MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK FİNAL SINAVI-3.6.2014 CEVAP ANAHTARI (Tek Numaralı Öğrenciler) 1. Mirasçılık belgesi talebine ilişkin mahkeme kararında yer verilen, yabancı kararın verildiği ülkede kesinleştiği andan itibaren Türkiye de hüküm doğuracağı ve dolayısıyla Bayan Rexin in murisin sağlığında boşanmış olduğu görüşü sizce yerinde midir? (6 PUAN) Cevap: Yabancı mahkeme kararlarının Türk hukukunda hüküm doğurması, yabancı kararın niteliğine göre ya tanınması ya da tenfizi ile mümkün olur. MÖHUK un 50(1). maddesine göre, Türk mahkemelerince yabancı karar tanınıp, tenfiz edilmedikçe, Türkiye de kesin hüküm gücüne sahip olamazlar ve icra edilemezler. Türk mahkemesince tanınıp tenfiz edilen yabancı karar, Türk hukuku bakımından kesin hüküm oluşturur. MÖHUK un 59. maddesine göre, yabancı mahkeme kararlarının kesin hüküm ve kesin delil etkisi, yabancı mahkeme kararının verildiği ülke hukuku uyarınca kesinleştiği andan itibaren hüküm ifade eder. Olayda, Bay (HÖ) ile Bayan Rexin arasındaki Alman Mahkemelerinde görülen boşanma davası neticesindeki boşanma kararı 13.04.2001 tarihinde kesinleşmiş ve Türk vatandaşı (HÖ) 22.05.2001 de ölmüştür. Bu nedenlerle, Ankara 1. Sulh Hukuk Mahkemesi kararında yer verilen, yabancı kararın verildiği ülke olan Almanya da kesinleştiği 13.04.2001 tarihinden itibaren Türkiye de hüküm doğuracağı ve dolayısıyla Bayan Rexin in murisin sağlığında boşanmış olduğu görüşü yerindedir. 2. Gerek vasiyetnamenin geçersizliğinin tespiti ve gerekse mirasçılık belgesi davalarında Ankara Mahkemelerinin milletlerarası yetkisi var mıdır? Var ise, dayanaklarını açıklayınız. (6 PUAN) Cevap: MÖHUK un 40. maddesine göre; Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisini iç hukukun yer itibariyle yetki kuralları tayin eder. Ancak MÖHUK ta yer verilen özel yetki kurallarının düzenleniş biçimleri uyarınca, yabancılık unsuru taşıyan bir uyuşmazlıkta milletlerarası yetkiye sahip bir Türk mahkemesi bulunup bulunmadığı belirlenirken, MÖHUK taki özel yetki kurallarının kapsamına giren bir uyuşmazlık söz konusu ise öncelikle ve sadece ilgili özel kurala bakılmaktadır. Bu itibarla, miras davaları için MÖHUK un 43. maddesinde özel bir yetki kuralı ihdas edilmiştir. MÖHUK m. 43 uyarınca, mirasa ilişkin davalar ölenin Türkiye deki son yerleşim yeri mahkemesinde, son yerleşim yerinin Türkiye de olmaması halinde terekeye dâhil malların bulunduğu yer mahkemesinde görülür. Olayda gerek vasiyetnamenin geçersizliğinin tespiti ve gerekse mirasçılık belgesi davaları birer miras davasıdır. Olaydaki verilere bakıldığında, Bay (HÖ) Almanya da ikamet etmektedir ve Ankara da bir yerleşim yeri bulunduğuna ilişkin herhangi bir bilgi verilmemiştir. Ancak Bay (HÖ) nün terekeye dâhil mallarından İş Bankası nın Ankara-Meşrutiyet Şubesinde 160.000 Alman Markı tutarında hesabı bulunmaktadır. Bay (HÖ) nün Ankara da tekeye dâhil bir banka hesabı bulunduğundan, olayda her iki dava bakımından Ankara Mahkemelerinin milletlerarası yetkisi vardır. 3. Küçük Selin e velayeten annesi (ED) nin, (HÖ) nün ölümünden sonra, yabancı boşanma kararının tanınması-tenfizi davası açması hukuken mümkün müdür? Sizce, bu yöne ilişkin davalı Rexin in husumet itirazının reddi yerinde midir? (6 PUAN) Cevap: Tanıma ve tenfiz davalarında, davanın dinlenebilmesi için, davacının genel hükümlere göre dava açmakta hukuki yararı bulunmalıdır. Aksi halde dava, husumet ehliyeti bulunmadığından reddedilir. Nitekim MÖHUK m. 52(1) uyarınca, yabancı ilamın tanınması veya tenfizinde hukuki yararı bulunan herkes tanıma veya tenfiz talebinde bulunabilecektir. Olayda, yabancı boşanma kararının tanınması-tenfizi davası bakımından, mirasçılık sıfatı ve oranı etkilenecek olan küçük Selin in bu davayı açmakta hukuki yararı bulunmaktadır. Bu nedenle, küçük Selin e velayeten annesi (ED) nin boşanma kararının tanınması-tenfizi davasını açması mümkündür ve dolayısıyla davalı Rexin in husumet itirazının reddi yerindedir.
