Konu ve Kapsam VAN HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ LABORATUAR BİNASI (OG/AG) HERMETİK TİP GÜÇ TRANSFORMATÖRÜ TEKNİK ŞARTNAMESİ Bu şartname Van Halk Sağlığı Müdürlüğü Laboratuar Binasında kullanılmak üzere satın alınacak ( 1 adet ) üç fazlı, Hermetik Tip, 15 / 250 kva olan OG/AG ( Düşürücü) Hermetik Tip güç transformatörüne ait nakliye, işçilik, Demontaj, Montaj ve teknik özelliklerini kapsar. Şartname ve eklerinde aksi belirtilmedikçe transformatör, şartnamede belirtilen tüm donanım ile birlikte komple ünite halinde temin edilecektir. İlgili montajdan sonra trafo çıkış gücü ölçülecek fazlar arası fark oluşmayacak ve istenen düzeyde stabil elektrik enerjisi çıkışı verecek özellikte olacaktır. Ayrıca test zamanı bittikten sonra rapor halinde müdürlüğümüze sunulacaktır. Trafo garanti belgeleri onaylanarak müdürlük ilgili birimlerine teslim edilecektir. Ürün teslim süresi ve kurulumu 5 iş günü içinde tamamlanmalıdır. Standartlar ve Dokümanlar Bu Şartname kapsamındaki transformatör aksi belirtilmedikçe, aşağıdaki Türk Standartları (TSE), Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) ve CENELEC standartlarının en son baskılarına uygun olarak imal edilmiş ve testten geçirilmiş olacaktır. 9001 -IS O 9001 - Standart TS 267 - EN 60076 - TS EN 17021 - TSE-HYB Standartlarına uygun olmalıdır. Ayrıca TEDAŞ -MYD/99-032.B Teknik Şartnamesine de Uygun olacaktır. Çalışma Koşulları Aksi belirtilmedikçe sipariş konusu transformatör aşağıda belirtilen çalışma koşullarında kullanılmaya uygun olacaktır. ÇALIŞMA KOŞULLARI BİNA DIŞI (HARİCİ) Nominal Güç : 250 kva olacaktır. Gerilim Sınıfı : 15 kv olacaktır. Bağ.GRB : DYN.11 olacaktır. Gerilimi : 15000 Nom. Akım Y.G-9,62 AG-360A olacaktır. Empedansı 4 Boşta Çevirme Oranı 37,5 olacaktır. Cinsi HERMETİK TİP Servis Sürekli Soğutma ONAN olacaktır. Isınma 60 /65 c Yalıtım Sınıfı A sınıfı olacaktır. Faz 3 Faz olacaktır. Frekansı 50 Hz. olacaktır. Ark Boynuzu aralıkları buz yükü bölgesine göre ayarlanmış olacaktır. Yükselti : Buz yükü bölgesine göre ve rakım oranı baz alınacaktır. - Depreme maruz kalma (**). Yatay ivme : 0.5 g yer seviyesinde (harici ve dahili tipler için). Dikey ivme : 0.25 g (harici ve dahili tipler için) - Maksimum solar Sayfa 1 /8
Radyasyon : 500 watt/m2 - Yıldırım düşme olasılığı : Evet Ortam sıcaklığı yukarıda belirtilen normal işletme şartlarının önemli ölçüde^ dışında olabildiği yerlerdeki tesisler için, belirtilmesi gereken en düşük, en yüksek sıcaklığın tercih edilen aralıkları; - Çok soğuk iklimler için :-50 C ve +40 C - Çok sıcak iklimler için : -5 C ve +50 C olmalıdır. Trafo; yatay ve düşey deprem ivmesi değerlerine dayanacak ve herhangi bir ünitesinin zarar görmesi engellenecek şekilde dizayn edilmiş olacaktır. Trafonun çalışacağı yerde tesisi için gereken proje, resim ve malzemeler ile depreme dayanıklılık hesapları Yüklenici tarafından Müdürlük ilgili birimine verilecektir. TEKNİK ÖZELLİKLER Bu şartname kapsamındaki