1
ELEKTRİK VE BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI (TEZLİ) Program Tanımı ve Açıklaması; Elektrik ve Bilgisayar Mühendisli i Yüksek Lisans Programının misyonu yeni bilgi üretmek, bilimsel araştırmalarda mükemmele erişmek, bilimin ve teknolojinin ilerlemesine katkıda bulunmak, öğrencilerini küresel ortamda rekabetçi kariyere hazırlamak ve onlara endüstride veya akademide lider konumuna gelebilmeleri için gerekli bilgi ve becerileri kazandırmak, ulusal ve uluslararası ölçekte sorumluluk bilinci ile toplumun ve endüstrinin sorunlarına çözümler üretmek ve insanlığa hizmet etmektir. Ders Programı T U AKTS EBM 597 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Semineri 2 0 5 Alan Seçmeli Ders (1) 3 0 5 Alan Seçmeli Ders (1) 3 0 5 Alan Seçmeli Ders (1) 3 0 5 Alan Seçmeli Ders (1) 3 0 5 Tamamlayıcı Seçmeli Ders (2) 3 0 5 Tamamlayıcı Seçmeli Ders (2) 3 0 5 Tamamlayıcı Seçmeli Ders (2) 3 0 5 EBM 599 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Yüksek Lisans Tezi 0 0 80 (1) Alan Seçmeli Dersleri EBM kodlu derslerdir. (2) Tamamlayıcı Seçmeli Dersler EBM kodlu olabileceği gibi başka alanlarda da olabilir. (3) Türkçe Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği yüksek lisans programındaki öğrenciler en az 5 dersi Türkçe dilinde alması ve Tükçe dilinde tez yazması gerekmektedir. Alan Seçmeli Dersleri ve Tamamlayıcı Seçmeli Derslerden en az dördü belirli bir alandan seçilerek ve Yüksek Lisans Tezi bu alanda yapılarak bir alanda uzmanlaşma sağlanabilir. Uzmanlaşma alanları aşağıda belirtilmiş olup bunlara ileride yenileri eklenebilecektir: Elektronik Mühendisliği İletişim Mühendisliği Bilgisayar Mühendisliği Yazılım Mühendisliği Robotik ve Kontrol Sistemleri 2
DERS LİSTESİ EBM 501 Olasılık Kuramı ve Uygulamaları (3-0)5 EBM 502 İstatistik Kuramı ve Uygulamaları (3-1)5 EBM 503 Optimizasyon Yöntemleri I (3-0)5 EBM 504 Optimizasyon Yöntemleri II (3-0)5 EBM 510 İleri Bilgisayar Mimarileri (3-0)5 EBM 511 İleri Yazılım Mühendisliği (3-0)5 EBM 512 Yazılım Süreçleri (3-0)5 EBM 513 İleri Algoritmalar (3-0)5 EBM 514 Programlama Dillerinin Sözdizimi ve Anlamsallığı (3-0)5 EBM 515 İleri Veritabanı Sistemleri (3-0)5 EBM 516 Veri Madenciliği (3-0)5 EBM 517 İleri Ağ Programlama (3-0)5 EBM 518 Bilgisayar Ağları Analizi ve Tasarımı (3-0)5 EBM 519 İleri İşletim Sistemleri (3-0)5 EBM 520 Paralel ve Dağıtılmış Hesaplamada İleri Konular (3-0)5 EBM 521 Hata Toleranslı Hesaplama (3-0)5 EBM 522 Bilgisayar Başarım Değerlendirmesi (3-0)5 EBM 523 Kriptografi (3-0)5 EBM 524 İleri Bilgisayar Grafiği (3-0)5 EBM 525 İleri Yapay Zeka (3-0)5 EBM 526 Örüntü Tanıma (3-0)5 EBM 527 Bilgisayarla Görme (3-0)5 EBM 528 Makine Öğrenmesi (3-0)5 EBM 529 İleri Doğal Dil İşleme (3-0)5 EBM 530 Rassal Süreçler (3-0)5 EBM 531 İleri Sayısal İşaret İşleme (3-0)5 EBM 532 Uyarlamalı İşaret İşleme (3-0)5 EBM 533 Bilişim Kuramı ve Kodlama (3-0)5 EBM 534 Kestirim Kuramı (3-0)5 EBM 535 Yapay Sinir Ağları (3-0)5 EBM 536 Bilgisayarla Ses İşleme (3-0)5 EBM 537 Görüntü İşleme (3-0)5 EBM 540 Sayısal İletişim (3-0)5 EBM 541 Gezgin İletişim Sistemleri (3-0)5 EBM 542 Telsiz İletişim (3-0)5 EBM 543 İletişim Ağları (3-0)5 EBM 544 Telsiz Ağlar (3-0)5 EBM 550 Doğrusal Sistem Kuramı (3-0)5 3
EBM 551 Robotik (3-0)5 EBM 552 Doğrusal Olmayan Denetim Sistemleri (3-0)5 EBM 553 Gürbüz Denetim Sistemleri (3-0)5 EBM 554 Uyarlanır Denetim Sistemleri (3-0)5 EBM 560 İleri Mikrodalga Devre Tasarımı (3-0)5 EBM 562 Mikrodalga Kuvvetlendiricileri (3-0)5 EBM 581 Sistem Benzetimi ve Analizi (3-1)5 EBM 582 Kuyruk Kuramı (3-1)5 EBM 583 Ağların Akış Analizi (3-0) 5 EBM 584 Çizelgeleme (3-0) 5 EBM 585 Karar Analiz Modelleri (3-0)5 EBM 586 Mühendislik Ekonomisi ve Finans Mühendisliğine Giriş (3-0)5 EBM 587 Mühendislik ve Teknoloji Yönetimi (3-0)5 EBM 591 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliğinde Özel Konular I (3-0)5 EBM 592 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliğinde Özel Konular II (3-0)5 EBM 597 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Semineri (2-0)5 EBM 599 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Yüksek Lisans Tezi (0-0)80 DERS TANIMLARI EBM 501 Olasılık Kuramı ve Uygulamaları (3-0)5 Olasılık ve istatistiğin tarihi; olasılığın aksiyom tanımları; olasılık uzayları; kombinatoryal analiz; rassal değişkenler ve yöneyler (vektörler); sürekli, ayrık ve bileşik dağılımlar; dağılım fonksiyonları, yoğunluk fonksiyonları, standart dağılımlar; ortalama, varyans ve daha yüksek dereceden momentler; bağımsızlık ve koşullu olasılık; ortak, sınırsal (marjinal) ve koşullu dağılımlar; kovaryans ve korelasyon; örnekleme dağılımları; beklentiler ve Merkezi Limit Kuramı; moment üreten fonksiyonlar ve karakteristik fonksiyonlar; rassal yürüyüşler ve Poisson süreçleri; ilişkili bilgisayarla analiz ve programlama becerileri ve görsel veri sunuş yöntemleri. EBM 502 İstatistik Kuramı ve Uygulamaları (3-1)5 Betimsel istatistik kavramları; tek değişkenli analiz: örnekleme dağılımı, özeksel eğilim, saçınım; iki değişkenli ve çok değişkenli analizler: saçılıma çizimi, ilişiklik, ilinti (korelasyon), nedensellik; çıkarımsal istatistiğin kavramları, kuramı ve teknikleri; hipotez testi; iki örneklemin benzerliği ve karşılaştırılması; örneklem verilerine dağılım oturtma; doğrusal ve doğrusal olmayan regresyon, varyans analizi (ANOVA); çok değişkenli analiz ve faktör modelleri. EBM 503 Optimizasyon Yöntemleri I (3-0)5 Optimizasyon problemi modelleme kavramları; matematiksel program formülasyonu; doğrusal programlama; Simpleks yöntemi; duyarlılık analizi; çiftelik (duality) ve çifteş Simpleks yöntemi; ulaşım, atama ve konaklama modelleri; ağ modelleri ve ağ Simpleks yöntemi; revize Simpleks yöntemi; sütun oluşturma; Dantzig-Wolfe ayrıştırması; tam sayılı programlama; dal-sınır yöntemi, örtük numaralandırma, kesen düzlem yöntemi, dal-kesim yöntemi; ilişkili bilgisayar analiz ve programlama becerileri. 4
