Türkiye Oyuncak Sektörü Sektörün Sm1fland1rllmas1 (GTİP) Türkiye Oyuncak D1ş Ticareti Türkiye Oyuncak Sektörünün Sorunlan Dünya Oyuncak Sektörü

U..

İÇİNDEKİLER Genel Bilgiler ve Sektörün Tamm1 Oyuncağm Eğitimdeki Önemi Oyuncak Seçimi Oyuncak ve Çocuk Sağhğ1 Türkiye Oyuncak Sektörü Sektörün Sm1fland1rllmas1 (GTİP) Türkiye Oyuncak D1ş Ticareti Türkiye Oyuncak Sektörünün Sorunlan Dünya Oyuncak Sektörü Uluslararasi Oyuncak Konseyi Oyuncak Müzesi

2 OYUNCAK Genel Bilgiler Oyun aracı olarak kullanılan nesnelere verilen ad oyuncak olup çeşitli türlere ayrılmaktadır. Elektrikli tren, elektronik uzay aracı, mısır koçanından yapılmış bir bebek ya da iple çekilen minyatür bir araç oyuncaklar arasında sıralanabilir. Tarihe bakıldığında Sus, Lalaş ve Pompei gibi antik kentlerde yapılan kazılarda bulunan topraktan minyatür ev eşyaları, hayvancıklar,tekerlekli arabalar ve askerler oyuncağın tarihinin eskilere dayandığını göstermektedir. Eski Yunan'da iple çekildiğinde kuyruk sallayan ya da ağzını açıp kapayabilen tahtadan hayvanlar, kolları ve bacakları hareket edebilen, boyanmış kilden bebeklerden oluşan oyuncaklar vardı. İlk oyuncak toplar sadece yuvarlanarak aynanma özelliğine sahipti ve kilden yapılmaktaydı. Sonraları üretilen toplar yün ya da sazdan yapılmaktaydı. Eski Çin'de çocuklar demir bilyelerle oynarken, daha sonra Hollanda, Almanya, İngiltere ve ABD'de akik, taş, mermer, kil ve renkli camdan bilyeler üretilmeye başlanmıştır. Ortaçağda at başı takılmış sapalar çocukların sevdiği oyuncaklar arasında yer alırken zamanla dört tekerlek ve eyerin eklenmesiyle oyuncak atlar daha mükemmelleşmiştir. Günümüzde tekerlekli ya da sallanan atlar çocuklar tarafından halen büyük ilgi görmektedir.

3 Ülkemizde ise Osmanlılar döneminde İstanbul'un Eyüp semti oyuncak yapım merkezi olarak hizmet vermekteydi. Eyüp'te çember, tahta araba ve topraktan yapılan düdükler üretilmekteydi. 18.yy'dan başlayarak dünyada dans eden, şarkı söyleyen ve çeşitli aktivitelerde bulunan kurmalı oyuncaklar yaygınlık göstermeye başlamıştır. Bu oyuncaklar arasında en popüler olan "Genç Yazar" şeklinde adlandırılan oyuncaktı. ve 50 sözcük kullanarak mektup yazabilen mekanik bir 18.yyda Avrupa'da tahta, tildişi ve gümüşten minyatür süs eşyalarını sergilemek amacıyla oyuncak süs evler imalatına başlanmıştır. Bu oyuncakların en güzel örnekleri Hollanda'da imal edilmekteydi. Oyuncak yapımında önde gelen ülkelerden bir diğeri olan Almanya'nın Nürnberg şehrinde oyuncak mutfaklar için tabak, çanak, tencere, çaydanlık gibi her çeşit mutfak eşyası üretilmekteydi. 18. yy' da kullanılmaya başlayan bebek arabalarının hemen ardından oyuncak bebek arabaları ortaya çıkmıştır. Yapı temelleri ve metro için tüneller kazılırken Paris'teki Seine ve Londra'daki Thames ırmaklarının yataklarında 16.yy'dan kalma oyuncak silahlar bulunmuştur. 19.yy'da mantar tabancalar ortaya çıkmıştır. Anayurdu Çin ve Japonya olan uçurtma bu ülkelerde hala batıda olduğundan daha yaygındır. İlk balonlar ise Avrupa'da yapılmaya başlamıştır. 19.yy'da gerçekleşen bilim alanındaki yeni buluşlar ilginç oyuncakların ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bunlardan renkli küçük cam parçalarını simetrik bir geometrik desen halinde yansıtan aynalardan oluşan "kaleydoskop" 1816 yılında keşfedilmiştir. 19.yy'a kadar elle ya da kalıplara dökülerek yapılan oyuncaklar bu tarihten sonra makineler aracılığı ile üretilmeye başlamıştır.

4 Böylelikle oyuncak yapımı hız kazanarak daha çok sayıda daha ucuza oyuncak üretilmeye başlanmıştır. Gündelik yaşamdan esinlenen oyuncak yapımı 20.yy'da büyük bir çeşitlilik ve gelişme göstererek başlıca sanayi kolları arasına girmiştir. 1900'e kadar zemberekli mekanizmalarla ve buharla çalıştırılan mekanik oyuncaklar bu tarihten sonra elektrikle çalıştınlmaya başlanmıştır. Rayları, tünelleri,uyarı ışıkları, lokomotifleri ve vagonlarıyla gerçek trenin aynısı minyatür elektrikli trenler çocuklar kadarbüyüklerinde ilgisini kazanmıştır. 20.yy'ın sonuna doğru, uzay araştırmaları alanındaki gelişmelere paralel olarak uzay gemisi ve astronot türünden elektronik oyuncaklar üretilmeye başlanmıştır. Elektromanyetik komutlarla işleyen oyuncaklar çocukların ilgi odağı durumuna gelmiştir. 21.yy'da ı son dönemlerde ilgi gören oyuncaklar arasında ise özellikle çizgi film karakterlerinin oyuncakları yer almaktadır. Televizyonlarda gösterilen çizgi filmler başta oyuncak olmak üzere çizgi film karakterlerinin çeşitli eşyalarının (giysi, aksesuar, çanta v.b.) üretilmesine yol açmaktadır. Tüm dünyada büyük ilgi gören bu akım oyuncak ticaretini de olumlu etkilemektedir. Ancak bağımlılık derecesinde beğeni toplayan çizgi film karakterlerinin bazı güçler ve gerçek üstü yeteneklere sahip olmaları çocukların psikolojisini olumsuz yönde etkilemektedir.

