UZMAN JANDARMA KANUNU İLE BU KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPAN DİĞER KANUN VE KHK. GEREKÇELERİ:

UZMAN JANDARMA KANUNU İLE BU KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPAN DİĞER KANUN VE KHK. GEREKÇELERİ: UZMAN JANDARMA KANUNU TASARISI VE MİLLİ SAVUNMA; İÇİŞLERİ; PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONLARI RAPORLARI (1/433) T.C. Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü Sayı: K.K.Gn.Md.07/101-2150/01959 20.4.1988 İçişleri Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 13.4.1988 tarihinde kararlaştırılan "Uzman Jandarma Kanunu Tasarısı" ile gerekçesi ekte gönderilmiştir. Gereğini arz ederim. UZMAN JANDARMA KANUNU Bir zamanlar dört sene süreli olan muvazzaf askerlik mükellefiyeti ülkemizin nüfus artışına paralel olarak zaman zaman indirime tabi tutulmuş ve nihayet özellikle meslekî bilgi ve beceriyi gerektiren zabıta hizmetleri yönünden çok yetersiz bir süreye, 18 aya düşürülmüştür. Oysa, bu indirimlerin cereyan ettiği süre içerisinde; ülkemizin sosyal ekonomik yapısında önemli gelişmeler olmuştur. Bu dönem içerisinde, suçlular çağın teknik imkân ve vasıtalarından da yararlanarak; çözümü daha çok bilgi, beceri, tecrübe ve ilmî yaklaşım gerektiren daha karmaşık suçlar sergilemişlerdir. Bundan daha önemli olmak üzere, çeşitli maksatlarla menfaatlerini birleştiren suçlu toplulukları, ancak çok daha etkin bir zabıta ile çözülebilecek organize suçlara yönelmişlerdir. Suçlar ve suçluların nitelik ve niceliğinde bu gelişmeler olurken, gerek acemi eğitim süresinin, gerekse askerlik hizmet süresinin indirilmesi, jandarma, görev ve sorumlulukları açısından aleyhte bir gelişme olarak cereyan etmiştir. Nitekim, özellikle Ağustos 1984'ten sonra vuku bulan olaylar, karakol ve takım gibi çok küçük birimler halinde konuşlanmış ve denetimden uzak jandarma sınır ve iç güvenlik birliklerinin, ülkemizin geleceği için çok büyük önemi olan emniyet ve asayiş hizmetlerini, herhangi bir tecrübe ve uzmanlık özelliği olmayan hizmet süreleri kısıtlı erbaş ve erlerle yürütmesinin mümkün olamayacağı gerçeğini ortaya çıkarmış, erbaş ve erlerin başarısızlığının ise gerek acemi eğitim süresinin, gerekse hizmet sürelerinin kısalığından ve acemi eğitimler haricinde ayrıca bir eğitimden geçirilmelerine imkan bulunamadığından kaynaklandığı değerlendirilmiştir. Bu durum, hizmetlerin daha etkin yürütülebilmesi için, müstakil görev ve karar verme yeteneğine sahip, yeterli bilgilerle donatılmış, görev yerlerinde uzun süre hizmet yapabilecek, dolayısıyla bölgeyi ve halkını yakından tanıma ve izleme imkanını bulabilecek, görevlerinde uzmanlaşmış disiplinli ve tecrübeli personel istihdamını zorunlu kılmıştır. Silahlı Kuvvetlerde uzman personel istihdamını sağlamak amacıyla çıkarılmış olan 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun; hizmet sürelerini sözleşmelerle belirlemesi ve azami 30 yaşına kadar personel istihdamını öngörmesi, yayın tarihinden itibaren üzerinden 22 yıl geçmiş olan 635 sayılı Uzman Jandarma Kanununun günümüz ihtiyaçlarına cevap vermemesi; personel rejimi ve diğer kanunlarda asgari değişiklikle, mevcut uzman jandarma 1