EBM 504 Optimizasyon Yöntemleri II (3-0)5 Klasik optimizasyon kuramı; sürekli fonksiyonlarla optimizasyon; tek değişkenli optimizasyon; olurlu küme dışbükeyliği, amaç fonksiyonu dışbükeyliği ve yarı-dışbükeyliği; kısıtlı ve kısıtsız çok değişkenli optimizasyon; Karush-Kuhn-Tucker optimallık şartları; varlık ve teklik teoremleri, küresel ve yerel optimallık; doğrusal olmayan programlama; karesel programlama; ayrışır programlama; doğrudan arama ve eğim yöntemleri; sezgisel yöntemler; doğadan esinlenilmiş algoritmalar; dinamik programlama ve Markov karar süreçleri; hedef programlaması ve çokamaçlı optimizasyona giriş; ilişkili bilgisayar analiz ve programlama becerileri. EBM 510 İleri Bilgisayar Mimarileri (3-0)5 Bilgisayar organizasyonu ve bilgisayar mimarileri; boruyolu işlemcileri; paralelizm ve komut düzeyinde paralelizm; bellek katmanlarının tasarımı; çoklu işlemciler; direk yürütme mimarileri; veri akış makineleri; yeniden yapılandırabilir sistemler; VLSI nin bilgisayar mimarisi üzerindeki etkisi. EBM 511 İleri Yazılım Mühendisliği (3-0)5 Süreç yaşam döngüsünün, proje planlamasının, isterler analizi ve yakalanmasının, takım programlamasının, yazılım tasarımının, birim ve bütünleştirme sınanmasının, yazılım sağlanmasının, sistem teslimatı ve bakımının, süreç ve ürün değerlendirme ve iyileştirmenin ve yazılım güvenilirliğinin kuramı ve uygulaması. EBM 512 Yazılım Süreçleri (3-0)5 Bu ders yazılım geliştirme süreçlerinin, yazılım süreç standartlarının, yazılım mühendisliği standartlarının ve yazılım kalitesi standartlarının incelenmesi ve iyileştirilmesi; teknik ve yönetsel süreçsel; SEI Yetenek Olgunluk Modelleri, ISO SPICE Modeli, Takım Yazılım Süreci ve Kişisel Yazılım Süreci; süreç modellerin çeşitli durum ve senaryolara uygun hale getirilmesi. EBM 513 İleri Algoritmalar (3-0)5 İleri algoritma tasarım ve analiz teknikleri; özetleme, çizgeleme, ağ tasarım ve uygulamaları, hesaplanabilirlik ve karmaşıklık, çizge problemleri ve özellikleri, eniyileme algoritmaları ve buluşsal programlama için tasarım yaklaşımları, makine öğrenmesi ve internet algoritmaları; Randomizasyon, olasılıksal analiz, amortisel analiz, rekabetçi analiz ve rastgele yürüyüşler. EBM 514 Programlama Dillerinin Sözdizimi ve Anlamsallığı (3-0)5 İşlevsel, mantıksal ve nesneye dayalı programlama paradigmaları; kuramsal temeller, sözdizimi, anlamsallık, türler, değişken kapsamı, veri soyutlama, denetim soyutlama, parametre gönderme, ifade değerlendirme yapıları; her bir paradigma için soyut makinelerin tanımı; yazımsal ve işlemsel anlamsallığa dayalı soyut yorumlama; hesaplama paradigmaları için derleyici tasarlama; çeşitli temsili dillerde program yazımı. EBM 515 İleri Veritabanı Sistemleri (3-0)5 İleri veritabanı sistem tasarım prensipleri ve teknikleri; erişim yöntemleri; eşgüdüm ve koruma; sorgu işleme ve eniyileme; tranksaksiyon işleme; dağıtık veri tabanları; nesneye dayalı ve nesneilişkisel veritabanları; veri ambarlama; veri madenciliği; ağ ve kısmı yapılı veri ve arama motorları. 5
EBM 516 Veri Madenciliği (3-0)5 Veri madenciliği makine öğrenmesi, istatistik, örüntü tanıma, yapay zeka; veri hazırlama ve veri indirgeme; ilişki analizi; sınıflandırma; kümelemek; sayılasal öngörü; sıralı veride örüntü bulma; Bayes ağları; karar ağaçları; karar kuralları; metin madenciliği. EBM 517 İleri Ağ Programlama (3-0)5 Bilgisayar ağlarına genel giriş; süreçlere giriş: çok görevli yürütüm, süreçler, çoklu iş parçacıkları, iş parçacıkları; iş parçacıkları arasında iletişim ve süreçler arasında iletişim, ağlar arasındaki iletişim; istemci-sunucu ağ programlaması: soketler, RMI, applet-servlet iletişimi; TLI ve RPC programlama; web programlama dilleri (CGI, Perl, Java); programlama projeleri. EBM 518 Bilgisayar Ağları Analizi ve Tasarımı (3-0)5 Bilgisayar ağları analiz ve tasarımına giriş; ağ performansını ölçme, ağ trafik akışı modelleme; grafik en iyileme problemleri ve bununla alakalı grafik algoritmaları, ağlar için gecikme ve kayıp modelleri; kuyruk ağları; statik ve dinamik yöneltme algoritmaları; ağ güvenilirliği analiz ve tasarımı. EBM 519 İleri İşletim Sistemleri (3-0)5 İşletim sistemi yapılandırma; çok-ipliklilik (multithreading); kilitlenmeler ve süreçler arası iletişim; paralel ve dağıtık işletim sistemleri; çok işlemcili sistemler için işletim sistemi tasarımı. EBM 520 Paralel ve Dağıtılmış Hesaplamada İleri Konular (3-0)5 Paralel ve dağıtık hesaplama konularına genel bakış; paralel ve dağıtık hesaplama mimarileri; paralel ve dağıtık hesaplama konularındaki güncel gelişmeler; farklı disiplinlerdeki hesaplamalar için paralel yöntemler (biyobilişim, hesaplamalı fizik). EBM 521 Hata Toleranslı Hesaplama (3-0)5 Hatalar ve hataların gösterimleri; hata modellemesi; mikroişlemci tabanlı sistemlerin sınanması ve sınanabilirlik için tasarlanması; yazılım ve donanım artıklık denetimi; hata toleranslı sistemlerin tasarım metodolojisi; yazılım sınama stratejileri; sistem değerlendirme: güvenilebilirlik, kullanılabilirlik ve sürdürülebilirlik analizi. EBM 522 Bilgisayar Başarım Değerlendirmesi (3-0)5 Bilgisayar performansı ölçüm ve değerlendirmelerine giriş; bilgisayar performansını ölçmek için istatistiksel yöntemler; iş süreci modelleri; kuyruk kuramı; benzetim teknikleri; sistem analiz teknikleri; CPU (merkezi işlemi birimi) başarım kestirimi; programlanmış ölçüm teknikleri; bilgisayar sistemlerinin karşılaştırılması. EBM 523 Kriptografi (3-0)5 Kriptografiye giriş; klasik kriptografi; simetrik ve asimetrik şifreleme; DES; AES; Diffie-Hellman anahtar değişimi; RSA; Rabin; ElGamal; sahte-rastgele bitler; kriptografik özet fonksiyonları; mesaj doğrulama kodları; dijital imza; doğrulama protokollerinin temelleri; gerçek hayatta doğrulama. 6
EBM 524 İleri Bilgisayar Grafiği (3-0)5 Grafik sistemlerine genel bakış; dijital görüntü üretmeye yönelik temel konular; görüntü elde etmekte kullanılan donanımlar; görüntü modelleme; örnekleme ve nicemleme; 3D model oluşturma; eğri, yüzey ve cisim modelleme teknikleri; imge oluşturma teknikleri: ışın izleme, hacimsel imge oluşturma, yordamsal dokular, ışınım; Işık ve aydınlanma teknikleri; doku ve ortam eşlemeleri. EBM 525 İleri Yapay Zeka (3-0)5 Yapay zeka konusunda genel problem çözme yöntemlerine bakış; arama yöntemleri; oyunlar ve buluşsal yöntemler; bilgi gösterimi; bulanık mantık; mantıksal akıl yürütme; belirsizlik ve olasılıklı akıl yürütme; akıllı sistemlerin tasarım ve gerçeklemesinde kullanılan programlama dilleri. EBM 526 Örüntü Tanıma (3-0)5 Bayes karar verme kuramı, maksimum olabilirlik ve Bayes kestirim; parametrik ve parametrik olmayan yöntemler; gözetimli öğrenme ve kümeleme işlemleri; sınıflandırma için doğrusal modeller; yapay sinir ağları; durum çalışması: görme. EBM 527 Bilgisayarla Görme (3-0)5 Görüntü oluşturma; sınır belirleme; öznitelik çıkarma; görüntü bölütleme; bölge büyütme; doku; hareket; 2 boyutlu ve üç boyutlu görüntü gösterimi; görüntü tanıma: öğrenme ve eşleştirme. EBM 528 Makine Öğrenmesi (3-0)5 Makine öğrenmesinin önemli noktaları; sınıflandırma teknikleri; gözetimli ve gözetimsiz öğrenme; tümevarımsal öğrenme; karar ağaçları; örnek tabanlı öğrenme; açıklama tabanlı öğrenme; takviye tabanlı öğrenme; genetik algoritmalar; hipotez değerlendirme yöntemleri; çizgesel metotlar: saklı Markov modeli, Bayes ve Markov ağları. EBM 529 İleri Doğal Dil İşleme (3-0)5 Dil