5 Oyuncağm Eğitimdeki Önemi Çocuklar bebek,minyatür ev eşyası,otomobil gibi oyuncaklarla düşsel oyunlar kurup,yetişkinlerin dünyasını taklit etmektedirler. Çocuk yaşının gerektirdiği gelişme aşamalarını gösterebilmesi için oyun araç ve gereçlerine gereksinim duymaktadır. Oyunun ve oyuncağın çocuk gelişimindeki önemini ilk kez vurgulayan Alman eğitimci Frederich Froebel'dir. Froebel ilk olarak çocuklar için "armağan" olarak nitelendirdiği toplar, küreler ve zarlar yapmaya başlamıştır. Sonrasında ise birbirinin içine geçen silindirlerden açılır kapanır küplerden, kağıt şeritlerden, iri boncuklardan ilginç oyuncaklar üretmeye devam etmiştir. Amacı çocukların bu oyuncaklarla renk, şekil, benzerlik, aykırılık, süreklilik gibi özelliklerin farkına varmalarını sağlamaktı. Froebel çocuğun kendini oyun ve oyuncaklarla ifade edebileceğini öne süren ilk eğitimcilerdendir. Bir diğer önemli şahsiyet kendi adıyla anılan eğitim sisteminin kurucusu olan İtalyan Eğitimci Maria Montessori çocuklarda ölçü,sayı,büyüklük, küçüklük renk gibi kavramların gelişmesi için ölçülü kaplar, boz-yaplar, geçmeli oyuncaklar ve küçükten büyüğe ya da sırasına göre dizilen oyun araçları tasarlamıştır. Günümüzde de geliştirilerek kullanılan bu oyuncaklar, çocuğun okumasını ve hesap yapmasını kolaylaştıncı ilgi ve dikkatini kesinleştirici niteliktedir.

6 Oyuncak Seçimi Oyuncaklarla oynamak uzmanlar tarafından eğlenceli olmanın yanı sıra öğretici bir aktivite olarak nitelendirilmektedir. Oyuncakla oynamak çocuğun kendine güvenini arttırdığı gibi fiziksel birçok yetinin yanında dil, iletişim kurma, yüksek beyin fonksiyonları ve sosyal yetenekleri de geliştirmektedir. Özel ilgiye ihtiyaç duyanlar dahil tüm çocuklar, yaratıcı etkileşim ve yetenekierin geliştirumesini teşvik eden dikkatlice seçilmiş oyuncaklardan son derece yarar görmektedirler. Çocuğun çevresindeki dünya hakkındaki bilgisi ve anlayışı, çevredeki objeleri, bu objeler arasındaki ilişkileri ve sosyal rollerini inceleme ve öğrenme yoluyla gelişmektedir. Çocukların oynadığı oyuncakları seçilmesi bu sebeple önemlidir. Çocukları düşünmeye ve eyleme yöneltmeyen oyuncaklar çocukları sıkmakta, çok zor ya da karmaşık oyunlar ise çocukların ilgilerini kolayca kaybetmelerine yol açmaktadır. Oyuncak alımı sırasında, çocuğun yaşı, kişiliği, mevcut yetenekleri ve ilgi alanları önemli faktörlerdir. Çocukların yaş gruplarına göre taşıdıkları özellikler oyuncak alışverişinde alıcılara yardımcı olmaktadır. 8-13 ay bebekler: Dünyayı keşfetmeye başlayan bebekler için yenilik en önemli olgudur. Çevredeki objeleri, bakma, tutma yoluyla anlama çabası içinde bulunmaktadırlar. Bebekler için oyuncakların en ilgi çekici yönü onların şekil, ağırlık, desen gibi doku n sal özellikleridir. Örneğin ses çıkaran hafif oyuncaklar bebeklerin dokunma, kavrama ve tutma

7 yeteneklerini geliştirmektedir. İçi doldurulmuş yumuşak hayvanlar bebeklerin ana ve baba bağımlılığından kurtulup daha bağımsız bir çocukuluğa adım atmasına yardımcı olmaktadır. 1-3 yaş aras1 (emek/erne-yürüme) 12 ve 26. aylar arasında çocukların oyun oynama şekillerinde önemli değişiklikler görülmektedir. Birden fazla objeyi birleştirme ve hayal kurma başlamaktadır. 12 ay civarında çocuklar sembolik aktivitelerde bulunmaya başlamaktadırlar. Taklit ederek, hayal kurarak kimliklerini geliştirmektedirler. 3-5 yaş aras1 (okul öncesi) Çocuklar büyüdükçe yeni şeyleri keşfetmeye olan ilgileri de artmaktadır. Bu sebeple herşeyin nasıl ve neden çalıştığını anlamak istemektedirler. Oldukça plansız oyun şekilllerini ve gerçeğe çok yakın olmayan objeleri tercih etmektedirler. Anne ve babaların çocuklarında yaratıcılığı körüklemek için bu yaşlarda son derece esnek ve açık düşüneeli olmaları gerekmektedir. 5-9 yaş aras1 (okul çağ1) Bu dönemde çocuk kendine özgü birçok kişilik özellikleri geliştirir ve aynı özellikleri başkalarında farkına varmayı öğrenmektedirler. Beş yaşına gelindiğinde kavramlar arasında ilişki kurma ve başkalarıyla birlikte oyun oynama yetisi gelişmektedir. Bu yaşlarda çocuklar yaşıtlarıyla etkileşim kurmayı, birlikte çalışmayı ve