transformatör Laboratuvar binasına stabil elektrik enerjisi sağlamak amacı ile kullanılacak aksi belirtilmedikçe aşağıda belirtilen teknik özelliklerde olacaktır. lifi - Üç fazlı, iki sargılı, - Yağa (mineral yağ) daldırılmış, atmosfere kapalı ( HERMETİK ) tip - Tabii yağ dolaşımlı, tabii hava soğutmalı ONAN - Boşta gerilim ayarlı, Elektriksel Özellikler Boşta gerilim ayarı Ayar sargısı Ayar sınıfı Gerilim ayar sahası * Kademe sayısı Boşta çevirme oranı YG tarafında Sabit akı (TS-SAA; IEC-CFVV) ± 2x%2,5 30-31,5-33-34,5-36 kv 3-5 arası olabilir 3-5 37,5 - YG± 2x%2,5/0,4kV 30-31,5-33-34,5-36/0,4kV - Sıcaklık artış limitleri (Malzeme listesinde aksi belirtilmedikçe) Sargı için : 65 K Üst yağ seviyesinde : 60 K - Bağlantı grubu i) AG Sargısı Bir dakika süreli şebeke frekanslı dayanma gerilimi (kv-etken) : 3 kv - Manyetik akının en üst değerinde duyulabilir gürültü düzeyi (db) : ^60 Çalışma Rejimi Transformatör %100 dengesiz yüklemede sürekli olarak çalışmaya uygun olacaktır. Uygun Özellikte çalışmayan trafolar iade edilecektir. Sayfa 2 /8
Aşırı Gerilim Altında Çalışma Transformatörler, Anma geriliminin %105'ine eşit gerilimde anma akımını verecek şekilde, Anma geriliminin %110'una eşit gerilimde boşta, çalışmaya uygun olacaktır. Geçici Olarak Aşırı Yükleme TS 3215/IEC 60354'e uygun olacaktır. Toleranslar Sipariş kapsamındaki transformatör test sonucunda bulunan değerleri, İmalatçı tarafından garanti edilen değerlerle aşağıda belirtilen toleranslar içinde aynı ise,transformatörlerin bu şartnameye uygun olduğu kabul edilir. Yapısal Özellikler Manyetik Devre Boşta çevirme oranı : ± % 0.5 (Ana kademede) Anma akımında kısa devre Gerilimi (Ana kademede) : ± % 10 Boştaki akım : + % 30 Çekirdek, yüksek kaliteli, soğuk haddelenmiş, kristalleri yönlendirilmiş, yaşlanmayan, yüksek manyetik geçirgenliğe sahip, yüzeyleri pürüzsüz silisli sacdan imal edilecektir. Her bir levha basınç altında ve sıcak yağ etkisiyle bozulmayacak yalıtıma sahip olacaktır. Çekirdeği oluşturan çelik saclar ve bunların yalıtım malzemeleri, trafonun ömrü boyunca fiziksel veya elektriksel özelliklerinde zararlı değişikliklerin ortaya çıkmasına meydan vermeyecek şekilde tasarlanacaktır. Çekirdek levhaları ve sargılar, nakliye sırasında ve karşılaşılabilecek kısa-devre şartlarında yerinden oynamaması için ve bükülmeye karşı korumak üzere uygun bir şekilde desteklenecektir. Taşıma sırasında çekirdeğin oynamasını engellemek için her köşeye özel yan destekleri konulacaktır. Sargılar Sargılar Bakır ve sargı bağlantıları, transformatör terminallerinde meydana gelecek kısa devrelerde oluşacak termik ve dinamik zorlamalara, şartnamede belirtilen yalıtım testlerine aşırı yükleme şartlarına hasar görmeden dayanacak şekilde tasarımlanacak ve imal edilecektir. Sargı Yalıtımı Sargı yalıtımında yüksek kaliteli, A sınıf yalıtım maddeleri kullanılacaktır. AG sargılarının nötrleri ait oldukları sargıların hat uçlarıyla aynı yalıtım seviyesinde yalıtılacaktır. Sargılar, kurutulduktan sonra tanka yağ doldurma işlemi vakum ortamında yapılmış olmalıdır. Kademe Değiştirici Transformatör YG sargısında, belirtilen özellikte BOŞTA kademe değiştirici bulunacaktır. Sayfa 3 /8
