ULUSAL HAVZA YÖNETİM STRATEJİSİ

Transkript

1 ULUSAL HAVZA YÖNETİM STRATEJİSİ Bayram HOPUR Entegre Projeler Uygulama Şube Müdürü Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü 3. Ulusal Taşkın Sempozyumu İstanbul

2 ULUSAL HAVZA YÖNETİM STRATEJİSİ Ülke genelinde doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı ve afetlerle daha etkin bir mücadele gayesiyle; Yüksek Planlama Kurulu Kararı olarak yayımlanmak üzere Ulusal Havza Yönetim Stratejisi hazırlandı.

3 3

4 ULUSAL HAVZA YÖNETİM STRATEJİSİ (UHYS) Amacı; Ülkemiz su havzalarının korunması, geliştirilmesi ve sürdürülebilir yararlanılması ile ilgili uzun vadeli kararlara ve yatırım programlarına rehberlik sağlamak, farklı kurumlarca yürütülecek çalışmaların eşgüdümlü ve bütünleşik olarak gerçekleşmesi için ortak bir çerçeve oluşturmaktır. Paydaşlar; 16 kamu kurumu, üniversiteler, STK vb. Koordinasyon; Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü tarafından sürdürülmektedir 4

5 UHYS Hazırlandı; Paydaşların mutabakatı ve kamuoyunun görüşleri doğrultusunda UHYS Belgesine son şekli verildi. YPK Kararı; UHYS Yüksek Planlama Kurulu (YPK) Kararı olarak yayınlanmak üzere 12 Aralık 2012 tarihinde Kalkınma Bakanlığına gönderildi. Yürürlük; Belgenin 2013 yılında yürürlüğe girmesi beklenmektedir. 5/21

6 Sektör Notu hazırlandı 4 adet Çalıştay gerçekleştirildi 5 adet Yönlendirme Komitesi Toplantısı yapıldı 9 adet Teknik Komite Toplantısı yapıldı Kamuoyu görüşleri alındı UHYS Kalkınma Bakanlığına gönderildi ( ) 6/21

7 UHYS Paydaşları; Kamu Kurum ve Kuruluşları Orman ve Su İşleri Bakanlığı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Kalkınma Bakanlığı İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Yerel İdareler Valilikler, Kaymakamlıklar, İl Özel İdareleri, Belediyeler, diğer birimler) 7

8 UHYS Paydaşları; Diğer Paydaşlar Toprak ve su kaynakları, biyolojik çeşitlilikle ve kırsal kalkınma ile ilgili STK lar, dernekler v.b. Meslek Kuruluşları, odalar Havza Birlikleri Havzalarda yaşayan kırsal topluluklar Kentsel topluluklar Bilim, ve eğitim kuruluşları (TUBİTAK, Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri, vb.) İlgili özel sektör kurum ve kuruluşları 8

9 Yürütülen UHYS Faaliyetleri No Başlıca UHYS Faaliyetleri Tarihi 1 I. UHYS Çalıştayı (Hazırlık ) Mart Sektör Notu Hazırlandı Kasım II. UHYS Çalıştayı Mayıs III. UHYS Çalıştayı Ekim UHYS Yönlendirme Komitesi Toplantıları yapıldı (5 adet) Mart 2011-Eylül UHYS Teknik Komite Toplantıları yapıldı (9 adet) Mart 2011-Eylül Paydaş görüşleri doğrultusunda Taslak UHYS geliştirildi Mart 2011-Eylül Kamuoyu görüşleri alındı Nisan IV. UHYS Çalıştayı Nisan Taslak UHYS ne son şekli verildi Eylül Taslak UHYS Kalkınma Bakanlığına gönderildi Aralık

10 UHYS nin Kapsamı UHYS, Havza yönetimi ve hedeflerinin yanında havza önceliklendirme kriterlerini de içermektedir. UHYS, 7 Amaç 9 Alt Amaç 46 Hedef içermektedir. 10

11 UHYS Kapsamı; Tanımlar Havza ile ilgili terminoloji birliği sağlandı; Havza, Alt Havza, Yukarı Havza, Yukarı Havza, Mikrohavza, Havza Islahı vb. tanımlar Stratejide yer aldı. Havza; Doğal sınırları içinde, iklim, jeoloji, topoğrafya, toprak, flora ve faunanın sular ile etkileşim içinde olduğu, suyun ayrım çizgisinden denize aktığı noktaya, kapalı havzalarda ise suyun toplandığı nihai noktaya göre suyun toplanma alanıdır. 11

