Fekal Transplantasyon Doç. Dr. Recep TEKİN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD
Sunum Planı Tanım Tarihçe Endikasyonlar FT Protokolü Literatürden seçmeler
Tanım Fekal bakteriyoterapi, Fekal mikrobiyata transplantasyonu, Gaita transfüzyonu Sağlıklı bireylerden alınan gaitanın süspansiyon haline getirilerek enema, nazoduodenal/nazojejunal sonda veya endoskopik yöntem ile hasta bireyin intestinal lümenine verilmesi işlemi
Tarihçe 4. yüzyılda Gaita materyali ilk kez, gıda zehirlenmesi ve ciddi diyareli hastalarda, ağız yoluyla Sarı Çorba adıyla Çin de verilmiştir. 17. yüzyılda Veteriner tıbbında kullanılmıştır 20. yüzyılda İnsanda modern tıpta ilk kez 1958 yılında Eiseman ve arkadaşları tarafından kullanmıştır.
2000 yılı ve sonrası Di Bella S, et al J Infect Chemother (2015)
Kimlere FT Yapılabilir? Tekrarlayan/Ciddi C. difficile ye bağlı psödomembranöz enterokolit İrritabl barsak sendromu Kronik diyare/ konstipasyon Kronik yorgunluk sendromu İnflamatuvar bağırsak hastalığı Kronik kolon ülserleri/soliter rektal ülser Obezite Alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığı
FT donör seçimi Sağlıklı donörler genellikle eş ve birinci derece akraba olmalıdır. Ev içi teması olan bireyler tercih edilmeli Gelecekte Universal donörler ön plana çıkacak
Donör 1. Endemik ishal bölgesine seyahat hikayesi, 2. Seks yaşantısı, 3. Önceden operasyon hikayesi, 4. Kan transfüzyonu, 5. Donörün ailesinde otoimmün ve metabolik hastalık varlığı, 6. 1.ve 2. derece akrabalarda malignite varlığı olup olmadığı
Anamnezde dikkat edilmesi gereken önemli hususlar 1. Normal vücut kitle indeksinde (18-25 kg/m²) olmalı 2. Son 3 ay içerisinde antibiyotik ve sürekli proton pompa inhibitörü almış mı? 3. Son 3 ayda dövme, piercing yaptırmış mı ve hapishane hayatı var mı? 4. Son 3 ayda yüksek riskli kişilerle seks ve İV ilaç kullanımı var mı? 5. İrritabl barsak sebdromu, inflamatuvar barsak hastalığı (Crohn s ve ÜK), Tip 1 diabetes mellitus, Hashimato hipotroidi, Graves hipertroidi, romatoid artrit, çölyak hastalığı var mı? 6. Kronik diyare /konstipasyon, kolorektal polip ve kanser var mı? 7. İmmünkompromise mi? (İmmünsüpresif veya kemoterapi var mı?) 8. Kronik yorgunluk sendromu var mı? 9. Atopi, gıda alerjisi var mı?
FT kontrendike olduğu durumlar Son 3 ayda antibiyotik kullanımı Son bir yılda immünsüpresif tedavi GİS maligniteleri Kemoterapi/Radyoterapi Aktif HIV, HBV, HCV enfeksiyonu IV ilaç bağımlıları Dövme/piercing yaptıran olgular Multipl cinsel partneri olanlar Homoseksüelite
Laboratory screening protocol for donor blood and stool samples obtained before stool transplantation Aas J et al. Clin Infect Dis. 2003;36:580-585
FT protokol nasıl olmalı? Alıcı işlem öncesinde laksatif ve/veya purgatiflerle yüksek lavman yapılması 2-3 gün öncesinde antibiotik kullanılması Bazı olgularda PPI verilir İşlem öncesi loperamid başlanması Donör İşlemden önceki gece hafif bir laksatif alması önerilir Alınan feçesin ilk 8 saat içinde alıcıya verilmesi gerekir Brandt LJ ACG Meeting Oct. 2012
FT Protokolü Fekal Transplant Önerilen sulandırıcı non-bakteriostatik %0.9 luk serum fizyolojiktir. Gastroskopi için 50-60 gr feçes 250 ml sulandırıcı, kolonoskopi için ise 200-300 gr feçes 500 ml sulandırıcı kullanılır Bir karıştırıcı (blender gibi) ile homojenize edilir büyük partikülleri ayırmak amacıyla süzgeçten geçirilir Bu süspansiyonlar 60 ml lik enjektörlere konulur İlk 8 saatte alıcıya nakledilmesi önerilmektedir. Materyalin en az 4 saat lümende kalması gerekmektedir Brandt LJ ACG Meeting Oct. 2012
FT Uygulama Şekli Fekal transplantasyon materyali enema, kolonoskopi, veya nazogastrik/duodenal sonda yöntemi ile uygulanabilir. En tercih edilen yol kolonoskopi olmakla beraber, Günümüzde FT yapılan çalışmalarda enema ve kolonoskopi olguların yaklaşık %75 inde kullanılırken, olguların %25 inde nazogastrik/duodenal sonda yöntemi tercih edilmektedir.
FT avantaj ve dezavantajları Avantajları Bağırsak florasının tekrar eski haline dönmesi Maliyetin düşük olması Etkinliğinin >%90 Hızlı bir şekilde etki göstermesi Dezavantaj Estetik olmayan bir işlem Enfeksiyon bulaşı Kolonskopiye bağlı perforasyon NG sondaya bağlı tahriş İnfeksiyon ve diğer hastalıklaın geçişi Distansiyon Bulantı
Deneme aşamasındaki endikasyonlar
Literatüre bakış
Demographic and clinical information for 18 patients treated for Clostridium difficile colitis with FT 2003 by the Infectious Diseases Society of America Aas J et al. Clin Infect Dis. 2003;36:580-585
Current History of FMT in Recurrent C. difficile infection Kleger, A; Schnell, J; Essig, A; Wagner, M; Bommer, M; Seufferlein, T; Härter, G Fecal Transplant in Refractory Clostridium difficile Colitis Dtsch Arztebl Int 2013; 110(7): 108-15;
Sonuç FT tekrarlayan CD infeskiyonları ve GİS hastalıklarında etkili ve kabül edilebilir bir tedavi girişimidir. İntestinal mikrobiyotayı daha iyi tanıdıkça bugün patogenezini bilmediğimiz bir çok hastalıkta rolü olduğu ortaya çıkacaktır. Bu tedavinin en önemli eksiği, randomize kontrollü çalışmaların çok az sayıda olmasıdır. Gelecekte Universal donör ön plana çıkacak Daha kolay ve daha güvenle uygulanabilecek metodlar geliştirilecektir