LER TEKNOLOJ TEKNOLOJ DERG N SAN-MAYIS-HAZ RAN 2009 SAYI: 03 FIDELTUS fi RKETLER GRUBU üyesidir >SAVUNMA >B L fi M >TELEKOMÜN KASYON >MED KAL >RADARIN UZMAN SM RRS TÜRK YE DE >MAYINLARA KARfiI MECHEM LE TEKNOLOJ K fib RL >fianziman VE D fil DE L DER F RMA: HEMA KAD R HATTAT >KABLOSUZ DUYARGA A LAR GENETLAB DAN SORULUR BURAK MENG >ULUSLARARASI B R MARKA: MKEK >TATTILE DEN ANAHTAR TESL M B R S STEM >YÜKSEK GÜVENL K MODASI >IDEX 09 BAfiLIYOR SSM MÜSTEfiARI MURAD BAYAR HRACAT HEDEF N AÇIKLADI: 1 M LYAR DOLAR
E d I T o Ahmet fiükrü Susuz 21. yüzy l n Türk Silahl Kuvvetleri Türk Silahl Kuvvetleri nin belirlemifl oldu u vizyon, 21'inci yüzy l n ça dafl silahl kuvvetlerini yaratmak fleklindedir. Türk Savunma Sanayi olarak bu vizyonda bize düflen görev ise, yüzy l n koflullar yla uyumlu ve etkinlikle muharebe edebilmesi için Türk Silahl Kuvvetleri ne tüm gayretimizle destek olmakt r. Teknoloji ile bar fl k olan, Ar-Ge yap lanmas n kurumsal dinamizminin merkezine yerlefltirebilen, biliflimi etkin olarak kullanabilen, düflünsel yetenek çap n çok disiplinli olarak geniflletebilen ve bu yetene ini "sert güç" yan nda "yumuflak güç" halinde de tatbik edebilen, dikey iflbirli inin yan nda yatay iflbirli ini ve eflzamanl l da askeri süreçlere dahil edebilen Silahl Kuvvetler, 21'inci yüzy l n koflullar na ve "Yeni Dünya Düzeni"nin tehdit alg lamalar na göre tepeden t rna a yenilenmelidir. Bilginin silah kadar önem kazand (di er bir ifadeyle geçmiflin bilgi kuvvettir kavram bugün bilgi hiç olmad kadar güç demektir flekline dönüfltü) gerçe inden hareketle, "kitle ordusu"ndan "teknolojik ordu"ya geçebilmelidir. Daha küçük, daha esnek, daha mobil, teknolojinin tüm imkânlar yla donat lm fl atefl gücü yüksek birliklerden kurulu bir ordu ve böyle bir ordunun gere i olarak bilgiyi h zla de erlendirecek, h zla karar verecek ve bu karar h zla uygulatacak bir komuta yap s na sahip olmal d r. Tabii yeniden yap lanmayla birlikte, stratejinin de iflmesiyle eflzamanl olarak birkaç merkez ve düflmanla savaflabilme yete ine sahip olma anlay fl yerini global tehditleri gö üsleyebilmeye ve asimetrik tehditlere cevap verebilmeye dayal bir yaklafl ma b rakmaktad r. Tüm modern ordularda oldu u gibi. Türk Silahl Kuvvetleri nin, çevremizdeki silahlanma yar fl nda ve güç dengesindeki de iflikliklere göre nükleer teknolojiyle donat lma ihtiyac n n da göz ard edilmemesi gerekmektedir. Mustafa Kemal Atatürk ün Yurtta Sulh, Cihanda Sulh ilkesini her zaman muhafaza eden bir yap ya sahip Türk Silahl Kuvvetleri ve Türk Savunma Sanayi; Türkiye Cumhuriyeti nin, bölgesinde ve dünya bar fl nda kal c bir güç olarak kalmas için tüm varl ile çal flmakta ve projeler üretip bunlar hayata geçirmektedir. Bugüne kadar sektöre inanc n ve deste ini her zaman gösteren, bilgiyi ve tecrübeyi sektörle paylaflan Türk Silahl Kuvvetleri ve Türk Savunma Sanayi, dünya üzerinde hak etti i yere ve güce kavuflacakt r. Ahmet fiükrü Susuz Yönetim Kurulu Üyesi, Fideltus leri Teknoloji 3
I N D E x 10 16 22 6 HABERLER Fideltus, Ankara da savunma ofisi aç yor. IDEX 09 a Türk üreticiler damga vurdu. IDEF 09 stanbul da gerçeklefltiriliyor. 8 TÜRK YE N N SAVUNMA PERFORMANSINI YÜKSELT YORUZ Fideltus leri Teknoloji, ulusal güvenli imizin sa lanmas hususunda kamu kurum ve kurulufllar m za da önemli hizmetlerde bulunmay hedefliyor; ve uluslararas bir flirket olarak bölgesel etkinlik yaratmay ve Türkiye yi önemli bir merkeze dönüfltürmeyi amaçl yor. 10 HRACAT HEDEF 1 M LYAR DOLAR Savunma Sanayi Müsteflar Murad Bayar, Türk Savunma Sanayi sektörü ve SSM nin çal flmalar yla ilgili bilgi verdi. 20 RADARIN UZMAN SM TÜRK YE DE 14 ULUSLARARASI B R MARKA MKEK, 40 aflk n ülkeye yapt ihracat ile dünya pazar nda da bir marka konumuna geldi. 16 MAYINLARA KARfiI TEKNOLOJ K fib RL Fideltus leri Teknoloji, may ndan ar nd rma çal flmalar n n önde gelen firmalar ndan Mechem le iflbirli i yapt. 22 fianziman VE D fil DE L DER F RMA fianz man ve diflli üretiminde Türkiye nin lider firmas olan Hema, kaliteli ve ileri derecede teknolojik ürünler sunuyor. 50 milyon dolar cirolu flirketin Yönetim Kurulu Üyesi Kadir Hattat, Fideltus Teknoloji ye konuk oldu. 4
26 34 24 CESARET M Z N MEYVELER N ALIYORUZ Özellikle kablosuz duyarga a lar konusunda yo unlaflan ve bu konuda dünyada ismi bilinen on firmadan biri olan Genetlab Genel Müdür Burak Mengi anlat yor. 26 YÜKSEK GÜVENL K MODASI Tiflörtler, ceketler, tak m elbiseler, kabanlar, mendiller Hepsi çok fl k, çok pahal. Ve hepsi kurflun geçirmez. Özellikle ünlü siyasetçiler, devlet adamlar, krallar ve film y ld zlar taraf ndan tercih edilen bu kurflun geçirmez giysilerin son dönemdeki en tan nm fl müflterisi ise ABD Baflkan Barack Obama. 28 GELECE N ASKER Teknolojik geliflmelerin dünyadaki ç k fl noktalar ndan biri de savunma alan ndaki ihtiyaçlar. Son model teknolojik k yafetlerde de ayn durum geçerlili ini koruyor. Çeflitli ülkeler gelece in askeri projesini yeniliklerle gelifltiriyor. 30 ANAHTAR TESL M B R S STEM 32 Tattile in ak ll kamera sistemleri, savunmada ve trafik yönetiminde modern ve geliflmifl yöntemler sunuyor. Tattile den Alessandro Marras, dijital teknoloji ile bütünleflen çözümleriyle Fideltus Teknoloji de. GELECE N S LAHLARI ÖLDÜRMEYECEK Kara, hava, deniz ve güvenlik güçlerinin savunma ihtiyaçlar için de iflik tabancalar, tüfekler ve öldürücü olmayan silahlar üreten FN Herstal in Türkiye temsilcisi Ali Dermanc, gelece in silahlar n n sadece bertaraf etmek için kullan laca n söylüyor. 34 AFR KA NIN EN GÜNEY, EN ÖZEL 36 ÇOK KÜLTÜRLÜ BARIfi fiehr 38 ENGLISH mtiyaz Sahibi ve Sorumlu Yaz flleri Müdürü: Fideltus leri Teknoloji A.fi. ad na Hakan Ayd n Akmerkez Ticaret Merkezi Nispetiye Cad. E3 Blok Kat: 16 Etiler- stanbul Tel: 0212 317 60 00 Fax: 0212 317 60 49 www.fideltusteknoloji.com Yap m: Lea Yay nc l k Yay n Yönetmeni Dilek Girgin Art Direktör lker Ayd n Eski Büyükdere Cad. Dilaver Sok. Orkun fl Merkezi No:4 Kat:5 4.Levent / stanbul Tel: 0212 270 01 51 www.leayayincilik.com Bask : Mavi Ofset Organize Sanayi Bölgesi Eskoop Sanayi Sitesi C-1 Blok No:25 kitelli / stanbul Tel: 0212 549 25 30 www.maviofset.com Bask yeri ve tarihi: stanbul, Nisan 2009. Yerel süreli yay nd r. 5
