ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI ŞIRNAK GELİŞİM PLANI

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI ŞIRNAK GELİŞİM PLANI (2014-2018)

İçindekiler ÖNSÖZ... 1 1 GENEL BİLGİLER... 3 2 MEVCUT DURUM VE POTANSİYEL... 1 2.1 SU VE SU YAPILARI... 1 2.2 ORMANCILIK VE ÇÖLLEŞMEYLE MÜCADELE... 3 2.3 DOĞA KORUMA VE KORUNAN ALANLAR... 6 2.4 METEOROLOJİ... 7 3 YATIRIMLAR VE HİZMETLER... 8 3.1 SU VE SU YAPILARI... 8 3.2 ORMANCILIK VE ÇÖLLEŞMEYLE MÜCADELE... 9 3.3 DOĞA KORUMA VE KORUNAN ALANLAR... 16 3.4 METEOROLOJİ... 22

Şırnak Gelişim Planı 1 ÖNSÖZ İçinde bulunduğumuz yüzyıl, pek çok imkânı insanlığın hizmetine sunarken diğer taraftan tabii kaynakları ve çevresel değerler üzerindeki baskıyı artırmaktadır. Tabii kaynaklarımızın başında yer alan orman ve su kaynaklarımız koruma kullanma dengesi gözetilerek işletilmekte ve insanlarımızın hizmetine sunulmaktadır. Tabii kaynakların korunması ve geliştirilmesinin yanı sıra projelendirilen yatırımların hızla tamamlanması Şırnak ın yanı sıra bölge açısından büyük önem arz etmektedir. Planlı yatırımlar bir bölgenin, bir ilin gelişimine hız kazandırmaktadır. Bu minvalde planlı, nereye ulaşmak istediğini bilen, hedef ve faaliyetlerini belirlemiş ve bu hedeflere ulaşmak için stratejisini ortaya koymuş bir teşkilat olarak Şırnak a ve halkına faydalı hizmetler sunmanın gayreti içerisindeyiz. Ağaçlandırmadan erozyon kontrolüne ve çölleşmeyle mücadeleye, sulamadan içme suyu teminine, taşkın koruma tesislerinden dere ıslah projelerine, etkili ve güvenilir meteorolojik verinin sağlanmasına kadar pek çok faaliyet ve yatırımlar Bakanlığımızca gerçekleştirilmekte ve bu hizmetlerin Şırnak ın ücra köşesine kadar ulaştırılmasına çalışılmaktadır. Bu minvalde Bakanlığımız birimlerinin görev ve sorumlulukları dâhilinde, Şırnak ın potansiyelini ortaya koyan, mevcut ve gelecekte yapılması planlanan iş, faaliyet ve projelerden teşekkül eden 2014-2018 dönemi Şırnak Gelişim Planı nın hazırlanmasında desteklerini esirgemeyenlere ve emeği geçenlere teşekkür eder, Plan ın ülkemize ve milletimize hayırlı olmasını temenni ederim. Prof. Dr. Veysel EROĞLU Orman ve Su İşleri Bakanı

2 Şırnak Gelişim Planı

Şırnak Gelişim Planı 3 1 GENEL BİLGİLER İl sınırları içerisindeki yerleşimin M:Ö 7000 lere kadar uzandığı bilinmektedir. Şırnak ın adının kaynağıyla ilgili olarak tarih kaynaklarında kesin bir bilgiye ulaşılamamıştır. Bununla birlikte ilin adının kaynağı hakkında çeşitli rivayetler bulunmaktadır. Bu rivayetlerden en bilineni; il adının Nuh Tufanıyla ilgili olduğu görüşüdür. İslam inanışına göre, Tufandan sonra Nuh un gemisi Kur an-ı Kerim de Hud Sûresinin 44. ayetinde Ey arz suyunu yut ey gök sende tut denildi su çekildi ve gemi Cudi Dağının üzerinde durdu şeklinde anlatılmaktadır. 0 dağdan inen ilk gruptan seksen veya sekiz kişi önce heştan (Yoğurtçular Köyünü), Nuh peygamberinde içlerinde bulunduğu diğer bir grup ise Namaz dağı eteklerindeki bugünkü Şırnak yerleşim birimini kurmuştur. İşte Nuh peygamberin kurduğu bu kente önceleri Nuh un Şehri anlamına gelen Şehr-i Nuh adı verilmiştir. Şehr-i Nuh adı zamanla değişerek Şernah, Şırnek ve günümüzde de Şırnak halini almıştır. Nuh tufanın tarihlendirilmesi konusunda, elde edilen belge ve veriler değerlendirildiğinde milattan önce 27-29. yüzyıllar arasında olabileceği tahmin edilmektedir. Bu veri ışığında kent tarihinin M.Ö. 3000 yılına kadar uzandığı tahmin edilmektedir. Şırnak, Nuh un Gemisi kalıntılarının olduğu öne sürülen Cudi Dağı nın Kuzeyinde Şehr-i Nuh adıyla kurulmuş, Guti, Babil, Med, Asur, Pers, Sasani, Emevi, Abbasi, Selçuklular ve Osmanlılar dönemlerinde Cizre ye bağlı bir yerleşim birimi idi. 1913 yılında ilçe olmuş ve Siirt iline bağlanmıştır. Bu konumu 1990 yılına kadar sürmüştür. 16.05.1990 tarih ve 3647 sayılı yasa ile il statüsüne kavuşmuştur. İle bağlı altı ilçenin tarihleri geçmişlerine ilişkin bilgi aşağıda verilmiştir. Beytüşşebap ilçesi oldukça eski bir yerleşim birimidir. Beytüşşebap, Beyt ve Şebap kelimelerinden elde edilmiş Arapça bir birleşik isimdir. Gençlerin evi anlamındadır. Tarihi süreç içerisinde ilçeye sırasıyla, Hurriler, Mittaniler, Asurlular ve Urartular egemen olmuşlardır. İlçe, 1054 yılında Selçukluların, 1514 yılında ise Osmanlı İmparatorluğu nun egemenliği altına girmiştir. 1855 yılında Erzurum, 1865 yılında Van İline bağlanmıştır. 1887 yılında İlçe olan Beytüşşebap, 1926 yılında Siirt, 1936 yılında Hakkari ve 16.05.1990 tarih ve 3647 sayılı yasa ile Şırnak İline bağlanmıştır. Cizre ilçesi M.Ö.4000 yıllarından itibaren Gerzubakarta adıyla Guti Devleti hakimiyeti altındadır. Gutiler döneminde ilk Cizre suru yapılmıştır. Cizre M.Ö.1894 yılında l.babil Devleti yönetimine girmiştir. Babil Cizre ye 22 Km mesafededir. Cizre M.Ö.1595 yılında Babil egemenliğinden Arap egemenliğine geçmiştir. Daha sonra Asurlular, Medler, Persler, Sasaniler, Artuklular,