Ayar sargıları ve kademe değiştirici, yüksek gerilim darbelerine, aşırı yük akımlarına, kısa devre akımlarına hasar görmeden dayanabilecek yapıda olacaktır. Kademe değiştirme işlemi tankın üst kapağına monte edilmiş bir kumanda mekanizmasıyla yapılacaktır. Kumanda mekanizması, 1 no.lu kademe sargının en küçük sarım sayısını gösterecek şekilde işaretlenecek kademe göstergesi her kademe için durma yuvası ile teçhiz edilecektir. Tank Tank ve kapak yüksek kaliteli çelik levhalardan dayanıklı bir yapıda ve kaliteli bir işçilikle imal edilecek, tankın tabanında transformatörün komple ağırlığını üzerinde taşıyan bir şasisi bulunacaktır.tankta, hariçte bağlantı elemanı olarak kullanılacak cıvatalar paslanmaz veya galvanizli çelikten olacaktır. Kaynak işleri, standartlara uygun olarak ve sızdırmazlık için gerektiğinde çift kaynak uygulanarak yapılacak ve bütün kaynak yerleri sızdırmazlık testinden geçirilecektir. Yağ sızdırmazlığını sağlamak üzere kullanılacak bütün contalar, yalıtkan yağa ve sıcaklığa dayanıklı, yağın kalitesini bozmayan malzemelerden yapılmış olacaktır. Tankı oluşturan parçalar ile çeşitli boru v.b. metal malzemeler arasındaki metal süreklilik, tümünün aynı potansiyelde olmalarını sağlayacak şekilde yapılacaktır. Tank üzerinde aşağıdaki düzenler ve teçhizat bulunacaktır. Transformatörü emniyetle kaldırmak, çekirdek ve sargıları kapakla birlikte kazandan çıkarmak için 2 adet kaldırma halkası olacaktır. Birbirine dik iki eksen yönünde (250 kva ve daha küçük güçteki transformatörler, gerektiğinde tekerlek takılabilecek şekilde yapılacak, ancak tekerleksiz olarak teslim edilecektir.) s Termometre cebi Biri kapak üzerinde diğeri tabanda yan yüz tarafında olmak üzere iki adet paslanmaz çelikten yapılmış civatalı tipte topraklama terminali bulunacaktır ve toprak sembolü ile işaretlenmiş olacaktır. Vanalar 400 kva ve daha küçük güçteki transformatörlerde: a) Kazan tabanından 2-3 cm yukarıda 1 adet yağ örneği alma ve yağ boşaltma vanası, Radyatörler Transformatörler soğutma için imalat yapılarına göre, tanka tespit edilmiş sabit yassı radyatörlerle donatılacaktır. Dalga duvarlı yapıdaki tankta kabul edilecektir. Geçit İzolatörleri (Buşing) ve Terminaller Malzeme Listesinde aksi belirtilmedikçe, OG ve AG sargılarının faz ve nötr uçları, sargı ile aynı yalıtım düzeyine sahip seramik geçit izolatörleri ile dışarıya çıkarılacaktır. ilgili Sayfa 4 /8