8 paylaşmayı öğrenmektedirler. Yeni arkadaşlıklar aramaya, kazandıkları yetenekleri kullanmaya başlamaktadırlar. Sayı saymayı öğrenip elektronik oyuncaklardan hoşlanmaya başlamaktadırlar. 9-12 yaşlan aras1 Yeni ve kampiike şekillerde düşünmeyi öğrenen bu yaş grubu çocuklar özellikle problem çözmeyi sevmekte, sorumluluk alma ve bağımsızlık arayışı içerısıne girmektedirler. Düşünmeye, konsantrasyona, rekabete, mantık yürütmeye, strateji geliştirmeye ve problem çözmeye sevkeden oyunlardan hoşlanmaktadırlar. Oyuncak ve Çocuk Sağhğ1 Son dönemlerde yumuşak plastik oyuncakların hammaddesi olan polyvinyl chloride ya da "vinly" oyuncak sağlığı konusunda sıklıkla gündeme gelmektedir. Çocukların özellikle bebeklerin ağzına aldığı oyuncaklarla ilgili olarak bu maddenin zararlı olduğu görüşü yaygın olmakla birlikte Uluslararası Oyuncak Sanayi Konseyi vinly oyuncakların sağlığa zararlı olmadığını açıklamıştır. Polyvinyl 50 yılı aşkın bir süredir dünyada yaygın olarak kullanılan bir plastik olup, çeşitli şekillerde kullanımı(örneğin su boruları ya da banyo perdesi yapımında) mümkündür. Gıdaların ambalajlanmasından sağlık sektörüne kadar vinyl çok çeşitli amaçlarla tüm dünyada kullanılmaktadır. Uluslararası Oyuncak Sanayi Konseyi'nin yanısıra birçok resmi ajansın yaptığı araştırmalar sonucu vinyl maddesinin sağlığa zararlı olmadığı kanıtlanmıştır.

9 Oyuncakla ilgili olarak ülkemizde uygulanan "TSE standartları" ise aşağıda sıralanmaktadır : - TS 5217 pren 71-1 (mecbun) 08.04.1996, oyuncak güvenliği bölüm 1: mekanik ve fiziksel özellikler - TS 5218 EN 71-2 (mecburi) 17.12.1996, oyuncak güvenliği bölüm 2: a!evienebilirlik - TS 5219 EN 71-3(mecburi) 15.04.1997, oyuncak güvenliği bölüm 3: bazı elementlerin yer değiştirmesi - TS EN 71-4 (ihtiyari) 17.02.1999, oyuncak güvenliği bölüm 4: kimya ile ilgili faaliyetler için - TS EN 71-5 (mecburi) 03.04.1997, oyuncak güvenliği bölüm 5: deney setlerinin dışındaki kimyasal oyuncak setler - TS EN 71-6 (mecburi) 25.02.1997, oyuncak güvenliği bölüm 6 : yaş uyarı etiketlernesi için grafiksel semboller - TS EN 12227-1 (ihtiyari) 21.03.2000, ev içi kullanım için çocuk oyuncak parkı-bölüm 1: güvenlik kuralları - TS EN 12227-2 (ihtiyari) 21.03.2000, ev içi kullanım için çocuk oyuncak parkı- bölüm 2: deney metotlan - TS EN 50088+Al +A2 (ihtiyari) 03.09.1996, elektrikli oyuncakların güvenliği - TS EN 61558-2-7 (ihtiyari) 16.04.1999, güç transformatörleri, güç besleme üniteleri ve benzerleri için güvenlik kuralları- bölüm 2-7: oyuncak transfermatörleri için özel kurallar

lo gelişen Türkiye Oyuncak Sektörü Ülkemiz oyuncak sektörü 65 milyona yakın nüfusumuz ile ve gelecek vaadeden bir pazar olarak niteiendirilmektedir. Ülkemiz nüfus yapısı incelendiğinde 0-14 yaş arası 19.7 milyon çocuk bulunmakta ve okul çağı öncesi 5 yaş altında 5.9 milyon çocuk nüfus bulunmaktadır. Ancak son kullanıcıların çocuk olduğu sektörde oyuncak alışverişi büyükler tarafından yapılmaktadır. Büyüklerin alışverişine yön verenler etkenleri sıralamak gerekirse bunlar oyuncağın eğitici olması, kalitesi, sağlığa zararlı olmaması ve fiyatı olarak belirtilmektedir.tüm çocuklar için oyun ve oyuncaklar vazgeçilmez oiup, oyuncaklar fiziksel ve beyinsel gelişirnde önemli bir unsurdur. Türkiye oyuncak pazan incelendiğinde karşımıza, imalatçılar, uluslararası oyuncak zincir mağazalan ile çok sayıda küçük ve orta boy oyuncak ticareti yapan firmalardan oluşan, dinamik bir pazar çıkmaktadır. Ancak oyuncak sektörü ülkemizde büyük ve kolay bir sektör olarak değerlendirilmemektedir. Oyuncak pazarının global bir pazar olması sebebiyle Türkiye'de üretimde sıkıntılar yaşanmaktadır. DiE'nin verilerine göre seçilmiş imalat sanayi maddeleri arasında yer alan çocuk oyuncaklan üreticisi 2 firma bulunmaktadır. Piyasanın %80'ine hakim olan bu 2 firmanın üretimle ilgili verileri sektörde üretim yapan 3'den az fırma olması sebebiyle gizlilik nedeni ve rekabet açısından sorun yasanmaması sebebiyle açıklanmamaktadır.