çavuşların sorunlarını giderecek yeni bir Uzman Jandarma Kanunu hazırlanması ihtiyacını doğurmuş ve bu maksatla ilişikteki taslak hazırlanmıştır. MADDE GEREKÇELERİ Birinci Madde - Emniyet ve asayiş hizmetlerinin hizmet süreleri kısıtlı erbaş ve erlerle yürütülemediği ve görevlerinde uzmanlaşmış disiplinli ve tecrübeli personel istihdamının zorunlu hale gelmesi nedeniyle, yetersiz kalan 635 sayılı Uzman Jandarma Kanununun yerine hazırlanan bu Kanunun amacı, emniyet ve asayiş hizmetlerinin daha etkin bir şekilde yürütülmesini sağlayacak uzman jandarma temini, hizmet şartları, görev ve sorumlulukları, hak ve yükümlülükleri ile ilgili esas ve usulleri düzenlenmektedir. İkinci Madde - Uzman Jandarma Kanununun uzman jandarma-larla, bunları istihdam edecek kuruluşları kapsadığına ilişkin maddedir. Üçüncü Madde - Bu Kanunda yer alan uzman jandarma adayı ve uzman jandarmanın tanımını yapmaktadır. Dördüncü Madde - Uzman jandarma olarak istihdam edileceklerin hangi kaynaklardan temin edilebileceğine dair maddedir. Beşinci Madde - Uzman jandarma olacaklarda aranılacak şartlar ile Uzman Jandarma Okulunda öğrenim ve eğitim gören adaylara uygulanacak esasları düzenleyen bir maddedir. Altıncı Madde - Uzman jandarmalar genel olan bir eğitime tabi tutulduktan sonra, kullanılacakları yer itibariyle de ihtisaslaşmalarını sağlamak açısından kurslara tabi tutulabileceklerdir. Bu kurslar sayesinde, yapacakları görevde tam olarak yetişeceklerinden Kanun amacına ulaşmış olacaktır. Yedinci Madde - Uzman jandarmaların mecburi hizmetlerinin süresi bu Kanunla 10 yıla çıkartılarak bu süre Uzman Jandarma Çavuşluğa nasıp tarihinden itibaren başlatılmaktadır. Sekizinci Madde - Uzman jandarmaların yapacakları görev itibariyle hangi kanunlara tabi olacaklarına dair maddedir. Türk Silahlı Kuvvetlerinin tüm personelinin tabi olduğu 211 sayılı İç Hizmet Kanun ve Yönetmeliğinin, ayrıca 2803 sayılı Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Kanununun verdiği görevleri ve yetkileri kullanacaklarına dair maddedir. Dokuzuncu Madde - Uzman jandarmaların sorumluluk, disiplin, cezai müeyyideler ve yargılama usullerini düzenleyen maddedir. Onuncu Madde - Uzman jandarmaların rütbelerini belirten maddedir. 635 sayılı Kanunda belirtilen rütbelere ilave olarak bu Kanunla "Uzman Jandarma Kıdemli Üçüncü Kademeli Çavuş" ile "Uzman Jandarma Dördüncü Kademeli Çavuş" rütbeleri getirilmiş bulunmaktadır. Onbirinci Madde - Uzman jandarmaların normal bekleme süreleri bu madde ile belirlenmiş olup, 635 sayılı Kanunda olduğu gibi üç yıldır. Bu Kanunla yalnız sıhhi izin süreleri hariç olmak üzere en fazla bekleme süresi 4 yıla çıkartılarak bir yıl daha beklemeleri imkanı getirilmiştir. Onikinci Madde - Uzman jandarmaların nasıp ve terfilerinin Jandarma Genel Komutanının onayı ile yapılacağı hükme bağlanmış ve nasıplarının okulun bitimi olan takvim yılının 30 Ağustos'una götürülerek terfilerinin 30 Ağustos'ta yapılması sağlanmıştır. Onüçüncü Madde - Uzman jandarmaların sicil işlemleri ve kademe ilerlemesi yapabilme şekli belirtilerek 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 207 nci maddesine atıf yapılmıştır. 2

Ondördüncü Madde - Uzman jandarmaların kıdem ve kıdem sırasının esaslarını belirleyen maddedir. Bu husus 635 sayılı Kanunda da mevcut olup, değişiklik yapılmıştır. Onbeşinci Madde - Uzman jandarmaların disiplinsizlik ve ahlaki durumları nedeniyle meslekten ayrılmalarını düzenleyen maddedir. Onaltıncı Madde - Uzman jandarmaların sicilen emeklilikleri dışında maddede sayılmış olan durumların mevcudiyeti halinde Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişkilerinin kesilmesini düzenleyen maddedir. Onyedinci Madde - Açığa çıkarılan, tutuklanan