1
T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Programı Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK 0 505 772 44 46 kivrak@gmail.com www.mucahitkivrak.com.tr 2
3
4 KALSİYUM (Ca)
5 Hücre çeperinin önemli bir elementidir, Kök büyümesinde önemli rolleri vardır, Meyve kalitesi, rengi ve aroması üzerine etkilidir, Toprakların çoğunda yeteri kadar bulunmaktadır.
6 Kalsiyum noksanlığı: Kalsiyum noksanlığında, filizlerde kolay kırılmalar ve Kurumalar, yapraklarda dökülmeler. koparılan yapraklarda sertleşmeden kuruma ve genç yapraklarda üşümeye karşı duyarlılık görülür. Noksanlığa, topraktaki kalsiyum yetersizliği, magnezyum fazlalığı neden olabilir. Çözüm için, toprak ve yaprak analizleri yaptırılmalı, analız sonuçlarına göre topraktan veya yapraktan kalsiyumlu gübre uygulamaları yapılmalıdır.
7 Kalsiyumlu Gübreler Ülkemizde üretilen amonyum nitrat gübrelerinin daha önce açıklandığı gibi patlama özelliğini azaltmak amacı ile bünyesine karıştırılan kireç veya dolomit kireci doğrudan doğruya bir kalsiyumlu gübre değildir. Bu nedenle bitkilerde kalsiyum noksanlığını gidermek için kalsiyum nitrat gübresi üretilmiştir.
8 Kalsiyum Nitrat (Ca(NO 3 ) 2.2H 2 O) Kalsiyum nitrat gübresi ülkemizde üretilmemektedir. Beyaz granül yapıya sahiptir. Bünyesinde % 15.5 N ve % 19 Ca bulunmaktadır. Azotunun tamamı nitrat halinde değildir. % 15.5 toplam azotun % 14.4 ü nitrat azotu (NO 3 -N) ve % 1.1 i ise amonyum azotu (NH 4 -N) formundadır. Bu durum kalsiyum nitrat gübresinin tam formulünden 5Ca(NO 3 ) 2.NH 4.NO 3.10H 2 O görülmektedir. Ülkemizde kullanılan iki tipi mevcuttur. Doğrudan toprağa uygulanan tipi ve damla sulama-yapraktan uygulamaya uygun olan tipidir. İkisinin de özellikleri aynı olup, granül yapıdaki rutubet almayı önleyici madde farkları vardır.
9 Ülkemiz zeytin yetiştiriciliği alanlarında bazı yörelerde toprakların kireç bakımından çok fakir ve asit karakterde olması nedeni ile kalsiyum noksanlığı görülebilir. Bu gibi yörelerdeki zeytin ağaçlarına üst gübre halinde veya yapraktan uygulamak gerekebilir.
10 KÜKÜRT (S)
11 Bitki büyümesinde P ve Mg kadar önemli rolleri vardır ama genellikle önemi göz ardı edilen elementlerdendir. Genellikle ihtiyaç olursa gübreleme yoluyla toprağa verilmektedir.
12 Kükürtlü Gübreler Daha önce özelliklerini gördüğümüz amonyum sülfat, potasyum sülfat, çok kullanılmamasına rağmen magnezyum sülfat, normal süperfosfat gibi gübrelerin bünyelerinde sülfat (SO 4 ) formunda kükürt bulunmaktadır. Ayrıca, mikroelement gübreleri olan demir sülfat (FeSO 4.7H 2 O), mangan sülfat (MnSO 4.4H 2 O), çinko sülfat (ZnSO 4.7H 2 O) ve bakır sülfat (CuSO 4.5H 2 O) gibi gübrelerinde bünyelerinde sülfat formunda kükürt bulunmaktadır.
13 Magnezyum
14 Mg NOKSANLIĞI Yaprakta mg içeriği %0,08 olduğunda noksanlıklar var demektir. Yaprak ucundan veya kenarında başlayan klorozlar orta damar boyunca ve yaprak dibinde kalan yeşillik yaşlı yaprak görüntüsü sürgün gelişiminde durgunluk gibi durumlar Mg 'un yetersizliğidir.
15 Noksanlığı hazırlayıcı nedenler toprakta Mg'un yetersizliği K ve Ca lehine dengesizliktir. Noksanlığı gidermek için kireçli ve alkali topraklarda noksanlık durumuna göre ağaç başına 1-2 kg epsom tuzu (Mg sülfat) ve ek olarak %1 'lik Mg sülfat verilmelidir. Toprak koşulları uygun olmadığında yapraktan %1'lik mg sülfat uygulaması ve yaprak gübreleri kullanılmalıdır.
16 Yapılan gübrelemelerin etkin olabilmesi için gübrelemelerin ve gübrelerin uygun zamanda ve uygun şekilde verilmesi gerekir. Kolay erimeyen potasyumlu ve fosforlu gübreler kış aylarında 15-20 cm derinliğe azotlu gübreler ise şubat- mart aylarında taç izdüşüm alanına uygulanmalıdır.