modelleme; doğal dil işleme seviyeleri: morfolojik, yapısal ve anlamsal analizler; dönüşümlü dilbilgisi; eke dayalı dilbilgisi ve 2 seviyeli gösterim ve işleme; sözdizimsel analiz ve sözdizimi; anlam ve yorumlama; çeviri ağları ve ATN sözdizimsel analizi; doğal dil işleme uygulamaları; akıllı arayüzler, makine ile çeviri, doğal dil anlama. EBM 530 Rassal Süreçler (3-0)5 Ayrık ve sürekli olasılık ve rastgele değişkenler. Ortak dağılım ve yoğunluk işlevleri. Merkezi sınır savı. Durağan ve durağan olmayan rassal süreçler. Gauss, Poisson ve Markov süreçleri. Wiener ve Kalman süzgeçleri. Doğrusal en küçük ortalama karesel kestirim. EBM 531 İleri Sayısal İşaret İşleme (3-0)5 İleri düzey doğrusal zamanla değişmeyen sistemler ve bunların kararlılık ve nedensellik analizi; ayrık zamanlı Fourier dönüşümü; ileri düzey LTI sistemlerin dönüşüm analizi; sonlu dürtü tepkisi (FIR) ve sonsuz dürtü tepkisi (IIR) sistemleri analizi; ileri düzey dijital filtre tasarım teknikleri; ayrık Fourier dönüşümü (DFT) ve hesaplaması; konuşma işleme ve görüntü işleme uygulamalarının incelenmesi. 7
EBM 532 Uyarlamalı İşaret İşleme (3-0)5 Ayrık-zamanlı stokastik süreçler genel bir bakış; Wiener filtre teorisi; doğrusal kestirim; LMS algoritması ve türevleri; frekans alanı uyarlanır filtreleme; HBS, QR-RLS algoritmaları ve bunların Kalman filtreleme ile bağlantısı, yinelemeli uyarlamalı filtreler, adaptasyon algoritmalar ve yakınsama özelliklerinin tartışılması ve analizi; hesaplama karmaşıklığı hususları; IIR uyarlanır filtreler; uyarlanır filtreleme uygulamaları. EBM 533 Bilişim Kuramı ve Kodlama (3-0)5 Bilgi ölçüsü; entropi ve Shannon'un kodlama savı; gürültülü kodlama savı, bilgi kaynak modellemesi ve gürültüsüz kaynak kodlama, ayrık kanal modelleri ve kanal sığası, kod çözme işlemi, optimum ve en büyük olabilirlikli kod çözme; kanal kodlama tekniği; hata düzeltme kodlaması: doğrusal blok kodlar, üreteç ve eşlik kontrol matrisleri, hata belirteci; Hamming kodları, çevrimsel kodlar, BCH kodları, katlamalı kodlar, kodlayıcı ve kod çözücü yapıları EBM 534 Kestirim Kuramı (3-0)5 Kestiriciler; kestiricilerin özellikleri; gerekirci parametrelerin kestirimi için yöntemler; en küçük değişinti kestirimi; en büyük olabilirlik ve momentler yöntemi; rastgele parametrelerin kestirimi; genel kayıp işlevlerinin küçültülmesi; en küçük ortalama karesel hata ve en büyük sonsal kestiriciler; en küçük kareler ve Kalman süzgeç yaklaşımı kullanarak sıralı ve özyineli kestirim; Monte-Carlo yöntemleri. EBM 535 Yapay Sinir Ağları (3-0)5 Ussal bilime giriş; nöron modeli; temel sinir ağları mimarileri ve özellikleri; sinir ağları öğrenme çeşitleri; tek ve çok katmanlı algılayıcılar; statik ve dinamik ağ mimarileri; Hopfield modeli; radial basis fonksiyonu ağları; sinir ağları uygulamaları. EBM 536 Bilgisayarla Ses İşleme (3-0)5 Ses modelleri ve gösterimi; ses sentezi; ses kodlama; ses iyileştirme; ses tanıma; dinamik zaman bükümü ve gizli Markov modelleri; ses işlemeye giriş; ses işleme için sinir ağları; insan makine iletişimi. EBM 537 Görüntü İşleme (3-0)5 Görüntü edinimi ve gösterimimi; örnekleme ve niceleme; görüntülerin matematiksel modellemesi; görüntü iyileştirme; görüntü bölütleme; görüntü onarımı; görüntü sıkıştırma; öznitelik çıkarma; görüntü sınıflandırma metotları; görüntünün Fourier serisine açılımı; görüntünün harmoniklerden elde edilmesi; görüntünün Fourier dönüşümü; z-dönüşümü ve transfer fonksiyonu; evrişim, maskeleme ve dürtü yanıtı; iki boyutlu FIR and IIR süzgeçleri. EBM 540 Sayısal İletişim (3-0)5 Band geçiren sinyal ve sistemlerin gösterilimleri; sinyal uzayı kavramı ve sinyal vektörlerinin yeniden elde edilmesi; ilişki ve uyumlu süzgeçli alıcı tasarımı; hata olasılığının hesabı; minimum enerjili sinyaller; dikdörtgen, ortogonal, biortogonal yapıda sinyal kümeleri; hata olasılığı için birleşim üst sınırı; kanal sığası teoremi; sinyal uzayında bant verimlilikli kodlama teknikleri: kodlamalı modülasyon, kafes kodlar, özellikleri, başarım analizleri; kanal denkleştirme; en iyi alıcı tasarımı. 8
EBM 541 Gezgin İletişim Sistemleri (3-0) 5 Hücresel ağ yapısı, gezgin radyo yayılımı, yol kaybı, sönümlü kanalların özellikleri; gezgin radyo sistemleri için modülasyon ve denkleştirme teknikleri; kaynak kodlama teknikleri; çoklu erişim sistemleri; kod bölüşümlü çoklu erişim (CDMA) sistem tasarımı. EBM 542 Telsiz İletişim (3-0)5 Telsiz iletişim sistemleri; hücresel iletişim kavramları; hücresel trafik hesapları; sayısal iletişimin gözden geçirilmesi; telsiz kanallarının modellenmesi; telsiz iletişim sistemleri için benzetim teknikleri; sönümlü kanallar üzerinden sayısal iletişim; sönümlü kanallar için çeşitleme teknikleri; dikgen frekans bölmeli çoğullama (OFDM); telsiz iletişiminde çoklu erişim teknikleri: CDMA, TDMA, FDMA. EBM 543 İletişim Ağları (3-0)5 İletişim Ağ mimarileri; sakla ve ilet tipi ağlarda protokoller ve yol atama; uydu ve paket radyo ağları; yerel alan ağları; başarım analizine giriş; betimlemeler, modeller ve ağların tasarım ve işletimi için yaklaşımlar; optik iletim ve anahtarlama teknolojilerinin gerekirci, rastgele ve benzetim modelleri kullanılarak analizi; yüksek hız iletişim gerektiren uygulamalar. EBM 544 Telsiz Ağlar (3-0)5 Kablosuz iletişim temelleri; anahtarlama teknikleri: devre anahtarlama, paket anahtarlama, birinci ve ikinci nesil telsiz ağlarının tasarımı ve işletimindeki temel teknikler; hücresel sistemler; ortam erişim teknikleri; bir gezgin oturumun ve gezgin çağrının denetlenmesi; gezgin ağlarda işaretleme; gezgin işletim teknikleri; ortak hava protokolleri (AMPS, IS-136, IS-95, GSM); telsiz veri ağları. EBM 550 Doğrusal Sistem Kuramı (3-0)5 Matematik önbilgileri: doğrusal uzaylar, doğrusal dönüşümler, normlu doğrusal uzaylar, yakınsama; temel sistem kavramları, durum uzayı ve girdi-çıktı gösterimi; zamanda değişen ve zamanda değişmeyen doğrusal sistemler; denetlenebilirlik, gözlenebilirlik ve kararlılık tanımları; gerçeklenme, en küçük mertebeden gerçeklenme problemi ve yöntemleri; çıktı ve durum geri beslemesi ile özdeğer yerleştirmesi; gözlemci tasarımı. EBM 551 Robotik (3-0)5 Robot kolları (Manipülatörler), gösterimler ve dönüşümler, Denavit-Hartenberg yöntemi, ileri kinematik, tersine kinematik, doğrusal ve döngüsel hızlar, statik kuvvetler, Jacobian matrisi, tekillikler; manipülatör dinamiği, ivmeler, sanal iş yaklaşımı ile yarı-statik inceleme; Newton- Euler ve Lagrange denklemleri ile ileri ve geri dinamik, gezinge planlama ve spline yöntemi; manipülatör denetimi, doğrusal ve doğrusal olmayan yöntemler, eklemlerin bağımsız denetimi, hesaplamalı buru yöntemi ile koordineli eklem denetimi; uyumluluk, uyumlu hareket denetimi, kuvvet denetimi. EBM 552 Doğrusal Olmayan Denetim Sistemleri (3-0)5 Doğrusal olmayan geribeslemeli denetim sistemlerini incelemesi ve tasarımı; Lyapunov kararlılığı; girdi-çıktı kararlılığı; girdiden-duruma kararlılığı; edilgenlik kavramları; geribesleme ile doğrusallaştırma yöntemi; geribesleme ile edilgenleştirme; doğrusal olmayan denetimde yapıcı yöntemler. 9