I N T R o IDEX 09 A TÜRK ÜRET C LER DAMGA VURDU Birleflik Arap Emirlikleri nin (BAE) baflkenti Abu Dabi 22-26 fiubat 2009 tarihleri aras nda düzenlenen 9. IDEX Uluslararas Savunma Sanayi Fuar nda, Savunma Sanayi Müsteflarl koordinasyonunda kat - lan Türk firmalar n rüzgar esti. Fideltus leri Teknoloji de iflbirlikçisi oldu u firmalar n ürünlerini tan tmak amac yla bu fuarda haz r bulundu. Fuara, Milli Savunma Bakan Vecdi Gönül, SSM Müsteflar Murad Bayar, SSM Müflteflar Yard mc s Lütfü Varo lu da kat ld. Fuar n Türkiye için baflar l geçti ine de inen Murat Bayar, Türk Savunma Sanayi nde önemli geliflmeler oldu unu, ilk defa stanbul da gerçekleflecek olan IDEF in bunu gösterece ini belirtti. Milli savunma sanayinin ihtiyaçlar na göre yeni teflebbüsleri teflvik etmek ve yönlendirmek üzere çal flmalar n sürdüren Savunma Sanayi Müflteflarl, yabanc sermaye ve teknoloji katk s imkanlar n da araflt r yor ve savunma sanayi kurulufllar n n yurtd fl teflebbüslerine destek veriyor. Fuara kat lan firmalar aras nda yer alan Roketsan, Al Jaber firmas yla birlikte bir Ortado u ülkesi için çok namlulu roketatar sisteminin müflterek tasar m ve üretimi için anlaflma imzalad. Anlaflman n Türkiye ye getirece i döviz 90 milyon dolar. Birleflik Arap Emirlikleri nin yeni nesil donanmas n n bel kemi ini oluflturaca beklenen filo için ise Yonca-Onuk un MRTP 16 Ani Müdahale Botu seçildi. Türk mühendislerinin ürünü olan dünyan n en iyi ani müdahale botu Onuk MRTP 16 dan 34 adet üç y l içinde teslim edilecek. Söz konusu sat fl n toplam bedeli ise 100 milyon Euro. FIDELTUS, ANKARA DA SAVUNMA OF S AÇIYOR Fideltus leri Teknoloji, Ankara da, Fideltus Savunma Departman için ayr bir ofis aç yor. Yüzde yüz Türk sermayeli olarak kurulan ve savunma, medikal, telekomünikasyon, biliflim alanlar nda faaliyet gösteren Fideltus leri Teknoloji, 2009 y l nda özellikle savunma konusuna a rl k veriyor; sektörde önemli bir figür olma hedefiyle çal flmalar n sürdürüyor. Fideltus leri Teknoloji, savunmayla ilgili pek çok ürüne sahip. Anayurt Güvenli i bafll alt nda bölge görüntüleme sistemi, mobil karakol uygulamas, araç takip sistemi, komuta kontrol merkezi, plaka alg lama sistemi, mobil operasyon yönetim merkezi gibi sistemleri var. Sanal S n r Uygulamas nda boru biçimli, aç l ya da 3 veya 4 ayakl sanal s n r kuleleri söz konusu. May na Dayan kl Z rhl Araç olarak hafif z rhl, tam z rhl ve delici z rhl olmak üzere üç farkl tip araç seçene i sunuyor. Frekans bozucular, may n temizleme ve radar sistemleri de di er ürünleri aras nda yer al yor. Mobil hastane MED 1 da, savunmada kullan labilecek bir baflka ürünü. 6
IDEF 09 STANBUL DA GERÇEKLEfiT R L YOR Milli Savunma Bakanl himayesinde, Türk Silahl Kuvvetlerini Güçlendirme Vakf yönetiminde, TÜYAP Tüm Fuarc l k Yap m A.fi. taraf ndan düzenlenen IDEF 09 Uluslararas Sanayi Fuar, TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi nde 27-30 Nisan tarihleri aras nda gerçeklefltirilecek. Fuara; kara, deniz ve hava savunma gereçleri, güvenlik sistemleri, tafl ma araçlar ve askeri teçhizat alanlar nda 50 yi aflk n ülkeden yüzlerce firma kat - lacak. Fideltus leri Teknoloji de fuarda yer alan firmalardan biri. Fuar sürecinde savunma sanayi konulu seminerler, konferanslar ve toplant lar düzenlenecek. Fuar n 2010 y l nda Avrupa Kültür Baflkenti olmaya haz rlanan stanbul da yap lacak olmas da Avrasya Buluflmas olarak isimlendirilen IDEF Fuar na ayr bir heyecan katacak. Bölgesinde en büyük, dünyada ise ilk 5 fuar aras nda yer alan IDEF savunma sanayi fuarlar, Türkiye için önemli bir tan t m ve pazar merkezi niteli i tafl yor. ki y lda bir gerçeklefltirilen IDEF fuarlar, tüm kat l mc lara harp, silah ve sistemlerdeki son teknolojik geliflmeler hakk nda bilgi verilmesini sa lamak; uluslararas yerli ve yabanc savunma sanayicilerini bir araya getirerek ayn platforma buluflturmak; savunma sanayicilerinin yeni ürünlerini sergilemelerine imkan sa lamak; ülkeleraras ortak giriflim imkanlar n araflt rarak teknoloji transferi gerçeklefltirilmesine ortam sa lamak amaçlar n tafl yor. 7
m A k A l e Hakan Ayd n Fideltus leri Teknoloji Yönetim Kurulu Üyesi TÜRK YE N N SAVUNMA PERFORMANSINI YÜKSELT YORUZ Güvenlik kavram, insano lunun dünyadaki ilk gününden itibaren varl na ve sahip olduklar na iliflkin genel endifleyi yans tm fl, bu yönüyle en önemli ihtiyaç olmufl, di er gereksinimlerin de temelini oluflturmufltur. Konunun özüne inildi inde refah, demokrasi, kamu huzur ve mutlulu u gibi tüm toplumsal de erlerin ancak hayatta kalabilme, yani var olabilme durumunda anlam kazand görülebilir. Dolay s yla güvenlik ihtiyac salt belirli s n rlar olan bir etkinlik alan n tan mlamaz, di er kolektif ve bireysel gereksinimler için de do al bir ön koflul oluflturur. Kiflisel güvenlikten uluslararas sistemin güvenli ine kadar çok genifl bir düzlemde ele al nabilecek olan söz konusu saha, bireysel silahlanmadan nükleer tehditlere kadar çok derin bir boyuta haiz. Geliflen teknoloji ve artan bilgi birikimi sayesinde güvenlik olgusu günümüzde gerek akademik, gerekse ifllevsel alanda önemli bir yere sahip. AS METR K TEHD TLER Stratejik araflt rmalar ve deneyimler sonucu de iflen konseptlerle teknolojik geliflmelerin etkileri, taktik ve stratejik düzeyde önemli farkl laflmalara neden oluyor. Klasik ancak bizce geçerli bir söylemle asimetrik tehditler; bu kapsamda ele al nan terörizm, niteliksel olarak farkl laflarak süren konvansiyonel tehditler, s n r anlaflmazl klar, s n r güvenli i ve bölgesel istikrar ça n önemli güvenlik ve problem sahalar n meydana getiriyor. Asimetrik tehditler, ço u zaman yanl fl anlafl ld flekliyle salt imkan ve kabiliyet aç s ndan bir farkl l a dayanm yor; asimetri özellikle taraflar n stratejik anlay fllar nda bulunuyor. Ba lay c hukuki protokollerin, bilinen askeri yöntemlerin ve hatta insani de erlerin arkas ndan dolaflan bölücü terörizm, ulusal güvenli imiz aç s ndan en önemli asimetrik tehdidi teflkil ediyor. Ayr ca çevremizdeki konvansiyonel tehdit sahalar nda yaflanan göreli yumuflaman n da, kimi komflular m z n revizyonist politikalar ndaki kökten de iflimlerden mi, yoksa konjonktürel koflullardan ya da yöntemsel farkl - l klardan m kaynakland hususunda önemli kuflkular n varl inkar edilemez. Türkiye nin farkl eksenlerin kesifliminde bulunmas ndan kaynaklanan jeopolitik ve jeostratejik konumu genel olarak bir f rsat olarak de erlendiriliyor. Öte yandan an lan konum, ayn zamanda önemli güvenlik sorunlar n da beraberinde getiriyor. Ortado u, Balkanlar ve Kafkaslar üçgeninde Türkiye, demokrasisini ve ulusal ç karlar - n korumak için üstün cayd r c l a sahip bir orduya sahip ve sahip olmak zorunda. An lan çerçevede günümüz devletleri, ulusal ve bölgesel güvenli- 8