4 Şırnak Gelişim Planı Eyyubbiler, Abbasiler, Selçuklular, Moğollar ve 1627 yılından itibaren de Osmanlı Devleti hakimiyeti altına girmiştir. Cizre beyliği önceleri Diyarbakır Sancak Beyliğine bağlı iken 1841 yılında Musul a bağlanmıştır. Milli mücadele döneminde büyük başarılar gösteren Cizre ye Fransızlar gelip şehri savaşsız teslim almak istemişlerse de, halkın direnişi ve silahlanmayı görerek işgalden vazgeçmişlerdir. İslamiyet in Cizre ye girmesi ile birlikte şehre yarımada anlamına gelen Cezire adı verilmiş, Cumhuriyet döneminde ise küçük bir düzeltmeyle Cizre olarak değiştirilmiştir. Önceleri Mardin iline bağlı bir yerleşim birimi iken 16.05.1990 tarih ve 3647 sayılı yasa ile Şırnak iline bağlanmıştır. Güçlükonak ilçesi daha önce Siirt ilinin Eruh ilçesine bağlı bir köy iken, 16.05.1990 tarih ve 3647 sayılı kanun ile idari bağlılığı değiştirilmiş ve Şırnak iline bağlanmıştır. İdil İlçesinin milattan önceki adının Zarih olduğu söylenir. Zapdey adında bir süryaninin ilçeye hizmetlerinden dolayı da İdil e, Beyt-Zaptdey (Zapdey in evi) adı verildiği dolaşan rivayetler arasındadır. Milattan sonra(300-400) yıllarında Farslar burayı istila ettiler. Farslar döneminde buraya (Hazak) ismini vermişlerdir. Hazak farsça bir kelime olup, mert ve cesur anlamındadır. İdil in 1393 1491 döneminde Türkmenlerin büyük ölçüde nüfuz ettikleri ve 1387 yılında Timur un istila ettiği bilinmektedir. Timur un ölümü ile Karakoyunlu devletinin eline geçen İdil, o günden sonra Türklerin hakimiyeti altına geçmiştir. 1924 yılına kadar köy olan İdil, bu tarihten itibaren Cizre ilçesine bağlı bir bucak, 1937 yılında ise Mardin iline bağlı ilçe olmuştur. 16.05.1990 tarih ve 3647 sayılı kanunla Şırnak İline bağlanmıştır. Silopi İlçesi de, M.Ö. çeşitli kavimlerin yaşadıkları bir yerleşim birimidir. Bu durum ilçenin çevresinde bulunan tarihi eserlerden anlaşılmaktadır. Asurlular ve Roma İmparatorluğunun yönetiminde uzun yıllar kaldıktan sonra Selçukluların yönetimine geçmiştir. Yavuz Sultan Selim in Mısır Seferi sırasında Cizre İlçesi ile birlikte Osmanlı İmparatorluğuna bağlanmıştır. 16.05.1990 tarih ve 3647 sayılı kanunla Şırnak İline bağlanmıştır. Uludere İlçesinin tarihi, millattan önceki yıllara dayanır. Tarihin seyri içinde Urartular Medler, Persler, Romalılar, Arsaklılar ve Sasanilerin egemenliğine girmiştir. Cumhuriyetin ilanından sonra bucak haline getirilerek Beytüşşebap İlçesine bağlanan Uludere, 27.06.1957 tarihinde yürürlüğe giren 7033 Sayılı Kanunla ilçe haline getirilmiştir. 16.05.1990 tarihinde çıkarılan 3647 Sayılı Kanunla yeni kurulan Şırnak iline bağlanmıştır.