veya firar ve izin tecavüzünde bulunan, cezası infaz edilmekte olan uzman jandarmalar hakkında 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 65 nci maddesinin hükümlerine göre işlem yapılacağı belirtilmiştir. Onsekizinci Madde - Her yıl ihtiyaca göre tespit edilen kontenjan nisbetinde emsalleri arasında temayüz etmiş uzman jandarmaların hangi şartlarda astsubay olabileceklerini düzenleyen maddedir. Bu maddenin konulmasıyla personelin daha verimli bir biçimde çalışması temin edilmiş olacak, ayrıca yükselme imkanının olması nedeniyle uzman jandarma olmak için müracaatı artırıcı teşvik edici bir unsur olacağı düşünülmektedir. Ayrıca astsubay olanların mecburi hizmet süreleri Uzman Jandarma Çavuşluğa nasıp tarihinden itibaren 15 yıla çıkartılmaktadır. Zira, Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapan diğer astsubayların da mecburi hizmet süreleri 15 yıldır. Ondokuzuncu Madde - Uzman jandarmaların atamalarını düzenleyen maddedir. Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapan subay ve astsubayların da atamaları halen yürürlükte olan yönetmelik hükümlerine göre yapılmaktadır. Uzman jandarmaların atamaları için de böyle bir yönetmeliğe gerek duyulmaktadır. Yirminci Madde - Uzman jandarmaların sağlık, izin ve sıhhi izin süreleri yönünden Türk Silahlı Kuvvetleri Personelinde olduğu gibi 211 sayılı İç Hizmet Kanunu ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununda belirlenen hükümlere tabi olduğunu belirleyen maddedir. Yirmibirinci Madde - Uzman jandarmaların aylık ve ek gösterge durumları düzenlenmiştir. Yirmiikinci Madde - Uzman jandarmaların ilk defa göreve atanmaları halinde, uzman jandarma çavuşluğa nasıp tarihini takip eden aybaşından itibaren aylığa hak kazanmalarına dair maddedir. Yirmiüçüncü Madde - Uzman jandarma adaylarının harçlıklarını günümüz ekonomik şartlarına göre düzenleyen maddedir. Yirmidördüncü Madde - Uzman jandarma çavuşlardan, görevin ifası için sürekli ve geçici olarak görev yerinden ayrılanların yolluk giderleri ve gündeliklerinin yürürlükteki özel kanun hükümlerine göre ödeneceğine dair maddedir. Yirmibeşinci Madde - Uzman jandarmaların mal bildiriminde bulunmaları gerektiğine dair maddedir. Yirmialtıncı Madde - Uzman jandarmaların tüm Silahlı Kuvvetler personeli gibi, 205 sayılı Ordu Yardımlaşma Kurumu Kanununa göre kanuni üye olmalarını sağlayan bir madde olup, ayrıca T.C.Emekli Sandığı Kanununun 32/a maddesinde belirtilen fiili hizmet süresi zammından yararlandırılacağına dair maddedir. Yirmiyedinci Madde - Uzman jandarmaların kıyafetleri ile giyim kuşam ve istihkaklarının halen yürürlükteki mevzuata göre verileceği hükmüdür. 3

Yirmisekizinci Madde - Uzman jandarmaların zati tabanca edinmelerine dair maddedir. Yirmidokuzuncu Madde - Uzman jandarmaların yürürlükteki mevzuata göre, kamu konutlarından istifade edeceklerine dair maddedir. Otuzuncu Madde - Uzman Jandarmalar, bu Kanuna göre ve Jandarma Genel Komutanının belirleyeceği esaslara göre kışla gazinolarından faydalanabileceklerdir. Otuzbirinci Madde - Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının tabi olduğu 926 sayılı Kanunun 203 ncü maddesi, hangi hal ve şartlarda Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin ödüllendirilebileceğini hükme bağlamış olduğundan, Uzman Jandarma personelinin de ödül işlemleri bu Kanuna göre yürütelecektir. Otuzikinci Madde - Bu Kanuna göre, yönetmeliklerle düzenlen-mesi