YÖNTEM 2- HEDEF SAHANIN YÖNETİM PLAN MODELİ (Yazılıkaya YGS Yönetim Plan Modelinin Oluşturulması)
A ş amalar Etüd-Envanter (Veri toplama ve durum tespiti), TANIMLAMA Amaç ve prensiplerin (İdeal yapı ve şartların) tespiti, DEĞERLENDİRME, HEDEFLER VE MODELİN TAYİNİ Geliştirme teknik ve vasıtalarının tespiti (Eylem planları) FAALİYET PLANI VE PROG Planın uygulanarak test edilmesi UYGULAMA YPR nin hazırlanması KARAR DESTEK SİSTEMİNİN İNŞAASI
Strateji: münferit planlar ve kombinasyon Her disiplin kendi planlama yöntemine göre, bir plan (münferit planlar) oluşturacaktır. Böylece, YGS planlama alanı için farklı açılardan ortaya konulmuş taslak planlar elde edilmiş olacak ve amaçlar ekseninde ortaya çıkabilecek çatışmalar belirlenmiş olacaktır. sonra, tekrar modele dönülerek, sahada YH açısından aktüel ve optimal durum arasındaki mesafe ve bu mesafeyi kapatmak için gereken faaliyetler (eylem planları) belirlenecektir.
Strateji: münferit planlar ve kombinasyon Yöntem; her disiplinin kendi bilgi birikimini kullanarak, YHG ekseninde münferit bir plan yapmaya çalışması ve daha sonra bunların kombine edilmesi şeklinde özetlenebilir. Bu yöntemde, münferit planların hazırlanması için yapılacak envanter çalışmaları ile bir veri tabanı oluşturulacak,
1 Strateji planlama senaryoları 2 3 4 Sonra, amaçların her birisini 5 -baskın amaç YHG olmak kaydıyla - maksimize edecek planlama senaryosu/senaryoları hazırlanacaktır
Kantitatif karar verme, matematik modeller Hazırlanacak her bir senaryoda; hem fonksiyonların/amaçların üstünlük katsayıları değiştirilecek hem de mekansal ve zamansal işletim düzeni değiştirilerek, optimal plan yakalanmaya çalışılacaktır. Bunun için, kantitatif karar verme tekniklerinden ve matematik modellerden yararlanılacaktır.
Y G S Y ö n e t i m P l a n M o d e l l e m e S ü r e c i Problem, analitik bir şekilde çözüldükten sonra, çözümün uygulanabilirliği, duyarlılığı ve genel geçerliliği irdelenecektir. Çözümün kabulünden sonra, eylem planlamasına geçilecektir
*Etüt Envanter Verilerinin Toplanması*
Veri tabanı ve Mevcut Durum Planı Toplanan verilerden oluşacak bir veri tabanından sonra... Verileri tek bir sentez harita üzerinde toplanarak birleştirilmesiyle Mevcut Durum Planı (Sentez Plan altlığı) ortaya çıkacaktır.
Doğal ve Çevresel (Ekolojik) Verilerin Toplanması
YH habitatlarının ortaya çıkarılmasını sağlayacak genel ekolojik tiplemeler (ekotipler, belirgin kenar ve ekotonlar) ile Yetişme Muhiti Tipleri (Ekolojik planlama birimleri) nin ayrılmasına yardım edecek; jeomorfolojik, hidrolojik, topografik, klimatik, floristik karakterdeki veriler toplanacaktır.
YM envanteri ile YH mutlak koruma zonu, toprak koruma zonu, doğa turizmi zonu vs gibi nihai kullanım zonlarının ayrılmasında da başvurulacaktır.
Yetişme Muhiti ve BÇ Envanteri
YM envanteriyle YH ve BÇ si zengin alanların, orman veya aromatik bitkilerin yetişmesine, su üretimine, tarım ve hayvancılığa vs uygun alanların ortaya çıkarılacak. Farklı AH leri tarafından yapılacak envanterler için bir altlık ve Mevcut Durum Plan ının en önemli ekolojik ayağı oluşturulacaktır.
YM envanteri; Nasıl? keşif gezileri yapılacak örnekleme noktaları tespit edilecek Braun-Blanquet yöntemine göre, ağaç, çalı ve ot türlerinin kaplama alanları belirlenecek, Orman yetişme muhiti tipleri sınıflandırılacak ve haritalanacak, YHT nin tipik habitatları ile sahadaki YM ilişkilendirilecektir.
Orman Meşcere Tipleri ve Profillerinin Tanımlanması
Örnekleme, meşcere profili, meşcere kuruluşu Ağaç türlerinin yetişme muhiti ve silvikültürel özelliklerini belirlenmek için; yükselti ve bakı farklılıklarını temsil edecek şekilde, asgari 25 örnek alan tespit edilecektir. Her bir örnek alandan 500 m2 büyüklüğünde meşcere profilleri çıkarılacak; böylece, türün yer aldığı aktüel meşcere kuruluşları ortaya koyulacaktır.