17 Magnezyum noksanlığı: Magnezyum noksanlığında yaprak uçundan veya kenarlarından başlayan sararmalar, orta damar boyunca ve yaprak dibinde ise yeşil kısımlar görülür. Mevsim ilerledikçe sararma tüm yaprağı kaplar, yaşlı yaprak görüntüsü oluşur. Genç filizlerde, önemli yaprak dökümü gözlenir ve filizlerde gelişme duraklar. Noksanlığa, topraktaki magnezyum yetersizliği aşın potasyum ve kalsiyum, aşın yağış neden olabilir. Çözüm için, toprak ve yaprak analizleri yaptırılmalı, analiz sonuçlarına göre topraktan veya yapraktan magnezyum içeren gübre uygulamaları yapılmalıdır.
18 Magnezyum Noksanlığı Turunçgillerde Mg noksanlığı N, P ve K göre daha az görülür. Yapraklar dökülmeye başlar, Sonbaharda şiddetli yaprak dökümü olur ve ağaçta meyve görüldüğü halde, çok seyrek yaprak sistemi dikkati çeker. Meyve kabuğu kalınlaşır, meyvenin iç ve dış rengi açılır ve ağaçlarda fazla meyve dökümü olur.
19 Magnezyumlu Gübreler Özellikle kumsal, fazla su tutmayan kil miktarı az ve asidik karakterli fazla yağışı olan bölgeleri topraklarında magnezyum az olabilir. Bu gibi topraklarda gerek yeni zeytinlik tesisinde ve gerekse ilk gübrelemede magnezyumlu gübreler kullanılabilir.
20 Magnezyum Sülfat (MgSO 4.7H 2 O) Beyaz renkli kristal yapıya sahip suda erime oranı yüksek, katkı-dolgu maddesi ihtiva etmemektedir. Bünyesinde % 10 oranında magnezyum (% 16 MgO) ihtiva etmektedir. Damla sulamaya, yapraktan gübrelemeye uygundur. Topraktan da uygulanabilir. Doğrudan toprağa uygulanan tipinin (MgSO 4.H 2 O) suda erime oranı düşük etkili madde oranı (MgO9 5 27) düzeyindedir.
21 Mangan
22 Mangan noksanlığı zeytin ağaçlarında semptomolojik olarak görülmez. Ancak yapılan yaprak analizlerinde genelde mangan noksanlığı çok sık görülmektedir. Mangan birçok bitki enziminin aktivasyonunda doğrudan etkilidir.
23 Ancak mangan zeytin tanesinin irileşme ve yağlanma dönemindeki biyokimyasal işlemlerde aktif olan enzimlerde etkili olan bir faktörüdür. Yaprakta mangan noksanlık seviyelerinde ise, zeytin tanesinin olgunlaşması ve yağlanması gecikir.
24 Mangan noksanlığında hasat kasım- aralık aylarına kadar sarkabilir. Geç hasat çok risklidir. Hasadın normal zamanda yapılabilmesi için yaprakta mangan noksan ise çiçeklenmeden önce mangan verilmelidir.
25 Uygulama mayıs- haziran ayında tekrarlanmalıdır. Yaprak analizlerinde mangan seviyesi düşük ise çiçeklenmeden önce bir kez veya mayıs ayında bir kez ilaçlama yapılmalıdır.
26 -Yaprakta Mn içeriği 25 ppm 'den düşük olduğunda Mn noksanlığı ortaya çıkmaktadır. -Yaşlı yapraklarda damar arası klorozlara kendini gösterir. -Yüksek ph, yüksek organik madde hazırlayıcı nedenler arasında sayılabilir.
27 -Noksanlığı gidermek için %0,5 'lik sülfat veya bir yaprak gübresi uygulanabilir. -Noksanlığı gidermek için %0,5 'lik sülfat veya bir yaprak gübresi uygulanabilir.
Sorularınız varsa cevaplayayım. Daha sonra aklınıza soru gelirse lütfen yüzyüze, e posta veya telefon yoluyla ulaşınız. 28
29
DERS NOTLARI SÜREKLİ YENİLENMEKTEDİR. LÜTFEN DAHA ÖNCE İNDİRDİĞİNİZ DERS NOTU VAR İSE ONUN İLE SAYFADAKİ DERS NOTUNUN TARİHLERİNİ KARŞILAŞTIRINIZ VE YENİ TARİHLİ OLAN DERS NOTUNU TERCİH EDİNİZ. NOTLARDA HATALI ve EKSİK BİR YER GÖRDÜĞÜNÜZDE LÜTFEN BİLDİRİNİZ. 30
T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Programı Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK 0 505 772 44 46 kivrak@gmail.com www.mucahitkivrak.com.tr 31