MART Ağustos Emtia fiyatları genel endeksi Temmuz ayında azalan enerji ve tarım fiyatları öncülüğünde %, gerileyerek Ocak ayından bu yana ilk düşüşünü gerçekleştirdi. Metal fiyatlarındaki yukarı yönlü hareketin ise bu düşüşü bir miktar dengelediği görüldü. Metal fiyatları endeksi son dönemde fiyatların düşük seviyesi nedeniyle arzda kesintiye gidilmesi ve Çin deki güçlü çelik talebi sebebiyle aylık bazda %, yükseldi. Enerji fiyatları endeksi ham petrol fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle %,9 gerileyerek ayın ardından ilk kez düşüş kaydetti. Ham petrol fiyatları Temmuz ayında %7, değer kaybıyla, dolar/varil civarında gerçekleşirken, bu gelişmede zayıf küresel talep, OPEC ülkelerinin üretimindeki artış ve ABD de kuyu sayısındaki yükseliş etkili oldu. Önemli üretici ülkelerdeki olumlu hava koşullarının desteğiyle tahıl fiyatlarında görülen düşüş Temmuz ayında tarım fiyat endeksinde %, lik gerilemeyi beraberinde getirdi. EMTİA FİYAT ENDEKSLERİ (=) Emtia Fiyatları Genel Endeksi Enerji ve Enerji Dışı Enerji Enerji Dışı Tarım * Metal * Metal Değerli Metal Kaynak: Dünya Bankası, IMF *Enerji dışı endeksin alt endeksleri arasında yer almaktadır.
Oca. Tem. Oca. Tem. Oca. Tem. Tem. Oca. Tem. Oca. Tem. Oca. Oca. Nis. Tem. Eki. Oca. Nis. EMTİA PİYASALARINDA SON GELİŞMELER Ocak ayından bu yana yükselen ham petrol fiyatları Temmuz da %7, oranında geriledi. Ağustos ayında ise, Rusya nın Suudi Arabistan ve diğer üreticilerle petrol üretim seviyesine ilişkin görüşme yaptığının açıklanması Brent türü ham petrolün varil fiyatının 9 dolar seviyesine kadar çıkmasına sebep oldu. OPEC üyelerinin Eylül ayında resmi olmayan bir toplantıda bir araya gelmesi bekleniyor. Ağustos ten bu yana ilk kez geçen ay yükseliş kaydeden doğalgaz fiyatları Temmuz ayında da %9, yükselirken, yaz aylarında artan elektrik tüketiminin doğalgaz talebini desteklemesinin bu durumda etkili olduğu düşünülüyor. Avrupa da yıllık bazda son aydır gerileyen doğalgaz fiyatlarına rağmen Türkiye de fiyatların halen kur etkisiyle artma eğiliminde olduğu görülüyor. Elektrik üretiminde yaklaşık %7 oranında kömür kullanan Çin den kaynaklı talebin etkisiyle kömür fiyatları son ayın en yüksek seviyesine yükseldi. Böylece, kömür Temmuz ayında en yüksek fiyat artışını gerçekleştiren emtia oldu. Türkiye de ise son dönemde yerli kömür kullanımını teşvik amacıyla yapılan yeni düzenlemeler ve gerileyen üretime bağlı olarak kömür fiyatlarındaki yükselişin sürebileceği düşünülüyor. D oğalgaz Fiyatları (Oca.=) ve USD/TRY Çin Ham Çelik Üretimi ile D emir Cevheri ve Nikel Fiyatları Çin Ham Çelik Üretimi (sol eksen) Nikel Demir Cevheri - - - - Doğal gaz - Küresel Doğal gaz - Yurt içi USD/TRY (sağ eksen) - - - - Önceki iki ayda gerileyen demir cevheri fiyatı dünya genelinde Çin den yapılan çelik ithalatına getirilen gümrük vergilerine karşın Çin de inşaat sektörünün canlı seyrinden kaynaklanan yüksek talebin etkisiyle Temmuz ayında %9, yükseldi. % ın üzerinde paslanmaz çelik üretiminde kullanılan nikel de son yılın en yüksek artışını gösterirken, bu gelişmede en büyük nikel cevheri ihracatçısı Filipinler de çevresel endişeler sebebiyle madenlerin kapatılmasına bağlı üretim kesintisi etkili oldu. Çelik kaplama, otomotiv ve inşaat sektörlerinde kullanılan çinko ise aylık %7,9 yükseliş gösterdi. Brexit sonrasında piyasalarda artan volatilite ve Fed in yılında faiz artırımına gitmeyeceğine yönelik beklentilerin etkisiyle Temmuz da %,7 yükselen altın fiyatları ise, Ağustos ayında yatay bir seyir izliyor. Kaynak: Reuters, Worldsteel, TÜİK Ağustos