lt Yerli üretimin az olduğu Türk pazarında talep Hong Kong başta olmak üzere Uzakdoğu ülkelerinden ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Teknolojik donanım eksikliği dolayısıyla maliyetin artması üretimi güçleştirmektedir. Bu sebeple yerli üretimi yapılan oyuncakların çoğu da ithal oyuncaklardan taklit edilmektedir. Sektörde üretimi yapılan eğitici, zeka geliştirici ürünler bilinçli bir kesim tarafında tercih edilmektedir. Ayrıca televizyonda yayınlanan çizgi film kahramanlarının oyuncakları piyasada büyük ilgi görmektedir. Dünya oyuncak pazarına bakıldığında ise bilgisayar oyunları ve elektronik oyunların pazardaki payının arttığı görülmektedir. Ayrıca elektronik oyuncakların yanı sıra çikolata, şeker gibi ürün satan fırmalar da oyuncak vererek çocukların ilgisini çekmektedirler. Dünyada yaşanan bu eğilim ülkemiz oyuncak pazarını da etkilemektedir. Son dönemde hedef kitlesini genişleten oyuncak sektöründe yetişkinlere yönelik ürünler de büyük ilgi görmektedir. Sadece çocuklara yönelik olarak bilinen oyuncak sektörü Yılbaşı, Sevgililer Günü, doğumgünü gibi özel günlere verilen önemin artmasıyla birlikte yetişkinlere de yönelmektedir. En popüler yetişkin oyuncakları arasında motorlu legolar, peluş hayvanlar, üç boyutlu puzzle'lar, maketler, üç boyutlu CD'Ii atariter yer almaktadır. Dünya ekonomisi üzerinde her geçen gün daha etkin olmaya başlayan elektronik ticaret ise dünyada olduğu üzere ülkemizde de hızla gelişmektedir. Özel günlerde hediye almak için zamandan ve paradan tasarruf ederek kolay alışverişi tercih edenler için internet üzerinden yapılan oyuncak satın alma işlemleri vazgeçilmez olmaya başlamıştır.

12 Sektörün S1mfland nlmas G.T.İ.P numarasına göre oyuncakların sınıflandırılması ilişikteki gibi yapılmaktadır : 9501.00 Çocuklar tarafından binilmek üzere imal edilmiş tekerlekli oyuncaklar 9502.00 Sadece insan şeklinde yapma bebekler 9503 Diğer oyuncaklar;eğlence amacıyla küçültülmüş modeller ve benzeri modeller(hareketli olsun olmasın);her tür bilmeceler(puzzle) 9503.10 Elektrikli trenler(rayları,işaretleri ve diğer aksesuarları dahil) 9503.20 Birleştirilecek türden küçültülmüş modeller (hareketli olsun olmasın) 9503.30 Diğer inşaat takımları ve inşaat oyuncakları 9503.41 İçieri doldurulmuş olanlar 9503.50 Oyuncak müzik alet ve cihaziarı 9503.60 Bilmeceler 9503.70 Diğer oyuncaklar (takım veya set halinde olanlar) 9503.80 Diğer oyuncak ve modeller (motorlu olanlar) Türkiye Oyuncak D1ş Ticareti Türkiye oyuncak sektöründe talep dolayısıyla ithalat ve ihracat birlikte artış göstermektedir. 1998 yılında aşağıdaki tabloda belirtildiği üzere Türkiye oyuncak ithalatı 38.736.660 dolar olarak kaydedilmiştir. 1999 yılında 1998'e oranla %9 artış göstererek 42.036.211 dolar seviyesine ulaşmıştır. DiE'nin 2000 yılı Ocak-Mayıs dönemine ait 5 aylık verileri incelendiğinde ise 18.312.121 dolarlık ithalat gerçekleştirildiği görülmektedir.

13 1998-2000 İthalat & İhracat rakamlari ($) * Y1llar İthalat İhracat 1998 38.736.660 7.494.002 1999 42.036.211 9.390.272 2ooo 18.312.121 3.307.558 Kaynak: DİE 2000 ytlt 5 ay/tk veriler *9503 ve 9501 GTİP no.suna sahip ürünlere ait veriler 1998-2000 dönemi ihracat verileri incelendiğinde ise 1999 yılında 9.390.272 dolarlık ihracat gerçekleştiği görülmektedir. 1998 yılına ait veriler karşılaştırıldığında %25 bir artış kaydedildiği görülmektedir. Ocak-Mayıs dönemine ait 5 aylık veriler incelendiğinde ise 3.307.558 dolarlık bir ihracat gerçekleştiği kaydedilmiştir. Türkiye'nin ithalatında ilk sıraları Çin, Hong Kong, Tayvan almakla birlikte Almanya, İspanya gibi çeşitli AB ülkelerinden de ithalat gerçekleştirilmektedir. İhracatımııda önemli alıcılar arasında ise Yunanistan, Bulgaristan, Sırbistan, Bosna-Hersek ve İngiltere yer almaktadır. Türkiye oyuncak ithalat ve ihracatımııda önde gelen ürünlere ait veriler ilişikte sunulmaktadır. Tablolarda seçilmiş bazı ürünlere göre ülkeler itibariyle oyuncak ithalat ve ihracatımızdaki ilk 5 ülkenin 1998-2000 yılı verileri bulunmaktadır.