Şırnak Gelişim Planı 5 Şırnak ili, 37 31' kuzey enlemleri ve 42 28' doğu boylamları arasında yer almaktadır. İlin toplam alanı 7.151, 57 km² dir. Şırnak İli yüzölçümünün ¾ ünü kaplayan batı kesimi, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yer alırken, geri kalan yüzölçümünün ¼ ü ise Doğu Anadolu Bölgesi içinde kalır. İl batıda Mardin, kuzeyde Siirt ve Van, doğuda Hakkari illeri ile güneyde Irak ve Suriye devletleriyle çevrilidir. İlin yer aldığı Güneydoğu Anadolu Bölgesi jeolojik olarak kenar kıvrımları kuşağı olarak adlandırılan kuşak içinde yer alır. Bu kuşaktaki jeolojik özellikler ülkemizde yer alan diğer kuşaklardan farklı bir özellik taşır. Anadoludaki Alpin Jeosenklinalinin ön çukuru durumunda olan bölge, jura tipinde gelişmiş kıvrım şeritleri içerir. Burası Eo-Kambriyenden (birinci zaman) başlayarak Pliyosen (üçüncü zaman) dahil, bütün devirler boyunca devamlı bir sedimantasyon (tortulanma) havzası olarak gelişmiştir. Kambriyenden itibaren bütün formasyonlar sığ deniz (kıta kenarı, şelf) fasiyesinde gelişmiş, metamorfizme (başkalaşım) ve magma yerkabuğu içindeki tabakalar arasına sokularak şekil oluşturmuştur. Bölgede gelişen orojenik (dağ oluşum) hareketler ise diğer birliklerde olduğu gibi şiddetli geçmemiş ancak zaman zaman transgresyonlar (deniz ilerlemesi) oluşmuştur. Bu gelişimler sonucunda kuşağın karakteristik özellikler şu şekilde sıralanabilir; Fazla yüksek olmayan tatlı bir röliyef (yerşekli) mevcuttur. Fazla sıkışmaya maruz kalmayıp petrol rezervleri bulundurur. Geniş ondülasyonlu kıvrımlar içerir, fazla faylı değildir. İlin güneyinde Suriye ve Irak sınırına yakın kesimleri hariç hemen hemen tamamı dağlarla kaplıdır. Dağlık kesimlerde Güneydoğu Toroslar sistemine bağlı yüksek kütleler vardır. İlin önemli dağları; Cudi dağı (2114 mt), Küpeli Dağı, Kelmehmet dağı (3231 mt.), Tanintanin dağı ( 3055 mt), Namaz dağı (1990 mt.) ve Altın dağlarıdır. Şırnak toprakları aynı zamanda Dicle Nehrinin de havzası sayılır. Bu sebeple Şırnak taki bütün akarsular Dicle nin kollarıdır. Batı ve güney kesimindeki bazı düzlükler dışında, ilin büyük bölümü akarsular tarafından derince yarılarak plato alanlarına dönüştürülmüştür. İlimizin en önemli akarsuyu, Kızılsu, Hezil ve Habur çaylarının beslediği Dicle nehridir.

Şırnak Gelişim Planı 1 2 MEVCUT DURUM VE POTANSİYEL 2.1 SU VE SU YAPILARI Ekonomik olarak sulanabilir arazi 916 410 dekar olup, halen sulanmakta olan alan 24 930 dekar'dır. 2003-2013 yılları arasında yapılan tesisler, 1. Silopi - Nerdüş Sulaması İkmali Silopi Ovasında 23.530 dekar arazinin sulanması maksadıyla inşa edilen Silopi-Nerdüş Sol Sahil Sulamasında yaptığımız çalışmalar ile tesislerimizi rehabilite ettik. Bu sayede sulama şebekesinde daha randımanlı ve verimli sulama yapılmasını sağladık. Şırnak ta ve ilçelerinde inşa ettiğimiz 15 adet taşkın koruma tesisi ile; 14 adet yerleşim yeri, 19,5 km ülke sınırı taşkın zararlarından korunmuştur.

2 Şırnak Gelişim Planı

Şırnak Gelişim Planı 3 2.2 ORMANCILIK VE ÇÖLLEŞMEYLE MÜCADELE İL ADI ORMAN ALANI İlin SERVET Genel Orman Normal Bozuk TOPLAM Alanı Koru Alanı ARTIM K.T./B. Koru K.T./B. ha ha ha ha % Bin m 3 Bin Ster Bin m 3 Bin Ster ŞIRNAK 72.018 168.559 240.577 663.408 36 12 9.756 0 210 - Şırnak ilinin ormanlık alanı 2.405.770 dekar olup, yüzölçümünün % 36 sı ormanlık alandır. Şırnak ili ormanlarının %30 u normal, %70 i bozuk ormanlardan oluşmaktadır. Bitki örtüsü; engebeli sarp yamaçların ve yüksek dağların yer aldığı bölgede tarım alanı az orman ve meralar geniş yer tutmaktadır. Yağışın az olması ve mevsimlere kötü dağılışından dolayı bitki örtüsü bozkır karakterlidir. 2003-2013 Yılları arasında yapılan işler ve bunlarla ilgili bilgiler; - Şırnak İli ne 2003-2013 yılları arasında; 4 km yeni yol yapılmıştır. - ORKÖY çalışmaları kapsamında 2003-2013 döneminde; Sosyal nitelikli kredilerden 66 aileye 99.000 TL ekonomik nitelikli kredilerden 130 aileye 1.209.143 TL olmak üzere toplam 196 aileye 1.308.143 TL kredi desteği sağlanmıştır. - 2003-2013 yılları arasında; 1 adet şehir ormanı açılmıştır. -2003-2013 yılları arasında; 484.000 Ster yakacak odun üretimi gerçekleşmiştir. -2013 yılında, Erozyonla Mücadele Eylem Planı (2013-2017) gereği, Ağaçlandırma ve Toprak Muhafaza Projesi kapsamında yapılacak çalışmalar;

4 Şırnak Gelişim Planı Ağaçlandırma tesis: 1.000 dekar, Rehabilitasyon tesis: 4.750 dekar, Rehabilitasyon bakım: 2.496 dekar, Toprak muhafaza tesisi: 3.000 dekar -2003-2012 yılları arasında 144.510 dekar alanda çalışılmış ve yaklaşık 1.260 adet fidan toprakla buluşturulmuştur. -2008-2012 yılları arasında uygulanan Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberliği Eylem Planı kapsamında; 24 kilometre karayolu/kent içi/köy yolu ağaçlandırması yapılarak yaklaşık 3.155 adet, 8 adet mezarlık ağaçlandırılarak 400 adet, 231 adet okul bahçesi ağaçlandırılarak 61.300 adet fidan, 5 adet sağlık ocağı ve hastane bahçesi ağaçlandırılarak 1.500 adet fidan toprakla buluşturulmuştur. -2013 yılı bitimine kadar; gelir getirici türlerle, 7 köyde, 563 dekar sahada 28.420 adet badem ve Antep fıstığı fidanı dikilmesi planlanmıştır. -2014 yılı içerisinde Şırnak ilinde; Orman Genel Müdürlüğünce yürütülen ağaçlandırma ve toprak muhafaza projesi kapsamında; 200 hektar Ağaçlandırma, 475 hektar Rehabilitasyon, 388 hektar Rehabilitasyon bakımı çalışamaları yapılacaktır. -Ceviz Eylem Planı (2012-2016) kapsamında; 1.000 dekar sahada ceviz fidanı dikilmesi planlanmıştır. -Badem Eylem Planı (2013-2017) kapsamında; 1.500 dekar sahada badem fidanı dikilmesi planlanmıştır. - 2003-2013 yılları arasında; 144 bin adet fidan, 0,8 ton tohum üretilmiştir. -Şırnak İli nde 2003-2013 yılları arasında yapılan silvikültürel çalışmalar; Ormanların Gençleştirilmesi (hektar) 0 Ormanların Bakımı (hektar) 350