EBM 553 Gürbüz Denetim Sistemleri (3-0)5 Temel bilgiler ve kavramlar; doğrusal geribeslemeli denetim sistemlerinde modelleme; belirsizlik ve gürbüzlük; gürbüz kararlılık, performans, kararlılaştırma, kararlılaştıran denetleyicilerin parametrizasyonu; döngü şekillendirme ilkeleri, model eşleme, kararlılık payı enyileştirmesi; H_sonsuz denetime giriş. EBM 554 Uyarlanır Denetim Sistemleri (3-0)5 Lyapunov-tabanlı uyarlanır denetim yöntemleri; sistemlerde belirsizlikler ve belirsizliklerle başa çıkmanın yöntemleri; model-tabanlı ve model-tabanlı olmayan yöntemler; iyileştirilmiş performans için uyarlanır denetleyicilerde değişiklikler; model referanslı uyarlanır denetim; doğrudan ve dolaylı uyarlanır denetim yapıları; dış sistemler; yapay sinir ağları. EBM 560 İleri Mikrodalga Devre Tasarımı (3-0)5 Mikrodalga frekanslarındaki doğrusal devrelerin analizi; mikrodalga devrelerin matris gösterimleri; genelleştirilmiş saçınım parametreleri; kayıpsız iki-kapılı saçınım tanımı; Richards frekans dönüşümü; mikrodalga süzgeç tasarımı; geniş bantlı uyumlama kuramı: analitik ve yarı analitik yaklaşımlar; toplu ve dağıtık karışık elemanlı devre modellemesi ve tasarımı. EBM 562 Mikrodalga Kuvvetlendiricileri (3-0)5 Mikrodalga frekanslarındaki aktif devreler; işaret-gürültü oranı, gürültü kazancı, gürültü ısısı parametreleri; mikrodalga transistörlü yükselteç tasarımı; kazanç kararlılığı, düşük gürültülü yükselteçler, güç yükselteçleri, geniş bantlı yükselteçler; çok katlı yükselteç tasarımında sayısal yöntemler. EBM 581 Sistem Benzetimi ve Analizi (3-1)5 Benzetim modellerine giriş, dinamik ve rassal sistemlerin ayrık olaylı benzetim modellerinin geliştirilmesi; girdi veri modellemesi, dağılım oturtma, Kolmogorov-Smirnov ve Ki-kare testleri, model doğrulama ve geçerlemesi, çıktı veri analizi, replikasyon sayının uygun şekilde ayarlanması, ısınma periyodunun uzunluğunu tahmin etme yöntemleri; benzetim kullanarak sistemlerin karşılaştırılması, derecelendirme ve seçme yöntemleri; benzetim yardımıyla optimizasyon (metasezgiseller, yanıt yüzeyi metodolojisi, metamodeller, gradyan tabanlı yöntemler); arena kullanarak benzetim modellemesi. EBM 582 Kuyruk Kuramı (3-1)5 Markov zincirlerinin kısa bir gözden geçirilmesi; Kendall notasyonu; değişik tiplerdeki kuyruk modelleri: tek ve çok kanallı üstel kuyruklar (M/M/1, M/M/c), sınırlı kapasite ve kaynak popülasyonlu modeller (M/M/c /K/N), Erlang modelleri (Ek/Ek/c,), yığınlı ve öncelikli kuyruklar, genel dağılımlı geliş ve/veya hizmet zamanları (M/G/c, G/M/c); kuyruk şebekeleri (açık, kapalı, karışık), Jackson Teoremi, kapalı kuyruk şebekeleri için Ortalama Değer Analizi ve konvolüsyon algoritmaları; kuyrukların benzetimi ve ilgili istatistiksel çıkarımlar. EBM 583 Ağların Akış Analizi (3-0) 5 Bu ders ağ akışlarının, ağ optimizasyonunun ve ağ yönlendirme modellerinin analizi üzerinedir. Kısa ön bilgiler, ağ modellerinin tarihçesi ve uygulamaları, temel çizge kuramı ve ağ terminolojisi ve temel formülasyonlar (kısa bir doğrusal programlama tekrarı) ile başlamaktayız. Daha sonra, konu algoritmik açıdan incelenecektir. Bu incelemede ağlar için veri yapılarının kısa bir özeti, polinom zaman üstel zaman karşılaştırması ve hesapsal karmaşıklığın uygulamadaki etkileri ele 10
alınacaktır. Bu noktaya kadar atılan temelin üzerine şu konular incelenerek ders bitirilecektir: en kısa yollar (ulaşan algoritmalar, Dijkstra, etiket düzelten algoritmalar ve Floyd-Warshall algoritması), maksimum akışlar (ençok akış enaz kesik teoremi, akış artırma, önakış-itme algoritmaları), enaz maliyetli akışlar (çevrim iptali, ağ simpleks algoritması ve ardışık en kısa yol bulma yöntemleri, rezidüel ağlar), ikili kardinalite eşlemesinin maksimum akış ya da minimum maliyetli akış olarak ele alınması, minimum yayılan ağaçlar (Kruskal ve Prim algoritmaları) ve nihayet birden çok tür akışların olduğu ağlar (Lagranj gevşemesi eşliğinde) EBM 584 Çizelgeleme (3-0) 5 Bu ders, verilen zaman aralıklarında kısıtlı kaynakların bu kaynaklardan faydalanmak için sıra beklemesi gerekli olan görevlere tahsisinde kullanılmak üzere geliştirilen matematiksel modeller ve modellerin çözüm teknikleri üzerinedir. Kısa bir giriş ve temel çizelgeleme terminolojisi ve notasyonu ile başlamaktadır. Devamında tek makineli, paralel makineli, akış tipi atölye ve işlik tipi atölye modelleri incelenmektedir. Proje çizelgelemesinin kısa bir üzerinden geçiş (kritik yol yöntemi, proje değerlendirme ve gözden geçirme tekniği) de derse dahildir. Kaynak kısıtlı proje çizelgelemesine kısa bir bakışla ders sona ermektedir. EBM 585 Karar Analiz Modelleri (3-0)5 Karar teorisi, risk ve belirsizlik, bilginin değeri, tercih ölçümleri, seçeneklerin önceliklendirilmesi, çok hedefli süreçler ve hiyerarşik kararlar, çok kriterli karar verme, yarar teorisi, analitik hiyerarşi süreci ve analitik ağ süreci yöntemleri, çeşitli vaka çalışmaları. EBM 586 Mühendislik Ekonomisi ve Finans Mühendisliğine Giriş (3-0)5 Mühendislik karar alma sürecinin ekonomik ve finansal yönleri; paranın zaman değeri, faiz kuramı, temel faiz formülleri; yıllık, şimdiki ve gelecekteki değer analizi; getiri iç ve dış oranları; amortisman ve vergiler; birden fazla yatırım/proje alternatifleri; sabit getirili menkul kıymetler; riskten kaçınma ve belirsiz getirili yatırımlar; tahviller, vadeli döviz işlemleri ve opsiyonlar; faiz oranlarının vade yapısı; ortalama-varyans portföy kuramı, Sermaye Varlıkları Fiyatlandırma Modeli (CAPM); faktör modelleri; varlık dinamikleri modelleri; faiz oranı türev enstrümanları; optimal portföy büyümesi. EBM 587 Mühendislik ve Teknoloji Yönetimi (3-0)5 Modern mühendislik yönetimi teorisinin, kavramlarının ve süreçlerinin, teknik ve bilimsel organizasyonların yönetimine uygulanması; sistem teorisi; yönetim ve sistem kavramları; sistemlerin değerlendirilmesi, kontrolü ve analizi; stratejik planlama ve yönetim; teknik ve uzman personel yönetimi; teknolojik değişim ve yenilik yönetimi; teknoloji girişimciliği; proje yönetimi; kaynak yönetimi ve planlaması; risk yönetimi ve değerlendirilmesi; organizasyonel yapı ve liderlik. EBM 591 Elektronik Mühendisliğinde Özel Konular I (3-0)5 Öğrencilerin bireysel ilgileri doğrultusunda elektronik mühendisliği alanındaki güncel teknolojik ya da kuramsal gelişmeler arasından seçilmiş özel konuların çalışılması. EBM 592 Elektronik Mühendisliğinde Özel Konular II (3-0)5 Öğrencilerin bireysel ilgileri doğrultusunda elektronik Mühendisliği alanındaki güncel teknolojik ya da kuramsal gelişmeler arasından seçilmiş özel konuların çalışılması. 11
