SİNİR SİSTEMİ
SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder. Çeşitli duyu organlarından milyonlarca bilgi alır, vücudun cevaplarını oluşturmak üzere onları entegre eder.
SİNİR SİSTEMİ MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ (MSS) (beyin ve omurilik) PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ (PSS) (MSS den tüm vücuda giden ve gelen sinirler) SOMATİK SİNİR SİS. OTONOM SİNİR SİS. SEMPATİK S.S. PARASEMPATİK S.S.
SİNİR SİSTEMİNİN BÖLÜMLERİ 1. ANATOMİK OLARAK 1. Merkezi (santral) sinir sistemi (MSS), kafatası ve omurga kemikleri içinde yer alır. 2. Periferik (çevresel ) sinir sistemi (PSS), kranial ve spinal sinirlerden oluşur. 2. FİZYOLOJİK OLARAK 1. Somatik sinir sistemi (SSS); kaslar, deri ve müköz membranları innerve eder. 2. Otonom sinir sistemi (OSS); iç organların kasları ve salgı bezleri ile kan damarlarının aktivitelerinin kontrolu ve bu yapılardan beyine gelen duyusal uyarıların kontrolünü sağlar.
SİNİR SİSTEMİNİN GÖREVLERİ Organizmanın aktivitelerini düzenlemek, Organ ve sistemlerin eşgüdümünü sağlamak, Organizma ile çevre arasındaki etkileşimi sağlamak, Konuşma ve düşünmenin merkezi olmak.
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ 1. BEYİN (Ansefalon) Beyin sapı Ortabeyin (mezensefalon) Pons Medulla oblangata Serebellum Diansefalon Talamus Hipotalamus Telensefalon Serebral korteks (beyin kabuğu) Beyini kaplayan yapılar Meninks Beyin-omurilik sıvısı 2. OMURİLİK (Medulla spinalis)
BEYİN (Ansefalon) Beyin sapı Orta beyin, pons ve medulla oblangata dan oluşur. Her üçünde de: Gelen (asendan) ve giden (esendan) yollar Özel nukleuslar Kranial sinir nukleusları vardır.
BEYİN (Ansefalon) Cerebellum (beyincik) Kafa tabanının arka çukurunda yer alır. Vücut kaslarının koordinasyonunu sağlar.
BEYİN (Ansefalon) Diansefalon Talamus: Alt merkezlerden gelen duyusal uyarılar için kavşak ve dağıtım merkezidir. Hipotalamus: hipofiz bezi ve korteksle bağlantılı olarak, otonom fonksiyonlar, hormon salgıları, biyoritmi ayarlar. Telensefalon Motor kontrol için önemli olan bazal ganglionları içerir.
BEYİN (Ansefalon) Serebral korteks dört ana loba ayrılır: Frontal lob: Ana motor korteks bölgesidir, motor konuşma alanı, duygu, düşünce ve davranışlarımızın kaynaklandığı prefrontal bölge yer alır. Parietal lob:ana duyusal korteks, duyusal konuşma merkezi, görsel ve işitsel enformasyonun değerlendirildiği merkezler yer alır. Oksipital lob:ana görsel korteks buradadır. Temporal lob: Ana işitsel korteks ve diansefalon ile olan bağlantılar yoluyla emosyonel fonksiyonlar bu lobun görevleri arasındadır.
BEYİN beyin diensafalon Talamus hipotalamus beyincik pons hipofiz omurilik
BEYİNİ KAPLAYAN YAPILAR Beyini kaplayan zara meninks denir. ARAKNOİD SUBARAKNOİD ARALIK (BOS) BEYIN BEYİN DURA SUBDURAL ARALIK PİA MATER
BEYİNİ KAPLAYAN YAPILAR
BEYİN-OMURİLİK SIVISI (BOS) Berrak, renksiz ve kokusuzdur. Toplam volümü 150 ml dir. BOS un fonksiyonları: 1. Beyine mekanik destek sağlar. 2. Beyinin iyon bileşimini düzenler. 3. Atık metabolik maddeleri uzaklaştırır. 4. Beyini basınç değişikliklerine karşı korur.
BOS DOLAŞIMI
OMURİLİK Beyine giden duyu sinyalleri, beyinden perifere giden motor sinyaller için geçiş yoludur. Merkezdeki gri madde, spinal reflekslerle diğer motor fonksiyonlar için entegrasyon alanıdır. Buradan çıkan sinir lifleri iskelet kaslarını innerve eder. Beyaz madde inen ve çıkan sinir yollarının aksonlarından oluşur.
MEDULLA SPİNALİS
PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ Spinal sinirlerin omurga dışındaki bölümüne periferik sinir denir. 31 adet, simetrik dağılım gösteren spinal sinir çifti vardır. Kranial sinirler 12 çifttir, bunlara kafa çiftleri adı da verilir. Kranial sinirler beynin sinir liflerinden, omuriliğin üst segmentinden ve beyin sapından kaynaklanır.
KAFA ÇİFTLERİ (Kranial sinirler)
Sempatik sinir sistemi
Sempatik sinir sistemi
Sempatik sinir sistemi
Otonom sinir sistemi
Otonom sinir sisteminde ileti Sinir uyarılarının yayılması elektriksel ve kimyasal süreçlerin kombinasyonu ile olur. İki hücre arasındaki boşluğa sinaptik aralık denir. Sinaptik aralıktaki kimyasal ileticiler reseptörlere bağlanarak reaksiyonları başlatırlar. Bu kimyasal ileticiler asetilkolin ve noradrenalindir.
Otonom sistemde ileti
Otonom sinir sisteminde kimyasal ileticiler Sempatik sistem Parasempatik sistem Preganglioner İletici Asetil kolin Sinir-sinir Preganglioner İletici Asetil kolin Sinir-sinir Postganglioner İletici Noradrenalin Sinir-kas Postganglioner İletici Asetil kolin Sinir-kas
Kimyasal ileticilerin bağlandıkları reseptörler Asetil kolin (kolinerjik reseptörler) Muskarinik reseptörler. Nikotinik reseptörler Noradrenalin (Adrenerjik reseptörler) Alfa : Vazokonstriksiyon yapar Beta : Vazodilatasyon yapar, kalp hızını, kalp kasılmasını, ileti hızını artırır.
SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ FONKSİYONEL BİRİMLER NÖRONLAR (Sinir hücreleri) Dendrit: nöronun alıcı bölümü Akson: İletici uzantıdır. Myelin ile kaplıdır. Sinaptik terminal: Aksonun en ucundaki iletimden sorumlu olan bölüm Hücre gövdesi (soma): nöronun hücre çekirdeği ve onu saran stoplazmasıdır. Burada hücre çekirdeği (nükleus), çekirdekçik (nukleolus) vardır.
NÖRON SOMA DENDRİTLER AKSON MYELİN KILIF MYELİN KILIF SİNAPS PRESİNAPTİK TERMİNAL
Nöron
NÖRON
Nöron
NÖRON
SİNAPS Sinapslar nöronlar arasındaki iletişimi sağlayan boşluklardır. Akson dendrit, akson- hücre gövdesi, akson-akson, dendrit-dendrit arasında olabilir. Sinapslarda uyarı ileten maddelere nörotransmitter denir. Sinapslarda: Nörotransmitter madde taşıyan sinaptik veziküller Sinaptik aralık Postsinaptik bölge vardır.
Sinaps
Sinaps
SİNAPS Sinaptik veziküller
SİNAPTİK GEÇİŞ
nörotransmitterler
NÖRONAL VE SİNAPTİK İLETİM İstirahat membran potansiyeli: membran hücresinin içi negatif, dışı pozitif yüklüdür. Bu elektriksel potansiyel farkı,sinir hücresinde normal koşullarda 70 mv dur. Aksiyon potansiyeli: Güçlü bir uyarı geldiğinde membran depolarize olur, negatif voltaj azalır ve +35mV a kadar çıkar. Daha sonra repolarizasyon başlar ve tekrar istirahat potansiyeline döner.
AKSİYON POTANSİYELİ
BİR NÖRONUN ÜÇ DURUMU
DUYUSAL YOL
SİNİR SİSTEMİNDEKİ BARİYERLER KAN-BOS BARİYERİ: BOS un %60 ı koroid pleksusda kan damarlarının aktif transportu ile oluşur. Pleksusdaki epitel hücreleri bazı maddelerin geçişine izin verirken, bazısına vermez. KAN-BEYİN BARİYERİ: Kan-BOS bariyeri+ vasküler endotelyal bariyer+ araknoid bariyer.