gereken hususların yönetmeliklerle düzenleneceğine dair maddedir. Ek Madde - Uzman jandarmalar için aylık gösterge tablosu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununa Ek 9 sayılı cetvel esas alınarak hazırlanmış; 3269 sayılı Uzman erbaş Kanunu ile paralellik sağlamak amacıyla Uzman Jandarmalar 11 nci dereceden aylığa başlatılmış ve lise mezunu da olabilmeleri nedeniyle gösterge tablosuna 4 ve 3 ncü dereceler ilave edilmiştir. Geçici Madde - 635 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, bu Kanunun yürürlüğe girmesiyle, yürürlükten kalkacağı için, halen görevde bulunan Uzman Jandarmaların da yeni Kanuna tabi olacaklarına dair geçici maddedir. Otuzüçüncü Madde - Bu Kanunun yürürlüğe girmesiyle, 635 sayılı Uzman Jandarma Kanununun tamamen yürürlükten kaldırılacağına dair maddedir. Otuzdördüncü Madde - Yürürlük maddesidir. Otuzbeşinci Madde - Yürütme maddesidir. MİLLİ SAVUNMA KOMİSYONU RAPORU Türkiye Büyük Millet Meclisi Milli Savunma Komisyonu Esas No.: 1/433 Karar No.:7 6.5.1988 Uzman Jandarma Kanunu Tasarısı, Komisyonumuzun 5.5.1988 tarihli 4 ncü Birleşiminde ilgili bakanlıklar temsilcilerinin iştirakiyle görüşüldü. Tasarının gerekçesinde de kısaca arz ve izah edildiği üzere; yaklaşık 20 yıldır yürürlükte bulunan 635 sayılı Uzman Jandarma Kanunu günün ihtiyaçlarına cevap vermemektedir. Daha çok sınırlarda ve kırsal alanlarda emniyet ve asayiş hizmeti gören jandarma hizmetleri gelişen ve değişen çağımızda daha çok bilgi, daha çok beceri ve daha çok tecrübeyi gerektirmektedir. Tecrübe uzun zamanda kazanılan bir haslettir. Oysaki askerlik hizmet süresinin 18 aya indirilmesi asayiş hizmetinin layıkı veçhile yerine getirilmesine imkan vermemektedir. Ayrıca, mevcut uzman jandarma çavuşlarının da birçok sorunları bulunmaktadır. Emniyet ve asayiş hizmetlerinin daha müessir bir şekilde yapılabilmesi ve mesleğin daha cazip hale getirilmesini amaçlayan tasarının tümü Komisyonumuzca prensip olarak kabul edildikten sonra maddelerin müzakeresine geçilmiştir. 4

UZMAN JANDARMA KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN 446 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME VE MİLLİ SAVUNMA VE İÇİŞLERİ KOMİSYONLARI RAPORLARI (1/206) T.C. Başbakanlık 10.9.1991 Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü Sayı: K.K.Gn.Md. 07/101-1/94/05018 "Uzman Jandarma Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Hükmünde Kararname" bugünkü Resmi Gazetede yayımlanmış ve Anayasanın 91 nci maddesi uyarınca bir sureti ekte gönderilmiştir. Gereğini arz ederim. GENEL GEREKÇE Bu Kanun Hükmünde Kararname tasarısıyla Uzman Jandarma Kanununun bazı maddelerinde değişiklik yapılarak, uzman jandarma çavuşlarının askerlikte geçen sürelerinin kıdemlerinden sayılması öngörülmüş ve böylece çalışanlar arasındaki mevcut eşitsizliğin giderilerek uzman jandarma çavuşlarının mağduriyetlerine son verilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, tasarı ile, uzman jandarmaların büyük ölçüde mağduriyetlerine ve meslekten çıkarılmalarına neden teşkil eden cezalar hakkında yeni bir düzenleme getirilerek, mevcut haksız durumun önüne geçilmesi öngörülmüştür. Diğer bir değişiklikle de, astsubaylığa geçirilme şekli yeniden düzenlenmiş, Jandarma Genel Komutanlığının büyük ölçüde ihtiyaç duyduğu astsubay kadrolarındaki eksikliğin uzman jandarma kaynağından tamamlanması imkanı getirilmiştir. Yapılan bu düzenlemeyle amaçlanan, gördükleri eğitim