14 ',. 9501.00.10.00 Seçilmiş Baz1 Ürünlere Göre 1998-2000 Türkiye Oyuncak ithalati (ülkeler itibariyle) Yapma Bebekler için Arabalar ve Pusetler 1998 ($) 1999 ($) 2000*{$) Almanya 40.654 Çin H.Cumh. 22.703 Çin H.Cumh. 7.911 ABD 9.603 Tayvan 18.055 İsrail 6.492 İsrail 8.889 İsrail 13.291 Japonya 566 Tayvan 5.319 ABD 256 İspanya 361 İtalya 4.093 Almanya 121 Toplam 68.558 Toplam 54.305 Toplam 15.451 GeneiTopl 72.484 Geneltopl. 54.305 GeneiTopl. 15.451 Kaynak: DIE * 2000 y!l1 5 ayl1k veriler., 9501.00.90.10 Üç Tekerlekli Bisikletler 1998 {$) 1999 {$) 2000*{$) Tayvan 22.784 İspanya 19.720 İspanya 17.485 ABD 16.578 Tayvan 17.451 Çin H.Cumh. 11.864 Fransa 5.603 ABD 3.008 Polanya 2.956 Almanya 5.505 Polanya 1.938 Belçika 1.348 1 Çin H.Cumh. 3.919 Çin H.Cumh. 1.064 ABD 1.251 To~lam 54.389 Toplam 43.181 Toplam 34.904... -. GeneiTopl :,.. 55.150 Genel TopJ.. 44.714 GeneiTopJ.... 36.146 Kaynak: DIE * 2000 y!l1 5 ayl1k veriler

15.,.. 9501.00.90.90 Çocuklar İçin Trotinetler, Pedallı Otomobiller 1998 {$) 1999 ($) 2000* {$) İtalya 241.766 İtalya 288.810 İtalya 101.005 ABD 112.003 Almanya 144.844 Japonya 41.950 Tayvan 86.083 Tayvan 77.282 Almanya 33.739 1 Çin H.Cumh. 24.858 Çin H.Cumh. 57.752 Tayvan 29.014 Hong Kong 22.607 İspanya 49.389 Çin H.Cumh. 22.586 Toplam 487.317 Toplam 618.077 Toplam 228.294,;.:...-.... ~... 1::38.259 Genel Topt. 663.356 GeneiTopl. 258.895 Kaynak: DIE * 2000 yt/1 5 ayl1k veriler.,.. 9503.41.00.00 Hayvanları ve İnsan Dışı Yaratıkları Tasvir Eden Oyuncaklar 1998 {$) 1999 {$) 2000*{$) _Çjn H.Cumh. 2.535.492 Çin H.Cumh. 6.664.136 Çin 2.327.135 Tayvan 434.243 Hong kong 256.853 Almanya 101.932 Endonezya 324.935 Srilanka 82.944 Hong kong 89.267 İngiltere 159.129 Endonezya 78.090 Hindistan 17.112 Kanada 119.796 Almanya 62.475 Endonezya 14.649 Toplam 3.573.595 Toplam 7.144.498 Toplam 2.550.095.......... GeneiTöpt 3 946.912 Genel Topt. 7~382.184 GeneiTöpl. 2.596.149 Kaynak: DIE * 2000 y1l1 5 ayl1k veriler

16 ).- 9503.70.00.00 Diğer Oyuncaklar {Tak1m/Set Halinde Olanlar) 1998 ($) 1999 ($) 2000* ($) [_Çjn H.Cumh. 6.867.219 Çin H.Cumh. 3.082.960 Çin 1.547.400 İrlanda 687.970 İrlanda 416.347 Almanya 208.166 Hollanda 628.618 İsrail 405.095 İtalya 191.177 İspanya 504.178 Danimarka 326.919 İspanya 107.752 Hong Kong 412.461 A.B.D. 302.519 ABD 102.536 Toplam 9.100.446 Toplam 4.533.840 Toplam 2.157.031 GeneiTopl 11.424.319. Genel Topl. 6.012.144 Genel Topl. 2.511.716 Kaynak:DIE * 2000 ytlt 5 ay/tk veriler ).- 9503.90.10.00 Oyuncak Silahlar 1998 ($) 1999 ($) 2000*($) Çin 451.048 Çin 1.729.972 Çin 873.951 Tayvan 193.460 İspanya 101.125 Hong kong 11.166 Hong kong 31.367 Hong kong 70.152 Güney kore 58.825 Ukrayna 16.421 Tayvan 17.448 Fransa 2.991 İtalya 9.993 İngiltere 2.747 Yunanistan 317 Toplam 702.289 Toplam 1.921.444 Toplam 947.250 Genell'opl... 727.900 GeneiTopl. 1.927.293 GeneiTopt 1.. 947.250 Kaynak: DIE * 2000 ytlt 5 ay/tk veriler

17 Seçilmiş Baz Ürünlere Göre 1998-2000 Türkiye Oyuncak İhracati (ülkeler itibariyle) ), 9501.00.10.00 Yapma Bebekler İçin Arabalar ve Pusetler 1998 ($) 1999 ($) 2000* ($) Bosn. Hersek 57.166 Romanya 14.020 Romanya 116.087 Makedonya 16.265 Bosn.Hersek 7.659 KKTC 3.304 Gürcistan 4.041 Gürcistan 7.229 Makedonya 1.808 Arnavutluk 2.410 Almanya 6.652 Sırbistan 1.581 Rusya 2.362 KKTC 4.002 Hırvatistan 1.056 Toplam 82.244 Toplam 39.562 Toplam 123.836 1 Genel Topl.l 85.1841 Genel To~l.l 48.320 1 Genel Topl.l 126.6321 Kaynak: DIE * 2000 ytlt 5 ay/tk veriler )..- 9501.00.90.10 Üç Tekerlekli Bisikletler 1998 ($) 1999 ($) 2000* ($) Sırbistan 150.667 Sırbistan 59.848 Makedonya 61.178 Makedonya 88.798 Makedonya 54.360 Bosn. Hersek 30.029 Ürdün 48.251 Romanya 50.938 Romanya 15.557 Bosn. Hersek 33.688 Bosn. Hersek 34.036 İsrail 14.360 Bulgaristan 31.154 Lübnan 21.366 Bulgaristan 11.214 To~lam 352.558 Toplam 220.548 Toplam 132.338 GeneiTopl. 457.850 GeneiTopl. 312.160 GeneiTopl. 177.409 Kaynak: DIE * 2000 ytlt 5 ay/tk veriler