EBM 597 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Semineri (2-0)5 Bir Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği konusunda seminer verilmesi. EBM 599 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Yüksek Lisans Tezi (0-0)80 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği konusunda bir öğretim üyesinin gözetiminde araştırma yapılarak yüksek lisans tezi üretilmesi ve jüri önünde savunulması. BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI (Tezli) Program Tanımı ve Açıklaması; İşletmelerin ve bireylerin başarısı ve verimliliği bilişlim teknolojilerini etkin kullanmalarıyla doğru orantılıdır. Bu doğrultuda vizyonumuz bireyleri/ işletmeleri bilişlim teknolojileri konularında eğitmek ve hızla gelişen teknolojinin kullanıcısı ve uygulayıcısı haline getirmektir. Programımızın amacı, bilişim teknolojileri uygulamalarını kullanarak çalışma alanlarının verimliliklerini arttıran, iş dünyasına değer katan, üstün nitelikli bireyler yetiştirmektir. Ders Programı T U AKTS BT 597 Bilişim Teknolojileri Semineri 2 0 5 Alan Seçmeli Ders 3 0 5 Alan Seçmeli Ders 3 0 5 Alan Seçmeli Ders 3 0 5 Alan Seçmeli Ders 3 0 5 Tamamlayıcı Seçmeli Ders (1) 3 0 5 Tamamlayıcı Seçmeli Ders (1) 3 0 5 Tamamlayıcı Seçmeli Ders (1) 3 0 5 BT 599 Bilişim Teknolojileri Yüksek Lisans Tezi 0 0 80 (1) Alan Seçmeli Dersleri BT kodlu derslerdir. (2) Tamamlayıcı Seçmeli Dersler BT ve EBM kodlu olabileceği gibi başka alanlarda da olabilir. (3) Türkçe Bilişim Teknolojileri yüksek lisans programındaki öğrenciler en az 5 dersi Türkçe alması ve Tükçe dilinde tez yazması gerekmektedir. 12
Alan Seçmeli Dersleri ve Tamamlayıcı Seçmeli Derslerden en az dördü belirli bir alandan seçilerek ve Yüksek Lisans Tezi bu alanda yapılarak bir alanda uzmanlaşma sağlanabilir. Uzmanlaşma alanları aşağıda belirtilmiş olup bunlara ileride yenileri eklenebilecektir: Bilgisayar Ağları Bilişim Teknolojileri Yönetimi Otomasyon Yazılımı Yazılım Mühendisliği Sistem Tasarımı Web programlama ve tasarım Ders Listesi BT 501 Bilgisayar Becerileri Çalıştayı (3-0)5 BT 502 Programlama Çalıştayı (3-0)5 BT 503 Java ile uygulama Geliştirme (3-0)5 BT 510 Veri Yapıları ve Algoritmalar (3-0)5 BT 520 Internet ve Web Programlama (3-0)5 BT 530 Bilgisayar Organizasyonu (3-0)5 BT 540 İşletim Sistemleri (3-0)5 BT 541 Sistem Programlama (3-0)5 BT 542 Veritabanı Sistemleri (3-0)5 BT 550 Bilgisayar Ağları (3-0)5 BT 551 Bilgisayar ve Ağ Güvenliği (3-0)5 BT 552 Bilgisayar Ağları Uygulamaları (3-0)5 BT 560 Yazılım Mühendisliği (3-0)5 BT 570 Nicel Yöntemler (3-0)5 BT 571 Sistem Benzetimi Modellemesi (3-0)5 BT 572 Karar Analiz Modelleri (3-0)5 BT 573 Kalite Güvencesi (3-0)5 BT 574 Mühendislik ve Teknoloji Yönetimi (3-0)5 BT 575 Üretim Bilgi Sistemleri (3-0)5 BT 576 Mühendislik Ekonomisi ve Finans Mühendisliğine Giriş (3-0)5 BT 580 Web Uygulamaları (3-0)5 BT 581 Bilişim Sistemleri Analizi ve Tasarımı (3-0)5 BT 582 Veri Ambarlama ve Madenciliği (3-0)5 BT 583 İnsan Bilgisayar Etkileşimi (3-0)5 BT 584 Yapay Zeka (3-0)5 BT 585 Çoklu ortam Teknikleri ve Uygulamaları (3-0)5 BT 586 Bilgi Toplumunda Girişimcilik (3-0)5 BT 587 Elektronik Ticaret (3-0)5 BT 591 Bilişim Teknolojisinde Özel Konular I (3-0)5 BT 592 Bilişim Teknolojisinde Özel Konular II (3-0)5 BT 597 Bilişim Teknolojileri Semineri (2-0)5 BT 599 Bilişim Teknolojileri Yüksek Lisans Tezi (0-0)80 13
Ders Tanımları BT 501 Bilgisayar Becerileri Çalıştayı (3-0)5 Bilgi işleme giriş; bilgisayar donanımı ve yazılımı; bilgisayar uygulamaları. BT 502 Programlama Çalıştayı (3-0)5 Nesne-yönelimli programlama; küçük ve orta boy program geliştirme ve programlama projeleri. BT 503 Java ile Uygulama Geliştirme (3-0)5 Nesne-yönelimli programlama ile küçük ve orta boy uygulama geliştirme ve programlama projeleri BT 510 Veri Yapıları ve AlgorBTmalar (3-0)5 Algoritma analizi; diziler, yığınlar ve kuyruklar; listeler, ağaçlar, sıralama, arama; karmaşıklık. BT 520 Internet ve Web Programlama (3-0)5 HTML ye giriş, Javascript denetim yapıları, işlevler, diziler, nesneler, dinamik HTML, CSS, nesne modeli, filtreler. BT 530 Bilgisayar Organizasyonu (3-0)5 Temel bilgisayar yapısı; komut kümeleri ve gerçeklenmeleri; adresleme teknikleri; aritmetik birim; denetleyiciler; bellek birimi; giriş/çıkış yapıları. BT 540 İşletim Sistemleri (3-0)5 İşletim sistemlerinin sınıflandırması ve yapısı; depolama ortamı, bellek yönetimi, dinamik depolama stratejileri; çizelgeleme algoritmaları; giriş/çıkış ve kesme yapıları; koruma ve güvenlik; kuyruk ve ağ denetim modelleri. BT 541 Sistem Programlama (3-0)5 Windows ortamı ve araçları; Unix ortamı ve araçları; C programlama; Unix uygulamaları. BT 542 Veritabanı Sistemleri (3-0)5 VeriTabanı sistemlerine giriş; nesne-bağıntı modelle; bağıntısal model; veri tanımlama ve sorgulama dilleri; normal formlar ve veritabanı tasarımı; veritabanı projesi. BT 550 Bilgisayar Ağları (3-0)5 Bilgisayar ağlarına genel bakış; ağ mimarisi ve ISO modeli; ağ topolojisi, bağlanırlık analizi, gecikme analizi; fiziksel düzey, iletim ve çoklama; veri bağlantı düzeyi ve bağlantı protokolleri; ağ düzeyi; iletim ve oturum düzeyi, sunum düzeyi ve uygulama düzeyi. BT 551 Bilgisayar ve Ağ Güvenliği (3-0)5 Kriptolama ilkeleri ve pratiği; ağ güvenliği ve güvenli yazılım; atak türleri ve önleme yöntemleri; bilgi güvenliği politikaları. BT 552 Bilgisayar Ağları Uygulamaları (3-0)5 Ağ teknoloji ve sistemleri, ağlar arası bağlantıların oluşturulması, Internet uygulamaları (eposta, dosya aktarımı, web, Internet telefonu ve SIP), istemci/sunucu etkileşimi, servis kalitesi kavramı ve gerçeklenmesi, ağ tasarımı ve gerçeklenmesi, ağ yönetimi ve işletimi. 14