ve öğretim itibariyle aslında astsubaylarla aralarında çok büyük bir fark bulunmayan uzman jandarma çavuşlarını daha çok çalışmaya sevkederek hizmette verimi artırmak ve görevin en iyi şekilde yerine getirilmesini özendirmek yanında, çalışan personelin takdir edilmesi bakımından yükselme imkanının da sağlanmasıdır. MADDE GEREKÇELERİ Madde 1 - Uzman Jandarma Kanununun 4 ncü maddesinde, uzman jandarma kaynakları, "muvazzaf askerlik hizmetini yapmamış olanlar, askerlik hizmetinin yarısını tamamlamış bulunanlar ve yapmış olanlardan terhisi müteakip bir yıl içerisinde müracaat edenler" şeklinde sayılmış bulunmaktadır. Bu düzenlemeye göre, kaynakta bir farklılık olmasına rağmen, uzman jandarma çavuşluğa nasıpta bir farklılık bulunmamakta, dolayısıyle de askerlik hizmetinin yarısını yapan veya tamamlayanlar aleyhine bir durum yaratılmaktadır. Diğer yandan, T.C. Emekli Sandığına tabi kurum ve kuruluşlarda çalışan Devlet memurlarının muvazzaf askerlikte geçen süreleride, derece ve kademe ilerlemelerinde değerlendirilmektedir. Nihayet, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununa göre istihdam edilen uzman erbaşlar da astsubay nasbedildiklerinde, askerlikte ve uzman erbaşlıkta geçen süreleri kıdemlerinden sayılmaktadır. 5

Çalışanlar arasında haksızlığa sebebiyet verilmemesi ve eşitlik sağlanması bakımından, uzman jandarma çavuşlarının askerlik hizmetinde geçen sürelerinin kıdemlerinden sayılması öngörülmektedir. Madde 2-3466 sayılı Kanunun 16 ncı maddesinde yer alan mevcut hükme göre, maddede sayılan ve görevin özelliği itibariyle işlenmesi her zaman mümkün olabilen suçlar nedeniyle yargılanan uzman jandarmaların 5 ve 7 gün gibi çok kısa süreli hapis cezası almaları durumunda, ilişikleri kesilmektedir. Bu uygulama, son derece ağır bir durum yaratarak uzman jandarmaların büyük ölçüde mağduriyetlerine neden olmakta; ayrıca, gerek Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapan diğer personele ve gerekse diğer kamu çalışanlarına oranla eşitsizliğe sebebiyet vermektedir. Söz konusu maddede yer alan diğer hükümlerle de uygunluk sağlanması ve askeri disiplinin bozulmasına meydan verilmemesi bakımından, maddeye, "6 aydan fazla hapis cezası" sınırı getirilmiştir. Diğer taraftan, anılan maddede yer alan "şeref ve haysiyete dokunan fiiller" ibaresi uygulamada kavram kargaşası yaratmaktadır. Esasen, yüz kızartıcı suç mahiyetinde olan hususlara Askeri Ceza Kanununda da yer verilmiş, mezkur suçlara 6 aydan az hapis cezasıyla birlikte rütbenin geri alınması cezasının da tatbik edilebileceği öngörülmüştür. Ayrıca, iffetsiz bir kadınla bilerek evlenmek veya bir kadını alıkoymak suçunun rütbenin geri alınmasını gerektirdiği, Askeri Ceza Kanunun 153 ncü maddesinde ifadesini bulmuştur. Kumar oynamak ise, 477 sayılı Disiplin Mahkemeleri Kuruluşu, Yargılama Usulü ve Disiplin Suç ve Cezaları Hakkında Kanun kapsamında bulunmakta, dolayısıyla bu hususta askeri mahkeme hükmü söz konusu olmamaktadır. Maddede sayılan diğer suçlar ise askeri mahkemelerin görev alanında bulunduklarından, madde metninde, "askeri mahkeme kararıyla" ibaresinin tasrih edilmesine lüzum görülmemiştir. Bu itibarla, uzman jandarma çavuşların mağduriyetlerinin giderilmesi ve Askeri Ceza Kanununda düzenlenen hususlarda tekerrüre yer verilmemesi amacıyla, 16 ncı maddenin (c) bendi yeniden düzenlenmiştir. Madde 3 - Jandarma Genel Komutanlığının ihtiyacı olan astsubay kaynağının bir