EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU Sayı: 50, Ağustos 2014 Adem AKGÜL
Bu Rapor Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından, Türkiye ve TRC2 (Diyarbakır, Şanlıurfa) Bölgesi güncel ekonomik gelişmelerinin bölge aktörlerince takip edilebilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Her hakkı saklıdır.
İÇİNDEKİLER TÜRKİYE Endeksler Sayfa Tüketici Fiyatları Endeksi 6 Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi 8 Sanayi Üretim Endeksi 10 Sanayi Ciro Endeksi 14 Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getiri Oranları 17 Sektörel Güven Endeksleri 20 Tüketici Güven Endeksi 22 Dış Ticaret Endeksleri 25 İstatistikler Hanehalkı İşgücü İstatistikleri 28 İhracat 31 3
İÇİNDEKİLER TRC2 Bölgesi Endeksler Sayfa Tüketici Fiyatları Endeksi 36 İstatistikler Diyarbakır İhracatı 38 Şanlıurfa İhracatı 39 Kurulan ve Kapanan Şirket İstatistikleri 40 4
TÜRKİYE 5
TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ TEMMUZ, 2014 Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık %0,45 arttı. TÜFE de (2003=100) 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %0,45, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,18, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,32 ve on iki aylık ortalamalara göre %8,35 artış gerçekleşti. Aylık en yüksek artış %2,97 ile eğlence ve kültür grubunda gerçekleşti. Ana harcama grupları itibariyle 2014 yılı Temmuz ayında endekste yer alan gruplardan alkollü içecekler ve tütünde %1,99, haberleşmede %1,90, lokanta ve otellerde %1,05, ulaştırmada %0,71 artış gerçekleşti. Aylık düşüş gösteren tek grup %3,28 ile giyim ve ayakkabı oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2014 yılı Temmuz ayında endekste yer alan gruplardan sadece giyim ve ayakkabı grubunda %3,28 oranında düşüş gerçekleşti. Yıllık en fazla artış %13,74 ile lokanta ve oteller grubunda oldu. TÜFE de, bir önceki yılın aynı ayına göre gıda ve alkolsüz içecekler (%12,56), ulaştırma (%10,29), giyim ve ayakkabı (%10,11), sağlık (%9,32) artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır. Kaynak: TÜİK, 2014a. 6
TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ TEMMUZ, 2014 % Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 12,00 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ 10,00 9,38 9,66 9,16 9,32 8,00 7,75 7,89 8,39 6,00 4,00 2011 2012 2013 2014 2,00 0,00 7
YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ TEMMUZ, 2014 Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi aylık %0,73 arttı. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE), 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %0,73, bir önceki yılın Aralık ayına göre %5,89, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,46 ve on iki aylık ortalamalara göre %9,26 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %1,82 artış, imalat sanayi sektöründe %0,67 artış, elektrik ve gaz sektöründe %0,88 artış ve su sektöründe %0,39 artış olarak gerçekleşti. En yüksek aylık artış diğer madencilik ve taşocakçılığı ürünlerinde gerçekleşti. Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler; diğer madencilik ve taşocakçılığı ürünleri (%3,52), ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) (%2,76), ham petrol ve doğal gaz (%1,84) alt sektörleridir. Buna karşılık kağıt ve kağıt ürünleri (%-2,16), basım ve kayıt hizmetleri (%-2,10), ve deri ve ilgili ürünler (%-0,71) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler oldu. Ana sanayi gruplarında en yüksek artış dayanıksız tüketim malında gerçekleşti. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2014 yılı Temmuz ayında en yüksek aylık ve en yüksek yıllık artış dayanıksız tüketim mallarında gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2014b. 8
YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ TEMMUZ, 2014 % Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 16,00 YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ 14,00 12,00 10,00 10,72 12,4 12,31 12,98 11,28 9,75 9,46 8,00 2011 2012 6,00 2013 2014 4,00 2,00 0,00 9
SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ HAZİRAN, 2014 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre %0,1 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde; 2014 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %5,8 azaldı, imalat sanayi sektörü endeksi %0,8 arttı; elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi % 1,6 azaldı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %1,4 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde; 2014 yılı Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %2,3 azaldı, imalat sanayi sektörü endeksi %1,5 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi ise %2,6 arttı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ana sanayi gruplarında en yüksek artış sermaye malı imalatında gerçekleşti. Ana Sanayi Grupları (MIGs) sınıflamasına göre, 2014 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %9,9 ile sermaye malı imalatında gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2014c. 10
SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ HAZİRAN, 2014 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek artış diğer ulaşım araçlarının imalatında gerçekleşti. İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2014 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %26,8 ile diğer ulaşım araçlarının imalatında gerçekleşti. Bu artışı, %10,3 ile makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı, %4,0 ile tütün ürünleri imalatı takip etti. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek düşüş bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleşti. İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2014 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre en yüksek düşüş %5,6 ile bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleşti. Bu düşüşü, %3,2 ile diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı, %2,4 ile mobilya imalatı takip etti. Kaynak: TÜİK, 2014c. 11
SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ HAZİRAN, 2014 Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış SEKTÖR Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Endeks Aylık Değişim Toplam Sanayi 121,7 121,8 1,4 119,6 0,1 Madencilik ve Taşocakçılığı 108,3 107,5-2,3 104,8-6,8 İmalat Sanayi 123,6 124 1,5 121 0,8 Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Ürt. ve Dağıtımı 115,6 114,9 2,6 117,6-1,6 Kaynak: TÜİK, 2014c. 12
SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ HAZİRAN, 2014 Kaynak: TÜİK, 2014c. 13
SANAYİ CİRO ENDEKSİ - HAZİRAN, 2014 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış toplam sanayi ciro endeksi bir önceki aya göre %0,9 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde; 2014 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %0,8 azalırken, imalat sanayi sektörü endeksi ise %0,9 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış toplam sanayi ciro endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %13,5 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde; 2014 yılı Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi % 7,1, imalat sanayi sektörü endeksi ise %13,7 arttı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ana sanayi gruplarında en yüksek artış dayanıksız tüketim malı imalatında gerçekleşti. Ana Sanayi Grupları (MIGs) sınıflamasına göre, 2014 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %2,4 ile dayanıksız tüketim malı imalatında gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2014d. 14