BT 560 Yazılım Mühendisliği (3-0)5 Yazılım yaşam döngüsü; nesne yönelimli yazılım mühendisliği; UML; isterler belirleme ve analizi; yazılım tasarımı; gerçekleme ve test etme; yazılım proje yönetimi; yazılım geliştirme projesi. BT 570 Nicel Yöntemler (3-0)5 Nicel, nitel, deneysel ve anket araştırması metodolojilerine genel giriş. Tanımlayıcı istatistikler ve bunların kullanımı ve yorumlanması. İstatistiksel çıkarsama ve seçilmiş hipotez testleri (farklı veya ilişkili grupların ortalamaları, ANOVA, ilgileşim [korelasyon], Ki-Kare testleri, vs.). Genel doğrusal regresyon modelleri. Seçilmiş doğrusal olmayan regresyon modelleri. Faktör analizi ve zaman serisi tahminlemesine kısa giriş. İlişkili elektronik tablo istatistiksel analiz yazılımı kullanma uygulamaları. BT 571 Sistem Benzetimi Modellemesi (3-0)5 Benzetim modellerine giriş, girdi veri modellemesi, model doğrulama ve geçerlemesi, çıktı veri analizi, benzetim kullanarak sistemlerin karşılaştırılması, benzetimli optimizasyon, Arena programı kullanarak benzetim modellemesi. BT 572 Karar Analiz Modelleri (3-0)5 Karar teorisi, risk ve belirsizlik, bilginin değeri, tercih ölçümleri, seçeneklerin önceliklendirilmesi, çok hedefli süreçler ve hiyerarşik kararlar, çok kriterli karar verme, yarar teorisi, analitik hiyerarşi süreci ve analitik ağ süreci yöntemleri, çeşitli vaka çalışmaları. BT 573 Kalite Güvencesi (3-1)5 Kalite güvence sürecinin tasarım, planlama ve ürün aşamalarına giriş. İstatistiksel süreç kontrolü, belirtim (teknik özellik) ve dayanıklılık (tolerans), kontrol çizitleri, süreç yeterliliği çalışmaları, onama örneklemesi, kalite kararlarının maliyete etkisi, stratejik toplam kalite yönetimi, altı sigma, kalite geliştirme programları ve yöntemleri. İlişkili elektronik tablo ve istatistiksel analiz yazılımı kullanma uygulamaları. BT 574 Mühendislik ve Teknoloji Yönetimi (3-0)5 Mühendislik yönetimi kavramları, nitel ve sayısal yönetim süreçleri, teknik ve bilimsel organizasyonların yönetimi, sistem teorisi, yönetim ve sistem kavramı, stratejik planlama ve yönetim sistemleri, sistem analizi, proje yönetimi, maliyet yönetimi, örgütsel tasarım, sistemlerin kontrolü ve değerlendirilmesi, teknik konular üzerinde çalışanların yönetilmesi, liderlik, vaka çalışmaları ve güncel yönetimsel konular. BT 575 Üretim Bilgi Sistemleri (3-0)5 Tahminleme, yığışık planlama, rassal olmayan envanter ve parti-büyüklüğü modelleri, çizelgeleme, kapasite planlama, tam zamanında üretim, kanban sistemleri, grup teknolojisi ve hücresel imalat. 15
BT 576 Mühendislik Ekonomisi ve Finans Mühendisliğine Giriş (3-0)5 Mühendislik karar alma sürecinin ekonomik ve finansal yönleri; paranın zaman değeri, faiz kuramı, temel faiz formülleri; yıllık, şimdiki ve gelecekteki değer analizi; getiri iç ve dış oranları; aşınma payı ve vergiler; birden fazla yatırım/proje alternatifleri; sabit getirili menkul kıymetler; riskten kaçınma ve belirsiz getirili yatırımlar; tahviller, vadeli döviz işlemleri ve opsiyonlar; faiz oranlarının vade yapısı; ortalama-varyans portföy kuramı, Sermaye Varlıkları Fiyatlandırma Modeli (CAPM); faktör modelleri; varlık dinamikleri modelleri; faiz oranı türev enstrümanları; optimal portföy büyümesi. BT 580 Web Uygulamaları (3-0)5 Internet ve uygulamalarına giriş, HTML ve FrontPage giriş; web hizmet vericileri (IIS, Apache), orta düzey HTML, Javascript, PHP, MySQL; dönem projeleri. BT 581 Bilişim Sistemleri Analizi ve Tasarımı (3-0)5 Nesneye yönelik analiz ve tasarım; UML ye genel bakış; analiz ve tasarımda kullanılan UML diyagramları; dönem projesi. BT 582 Veri Ambarlama ve Madenciliği (3-0)5 Çok boyutlu veri analizi, veri görselleştirme teknikleri, özel ve çoklu ortam veritabanlarında madencilik, ardışık örüntü madenciliği; veritabanlarında benzerlik arama, metin madenciliği, web madenciliği; veri küplerinin hesaplanması, OLAP ile veri dizinlenmesi ve OLAP sorgulama işlemi. BT 583 İnsan Bilgisayar Etkileşimi (3-0)5 İnsan makine etkileşiminin ilkeleri; pencere sistemleri ve diyalog denetimi; etkileşimli sistemler için diyalog tasarımı; psikolojik, fizyolojik, linguistik ve algılama etmenleri; değişik etkileşim yöntemlerinin avantaj ve dezavantajları; tasarım metodolojisi. BT 584 Yapay Zeka (3-0)5 Bilginin gösterimi; arama ve sezgisel programlama; mantık ve mantıksal programlama; yapay zekanın uygulama alanları: problem çözme, oyunlar, uzman sistemler, planlama, öğrenme, görme, doğal dil anlama. BT 585 Çokluortam Teknikleri ve Uygulamaları (3-0)5 Çokulortam ilkeleri ve teknolojileri; çokulortam uygulamaları; çokluortam donanımı ve yazılımı; çokluortam verisi, grafik veri, ses ve müzik, görüntü ve video etkin olarak gösterimi, işlenmesi ve erişimi. BT 586 Bilgi Toplumunda Girişimcilik (3-0)5 Girişimciliğe giriş; pazar ve ihtiyaçlar; ekonomik temeller; risk; bilişim toplumunda fırsatlar; sermaye riski ve yatırım seçenekleri; iş planı hazırlama; kendi işini kurma. BT 587 Elektronik Ticaret (3-0)5 Elektronik ticarete giriş; elektronik ticaret teknolojileri: istemci ve hizmet sunucu tarafı web programlama; veritabanı teknolojileri; internet güvenliği; ödeme sistemleri; elektronik hizmetler; web reklamcılığı ve web yayıncılığı; elektronik ticaret hizmeti kurma. 16
BT 591 Bilişim Teknolojisinde Özel Konular I (3-0)5 Bilişim teknolojileri alanındaki güncel teknolojik ya da kuramsal gelişmeler arasından seçilmiş özel konuların çalışılması. BT 592 Bilişim Teknolojisinde Özel Konular II (3-0)5 Bilişim teknolojileri alanındaki güncel teknolojik ya da kuramsal gelişmeler arasından seçilmiş özel konuların çalışılması. BT 597 Bilişim Teknolojileri Semineri (2-0)5 Bilişim teknolojileri konusunda seminer verilmesi. BT 599 Bilişim Teknolojileri Yüksek Lisans Tezi (3-0)80 Bilişim teknolojileri konusunda bir öğretim üyesinin gözetiminde yüksek lisans tezi yapılması ve sunulması. 17
ELEKTRİK VE BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ DOKTORA PROGRAMI Ders Programı Ders kodu Ders adı Kredisi (AKTS) EBM 681 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Semineri I 5 EBM 682 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Semineri II 5 EBM Alan Seçmeli Dersi 5 EBM Alan Seçmeli Dersi 5 EBM Alan Seçmeli Dersi 5 EBM Alan Seçmeli Dersi 5 EBM Alan Seçmeli Dersi 5 Tamamlayıcı Seçmeli Ders 5 Tamamlayıcı Seçmeli Ders 5 Tamamlayıcı Seçmeli Ders 5 EBM 690 Yeterlilik Sınavı 30 EBM 698 Tez Önerisi 10 EBM 699 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Doktora Tezi 150 Toplam 240 (1) Alan Seçmeli Dersleri EBM kodlu derslerdir. (2) Tamamlayıcı Seçmeli Dersler EBM kodlu olabileceği gibi Fen Bilimleri Enstitüsü altında yer alan diğer yüksek lisans programlarından dersler alınabilir. Enstitü dışından sadece bir tamamlayıcı seçmeli ders alınabilir. (3) Alan Seçmeli Dersleri ve Tamamlayıcı Seçmeli Derslerden en az beşi belirli bir alandan seçilerek ve Doktora Tezi bu alanda yapılarak bir alanda uzmanlaşma sağlanabilir. Uzmanlaşma alanları aşağıda belirtilmiş olup bunlara ileride yenileri eklenebilecektir: - Sinyal İşleme - Robotik ve Kontrol sistemleri - Haberleşme - Bilgisayar Ağları - Yazılım Mühendisliği - Veri Madenciliği - Yapay Zeka 18