Oca. Tem. Oca. Tem. Oca. Tem. Tem. Oca. Tem. Oca. Tem. Oca. Oca. Tem. Oca. Tem. Oca. Tem. Tem. Oca. Tem. Oca. Tem. Oca. EMTİA PİYASALARINDA SON GELİŞMELER Temmuz ayında gıda fiyatları endeksi olumlu hava koşullarının rekolteyi olumlu etkilemesiyle geriledi. Temmuz ayında en fazla fiyat düşüşünü gösteren tarımsal emtia buğday oldu. Mısır fiyatları % luk gerileme ile Eylül ten bu yana en yüksek fiyat düşüşünü göstererek buğdayı takip etti. Dünyanın en büyük kahve ve şeker üreticisi Brezilya da etanol üretiminde kullanılan şekere olan talebin artmasıyla yıllık %,8 yükselirken, realdeki değer kazancı şeker ve kahve fiyatlarının sırasıyla aylık % ve % yükselmesinde etkili oldu. Fiyatlardaki artışta Brezilya ve Endonezya daki olumsuz hava koşulları da etkili oldu. Pamuk fiyatları Temmuz ayında yaklaşık son, yılın en yüksek fiyat artışını gerçekleştirirken, üretici ülkeler Çin ve Hindistan daki düşük hasat ve küresel talebe bağlı azalan stoklar fiyat artışında etkili oldu.,8 Real/USD ile Şeker ve Kahve Fiyatları 7 Zeytinyağı Fiyatları (Ocak =), Küresel Yurt içi,, Real/USD Şeker (USD/kg) Kahve (USD/kg) (sağ eksen), ABD de soya fasulyesi üretim bölgelerindeki uygun hava koşulları soya yağı fiyatlarında düşüşü beraberinde getirdi. Ayçiçeği yağı fiyatları da düşük talebin etkisiyle %, gerilerken, Türkiye de fiyatların artış trendi gözetim fiyatı ve tarımsal ürün desteklerine rağmen sürüyor. Benzer şekilde yurt içi zeytinyağı fiyatları küresel piyasalara göre yüksek kalırken, ihracat üzerinde negatif etki yapıyor. Sektör yetkilileri zeytinde rekolte yükselişine bağlı yağ fiyatlarında bir miktar gerileme beklese de fiyatların kısa vadede rakip ülkelerin üzerinde takip edilmeye devam edeceği düşünülüyor. Küresel et fiyatları yılbaşından bu yana süren yükselişini Temmuz ayında da devam ettirirken, yurt içinde küresel piyasalara oranla yüksek seyreden fiyatların yaklaşan Kurban Bayramı nedeniyle yukarı yönlü baskı altında kalabileceği tahmin ediliyor. Kaynak: Reuters, TÜİK Ağustos
EMTİA PİYASALARINDA BEKLENTİLER Son dönemde Brexit endişesi ile Euro Alanı ve Japonya daki parasal teşvik programlarının yeterince etkili olmadığına dair endişeler küresel risk algısını bozarken, Fed in yılında faiz artırımına gitmesi yönündeki beklentilerin ötelenmesi piyasaları rahatlatıyor. Bu durum emtia fiyatlarındaki düşüşü sınırlıyor. Yılın kalanında fiyatlardaki yukarı yönlü baskının süreceği tahmin ediliyor. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Ağustos ayında yayımladığı raporunda küresel günlük petrol talebi tahminini indirmesine rağmen Dünya Bankası nın yılsonu ortalama ham petrol varil fiyatı tahminini dolar dan dolar a çıkarması piyasalarda yılın geri kalanında fiyatların yukarı yönlü hareket edeceğine dair beklentilerin olduğuna işaret ediyor. Son dönemde ABD de ham petrol stoklarındaki düşüş eğilimi de bu görüşü destekliyor. Petrol üreticisi ülkelerin fiyat istikrarı için anlaşma sağlayıp sağlamayacağı ve ABD li kaya gazı üreticilerinin mevcut durumda yükselme eğiliminde olan petrol fiyatlarına karşı üretim seviyesinde değişikliğe gidip gitmemeleri önümüzdeki dönemde yakından takip edilecek. EMTİA FİYATLARI: Gerçekleşme ve Tahminler Gerçekleşme Tahmin 7 8 Enerji Ham Petrol* USD/varil 8,, 9,,8,, 9,9, Kömür USD/ton, 8, 7, 7,,,9,9,8 Doğalgaz (Avrupa) USD/milyon btu,9,8, 7,,,8,,8 Tarım Kakao USD/kg,9,,,,,,,8 Kahve USD/kg,9,,,,,,, Çay USD/kg,9,9,7,7,,7,7,8 Soya Yağı USD/ton 8.7 99 77 77 797 8 88 Mısır USD/ton 89 9 9 7 7 7 88 Pirinç USD/ton 8 Buğday USD/ton 8 88 97 Kırmızı Et USD/kg,9,,,,9,9,, Beyaz Et USD/kg,,,,,,,, Şeker USD/kg,,,,,,,, Tomruk USD/metre küp 7 89 9 Pamuk USD/kg,,,8,,,,7,8 Kauçuk USD/kg,7,8,,,,,,8 Tütün USD/ton.97.89.99.98..9.88.77 Metal Aluminyum USD/ton.9.87.87..7..79.79 Bakır USD/ton.8 7..8...8.9.77 Demir Cevheri USD/kuru ton 8,8, 9,9,8,, 7,,7 Kurşun USD/ton..9.788.77.87.8.99 Nikel USD/ton 8.8..89.8 9..9.9.99 Kalay USD/ton..8.899.7. 7.8 7.7 8.8 Çinko USD/ton.8.9..9....7 Altın USD/troy ons 79.....9.9. Gümüş USD/troy ons,,8 9,,7 7,,9,8, Platin USD/troy ons.87.8....9.97 Kaynak: Dünya Bankası Ağustos * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.