18 ).> 9501.00.90.90 Çocuklar İçin Trotinetler, Pedallı Otomobiller 1998 ($) 1999 {$) 2000* ($) Bosn.Hersek 102.653 İsveç 535.413 Romanya 48.517 Sırbistan 72.105 Rusya 113.353 Makedonya 30.919 Arnavutluk 64.483 Almanya 70.545 Türkmenst. 24.219 İsrail 36.184 Arnavutluk 68.183 Arnavutluk 18.511 Bulgaristan 24.925 Sırbistan 49.645 Hırvatistan 17.208 Toplam 300.350 Toplam 837.148 Toplam 139.374 Genel Topl. 378.022 GeneiTopl. 1.086.790 Genel Topl. 542.209 Kaynak: DIE * 2000 ytlt 5 ay/tk veriler 'r 9503.20.10.00 Birleştirilecek Türden Küçültülmüş Modeller 1998 ($) 1999 ($) 2000* ($) Sırbistan 192.910 Bulgaristan 212.533 İsrail 107.632 Lübnan 137.139 İsrail 170.318 Bulgaristan 85.565 İsrail 117.310 Bos.Hersek 98.835 S.Arab. 32.460 Bulgaristan 117.108 Lübnan 83.988 Libya 23.931 Almanya 99.743 Sırbistan 70.225 Yunanistan 18.619 Toplam 664.210 Toplam 635.899 Toplam 268.207 GeneiTopl. 997.563 GeneiTopl. 889.339 GeneiTopl. 351.281 Kaynak: DIE * 2000 ytlt 5 ay/tk veriler

19, 9503.70.00.00 Diğer Oyuncaklar (Takım/Set Halinde Olanlar) 1998 ($) 1999 ($) 2000* ($) İng_iltere 1.583.371 İngiltere 172.983 Sırbistan 82.036 Sırbistan 169.555 Bulgaristan 153.925 Bulgaristan 71.159 Hırvatistan 56.630 İrlanda 133.842 Bos.Hersek 36.699 K.K.T.C 39.984 Sırbistan 99.241 Hırvatistan 28.066 BAE 34.069 Bos.Hersek 89.655 Arnavutluk 71.519 Toplam 1.883.609 Toplam 649.946 Toplam 289.479 Genel 'f()pl~. 2.074.576 Genel Topl... 897.819 (ieneitopl. 312.419... Kaynak: DIE * 2000 ytlt 5 ay/tk veriler, 9503.90.34.00 Plastik Maddelerden Diğer Oyuncak ve Modeller 1998 ($) 1999 ($) 2000* ($) Sırbistan 183.175 Bulgaristan 753.483 Bulgaristan 385.934 Rusya 58.315 Sırbistan 452.276 Hırvatistan 220.835 Bos.Hersek 49.363 Bos.Hersek 434.991 Bos.Hersek 122.618 Makedonya 39.725 Hırvatistan 222.826 Sırbistan 92.714 Bulgaristan 26.624 Makedonya 145.486 Makedonya 90.225 Toplam 357.202 Toplam 2.009.062 Toplam 911.786... Ci~nel.'fopl. 526.269 Genel Topl. 2.. 263.247 Genel Töpl. 1.127.004. Kaynak: DIE * 2000 ytlt 5 ay/tk veriler

20 Türkiye Oyuncak Sektörünün Sorunlan 10 yıl öncesine kadar genellikle el tezgahlarında ve küçük atölyelerde ağır bir tempo ile gerçekleşen üretim, ithalatın serbest bırakılmasıyla büyük bir değişime uğramıştır. Artan oyuncak türleri ve rekabet oyuncak satan mağazaların sayısında da artışa sebep olmuştur. Buna paralel olarak sektördeki sorunlar da artış göstermiştir. Ülkemiz oyuncak üretimi düşük seyretmekte ve de üretim plastik ağırlıklı olarak gerçekleşmektedir. Piyasanın sınıflandırılmasını yapmak gerekirse piyasada yer alan oyuncaklar "markalı" ve "markasız" olarak sınıflandırılmaktadır. Markalı oyuncaklar özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde alıcı bulmakla birlikte markasız oyuncaklar Anadolu'daki tüketicilere hitap etmektedir. Türkiye'deki oyuncak fıyatları dünya ile karşılaştırıldığında fıyatlar arasında büyük farklar görülmemektedir. Tabii ki alım gücüyle paraletel seyreden oyuncak alımları pazarda hem markalı hem markasız ürünlerin alıcı bulmasına sebep olmaktadır. Maalesef Uzakdoğu'daki taklit ürünlerin ülkeye gırışı engelenememektedir. Uzakdoğu ülkelerinden gelen ve sınırları kaçak olarak geçen bu kalitesiz ürünler haksız rekabet yaşanmasına sebep olmaktadır. Pedagojik açıdan hiçbir değeri olmayan birçok kaça k ürün küçük mağaza ve işportalarda denetimsiz olarak satılmaktadır. ürünlerin fıyatları Satılan ayrıca Hong Kong pazarının altında seyretmektedir. Sektörde yer alan üreticiler gereken kurumsal desteği bulmuş durumda değillerdir. Oyuncak sektörünün boyutları küçük olmakla birlikte yan sanayi desteği zayıf olup ayrıca ülkemizde araştırma ve pazarlama faaliyetleri bulunmamaktadır.

21 Oyuncak sektörü 1980'1erde emekleme devresinde iken Türkiye de serbest piyasa ekonomisine geçişle ve ithal oyuncakların piyasaya girmesiyle ciddi bir gerileme dönemine girmiştir. Özellikle Uzakdoğudan gelen çok ucuz ürünler karşısında sektör rekabet edemez duruma gelmiştir. Çocuk başına yıllık oyuncak tüketiminin 5-6 dolar seviyesinde olduğu bir ülkede bu faktörlerin etkisi ile üretim yerini tamamen ucuz ve kalitesiz ithal ürünlere bırakmaktadır. Bu miktar Avrupa Birliği ülkelerinde yılda 250 ile 500 dolar arası sevretmektedir. Türkiye'de dünyadaki gelişime paralel olarak salt elektronik değil her türlü oyuncak üretim kalitesinde teknolojik ve estetik açıdan büyük ilerleme gözlenmektedir. Ancak fiyatlar çok yüksek olduğu için bu tür oyuncaklar geniş kitleler tarafından alıcı bulamamaktadır. Bu sebeple Türk oyuncak pazarında yerli üreticilerin payı gittikçe küçülmektedir.