in sa lanmas hususunda teknoloji, konsept, taktik ve stratejik de erler ile ordu ve ulusun psiko-politik motivasyonuna büyük önem vermek durumundalar. Yeni teknolojiyi ve konseptleri yakalamak zorunlu bir hususken; konseptleri ve teknolojiyi üretmek, uluslararas güvenlik ortam nda büyük avantajlar sa l yor. Belirtilen ms zl k idealinin yaflama geçirilmesi bak m ndan da önemli bir kilometre tafl n teflkil edecektir. Bizce teknoloji üretmek, güvenlik üretmek; güvenlik üretmek ise genifl bir ba ms zl k alan yaratmak anlam na geliyor. Bu anlay flla çal flmalar na bafllayan Fideltus leri Teknoloji, Türk ulusuna hizmet vermeye devam edecek. etkinliklerin baflar yla gerçeklefltirilmesi için bir devletin, konsept ve strateji üretmek için ciddi, akademik olarak yeterli ve modern stratejik araflt rmalar merkezlerine; benimsenen konsept ve stratejilere uygun araçlar n sa lanmas için teknoloji üretebilen ulusal savunma sanayi kurulufllar na sahip olmas gerekiyor. ULUSAL GÜVENL N SA LANMASI flte bu noktada Fideltus leri Teknoloji, yüzde yüz Türk sermayesi ve ileri teknoloji üretebilme kapasitesiyle Türkiye ye önemli bir avantaj sa layabilecek konumda. Türk mühendis ve uzmanlardan oluflan Ar-Ge bölümü, ulusal güvenli imizin sa lanmas hususunda baflta Türk Silahl Kuvvetleri olmak üzere di er kamu kurum ve kurulufllar m za da önemli hizmetlerde bulunmay hedefliyor ve uluslararas bir flirket olarak bölgesel etkinlik yaratmay ve Türkiye yi önemli bir merkeze dönüfltürmeyi amaçl yor. Fideltus leri Teknoloji, s n r güvenli i ve radar sistemleri konular nda önemli çal flmalarda bulunuyor. S n r kap s güvenli i projeleri, z rhl araç tasar mlar, may n temizleme teknolojileri gibi öneriler sunarak ülke güvenli ini esas alan politikalar yla yeni projeler için de çal flmalar na devam ediyor. Türkiye nin teknoloji üreten ve ihraç eden bir ülke olmas, salt ulusal güvenlik endifleleri aç s ndan de il, Ulu Önder Atatürk ün ba- 9
R Ö P O R T A J HRACAT HEDEF 1 M LYAR DOLAR Özgün ürünler gelifltirme hedefiyle hareket eden, bununla birlikte ihracat hacmini de yükselten Türk Savunma Sanayi nin 2011 hedefi 1 milyar dolar. Sektörün özellikle son dönemde sergilemifl oldu u performanstan memnuniyet duydu unu aç klayan Savunma Sanayi Müsteflar Murad Bayar, SSM n n yürütmekte oldu u çal flmalarla ilgili Fideltus Teknoloji ye bilgi verdi. SSM olarak savunmaya ayr lan kaynaklar n ülke içinde kalmas na, özgün gelifltirmeye dayal proje modellerine ve Ar- Ge faaliyetlerine öncelik veriyorsunuz. Yurt içinde gelifltirme anlam nda belirlenen öncelikli alanlar nelerdir? Mevcut tedarik uygulamalar nda izlenen politika do rultusunda, Türk Silahl Kuvvetleri nin (TSK) ihtiyac olan sistemlerde yurtiçi gelifltirme modeline öncelik verilecektir. Teknolojinin sat n al nmas yerine üretilmesi yolu ile tedarik edilen sistemler üzerinde gelifltirmeler yap labilmesi mümkün olacakt r. Yurtiçinde gelifltirme anlam nda belirlenen öncelikli alanlarda TSK ihtiyaçlar do rultusundaki gelifltirme projeleri ile savunma sanayinin üretim faaliyetlerinden ziyade, ürünlerin tasar m n n yap lmas esas hedeftir. Bu ürünlerin fikri mülkiyet haklar na sahip olmak ve kullan m serbestli i yaratmak amaçlanmaktad r. Ömür devri maliyetinin önemli bir kalemi olan bak m idame yeteneklerinin bu yöntemle kazan lmas önemli mali tasarruflar sa layacakt r. B n y 4 d b T d s M h r r g s m l o o t t i v S P s 1 0
Birkaç y l öncesine kadar savunma sanayine, yerli savunma sanayinin katk s yüzde 27 dolay nda idi. 2008 de yüzde 42 lere geldi. 2010 için hedefiniz ise yüzde 50. Bu yükselifle SSM nin hangi çabalar yla ulafl ld? Türk Silahl Kuvvetleri nin modernizasyonundan ve savunma sanayinin gelifltirilmesinden sorumlu kurum olarak Savunma Sanayi Müsteflarl, TSK n n sistem ihtiyaçlar n n hemen tamam n n tedarikinden sorumlu olarak görev yapmaktad r. SSM taraf ndan yürütülen projelerde; öncelikli alanlarda yurtiçi gelifltirme modelleri tercih edilerek savunma sanayimizin ürün portföyünün zenginlefltirilmesi amaçlanmaktad r. Türk pazar için gelifltirmenin maliyet etkin olmad durumlarda ortak gelifltirme veya konsorsiyumlara ortak olma yolu tercih edilmektedir. Yurtd fl ndan tedarikin zorunlu oldu u durumlarda dahi ortak üretim ve ofset yoluyla Türk sanayine ifl imkanlar sa lanmaktad r. lgili taraflar n kat l m yla halen haz rl klar devam eden Sektör Stratejisi Doküman, Alt Sektör Stratejileri, Yan Sanayi Bütünleflme Prosedürü ve Ar-Ge Yol Haritas belgeleriyle sektörde yeni at l mlar sa lanacakt r. Bu çal flmalar sonucunda sektörde tasar m kültürünün ve altyap s n n gelifltirilmesi amac yla tüm sanayinin faydalanabilece i test merkezlerinin oluflturulmas ; sektörün iliflkili yan sanayi ile bütünlefltirilmesi (örne in kara araçlar sektörünün otomotiv sektörü ile bütünleflmesi), yeni Ar-Ge politikalar n n ve bu kapsamda Mükemmeliyet A lar n n oluflturulmas ; KOB lere verilecek ifl pay n n güvence alt na al nmas ; ihracat n teflviki için yeni mekanizmalar n oluflturulmas hedeflenmifltir. Savunma sanayimizin geliflimine paralel olarak, son y llarda a rl kla uygulamaya konulan yurtiçi gelifltirme yaklafl m sayesinde önemli baflar lar elde edilmifltir. Önümüzdeki dönemde Türk Savunma Sanayi nin özgün tasar m olan insans z hava arac, e itim uça, askeri gemi ve z rhl araç prototipleri ortaya ç kmaya bafllayacakt r. Özetle; Ülkemizin savunma ve güvenlik ihtiyaçlar na özgün yurtiçi çözümler sunan, uluslararas pazara entegre olmas ve rekabetçi bir yap ya kavuflmas öngörülen savunma sanayimize yön verebilecek uzmanl a ulaflmak vizyonu ile hareket eden SSM, sektörün özellikle son dönemde sergilemifl oldu u performanstan memnuniyet duymaktad r. SSM projeleri SSM, önümüzdeki dönemde gerçeklefltirilecek olan önemli savunma projeleri hakk nda flu bilgileri veriyor: Atak projesi: TSK'nin Taarruz Taktik Keflif Helikopteri ihtiyac n n karfl - lanmas amac yla bafllat lan Atak projesi sözleflmesi imzalanm fl, 24 Haziran 2008 tarihinde yürürlü e girmifltir. Helikopterler TAI firmas ana yüklenicili inde, ASELSAN ve AgustaWestland firmalar ile birlikte ortak üretim modeli ile Türkiye de üretilecektir. Türk flirketlerin ifl pay - n n 1,2 milyar dolar oldu u proje kapsam nda, helikopterin görev bilgisayar, yaz l mlar ve aviyonik mimarisinin tamamen Türk tasar m olmas öngörülmekte olup yap lan testlerde helikopter üzerine entegre edilen milli görev bilgisayar kontrolündeki silah sisteminden at lan tanksavar füze hedefi baflar yla vurmufltur. Helikopterin ilk uçuflunu 2010 y l nda gerçeklefltirmesi ve 2012 y l nda seri üretime geçilmesi planlanmaktad r. Altay projesi: Türkiye nin tüm fikri, mülkiyet ve ihracat haklar na sahip olaca ilk milli tasar m tank prototipinin gelifltirilmesi amac yla bafllat - lan Altay (Milli mkanlarla Modern Tank Üretimi) projesi sözleflmesi Otokar firmas ile 29 Temmuz 2008 tarihinde imzalanm flt r. Projede ana muharebe tank n n Otokar A.fi. ana yüklenicili inde gelifltirilmesi, at fl kontrol sisteminin ASELSAN, 120 mm topun MKEK, z rh n ise Roketsan taraf ndan üretilmesi öngörül- 1 1
