VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2012/83 KONU: Türk Ticaret Kanunu'nda Değişiklik Yapan 6335 Sayılı Kanun Resmi Gazete'de Yayımlandı. 30 Haziran 2012 tarihli ve 28339 sayılı Resmi Gazete de 6335 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun yayımlandı. Bu Kanunla, birçok maddesi 01 Temmuz 2012 de yürürlüğe girmiş bulunan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile 6103 sayılı Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun ticari hayatta meydana getirebileceği muhtemel sorunların önüne geçmek amacıyla, anılan kanunlarda önemli değişiklikler yapılmıştır. Bilindiği gibi 6102 sayılı Kanun ile ilgili olarak kamuoyunda çokça tartışılan ve değişiklik talep edilen hususlar; şirket yöneticilerine yönelik bilgilerin her türlü belgede yer alması zorunluluğu, yönetim kurulu üyelerinden dörtte birinin yüksek öğrenim mezunu olması şartı, ortakların şirkete borçlanma yasağı, bağımsız denetimin kapsamı, Kanunda düzenlenen cezaların ağır olduğu ve sermaye şirketlerine ilişkin internet sitesi kurma yükümlülüğünün kapsamının ve bulundurulması gereken içeriğin genişliği şeklinde ifade edilebilir. Bu sirkülerimizde yukarıda belirtilen hususlar ön plana taşınarak yapılan değişiklikler hakkında özet bilgiler verilmektedir. 1. Şirket Yöneticilerine Yönelik Bilgilerin Her Türlü Belgede Yer Alması Zorunluluğu 6335 Sayılı Kanun un 6 ncı maddesi ile 6102 sayılı Kanun un ticaret unvanı kullanma zorunluluğuna ilişkin 39 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yapılan değişiklikle "her türlü kâğıt ve belge" kavramı netleştirilmiş ve bu belgeler tacirin ticari işletmesiyle ilgili olarak düzenlediği, ticari mektuplar ve muhasebe kayıtlarının dayanağını oluşturan belgeler olarak belirlenmiştir. Bu belgelerde gösterilecek bilgiler de sınırlandırılmış ve gösterilmesi gereken bilgiler belirtilmiştir.
Buna göre: Tescil edilen ticaret unvanı, ticari işletmenin görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde yazılacaktır. Tacirin işletmesiyle ilgili olarak düzenlediği ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletmesinin merkezi ile tacir internet sitesi oluşturma yükümlülüğüne tabi ise tescil edilen internet sitesinin adresi de gösterilecektir. Tüm bu bilgiler şirketin internet sitesinde de yayımlanacaktır. Bu sitede ayrıca, anonim şirketlerde yönetim kurulu başkan ve üyelerinin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı, limited şirketlerde müdürlerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticilerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı yayımlanacaktır. 2. Defter tutma yükümlülüğü 6335 Sayılı Kanun un 8 inci maddesi ile 6102 sayılı Kanun un Defter tutma yükümlülüğü başlıklı 64 üncü maddesinin birinci, üçüncü ve beşinci fıkralarında yapılan değişikle; Fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ile pay defteri, yönetim kurulu karar defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defterlerin açılış onaylarının, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılacağı, Bu defterlerden sadece yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayına tabi olacağı, pay defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defterinin yeterli yapraklarının bulunması halinde bu defterlerin izleyen faaliyet döneminde veya dönemlerinde de tekrar açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılabileceği, Defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde noterce yapılması gereken açılış ve kapanış onaylarının bu defterler için aranmayacağı, Fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulacak ticari defterlerin nasıl tutulacağı ile diğer hususların Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılacak tebliğle belirleneceği, Gerçek ve tüzel kişilerin Vergi Usul Kanunu nun defter tutma ve kayıt zamanıyla ilgili hükümlerine uymak zorunda oldukları ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu nun defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, aktifleştirme, karşılıklar, hesaplar, değerleme, saklama ve ibraz hükümleri Vergi Usul Kanun ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına, vergi kanunlarına uygun olarak vergi matrahının tespit edilmesine ve buna yönelik mali tabloların hazırlanmasına engel teşkil etmeyeceği belirtilmiştir. 3. Pay Sahiplerinin Şirkete Borçlanma Yasağı Aynı Kanun un 15 inci maddesi ile 6102 sayılı Kanunun Pay Sahiplerinin Şirkete Borçlanma Yasağı başlıklı 358 inci maddesinde yapılan değişikle, borçlanma yasağı yumuşatılmış ancak kaldırılmamıştır. Maddede yapılan değişiklikle, ortakların ve şirket yöneticilerinin, vadesi gelmiş sermaye taahhüdü borcu bulunmaması ve şirketin karlılık durumuna göre (sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte karı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça), acil kaynak ihtiyaçlarının, makul bir vade içerisinde ve şirketi zarara uğratmayacak şekilde, şirket varlıklarından karşılanabilmesi mümkün hale getirilmiştir. Diğer taraftan, şirket varlıklarının uzun süreli, yüksek oranlarda ve karşılıksız olarak borçlanma adı altında şirket ortaklarına veya yöneticilerine kullandırılması halinde, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nda düzenlenen güveni kötüye kullanma veya bu şekilde gerçekleşen borçlanma sonucunda şirketin iflası halinde 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nda düzenlenen hileli iflas suçu nedeniyle dava açılabilecektir.