Diğer Programlardan Alınabilecek Olan Tamamlayıcı Seçmeli Ders Listesi ISL 501, ISL 502, ISL 503, ISL 511, ISL 514, ISL 518, ISL 521, ISL 523, ISL 534, ISL 541, ISL 542, ISL 544, ISL 552, ISL 561, ISL 568, ISL 571, ISL 572, ISL 574, ISL 577, ISL 581, ISL 582, ISL 583, ISL 671, ISL 673 Alan Seçmeli Ders Listesi EBM 501 Olasılık Kuramı ve Uygulamaları (3-0)5 EBM 502 İstatistik Kuramı ve Uygulamaları (3-0)5 EBM 503 Optimizasyon Yöntemleri I (3-0)5 EBM 504 Optimizasyon Yöntemleri II (3-0)5 EBM 510 İleri Bilgisayar Mimarileri (3-0)5 EBM 511 İleri Yazılım Mühendisliği (3-0)5 EBM 512 Yazılım Süreçleri (3-0)5 EBM 513 İleri Algoritmalar (3-0)5 EBM 514 Programlama Dillerinin Sözdizimi ve Anlamsallığı (3-0)5 EBM 515 İleri Veritabanı Sistemleri (3-0)5 EBM 516 Veri Madenciliği (3-0)5 EBM 517 İleri Ağ Programlama (3-0)5 EBM 518 Bilgisayar Ağları Analizi ve Tasarımı (3-0)5 EBM 519 İleri İşletim Sistemleri (3-0)5 EBM 520 Paralel ve Dağıtılmış Hesaplamada İleri Konular (3-0)5 EBM 521 Hata Toleranslı Hesaplama (3-0)5 EBM 522 Bilgisayar Başarım Değerlendirmesi (3-0)5 EBM 523 Kriptografi (3-0)5 EBM 524 İleri Bilgisayar Grafiği (3-0)5 EBM 525 İleri Yapay Zeka (3-0)5 EBM 526 Örüntü Tanıma (3-0)5 EBM 527 Bilgisayarla Görme (3-0)5 EBM 528 Makine Öğrenmesi (3-0)5 EBM 529 İleri Doğal Dil İşleme (3-0)5 EBM 530 Rassal Süreçler (3-0)5 EBM 531 İleri Sayısal İşaret İşleme (3-0)5 EBM 532 Uyarlamalı İşaret İşleme (3-0)5 EBM 533 Bilişim Kuramı ve Kodlama (3-0)5 EBM 534 Kestirim Kuramı (3-0)5 EBM 535 Yapay Sinir Ağları (3-0)5 EBM 536 Bilgisayarla Ses İşleme (3-0)5 EBM 537 Görüntü İşleme (3-0)5 EBM 540 Sayısal İletişim (3-0)5 EBM 541 Gezgin İletişim Sistemleri (3-0)5 EBM 542 Telsiz İletişim (3-0)5 EBM 543 İletişim Ağları (3-0)5 EBM 544 Telsiz Ağlar (3-0)5 EBM 550 Doğrusal Sistem Kuramı (3-0)5 19
EBM 551 Robotik (3-0)5 EBM 552 Doğrusal Olmayan Denetim Sistemleri (3-0)5 EBM 553 Gürbüz Denetim Sistemleri (3-0)5 EBM 554 Uyarlanır Denetim Sistemleri (3-0)5 EBM 560 İleri Mikrodalga Devre Tasarımı (3-0)5 EBM 562 Mikrodalga Kuvvetlendiricileri (3-0)5 EBM 581 Sistem Benzetimi ve Analizi (3-0)5 EBM 582 Kuyruk Kuramı (3-0)5 EBM 583 Ağların Akış Analizi (3-0)5 EBM 584 Çizelgeleme (3-0)5 EBM 585 Karar Analiz Modelleri (3-0)5 EBM 586 Mühendislik Ekonomisi ve Finans Mühendisliğine Giriş (3-0)5 EBM 587 Mühendislik ve Teknoloji Yönetimi (3-0)5 EBM 591 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliğinde Özel Konular I (3-0)5 EBM 592 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliğinde Özel Konular II (3-0)5 EBM 681 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Semineri I (2-0)5 EBM 682 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Semineri II (2-0)5 EBM 690 Yeterlilik Sınavı (18-0)30 EBM 698 Tez Önerisi (6-4)10 EBM 699 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Doktora Tezi (0-0)150 Ders İçerikleri EBM 501 Olasılık Kuramı ve Uygulamaları (3-0)5 Olasılık ve istatistiğin tarihi; olasılığın aksiyom tanımları; olasılık uzayları; kombinatoryal analiz; rassal değişkenler ve yöneyler (vektörler); sürekli, ayrık ve bileşik dağılımlar; dağılım fonksiyonları, yoğunluk fonksiyonları, standart dağılımlar; ortalama, varyans ve daha yüksek dereceden momentler; bağımsızlık ve koşullu olasılık; ortak, sınırsal (marjinal) ve koşullu dağılımlar; kovaryans ve korelasyon; örnekleme dağılımları; beklentiler ve Merkezi Limit Kuramı; moment üreten fonksiyonlar ve karakteristik fonksiyonlar; rassal yürüyüşler ve Poisson süreçleri; ilişkili bilgisayarla analiz ve programlama becerileri ve görsel veri sunuş yöntemleri. EBM 502 İstatistik Kuramı ve Uygulamaları (3-0)5 Betimsel istatistik kavramları; tek değişkenli analiz: örnekleme dağılımı, özeksel eğilim, saçınım; iki değişkenli ve çok değişkenli analizler: saçılıma çizimi, ilişiklik, ilinti (korelasyon), nedensellik; çıkarımsal istatistiğin kavramları, kuramı ve teknikleri; hipotez testi; iki örneklemin benzerliği ve karşılaştırılması; örneklem verilerine dağılım oturtma; doğrusal ve doğrusal olmayan regresyon, varyans analizi (ANOVA); çok değişkenli analiz ve faktör modelleri. EBM 503 Optimizasyon Yöntemleri I (3-0)5 Optimizasyon problemi modelleme kavramları; matematiksel program formülasyonu; doğrusal programlama; Simpleks yöntemi; duyarlılık analizi; çiftelik (duality) ve çifteş Simpleks yöntemi; ulaşım, atama ve konaklama modelleri; ağ modelleri ve ağ Simpleks yöntemi; revize Simpleks yöntemi; sütun oluşturma; Dantzig-Wolfe ayrıştırması; tam sayılı programlama; dal-sınır yöntemi, örtük numaralandırma, kesen düzlem yöntemi, dal-kesim yöntemi; ilişkili bilgisayar analiz ve programlama becerileri. 20
EBM 504 Optimizasyon Yöntemleri II (3-0)5 Klasik optimizasyon kuramı; sürekli fonksiyonlarla optimizasyon; tek değişkenli optimizasyon; olurlu küme dışbükeyliği, amaç fonksiyonu dışbükeyliği ve yarı-dışbükeyliği; kısıtlı ve kısıtsız çok değişkenli optimizasyon; Karush-Kuhn-Tucker optimallık şartları; varlık ve teklik teoremleri, küresel ve yerel optimallık; doğrusal olmayan programlama; karesel programlama; ayrışır programlama; doğrudan arama ve eğim yöntemleri; sezgisel yöntemler; doğadan esinlenilmiş algoritmalar; dinamik programlama ve Markov karar süreçleri; hedef programlaması ve çokamaçlı optimizasyona giriş; ilişkili bilgisayar analiz ve programlama becerileri. EBM 510 İleri Bilgisayar Mimarileri (3-0)5 Bilgisayar organizasyonu ve bilgisayar mimarileri; boruyolu işlemcileri; paralelizm ve komut düzeyinde paralelizm; bellek katmanlarının tasarımı; çoklu işlemciler; direk yürütme mimarileri; veri akış makineleri; yeniden yapılandırabilir sistemler; VLSI nin bilgisayar mimarisi üzerindeki etkisi. EBM 511 İleri Yazılım Mühendisliği (3-0)5 Süreç yaşam döngüsünün, proje planlamasının, isterler analizi ve yakalanmasının, takım programlamasının, yazılım tasarımının, birim ve bütünleştirme sınanmasının, yazılım sağlanmasının, sistem teslimatı ve bakımının, süreç ve ürün değerlendirme ve iyileştirmenin ve yazılım güvenilirliğinin kuramı ve uygulaması. EBM 512 Yazılım Süreçleri (3-0)5 Bu ders yazılım geliştirme süreçlerinin, yazılım süreç standartlarının, yazılım mühendisliği standartlarının ve yazılım kalitesi standartlarının incelenmesi ve iyileştirilmesi; teknik ve yönetsel süreçsel; SEI Yetenek Olgunluk Modelleri, ISO SPICE Modeli, Takım Yazılım Süreci ve Kişisel Yazılım Süreci; süreç modellerin çeşitli durum ve senaryolara uygun hale getirilmesi. EBM 513 İleri Algoritmalar (3-0)5 İleri algoritma tasarım ve analiz teknikleri; özetleme, çizgeleme, ağ tasarım ve uygulamaları, hesaplanabilirlik ve karmaşıklık, çizge problemleri ve özellikleri, eniyileme algoritmaları ve buluşsal programlama için tasarım yaklaşımları, makine öğrenmesi ve internet algoritmaları; randomizasyon, olasılıksal analiz, amortisel analiz, rekabetçi analiz ve rastgele yürüyüşler. EBM 514 Programlama Dillerinin Sözdizimi ve Anlamsallığı (3-0)5 İşlevsel, mantıksal ve nesneye dayalı programlama paradigmaları; kuramsal temeller, sözdizimi, anlamsallık, türler, değişken kapsamı, veri soyutlama, denetim soyutlama, parametre gönderme, ifade değerlendirme yapıları; her bir paradigma için soyut makinelerin tanımı; yazımsal ve işlemsel anlamsallığa dayalı soyut yorumlama; hesaplama paradigmaları için derleyici tasarlama; çeşitli temsili dillerde program yazımı. EBM 515 İleri Veritabanı Sistemleri (3-0)5 İleri veritabanı sistem tasarım prensipleri ve teknikleri; erişim yöntemleri; eşgüdüm ve koruma; sorgu işleme ve eniyileme; tranksaksiyon işleme; dağıtık veri tabanları; nesneye dayalı ve nesneilişkisel veritabanları; veri ambarlama; veri madenciliği; ağ ve kısmı yapılı veri ve arama motorları. EBM 516 Veri Madenciliği (3-0)5 21