Şırnak Gelişim Planı 5 YARDOP (hektar) 0 Rehabilitasyon (hektar) 16.055 -Şırnak İli ndeki Toprak Muhafaza çalışmaları; 2003-2013 Yılları Arasında Yapılan Çalışmalar Toprak Muhafaza Tesis Ha 0 Mera Islahı Tesis Ha 0 2014-2018 Yılları arasında Yapılacak Çalışmalar Toprak Muhafaza Tesis Ha 3.000 Mera Islahı Tesis Ha 0 SEL EYLEM PLANI KAPSAMINDA ÇALIŞILACAK HAVZALAR İLÇE ADI ALT HAVZA ADI SEL HAVZASI ADI SEL HAVZASI MİKRO SEL HAVZASI HAVZA SAYISI ALANI (Ha.) Merkez Hızıl Çayı Boğaz Deresi 1 9.075,2 0

6 Şırnak Gelişim Planı 2.3 DOĞA KORUMA VE KORUNAN ALANLAR Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği çerçevesinde sulak alan akarsu koruma bandında faaliyet gösteren işletmelerin denetimleri gerçekleştirilmekte olup, Sulak Alan Faaliyet İzin Belgesi almaları sağlanmaktadır. Sürdürülebilir av-yaban hayatı ve doğa koruma çalışmaları çerçevesinde 2003-2013 yılları arasında kaçak avlanma nedeniyle şahıslar hakkında 102.878,00 TL idari para cezası uygulanmış, 183.675,00 TL tazminat talep edilmiştir. İlimiz genelinde muhtelif zamanlarda, gerek kolluk kuvvetlerince gerekse Şube Müdürlüğümüz ekiplerince el konulan ya da basında çıkan haberlere konu olan yaban hayvanlarının veteriner hekimlere tedavileri yaptırılarak doğal yaşam ortamlarına bırakılmaları sağlanmıştır. Şırnak İli, Uludere İlçesi, Şenoba Beldesi sınırları dahilindeki Şenoba Tabiat Parkı ile Şırnak İli, Merkez İlçe, Kırkkuyu Köyü sınırları dahilindeki Güneş Deresi üzerinde belirlenen alanın Güneş Deresi Tabiat Parkı olarak ilanı için etüt çalışması yapılmıştır. Şırnak İli, Merkez ve Silopi İlçe sınırları dahilinde kalan ve Milli Park potansiyelinde olan Cudi dağının Şehr-i Nuh Milli Parkı olarak ilanı için çalışmalara başlanmıştır. Şırnak İli, Cizre ve Silopi İlçesi, Hisar, Çağlayan, Gavite ve Kösrali Köyleri sınırları dahilinde belirlenen 6.570,00 ha.lık alanın Gavite Yaban Hayatı Geliştirme Sahası olarak ilanı için çalışmalara başlanmış olup teklifi yapılacaktır. İl sınırlarında 2 adet devlet avlağının ilanı çalışmalarda sona gelinmiştir. Şırnak İli, yıllarca bakir kalan eşsiz doğal güzelliklere/kaynaklara sahiptir. Bu alanların, hem doğa turizmine kazandırılması hem de Milli Parklar Kanunu kapsamında değerlendirilerek koruma statüsüne kavuşturulması, bu kaynakların yokolmaması bakımından elzemdir. Şırnak İli genelinde, güvenlik nedeniyle bu doğal kaynaklar henüz değerlendirilememiştir.

Şırnak Gelişim Planı 7 2.4 METEOROLOJİ Şırnak İlinde : 8 adet Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu; Cizre, Ilısu Barajı, Merkez/Jandarma Heliport, Şırnak, Uludere, Beytüşşebap, İdil, Silopi (292.000 TL) 1 adet Mobil Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu; Şırnak Havaalanı (34.500 TL) kurulmuştur.

8 Şırnak Gelişim Planı 3 YATIRIMLAR VE HİZMETLER 3.1 SU VE SU YAPILARI ŞIRNAK CİZRE İLÇESİ İNCİ VE GÜZELLER HUDUT KARAKOLLARININ ULAŞIM YOLLARININ DİCLE NEHRİ TAŞKINLARINDAN KORUNMASI İşin Tanımı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama 4,5 km ülke sınırının taşkından korunması amaçlanmıştır. İnşaatı devam ediyor. % 63 fiziki gerçekleşme sağlanmıştır. Başlama Tarihi 2013-2014 Maliyeti Teknik Özellikleri FAYDALARI Sosyal Faydaları 5.400.000 TL 4 600 m uzunluğunda sedde imalatı ve taş tahkimatı 4,5 km ülke sınırı taşkın zararlarından korunması sağlanacaktır. ŞIRNAK SİLOPİ ÇALIŞKAN BELDESİ HİŞAT DERESİ TAŞKINDAN KORUMA İşin Tanımı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama Bir meskün mahalin taşkından korunması amaçlanmıştır. İnşaatı devam ediyor. Çalışmalara yeni başlanmıştır. Başlama Tarihi 2013-2014 Maliyeti Teknik Özellikleri FAYDALARI Sosyal Faydaları 892 000 TL 1 200 m taş duvarlı kanal, 6 adet menfez. Bir meskün mahalin taşkın zararlarından korunması sağlanacaktır.