R Ö P O R T A J mekte olup prototip tank n Aral k 2015 itibar ile tamamlanmas planlanm flt r. M LGEM projesi: Türkiye nin ilk milli tasar m korvet tipi savafl gemisi M LGEM projesi kapsam nda, ilk gemi olan Heybeliada Gemisi, Preveze Deniz Zaferi nin y ldönümü olan 27 Eylül 2008 tarihinde denize indirilmifltir. Geminin tasar m stanbul Tersanesi Komutanl taraf ndan yap lm fl olup savafl sistemleri ASELSAN ve HAVELSAN taraf ndan gelifltirilecektir. lk muharip gemi: Özel sektör tersanelerimizde infla edilecek ilk muharip gemi olan Sahil Güvenlik Arama Kurtarma Gemisi ile Yeni Tip Karakol Botunun ilk kaynaklar 2008 May s ay nda RMK Marine A.fi. ve DEARSAN A.fi. tersanelerinde yap lm flt r. Sahil Güvenlik Arama Kurtarma Gemisi: M LSOFT firmas taraf ndan gelifltirilecek Komuta Kontrol Sistemi Yaz l m na haiz olmas öngörülen dört adet Sahil Güvenlik Arama Kurtarma Gemisinin 2012 y l na kadar envantere girmesi planlanm flt r. Yeni Tip Karakol Botlar : Toplam 16 adet tedarik edilecek olan yurtiçi tasar m Yeni Tip Karakol Botlar n n teslimatlar na ise 2010 y l nda bafllanacakt r. YURTDIfiI PAZAR Yerli savunma sanayimiz, düzenlenen fuarlar n da yo un katk s yla yurtd fl na ürün satmaya bafllad. hracat toplam nerelere ulaflt? Türk savunma sanayi firma ve ürünlerini daha iyi tan tmak maksad yla, savunma sanayimizin uluslararas alanda desteklenmesi ve yönlendirilmesine yönelik olarak, önde gelen uluslararas savunma ve güvenlik fuarlar ile hedef bölgelerimizde düzenlenmekte olan fuarlara Müsteflarl m z himayesinde savunma sanayi firmalar m z n milli kat l m gerçeklefltirilmektedir. Buna ilaveten, gerek Sn. Bakan gerek Müsteflarl m z veya SSM Uluslararas flbirli i Daire Baflkan baflkanl nda, ilgili firmalar üst düzey temsilcilerinin kat l m yla çeflitli ülkelere iflbirli i ziyaretleri gerçeklefltirilmektedir. Savunma sanayimizin ihracat toplam 2007 y l itibariyle y ll k 420 milyon ABD dolar d r. Bu rakam n 2008 y l nda 460 milyon dolar civar nda oldu u tahmin edilmektedir, gerçek rakamlar 1 ay içinde aç klanacakt r. 2011 y - l na kadar y ll k ihracat rakam n 1 milyar ABD dolar seviyesine ç kmas hedeflenmektedir. thalat ve teknoloji transferi anlam nda yurtd - fl pazar olarak daha ziyade Avrupa ve ABD ile iliflkilerin yo un oldu u, ihracata yönelik olarak ise, Orta Do u, özellikle Körfez Bölgesi, Asya Pasifik, Afrika, Latin Amerika ülkeleri ve Türk Cumhuriyetlerine yönelik faaliyetlerin yo un oldu u söylenebilir. Türk Savunma Sanayi ni, dünya devleri aras na sokma hedefiniz var. Bu hedefe ulaflmada hangi noktaday z? Savunma sanayi firmalar m z n cirosu 2007 y l nda ilk kez olarak 2 milyar dolar aflm fl; sektör ihracat ise 420 milyon dolar seviyelerinde gerçekleflmifltir. Firmalar m zdan al nan geri beslemeler 2011 itibariyle y ll k 1 milyar dolara ç kar lmas hedeflenen savunma ürün ve hizmet ihracat nda 550 milyon ABD dolar olan 2008 y l hedefinin yakalanaca n göstermektedir. Dört çok uluslu projeye bafllang ç aflamas ndan itibaren kat l m sa lanmas ve en az bir uluslararas projenin ülkemiz liderli inde gerçeklefltirilmesi hedefi de sanayimizin uluslararas pazara entegre olmas bak m ndan önem tafl maktad r. NATO savunma projelerinde Türk Savunma Sanayi nin pay n n dört kat na ç kar lmas hedefi kapsam nda; NATO tedarik ajanslar ile düzenli toplant lar icra edilmekte olup NATO Ajanslar ihale faaliyetlerinin takibi yap larak sanayimiz bilgilendirilmektedir. Öte yandan, ASELSAN A.fi. dünyadaki ilk 100 savunma flirketi aras na girerek bir ilki gerçeklefltirmifltir. Önümüzdeki dönemde ilk 100 listesindeki temsilci say m z n artaca n öngörmekteyiz. Tüm bu baflar l geliflmelere ra men, Türk Savunma Sanayinin daha da ileri noktalara ulaflmas konusunda önündeki engeller ve çözüm yollar nelerdir? Türk Savunma Sanayi 2000 li y llarla birlikte önemli bir dönüflüm yaflamaktad r. Bu yeni süreçte firmalar m z tasar m kültürünü oturtmaya ve özgün ürünler gelifltirmeye yönlendirilmektedir. Halihaz rda; savunma sanayi kurulufllar m z n verimlili inin ve rekabet gücünün istenen düzeye eriflemedi i söylenebilir; ancak, oldukça genç bir sektör olan savunma sanayimizin baflar s z oldu unu söylemek haks zl k olur. Ayr ca büyük çabalarla oluflturulan yeteneklerin sürdürülebilirli i hala endifle yaratmaktad r. Bu kapsamda üç alan kritik önem tafl - maktad r. lk olarak; ihracat, sektörün sürdürülebilirli i aç s ndan hayati öneme haizdir. Ülkemizin y ll k modernizasyon harcamas 3,5 milyar dolar seviyesindedir. Bu rakam n çok daha ilerilere tafl nmas mümkün görülmemektedir. Bu rakam sektörün yurt içi finansman n n s n rlar n belirlemektedir. htiyaçlar n sürekli olmad da dikkate al nd nda uluslararas pazara aç lmak firmalar m z n geliflimini sürdürmesi aç s ndan bir zorunluluktur. kinci önemli husus firmalar m z n üretmifl olduklar sistemlerin bak m ve onar mlar n yapmalar sürekli gelir kayna olmas aç s ndan kritiktir. Buradan hareketle askeri bak m onar m tesislerinin zamanla fabrika seviyesi bak m faaliyetlerini sistemin üreticisi olan yurtiçi firmalara devretmesi halen kabul görmüfl stratejilerdendir. Baflarmam z gereken üçüncü nokta ise KOB lerin sektöre entegrasyonunun sa lanmas ile verimlili in ve derinli in art r lmas d r. 1 2