22 Dünya Oyuncak Sektörü ile İlgili Baz1 Rakamlar ).- Geleneksel Oyuncak Pazari (video oyunlari hariç) Milyon$ 1997 1998 1999 Dünya 54.099 53.537 55.654 Kuzey Amerika 21.444 21.353 24.117 Avrupa 13.793 13.637 13.378 Asya 13.883 13.619 13.323 Latin & Güney Amerika 2.630 2.566 2.515 Ortadoğu 829 832 832 Okyanus 1.181 1.176 1.163 Afrika 339 354 326 Kaynak: NDP Group Worldwide,. Video Oyunlan Pazari Milyon$ 1997 1998 1999 Dünya 11.913 14.223 15.441 Kuzey Amerika 5.253 6.280 7.174 Avrupa 2.785 3.238 3.640 Asya 3.157 3.931 3.856 Latin & Güney Amerika 260 242 240 Ortadoğu 195 207 213 Okyanus 223 255 294 Afrika 40 70 24 Kaynak : NDP Group Worldwide

23 r Toplam Oyuncak Pazan (Video Oyunlan Dahil) Milyon$ 1997 1998 1999 Dünya 66.012 67.760 71.095 Kuzey Amerika 26.697 27.633 31.291 Avrupa 16.578 16.875 17.018 Asya 17.040 17.750 17.719 latin & Güney Amerika 2.890 2.808 2.755 Ortadoğu 1.024 1.039 1.045 Okyanusya 1.404 1.431 1.457 Afrika 379 424 350 Kaynak : NDP Group Worldw/de, Dağatim KanaUarana Göre Oyuncak Sataşlarmm 1999 Yah İtibariyle Dünyadaki Dağ1hma ( 0/o} Oyuncak Dil) er* Alışveriş Seri Sonu Katalog E Pazarlama Perakende Mağaza!. Ma!ia:ı:al. Merkezi. Mağaza!, Satı_şları Dünya 25 35 10 8 17 4 1 ABD 21 40 4 3 25 6 1 Avrupa 30 30 15 12 10 3 - Asya 25 24 29 13 9 - - latin&güney Amerika 16 41 19 16 8 - - Okyanusya 15 50 20 6 7 2 - Kaynak : NDP Group Worldw/de

24 ). Rakamlarla Dünya Oyuncak Pazari (1999) '. Toplam qy~ncak Pazari,. Çocuk Nüfusu. Çocuk Başına OrtalaRıCI. (milyon$} (milyon) Harcama (ABD$) Dünya 71.095 1.619 34 K. Amerika 31.29ı 64 372 Avrupa ı7.oıa 9ı 147 Asya ı7.719 1.059 13 Latin & Güney Amerika 2.755 ı64 ıs Ortadoğu 1.045 4 ı90 Okyanusya 1.457 6 20ı Afrika 350 23ı ı Kaynak: NDP Group Worldwide Uluslararasi Oyuncak Sanayi Konseyi "Uluslararası Oyuncak Sanayi Konseyi" (International Council of Toy Industries) oyuncak ticaretiyle uğraşan kuruluş tarafından 1974 yılında ABD'de kurulmuştur. Konseyin başlıca amacı konseye üye ülkelerde oyuncak sektöründeki standartlarının yükseltilerek oyuncakların çocuklar için güvenli ve eğlenceli hale getirilmesidir.

25 Kuruluşun diğer amaçlan ; 21 üye ülkede oyuncak üretimini arttırılması, - Tek merkezden hareketle tartışma ve bilgi alışverişi yoluyla oyuncak endüstrisinin durumu ile sektördeki gelişmelerin en iyi biçimde takip edilmesi için bir iletişim sistemi kurulması, - Tüketici ile sektördeki güvenilir temsilcileri arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi, tüketici ile üretici arasındaki bağın güçlendirilmesi, - Oyuncakların eğitsel değerleri ile ilginç tasarımiann geliştirilmesi, - Tıcari engellerin azaltılması ve ortadan kaldırması olarak sıralanmaktadır. Oyuncak Müzesi Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi'ne bağlı olarak 20 Nisan 1920'de açılmış olan "Oyuncak Müzesi" ülkemizde faaliyet gösteren müzelerden biridir. Temel işlevi çağın hızıyla bağlantılı olarak değişen tercihlerle birlikte kaybolan oyuncakları korumak olan müze aynı zamanda araştırma ve eğitim merkezi olarak da hizmet vermektedir. Halen bin beş yüz oyuncak bulunan müzede oyuncaklar dört ana grupta toplanmaktadır: I. Geleneksel oyuncaklar: yerel, mevsimlik, el yapımı oyuncaklar: uçurtma, sapan, çember, topaç, bez bebek, beşik, yürüteç vb. II. Fabrikasyon oyuncaklar : sanayi ürünü olan bu oyuncaklar yapıldıklan malzerneye göre sınıflandırılmaktadır:

26 1. Tahta oyuncak: çeşitli arabalar, evler, hayvanlar vb. ilk fabriksayon tahta Türk oyuncağı(1938) örnekleri de bu grupta yer almaktadır. 2. Teneke oyuncak: araba, tren, kamyon, çeşitli hayvanlar, mutfak eşyaları, kurşun askerler vb. En eski(1933) Türk teneke oyuncaklarından örnekler bu grupta bulunmaktadır. 3. Kağıt oyuncak: kartondan ve kağıttan üretilen çeşitli oyuncaklar 4. Plastik oyuncak: plastikten yapılmış çeşitli eski ve yeni oyunca klar. 5. Bebek ve yumuşak oyuncak: kağıt hamuru, porselen, plastik gibi çeşitli malzemelerden yapılmış bebkier, pelüş hayvan modelleri. Bu grupta Türk oyuncak bebek sanayiinin en eski(1960) örnekleri sergiienmektedir. U. Yabancı oyuncaklar: kişisel ya da ticari amaçlarla başka ülkelerden getirilmiş çeşitli oyuncaklar. Müzenin en eski parçaları(1890) bu grupta yer almaktadır. IV. Antik oyuncaklar: Ülkemizin birçok arkeoloji müzesinde sergilenen antik oyuncakların bazılarının kopyaları. Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi oyuncağın ülkemizdeki tarihsel gelişimini saptama çalışmalarını sürdürmektedir. Oyuncak aracılığı ile sanayi tarihi, kültür tarihi, eğitim tarihi araştırmaları yapılabilmektedir. Müze ayrıca çocuklara tarih bilinci kazandırmaya, oyuncağın çocuk gelişimindeki önemini vurgulamaya çalışmaktadırlar.

27 TÜRKİYE'DEKi OYUNCAK FUARLARI2000-2001 Fuar Yer 2000 2001 Çocuk Kitaplar ve Fırat Kültür Merkezi 21-20 21-20 Oyuncak Fuar İstanbul Ocak Ocak Anneler & Bebekler Hilton Sergi Merkezi 24-27 & Çocuklar Fuar İstanbul Şubat - ı, + 12 yaş ürünleri Pro-Toy 2000 Kültürpark ve Fuar Alanı!.Promosyon, Hediyelik 23-29 25-31 Afyon Eşya, El Sanatlar, Ekim Ekim Oyuncak Fuar~ Toy-Joy 2000 Oyun, Altınpark Fuar Merkezi 17-31 Oyuncak, Hobi ve Ankara Aralık Hediyelik Eşya Fuar Çocuk Giyim ve Ticaret Odası Oyuncak, Çeyiz ve 23-29 Fuar Merkezi Evliliğe Haz1rhk Ev Nisan Konya Tekstili, Hediyelik Eşya

28 UlUSLARARASI OYUNCAK fuarlari 2000-2003 Ülke 1 Fuar Yer 2000 2001 2002 2003 Avustralya Australian Toy, Hobby & Melbourne 23-27 23-27 18-22 21-25 Nursery Fair Exhibition Center, Mart Mart Mart Mart Melbourne Brazilya Brazilian International Toy Pavillion Expo 29 Mayıs- 4-8 Fair Center Norte, 2 Haziran Haziran Haziran Haziran sao Paulo Kanada Canadian Toy and Metropolitan 30 Ocak-1 28-30 27-29 26-28 Decoration Fair Toronto Şubat Ocak Ocak Ocak Convention Centre Çin Halk Cumhuriyeti 1/ Guangzhou Guangzhou Toy & Gift Fair 2/ Shenzhen International Shenzhen Toy & Gift Fair 3/ China International Beijing 2001 Toys & Giftware Exhibition Sonbaharı fransa Salon International Du Exhibition Center, 27-31 18-22 24-28 23-27 Jouet Paris-Le Bourget Ocak Ocak Ocak Ocak Almanya International Nurnberg Exhibition Feb 3-9 Febl-7 Spielwarenmesse C en tre Hong Kong Hong Kong Toys & Hong Kong Games Fair Convention 10-13 9-12 Ocak Ocak Ocak & Exhibition Center Ocak Macaristan Interplay Expo at the Budapest International Fair of Consumer Products İtalya 1/ Salon Intemazionale M ilan 20-24 18-21 del Giocattolo di Milano Ocak Ocak 2/ B! Come Bambino M ilan 7-10 10-12 (Juvenile items) Eylül Eylül Hindistan Toy Fair India World Trade Center 14-27 14-27 International Mumbai India Kasım Kasım Japonya Tokyo Toy Show International 16-19 22-25 Exhibition Center Mart Mart Tokyo Big Sight

29 Ülke 1 Fuar Yer 2000 2001 2002 2003 Kore Seoul International Convention & S-8 S-8 S-8 S-8 Tey Fair Exhibition Center Kasım Kasım Kasım Kasım (COEX) Meksika Jugueti Expo International Exhibimex Exhibition 14-17 Center Col. Roma, Mexico Portekiz Brinde Toys Oporto, Portugal 7-10 & Gift Exhibition Eylül Filipinler Manila F.A.M.E. Gifts & World Trade Center, 13-16 Houseware Market Week Philippine Int'! Nisan Convention Center, Philippine Trade Training Center Mayıs CCP Complex,Pasay 12-1S Citv, Philippines Ekim Romanya 1/ Pinocchio Sala Palatului 23 Mayıs- 2S Mayıs- 24 Mayıs- Center, Bucharest 1 Haziran 2 Haziran ı Haziran 2/ Smart Kids World Trade Plaza, 12- ıs Bucharest Eylül Rusya International Exhibition of National Exhibition Toys, Models, Construetion of Ukraine Kits and Hobby Crafts Ispanya Feria Internacional Valencia ıo- 13 9-12 Del Juguete Şubat Şubat Isveç Stockholm Tay Fair Nacka Strand 23-26 22-2S Stockholm Mart Mart Tayvan Taipei Domestic Tay Show Taipei World Trade 20-24 Center Temmuz Birleşik Arap Emirlikleri Middle East Tey Fair İngiltere British International Tey Olympia Exhibition 29 Ocak- 27-3ı 26-30 25-29 and Hobby Fair Centre London 2 Şubat Ocak Ocak Ocak ABD American International Showroom Exhibits, 13- ı7 ı3-17 ıı- ıs ıı- ıs Tey Fair New York, NY Şubat Şubat Şubat Şubat Javits Convention Ctr. New York NY