Veri madenciliği makine öğrenmesi, istatistik, örüntü tanıma, yapay zeka; veri hazırlama ve veri indirgeme; ilişki analizi; sınıflandırma; kümelemek; sayılasal öngörü; sıralı veride örüntü bulma; Bayes ağları; karar ağaçları; karar kuralları; metin madenciliği. EBM 517 İleri Ağ Programlama (3-0)5 Bilgisayar ağlarına genel giriş; süreçlere giriş: çok görevli yürütüm, süreçler, çoklu iş parçacıkları, iş parçacıkları; iş parçacıkları arasında iletişim ve süreçler arasında iletişim, ağlar arasındaki iletişim; istemci-sunucu ağ programlaması: soketler, RMI, applet-servlet iletişimi; TLI ve RPC programlama; web programlama dilleri (CGI, Perl, Java); programlama projeleri. EBM 518 Bilgisayar Ağları Analizi ve Tasarımı (3-0)5 Bilgisayar ağları analiz ve tasarımına giriş; ağ performansını ölçme, ağ trafik akışı modelleme; grafik en iyileme problemleri ve bununla alakalı grafik algoritmaları, ağlar için gecikme ve kayıp modelleri; kuyruk ağları; statik ve dinamik yöneltme algoritmaları; ağ güvenilirliği analiz ve tasarımı. EBM 519 İleri İşletim Sistemleri (3-0)5 İşletim sistemi yapılandırma; çok-ipliklilik (multithreading); kilitlenmeler ve süreçler arası iletişim; paralel ve dağıtık işletim sistemleri; çok işlemcili sistemler için işletim sistemi tasarımı. EBM 520 Paralel ve Dağıtılmış Hesaplamada İleri Konular (3-0)5 Paralel ve dağıtık hesaplama konularına genel bakış; paralel ve dağıtık hesaplama mimarileri; paralel ve dağıtık hesaplama konularındaki güncel gelişmeler; farklı disiplinlerdeki hesaplamalar için paralel yöntemler (biyobilişim, hesaplamalı fizik). EBM 521 Hata Toleranslı Hesaplama (3-0)5 Hatalar ve hataların gösterimleri; hata modellemesi; mikroişlemci tabanlı sistemlerin sınanması ve sınanabilirlik için tasarlanması; yazılım ve donanım artıklık denetimi; hata toleranslı sistemlerin tasarım metodolojisi; yazılım sınama stratejileri; sistem değerlendirme: güvenilebilirlik, kullanılabilirlik ve sürdürülebilirlik analizi. EBM 522 Bilgisayar Başarım Değerlendirmesi (3-0)5 Bilgisayar performansı ölçüm ve değerlendirmelerine giriş; bilgisayar performansını ölçmek için istatistiksel yöntemler; iş süreci modelleri; kuyruk kuramı; benzetim teknikleri; sistem analiz teknikleri; CPU (merkezi işlemi birimi) başarım kestirimi; programlanmış ölçüm teknikleri; bilgisayar sistemlerinin karşılaştırılması. EBM 523 Kriptografi (3-0)5 Kriptografiye giriş; klasik kriptografi; simetrik ve asimetrik şifreleme; DES; AES; Diffie-Hellman anahtar değişimi; RSA; Rabin; ElGamal; sahte-rastgele bitler; kriptografik özet fonksiyonları; mesaj doğrulama kodları; dijital imza; doğrulama protokollerinin temelleri; gerçek hayatta doğrulama. EBM 524 İleri Bilgisayar Grafiği (3-0)5 Grafik sistemlerine genel bakış; dijital görüntü üretmeye yönelik temel konular; görüntü elde etmekte kullanılan donanımlar; görüntü modelleme; örnekleme ve nicemleme; 3D model 22
oluşturma; eğri, yüzey ve cisim modelleme teknikleri; imge oluşturma teknikleri: ışın izleme, hacimsel imge oluşturma, yordamsal dokular, ışınım; Işık ve aydınlanma teknikleri; doku ve ortam eşlemeleri. EBM 525 İleri Yapay Zeka (3-0)5 Yapay zeka konusunda genel problem çözme yöntemlerine bakış; arama yöntemleri; oyunlar ve buluşsal yöntemler; bilgi gösterimi; bulanık mantık; mantıksal akıl yürütme; belirsizlik ve olasılıklı akıl yürütme; akıllı sistemlerin tasarım ve gerçeklemesinde kullanılan programlama dilleri. EBM 526 Örüntü Tanıma (3-0)5 Bayes karar verme kuramı, maksimum olabilirlik ve Bayes kestirim; parametrik ve parametrik olmayan yöntemler; gözetimli öğrenme ve kümeleme işlemleri; sınıflandırma için doğrusal modeller; yapay sinir ağları; durum çalışması: görme. EBM 527 Bilgisayarla Görme (3-0)5 Görüntü oluşturma; sınır belirleme; öznitelik çıkarma; görüntü bölütleme; bölge büyütme; doku; hareket; 2 boyutlu ve üç boyutlu görüntü gösterimi; görüntü tanıma: öğrenme ve eşleştirme. EBM 528 Makine Öğrenmesi (3-0)5 Makine öğrenmesinin önemli noktaları; sınıflandırma teknikleri; gözetimli ve gözetimsiz öğrenme; tümevarımsal öğrenme; karar ağaçları; örnek tabanlı öğrenme; açıklama tabanlı öğrenme; takviye tabanlı öğrenme; genetik algoritmalar; hipotez değerlendirme yöntemleri; çizgesel metotlar: saklı Markov modeli, Bayes ve Markov ağları. EBM 529 İleri Doğal Dil İşleme (3-0)5 Dil modelleme; doğal dil işleme seviyeleri: morfolojik, yapısal ve anlamsal analizler; dönüşümlü dilbilgisi; eke dayalı dilbilgisi ve 2 seviyeli gösterim ve işleme; sözdizimsel analiz ve sözdizimi; anlam ve yorumlama; çeviri ağları ve ATN sözdizimsel analizi; doğal dil işleme uygulamaları; akıllı arayüzler, makine ile çeviri, doğal dil anlama. EBM 530 Rassal Süreçler (3-0)5 Ayrık ve sürekli olasılık ve rastgele değişkenler. Ortak dağılım ve yoğunluk işlevleri. Merkezi sınır savı. Durağan ve durağan olmayan rassal süreçler. Gauss, Poisson ve Markov süreçleri. Wiener ve Kalman süzgeçleri. Doğrusal en küçük ortalama karesel kestirim. EBM 531 İleri Sayısal İşaret İşleme (3-0)5 İleri düzey doğrusal zamanla değişmeyen sistemler ve bunların kararlılık ve nedensellik analizi; ayrık zamanlı Fourier dönüşümü; ileri düzey LTI sistemlerin dönüşüm analizi; sonlu dürtü tepkisi (FIR) ve sonsuz dürtü tepkisi (IIR) sistemleri analizi; ileri düzey dijital filtre tasarım teknikleri; ayrık Fourier dönüşümü (DFT) ve hesaplaması; konuşma işleme ve görüntü işleme uygulamalarının incelenmesi. EBM 532 Uyarlamalı İşaret İşleme (3-0)5 Ayrık-zamanlı stokastik süreçler genel bir bakış; Wiener filtre teorisi; doğrusal kestirim; LMS algoritması ve türevleri; frekans alanı uyarlanır filtreleme; HBS, QR-RLS algoritmaları ve bunların Kalman filtreleme ile bağlantısı, yinelemeli uyarlamalı filtreler, adaptasyon algoritmalar ve 23