Yeni düzenleme: MADDE 358 (1) Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamaz. Eski düzenleme: MADDE 358-(1) İştirak taahhüdünden doğan borç hariç, pay sahipleri şirkete borçlanamaz. Meğerki, borç, şirketle, şirketin işletme konusu ve pay sahibinin işletmesi gereği olarak yapılmış bulunan bir işlemden doğmuş olsun ve emsalleriyle aynı veya benzer şartlara tabi tutulsun. 4. Limited Şirket Kuruluşunda Sermayenin Ödenmesi Aynı Kanun un 31 inci maddesi ile 6102 sayılı Kanun un Kurulma anı başlıklı 585 inci maddesinde yapılan değişikle, limited şirketlere de anonim şirketlerde olduğu gibi sermayenin dörtte birinin kuruluşta ödenmesi geri kalan kısmının da yirmidört ay içinde ödenmesi olanağı tanınmış, esas sermaye pay bedellerinin ödenmesi, ödeme yeri, ifa borcu, ifa etmemenin sonuçları, bedelleri tamamen ödenmemiş payların devri hususlarında anonim şirketlere ilişkin hükümlerin kıyasen uygulanacağı belirtilmiştir. 5. İnternet Siteleri ve İlan Edilecek Bilgilerin Düzenlemesi Aynı Kanun un 34 üncü maddesi ile 6102 sayılı Kanun un İnternet Siteleri başlıklı 1524 üncü maddesinde yapılan değişikle, internet sitesi oluşturmak durumunda olan sermaye şirketleri, sitenin kurulma zamanı, siteye konulacak içeriklerin hangi sürede bu siteye konulacağı, sitede ilan edilecek hususlar yeniden düzenlenmiştir. Buna göre, her sermaye şirketi için getirilen internet sitesi kurma zorunluluğu sadece bağımsız denetime tabi sermaye şirketlerini kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir. Ayrıca anılan internet sitelerinde yayınlanacak bilgiler daraltılmış olup, söz konusu sitelerde yayınlanacak bilgiler Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından bir yönetmelikle düzenlenecektir. Diğer taraftan, aynı Kanun un 43 üncü maddesi ile 6102 sayılı Kanun un 524, 525 ve 526 ncı maddeleri yürürlükten kaldırılarak, şirketlerin finansal tablolarının ilan zorunluluğu kaldırılmıştır. 6. Yönetim Kurulu Üyelerinin Nitelikleri Hakkında Düzenleme Aynı Kanun un 43 üncü maddesi ile 6102 sayılı Kanun un Üyelerin sayısı ve nitelikleri başlıklı 359 uncu maddesinde yapılan değişikle; Yönetim kurulunu temsile yetkili en az bir üyenin yerleşme yerinin Türkiye de bulunması ve Türk vatandaşı olması şartı, Yönetim kurulu üyelerinin en az dörtte birinin yüksek öğrenim görmüş olması zorunluluğu kaldırılmıştır. 7. Yönetim Kurulu Üyelerinin Yakınlarının Şirkete Borçlanmaları
Aynı Kanun un 17 nci maddesi ile 6102 sayılı Kanun un Şirketle işlem yapma, şirkete borçlanma yasağı başlıklı 395 inci maddesinin ikinci fıkrası, yönetim kurulu üyelerinin yakınlarının şirkete nakit olarak borçlanmalarını yasaklayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir. 8. İşlem Denetçisi Müessesinin Yürürlükten Kaldırılması Aynı Kanun un çeşitli maddelerinde yapılan düzenlemeler ile 6102 sayılı Kanun da yer alan şirket kuruluşu, sermaye artırımı, birleşme, bölünme, tür değiştirme gibi işlemlerde işlem denetçisinden rapor alma şartı ve şirketlerin kuruluşundaki denetim raporu gerekliliği kaldırılmıştır. 