Şırnak Gelişim Planı 9 3.2 ORMANCILIK VE ÇÖLLEŞMEYLE MÜCADELE ORMAN YOLLARI YAPIMI VE BAKIMI İşin Tanımı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama Şırnak İli ormanlarında; 20 km aplikasyon, 20 km yeni yol yapılması. Proje ve plan safhasında. 2014 yılı ile 2018 yıları arasında çalışmalara başlanarak tamamlanması sağlanacaktır. Başlama-Bitiş Tarihi 01.01.2014-31.12.2018 Maliyeti Teknik Özellikleri 325.000 TL Orman yolları 292 sayılı Orman Yolları Planlaması, Yapımı, Bakımı adlı tebliğde belirtilen özelliklere uygun yapılacaktır. FAYDALARI Yapılan yatırımlar kırsal kesimde yaşayan halkın ormancılık Sosyal Faydaları faaliyetlerine etkin katılımını ve köyden kente göçünü engelleyip yerinde istihdamını sağlayacaktır. Şırnak İli nde 2014 yılında 65.000 TL lik yatırımla ekonomik Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı ve insan işgücü yönünden istihdamda ve kalkınmada katkı sağlanacaktır. Planlı bir şekilde yapılacak yatırımlarla çevreyle uyumlu şekilde çalışmalar yapılacaktır.

10 Şırnak Gelişim Planı ORKÖY FAALİYETLERİ İşin Tanımı İşin Durumu Orman köylülerinin sosyal ve ekonomik maksatlı krediler ile destekklenmesi suretiyle kalkınmalarına katkı sağlanacaktır. Proje ve plan safhasında. Bütçe ödenekleri çerçevesinde, köylüler ile tarımsal İşin Durumu ile İlgili Açıklama Başlama-Bitiş Tarihi Maliyeti kalkınma kooperatiflerinin talepleri ve kalkınma planları doğrultusunda destekleme faaliyetleri yürütülmeye devam edecektir. Yıllık olarak her takvim yılı. 50 aileye ekonomik maksatlı, kredi desteği sağlanması öngörülmüş olup, yaklaşık maliyeti 750.000 TL'dir FAYDALARI Orman köylüsünün sosyal ve ekonomik kalkınmalarına Sosyal Faydaları katkısı katkısı bulunan proje uygulamaları ve desteklemelerle kırsal kesimde yaşayan halkın köyden kente göçünü engelleyip yerinde istihdamı sağlanacaktır. Orman köylüsünün ekonomik kalkınmasına katkıda Ekonomik Faydaları bulunmak üzere kredi desteklemleri ile kurulan işletmeler vasıtasıyla istihdam artışı sağlanacaktır. Uygulanmakta olan sosyal nitelikli güneş enerjisi, dam Tabiata Katkısı örtülüğü ve ısı yalıtımı (mantolama) projeleri ile odun tüketimi azaltacak ve doğa tahribatı önlenecektir.

Şırnak Gelişim Planı 11 ODUN DIŞI ORMANCILIK FAALİYETLERİ, ORMAN ÜRÜNLERİ ÜRETİMİ İşin Tanımı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama 1 adet bal ormanı açılması; 250.000 ster yakacak odun üretimi yapılması. Proje ve plan safhasında. 2014-2018 yılları arasında çalışmalara başlanarak tamamlanması sağlanacaktır. Başlama-Bitiş Tarihi 01.01.2014-31.12.2018 Arıcılık sektörüne katkı ve destek için bal ormanı tesis Teknik Özellikleri edilecektir. Halkın yakacak odun ve endüstriyel odun ihtiyaçları karşılanacaktır. FAYDALARI Yapılan yatırımlar kırsal kesimde yaşayan halkın ormancılık Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları faaliyetlerine etkin katılımını ve köyden kente göçünü engelleyip yerinde istihdamını sağlayacaktır. Halkın çevreye, doğaya olan duyarlılığı artırılacaktır. Şırnak İli nde yatırımla ekonomik ve insan işgücü yönünden istihdamda ve kalkınmada katkı sağlanacaktır. Planlı bir şekilde yapılacak yatırımlarla çevreyle uyumlu Tabiata Katkısı şekilde çalışmalar yapılacaktır. Doğaya uygun ve sürdürülebilir, yerel halkın desteği ve katılımı sağlanmış ormancılık faaliyetlerine ulaşılmış olacaktır.

12 Şırnak Gelişim Planı İşin Tanımı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama AĞAÇLANDIRMA FAALİYETLERİ Başlama-Bitiş Tarihi 01.01.2014-31.12.2018 Erozyonla Mücadele Eylem Planı (2013-2017) kapsamında yapılacak çalışmalar; Ağaçlandırma tesis: 10.000 dekar Rehabilitasyon tesis: 23.750 dekar Ağaçlandırma ve Toprak Muhafaza Projesi kapsamında yapılacaktır. 2014 yılında çalışmalara başlanarak Şırnak İli Gelişim Planı süresince tamamlanması sağlanacaktır. Maliyeti Teknik Özellikleri FAYDALARI Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı 5.550.000 TL Orman Genel Müdürlüğü imkanları ile bu süreçte toplam 10.000 dekar alanda ağaçlandırma ve 23.750 dekar alanda bozuk orman alanlarının iyileştirilmesi çalışmaları yapılacaktır. Yapılan yatırımlar kırsal kesimde yaşayan halkının ormancılık faaliyetlerine etkin katılımını ve yerinde istihdamını sağlayacaktır. Halkın çevreye, doğaya olan duyarlılığı artacaktır. Şırnak İlinde yapılacak ağaçlandırma faaliyetleri ile ekonomik ve insan işgücü yönünden istihdamda ve kalkınmada katkı sağlanacaktır. Planlı bir şekilde yapılacak yatırımlarla çevreyle uyumlu şekilde çalışmalar yapılacaktır. Mevcut olan ormanlara bilinçsizce müdahale edilmesinin önüne geçilerek, daha verimli ve kaliteli yapıda ormanların oluşmasına zemin hazırlanacaktır. Usulsüz arazi kullanımının önüne geçileceğinden çevreye olumlu yansımaları olacaktır. Nesli tehlikede olan türlerin korunacak, hava, su ve toprak yani çevreye, biyo-çeşitliliğe olumlu etkileri olacaktır. Sonuç olarak doğaya uygun ve sürdürülebilir, yerel halkın desteği ve katılımı sağlanmış ormancılık faaliyetlerine ulaşılmış olacaktır.