Örnekleme Alanı Özellik Tespit Karnesi Alanın koordinatı: Yamaç durumu : Yükselti : Bakı : Eğim : Tarih : Sıra No 1 2 3.. 100 Türü D 1.30 çapı Boy (m) Yaş Üst boy (Kaynak: Güner, S., 2000) Özel Notlar
Örnekleme alanında karışık meşçereye rastlanırsa, karışım oranı her ağaç türüne ait ağaç sayısı ve göğüs yüzeyi alanı değerleri esas alınıp, toplam alana oranlanarak belirlenecektir.
Meşçere kapalılığının takdiri için meşcere profilleri çizilecektir. Kullanılacak yöntem; Ölçekli tepe projeksiyonu haritası (meşcere profili) yaparak kapalılık tahmini yöntemidir
Meşcere Profili Özellikleri Tespit Karnesi Meşcere profil numarası: Alanın koordinatı: Yamaç durumu: Yükselti: Bakı: Eğim: Tarih: No 1 2 3.. 30 Tür X (m) Y (m) d Boy (m) Yaş IUFRO Kuru dal. yük Yaş dal. yük (Kaynak: Tonguç, F., 2003) Tepe Şekli
Tepe Projeksiyonu Vejetasyondaki tedrici değişimi kestirebilmek ve yaban hayvanların besin ve örtü ihtiyaçlarının orman vejetasyonu tarafından gelecekte ne ölçüde karşılanabileceğini tahmin edebilmek için gerekecektir. Süksesyonal gelişim, projenin Yetişme Muhiti Envanteri verileri esas alınarak, süksesyonal yapıya ait değişkenlerin projenin 2. ve 3. yılındaki gözlemlerle karşılaştırılması suretiyle ortaya konacaktır.
Biyolojik Verilerin Toplanması YH ve Fauna Flora ve ODBÜ Avlak potansiyeli
Omurgalı faunayı oluşturan, türler başta av türleri olmak üzere, memeli, kuş, sürüngen ve balık türleri gibi farklı gruplar üzerine yapılacak bir istikşaf (genel tarama) sonrası, bir koordinasyon planı hazırlanacak ve bundan sonra, birkaç koldan, farklı grupların envanter çalışmalarına başlanacaktır.
YH ve Fauna hayvan türleri, habitat kullanım indekslerinin belirlenmesi ve kullanımların haritalanması suretiyle üretilen bilgi, habitat amenajman planının (HAP) yapılmasında kullanılacaktır
popülasyon yoğunluk tahmininlerinde; yerine göre Noktada Sayım, Hatboyu Sayım, Dışkı Sayımı, Sinyalle Takip teknikleri uygulanacaktır. Yaban keçisi için Noktada Sayım ile mutlak yoğunluk değerleri; Yaban tavşanı için dolaylı gözlem yoluyla nispi yoğunluk değerleri tespit edilecektir.
Memelilerden gece faaliyet gösteren (nokturnal) ve alacakaranlıkta faal olan türlerin habitat kullanımlarının tespitinde ışıkla sayma yöntemine ilaveten fotokapanlar kullanılacaktır.
Bozkurt, Çakal, Tilki gibi yırtıcılar için Sesten Sayım ve Dışkı Sayımı gibi Dolaylı Gözlem teknikleri uygulanarak dolaşma alanları haritalanacak, Vaşak ve Karakulak için de fotokapanlar kullanılacaktır.
Fotokapanlar bütün yırtıcı türlerin ve arada Yaban domuzu ve Porsuk gibi omnivor türlerin görüntülenmesine de hizmet edecektir.
Dolaylı Sayım teknikleriyle türlerin habitat tercihleri ve aynı alanı kullanan türlerin habitat kullanımlarının birbiriyle kıyaslanmasıyla Nisbi Kullanım İndisleri belirlenecek
Verilerin haritalanmasıyla türlerin sahadaki dağılımları da ortaya çıkacak ve konumsal analiz elde edilecektir. Ayrıca öngörülen alana yerleştirilen alageyikler ile Yabankeçisi ve Kedigilllerden toplam 14 fert, GPS- GSM li tasmalar takılarak takip edilecektir.
Göl-mera-dağ-orman ekosistemlerinin kuşbakışı görülmesi ve görüntülenmesi yoluyla hızlı saha etüdü, Habitat çeşitliliğinin belirlenmesi ve haritalanması; YHT dolaşma alanlarının tahmin edilmesi ve teritori tasvirinde paramotor uçuşlarından yararlanılacaktır.