bölümünü, emsalleri arasında temayüz etmiş uzman jandarma çavuşlar teşkil etmekte; ancak, astsubay olabilmek için çok ağır şartlar getirilmiş bulunulduğundan bu kaynakta bir azalmaya sebebiyet verilmekte ve kaynağın kullanılmasında güçlükle karşılaşılmaktadır. Bu nedenle, uzman jandarma çavuşların astsubay olabilme imkanlarını artırmak ve geçişi kolaylaştırmak bakımından, şartlarda değişiklik yapılmasında zorunluluk bulunmaktadır. Diğer taraftan, 3269 sayılı Kanunla uzman erbaşlara astsubaylığa geçme hakkı tanınmış ve uzman erbaşlıkta en az bir yıl görev yapmış olanların 926 sayılı Kanunda öngörülen şartları taşımaları halinde, gerekli eğitim ve öğretimi müteakip astsubay nasbedilebilecekleri hükme bağlanmıştır. Yapılan yeni düzenlemeyle, uzman jandarma çavuşların astsubaylığa geçmelerini engelleyen şartlar kaldırılmış ve benzer görevleri deruhte edenler arasındaki eşitsizliğin giderilmesine çalışılmıştır. Değişikliğin diğer bir amacı da, görevde etkinliğin artırılması, personelin özendirilmesi ve çalışana yükselme imkanının sağlanmasıdır. Madde 4 - Yürürlük maddesidir. Madde 5 - Yürütme maddesidir. Türkiye Büyük Millet Meclisi MİLLİ SAVUNMA KOMİSYONU RAPORU 6

Milli Savunma Komisyonu 23.12.1991 Esas No.: 1/206 Karar No.:5 Uzman Jandarma Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Hükmünde Kararname, Komisyonumuzun 19.12.1991 tarihli 3 ncü Birleşiminde ilgili Bakanlık temsilcilerinin iştirakiyle görüşüldü. Gerekçede de arz edildiği üzere, Uzman Erbaş Kanununda yapılan değişikliğe paralel olarak Uzman Jandarma Kanununda değişiklik yapılmıştır. Buna göre uzman jandarmaların askerlikte geçen süreleri kıdemlerinden sayılması, meslekten çıkarılmalarına neden teşkil eden cezalar 6 ayla sınırlandırılarak mağduriyetlerinin önlenmesi, Jandarma Genel Komutanlığının büyük ölçüde ihtiyaç duyduğu astsubay kadrolarındaki eksikliğin uzman jandarma kaynağından karşılanması ve böylece bu personeli daha çok çalışmaya teşvik edici hükümler getirilmiştir. Tümü üzerinde yapılan görüşmelerden sonra maddelere geçilmesi oylanarak kabul edilmiştir. K.H.K.nin 1, 2 ve 3 ncü maddeleri aynen, yürürlük ve yürütme maddeleri olan 4 ve 5 nci maddeleri ile Kanun başlığı kanun tekniğine uygun olarak yeniden düzenlenerek Komisyonumuzca kabul edilmiştir. İş bu raporumuz havalesi gereği İçişleri Komisyonuna tevdi buyurulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile sunulur. 3466 SAYILI UZMAN JANDARMA KANUNUNUN BAZI MADDELERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ HAKKINDA KANUN TASARISI VE İÇİŞLERİ KOMİSYONU RAPORU (1/631) T.C. Başbakanlık 24.10.1989 Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü Sayı:K.K.Gn.Md.07/101-2318/04295 İçişleri Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 15.10.1989 tarihinde kararlaştırılan "3466 sayılı Uzman Jandarma Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Tasarısı" ile gerekçesi ekte gönderilmiştir. Gereğini arz ederim. GENEL GEREKÇE 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanununun 4 ncü maddesinin a bendine göre, muvazzaf askerlik hizmet süresinin yarısını tamamlamış olan er ve erbaşlar Uzman Jandarma Okuluna kabul edilmektedirler. Mezkur Kanunun 5 nci maddesinde sayılan sebeplerle uzman jandarma öğrenimi sırasında okulla ilişiği kesilenlerin okulda geçirdikleri süreler hizmetlerinden sayılmayıp, eski kıtalarına iade edilmekte iken, uygulamada ortaya çıkabilecek mahzurların bertaraf edilmesi maksadıyla bu gibilerin geri kalan askerlik yükümlülüklerinin jandarma birlik ve kurumlarında tamamlattırılması öngörülmektedir. Ayrıca, erbaş ve erlerin üstü durumunda bulunan uzman jandarmaların, adaylıkları süresince giyim, kuşam ve istihkaklarının askeri öğrenciler gibi düzenlenmesi hükme bağlanmaktadır. 7