LK TÜRK TANKI: ALTAY Türk Silahl Kuvvetleri nin envanterindeki eski tanklar yerine geçecek olan ilk milli tank Altay n uygulama takvimi 2009 bafl nda yürürlü e girdi. 78,5 ayl k süreçte ortaya ç kacak olan Altay, dört tank n görevini tek bafl na yerine getirecek. Türkiye nin milli savunma stratejinde çok önemli bir yeri olan Altay (Milli mkanlarla Modern Tank Üretimi M MTÜ) projesinin uygulama takvimi 15 Ocak 2009 da yürürlü e girdi. Proje; Türk Silahl Kuvvetleri envanterinde bulunan ve teknolojik, fiziki ve ekonomik ömürleri azalan tanklar n yerine kullan lmak üzere 3'üncü nesil tanklar n yurtiçi imkan ve kabiliyetlerle tasarlanmas, gelifltirilmesi ve üretilmesi amac n tafl yor. Otokar firmas n n ana yüklenici oldu u proje kapsam nda, Türk savunma sanayinin bütün yetenekleri kullan lacak ve baflta at fl kontrol sistemleri, silah ve z rh donan m olmak üzere birçok yüksek teknoloji içeren alt-sistem Türk mühendisler taraf ndan tasarlanacak. Altay projesi; Türk Silahl Kuvvetleri ne modern harekat yetene i kazand racak ve askeri kara platformlar alan nda elde edilen endüstriyel yetkinli i daha ileri seviyelere tafl yacak. Ayr ca önemli bir ihracat potansiyeli içerecek. Türkiye, bu proje ile dünyan n say l tank üreticileri aras nda yerini alacak. 78,5 ay sürecek 2015 de tamamlanacak ve 500 milyon dolarl k bir Ar-Ge çal flmas sonunda gerçeklefltirilecek olan Altay n yap m nda 600 mühendis çal flacak. Altay, halen envanterdeki dört tank n görevini tek bafl na yerine getirecek. Mevcut tanklar azami 40 kilometre h z yapabilirken, Altay n en az 90 kilometre h z yapmas, aral ks z 500 kilometre gidebilmesi ve hareket halindeyken at fl yapabilmesi hedefleniyor. Savunma Sanayi Müsteflarl (SSM) taraf ndan yürütülen ve Türk Silahl Kuvvetleri ni bölgenin en güçlü ordusu haline getirip d fla ba ml n azaltacak Altay projesinde imzalar Temmuz 2008 de at lm flt. Projenin ana yüklenicisi olan Koç Toplulu u flirketlerinden Otokar da (Sakarya) gerçeklefltirilen imza törenine Baflbakan Recep Tayyip Erdo an n yan s ra Milli Savunma Bakan Vecdi Gönül, Koç Holding Yönetim Kurulu Baflkan Mustafa Koç, Otokar Yönetim Kurulu Baflkan Kudret Önen, Otokar Genel Müdürü Serdar Görgüç, Kara Kuvvetleri Komutanl Kurmay Baflkan Orgeneral Atilla Ifl k, 1'inci Ordu Komutan Orgeneral smail Koçman, projeye teknik destek sa lamak üzere seçilen Kore Cumhuriyeti'ni temsilen Milli Savunma Bakan Sanghee Lee, projede alt yüklenici olarak görev alacak Aselsan, Hyundai-Rotem, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu, Roketsan üst düzey yöneticileri kat lm flt. 1 3
K U R U M ULUSLARARASI B R MARKA TSK ile güvenlik güçlerinin ülke güvenli i ve bar fl için ihtiyaç duydu u her türlü silah ve mühimmat karfl lama misyonunu üstlenen Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu, 40 aflk n ülkeye gerçeklefltirdi i ihracat ile dünya pazar nda da bir marka konumuna gelmifl bulunuyor. Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) Genel Müdürlü ü, Fideltus Teknoloji dergisinin üzerinde durdu u savunma odakl konular de erlendirdi. Bu konular ve de erlendirmeler flöyle: TÜRK SAVUNMA SANAY VE MKEK: Ulu Önder Atatürk ün Yurtta Sulh, Cihanda Sulh ilkesinden flaflmadan yürüyen ve bulundu u bölgede hassas bir jeopolitik konuma sahip olan Türkiye, ulusal bütünlü ünü tüm tehdit unsurlar na karfl, limitli kaynaklar ile korumak durumundad r. Böyle bir çerçeve içerisinde hem ba ms z hareket edebilmek hem de ulusal ekonomiye pozitif katk sa lamak bak m ndan, ülke savunmas n n azami ölçüde yerli kaynaklara dayand r lmas, günümüzde tart flma götürmeyen bir devlet politikas niteli indedir. Yurt çap nda etkin ve istikrarl Ar-Ge programlar ile yerli teknoloji taban n n gelifltirilmesi, bu hedeflere ulafl lmas nda büyük önem tafl maktad r Y ll k Ar-Ge yat r m 4,8 milyar dolar seviyesinde olan ülkemizin, dünyada 15. s rada olan Hollanda y yakalamak için 13 milyar dolar seviyesine ulaflmas, bir baflka deyiflle Ar- Ge yat r mlar n 4 kat art rmas gerekmektedir. Bu durum, önemli bir kaynak ihtiyac do urmaktad r. Ar-Ge konusunun, bütünsel bir yaklafl mla ele al nmas, sanayi kurulufllar n n bu alana bütçe ay rmas yla birlikte yeni ve katma de erli ürün ve prosesleri ç kartmak için Ar-Ge yönetimi ve metodolojilerini ö renmesi, içsellefltirmesi ve bu alanda iyi uygulamalara imza atabilmeleri gerekmektedir. Bu flekilde inovatif-yenilikçi ürünlerle Ar-Ge yat r mlar n n geri dönüflünün h zlanaca, kaynak ve gelir üretiminin el ele gerçekleflebilece i de erlendirilmektedir. Bu kapsamda yerli savunma sanayi kurulufllar n n TSK leri ve MSB l ile müflterek çal flmalar n n ve Ar-Ge yoluyla kritik teknolojilerin kazan m n n gereklili i aç kt r. Bu sebeple Türk savunma sanayinin en büyük ve köklü kuruluflu olan kurumumuz da Ar-Ge projeleri yoluyla bilgi ve teknolojisini art rmay ve her türlü silah ve mühimmat sistemini tasarlay p üretebilecek altyap y kazanmay hedeflemektedir. Nihai amac m z, hem bar flta hem de seferberlik/harp durumunda Türk Silahl Kuvvetleri nin ihtiyac n n ço unlu unu karfl layabilecek hale gelebilmektir. YURTDIfiI AÇILIMLARI, TÜRK SAVUNMA SANAY VE MKEK: Bir ülkenin d fl politikas n n güçlü ve istikrarl olabilmesinin temel unsurlar ndan biri, o ülkenin silahl kuvvetlerinin gücüdür. Ülkenin silahl kuvvetleri de ancak güçlü bir savunma sanayi ile desteklendi inde kuvvetli olabilir. Güçlü bir savunma sanayi ise yaln z yurtiçinde de il yurtd - fl nda da etkin, uluslararas platformda teknolojiye yön verebilen bir yap ya sahip olmakla mümkündür. O halde, gerçekten güçlü bir savunma sanayine sahip olman n tek yolu, uzun vadede etkili ve do ru bir savunma sanayi stratejisi belirlemek ve bu stratejiyi hassasiyetle uygulamakt r. Türkiye, son dönemde baflar l bir savunma sanayi stratejisi uygulamaktad r. Türk Savunma Sanayi nin uluslararas arenada söz sahi- 1 4