Şırnak Gelişim Planı 13 ORMANLARDA YAPILAN SİLVİKÜLTÜREL FAALİYETLER İşin Tanımı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama Başlama-Bitiş Tarihi Teknik Özellikleri Ormanların bakım ve gençleştirilmesi yapılacaktır. Ağaçlandırma ve Toprak Muhafaza Projesi kapsamında yapılacaktır. Verilen bütçe ve iş programı dahilinde çalışmalar devam etmektedir. Programlar verilen bütçe ile yıllık olarak gerçekleştirilmektedir. Rehabilitasyon (hektar): 4010 Ormanların Bakımı: 1570 Maliyeti 1.013.000 FAYDALARI Faydaları Silvikültürel çalışmalarla ülkemizin orman varlığı artmakta, odun hammaddesine olan ihtiyaç karşılanmakta, su kaynakları korunmakta ve doğal hayat korunmaktadır. EROZYONLA MÜCADELE PROJELERİ Erozyonla Mücadele Eylem Planı kapsamında 4 yılda 5670 İşin Tanımı hektar alanda erozyon kontrolu, ağaçlandırma, rehabilitasyon ve mera ıslahı projeleri yapılacaktır. İşin Durumu Proje aşamasında 2014 yılında 1493 hektar alan, İşin Durumu ile İlgili Açıklama 2015 yılında 1393 hektar alan, 2016 yılında 1393 hektar alan, Başlama-Bitiş Tarihi 2014-2017 2017 yılında 1393 hektar alan projelendirilecektir. Maliyeti 99.565 TL 500 hektar ağaçlandırma, Teknik Özellikleri 4370 hektar bozuk ormanların rehabilitasyonu, 800 hektar alanda mera ıslah çalışması.

14 Şırnak Gelişim Planı FAYDALARI Topraktaki organik madde miktarını arttırarak toprak Sosyal Faydaları verimliliğini arttırarak gıda güvenliğini sağlamak, yeni rekreasyon alanları oluşturmak, nehir havzalarında yapılacak erozyon kontrolü çalışmaları ile sel riskini azaltmak. Sel ve taşkın zararlarını azaltmak, erozyonun ve rusubat taşınımını önleyerek baraj ve göletlerin ömrünü uzatmak, su Ekonomik Faydaları miktarının ve kalitesinin arttırmak, yapılacak olan ağaçlandırmalarda gelir getirici türler kullanılarak yöre halkı ekonomisine katkıda bulunmak. Bozulan tabii dengeyi yeniden tesis etmek, yaban hayatı için Tabiata Katkısı yeni barınma alanları meydana getirmek, küresel ısınma, iklim değişikliği ve çölleşmenin olumsuz etilerini azaltmak, biyolojik çeşitliliği korumak ve geliştirmek. YUKARI HAVZA SEL KONTROLÜ PROJELERİ Yukarı Havza Sel Kontrolü Eylem Planı kapsamında genel alanı İşin Tanımı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama 16355 hektar olan 1 adet sel havzasında sel kontrol tedbirleri gayesi ile projelendirme çalışması yapılacak. Proje safhasında 2014 yılında Karapürçek-Kanlı Deresi Sel Kontrol Projesi yapılacaktır. Başlama-Bitiş Tarihi 2014-2016 Maliyeti 50.000 TL Eylem planı kapsamında genel alanı 16355 hektar sel Teknik Özellikleri havzasında proje kapsamında sel kontrolü tedbirlerinden yamaç ve oyuntu ıslahı çalışmaları yapılacaktır.

Şırnak Gelişim Planı 15 FAYDALARI Sosyal Faydaları Muhtemel can ve mal kayıplarının önlenmesi, sel kontrolünde kurumsal kapasiteyi ve kurumlar arası işbirliğini geliştirmek. Sel ve taşkın zararlarını azaltmak, baraj, gölet gibi tesislere sediment akışını azaltmak ve dolmasını önlemek, kaybolan Ekonomik Faydaları toprak miktarını asgari seviyeye indirmek, yöre halkının arazilerinin korunarak ekonomisine katkıda bulunmak, mera alanlarındaki sel kontrol tedbirleri ile meraların verimi arttırılarak hayvancılığa katkı sağlamak. Bozulan tabii dengeyi yeniden tesis etmek, akarsu havzalarında Tabiata Katkısı yaygın olarak görülen ve iklim değişikliğinin tesiri ile artan can ve mal kayıplarına sebep olan selleri önemli ölçüde engellemek, biyolojik çeşitliliği korumak ve geliştirmek.

16 Şırnak Gelişim Planı 3.3 DOĞA KORUMA VE KORUNAN ALANLAR ŞENOBA TABİAT PARKI Şırnak İli, Uludere İlçesi, Şenoba Beldesi sınırları dahilindeki İşin Tanımı 388,20 ha.lık alanın Şenoba Tabiat Parkı olarak ilanı için teklifi yapılacaktır. İşin Durumu Fizibilite aşamasında İşin Durumu ile İlgili İlgili Kurumların görüşü beklenmektedir. Açıklama Başlama-Bitiş Tarihi 2014-2018 Maliyeti Projesi hazırlandığında belirlenecektir. Şırnak İli, Uludere İlçesi, Şenoba Beldesi sınırları dahilindeki 388,20 ha.lık alanda Şenoba Tabiat Parkı planlanmıştır. Şenoba da değişik vejetasyon tiplerine rastlamak mümkündür. Bunlardan, başlıcaları kapladığı alana göre büyükten küçüğe Teknik Özellikleri doğru sıralanacak olursa, Step (bozkır), Garig, Orman ve Maki formasyonlarıdır. Yaban hayatı açısından zengin bir yapıya sahiptir. Başta yaban keçisi olmak üzere, ayı, yaban domuzu, tavşan, tilki, keklik ve birçok kuş türü mevcuttur. FAYDALARI Yapılacak proje ile bölge halkının rekreasyon ihtiyacı bir ölçüde Sosyal Faydaları karşılanacaktır. Ekonomik Faydaları Bölge istihdamında artış sağlanacaktır. Proje ile tabiatı gözlem de mümkün olacak ve bu durum, alan Tabiata Katkısı ziyaretçilerinde yaban hayatının ve nesli tehlike altında olan türlerin korunması konusunda farkındalık yaratacaktır.