4. Bayan (ED) tarafından, Alman boşanma kararının hem tanınmasına hem de tenfizine karar verilmesinin istenmesi, tanıma-tenfiz hukuku rejimimiz bakımından yerinde midir? (6 PUAN) Cevap: Genel olarak mahkeme kararları iki tür sonuç doğurur: kesin hüküm kuvveti ve icra edilebilirlik. Bir hukuki ilişkinin veya hakkın varlığı veya yokluğu hakkında bir karar elde etmek için açılan dava sonunda verilen tespit kararları ve inşai (yenilik doğurucu) kararlar gibi icra kabiliyetleri bulunmayan yabancı mahkeme kararlarının Türk hukukunda yapabileceği tek etki, sahip olduğu kesin hüküm kuvvetinin Türk hukukunca kabul edilmesidir ve bu da ancak Türk mahkemelerinden verilecek bir tanıma kararıyla mümkündür. Böyle kararlarda icra edilebilecek türden hükümler yer almadığından, yabancı kararın Türk hukukunca tanınması yeterli olmaktadır. Yabancı mahkemece verilmiş karar, bir şeyin verilmesine, yapılmasına veya yapılmamasına ilişkin bir eda kararı niteliğinde ise, bu tür kararların sadece kesin hüküm kuvvetinin tanınması yeterli olmayacak; ayrıca Türk hukukunda icra edilebilirliğinin de sağlanması gerekecektir. Bu sebeple yabancı mahkemelerce verilen eda kararları, Türkiye de tenfize konu teşkil ederler ve Türkiye de icra edilebilmeleri için tenfiz edilmeleri gerekir. Olayda Alman Mahkemelerinden verilen boşanma kararı, yenilik doğurucu nitelikte bir karar olduğu için, sadece tanınması talep edilebilir. Bu sebeple, tenfize konu teşkil etmesi mümkün olmayan bir kararın hem tanınmasına hem de tenfizine karar verilmesinin istenmesi, tanımatenfiz hukuku rejimimiz bakımından yerinde değildir. 5. Bayan Rexin in karar düzeltme talebinin reddi ihtimalinde, yani mevcut ve belirtilen davalar bakımından iç hukuk yollarının bitmiş olması durumunda, Rexin; evlenme sırasında elde edilen mallara istinaden veya miras/mülkiyet hakkına istinaden başkaca hukuki yollara gidebilir mi? (7 PUAN) Cevap: Bayan Rexin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi nin 1 No lu Protokolü ne istinaden temel haklar arasında sayılan miras/mülkiyet hakkının ihlal edildiği gerekçesi ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ne başvuruda bulunabilir. Ayrıca Bayan Rexin, evlenme sırasında elde edilen mallara istinaden mal rejimi davası da açabilecektir. 6. Eşler arasında tanzim edilen 11.12.1997 tarihli vasiyetnamenin iptali davasında, mahkeme vasiyetnamenin geçerliliğini hangi hukuk kurallarına göre belirleyecektir? Ana hatlarıyla açıklayınız. (7 PUAN) Cevap: MÖHUK un 20. maddesinin 4. ve 5. fıkraları, ölüme bağlı tasarrufların şekil ve ehliyetine uygulanacak hukuk hakkında düzenleme getirmektedir. MÖHUK m. 20(5) uyarınca, ölüme bağlı tasarruf ehliyeti, tasarrufta bulunanın, tasarrufun yapıldığı andaki milli hukukuna tabidir. Buna göre olayda vasiyetnamenin geçerliliği bakımından, (HÖ) nün ölüme bağlı tasarruf ehliyetine sahip olup olmadığı Türk hukukuna göre belirlenecektir. Ölüme bağlı tasarrufların şekli ise MÖHUK m. 20(4) hükmünde düzenlenmiştir. Ancak Türkiye, vasiyetnamelerin şekline uygulanacak hukuk konusunda, Vasiyet Tasarruflarının Biçimine İlişkin Kanun Uyuşmazlıkları Konusunda 1961 tarihli La Haye Sözleşmesi ne taraftır ve bu Sözleşme loi uniforme niteliktedir. Bu sebeple vasiyetnamelerin şekli hakkında, MÖHUK m. 20(4) yerine 1961 tarihli Lahey Sözleşmesi hükümleri uygulama alanı bulacaktır. 