bi olmaya bafllad, baflar lar elde etti i, ihracat n yan s ra teknoloji transferi yapar konuma geldi i aflikard r. leri teknoloji gerektiren bir sektör olmas sebebiyle savunma sanayinin ilerlemesi, di er sanayi alanlar için de lokomotif görevi görmektedir. Dolay s yla Türk sanayicisinin de ilerlemesi sa lanmaktad r. Türk Savunma Sanayi nin son dönemde gerçeklefltirdi i büyük at l m n arkas nda büyük yat r mlar yatmaktad r. Bu yat r mlar n yaln z yerli sat flla de il, yurtd fl na gerçeklefltirilecek ihracat ve teknoloji transferleriyle geri dönüflünün sa lanmas son derece önemlidir. Bu aç dan, Türk Savunma Sanayi çok iyi bir noktadad r. MKEK aç s ndan bak ld nda, son üç y l içinde yap lan ataklarla ihracat rakamlar öngörülenin çok üstünde seviyelere ulaflt gibi, MKEK art k uluslararas konvansiyonel silah ve mühimmat alan nda dünya pazar nda bir marka olmufltur. Amerika dan Belçika ya, Kolombiya dan Malezya ya, BAE lerinden Ürdün e, Suudi Arabistan dan Singapur a kadar uzanan 40 aflk n ülkeye gerçeklefltirdi i ihracat ile yaln zca belli bir pazara de il, tüm dünya ülkelerinde etkin olabilecek bir kurulufl oldu unu göstermifltir. Kurumun 2008 y l ihracat fiili olarak 33,95 milyon dolar olup, mukavele imzalanan miktar ise 125 milyon dolard r. Türkiye de baz pazarlara ilk kez girecek di er savunma sanayi kurulufllar na da öncülük eden kurum, bu alanda da liderli ini sürdürmektedir. AR-GE ÇALIfiMALARI VE MKEK: Kurumumuz bugüne kadarki Ar-Ge faaliyetlerinde, a rl kl olarak tersine mühendislik yöntemini veya ürün iyilefltirme çal flmalar n gerçeklefltirmifltir. Yurtiçi ve yurtd fl pazarda markas bilinen ve konfigürasyonu tan mlanan ürünlerin yurtiçi ihtiyaçlar için gelifltirilmesi her ne kadar ithal ikamesi sa l yorsa da, temelde Ar- Ge çal flmalar yla kazan lan yeni ürünlerin sa layaca avantajlar karfl lamamaktad r. Yeni ürün gelifltirme, pazar pay nda etkinlik sa layaca gibi markalaflmada da önemli rol oynamaktad r. Bu amaçla, kurumumuz, alt yap s n güçlendirerek tasar mdan ürün ve üretim hatt kalifikasyonuna kadar olan süreçte etkin rol almay hedeflemektedir. Projelerin nitelikli insan kayna ve test/labaratuar ihtiyaçlar n n mevcuttan karfl lamas - n n uzun soluklu bir süreç olmas ndan dolay, üniversite, Ar-Ge kurulufllar ve özel sektör ile Ar-Ge aflamas nda yo un iflbirli i yap lmas k sa vadeli bir çözüm olarak görülmektedir. MKEK Ar-Ge ve Teknoloji Daire Baflkanl n n ODTÜ Teknokent bürosu, 21 Mart 2008 tarihinde aç lm flt r. ODTÜ ile bafllat lan çal flmalara paralel olarak Sanayi Bakanl n n deste inde gerçeklefltirilen SANTEZ (Sanayi ve Ticaret Bakanl taraf ndan bafllat lan bir destek mekanizmas olup, sanayinin istekleri/ihtiyaçlar do rultusunda belirlenen tez konular n n desteklenmesi amaçl uygulama) projeleriyle ilgili olas konular belirlenmifl olup destek karar al nan projelerin takibi Teknopark bürosundan gerçeklefltirilecektir. Teknokent bürosunda ayr ca özel sektör kurulufllar yla da görüflmeler sürdürülmektedir. Bu kapsamda Ar-Ge aflamas nda destek ve hizmet al m olas l klar araflt r lmaktad r. fiu an için MSB ç Tekarik, MSB Ar-Ge, SSM, Sanayi Bakanl SANTEZ testlerinden faydalan lmaktad r. TÜ- B TAK 2007 projelerinde müflteri konumunda olan ve MSB Ar-Ge taraf ndan ihaleye ç k lmak suretiyle yüklenici belirlenmektedir. Yeni gündeme gelen ve planlanan projelerle ilgili destek konusunda faaliyetlerimiz devam etmektedir. Kurum cirosunun yüzde 10 u seviyesine yükseltilmesi planlanmaktad r. Bütün bu giriflimlere paralel eski hatlar n modernizasyonu, modern teknolojik altyap n n tesisi, bilgiye sahip olarak ve kalite denetimi elde tutulmak kofluluyla alt yüklenici kullan m n n yayg nlaflt r lmas di er stratejik giriflimlerdir. Sonuç olarak teknolojiye sahip olmak (bilgi ve üretim) ve küçülerek büyümek hedeflenmektedir. M LL MODERN P YADE TÜFE VE MKEK: Savunma sanayine büyük önem veren ülkemizde, ilk ve lider kurulufl olan MKEK, Türk Silahl Kuvvetleri ile güvenlik güçlerinin ülke güvenli i ve bar fl için ihtiyaç duydu u her türlü, silah, mühimmat, araç ve gereçleri karfl lamak gibi bir misyon üstlenmifltir. Bu kapsamda MKEK, TSK nin hafif silah ihtiyac için belirledi i teknik ve taktik isteklerini karfl layan Modern Piyade Tüfe ini d fla ba ml olmayacak, mülkiyet haklar tamamen ülkemize ait özgün bir ürün olarak üretmeyi hedeflemifltir. Günümüzde muharebe sahas nda önemli geliflme beklenen silah sistemlerinin bafl nda piyade tüfekleri gelmektedir. Bu konuda çal flmalar dünya ülkeleri taraf ndan sürdürülmektedir. MKEK, y llara dayal tecrübesi ve alt yap s n kullanarak uygulamas n bafllatt bu proje ile dünya envanterinde bulunan tüfeklerin üstün özelliklerini tafl yan tasar m ve üretimi tamamen yerli olan modüler, vurufl ve kullanma etkinli i yüksek, özgün bir modern piyade tüfe ini tasarlayarak üretecektir. Gerçeklefltirilecek proje ile TSK n n Milli Modern Piyade Tüfe i ihtiyac n n karfl lanmas n n yan s ra ülkemizin dünya pazarlar nda söz sahibi olmas ve ülke ekonomisine katk vermesi sa lanacakt r. 1 5
F I R M A MAYINLARA KARfiI TEKNOLOJ K fib RL Fideltus leri Teknoloji, may ndan ar nd rma çal flmalar n n önde gelen firmalar ndan Mechem le iflbirli i yapt. Güney Afrikal Mechem, savunma merkezli sorunlara mekanik ve kimyasal teknolojik çözümler gelifltiriyor. 1960 larda Güney Afrika daki Bilimsel ve Endüstriyel Araflt rmalar Konseyi nin Ar-Ge departman olarak kurulan Mechem, 1988 y l nda savunma sanayi flirketlerinden Armscor bünyesine tafl nd. 1992 y l nda Güney Afrika hükümetinin savunma sanayisinin ticarilefltirilmesi sürecinde Denel flirketi içinde yeniden yap land. 2007 y l nda ise Denel den ayr larak ba ms z ticari bir kimlik kazand. Mechem, uzun y llardan bu yana kendisini May n Aksiyon Sistemleri konusunda uzman bir flirket olarak konumlad. Anti may n çözümlerinin bir parças olarak may n korumal personel araçlar da gelifltirdi. Bu araçlar dünya çap nda kullan lmaya devam ediyor. Mechem, daha güvenli bir çevre oluflturulmas konusunda flu hizmetleri sunuyor: May n Aksiyon Sistemleri, Muharebe Alan Temizleme Çözümleri, May n Koruma Ekipmanlar. MAYIN TEM ZLEME ÇÖZÜMLER NDE L DER Birleflmifl Milletler ve sivil toplum örgütleri Mechem gibi flirketlerle yapt klar iflbirli i ile halen çat flmalar n sürdü ü bölgeler dahil olmak üzere may n temizleme faaliyetlerini sürdürüyor. Afganistan, Sudan, Eritre, 1 6
1 7
F I R M A Mechem, uzun y llardan bu yana kendisini May n Aksiyon Sistemleri konusunda uzman bir flirket olarak konumlad. Anti may n çözümlerinin bir parças olarak may n korumal personel araçlar da gelifltirdi. Bu araçlar dünya çap nda kullan lmaya devam ediyor. Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Bosna, H rvatistan, Tayvan, Irak, Angola ve Mozambik te yol ve alan temizleme çal flmalar na devam eden Mechem; her projeye kendine özgü problemlerini göz önünde bulundurarak yaklafl yor. Bu yaklafl m biçimi Mechem in farkl alanlardaki may n temizleme çözümlerinde liderlik etmesine f rsat sunuyor. Mechem in gelifltirmifl oldu u patlay c denetleme sistemi Medds; konteyner gibi büyük hacimli yük araçlar n n, içleri aç lmaks - z n denetlenmesine imkan tan yor. Manuel may n temizleme teknolojisi ve araçl may n temizleme teknolojisi sayesinde her türlü co rafi flartta may n temizleme hizmeti sunulmas na zemin haz rl yor. Koruyucu giysi ve ekipmanlar da, Mechem in may n temizleme iflinde komple bir çözüm sunmas n sa layan di er bir alan. SAVAfiLARIN ACI M RASI MAYINLAR Birleflmifl Milletler verilerine göre dünya çap nda yaklafl k 70 ten fazla ülkede 110 milyon civar nda kara may n bulunuyor. Bunlar n 100 milyondan fazlas küçük, anti personel may nlar ndan olufluyor. Bu may nlar asker veya küçük bir çocuk ay rt etmeden bacaklara kal c zararlar veriyor. May nlar n temizlenmesi insan hayat na yönelik tehditlerin ortadan kald r lmas n n yan s ra, may nlanm fl bölgelerde yeniden tar m yap labilmesine olanak sa layarak açl k ve fakirli- in ortadan kald r lmas na destek veriyor. May nlar y lda 15 bin kiflinin ölümüne veya sakat kalmas na neden oluyor, birço u ise döflendikleri savafltan y llar sonra tehlikeden habersiz sivillerin yanl fll kla atefllemeleri sonucu patl yor. Bundan da birçok ülkede en çok çocuklar etkileniyor. 4 N SAN DÜNYA MAYIN B L NC GÜNÜ Birleflmifl Milletler her y l binlerce masum insan n ölümüne ya da sakat kalmas na yol açan may nlar n kullan m n n yasaklanmas ve imhas için bafllatt çabalar çerçevesinde ve yan s ra 4 Nisan Dünya May n Bilinci Günü vesilesiyle birçok etkinlik gerçeklefltiriyor; kamuoyunun ve medyan n dikkatini may nlar ile mücadeleye çekmeyi hedefliyor. Dünyay may nlardan ve eski savafllardan kalma patlamam fl mühimmattan kurtarmak için, çal flmalar n n siyasi gündemin üst s ralar nda tutulmas BM nin hedeflerinden birini oluflturuyor. 10 y l önce may nlar nedeni ile y lda yaklafl k 26 bin kifli ölüyor veya yaralan yorken, Ottawa Sözleflmesi ile bafllayan süreç so- 1 8
Mechem in 1991 den bugüne kadar gerçeklefltirdi i projelerden baz lar flunlar: Mozambik; yol ve arazilerin may ndan temizlenmesi / 1991-1995 Angola; yollar may ndan ar nd rma 1996-1997 Uganda; may n temizli i ve e itim / 1996 H rvatistan; arazi taramas / 1997-2000 Bosna; arazi taramas ve may n temizleme / 1998-2001 Kuzey Irak; arazi taramas / 1998 Afganistan; yol temizli i / 2003-2006 Eritre; yol temizli i / 2003-2004 Sudan; yol temizli i / 2004-2005 Azerbaycan; e itim ve dan flmanl k servisleri / 2004-2005 Somali; e itim hizmetleri / 2004 Tayvan, Milli Savunma Bakanl, e itim ve dan flmanl k hizmetleri / 2006 nucu bugün bu say 15 bin seviyesine indi. Bu say n n daha da afla çekilmesi için çabalar n yo unlaflmas gerekiyor. PROTEZ BACAKLAR Mechem, kara may nlar kurbanlar n n hayatlar n kolaylaflt rmak için protez bacaklar da gelifltiriyor. Afrifoot ad verilen protez ayak, ilk kez Angola da uyguland. Birçok kifliye baflar yla tak lan Afrifoot, kara may nlar nedeniyle sakat kalan kiflilerin sosyal hayata kazand r lmas n amaçlayan baflar l bir pilot uygulama olarak gösteriliyor. 1 9
F I R M A RADARIN UZMAN SM TÜRK YE DE Fideltus leri Teknoloji, Güney Afrikal teknoloji devi Reutech Radar Systems in (RRC) 22 y ll k radar tecrübesini Türkiye ye tafl yor. RRS, radar sistemlerinin yan s ra ileri teknoloji içeren di er iletiflim çözümlerini de sunuyor. 2 0
Radar sistemlerindeki lazer destekli üç boyutlu çözümleri ile daha baflar l modellemeler sa layan flirket, askeri ve sivil amaçl ihtiyaçlar n her ikisine birden kapsaml olarak yan t verebiliyor. Fideltus leri Teknoloji, dünya çap ndaki teknolojik iflbirliklerine bir yenisini ekleyerek, Güney Afrika Cumhuriyeti merkezli Reutech Radar Systems (RRS) ile iflbirli ine gitti. flbirli i radar sistemleri baflta olmak üzere ileri teknoloji içeren iletiflim çözümlerini kaps yor. Radar sistemlerindeki lazer destekli üç boyutlu çözümleri ile daha baflar l modellemeler sa layan flirket, askeri ve sivil amaçl ihtiyaçlar n her ikisine birden kapsaml olarak yan t verebiliyor. Tecrübe ve baflar lar yla sadece ülkesinde de il uluslararas alanda da isminden s kça söz ettiren RRS, 1987 y l nda ESD nin birimi olarak kuruldu. Firman n ana çal flma alan Selenia (flimdiki ismi Alenia) lisans alt nda radar sistemleri üretmekti. Geçti imiz 22 y ll k süreçte flirket radar konusunda önemli tecrübeler kazand. 6500 kiflinin çal flt flirketin hisseleri Johannesburg Borsa s nda ifllem görüyor. RRS in üretti i ATRC33 sistemleri, Güney Afrika Hava Kuvvetleri taraf ndan halen kullan l yor. RRS, 2008 y l içinde de Norveç e, Fridtjof Nansen s n f firkateynlerde kullan lmak üzere gözetleme radar satt. Bu sat fl, RSR 210N radar n n ilk ihracat. RSR 210N ler; X-band nda çal flan, hafif, 2 boyutlu hava-deniz gözlem radar olarak tan mlan yor. Norveç Kraliyet Donanmas n n verdi i al m karar n n RSR 210N lerin uluslararas pazarda gerçeklefltirece i di er sat fllar da tetiklemesini uman RRS, Güney Afrika Donanmas yla yapt - anlaflmalar n da deste iyle, radar sistemlerinde dünyan n önemli kurulufllar aras na girme yolunda h zla ilerliyor. AR-GE LE BÜYÜYEN BAfiARI Günümüzde yo un rekabetin yafland elektronik dünyas nda, inovasyon baflar n n anahtar niteli inde. Rekabette liderli i korumak için, ürün nihai halini almadan kullan c lar n beklentilerini tam olarak karfl lamak gerekiyor. RRS, bu noktadan hareketle sanayi-üniversite iflbirli inde sürekli yenilikler üreten bir yap da çal fl yor. Modern radar sistemlerinin görevleri, yer ald klar co rafyalara göre farkl lafl yor. Sistemlerin her geçen gün daha fazla özelli e sahip olmas, gözlemlerde hata pay n azalt rken daha kesin ve nitelikli sonuçlar al nmas na imkan tan yor. Muharebe elektronik sistemlerinin önemli ve belirleyici bir parças olan radar sistemlerinin di er bileflenlerle uyum içinde çal flmas son derece önemli. Bunun yan s ra sistemlerin ola anüstü koflullarda da yüksek performans göstermesi bu alandaki baflar ölçütleri aras nda bulunuyor. RRS, uluslararas alanda ispatlanm fl baflar lar yla farkl ihtiyaçlara sahip kullan c lar için en uygun çözümleri gelifltiriyor. RRS in dünya kalitesindeki ürün ailesinde flu sistemler yer al yor: Üç Boyutlu Gözleme Sistemleri ki Boyutlu Arama ve Gözlem Sistemleri zleme Sistemleri Ülke Güvenli i Alt Sistemler ve Teknoloji Sistem Entegrasyonu Madencilik Sensör Sistemleri Sivil Amaçl Sistemler 2 1