MADDE GEREKÇELERİ Madde 1- Uzman Jandarma Okuluna, jandarma birliklerinin yanısıra diğer kuvvet komutanlıklarından da muvazzaf askerlik hizmetini yapan erbaş ve erler de alınabilmektedir. Bu gibilerin başarısızlıkları halinde eksik kalan askerlik hizmetlerinin eski kıtalarına iade edilerek tamamlattırılması konusunda ortaya çıkabilecek mahzurların giderilmesi amacıyla, bu hükümlülüklerinin Jandarma Genel Komutanlığınca belirlenecek jandarma birlik ve kurumlarında tamamlattırılması öngörülmektedir. Madde 2- Uzman Jandarma Okullarına askeri kaynakla birlikte sivil kaynaktan da öğrenci alınmaktadır. Harçlık ve diğer yönlerden öğrenci statüsünde bulunan uzman jandarma adaylarının giyim, kuşam ve istihkaklarının askeri öğrenciler gibi düzenlenmesi psikolojik bakımdan yarar sağlayacağı öngörülmektedir. Madde 3- Yürürlük maddesidir. Madde 4- Yürütme maddesidir. İÇİŞLERİ KOMİSYONU RAPORU Türkiye Büyük Millet Meclisi İçişleri Komisyonu 1.12.1989 Esas No.:1/631 Karar No.:36 Komisyonumuza havale edilen 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanununun bazı maddelerinin değiştirilmesi hakkında Kanun tasarısı Komisyonumuzun 29.11.1989 tarihli toplantısında İçişleri, Maliye Bakanlığı ve Jandarma Genel Komutanlığı temsilcilerinin de katılmalarıyla incelenip, görüşülmüş; gerekçesi uygun bulunarak maddelerine geçilmesi kabul edilmiştir. Tasarının 1. maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Tasarının çerçeve 2. maddesiyle değiştirilen Uzman Jandarma Kanununun 27 nci maddesinde geçen Türk Silahlı Kuvvetleri Kıyafet Kararı, Türk Silahlı Kuvvetleri Kıyafet Yönetmeliğine dönüştürülmüş bulunduğundan anılan 27 nci maddedeki "Kararında" kelimesi "Yönetmeliğinde" şeklinde ve ayrıca madde kanun tekniğine uygun düzenlenerek kabul edilmiştir. Tasarının yürürlük ve yürütmeye ilişkin 3 ve 4 ncü maddeleri ise aynen kabul edilmiştir. UZMAN JANDARMA KANUNUNUN BAZI MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI VE İÇİŞLERİ KOMİSYONU RAPORU (1/383) T.C. Başbakanlık 10.4.1991 Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü Sayı:B.02.OKKG/101-124/03661 İçişleri Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 27.3.1992 tarihinde kararlaştırılan "Uzman Jandarma Kanununun Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı" ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir. 8

Gereğini arz ederim. GENEL GEREKÇE 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanununda günün gelişen ihtiyaçları çerçevesinde yapılan değişiklikle; muvazzaf askerlik hizmet süresinin yarısını tamamlamış bulunan er ve erbaşlar Uzman Jandarma kaynağı olmaktan çıkarılmakta, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 112 nci maddesinin Uzman Jandarmalar hakkında da uygulanması imkanı getirilmekte, Uzman Jandarmalardan muayyen sebeplerden dolayı ilişiği kesilenlerin tazminat ödemeleri hükme bağlanmakta, Uzman Jandarma Atama ve Sicil Yönetmeliği 3466 sayılı Kanun içinde yasal dayanağa kavuşturulmakta ve Uzman Jandarma Çavuş ve Uzman Jandarma 1. kademeli çavuşlara zati tabanca edinme kolaylığı öngörülmektedir. MADDE GEREKÇELERİ Madde 1- Muvazzaf askerlik hizmetinin yarısını tamamlamak suretiyle, istekli olarak Uzman Jandarma Okuluna giren er ve erbaşlardan, meslek seçimi konusunda vermiş oldukları karar dolayısıyla daha sonra pişmanlık duyarak kendiliğinden ayrılmak isteyenler ile başarısızlık, disiplinsizlik gibi çeşitli nedenlerle Uzman Jandarma olamayacağına karar verilerek okul ile ilişiği kesilenler, kalan askerlik hizmetlerini tamamlamak üzere Jandarma Genel Komutanlığınca belirlenecek jandarma birlik ve kurumlarına gönderilmektedir. Özellikle diğer kuvvetlere mensup olan personel, temel eğitimini jandarmada yapmadığından, birliğe ve jandarma görevlerine intibak edememekte ve sonuçta hizmet olumsuz yönde etkilenmektedir. Anılan personelin bazı tutum ve davranışları, birliğin disiplini ve morali üzerinde de menfi tesirler yaratmaktadır. Diğer taraftan, muvazzaf askerlik hizmetinin yarısını tamamlayan er ve erbaşların, Uzman Jandarma Okuluna alınması, eski birliklerinde de boşluk yaratmakta ve bazı görevlerin aksamasına neden olmaktadır. Ortaya çıkabilecek bu tür sorunların önlenebilmesi amacıyla, 4 ncü maddenin (a) bendinin, madde metninden çıkarılması gerekli görülmüştür. Madde 2-3466 sayılı Uzman Jandarma Kanununun 4 ncü maddesinin (a) bendinin yürürlükten kaldırılmasına paralel olarak, "askerlik hizmetinin yarısını tamamlamış olanlar" şeklindeki ibarelerin 5 nci madde metninden çıkarılması gerekli görülmüştür. Bu suretle, iki madde arasında uyum sağlanmıştır. Madde 3- Bu madde ile, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 112 nci maddesindeki düzenlemenin Uzman Jandarmalar hakkında da uygulanacağı öngörülmektedir. Buna göre; a) Gerekli izni almadan yabancı uyruklu kişilerle evlenenler, b) Yabancı uyruklu kişilerle karı-koca gibi yaşayanlar, c) Çeşitli nedenlerle Türk vatandaşlığını kaybedenler veya Türk vatandaşlığından çıkarılanlar, İstifa etmiş sayılacak ve yükümlülük sürelerinin eksik kısmıyla orantılı olarak kendilerine yapılmış olan öğrenim masraflarının dört katını tazminat olarak ödeyeceklerdir. Madde 4- Uzman Jandarmalardan; disiplinsizlik, ahlaki durumları nedeniyle "Silahlı Kuvvetlerde kalması uygun değildir." şeklinde sicil düzenlenenlerle 16 ncı maddenin stajyer olarak görev başı eğitimine tabi tutulanlardan başarısız olanlarla ilgili hükmü hariç diğer hükümleri uyarınca ilişiği kesilenlerin, yükümlülük sürelerinin eksik kısmı ile orantılı olarak kendilerine yapılmış olan öğrenim masraflarının iki katını tazminat olarak ödemeleri hususu hükme bağlanmaktadır. 9

Madde 5-3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu içinde kazai ve idari kararlar neticesi nasıp düzeltmesi ile ilgili bir hüküm bulunmamakta ve bu konu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununa istinaden çıkarılan Uzman Jandarma Atama ve Sicil Yönetmeliği hükümlerine göre halledilmektedir. Mezkür Yönetmeliğin dayanağının 3466 sayılı Kanun içinde yeralması uygun görüldüğünden, anılan Yönetmelik bu Kanun içinde yasal dayanağa kavuşturulmaktadır. Madde 6- Bu madde ile, günümüzün değişen koşulları dikkate alınarak, Uzman Jandarma çavuşlara ve uzman jandarma 1 nci kademeli çavuşlara, kişisel güvenliklerinin sağlanması amacıyla, zati tabanca edinme ve hizmet dışında tabanca taşıma yetkisinin verilmesi mümkün kılınmaktadır. Not: İç İşleri Komisyonu Raporu için bkz: T.B.M.M. İçişleri Komisyonu; Tarih: 27.4.1992, Esas No.:1/383, Karar No.:16 sayılı rapor. 10