kaynak, kesme ve diğer benzer yöntemlerle işlenmesi sırasında çalışanlar için zararlı olabilecek çeşitli toz, duman ve gazlar gibi hava kirleticileri oluşmaktadır. lı imalat atölyelerindeki çalışma ortamında izin verilen yoğunluktan daha fazla kirleticilerin bulunması ve bu havanın solunması durumunda maruz kalma süresi ve yoğunluğuna göre; Solunum güçlüğü, kan hastalıkları, kanser, kronik bronşit, baş ağrısı, akciğer ödemi, metal dumanı ateşi, ağız ve burun mukozasında tahrişler oluşabilmektedir. Ayrıca merkezi sinir sistemi, böbrek, karaciğer, kan yapıcı sistem ve kemik yapısı üzerinde de çeşitli hasarlar oluşmakta ve buna bağlı hastalıklar ortaya çıkabilmektedir. Metal içeren toz, gaz ve dumanların uzun süre solunması sonucunda akciğerde birikmesi ile pnömokonyoz adı verilen meslek hastalıkları oluşmaktadır. Duman ve gazlar, benzer etkiyi gözlerde de göstermekte ve gözlerde irritasyon, konjuktivit, keratit ve allerji gibi sağlık sorunları ortaya çıkarmaktadır. (Duman ve Gazlar) lı imalat atölyelerinde ortaya çıkan metal dumanı, gaz ve buharlar dışında ikinci önemli risk grubu ise kaynak ve kesme işlemleri sırasında oluşan ışınlardır. Genel olarak kaynak işleminde oluşan ark enerjisinin yaklaşık % 15'i ışın şeklinde çalışma ortamına yayılmaktadır. Bu ışınların yaklaşık % 60'ı kızılötesi, % 30'u parlak ve % 10'u ise morötesi ışınlardır. 100-4.000 Angströmlük (Ao=10-7 mm) kısa dalga boyu ile görünen ışık bandının üst tarafında yer alan morötesi ışınlar çalışanların gözlerinde en fazla hasara neden olmaktadır. Ayrıca bu ışınlar görülemediğinden göz refleksleri ile korunabilme olasılığı da bulunmamaktadır. 8.000-10.000.000 Angströmlük dalga boyu ile görünen ışık bandının alt tarafında yer alan kızılötesi ışınlar ise, düşük enerjili olduklarından çalışanların gözleri üzerindeki etkileri ve zararları, morötesi ışınlara göre daha azdır. Göz yanması, kanlanması, yüz-göz kızarması gibi sağlık sorunları kaynak ve kesme ışınlarının akut (kısa dönemde) ortaya çıkardığı göz ve cilt rahatsızlıklarıdır. Bunların yanı sıra uzun dönemde ortaya çıkan (kronik) göz rahatsızlıkları sonucu, kaynak ve kesme işlemlerinde çalışanlar değişik oranlarda görme kayıplarına, giderek körlüğe varan kalıcı hastalıklara uğramaktadırlar. ( ışınları) 14
lı imalat atölyelerinde çalışanların karşı karşıya kaldığı diğer bir risk grubu da gürültüdür. işlemi sırasında ortalama olarak 85-105 db (desibel) şiddetinde gürültü oluşmaktadır. Ark kaynağı ile plazma kaynağı en gürültülü kaynak yöntemleridir. Üretim sürecinde yer alan pres, matkap, testere ve çeşitli havalı el aletleri gibi ekipmanlarda önemli ölçüde gürültü kaynağıdır. Kapalı alanlarda yapılan kaynak çalışmalarında gürültü şiddeti daha da artmaktadır. 90 db'lik bir gürültüye 100 dakika maruz kalma sonucunda ortaya çıkan yaklaşık 18-20 db'lik bir işitme kaybının ortadan kalkabilmesi için gerekli olan iyileşme süresi yaklaşık 1000 dakikadır. Gürültü düzeyi arttıkça, oluşan işitme kaybı artmakta ve iyileşme süresi de buna bağlı olarak çok daha fazla artmaktadır. (Gürültü) 1.Genel havalandırma Her kaynakçıya en az 284 m3 hava düşmelidir. Tavan yüksekliği 5 metreden fazla olmalıdır. çı mümkün olduğu kadar kapalı alanda çalışmamalıdır. çının çalıştığı alanlarda hava akımını kesen yapı elemanları olmamalıdır. Genel havalandırmaya ek olarak lokal havalandırma kullanılmalıdır. Lokal havalandırma hızı 30 m/dk ve kaynağa uzaklığı 60 cm olmalıdır. işlemi diğer işlerden ayrı ve uzak bir bölmede yapılmalıdır. Yüksek tavanlı, doğal hava hareketleri olabilen, geniş çalışma alanlarında genel havalandırma yeterli olabilir. Çalışma ortam havasındaki kabul edilebilir limit metal oksit dumanı için 2 mg/m3'dur. Eğer bu sağlanamıyorsa ek bir havalandırma sistemi kurulmalıdır. (Duman ve gaz Önlemleri) 15