Şırnak Gelişim Planı 17 GÜNEŞ DERESİ TABİAT PARKI Şırnak İli, Merkez İlçe, Kırkkuyu Köyü sınırları dahilindeki Güneş İşin Tanımı Deresi üzerinde belirlenen alanın Güneş Deresi Tabiat Parkı olarak ilanı için teklifi yapılacaktır. İşin Durumu Düşünce aşamasında İşin Durumu ile İlgili Proje henüz düşünce aşamasında olup, 2014 yılı içinde fizibilite Açıklama çalışmalarına başlanacaktır. Başlama-Bitiş Tarihi 2014-2018 Maliyeti Projesi hazırlandığında belirlenecektir. Şırnak İli, Merkez İlçe, Kırkkuyu Köyü sınırları dahilindeki Güneş Teknik Özellikleri Deresi üzerinde belirlenecek alanda Güneş Deresi Tabiat Parkı planlanmıştır. FAYDALARI Yapılacak proje ile bölge halkının rekreasyon ihtiyacı bir ölçüde Sosyal Faydaları karşılanacaktır. Ekonomik Faydaları Bölge istihdamında artış sağlanacaktır. Proje ile tabiatı gözlem de mümkün olacak ve bu durum, alan Tabiata Katkısı ziyaretçilerinde yaban hayatının ve nesli tehlike altında olan türlerin korunması konusunda farkındalık yaratacaktır.

18 Şırnak Gelişim Planı ŞEHR-İ NUH MİLLİ PARKI İşin Tanımı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama Şırnak İli, Merkez, Cizre ve Silopi İlçe sınırları dahilinde kalan Cudi dağı bölgesinde Şehr-i Nuh Milli Parkı nın ilanı için teklifi yapılacaktır. Düşünce aşamasında Proje henüz düşünce aşamasında olup, 2014 yılı içinde fizibilite çalışmalarına başlanacaktır. Başlama-Bitiş Tarihi 2014-2018 Maliyeti Teknik Özellikleri Projesi hazırlandığında belirlenecektir. Cudi dağı; Şırnak Merkez, Silopi ve Cizre İlçelerinde 420-2114m yükseklikte ve yaklaşık 45.000 ha genişlikte, en yükseklerini Helanipir (2114 m) ve Deryizihi (2102 m) tepelerinin oluşturduğu bir dağ sırasıdır. Oldukça kurak bölge olup dağdaki en önemli su kaynağı alanın doğusundaki Çağlayan Deresi dir. Şırnak İli, Merkez ve Silopi İlçe sınırları dahilinde kalan Cudi dağının Şehr-i Nuh Milli Parkı olarak ilan edilmesi ve inanç turizmi ile birlikte doğa turizmine açılması planlanmaktadır. Hz. Nuh'un (a.s) Gemisinin Cudi dağında durduğuna dair çeşitli kaynaklarda (en önemlisi olan Kur'an-ı Kerim'de) yer alması, Hz. Nuh (a.s) camisinin Cudi dağı zirvesinde (Sefine Bölgesi) bulunması, türbesinin ise Cizre İlçesinde ziyaretçi akınına uğraması, alanın Milli Park ilan edilmesini ve yapılacak tanıtım ile uluslararası ziyaretçilere açılmasını elzem kılmaktadır. Alanın, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile Akdeniz bölgesini ve Doğu Anadolu bölgesini birbirine bağlayan bir konumda olması, İl sınırları içerisinde yükseklik farklılıklarının fazla olması sebebiyle çok değişik mikro klima bölgelerine sahiptir. Bu da, alanın zengin bir bitki çeşitliliğine sahip olmasını sağlamaktadır. Cudi peygamber çiçeği (Centaurea davisii) ve çuha çiçeği (Primula davisii) endemik bitki türlerinin içinde yer almaktadır. Alanda değişik vejetasyon tiplerine rastlamak mümkündür. Bunlardan, başlıcaları kapladığı alana göre büyükten küçüğe doğru sıralanacak olursa, Step (bozkır), Garig, Orman ve Maki formasyonlarıdır. Cudi dağı, yaban hayatı açısından da zengin bir yapıya sahiptir. Başta yaban keçisi olmak üzere, ayı, yaban domuzu, tavşan, tilki, kınalı keklik ve birçok kuş türü mevcuttur.