9. İmtiyazlı Pay Tesis Edemeyecek Şirketler Bilindiği üzere, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu nun 401 inci maddesinde 6300 sayılı Kanun la değişikliğe gidilmiş ve sermayesinin yarısından fazlası tek başına veya birlikte, Devlete, il özel idaresine, belediyeye ve diğer kamu tüzel kişilerine, sendikalara, derneklere, vakıflara, kooperatiflere ve bunların üst kuruluşlarına ait anonim şirketlerde ve bu şirketlerin aynı oranda sermaye payına sahip oldukları iştiraklerinde, bunlar aleyhine imtiyaz tesis edilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun yürürlüğe girdiği 1/7/2012 tarihinden sonra da 401 inci maddede sayılan kişiler aleyhine imtiyaz tesis edilmesinin önlenebilmesi bakımından 478 inci maddeye dördüncü fıkra hükmü eklenmiştir. 4) Sermayesinin yarısından fazlası tek başına veya birlikte; Devlet, il özel idaresi, belediye ve diğer kamu tüzel kişileri, sendikalar, dernekler, vakıflar, kooperatifler ve bunların üst kuruluşlarına ait anonim şirketlerde ve bu şirketlerin aynı oranda sermaye payına sahip oldukları iştiraklerinde; bunların sahip oldukları paylara tesis edilebilecek imtiyazlar hariç olmak üzere, diğer paylara, belirli bir grup oluşturan pay sahiplerine, belirli pay gruplarına ve azlığa bu Kanunda düzenlenen herhangi bir imtiyaz tesis edilemez. Bu hüküm, payları borsada işlem gören anonim şirketlere, 5411 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan kredi kuruluşlarına ve finansal kuruluşlara uygulanmaz. 10. Bağımsız Denetim Hakkında Yapılan Düzenlemeler 10.1. Denetçi olabilecekler ve Rotasyon Aynı Kanun un 19 uncu maddesi ile 6102 sayılı Kanun un Denetçi olabilecekler başlıklı 400 üncü maddesinde yapılan değişikle; Denetçi, bağımsız denetim yapmak üzere, 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre ruhsat almış yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir unvanını taşıyan ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen kişiler ve/veya ortakları bu kişilerden oluşan sermaye şirketi olabilecektir. On yıl içinde aynı şirket için toplam yedi yıl denetçi olarak seçilen denetçi üç yıl geçmedikçe denetçi olarak yeniden seçilemeyecektir. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu bu süreleri kısaltmaya yetkili olacaktır. 10.2. Denetime Tabi Şirketler
Aynı Kanun un 18 inci maddesi ile 6102 sayılı Kanun un 397 nci maddesine eklenen dördüncü fıkraya göre, denetime tabi olacak şirketler Bakanlar Kurulunca belirlenecektir. 10.3. Bağımsız Denetçi Seçimi Aynı Kanun un 37 nci maddesi ile 6102 sayılı Kanun un geçici 6 ncı maddesinde yapılan değişikliğe göre, şirketlerin bağımsız denetçilerini 31.03.2013 tarihine kadar seçmeleri gerekmektedir. 11. Hapis Cezaları ve Adli Para Cezaları Aynı Kanun'un çeşitli maddeleri ile Yeni Türk Ticaret Kanunu nda birçok fiile uygulanması öngörülen hapis cezalarının kaldırıldığı; ayrıca adli para cezalarının da idari para cezasına dönüştürüldüğü görülmektedir. Ceza Gerektiren Fiil Yeni Ceza Eski Ceza Tescil ve kayıt için gerçeğe aykırı beyanda bulunanlar, İkibin Türk Lirası idari para cezasıyla Ticaret unvanının; kullanılmasına, İkibin Türk Lirası idari para tesciline, şekline ve şubelerce cezasıyla cezalandırılır kullanılmasına ilişkin hükümleri ihlal edenler, Ticaret unvanına yapılacak eklere ve ticaret unvanının devrine ilişkin hükümlere aykırı davrananlar, Defter tutma yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere, cezasıyla Belgelerin kopyasını sağlamayanlar, cezasıyla Defterlerin açılış ve kapanış onaylarının yaptırmayanlar, cezasıyla Defterleri 6102 Sayılı Kanun a uygun tutmayanlar, cezasıyla Usule aykırı envanter çıkaranlar, cezasıyla Görüntü ve veri taşıyıcılara aktarılmış belgeleri ibraz etmeyenler, cezasıyla