12 UHYS Amaçları (1-4) 1. Havzaların sürdürülebilir yönetimi için yasal çerçeve ve kurumsal kapasitelerin güçlendirilmesi, kurumlar ve paydaşlar arasında eşgüdüm ve işbirliğinin sağlanması. 2. Havza su kaynaklarının sürdürülebilir olarak yönetimi ve kullanımı. 3. Havza alanlarında ve doğal kaynaklarında tahribatın ve erozyonun önlenmesi, bozuk havza alanlarının ıslahı ve sürdürülebilir kullanımı. 4. Havzaların biyolojik çeşitliliğinin, doğal ve kültürel peyzaj kaynak değerlerinin korunması ve yönetimi ile ekosistem hizmetleri sürdürülebilirliğinin sağlanması. 12

13 UHYS Amaçları (5-7) 5. Havzalarda yaşayan halkın bilinçlendirilmesi, yaşam kalitesinin ve refah düzeyinin yükseltilmesi ve doğal kaynaklar üzerine baskılarının azaltılması. 6. Havza yönetiminde afetler ve zararlarına karşı önlem ve mücadele mekanizmalarının entegre edilmesi, geliştirilmesi ve etkinleştirmesi. 7. Havza yönetimine iklim değişikliğinin muhtemel etkilerinin ve bu etkilere uyumun dâhil edilmesi, uyum ve mücadele mekanizmalarının geliştirilmesi. 13

14 OSİB Başkanlığında Merkezi Düzey Havza Üst Kurulu National Basin Management Supreme Council Institutions Research Insititutes Havza Birlikleri Üniversiteler İlgili Kurumlar Sivil Toplum Örgütleri Basin Unions Cooperatives NGOs Diğer Paydaşlar 14

15 25 adet Yerel Düzey Havza Yönetim Kurulu Havza Birlikleri Üniversiteler İlgili Kurumlar Sivil Toplum Örgütleri Diğer Paydaşlar 15

16 HEDEFLER / PERFPRMANS GÖSTERGELERİ Ulusal Havza Tanımlama Sisteminin Kurulması (Kurumların anlaştığı ortak havza, alt havza, mikrohavza sınırlarını içeren) (2012) Miktar Birim Ad. 1 Havzaların Önceliklendirilmesi (2013) Ad. 25 Ulusal Entegre Havza Yönetim Bilgi Sistemi nin kurulması Ad. 1 Doğal ve insan kaynaklı afetler için havzalar itibariyle bütünleşik afet tehlike ve risk haritalarının tamamlamak. Ad il Taşkın risk haritaları ve yönetim planları tamamlanmış havza sayısı Ad Afet uyarı sistemi kurulmuş havza sayısı. Ad

17 Miktar HEDEFLER / PERFPRMANS GÖSTERGELERİ Birim Toplam taşkın koruma tesisleri sayısı Ad Su Potansiyeli kullanım oranının arttırılması % Yukarı havza alanlarında doğal afetlere karşı havza ıslahı, sel, çığ ve heyalan projeleri sayısı Ad Sulanan tarım alanının arttırılması (halen 5,6 milyon, hedef 8,5 milyon ha.) ha. 6,5 8,5 Kullanılan Hidro-enerji Potansiyel inin arttırılması (halen MW, hefef MW) MW

18 Miktar HEDEFLER / PERFPRMANS GÖSTERGELERİ Birim Erozyon Kontrolü ha Mera Islahı ha Ağaçlandırma ha Havza ıslahı Projeleri, Sel Projeleri, Heyelan Projeleri, Çığ Projeleri yapılması Ad Halen %50 olan verimli orman alanının %75 e yükseltilmesi % Erozyonla taşınan rusubat miktarında azalma (halen 250 milyon ton/yıl) hedef; 150 milyon ton/yıl a indirmek Ton

19 Havzaların Önceliklendirme Kriterleri Doğal kaynaklarin durumu ve bozulumu Su kaynakları Sosyo-ekonomik kriterler Biyolojik çeşitlilik ve korunan alanlar 19

20 Havzaların Önceliklendirme Kriterleri Doğal Kaynaklarin Durumu ve Bozulumu Havza büyüklüğü Havza alanının mevcut kullanım durumu Havzada yer alan tarım havzaları Erozyon derecesi ve riski durumu Havzalar itibariyle Yıllık Ortalama Sediment Miktarları Afet tehdidi/riski ve zararları (sel, taşkın, çığ, deprem, heyelan, yangın, vb.) Bozuk ve ıslahı gereken tarım, mera ve orman alanları 20

21 Havzaların Önceliklendirme Kriterleri Su Kaynakları Havzanın su kaynakları potansiyeli İklim durumu Havzada su kullanımının dağılımı İçme, kullanma ve sanayi suyu durumu Tarım sulama alanı Hidro-elekrik enerji üretim durumu ve potansiyeli Su kaynakları kalite durumu Su kaynakları kirlenme derecesi ve tehdidi 21

22 Havzaların Önceliklendirme Kriterleri Sosyo-ekonomik Kriterler Havzadaki nüfus durumu Havza illerinin kalkınmışlık durumu Havza biyolojik çeşitlilik ve korunan alanlar kriterleri Havzadaki sulak alanlar ve diğer korunan alanlar 22

23 Teşekkürler 23