Av kuşlarından Keklik için popülasyon ve habitatlarının envanterinde Uçurup/Kaldırıp Sayma teknikleri yazın ise bu amaçla eğitilmiş köpeklerden de yararlanılacaktır.
Bahar Sayımı; keklik çiftleşmeden ve vejetasyon iyice boylanmadan yapılacaktır. Şafak söktükten sonraki 2 saatlik güneş batmadan önceki 2 saat içerisinde kekliğin örtüden açık alanlarda çıkıp beslendiği, yayıldığı saatler tercih edilecektir. Her bir gün, görülen kekliğin yeri ve sayısı haritaya işlenecek ve sayım dönemi sonunda en büyük sayı popülasyon büyüklüğünü tahmin etmede kullanılacaktır.
Tüm fauna gruplarının envanterinin tamamlanabilmesi için, 1 gün ( günübirlik gidişler) ila 10 gün (kamp) arasında değişen sürelerde en az 300 günlük arazi çalışması (etüd ve gözlemler) ile 60 gün laboratuar ve büro çalışmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Böylece yaklaşık 12 aylık bir sürenin fauna envanteri için yeterli olacağı düşünülmektedir. Envanter tekrarının ise yine bu uzunlukta bir zaman dilimini işgal edeceği tahmin edilmektedir.
anket-röportaj teknikleri; özellikle kaçak avlanmanın önlenmesi konusunda avcılar, köylüler ve yöre halkından ne ölçüde destek alınabileceği, bu kesimlerden yararlanma imkânları ve işbirliği zemininin ortaya çıkarmaya yarayacaktır. Biyolojik verilerin ağırlıklı kısmını YHT nin popülasyon envanter verileri oluşturacaktır.
Flora ve ODBÜ Envanteri ODBÜ envanterinin materyalini oluşturacak bitki örneklerinin sağlam, üzerlerinde, çiçek, meyve, tomurcuk gibi önemli generatif ve vejetatif organlarının bulunmasına dikkat edilecektir
kurutulacak bitkilerin teşhislerinde SDÜ Botanik Bahçesi ve Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi yanı sıra S.D.Ü. Orman Fakültesi ve Fen Edebiyat Fakültesi Herbaryum larından da yararlanılacaktır. Tıbbi aromatik ve keyif veren bitkilerin hangi nasıl üretilebileceğinin ortaya konulması için, generatif ve vejetatif üretim teknikleri denenecektir.
Avlak Potansiyelinin Tespitine Dair Veriler
Avlak Potansiyeli Tespitine Dair Avlanmaya konu olabilecek türlerin popülasyonlarına ait demografik bilgiler yayılış alanları ve habitat hassasiyet dereceleri bir ekonomik kaynak olarak piyasanın talebi ve planlamanın av turizmi gibi fırsatları veya kaçak avcılık gibi- kısıtlarına dair veriler kaydedilecektir.
Sosyoekonomik Yapının Etüdü
HS nin beşeri demografik yapısı, teknik altyapısı, ekonomik yapısı, kültürel değerleri ile sahaya ait talepler ve eğilimleri tespite yönelik çalışmalardan oluşacaktır. Sosyal baskı ve planlama imkânlarını belirlemeye yarayacak sosyoekonomik ve kültürel yapıya ilişkin bilgiler anket-röportaj teknikleri uygulamak suretiyle toplanacak, sonuçlar İlgi Grupları Analiziyle değerlendirilecektir.
Doğal Kaynakların Aktüel Kullanımının Etüdü
Avcılık, balıkçılık, ormancılık, otlatma, rekreasyon ve turizm, ağaç kesme, saz kesme, tıbbi ve aromatik bitki toplama gibi faydalanma tipleri belirlenecek ve bunların kullanım boyutu ve ekosistem üzerindeki etkileri; kayıt tutularak, Örnek alanların fotoğrafı çekilerek ve GPS ile tespiti yapılarak gösterilecektir. Kaçak avcılığın boyutu Avlanan hayvan/yıl hesabıyla gösterilecektir.
İnsan Faaliyetlerinin Ekolojik Etki! Derecelendirilmesi (Otlatma ve Rekreasyon örneği) ARAZİ KULLANIMI UYUŞMAZLIK FAKTÖRÜ Sığır Otlatması Mevcut Düzeyde İken Hayvan yoğunluğu arttırıldığında Hayvan yoğunluğu azaldığında Rekreasyon Kamp Kuş gözlemi vs. Ekolojik +++ --- --- -- - ETKİLER Estetik ++ -- - - - Ekonomik +++ --- +++ olduğunda çok faydalı --- olduğunda en az fayda - + -
Kültürel Değerlerin Etüdü
Mevcut arazi kullanım şekilleri, halkın alan hakkındaki düşünce ve kanaatleri, halkın yararlanageldiği orman ve tarım alanları, rekreatif kullanıma sahne olan kısımlar, tarihi ve arkeolojik unsurların yerleri, durumları, Projenin Peyzaj AH ve Sosyoekonomi AH tarafından birlikte araştırılacaktır.
Estetik Değerlerin Etüdü
İlginç jeomorfolojik görüntü veren arazi kesimleri bitki toplulukları gibi estetik değeri olabilecek dokular, örnek alanlar bazında tespit edilecek ve ilginç manzara noktaları belirlenecektir.
AH lerin arazideki çalışmaları sırasında rastlayıp manzara değerine sahip olduğu yönünde bilgi verdikleri yerler de örneklemeye dahil edilecektir fotoğraf ve anket yöntemiyle vasıflı alan veya noktalar belirlenecektir
çekilen fotoğrafların değerlendirileceği, -konu uzmanı ve başlıca ilgi gruplarının katılacağıçalıştaylar tertip edilecek panel dışında kalan kitleye yönelik yüz yüze anket çalışması yapılacaktır. görsel kaliteyi belirleyecek kriterler ve göstergelerin neler olabileceği konusunda yanıtlar elde edilecektir.
Böylece, mevcut ve olası ulaşım güzergahları üzerinde YH alanlarına dair ön bilgiler kullanılarak farklı kombinasyonlar oluşturulacak, bunlar uygun manzara noktaları ile ilişkilendirilecek ve bunların korunması ve geliştirilmesine yönelik stratejik ilke ve kurallar önerilecektir.
*Analitik Değerlendirme, Münferit Amaç ve Prensiplerin Tespiti*
Münferit Planlar için sübjektif amaçlar, ideal yapıya altlık oluşturmak üzere tespite dilecektir. Envanterden toplanan verilerle ortaya çıkan tablo (Mevcut Durum Planı), Hedef Faaliyetler ve Eylem Planlarını tasarlamaya yönelik olarak analiz edilecek ve veriler coğrafi bilgi sistemi (CBS) sorgulama ve analiz fonksiyonları yardımıyla yorumlanacaktır. Uydu fotoğrafları ve CBS yöntemleri projenin gerek bu safhasında gerekse yönetim planının hazırlık aşamasında kullanılacaktır.
Hava Fotoğraflarının Yorumlanması
Hava Fotoğraflarının Yorumlanma Aşamaları Sayısal ortamda taslak meşcere haritasının hazırlanması Haritaya bölme ve bölmeciklerin işlenmesi Her bölmecik için hektardaki gövde hacmi, göğüs yüzeyi, ağaç sayısı (eski planla bilgilerinden) ve ağaç türü karışımı, diğer çalı ve otsu bitkilerin varlığı ve yoğunluğu (arazi ölçümleri ile) gibi özelliklerin belirlenmesi Konumsal bitki örtüsü (Vejetasyon) haritasının elde edilmesi
Konumsal Vejetasyon Haritası
Konumsal Vejetasyon Haritalama Aşamaları YH Habitat haritasıyla birlikte değerlendirme Her planlama biriminin hedef tür/türlere göre optimal meşcere kuruluş ve dağılımının tespit edilmesi Planlamada öncelik verilecek türler ve alanların hangileri olduğunun saptanması Biyolojik unsurlara ilişkin olarak sahada tespit edilen türlerin planlamadaki önceliğini belirleme
İdeal yapının tayini ve oluşturulması Ormanlık alanlara ait hava fotoğrafları, Yetişme Muhiti Tipleri haritası, Orman Amenajman haritası, YH Habitat haritaları ve Mevcut Durum haritasının değerlendirilmesi YH odaklı orman amenajmanı için öngörülen ideal orman yapısının tayin edilmesi Çok amaçlı amenajman için gereken ideal yapının oluşturulması
Orman Yetişme Muhiti Sınıflandırması ve Haritalama
Yetişme muhiti envanterinin değerlendirmesinde, vejetasyon bitki örtüsü matrisi oluşturulması Braun Blanquet ile elde edilen verilerin Var-yok şeklinde kaydedilmesi ve Whittaker, 1973 a göre dönüştürülmesi Vejetasyon matrisinin Ordinasyon metodu, Kümeleme analizi, İki yönlü gösterse analizi veya Normal Birliktelik analizinden biriyle değerlendirilmesi
Vejetasyon matrisinin değerlendirilmesiyle, örnek alanların ayrımı Oluşturulan grupların sınıflandırma değişkeni olarak atanması, en önemli değişkenlerin elde edilmesi CBS ile HS nin dijital haritası üzerinden doğal hatların geçirilmesi Örnek alanların uyumunun nonparametrik yöntemlerden biri olan nitelikler arası ilişki analizi kullanılarak test edilmesi Araştırma alanına ait hiyerarşik karakterde bir yetişme ortamı haritasının elde edilmesi
Anket formunda yer alan sorularının cevaplarının çok boyutlu istatistiksel analiz tekniklerinden (varyans analizi, ayırma analizi, Ki-kare testi, vb.) ile değerlendirilmesi Sayısal olmayan değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenmesi Anketler ve mülakatlar ile Sosyoekonomik ve kültürel yapının ortaya konarak köy monografilerinin oluşturulması Dokümantasyon analizi ve gözlemlerle elde edilen bilgilerle köy monografilerine son şeklinin verilmesi
Sosyoekonomik Verilerin Değerlendirmesi
Rekreasyon ve Doğa Turizmi Potansiyelinin Değerlendirilmesi
Arazide yapılan gözlem ve anketlerin sonuçları Mevcut Durum Planı ile birlikte değerlendirilerek, HS nin rekreasyonel ve doğa turizmi potansiyelinin değerlendirilmesi
Aşamalar 1 Arazi ve anket çalışmaları sonucunda elde edilen verilerin bilgisayar ortamına aktarılarak analiz edilmesi Alanların ziyaretçi profilinin, algı, talep ve eğilimleri SPSS programı yardımıyla analiz edilmesi Analitik Hiyerarşi Süreci Tekniği kullanılarak Örnek alan bazında doğa turizmi etkinlik zonlaması için alansal uygunluk ölçütlerinin belirlenmesi
Aşamalar 2 Uygunluk Analizi ile en uygun alanların belirlenmesi Seyahat Maliyet Analizi kullanılarak alansal talep önceliklerinin belirlenmesi Hedef alanın GIS ortamında 1/25000 ölçekli olarak sayısal haritasının hazırlanması SWOT analizi ile alanla ilgili genel stratejik ilke ve önerilerin ortaya konulması Görsel kalite sınıflarının Anlamsal Farklılaşım Ölçeği Tekniği kullanılarak analiz edilmesi
Alan- İşlev İlişkilerinin Ortaya Konması ve Münferit Planlara Ait Alt Yapının Netleştirilmesi
İşletme amacına dönüştürülecek her bir fonksiyona ait kriter ve öngörülen müdahaleleri gösteren fonksiyon tanıtım tablolarının hazırlanması Alan-işlev ilişkilerinin altlık haritalar üzerinde irdelenmesi İlişki diyagramları hazırlanarak alan kullanım zonlamasının yapılması Mutlak koruma- zonlarının oluşturulmasına yönelik 1/5000 ölçekli haritaların ortaya çıkarılması
Verilerin analitik değerlendirmesi Ormanlık alanlar için Çok Odaklı Amenajman ilkelerinin belirlenmesi YH odaklı orman amenajman planının (OAP) oluşturulması Görsel kalite itibariyle vasıflı alan veya noktaların korunması ve geliştirilmesi için stratejik ilke ve tasarımların belirlenmesi
Her bir AH nin kendi verilerini değerlendirmek suretiyle münferit planlara ait sınırların ve kullanım zonlarının belirlenmesi OAP, HAP, Avlak Planı, silvikültür planı, Doğa turizmi ve Rekreasyon planı gibi münferit planların alt yapısının ortaya çıkarılması
*Münferit Planların Oluşturulması*
Münferit planların oluşturulması Tür koruma hedefi, Biyoçeşitlilik hedefi ve Habitat koruma hedefi doğrultusunda analitik değerlendirilmenin yapılması Planlama birimlerinin tespiti Orman bakım tedbirleri ve hasat tekniklerinin belirlenmesi Otlatma, turizm gibi faydalanmaların YH istekleri ve üretimi ile bağdaştırılmasını sağlayacak tekniklerin belirlenmesi Habitat taşıma kapasitesinin belirlenmesi Rekreasyon, turizm vd. kullanım zonlarının taşıma kapasitelerinin belirlenmesi
Habitat Amenajman Plan Modeli (HAP)
YHT nin habitat kullanımına dair verilerin analizi Habitat haritalarının, habitat kalitesi ve restorasyon açısından incelenmesi Uygun silvikültürel müdahale tekniklerinin belirlenmesi Biyorestorasyon ve habitat ıslahının planlanıp HAP ın oluşturulması
Avlanma Plan Modeli ( Avlak Planı)
Mutlak korumaya alınacak YH alanları ile avlak olabilecek alanların tespit edilecek, Ele alınan herbir alanın avlak olarak uygunluğu, önem ve önceliği belirlenecek Avlanmaya açılacak zonlar için popülasyon strüktür tablosu ve artım hızı YH envanter karnelerinden alınacak yıllık artım ve hasat tablosu düzenlenecektir.
yıllık artım miktarı Σy= 0.5 (1-z) b Σe ) formülüyle hesaplanacaktır. Buradaki Σy= popülasyonda doğdukları yılın sonunda hayatta kalan yavru adedi; Σe= popülasyondaki ergin adedi, b= batın büyüklüğü, z= predasyon, hastalık vs. mortalite faktörlerinin yol açtığı zayiat oranıdır
Yaban domuzunun Hedef Türler arasında dahil edilmesi halinde, DMP tarafından kullanılmakta olan y = 2/5 (PB) = (5e/3)( 2/5) = 2e/3 formülü uygulanarak test edilecek düzeltilecek veya yerine yeni bir formül geliştirilecektir.
Avlak uygunluk,önem ve öncelik kriterleri 1. Endemik bitki ve hayvan türleri içerip içermediği, 2. Tür sayısı 3. Popülasyon büyüklüğü-strüktürü 4. Habitatın kalitesi ve restorasyona ihtiyacı olup olmadığı (Tablo 6 10) 5. Avlağın genişliği
Avlak uygunluk,önem ve öncelik kriterleri 6. Yıl içerisindeki göç, hareket ve değişiklikler 7. Yıllar itibariyle trend (artan +; azalan -) 8. Ulaşım imkânları 9. Koruma imkânları (Kaçak av, Halk desteği ve KTK Eliyle Koruma uygulaması) 10. Yörenin ekonomik kalkındırmada önceliği
Avlak uygunluk,önem ve öncelik kriterleri 11. Hedef ürünün ekonomik değeri 12. Talep seviyesi (av turizmi, potansiyeli vs) 13. Özel sektörün yatırım eğilimleri 14.Avcı kulüplerinin tercih ve talepleri 15. Envanter (planlama) ve periyodik sayımları yürütme imkânı
Avlak uygunluk,önem ve öncelik kriterleri 16.İlk tesis, ihata, ıslah ve alt yapı vs masrafı, 17. İstihdam edilecek personel ihtiyacı ve bunun yıllık maliyeti 18. Yırtıcı kontrolü fizibilitesi 19. İnsanlara veya ekonomik ürünlere zarar veren hayvan türlerinin mevcudiyeti
Yerleştirme Planı
Yerleştirmeden YPR ye Dama dama ' ya ait bir grubun Antalya Düzlerçamı'ndan Isparta Kovadaçayı'na nakledilecek izlenecek ve. Düzlerçamı'ndaki Alageyik sahasında yapılacak çalışmalarla, "Tipik Alageyik Habitatı"nın tanımlanacaktır Böylece, Alageyik yerleştirilecek YGS lerde yapılacak yerleştirmelere dair esas ve tekniklere dair temel bilgi YPR ye dahil edilmiş olacaktır.
Yerleştirme alanının büyüklüğü ne olacak? Alageyiklerde mesken alan büyüklüğünün 100 300 ha olduğu gözönüne alınarak, yerleştirme için yaklaşık 500 ha lık bir sahanın uygun olacağına karar verilmiştir.
Bayıltılan alageyiklerin ölçümleri yapıldıktan sonra, markalanacak bazılarına GPS-SMS li takip tasmaları takılacaktır 5-6 bireyin, bir gün içinde taşınarak alıştırma kafesine salıverilmeleri planlanmaktadır
KTK Eliyle Koruma Modelinin Geliştirilmesi
Anket ve mülakatların ve İlgi Grupları Analizleri ve önceki uygulamaların sonuçlarına bakılarak KTK Eliyle Koruma geliştirilecektir. Modelin ücretsiz avlanma kotalarını da içermesi gerektiği öngörüsü test edilecek, Kotaya karşılık KTK-K için ödenen meblağın tedricen düşürülecektir. Bununla KTK-K giderlerinde tasarrufa gidilmesi hedeflenmektedir.
Yöresel Avcı Katılım Modelinin Oluşturulması
Orm Amenajman heyetlerine yöreden avcı veya köylü alınması uygulaması test edilecektir. En uygun katılım formatının hangisi olabileceği ve öngörülen katılım modelinin başarısı test edilecektir. Tasarım içeriğinde, heyetin avcı elemanlarının 20-30 m de bir, yaban hayvanlarına ait belirtileri kaydetmesi gibi bir işlem bulunmaktadır.
YH Odaklı Orman Amenajman Plan Modeli
YH odaklı orman AP de av ürünü elde etmek, işletmenin ana amacı olacaktır. orman ekosisteminin YH ile çatışmayan, fonksiyonlarından biri veya birkaçı yan amaç olarak belirlenecek, ODBÜ istihsali gibi fonksiyonlar, ana amaçla bağdaştırılmaya çalışılacaktır.
YH odaklı orman AP YH odaklı orman AP de çözümlenecek konulardan birisi, kesim maktalarının büyüklüğüne nasıl karar verileceğidir. Zira, maktaların büyüklüğünün; hem ağaç türü, yetişme ortamı şartları ve hem de yaban hayvanlarının habitat isteklerine göre belirlenmesi gerekmektedir.
her bir meşcerenin mevcut kuruluşu ve yaban hayvanın isteklerine göre ulaştırılacağı amaç kuruluşu göz önünde bulundurularak, buna göre ilk plan süresinde -veya uygun bir dönüş süresinde- uygulanacak silvikültürel işlemler belirlenecektir. Bu yöntem bütünüyle meşcere silvikültür planlarına dayanmaktadır
YH Odaklı Yol Planı
Yol ağının planlanması Yol Ağı Planı; YH habitatları, doğal ve estetik değerler, sahadaki rekreasyon ve avcılık faaliyetini etkileyen bütün faktörler dikkate alınarak ve HAP, AP, OAP, SP ve nihayet Doğa turizmive Rekreasyon planlarıyla uyumlaştırılmak suretiyle hazırlanacaktır. Planın en önemli parametresi, kritik YH habitatları olacaktır. Planlanan yol ağı, hasat ve yaklaşma yollarıyla Avlanma planına bağlanacaktır.
YH Odaklı Silvikültür Plan Modeli
Kızılçam, karaçam, sedir için Kızılçam için uygulanacak işletme şekilleri, doğal tohum dökümü ve tohum takviyesine dayalı tıraşlama ve büyük alan zon siper işletmesi olacaktır. Karaçamda ve Toros sedirinde ise; büyük alan zon siper, etek şeridi şerit siper, etek şeridi şerit tıraşlama işletmesi uygulanacaktır.
Saf Meşcereler Büyük Alan Zon Siper İşletmesinde MSP Yapımı için Hazırlama kesimleriyle alınacak servet, Tohumlama kesimiyle alınacak serveti Işık kesimleriyle alınacak servet ve.. Boşaltma kesimiyle alınacak servet tahmin edilecektir
Etek Şeridi Siper İşletmesinde MSP
Karışık Meşcerelerde MSP İki Kesimli Koru İşletmesinde MSP Siper kesimiyle alınacak servetin tahmini Boşaltma kesimiyle alınacak servetin tahmini
Otlatma Plan Modeli
Otlatmaya kapatılacak alanlar (Koruma alanı) ve Koruma süreleri tespit edilecek otlatmaya açık tutulacak alanlarda otlağın verimsınıfına göre otlatılacak hayvan cins ve miktarı ile otlatma zamanı belirlenecektir.
Otlakların sınıflandırılmasında otlağın bitki kompozisyonundaki kaliteli yem bitkilerinin miktarı ve otlatmaya/erozyona hassasiyeti esas alınacaktır.
Otlak ve meraların YH habitatı olarak kalitesini ölçmede otlak alanını büyüklüğü, baklagil ve kaba otsu türlerin miktarı, otsu vejetasyonun ortalama boyu gibi özellikleri dikkate alınacaktır (Tablo 8).
Doğa turizmi ve Rekreasyon Plan Modeli
planın stratejik unsurları sahanın doğal bünyesi ve özellikle YH habitatların ve popülasyonlarının korunması, turizm akışı için altyapının oluşturulması ve geliştirilmesi, doğa turizmine yönelik ürün ve hizmet geliştirme; uyguntanıtım-pazarlama-promosyon tekniklerinin tespiti
Öncelik YH nın olmak üzere, Saha, korunma ihtiyacına ve doğa turizmine uygunluğuna göre sınıflandırılarak; Özel muhafaza gerektiren alanlar; Sığınma Zonu olarak, koruma ve kullanmanın beraber yapıldığı, fakat korumanın ön planda tutulduğu alanlar; Doğa Koruma Zonu olarak,
açık hava rekreasyon aktivitelerini kaldırabilecek alanlar; Rekreasyon Zonu cazibe merkezlerinin yoğun olduğu küçük alanlar; Turizm gelişim zonu olarak ayrılacaktır.
planın altlığı Diğer AH lerce oluşturulmuş altlıklar kullanılarak, mesela, YH kaynak değerlerine ait olup da doğa turizmine de konu olabilecek tür, topluluk ve alanlar YH haritalarından aktarılacaktır.
Planın detaylarında neler var? YH unsurlarından sulak alan kuşları, yırtıcı kuşlar ve yaban keçisi gibi doğa gözlemi ve foto safariye uygun türler veya ilginç hayvan topluluklarının gözlenebileceği alanlar, endemik, tehlike altında vb bitki taksonlarının bulunduğu yerler
Planın detayları; potansiyel alanlar kültürel, tarihi vb değerler, jeomorfolojik oluşumlar, görsel ilginç ve kaliteli manzara noktaları/ alanlar ve objeler, Alansal Uygunluk Kriterleri ışığında ele alınarak, potansiyel doğa turizmi ve rekreasyon alanları olarak belirlenecektir.
Planın detayları; Eylem planları Daha sonra, anket/röportaj verilerinden ve özellikle Seyahat Maliyet Analizi sonuçlarından alansal talep öncelikleri belirlenecektir Her bir doğa turizmi etkinliği için ayrı Eylem Planları oluşturulacaktır.
Planın detayları; Eylem planları Eylem planında; etkinliğin mekansal düzenlemesine yönelik tasarım projeleri, risk yönetim programı, ziyaretçi yönetim prensip ve ilkeleri vs gösterilecektir
*Sentez Plan ve Yönetim Plan Modelinin Oluşturulması *
Karar vermeye doğru.. Bu safha, YGS planlama sisteminin Karar verme aşaması dır. Modellerin birleştirilerek Sentez planın oluşturulması, ideal yapının belirlenmesi ve HS için yönetim plan modelinin oluşturulması bu safhada gerçekleşecektir.
Verilerin birleştirilmesi amaçlara optimal hizmet edecek alansal ve zamansal düzenleme (Kaynak tahsisi) için; envanterlerle toplanan ekolojik ekonomik ve politik her türlü veri tek veri tabanında toplanacaktır. işe; verilerin birleştirilmesi, konumsal bazda ilişkilendirilmesi ve haritaya işaretlenmesiyle başlanacaktır
Sorgulama ve analizler GIS ortamında, grafik (haritaya ait) ve sözel bilgi birleştirilecek, orman varlığı, YH, yararlanma şekli, yetişme alanı vb. bilgilere göre katmanlar oluşturulacaktır. Ardından; YGS için nasıl bir plan düşünülüyorsa ona göre çeşitli sorgulamalar ve analizler yapılacaktır.
Senaryolar, sonuçlar bu süreçte ormanlık alanların nasıl kullanılacağı, yani hangi bölmenin veya serinin hangi fonksiyona ayrılacağı ve hangi silvikültürel prensibin uygulanacağı sorularının cevabı aranacaktır. Yani, ormanın çeşitli fonksiyonlara ayrılmasını öngören senaryolardan her birinin ortaya çıkaracağı görece değerin (sonucun) ne olabileceğinin belirlenmesi gerekecektir
Bilinen en kolay modelleme tekniği: Doğrusal programlama Bunun için, doğrusal programlama modeli geliştirilecektir. amaçlardan her biri amaç fonksiyonu; diğer amaçlar ise kısıtlayıcı kabul edilerek model kurulacaktır. Matematiksel modellerin çözümünde Lindo/Lingo paket yazılımlarından yararlanılacaktır.
Çözümün irdelenmesi Model sonradan Karma Tamsayılı Programlama Modeline (MIP) dönüştürülecektir Matematiksel model çözüldükten sonra modelin sunduğu çözümün analizi yapılacaktır. Çözüm uygun değilse, model veya modele konu olan senaryolar değiştirilerek, yeni çözümler araştırılacaktır
Karar, tahsislendirme, simulasyon senaryolara ait çözümlerden hangisinin YGS için en uygun olduğuna "grup karar verme yöntemi" (Ranking ve AHS gibi teknikler) ile karar verilecektir YGS optimal alan/zaman tahsislendirmesi çözüldükten sonra, sonraki yıllar için simülasyon yapılarak hangi operasyonların gerektiğine bakılacaktır.
Makro (Nihai) eylem planları Eğer optimizasyon modeli iyi çalışırsa; farklı değerler girildiğinde ne gibi sonuçlar alınacağına ilişkin bir simülasyon modeli elde edilmiş olacaktır. Tüm bunlarda uzlaşı sağlandıktan sonra Eylem Planları (1/5000 ölçek) ve İCRA PROGRAMI hazırlanacaktır.
YÖNTEM 3) UYGULAMA-İZLEME PROGRAMI VE REVİZYON
yerinde yapılacak kontrollerle, HS yönetim planının uygulama sonuçları olarak ortaya çıkacak çevresel, sosyal, yönetsel etkilerin izlenerek izleme raporları hazırlanacak ve revizyon ihtiyacı belirlenecektir.
Planın, uygulanması sırasında ortaya çıkan eksiklikler, planlama boşluğu olarak kaydedilecek ve Kontrol Listesinde buna uygun ilaveler yapılacaktır.
YÖNTEM 4-) YGS YÖNETİM PLAN MODELİNİN ÖNERİLMESİ VE PLANLAMA REHBERİNİN OLUŞTURULMASI
Yazılıkaya YGS yönetim planından YGS planlama rehberine Yazılıkaya YGS Yönetim Planı ile ortaya çıkacak format, Genel Sörvey ile diğer YGS lerden gelen bilgiler, Uygulama-izleme ve Revizyon Raporları ve nihayet son şeklini alacak Kontrol Listesi de kullanılarak YGS Planlama Rehberi oluşturulacaktır.