Gerçek ve tüzel kişiler münferit ve konsolide finansal tablolarını düzenlerken, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan, Türkiye Muhasebe Standartlarına, kavramsal çerçevede yer alan muhasebe ilkelerine ve bunların ayrılmaz parçası olan yorumlara uymamaları durumunda, Bağlı şirket yönetim kurulunun, faaliyet yılının ilk üç ayı içinde, şirketin hakim ve bağlı şirketlerle ilişkileri hakkında rapor düzenleme yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda Hakim şirket tarafından talep edilmesine karşın bağlı şirketin rapor hazırlama yükümlülüğünü ihlal eden ve şirket hakkında bilgi vermekten kaçınan kişiler Defter, kayıt ve belgeler ile bunlara ilişkin bilgileri, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nca denetime yetkili olanlarca istenmesine rağmen vermeyenler veya eksik verenler ya da bu denetim elemanlarının görevlerini yapmalarını engelleyenler, fiilleri daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı taktirde Aykırı beyanda bulunan kurucular, Pay sahiplerine, Kanun hükümlerine aykırı borç verenler, Pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri ile yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan yakınlarının şirkete nakit borçlanamayacağı veya bu kişiler için şirketin kefalet, garanti ve teminat vermemesi, sorumluluk yüklenememesi, cezasıyla Yüz günden üçyüz güne kadar adli para cezasıyla İki yıla kadar hapis ve adli para cezasıyla İki yıla kadar hapis ve adli para cezasıyla cezasıyla
bunların borçlarını devralmaması hükmüne aykırı hareket edenlere Ticari defterlerin mevcut olmaması veya hiçbir kayıt içermemesi yahut bu Kanuna uygun saklanmaması hâllerinde, sorumlular Belgeleri sahte olarak düzenleyenler ile ticari defterlere kasıtlı olarak gerçeğe aykırı kayıt yapanlar Sır saklama yükümüne aykırı hareket edenler Sermaye hakkında yanlış beyanlar verilmesi Ayni sermayenin veya devralınacak işletme ile ayınların değerlemesinde emsaline oranla yüksek fiyat biçenler, işletme ve aynın niteliğini veya durumunu farklı gösterenler ya da başka bir şekilde yolsuzluk yapanlar, Halktan izinsiz para toplamak İnternet sitesini oluşturmayan şirketlerin yönetim organı üyeleri, İnternet sitesine konulması gereken içeriği usulüne uygun bir şekilde koymayan failler Bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla Türk Ceza Kanununun 239 uncu maddesi hükümlerine göre Doksan günden az olmamak Altı aydan iki yıla kadar hapis cezasıyla Yüz günden üçyüz güne kadar adli para cezasıyla Yüz güne kadar adli para cezasıyla - Bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla Türk Ceza Kanununun 239 uncu maddesi hükümlerine göre cezasıyla Altı aya kadar hapis cezasıyla Altı aya kadar hapis ve yüz günden üçyüz güne kadar adli para cezasıyla Üç aya kadar hapis ve yüz güne kadar adli para cezasıyla Saygılarımızla,