OG geçit izolatörleri, atlama aralıkları ayarlanabilir ark boynuzları ile teçhiz edilecektir. OG terminalleri dişli somunlu olacaktır. AG terminalleri istenene göre dişli somunlu veya lama olacak ve bağlantı parçaları verilecektir. Malzeme Listesinde istendiği takdirde transformatörlerin OG bağlantıları kablo kutusu ile veya geçmeli tip kablo başlıkları ile yapılacaktır. Yalıtkan Yağ Transformatörler yalıtkan yağ doldurulmuş olarak teslim edilecektir. Bu yağ, yeni ve hiç kullanılmamış olacak ve aksi belirtilmediği sürece Şartnamesi ne uygun olacaktır. ASKAREL, izolasyon yalıtımı ve soğutma için kullanılmayacaktır. Sipariş kapsamındaki transformatörde teslimatta tek tip ve marka yağ kullanılacak kullanılan yağın markası ve tipi test raporlarına ve transformatör etiketine yazılacaktır. Üst Kapağın Tertibi ve Boyutlar OG ve AG geçit izolatörleri ile tertibi, aksi belirtilmedikçe ilgili şartnamelere uygun olacaktır.iletim Merkezlerinin OG haralarına dahilde (hücre içine) tesis edilecek 250 kva dahil üzerindeki güçte yardımcı servis transformatörlerinin de dahilde montajı gerektiğinde transformatörün genişlik, derinlik ve yükseklik ölçüleri gözönüne alınarak montaja uygun şekil gerektiğinde Yüklenici ile birlikte Alıcı tarafından belirlenecektir. İşaret Plakası Transformatörler üzerinde kolaylıkla görülebilen, paslanmaz çelik veya paslanmayan başka metalden yapılmış bir işaret plakası bulunacaktır. İşaret plakası çelik vidalarla veya perçinle tespit edilecek, yazılar okunaklı, silinmez ve solmaz olacaktır. İşaret plakası üzerinde TS-267 EN 60076-1, IEC 60076-1'de belirtilen bilgilere ek olarak aşağıdaki bilgiler bulunacaktır. Alıcının adı ve sipariş numarası, Yapım yılı ve ayı, Kullanılan yağın markası ve tipi, Boşta kayıplar ve yük kayıpları, Kademe değiştirici kademe no.su ve gerilimleri (V ve/veya kv olarak), Yalıtım direnci ölçüm sonuçları, Alıcının malzeme kod numarası. Korozyona Karsı Önlemler Transformatörlerin metal bölümleri korozyona dayanıklı malzemeden yapılacak ve Sayfa 5 / 8
yüzeyler korozyonu en aza indirecek şekilde işlenecektir. Korozyona karşı aşağıdaki önlemler alınacaktır: Akım taşıyan parçalar demir içermeyen metalden olacaktır. Bütün yüzeyler olabildiğince su tutmaz şekilde düzenlenecek ve bütün mahfazaların böcek girmesine karşı korunmuş drenaj delikleri bulunacaktır. İmalatta kullanılacak malzeme galvanik korozyona yol açmayacak seçilecek ve düzenlenecektir. şekilde Akım taşıyan ya da yapı elemanı olarak kullanılan alaşımları korozyona dayanıklı olacaktır. Demirli parçalar sıcak daldırma usulüyle galvanizlenecek ya da boyanacaktır. Galvanizlenecek ya da boyanacak yüzeyler, düzgün, hasarsız, temiz ve kaplamanın ömrünü azaltan yabancı maddelerden arınmış olacaktır. Boyama Transformatörün tank, radyatör v.s. gibi dışa açık tüm yüzeyleri ile paslanabilen metallerle imal edilmiş bütün parçalar boyanacaktır. Toplam boya kalınlığı rastgele seçilmiş beş noktada boya kontrol aygıtı ile ölçülmüş ve Ölçülen değerlerin ortalaması 105 mikrondan küçük olmayacaktır. Boya tabakalarının birbiriyle kaynaşması, rastgele seçilen beş noktada TS 4313/ASTM D 3359'a uygun olarak bant yapıştırma yöntemiyle kontrol edilecektir. Test sonucu bu standartlarda yer alan Sınıf-4 ten daha kötü olmamalıdır. Galvanizleme Galvanizleme işlemi ve galvanizlenmiş yüzeyler üzerindeki testler sıcak daldırma galvaniz konusundaki ISO 1459, 1460, 1461'e ve TS 914 "Çinko kaplama (sıcak daldırma ile)'"e uygun olarak yapılacaktır. Civata ve vidalı çubukların dişleri de dahil olmak üzere tüm metal parçaların sıcak daldırma ile galvanizleme işlemi işleme, eğme, kesme, delme, puntolama, işaretleme ve kaynak işlemleri tamamlandıktan sonra yapılmalıdır. Galvanizlenen somunlar kılavuzlanıp dişlerin temizlenmesinden sonra, suya dayanıklı ve paslanmayı önleyici yağla yağlanmış olmalıdır. Boyanamayan ve sıcak galvaniz yapılamayan küçük parçalar paslanmaz çelikten yapılacaktır. TESTLER Testler, standartlara uygun olarak, komple monte edilmiş ve yağ doldurulmuş transformatör üzerinde yapılacaktır. Komponentlerin Fabrikada Testleri (Tests on compenents at factory) İlgili standartlarda öngörülen rutin testler, trafoya monte edilmeden önce tüm komponentlere yapılacaktır.her halükarda bu testlerin başarılı olduğuna dair detaylı test raporları Alıcı nın değerlendirm esi için yüklenici tarafından sağlanacaktır. Sayfa 6 /8
Tümüyle Monte Edilmiş Trafonun Testleri (Tests on fully assembled transformer atfactory) Yüksek hassasiyette cihazlar kullanılacak olup, özellikle: - Çevirme oranı kontrollerinde hatalar ±%0.2 yi geçmeyecek, - Yağ ve ortam sıcaklığı ölçümlerinde hatalar ±%0.2 yi geçmeyecek, - Kayıpların ve boşta akımın ölçülmesinde:. Akım ve gerilim trafoları 0.2 sınıfı olacak ve ilgili hataların ±%0.2 dahilinde olduğu bilinecektir,. Voltmetre ve ampermetreler 0.2 sınıfı veya daha hassas olacaktır,. Düşük güç faktörü için watmetreler 0.5 sınıfı veya daha hassas olacaktır, Testlerde kullanılan bütün ölçme sistemleri ISO 9001-2000 kurallarına göre belgeli, uygun doğrulukta bulunmalı ve periyodik kalibrasyonları yapılmış olmalıdır. IEC 60076-8 ya göre ölçme sistemleri doğrulanmalı ve hassasiyeti sağlanmalıdır. Tip Testleri (Type Tests) Sıcaklık artış testi (Temperature-rise test), Test, 36/0.4 kv transformatörlerin 33 kv kademesinde, 6.3-15,8/0.4 kv transformatörlerin en düşük kademesinde ve bunlara karşılık gelen yük kayıpları ile yapılacaktır. Testler anma akımında kısa devre metoduyla IEC 60076-2 ye göre yapılacaktır. Tam dalga yıldırım darbe testi (Lightning impulse test) (IEC 60076-3), Duyulabilir gürültü seviyesinin ölçülmesi (Measurement of audible sound level), IEC 60076-10 da belirtilen prosedüre göre ölçüm yapılacaktır. Kısa devre dayanım testi (Short-circuit vvithstand test) IEC 60076-5 de belirtilen prosedüre göre yapılacaktır. Boyanın kalite kontrolü (Oualitv control of paint application) Bostaki Akım Harmoniklerinin ölçülmesi (Measurement of the harmonics of the no-load current) (33 kv luk trafolar için ölçülecek ve Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliği ndeki limit değer sağlanacaktır.) IEC 60076-1, belirtilmiş olan prosedüre göre yapılacaktır. Rutin Testler (Routine Tests): Bu Şartname kapsamında, imalatı tamamlanmış