2.Yerel (Lokal) Havalandırma Genel havalandırma ile kaynak işlemi sırasında oluşan hava kirleticilerin sağlık açısından izin verilen değerlere düşürülemediği ve genel havalandırmanın yeterli olmadığı alanlarda kaynak yapan kişinin çalıştığı ortam havasını iyileştirmek için yerel (lokal) havalandırma yöntemleri uygulamaya konulmalıdır. 3.Filtreleme, kesme ve ilgili diğer yöntemlerle metal işleme sonucu oluşan kirli havanın içinde büyüklükleri 0,005 ile 100 mikron arasında değişen katı partiküller de bulunmaktadır. Bu maddeler, filtre cihazlarında çeşitli yöntemler kullanılarak değişik niteliklerdeki filtreler kullanılarak temizlenebilmektedir. işlemi sırasında oluşan kirli havanın içindeki zararlı gaz ve buharlar ise aktif karbon filtrelerde tutulmakta ve çalışama ortamı havasının kirlenmesi önlenebilmektedir. (Duman ve gaz Önlemleri) 1.Gözün korunması çının zararlı radyasyonlardan korunması ve kaynak sırasında çıkan ışınların diğer çalışanlara yansıma yoluyla veya doğrudan ulaşmasının önlenmesi amacıyla kaynak bölgesinin etrafı ışın geçirmez pano veya perdelerle kapatılmalıdır. sırasında oluşan infra-red (IR)ve ultraviyole (UV) ışınlarına ek olarak kimyasallar, mekanik ve termal irritanlara karşı gözler korunmalıdır. Bu amaçla; uçan sıcak parçacıklara ve ışınlara karşı kenarları kapalı cam gözlükler, başlık tipi yüz ve göz siperliği kullanılır. ve kesme işlemleri için kullanılacak camların cam numaraları aşağıdaki tabloda belirtilen özelliklere göre seçilmelidir. (Işın için Önlemler) 16
2.Yüzün Korunması lı imalat atölyelerinde çalışanların yüzleri IR ve UV ışınlarının yakıcı etkisi ile, kaynak sonucunda oluşan sıcak çapak, radyant ısı, kimyasal ve fiziksel tehlikelere karşı korunmalıdır. Bu amaçla yüzü tamamen kaplayan, hafif ve görmeyi engellemeyen el veya baş siperlikleri kullanılır. Yüz ve gözleri aynı anda koruyabilmek üzere gözlük ve siperlik birlikte kullanılabilir. Siperlik malzemesi olarak plastik, fiber ve cam gibi malzemeler kullanılabilir. 3.Eller, Beden ve Ayakların Korunması : işlemi sırasında oluşan UV, IR, termal radyasyon ve fiziki tehlikelere karşı kaynakçı eldiven, ceket, pantolon, ayakkabı, tozluk ve önlük gibi koruyucuları kullanmalıdır. çılar el, kol gibi açıkta kalan vücut kısımlarını morötesi ışınlardan korumak durumdadırlar. Fakat morötesi ışınlar yapıları nedeniyle normal pamuklu, yünlü ve sentetik kumaşları çok kısa sürede tahrip ettiğinden kaynakçılar çalışırken deri eldiven, kolluk gibi koruyucuların yanı sıra deri önlük gibi giysileri de kullanmalıdır. (Işın için Önlemler) A.Elektrik Tehlikelerine Karşı Alınacak Önlemler : Elektrik ark kaynağında elektriğin oluşturacağı tehlikeler için yalıtılmış kablolar kullanılmalı araçgereç yanında kuru lastik eldivenlerle çalışılmalıdır. Islak cildin elektrik direnci düşük olduğundan ellerin kuru olmasına dikkate edilmelidir. Elektrik ark kaynağının bir diğer tehlikesi de elektrik şokudur işlemlerini gerçekleştiren işçiler, eğitilmeli, kendilerine verilen güvenli kaynak yapma talimatlarını (WPS) izlemeli, MSDS (Malzeme Bilgi Formları)'na uygun ve iş güvenliği ilkeleri doğrultusunda çalışmalarını sürdürmelidir. Çalışanların bu konuda belirlenen güvenlik ve sağlık önlemlerine uygun olarak çalışıp çalışmadıkları sürekli olarak izlenmeli ve hatalı davranış veya çalışma yöntemleri saptandığında bunlar hemen düzeltilmelidir (Diğer Önlemler) 17
lı imalat atölyelerinde karşılaşılan sağlık sorunlarının yoğunluğu nedeniyle mevzuatta bazı düzenlemeler yapılmış ve bu işlerde çalışmalarda bazı sınırlamalar getirilmiştir. 9 Nisan 1973 tarih ve 14502 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Ağır ve Tehlikeli İşler Tüzüğü'nün eki olan cetvelde Her türlü kaynak işlerinde kadınlar ve 18 yaşını bitirmemiş çocukların çalıştırılamayacağı belirtilmiştir. Ayrıca, 19 Şubat 1973 tarih ve 1453 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sağlık Kuralları Bakımından Günde Ancak Yedibuçuk Saat veya Daha Az Çalıştırılması Gereken İşler Hakkında Tüzük gereğince; Her çeşit koruyucu gaz altında yapılan kaynak işleri ile toz altı kaynak işlerinde çalışan işçiler günde ancak yedibuçuk saat çalıştırılabileceği belirtilmiştir. (Tüzük Önlemleri) Madde 323. Elektrik kaynağı yapılan yerler, başka işçilerin çalıştığı yerlerden en az 2 metre yükseklikte ve ışık geçirmeyen taşınmaz veya taşınabilir paravanlarla ayrılmış korunmuş olacaktır. Madde 324. Elektrik kaynağı işlerinde çalışan işçilere, işin özelliğine uygun kişisel korunma araçları verilecektir. Madde 325. Elektrik kaynak makinası bağlantıları ve prizler, yalnız yetkili elektrikçiler tarafından yapılacak ve değiştirilecek, kaynak işlerinde ise ehil (sertifikalı) kaynakçılar çalıştırılacaktır. (Tüzük Önlemleri) 18
19