R Ö P O R T A J fianziman VE D fil DE L DER F RMA fianz man ve diflli üretiminde Türkiye nin lider firmas olan Hema, kaliteli ve ileri derecede teknolojik ürünler sunuyor. 50 milyon dolar cirolu flirketin Yönetim Kurulu Üyesi Kadir Hattat, Amerikal Allison firmas yla gerçeklefltirdikleri anlaflma kapsam nda yapt klar üretimin, savunma sanayindeki gururlar oldu unu söylüyor. Dilek Girgin - Foto raf: Vedat Öztürk 1974 y l nda kurulan,1989 y l ndan bu yana savunma sanayine de hizmet veren ve Ankara Polatl daki üretim tesislerinde savunma araçlar (z rhl muharebe araçlar, modern tank ve kunda motorlu obüsler vs), kamyon-minibüs-otobüs, tar m ve ifl makineleri için flanz man, diflli sistemler üreten Hema Diflli Sanayi ve Ticaret, 50 milyon dolarl k cirosu ile diflli üretiminde Türkiye nin en köklü ve lider üreticilerinden biri. Bugüne kadar yurtiçi ve yurtd fl müflterileri için 400 bin adedin üzerinde komple kamyon flanz man ve diferansiyeli, milyonlarca diflli, mil, takviye ve güç alma üniteleriyle diflli sistemler üreten firma; ABD, ngiltere, spanya, rlanda, Fransa, talya, Belçika, Brezilya, ran, Pakistan, Hindistan, Suudi Arabistan gibi ülkelere de ihraçta bulunuyor. Hema Yönetim Kurulu Üyesi Kadir Hattat, üretimleriyle ilgili bilgi vermek üzere Fideltus Teknolojiye konuk oldu. Üretiminizde neye a rl k veriyorsunuz? Herkesin bir yüzük tafl ifli vard r, bizim de gündemde olan ve en baflar yla yapt m z ifl, flanz man ve diflli imalat. Amerika n n Indianapolis flehrinde yerleflik Allison Transmission diye bir firma var; savunma araç ve gereçleri, kamyon, paletli savafl araçlar na flanz man ve diflli üreten çok de erli bir flirket. Amerikal lar her fleyi çok miktarda ve ucuz yaparlar. Ama Allison çok yüksek miktarlarda de il, ileri derecede teknolojik parçalar yapmas yla meflhur. Biz 90 lar n bafl nda bu flirketle bir üretim anlaflmas imzalad k. Buna göre Allison un X200-4, X1100-5 ve X1100-5A3 modellerini imal ediyoruz. Ve bunu o kadar baflar l yap yoruz ki, d fl pazarlarda Allison ile de rekabet edebiliyoruz. Üstelik Allison, bafllarda Bu flanz man o kadar komplike ki, siz kapa- n bile açamazs n z diyordu. Türkiye de üretimimiz hem daha kaliteli hem de ucuz. Allison flanz manlar, Polatl da tamamen yerli olarak yap l yor. Ayr ca Amerika daki hatt kapatt lar, Amerika ya da biz buradan sa l yoruz. fiu anda Amerika ya y ll k 12 milyon dolarl k mal veriyoruz, ihracat - m z da her y l yüzde 50 art yor, biz verebildikçe onlar al yorlar. 2 2
Üretim kapasitenizle ilgili bilgi verebilir misiniz? ki türlü üretim söz konusu. lk olarak komple bitmifl, arac n üstüne tak lmaya haz r flanz man yap yoruz; y lda 300-500 adet askeriyeye, 10-15 bin civar nda da ticari flanz man olarak. Yurtiçi veya yurt d fl ndan kombine bir siparifl gelse y lda askeriyede 1000, ticaride 25 bin adede ç kabiliriz. kinci olarak da diflli üretiyoruz. Firmalar kendi bilyalar n kullan yor, kendileri flanz man haline getiriyorlar, bu arada da diflliyi bizden sat n al yorlar. Bunda ise bir say vermek çok güç. Ancak y ll k ciromuzun üçte ikisinin diflli, kalan üçte birinin ise komple flanz man olarak gerçekleflti ini söyleyebilirim. Askeri flanz man çok pahal. Al nan siparifle göre ciromuz 50 milyon dolarla 50 milyon lira aras nda de ifliyor. 2001 krizi öncesinde 125 milyon dolar ciromuz vard. Ama art k öyle cirolar yapmak için ya askeri iflin artmas ya da yerli piyasan n genifllemesi laz m. Türkiye nin bu kalitesiyle, bu baflar - s yla daha fazla üretim ve ihracat yapabilmesi için de mutlaka Türk liras n n kurlar n n iyi ayarlamas gerekiyor. Son 10 y ld r Türk liras çok de erli. Bizim sanayimiz yurt d fl nda daha baflar l olacaksa, gereksiz de erli Türk liras ndan vazgeçilmeli. De erli oldukça yurt d fl na satam yorsunuz, bu kadar basit. Bu flanz manlar n fiyat nedir? Beher flanz man n bir Rolls Royce fiyat civar nda oldu unu söyleyebilirim. Biz, FNSS Savunma Sistemleri A.fi., Türkiye deki z rhl muharebe arac projesini kazand ndan beri Ürdün, Endonezya, Suudi Arabistan derken 3 bine yak n imal edip satt k. Ümidimiz Amerika n n bu flanz manlardan 5 y l içinde 3 bin tane almas. leri teknoloji ürününü baflar yla Türkiye de imal edip, hem iç hem d fl piyasaya satabilen ender flirketlerden birisi olduk. Onun için Allison projesi savunma sanayinde bizim gururumuz. Türkiye nin savunma sanayinde geldi i noktay nas l de erlendiriyorsunuz? Bugün Avrupal flirketlerin bile yapamad klar n yap yoruz, çok iyi flirketlerimiz var. Ankara da TA yi (TUSAfi Türk Havac l k ve Uzay Sanayi A.fi.) gezmifltim, çat r çat r F16 uçaklar imal ediyorlar, teknoloji gelifltiriyorlar. Parsan dünyan n her yerine dövme sat - yor, Asilçelik yüksek vas fl çelik üretiyor. Onlar n ürettikleri olmasa biz de bu yüksek vas fl flanz man üretemeyiz. Yerli savunma sanayinin daha da geliflmesi için neler yap lmal size göre? Dünyada sadece savunma sanayinde de il, bütün ifllerde çok önemli bir faktör var; önce yerel pazar n z n sizin iflinizi tafl yabilir büyüklükte olmas laz m. Ancak bu durumda ifl büyür ve sonra Dünyada sadece savunma sanayinde de il, bütün ifllerde çok önemli bir faktör var; önce yerel pazar n z n sizin iflinizi tafl yabilir büyüklükte olmas laz m. Ancak bu durumda ifl büyür ve sonra pastan n kremas olarak ihracat da yapars n z. pastan n kremas olarak ihracat da yapars n z. Ama sadece ihracata yönelik imalat yapmak çok zor. Biz bu askeri flanz manlar yap yoruz ama Allison flanz man n bir üst modelini devletimiz yurtd fl ndan getiriyor. Oysa benim bir üst modeli de burada yapma kapasitem var. Yurt d fl ndaki savunma sanayi üreticisi yerine buradakini desteklemeye çal flmak laz m. Savunma Sanayi Müsteflarl ve Milli Savunma Bakanl yürütüyor çal flmalar, oysa bana göre tek elden yürütülmeli. Biz yat r m m z yaparken Türkiye de tank ve z rhl muharebe arac projesinin yan s ra helikopter projesi de vard. Bu nedenle helikopterin flanz man n da yapabilecek kapasitede bir tesis kurduk. Helikopter projesi arka planda kal nca bizim tesisimiz de at l kald. Oysa helikopter imalat TA de çok kolay yap labilir. Bir savafl arac olarak helikopter o kadar efektif ki. Zaman nda dört Kobra helikopter bölgedeki güç dengelerini de- ifltirmiflti. fianz man n yapamayaca n z araç yok bu durumda? Yok. Kamyondan z rhl araca kadar. Aktarma organ, diflli gereken ne tür araç varsa yapabiliriz. Bu arada yeni bir projeye bafllad k. Bir Hollanda firmas na y lda 6 bin adet rüzgar jeneratörü flanz man veriyoruz. Fakat bizim çok büyük bir sorunumuz var. Bafl ndan beri kendimizi hep kaliteye do ru ittik. Biz flimdi kendimizi ucuz diflli pazar ndan ç karm fl durumday z ister istemez. Kaliteli de pahal oluyor. Bizim üretimimiz kaliteli ve pahal. Fakat kaliteli üreticiler de yo un olarak bizden al flverifl yap yor. 2 3