SANAYİ CİRO ENDEKSİ - HAZİRAN, 2014 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi ciro endeksinde en yüksek artış tütün ürünleri imalatında gerçekleşti. İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2014 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %9,7 ile tütün ürünleri imalatında gerçekleşti. Bu artışı, %7,1 ile motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı ve %7,0 ile kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması takip etti. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi ciro endeksinde en yüksek düşüş diğer imalatlarda gerçekleşti. İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2014 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre en yüksek düşüş %21,3 ile diğer imalatlarda gerçekleşti. Bu azalışı, %5,0 ile diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı ve %0,8 ile deri ve ilgili ürünlerin imalatı takip etti. 15
SANAYİ CİRO ENDEKSİ - HAZİRAN, 2014 Kaynak: TÜİK, 2014d. 16
FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI TEMMUZ, 2014 Aylık en yüksek reel getiri külçe altında gerçekleşti. En yüksek aylık reel getiri, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ile indirgendiğinde %1,97, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde ise %2,25 oranlarıyla külçe altında gerçekleşti. Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde; yatırım araçlarından BIST 100 Endeksi %0,99 ve Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) %0,01 oranında reel getiri sağladı. Buna karşılık, Euro %0,74, Amerikan Doları %0,57 ve mevduat faizi %0,32 oranında yatırımcısına kaybettirdi. TÜFE ile indirgendiğinde BIST 100 Endeksi %1,27 ve Devlet İç Borçlanma Senetleri %0,29 oranında reel getiri sağlarken, Euro %0,47, Amerikan Doları %0,29 ve mevduat faizi %0,04 oranında yatırımcısına kaybettirdi. BIST 100 Endeksi üç aylık değerlendirmede; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %10,56, TÜFE ile indirgendiğinde ise %9,58 oranıyla yatırımcısına en yüksek reel getiri sağlayan yatırım aracı olurken, Euro Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %2,25, TÜFE ile indirgendiğinde ise %3,12 oranında yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu. Altı aylık değerlendirmeye göre BIST 100 Endeksi; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %19,07, TÜFE ile indirgendiğinde ise %17,19 oranında yatırımcısına en yüksek kazancı sağladı. Aynı dönemde Euro, Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %7,26, TÜFE ile indirgendiğinde ise %8,72 oranında yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu Kaynak: TÜİK, 2014e. 17
FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI TEMMUZ, 2014 Yıllık değerlendirmede en yüksek reel getiri Euro da gerçekleşti. Finansal yatırım araçları yıllık olarak değerlendirildiğinde Euro; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %4,07, TÜFE ile indirgendiğinde ise %4,21 oranında yatırımcısına en fazla reel getiriyi sağladı. Diğer taraftan, mevduat faizi Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %4,11, TÜFE ile indirgendiğinde ise %3,99 oranında yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu. Kaynak: TÜİK, 2014e. 18
FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI TEMMUZ, 2014 Kaynak: TÜİK, 2014e. 19
SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ - AĞUSTOS, 2014 Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi %1,4 arttı. Temmuz ayında 97,2 olan hizmet sektörü güven endeksi, Ağustos ayında 98,6 değerine yükseldi. Hizmet sektörü güven endeksindeki artış; son üç aylık dönemdeki iş durumunun iyileştiğini ve son üç aylık dönemdeki hizmetlere olan talebin arttığını değerlendiren girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. Gelecek üç aylık dönemde hizmetlere olan talebin artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısı ise azaldı. Hizmet sektöründe bir önceki aya göre; iş durumu endeksi %2,8 ve hizmetlere olan talep endeksi %3,1 artarken, hizmetlere olan talep beklentisi endeksi %1,2 azaldı. Mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi %0,5 arttı. Temmuz ayında 103,4 olan perakende ticaret sektörü güven endeksi, Ağustos ayında 103,8 değerine yükseldi. Perakende ticaret