Şırnak Gelişim Planı 19 FAYDALARI Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı Yapılacak proje, kırsal kesimde daha önce yaşayan ve kente göç eden halkın köylerine geri dönüşünü ve yerinde istihdamını sağlayacaktır. Proje ile alan, uluslar arası düzeyde ziyaretçi kullanımına açılacak, bu durum hem bölge hem de ülke ekonomisine katkı sağlayacaktır. Bölge istihdamını artıracaktır. Proje ile tabiatı gözlem de mümkün olacak ve bu durum, alan ziyaretçilerinde yaban hayatının ve nesli tehlike altında olan türlerin korunması konusunda farkındalık yaratacaktır. GAVİTE YABAN HAYATI GELİŞTİRME SAHASI Şırnak İli, Cizre ve Silopi İlçesi, Hisar, Çağlayan, Gavite ve İşin Tanımı Kösrali Köyleri sınırları dahilinde belirlenen 6.570,00 ha.lık alanın Gavite Yaban Hayatı Geliştirme Sahası olarak ilanı için teklifi yapılacaktır. İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama Fizibilite aşamasında İlgili Kurum görüşleri beklenmektedir. Başlama-Bitiş Tarihi 2014-2018 Maliyeti Proje ile belirlenecektir. Şırnak İli, Cizre ve Silopi İlçesi, Hisar, Çağlayan, Gavite ve Kösrali Köyleri sınırları dahilinde belirlenen 6.570,00 ha.lık Teknik Özellikleri alanda Gavite Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilanı için teklifi yapılacak ve alan içerisinde bulunan Çizgili Sırtlan (Hyaena hyaena) ve Yaban Keçisi'nin (Capra aegagrus) korunması sağlanacaktır.

20 Şırnak Gelişim Planı FAYDALARI Yapılacak proje, kırsal kesimde daha önce yaşayan ve kente Sosyal Faydaları göç eden halkın köylerine geri dönüşünü ve yerinde istihdamını sağlayacaktır. Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı Bölge istihdamını artıracaktır. Nesli tehlikede olan türlerin korunması sağlanacaktır. İDİL DEVLET AVLAĞI VE ULUDERE DEVLET AVLAĞI İşin Tanımı İdil İlçe sınırları dahilinde belirlenen 13.183,88 ha ve Uludere İlçe sınırları dahilinde belirlenen 18.183,70 ha.lık alanın devlet avlağı olarak ilan edilmesi İşin Durumu Fizibilite aşamasında İşin Durumu ile İlgili Açıklama İlgili Kurum görüşleri beklenmektedir. Başlama-Bitiş Tarihi 2014-2018 Maliyeti Teknik Özellikleri FAYDALARI Proje ile belirlenecektir. Proje ile kaynakların sürdürülebilir kullanımı sağlanacaktır. Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı Proje ile yaban hayatı kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı sağlanacaktır. Bölge istihdamını artıracaktır. Nesli tehlikede olan türlerin korunması sağlanacaktır.

Şırnak Gelişim Planı 21 ULUSAL BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK ENVANTER VE İZLEME PROJESİ İşin Tanımı Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi kapsamında İlin biyolojik çeşitliliği ortaya çıkartılacaktır. İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama Düşünce aşamasında Başlama-Bitiş Tarihi 2017-2018 Maliyeti Teknik Özellikleri FAYDALARI Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce, projeye 2017 yılında başlanması planlanmaktadır. Proje ile belirlenecektir. Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi kapsamında İlin biyolojik çeşitliliği ortaya çıkartılacaktır. Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi kapsamında İlin biyolojik çeşitliliği ortaya çıkartılacaktır. Bölge istihdamında artış sağlanacaktır. Proje ile İlin biyolojik çeşitliliği ortaya çıkarılacak ve nesli tehlikede olan türlerin korunması sağlanacaktır.

22 Şırnak Gelişim Planı 3.4 METEOROLOJİ 8 ADET OTOMATİK METEOROLOJİ GÖZLEM İSTASYONU (OMGİ) KURULUMU Meteoroloji gözlem ağının genişletilmesi ile genel hava İşin Tanımı İşin Durumu tahminini, alansal ve noktasal tahminlerin doğruluk payının artması. Planlama Aşamasında 650 adet OMGİ alımı projesi içerisinde yer almaktadır. 2018 yılına kadar gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. İşin Durumu ile İlgili Açıklama Kurulması planlanan muhtemel yerler; 1-Taşdelen 2-Gülyazı 3-Görümlü(1) 4-Dağdibi 5-Mehmet Yusuf Dağı 6-Görümlü (2) 7-Beytüşşebap/Söğütçe Köyü Yolu 8-Çığlıca Başlama-Bitiş Tarihi 2014-2018 Maliyeti 328,000 TL FAYDALARI Şiddetli meteorolojik hadiselerin önceden tahmin edilmesine ve bunlarla alakalı erken uyarıların yapılması Sosyal ve Ekonomik Faydaları suretiyle muhtemel can kayıplarının önüne geçilmesine ve hava tahminlerindeki isabet oranının artmasına yardımcı olarak sosyal hayat planlamalarını kolaylaştırmasına yardımcı olmaktadır. İklim değişikliğinin yakından takibi ile çeşitli tedbirlerin Tabiata Katkısı alınması sayesinde doğal afetlerin kültür bitkilerine veya doğal alanlara verebileceği zararların önüne geçilmesi.

Şırnak Gelişim Planı 23 1 ADET HAVAALANI OTOMATİK METEOROLOJİ GÖZLEM İSTASYONU (OMGİ) KURULUMU Meteoroloji gözlem ağının genişletilmesi ile genel hava İşin Tanımı İşin Durumu tahminini, alansal ve noktasal tahminlerin doğruluk payının artması. Uçuş Faaliyetlerine destek. Yapım Aşamasında İşin Durumu ile İlgili Açıklama 13 adet H-OMGİ alımı projesi içerisinde yer almaktadır. 2014 yılına kadar gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Başlama-Bitiş Tarihi 2014-2018 Maliyeti 720,000 TL FAYDALARI Şiddetli meteorolojik hadiselerin önceden tahmin edilmesine ve bunlarla alakalı erken uyarıların yapılması Sosyal ve Ekonomik Faydaları suretiyle muhtemel can kayıplarının önüne geçilmesine ve hava tahminlerindeki isabet oranının artmasına yardımcı olarak sosyal hayat planlamalarını kolaylaştırmasına yardımcı olmaktadır. İklim değişikliğinin yakından takibi ile çeşitli tedbirlerin Tabiata Katkısı alınması sayesinde doğal afetlerin kültür bitkilerine veya doğal alanlara verebileceği zararların önüne geçilmesi.