OTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi)

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "OTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi)"

Ufuk Bilgi
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 OTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi)

2 Otonom sinir sitemi iki alt kısma ayrılır: 1. Sempatik sinir sistemi 2. Parasempatik sinir sistemi Sempatik ve parasempatik sistemin terminal nöronları gangliyonlarda bulunur. Çok sayıda sinir hücresinden oluşan gangliyonlar merkez sinir sisteminin dışındadır.

3 Gövdeleri omurilik veya beyin sapında bulunan ve aksonları postgangliyonik hücreleri ile sinaps yapan hücrelere pregangliyonik nöron adı verilir. Aksonlarını gangliyonlardan hedef organlara veren hücrelere de postgangliyonik nöron denir.

4 SEMPATİK SİNİR SİSTEMİ Pregangliyonik sempatik nöronların gövdesi omuriliğin toraks ve lumbal bölgelerinde (T1-L3) bulunur. Omuriliği ön boynuz yoluyla terk eder ve paravertebral veya prevertebral gangliyonlarda sonlanırlar. Paravertebral gangliyonlar sinir lifleri ile bağlanarak, omuriliğin iki yanında birer gangliyon zinciri oluşturur.

Omuriliği ön boynuz yoluyla terk eder ve paravertebral veya prevertebral

5 Postgangliyonik liflerin bir kısmı prevertebral gangliyonlardan çıkar. Abdominal prevertebral gangliyonlar dört gruba ayrılır. Pelvik-hipogastrik gangliyonlar, çölyak ganglion, superior ve inferior mezenterik gangliyonlardan çıkan postgangliyonik lifler pleksuslarda veya özel sinirlerin içinde seyrederek abdomen ve pelviste bulunan organlara ulaşır.

Pelvik-hipogastrik gangliyonlar, çölyak ganglion, superior ve inferior mezenterik

6 PARASEMPATİK SİNİR SİSTEMİ Pregangliyonik parasempatik nöronlar beyin sapı ile omuriliğin sakral bölgesinde bulunurlar. Parasempatik postgangliyonik nöronlar efektör organların içinde veya çok yakınında bulunur. Gözdeki kaslara veya başta bulunan salgı bezlerine giden pregangliyonik parasempatik lifler III. (okülomotor), VII. (fasial) ve IX. (glossofaringeal) kafa sinirleri yoluyla beyin sapından çıkarlar.

Parasempatik postgangliyonik nöronlar efektör organların içinde veya çok yakınında bulunur.

7 Toraks ve abdomende bulunan organlara giden pregangliyonik parasempatik lifler vagus sinirinin (X. kafa çifti) içinde seyreder. Pelvisteki organlara giden sakral parasempatik lifler ise pelvis sinirinin yapısına katılır. Parasempatik gangliyonlar baş bölgesi ile pelvisteki organların yakınında bulunurlar

Pelvisteki organlara giden sakral parasempatik lifler ise pelvis sinirinin

8 Parasempatik sisteme ait diğer postgangliyonik hücreler sindirim kanalının çeperlerinde kalp ve akciğerde dağınık halde bulunurlar. Parasempatik sistemin innerve ettiği yapılar sırasıyla; Sindirim kanalının düz kasları, boşaltım organları, üreme organları, kalbde atriumlar, gözyaşı ve tükrük bezleri, intraoküler kaslar. Koroner damarlar ve beyindeki damarlar hariç, parasempatik sistem diğer kan damarlarını innerve etmez.

Parasempatik sistemin innerve ettiği yapılar sırasıyla; Sindirim kanalının düz kasları, boşaltım

9 Otonom sinir sistemindeki eksitasyon pregangliyonik nörondan postgangliyonik nörona,oradan da efektör organa kimyasal habercilerin aracılığı ile geçer. Otonom sinir sistemindeki bütün pregangliyonik liflerden ve postgangliyonik parasempatik liflerin büyük çoğunluğundan asetilkolin salgılanır. Sempatik postgangliyonik akson uçlarından noradrenalin salgılanır.

Otonom sinir sistemindeki bütün pregangliyonik liflerden ve postgangliyonik parasempatik

10 Sempatik ve Parasempatik Sistemlerin Fonksiyonu İç organlardan çoğu hem sempatik hem de parasempatik lifler alır. Bu iki sistem genel olarak antagonistik etki gösterir. Mesela, sempatik liflerin uyarılması kalbin atım sayısını ve atım hacmini artırır; barsak motilitesini azaltır, safra kesesi ile bronşları gevşetir ve sindirim kanalı sfinkterlerinde kontraksiyona sebep olur. Halbuki parasempatik sistemin uyarılması tam tersi bir etki gösterir.

Mesela, sempatik liflerin uyarılması kalbin atım sayısını ve atım hacmini artırır; barsak motilitesini azaltır,

13 Denervasyon aşırı duyarlılığı

14 Adrenal medullanın fonksiyonu

15 Sempatik Sistemin Alarm Cevabı Kan basıncının yükselmesi İskelet kaslarında kan akımının artması Sindirim sistemi ve böbreklerde kan akımının azalması Metabolizma hızı artar Kan Glikoz düzeyi yükselir Karaciğer ve kasta glikoliz artar Kas gücü artar Zihinsel aktivite artar Kanın koagülasyonu hızlanır Kaçma veya Savaşmaya Hazırlanma

hızı artar Kan Glikoz düzeyi yükselir Karaciğer ve kasta glikoliz artar Kas gücü

16 Asetilkolin ve Norepinefrinin Etkileri Asetilkolin Reseptörleri Nikotinik Muskarinik(M1- M5) Norepinefrin Reseptörleri Alfa(1,2,) Beta(1,2,3)

17 Adrenerjik Reseptörlerin Fonsiyonları Alfa Reseptörler Vazokonstriksiyon İris dilatasyonu Pilomotor kasılma Mesane sfinkteri kasılma İntestinal sfinkter kasılma Beta Reseptörler Vazodilatasyon Kalbin hızlanması Kalp kasılma gücünde artış İntestinal gevşeme Uterus gevşeme Bronkodilatasyon Kalori oluşumu Glikojenoliz Lipoliz Mesanenin gevşemesi

Beta Reseptörler Vazodilatasyon Kalbin hızlanması Kalp kasılma gücünde artış

Benzer belgeler

FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Otonom Sinir Sistemi. emin ulaş erdem

FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi Otonom Sinir Sistemi emin ulaş erdem Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi -Beyin -Omurilik Periferik Sinir Sistemi Somatik somatik duyu, özel duyular iskelet kaslarının istemli