1961 tarihli Lahey Sözleşmesi ise, vasiyetnamelerin düzenlenmeleri ve geri alınmalarına ilişkin işlemlerin sırf gerekli şekil koşullarına uyulmamış olmaları nedeniyle hükümsüz sayılmalarına engel olmak ve vasiyetnameleri mümkün olduğunca ayakta tutabilmek (favor testamenti) amacıyla düzenlenmiştir. Bu bakımdan Sözleşme vasiyet tasarruflarının şekline ilişkin olarak, birbirine alternatif teşkil edecek şekilde 8 adet bağlama noktası öngörmektedir. Bunlar: vasiyetçinin vasiyet tasarrufunu yaptığı ülke hukuku, vasiyetçinin vasiyet tasarrufunu yaptığı anda veya ölümü anında vatandaşı olduğu ülke hukuku, ikametgâhının bulunduğu ülke hukuku, mutad meskeninin bulunduğu ülke hukuku ve taşınmazlar söz konusu ise, taşınmazın bulunduğu ülke hukukudur. Buna göre; Bay (HÖ) nün düzenlediği vasiyetnamenin şeklen geçerliliği, düzenleme yeri olan Alman hukukuna veya milli hukuku olan Türk hukukuna göre belirlenebilecektir.
7. Yüksek Mahkeme tarafından da onanan yerel mahkeme kararında yer alan; boşanma kararının Türk mahkemesince tanınmasına bağlı olarak, boşanma sonucunda eşler arasındaki vasiyetin Türk MK nun 181. maddesine istinaden kendiliğinden hükümsüz olduğu görüşü sizce doğru mudur? (7 PUAN) Cevap: Boşanma sonucunda eşler arasındaki vasiyet tasarruflarının hukuki durumunun ne olacağı meselesi, boşanmanın hüküm ve sonuçlarına ilişkindir. Bu nedenle, boşanma kararının Türk mahkemesince tanınması sonrasında Türk mahkemesinin yapması gereken, boşanmanın hükümlerine uygulanacak hukuku tespit etmek ve eşler arasında düzenlenen vasiyetin boşanma sonrasındaki hukuki durumunu bu hukuka göre belirlemektir. MÖHUK m. 14(1) uyarınca, boşanma ve ayrılık sebepleri ve hükümleri, eşlerin müşterek milli hukukuna tabidir. Tarafların ayrı vatandaşlıkta olmaları halinde müşterek mutad mesken hukuku, bulunmadığı takdirde Türk hukuku uygulanır. Olayda eşlerin, yani Bayan Rexin ile Bay (HÖ) nün müşterek milli hukukları bulunmadığından, boşanma davası anındaki müşterek mutad meskenleri ise Almanya olduğundan, boşanmanın hükümlerine Alman hukukunun uygulanması gerekmektedir. Alman hukukuna göre ise, boşanma ile vasiyetname hükümsüz kalmadığından, yerel mahkemenin ve Yargıtay ın Türk MK nun 181. maddesini doğrudan olaya uygulamaları ve vardıkları sonuç doğru değildir. 8. Eşlerin 22.03.1968 tarihinde, Almanya nın Berlin şehrinde gerçekleştirdikleri evliliğin Alman mevzuatına uygun olması, Türk hukukuna uygunluk anlamına gelir mi? Türk Milletlerarası Özel Hukuk kurallarına göre geçerli bir evliliğin koşulları nasıl belirlenir? (7 PUAN) Cevap: Evlenmenin geçerliliği; evlenme ehliyeti, şartları ve şekil bakımından incelenmelidir. Evlenme ehliyet ve şartlarına uygulanacak hukuk MÖHUK m. 13(1) de düzenlenmiştir. Buna göre; evlenme ehliyet ve şartları, taraflardan her birinin evlenme anındaki milli hukukuna tabidir. Bu durumda, Bayan Rexin ile Bay (HÖ) nün Almanya da gerçekleştirdikleri evlenme işleminde tarafların ehliyet ve evlenmeye ilişkin maddi şartlar, Bayan Rexin bakımından Alman hukukuna ve Bay (HÖ) bakımından ise Türk hukukuna göre incelenecektir. Evliliğin şekline uygulanacak hukuk ise MÖHUK m. 13(2) de düzenlenmiştir. Buna göre; evliliğin şekline yapıldığı ülke hukuku uygulanır. Dolayısıyla Almanya da evlenen eşler Alman hukukunun şekil şartlarına uygun şekilde evlenmişler ise bu evlilik Türk hukuku bakımından da geçerli bir evlilik olarak addedilecektir. Bu nedenle, evlenmenin şekli bakımından eşlerin evliliğinin Alman mevzuatına uygun olması Türk hukukuna uygunluk anlamına gelirken; evlenme ehliyeti ve evliliğin maddi şartları bakımından Bay (HÖ) açısından Türk hukukuna göre de bir değerlendirme yapılması gerekmektedir. 9. Bayan Rexin in karar düzeltme talebi üzerine Yüksek Mahkeme, vasiyetnamenin Alman Hukukuna göre boşanma ile sona ermediği sonucuna ulaşır ve Bayan Rexin i, (HÖ) nün tek mirasçısı sayar ise, küçük Selin tarafından Rexin e karşı (muhtemelen) açılacak tenkis davası hangi hukuka tabi olacaktır? (6 PUAN) Cevap: Küçük Selin tarafından Rexin e karşı açılacak tenkis davası, mirasa ilişkin bir meseledir. Bu nedenle mirasa uygulanacak hukuku belirleyen MÖHUK m. 20 ye göre değerlendirme yapmamız gerekir. MÖHUK m. 20 uyarınca, miras ölenin milli hukukuna tabidir. Türkiye de bulunan taşınmazlar hakkında ise Türk hukuku uygulanır. Olayda muris Bay (HÖ), Türk vatandaşı olduğundan tenkis davası Türk hukukuna göre karara bağlanacaktır. Tenkis davasına konu olacak Silivri ve İstanbul-Fenerbahçe deki iki adet taşınmaz bakımından da tenkis davası, Türkiye de bulunan taşınmazlar hakkında Türk hukuku uygulanacağından, yine Türk hukukuna göre karara bağlanacaktır.
11. Bayan Rexin in, boşanmanın hukuki sonuçlarına Alman Hukukunun uygulanması gerektiği iddiasına yer verirken kullandığı müşterek mutat mesken, nitelik itibariyle Milletlerarası Özel Hukuk teorisi bakımından ne anlama gelmektedir ve somut dava bakımından Alman Hukukunun tatbiki için ispatı gereken mutat meskenin, boşanma davası açıldığında Almanya da olduğu kim tarafından ispatlanacaktır? (6 PUAN) Cevap: Müşterek mutad mesken, nitelik itibariyle Milletlerarası Özel Hukuk teorisi bakımından bir bağlama noktasıdır. Bağlama noktaları, yabancı unsurlu özel hukuk ilişkilerini belirli bir hukuk sistemine bağlayan, belirli maddi veya hukuki unsurlardır. Yabancı hukukun uygulanmasını sağlayan müşterek mutad mesken gibi bağlama noktaları birer maddi vakıadır. Usul hukuku sistemimizde, istisnalar dışında, maddi vakıaları hâkimin resen araştırması ve hatta bu vakıalar konusunda taraflara hatırlatmada bulunması hukuken mümkün değildir. Bu nedenle, kural olarak, bağlama noktalarının ispatı, söz konusu bağlama noktasına dayanarak yabancı hukukun uygulanmasını isteyen tarafa aittir. Ancak usul hukuku bakımından kamu düzenine ilişkin olan veya kamu yararının bulunduğu konulara ilişkin davalarda hâkimin delilleri/vakıaları araştırma ilkesi geçerlidir. Olaydaki boşanma davaları da bu nevi davalardandır. Bu nedenle somut olaydaki boşanma davasında, diğer maddi vakıalar gibi bağlama noktaları bakımından da hâkim, tarafların sağladığı delil ve vakıalarla bağlı olmayıp, yabancı hukukun tatbikine dayanak teşkil eden mutad meskenin nerede olduğunu re sen araştırma yükümlülüğü altındadır. 12. Yüksek Mahkeme tarafından karar düzeltme talebi doğrultusunda yerel mahkeme kararı bozulur ise, yerel mahkeme tarafından boşanmanın vasiyetnameye etkisi hangi hukuka göre belirlenecek ve bu hukuk kim tarafından temin edilip, ispatlanacaktır? (6 PUAN) Cevap: Yüksek Mahkeme tarafından Rexin in karar düzeltme talebi doğrultusunda yerel mahkeme kararının bozulması üzerine, boşanmanın vasiyetnameye etkisi Alman hukukuna göre belirlenecektir. MÖHUK m. 2 uyarınca, hâkim, Türk kanunlar ihtilafını kurallarını ve bu kurallara göre yetkili olan yabancı hukuku re sen uygular. Hâkim, yetkili yabancı hukukun muhtevasının tespitinde tarafların yardımını isteyebilir. Buna göre, somut olayda boşanmanın vasiyetnameye etkisinin belirleneceği Alman hukukunu hâkim re sen araştırma ve uygulama yükümlülüğü altındadır. Yabancı hukukun muhtevasının belirlenmesinde kanun hükmünde bahsedilen taraf yardımı ise sadece hâkimin yabancı hukukun içeriğini belirlemede başvurabileceği bir imkândır; taraflara yüklenen bir yükümlülük değildir. Taraf yardımı haricinde yabancı hukukun içeriğinin belirlenmesinde hâkimin başvurabileceği diğer başlıca imkânlar; konsolosluklara başvurma, Yabancı Hukuk Hakkında Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi uyarınca belirlenen merkezi makamların aracılığından yararlanma ve bilirkişiye başvurma olarak sıralanabilir. Ancak hâkim, re sen araştırma yükümlülüğü altında olduğundan bu yollarla edindiği bilgiler ile bağlı değildir. Neticeten, somut olayda Alman hukuku re sen hâkim tarafından temin edilecektir. 13. Dünyanın birçok ülkesinde büyük ölçekli yatırımları olan Alman şirketi Mettler in, yüzde elli hissesine sahip olduğu Türkiye de kurulu Met-San şirketi, İstanbul da bir metro yapım işini üstlenir. Met-San şirketinin proje sorumlusu olarak, metro işletim sistemleri uzmanı elektrik mühendisi Rexin i görevlendirmiş olduğu varsayımında; a. Rexin hangi mevzuata tabi olarak çalışma izni alabilecektir? Açıklayınız. (5 PUAN) Cevap: Genel olarak uzun süreli ticari çıkar elde etmek amacıyla, şirket yönetiminde uzun sürede söz sahibi olmaya yetecek oranda hisse sahibi olmak suretiyle gerçekleşen yatırımlara doğrudan yabancı yatırım denilmektedir. Doğrudan yabancı yatırımları dolaylı yatırımlardan ayıran özellikler doğrudan yabancı yatırımcının genel olarak yatırımın denetiminde etkin olması, doğrudan yabancı yatırımcının daha büyük risk altında bulunması ve genel olarak çok uluslu şirketler tarafından yapılmalarıdır. Türk hukukunda doğrudan yabancı yatırımlar ile ilgili temel düzenleme Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu dur. DYYK ile doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin temel esaslar ortaya konulmuştur. DYYK m. 3/g yabancı personel çalıştırılmasına yöneliktir. Ayrıca Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmelik yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin amacı doğrudan yabancı yatırımlarda istihdam edilecek personelin çalışma izinlerine dair usul ve esasları belirlemektir.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta Yönetmeliğin uygulama alanıdır. Yönetmelik özellik arz eden yabancı yatırımlarda ve irtibat bürolarında istihdam edilecek yabancı kilit personelin çalışma izinlerine dair usul ve esasları düzenlemektedir. Yönetmelikte hangi doğrudan yabancı yatırımların özellik arz eden yatırımlar olarak kabul edileceği ve kimlerin kilit personel olarak değerlendirilebileceği ortaya konulmuştur. Yönetmelik m. 4 uyarınca yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 400 milyar Türk Lirası olması kaydıyla, şirket veya şubenin son yıl cirosunun en az 30 trilyon Türk Lirası olması, yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 400 milyar Türk Lirası olması kaydıyla, şirket veya şubenin son yıl ihracatının en az 1 milyon ABD Doları olması, yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 400 milyar Türk Lirası olması kaydıyla, şirket veya şubede son yıl içinde Sosyal Sigortalar Kurumu na kayıtlı en az 250 personelin istihdam edilmesi, şirket veya şubenin yatırımda bulunacak olması halinde, öngörülen asgari sabit yatırım tutarının en az 10 trilyon Türk Lirası olması ya da ana şirketin merkezinin bulunduğu ülke dışında en az bir ülkede daha doğrudan yabancı yatırımı bulunması şartlarından en az birini sağlayan şirket veya şube özellik arz eden bir doğrudan yabancı yatırım olarak değerlendirilebilir. Yönetmelik kapsamında kilit personel tanımı da m. 4 te verilmiştir. M. 4 uyarınca Türkiye de kurulu bulunan ve tüzel kişiliğe sahip bir şirketin üst yönetiminde ya da yürütme pozisyonunda çalışmak, şirketin tamamını veya bir bölümünü yönetmek, şirketin denetçilerinin, idari veya teknik personelinin işlerini denetlemek veya kontrol etmek, şirkete yeni personel almak ya da mevcut personelin işine son vermek veya bu konularda teklif yapmak alanlarından en az bir tanesinde görev alan veya bu konularda yetki sahibi; şirket ortağı, yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı, şirket müdürü, şirket müdür yardımcısı ve benzeri mevkilerde görev yapan kişi ya da şirketin hizmetleri, araştırma cihazları, teknikleri ya da yönetimi için temel sayılan bilgiye sahip kişi veya irtibat bürolarında, yurt dışındaki ana şirket tarafından adına yetki belgesi düzenlenen en fazla bir kişi kilit personel olarak değerlendirilir. Olayımızda Dünyanın birçok ülkesinde büyük ölçekli yatırımlar yapan Alman şirketi Mettler ana şirketin merkezinin bulunduğu ülke dışında bir diğer ülkede de doğrudan yabancı yatırım yapması sebebiyle özellik arz eden bir yatırımcıdır. Rexin ise şirketin proje sorumlusu olarak metro işletim sistemleri uzmanı elektrik mühendisi olması sebebiyle kilit personeldir. Bu nedenle Rexin in DYYK ve ilgili Yönetmeliğe tabi olarak çalışma izni alması gerekmektedir. Rexin DYYK ve Yönetmelik uyarınca sağlanan usuli avantajlardan faydalanabilecektir. b. Rexin in önceki evliliğinden olan ve annesi ile birlikte Türkiye de yaşamaya karar veren Alman vatandaşı oğlu Albert hangi tür ikamet iznine başvurabilir? Açıklayınız. (5 PUAN) Cevap: Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununda altı çeşit ikamet izni bulunmaktadır. Bunlar kısa dönem ikamet izni, aile ikamet izni, öğrenci ikamet izni, uzun dönem ikamet izni, insani ikamet izni ve inan ticareti mağduru ikamet iznidir. Olayımızda Rexin in önceki evliliğinden olan ve kendisi ile birlikte Türkiye de yaşamaya karar veren Alman vatandaşı Albert in Türkiye de alması gereken ikamet izni türü aile ikamet iznidir. Şöyle ki, YUKK uyarınca aile ikamet izni destekleyici olarak adlandırılan kişiye bağlı olarak kazanılan, ancak aile statüsünde yer alan kişilerin alabileceği özel bir ikamet izni türüdür. Aile ikamet izni destekleyicinin yabancı eşi ve çocukları ile eşine bağlı ama kendisinden olmayan çocukları için de alınabilir. Aile ikamet izni alınabilmesi için destekleyicinin Türkiye de herhangi bir tür ikamet iznine sahip olan bir yabancı olması yeterlidir. Aile ikamet izni alınabilmesi için destekleyicinin toplam gelirinin asgari ücretten az olmaması gerekmektedir. aile üyelerinin destekleyici ile birlikte yaşıyor olması veya birlikte yaşama niyeti taşıması gerekmektedir. aile ikamet izni süresi iki seneyi ve her halükarda destekleyicinin ikamet izninin süresini geçemez. Somut olayda Rexin in oğlu Albert annesi ile yaşamak niyetindedir. Rexin in asgari ücretten daha az maaş almadığı düşünülürse oğlunun aile ikamet izni alabileceği kabul edilmelidir. c. Met-San şirketinin büro olarak kullandığı taşınmazın mülkiyetini iktisap etmesi mümkün müdür? Açıklayınız. (5 PUAN) Cevap: Met-San şirketi Türkiye de kurulu bir şirket olmakla beraber hisselerinin yüzde ellisi Alman Mettler şirketine aittir. Bu durumda Met-San şirketi yabancı tüzel kişi değildir, yabancı sermayeli Türk şirketidir. Türk hukukunda yabancı sermayeli şirketlerin taşınmaz edinmesi Tapu Kanunu m. 36 da düzenlenmiştir. Tapu Kanunu m. 36 uyarınca 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı
Kanununun 28 inci maddesi kapsamındaki kişiler hariç olmak üzere yabancı uyruklu gerçek kişilerin, yabancı ülkelerin kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişilerin ve uluslararası kuruluşların yüzde elli veya daha fazla oranda hissesine sahip oldukları veya yönetim hakkını haiz kişilerin çoğunluğunu atayabilme veya görevden alabilme yetkisine sahip oldukları Türkiye de kurulu tüzel kişiliğe sahip şirketler, ana sözleşmelerinde belirtilen faaliyet konularını yürütmek üzere taşınmaz mülkiyeti veya sınırlı ayni hak edinebilir ve kullanabilirler. Olayımızda Met-San şirketinin yüzde elli hissesi yabancı tüzel kişi Mettler şirketine ait olduğu için şirket sadece ana sözleşmelerinde belirtilen faaliyetleri yürütmek üzere taşınmaz edinebilecektir. Met-San ın büro olarak zaten kullandığı taşınmazı iktisap etmesi ana sözleşmesinde belirtilen faaliyetler ile ilişkilidir. Bu nedenle şirketinin ilgili büroyu iktisap etmesi mümkündür. 14. Alman vatandaşı Bayan Rexin in, Bay (HÖ) nün ölümünden önce Türk vatandaşlığını kazanmak için başvuruda bulunmuş olması varsayımında, Bay (HÖ) nün ölümünün Bayan Rexin in evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanması üzerinde bir etkisi olur mu? Açıklayınız. (5 PUAN) Cevap: Türk vatandaşlığının evlenme yolu ile kazanılması için yapılan başvurudan sonra eşin ölümü, vatandaşlığın kazanılmasına engel olmaz. Bu durumda aile birliği içinde yaşama şartı aranmaz. 15. Selin in annesi Bayan (ED) nin yabancı bir devlet vatandaşı olduğu varsayımında, Selin, Türk vatandaşlığını hangi yolla kazanabilirdi? Açıklayınız. (5 PUAN) Cevap: Olayda Türk vatandaşlığının soybağı esasına göre kazanılması söz konusudur. Türk vatandaşı baba ile yabancı anneden evlilik birliği dışında doğan çocukların soybağı esasına göre doğumla Türk vatandaşlığını kazanmaları için Türk vatandaşı baba ile çocuk arasında soybağının kurulması gerekmektedir. Türk hukukunda soybağı babanın çocuğu tanıması, mahkemenin babalığa hükmetmesi veya anne ile sonradan yapılan evlilik ile kurulmaktadır. 16. Bayan Rexin in, Türk vatandaşlığını bir takım sahte belgelere dayanarak kazanmış olduğu varsayımında, bu durum idari makamlarca 15 yıl sonra tespit edilir ise, Rexin in Türk vatandaşlığı hakkında herhangi bir işlem yapılabilir mi? Açıklayınız. (5 PUAN) Cevap: Olayda Türk vatandaşlığına alınma kararının iptali durumu vardır. İlgilinin yalan beyanı veya vatandaşlığı kazanmaya esas teşkil eden önemli hususların gizlenmesi durumunda kişinin Türk vatandaşlığı iptal edilir. Burada on beş yıllık sürenin bir önemi bulunmamaktadır. Kanunda Türk vatandaşlığının iptali ile ilgili bir süre sınırı yoktur.