sektörü güven endeksindeki artış; son üç aylık dönemdeki iş hacmi-satışların arttığını ve mevcut mal stok seviyesinin mevsim normallerinin altında olduğunu değerlendiren girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. Gelecek üç aylık dönemde iş hacmi-satışların artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısı ise azaldı. Perakende ticaret sektöründe bir önceki aya göre; iş hacmi-satışlar endeksi %1,5 ve mevcut mal stok seviyesi endeksi %1,9 artarken, iş hacmi-satışlar beklentisi endeksi %1,8 azaldı. Mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi %3 arttı. Bir önceki ayda; 79,2 olan inşaat sektörü güven endeksi, Ağustos ayında 81,6 değerine yükseldi. İnşaat sektörü güven endeksindeki artış; alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyinin mevsim normallerinin üzerinde olduğunu değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde toplam çalışan sayısının artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. İnşaat sektöründe bir önceki aya göre; alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi endeksi %2,7 ve toplam çalışan sayısı beklentisi endeksi %3,3 arttı. Kaynak: TÜİK, 2014f. 20
SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ - AĞUSTOS, 2014 Kaynak: TÜİK, 2014f. 21
TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSLERİ - AĞUSTOS, 2014 Tüketici güven endeksi %0,9 azaldı. Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, Ağustos ayında bir önceki aya göre %0,9 oranında azaldı; Temmuz ayında 73,9 olan endeks, Ağustos ayında 73,2 değerine geriledi. Tasarruf etme ihtimali %5,5 azaldı. Gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimali endeksi bir önceki aya göre %5,5 oranında azaldı. Temmuz ayında 25 olan endeks, Ağustos ayında 23,7 değerine düştü. Bu düşüş, tüketicilerin gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimallerinin bir önceki aya göre azaldığını göstermektedir. İşsiz sayısı beklentisi %4,2 azaldı. Gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı beklentisi endeksi %4,2 oranında azalarak, Ağustos ayında 77,7 değerine düştü. Bu azalış, işsiz sayısında artış bekleyenlerin oranındaki artıştan kaynaklandı. Kaynak: TÜİK, 2014g. 22
TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSLERİ - AĞUSTOS, 2014 Hanenin maddi durum beklentisi %0,7 arttı. Hanenin gelecek 12 aylık döneme ilişkin maddi durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre %0,7 oranında arttı. Temmuz ayında 91,1 olan endeks değeri Ağustos ayında 91,7 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durumunun daha iyi olacağını bekleyenlerin oranının artmasından kaynaklandı. Genel ekonomik durum beklentisi %1,5 arttı. Temmuz ayında 98,4 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi %1,5 oranında artarak, Ağustos ayında 99,8 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha iyi olacağı yönünde beklentisi olan tüketicilerin sayısının bir önceki aya göre arttığını göstermektedir. Kaynak: TÜİK, 2014g. 23
TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSLERİ - AĞUSTOS, 2014 Kaynak: TÜİK, 2014g. 24
DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ HAZİRAN, 2014 İhracat birim değer endeksi %0,1 arttı. İhracat birim değer endeksi Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %0,1 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %3,9, ham maddelerde (yakıt hariç) %1,5, ve yakıtlar da %3,1 artarken, imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %0,3 azaldı. İhracat birim değer endeksi 2014 yılı ikinci çeyrekte bir önceki yılın ikinci çeyreğine göre %0,1 azaldı. İthalat birim değer endeksi %0,3 azaldı. İthalat birim değer endeksi Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %0,3 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %0,9, yakıtlar da %0,1 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %0,5 artarken, ham maddelerde (yakıt hariç) %1,9 azaldı. İthalat birim değer endeksi 2014 yılı ikinci çeyrekte bir önceki yılın ikinci çeyreğine göre %1 azaldı. İthalat miktar endeksi %0,8 azaldı. İthalat miktar endeksi Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %0,8 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %19,9, ham maddelerde (yakıt hariç) %14,5 ve yakıtlar da %7,9 artarken, imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde % 0,3 ve SITC de başka yerde sınıflandırılmayan mallar da %36,7 azaldı. İthalat miktar endeksi 2014 yılı ikinci çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %6,2 azaldı. Kaynak: TÜİK, 2014h. 25
DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ HAZİRAN, 2014 Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi %0,6 azaldı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2014 Mayıs ayında 126,1 olan ihracat miktar endeksi %0,6 azalarak, 2014 Haziran ayında 125,4 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2013 Haziran ayında 121,6 olan ihracat miktar endeksi %4,2 artarak 2014 Haziran ayında 126,7 değerine yükseldi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ithalat miktar endeksi %2,3 azaldı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2014 Mayıs ayında 122,4 olan ithalat miktar endeksi %2,3 azalarak, 2014 Haziran ayında 119,5 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2013 Haziran ayında 130,3 olan ithalat miktar endeksi %4,7 azalarak 2014 Haziran ayında 124,2 oldu. Dış ticaret haddi 2014 yılı Haziran ayında 100,2 olarak gerçekleşti. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve 2013 yılı Haziran ayında 99,8 olarak elde edilmiş olan dış ticaret haddi, 2014 yılı Haziran ayında da 100,2 oldu. Kaynak: TÜİK, 2014h. 26
DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ HAZİRAN, 2014 Kaynak: TÜİK, 2014h. 27
HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ - MAYIS, 2014 İşsizlik oranı %8,8 seviyesinde gerçekleşti. Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2014 yılı Mayıs döneminde 2 milyon 551 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise %8,8 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı erkeklerde %8, kadınlarda ise %10,5 oldu. Aynı dönemde; tarım dışı işsizlik oranı %10,7 olarak tahmin edildi. 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı %15,8 iken,15-64 yaş grubunda bu oran %8,9 olarak gerçekleşti. İstihdam oranı %46,7 oldu. Mayıs 2014 döneminde 15 ve daha yukarı yaştaki istihdam edilenlerin sayısı, 26 milyon 538 bin kişi, istihdam oranı ise %46,7 oldu. Bu oran erkeklerde %66,1, kadınlarda ise %27,7 olarak gerçekleşti. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 5 milyon 820 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı ise 20 milyon 718 bin kişi olarak gerçekleşti. İstihdam edilenlerin %21,9 u tarım, %20,2 si sanayi, %7,4 ü inşaat, %50,5 i ise hizmetler sektöründe yer aldı. İşgücüne katılma oranı %51,2 olarak gerçekleşti. İşgücü nüfusu 2014 yılı Mayıs döneminde 29 milyon 89 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise %51,2 olarak gerçekleşti. İşgücüne katılma oranı erkeklerde %71,8 kadınlarda ise %31 oldu. Kaynak: TÜİK, 2014ı. 28
HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ - MAYIS, 2014 Kamu istihdamı %4,1 arttı. Maliye Bakanlığı tarafından derlenen verilere göre, 2014 yılı II. döneminde toplam kamu istihdamı 2013 yılının aynı dönemine göre %4,1 oranında artarak 3 milyon 373 bin kişi olarak gerçekleşti. Mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam azaldı, işsiz sayısı arttı. Mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam sayısı bir önceki döneme göre 6 bin kişi azalarak 25 milyon 996 bin kişiye ulaştı. İstihdam oranı ise 0,1 puanlık azalış ile %45,7 olarak gerçekleşti. Mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlerin sayısında 2014 yılı Mayıs döneminde, bir önceki döneme göre 108 bin kişilik artış gerçekleşti. İşsizlik oranı ise 0,3 puanlık artış ile %9,5 oldu. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılma oranı bir önceki döneme göre 0,1 puanlık artış ile %50,5, olarak gerçekleşti. Ekonomik faaliyete göre istihdam edilenlerde en fazla artış 41 bin kişi ile hizmet sektöründe gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2014ı. 29
HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ - MAYIS, 2014 13.982 10,5 21.147 13.919 10,8 19.632 14.913 10,6 20.067 15.516 10,2 20.423 15.588 10,3 21.189 16.178 11 21.194 16.023 14 21.277 16.911 11,9 22.594 18.724 9,2 24.821 18.724 9,2 27.339 18.621 8,9 27.108 20718 9,5 28.723 35.000 İstihdam ve İşsizlik Oranı % 16 30.000 14 25.000 12 20.000 10 8 15.000 6 10.000 4 5.000 2-2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Mayıs 2014 Mayıs 0 Tarım Dışı İstihdam Toplam İstihdam İşsizlik Oranı 30
İHRACAT (BİN $) TEMMUZ, 2014 16.000.000 14.000.000 12.000.000 10.000.000 8.000.000 6.000.000 2012 2013 2014 4.000.000 2.000.000 0 31
İHRACAT TEMMUZ, 2014 İHRACATIMIZDA İLK 20 ÜLKE, (Bin $) ÜLKE İHRACAT PAY, % 1 Almanya 1.345.865,51 10,64% 2 Birleşik Krallık 1.025.152,03 7,11% 3 İtalya 807.901,58 4,69% 4 Fransa 619.891,70 4,56% 5 Irak 516.385,61 4,55% 6 Rusya Federasyonu 533.165,26 4,28% 7 Birleşik Devletler 534.486,85 4,04% 8 İspanya 429.019,68 3,46% 9 İran (İslam cum.) 298.034,46 2,45% 10 Hollanda 290.941,89 2,28% 11 Çin halk Cumhuriyeti 238.501,37 1,97% 12 Belçika 280.459,90 1,94% 13 Romanya 277.142,62 1,93% 14 Azerbaycan-Nahçivan 287.770,38 1,92% 15 Suudi Arabistan 271.673,47 1,86% 16 Mısır 263.170,73 1,80% 17 İsrail 287.571,18 1,74% 18 Türkmenistan 250.743,29 1,68% 19 Polonya 206.277,27 1,50% 20 Birleşik Arap Emirlikleri 191.583,07 1,47% İlk 20 Ülke Toplam 8.224.242,01 65,87% Genel Toplam 12.538.870,00 100,00% Kaynak: TİM,2014a. 32
İHRACAT - TEMMUZ, 2014 (Bin $) SEKTÖRLER 2013 2014 I. TARIM 1.686.788 1.535.972 A. BİTKİSEL ÜRÜNLER 1.132.120 983.609 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mam. 550.416 446.302 Yaş Meyve ve Sebze 115.848 94.886 Meyve Sebze Mamulleri 109.284 107.984 Kuru Meyve ve Mamulleri 96.080 88.547 Fındık ve Mamulleri 133.858 158.490 Zeytin ve Zeytinyağı 32.746 14.872 Tütün ve Mamulleri 90.332 68.873 Süs Bitkileri 3.557 3.654 B. HAYVANSAL ÜRÜNLER 164.866 177.721 C. AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİ 389.803 374.643 Kaynak: TİM,2014a. 33
İHRACAT - TEMMUZ, 2014 (Bin $) SEKTÖRLER 2013 2014 II. SANAYİ 10.421.302 10.597.288 A. TARIMA DAYALI İŞLENMİŞ ÜRÜNLER 1.038.070 1.055.129 Tekstil ve Hammaddeleri 675.794 704.361 Deri ve Deri Mamulleri 183.365 169.095 Halı 178.912 181.673 B. KİMYEVİ MADDELER VE MAM. 1.529.671 1.581.091 C. SANAYİ MAMULLERİ 7.853.560 7.961.068 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 1.619.796 1.727.269 Otomotiv Endüstrisi 1.952.619 1.994.291 Gemi ve Yat 132.087 122.443 Elektrik Elektronik ve Hizmet 1.038.658 987.843 Makine ve Aksamları 509.307 516.068 Demir ve Demir Dışı Metaller 584.799 586.954 Çelik 1.092.640 1.060.143 Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri 277.557 266.551 Mücevher 173.444 124.066 Savunma ve Havacılık Sanayii 99.145 174.827 İklimlendirme Sanayii 364.870 392.495 Diğer Sanayi Ürünleri 8.637 8.118 III. MADENCİLİK 445.448 405.610 T O P L A M 12.553.538 12.538.870 Kaynak: TİM,2014a. 34
TRC2 BÖLGESİ (ŞANLIURFA-DİYARBAKIR) 35
TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ TEMMUZ, 2014 Aylık en yüksek artış %1,11 ile TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) bölgesinde oldu. İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) Düzey 2 de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre en yüksek artış %6,99 ile TR51 (Ankara) bölgesinde, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %10,57 ile TR31 (İzmir) bölgesinde on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış %9,34 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) bölgesinde gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2014a. 36
TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ TEMMUZ, 2014 İstatistiki Bölgelere Göre Tüketici Fiyatları Endeksi ve Değişim Oranı (%) (2003=100) İstatistiki bölge Bir önceki aya göre değişim oranı Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı TÜRKİYE 0,45 6,18 9,32 8,35 TRC2 Bölgesi 0,32 5,47 8,40 8,06 Kaynak: TÜİK, 2014a. 37
DİYARBAKIR İHRACATI TEMMUZ, 2014 (Bin $) Sektörler 2013 2014 Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri 344 214 ÇELİK 314 312 ÇİMENTO CAM SERAMİK VE TOPRAK ÜRÜNLERİ 319 464 Değerli Maden ve Mücevherat 0 0 Demir ve Demir Dışı Metaller 2.018 355 Deri ve Deri Mamulleri 0 0 Diğer Sanayi Ürünleri 0 55 Elektrik - Elektronik 1.732 1.396 Fındık ve Mamulleri 0 0 GEMİ VE YAT 0 0 Halı 0 81 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 16 53 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 5.143 4.742 İKLİMLENDİRME SANAYİİ 187 279 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 1.317 570 Kuru Meyve ve Mamulleri 2 5 Maden ve Metaller 12.323 11.352 Makine ve Aksamları 39 68 Meyve Sebze Mamulleri 0 0 SAVUNMA VE HAVACILIK SANAYİİ 0 0 SU ÜRÜNLERİ VE HAYVANCILIK MAMULLERİ 369 180 Süs Bitkileri ve Mamulleri 0 0 Taşıt Araçları ve Yan Sanayi 12 188 Tekstil ve Hammaddeleri 136 86 Yaş Meyve ve Sebze 0 0 Zeytin ve Zeytinyağı 155 38 Toplam 24.425 20.437 Kaynak: TİM,2014b. 38
ŞANLIURFA İHRACATI TEMMUZ, 2014 (Bin $) Sektörler 2013 2014 Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri 3.426 9.855 ÇELİK 1.870 1.299 ÇİMENTO CAM SERAMİK VE TOPRAK ÜRÜNLERİ 2.446 2.489 Değerli Maden ve Mücevherat 0 0 Demir ve Demir Dışı Metaller 166 475 Deri ve Deri Mamulleri 0 0 Diğer Sanayi Ürünleri 7 0 Elektrik - Elektronik 2.692 1.601 GEMİ VE YAT 0 0 Halı 171 0 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 114 0 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 318 209 İKLİMLENDİRME SANAYİİ 2.064 268 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 1.313 876 Kuru Meyve ve Mamulleri 0 0 Maden ve Metaller 146 0 Makine ve Aksamları 115 18 Meyve Sebze Mamulleri 36 23 SAVUNMA VE HAVACILIK SANAYİİ 15 0 Süs Bitkileri ve Mamulleri 0 0 Taşıt Araçları ve Yan Sanayi 497 748 Tekstil ve Hammaddeleri 736 327 Yaş Meyve ve Sebze 79 68 Toplam 16.210 18.255 Kaynak: TİM,2014b. 39
KURULAN ve KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ - TEMMUZ, 2014 ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. 2014 TEMMUZ (BİR AYLIK) 2013 TEMMUZ (BİR AYLIK) KURULAN TASFİYE KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN DİYARBAKIR 55 0 30 3 2 6 0 11 49 1 25 11 7 13 1 14 ŞANLIURFA 46 0 32 4 1 3 1 12 48 0 40 6 3 3 1 16 TÜRKİYE 4.319 75 3.579 635 274 905 231 1.767 3.982 82 4.433 1.632 575 1.336 212 2.123 Kaynak: TOBB,2014. 40
KAYNAKÇA TÜİK (2014a). Tüketici Fiyat Endeksi, Temmuz 2014 Sayı: 16132, 04 Ağustos 2014 TÜİK (2014b). Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi, Temmuz 2014 Sayı: 15957, 04 Ağustos 2014 TÜİK (2014c). Sanayi Üretim Endeksi, Haziran 2014 Sayı: 15998, 08 Ağustos 2014 TÜİK (2014d). Sanayi Ciro Endeksi, Haziran 2014 Sayı: 15916, 14 Ağustos 2014 TÜİK (2014e). Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getiri Oranları, Temmuz 2014 Sayı: 16144, 07 Ağustos 2014 TÜİK (2014f). Sektörel Güven Endeksleri, Ağustos 2014 Sayı: 16112, 25 Ağustos 2014 TÜİK (2014g). Tüketici Güven Endeksi, Ağustos 2014 Sayı: 16100, 28 Ağustos 2014 TÜİK (2014h). Dış Ticaret Endeksleri, Haziran 2014 Sayı: 16065, 13 Ağustos 2014 TÜİK (2014ı). Hanehalkı İşgücü İstatistikleri, Mayıs 2014 Sayı: 16010, 15 Ağustos 2014 TİM (2014a). Yıllık İhracat Rakamları, http://www.tim.org.tr/tr/ihracat-ihracat-rakamlari-tablolar.html TİM (2014b). İller Bazında Rakamlar, http://www.tim.org.tr/tr/ihracat-ihracat-rakamlari-tablolar.html TOBB (2014). Kurulan Kapanan Şirket İstatistikleri, http://www.tobb.org.tr/bilgierisimmudurlugu/sayfalar/kurulankapanansirketistatistikleri.php 41