olan bütün transformatörlere İmalatçı tarafından uygulanacak rutin testler aşağıdadır: Sargı direncinin ölçülmesi (Measurement of vvinding resistance) (IEC 60076-1 madde 10.2), " Çevirme oranı ve vektör grubu kontrolü (Measurement of voltage ratio and check of phase displacement) (IEC 60076-1 madde 10.3), Kısa devre empedansının, kısa devre geriliminin ve yükte kayıpların Ölçülmesi (Measurement of short-circuit impedance and load loss) (IEC 60076-1 madde 10.4), Boştaki kayıp ve akımın ölçülmesi (Measurement of no-load loss and current) (IEC 60076-1 madde 10.5), Sıfır bileşen empedans ölçümü (Measurement of zero-seguence impedance(s) Sayfa 7 / 8
on three-phase transformers) (IEC 60076-1 madde 10.7), Uygulanan gerilim testi (Separate-Source AC withstand voltage test) (IEC 60076-3), Endüklenen gerilim testi (Induced overvoltage test) (IEC 60076-3), İzolasyon direncinin ölçülmesi, Yağ doldurulmuş transformatörde sargılar arasındaki ve her bir sargı ile tank arasındaki izolasyon direnci 0, 15, 30, 45, 60. saniyelerde 2500 V veya 5000 V'luk izolasyon direnci ölçme test cihazı ile ölçülecek ve sonuçlar 20 C'ye indirgenecektir. 60. saniyedeki ölçüm sonuçları transformatörün işaret plakası üzerinde gösterilecektir. Kayıp açısı tanjantının ölçülmesi (Measurement of Loss angle) (TanS veya Cos5), Transformatörlerde sargılar arası ve her bir sargı ile tank arasındaki ve ayrıca buşingler yağ emdirilmiş kondanse tip ise bunların kayıp açısı tanjantı veya güç faktörü (tan5 veya C os0) ölçülecek ve sonuçlar 20 C'ye indirgenecektir. Transformatör kazanının sızdırmazlık testi (Pressure test on tank assembled), Teçhizatı monte edilmiş, yağı doldurulmuş trafo tankının tabanında yapılacak ölçümle 1kgf/cm2 yi geçmemek üzere statik transformatör basıncının iki katına eşit bir basınç, tanka uygulanacaktır. Test süresi 24 saat olacaktır. Test sonunda tankta hiçbir yağ sızıntısı olmayacaktır. Yağ Testleri Trafoda kullanılacak yağın önceden Transformatör Yağı Şartnamesine uygun olduğu test raporları ile belgelenecek ve onay için Alıcıya verilecektir. Belgelenemediği takdirde yağın yağ şartnamesine uygun olarak komple testleri yaptırılacaktır. Kabul esnasında Test sonuçları yağ şartnamesi değerlerini sağlamalıdır. Povver Factor (Doble, 25 C+100 C) Dielektrik dayanım Asidite İç Yüzey Gerilme Yoğunluk Viskozite Anilin Noktası Renk Sayısı Garanti Kapsamı ve Koşullar : Yüklenici tarafından En Az ( 2 ) iki yıl ürün garantisi sağlanmalıdır. Nakliye, üretim ve herhangi bir hatalı kusurlarda birebir işçilik ve ürün değiştirme garantisi olacaktır. Nakliye, Demontaj, Montaj ve işçilik le ilgili tüm can güvenliği ile alakalı önlemler yine yükleniciye aittir. OG-AG hattı olası Kaza hallerinde oluşabilecek her türlü can ve mal kaybı ile maddi ve manevi zararlardan Kurumumuz veya ilgili herhangi birim veya kişi sorumlu tutulamayacaktır. Yüklenici Bu şartnamede yazan tüm hükümlere uymayı kabul ve beyan etmiş sayılır. Sayfa 8 / 8