Emtia Fiyatlarında Değişim Oranları (Temmuz ) Kömür Gümüş Nikel Platin Demir Cevheri Pamuk Doğalgaz Çinko Kurşun Çay Kalay Bakır Altın Kahve Kırmızı Et Aluminyum Şeker Kauçuk Pirinç Kağıt Hamuru Tütün Beyaz Et Soya Yağı Tomruk Kakao Zeytinyağı Ayçiçek Yağı Ham Petrol* Mısır Buğday - - - - Yıllık % Değişim Aylık % Değişim Kaynak: Dünya Bankası, IMF * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır. Ağustos
EMTİA FİYATLARI - I Ham Petrol* (USD/varil) 9 7 Kömür (USD/ton) 9 8 7 Doğalgaz (USD/milyon btu),,,,,8,,,,,8, Kakao (USD/kg) 7 Kahve (USD/kg),,,,8,,,, Çay (USD/kg) Mısır (USD/ton) Pirinç (USD/ton) Buğday (USD/ton),,,, Kırmızı Et (USD/kg),,,,,8 Beyaz Et (USD/kg),7,,,,, Şeker (USD/kg),,,..7....... 9 Ayçiçek Yağı (USD/ton)........ Zeytinyağı (USD/ton)...... 9 7 Soya Yağı (USD/ton) Kaynak: Dünya Bankası, IMF * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır. Ağustos
EMTİA FİYATLARI - II Tütün (USD/ton) Tomruk (USD/metre küp) Kağıt Hamuru (USD/ton)....... 9 7 9 7. 9 7 Pamuk (USD/kg) Kauçuk (USD/kg) Aluminyum (USD/ton)......... Bakır (USD/ton) Kurşun (USD/ton) Kalay (USD/ton)... 9. 8. 7................. Nikel (USD/ton) Çinko (USD/ton) Altın (USD/troy ons)................7....... 9 Gümüş (USD/troy ons) 9 7 9 7 Demir Cevheri (USD/ kuru ton %, demir)...... Platin (USD/troy ons) Kaynak: Dünya Bankası, IMF * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır. Ağustos 7
Türkiye İş Bankası A.Ş - İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Bölüm Müdürü izlem.erdem@isbank.com.tr Alper Gürler - Birim Müdürü alper.gurler@isbank.com.tr Bora Çevik - Uzman bora.cevik@isbank.com.tr Ahmet Aşarkaya - Uzman ahmet.asarkaya@isbank.com.tr H. Erhan Gül - Müdür Yrd. Ayşe Betül Öztürk - Uzman Yrd. erhan.gul@isbank.com.tr betul.ozturk@isbank.com.tr Dilek Sarsın Kaya - Uzman dilek.kaya@isbank.com.tr Bütün yayınlarımıza http://ekonomi.isbank.com.tr adresinden erişebilirsiniz. Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir ol duğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bil giler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilen dirme amacıyla hazırlanmı ştır v e hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yoru mlanmamalıdır. Bu raporda yer v erilen görüş ve değerl endirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A. Ş. nin kurumsal yaklaşımını yansı tmamak ta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş v e değerlen dirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görü ş ve değerl endirmelerin doğru, değişmez v e eksiksi z ol ması konusunda herhangi bir şekilde garanti v ermemek tedir. Türkiye İ ş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bil gilerde herhangi bir bil dirimde bulunmaksızın deği şiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bil gilerin kullanılması n edeniyle doğrudan v eya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor ü zerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bi r amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz v eya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır.