İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL TARİH VE GENEL TÜRK TARİHİ I. TARİH BİLİMİNE GİRİŞ...3 A. Tarihin Tanımı...3 B. Tarihin Kaynakları...4 C. Tarihe Yardımcı Bilim Dalları...4 D. Tarihte Yüzyıl, Yarı Yüzyıl, Çeyrek Yüzyıl Kavramları...7 E. Tarihte Olay-Olgu Kavramları...7 F. Tarih Biliminin Yöntemi...8 G. Takvimler...8 H. Tarih Devirleri...10 TEKRAR TESTLERİ...14 II. TARİH METODU...17 A. Tarih Çeşitleri...17 B. Tarih Kaynakları...18 C. Eski Çağ Tarihinin Araştırma Yöntemleri ve Temel Kaynaklar...21 D. Osmanlılardan Önce Anadolu da Tarih Yazıcılığı...22 E. Osmanlı Kaynakları...23 F. Osmanlı Tarihçileri...24 G. Osmanlı Kronikleri...29 H. Osmanlı Vakanüvisleri...30 I. Osmanlı Şehnamecileri...30 J. Osmanlı Sefaretnameleri...31 K. Osmanlı Gazavatnameleri (Megazi-Menakıbname-Fütüvvetname)...31 L. Tevarih-i Ali Osman Eserleri...33 M. Osmanlı Devleti nde Kullanılan Yazı Çeşitleri (Aklam-ı Sitte)...33 N. Tarihî Metinlerde Dipnot Kullanılması...35 O. Cumhuriyet Dönemi Eserleri...35 TEKRAR TESTLERİ...39 III. TÜRK BASIN TARİHİ...41 A. II. Mahmut Dönemi nde Basın...41 v
B. Tanzimat Dönemi nde Basın...42 C. İstibdat Dönemi nde Basın...43 D. I. Meşrutiyet Dönemi nde Basın...44 E. II. Meşrutiyet Dönemi nde Basın...45 F. Kurtuluş Savaşı Dönemi nde Basın...46 G. Cumhuriyet Dönemi nde Basın...50 H. İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Basın...52 I. Çok Partili Döneme Geçişte Basın...52 J. Demokrat Parti Dönemi nde Basın...53 K. 12 Mart 1971 Muhtırası Dönemi nde Basın...54 L. 12 Eylül 1980 Askerî Darbesi Sırasında Basın...54 M. 12 Eylül den Günümüze Basın...55 TEKRAR TESTLERİ...56 IV. İLK ÇAĞ UYGARLIKLARI...59 A. Mezopotamya Uygarlıkları...59 B. Asya Uygarlıkları...63 C. Anadolu Uygarlıkları...66 D. Ege Uygarlıkları...71 E. Diğer Uygarlıklar...74 TEKRAR TESTLERİ...80 V. ORTA ASYA TÜRK TARİHİ...83 A. Türk Adının Anlamı...83 B. Türkiye nin Adı...83 C. Orta Asya da Görülen İlk Kültürler...84 D. Orta Asya Göçleri...85 E. İslamiyet Öncesi Kurulan Türk Devletleri...86 F. Kültür-Medeniyet...98 TEKRAR TESTLERİ... 113 VI. İSLAM TARİHİ... 115 A. Hz. Muhammed den Önceki Durum... 115 B. Hz. Muhammed Dönemi... 116 C. Dört Halife Dönemi (632-661)... 119 D. Emevi Devleti (661-750)...122 vi
E. Endülüs Emevi Devleti (756-1031)...124 F. Beni Ahmer Devleti (1232-1492)...125 G. Abbasi Devleti (750-1258)...125 H. İslam Kültür ve Medeniyeti...128 TEKRAR TESTLERİ...132 VII. TÜRK - İSLAM TARİHİ...135 A. Türkler İle İslamiyet...135 B. Türk-İslam Devletleri...136 C. Türk-İslam Kültür ve Medeniyeti...156 TEKRAR TESTLERİ...168 VIII. TÜRKİYE TARİHİ...171 A. I. Beylikler Dönemi...171 B. Anadolu (Türkiye) Selçuklu Devleti (1077-1308)...175 C. II. Beylikler Dönemi...180 D. Türkiye Tarihi Kültür ve Medeniyeti...184 TEKRAR TESTLERİ...194 İKİNCİ BÖLÜM OSMANLI TARİHİ I. OSMANLI DEVLETİ TARİHİNE GİRİŞ...199 A. Ana Bölümler...199 B. Ara Bölümler...199 C. Osmanlı Devleti nin Kuruluşu Sırasında Anadolu nun Durumu...200 D. Osmanlı Devleti nin Kuruluşu Sırasında Balkanlar ın ve Avrupa nın Durumu...200 E. Osmanlı Devleti nin Kısa Sürede Büyümesinin Nedenleri...201 F. Osmanlı Devleti nin Genel Özellikleri...202 G. Osmanlı Devleti nin Kuruluşu İle İlgili Tezler...202 H. Osmanlı Devleti ni Tanıyalım...203 II. OSMANLI DEVLETİ KURULUŞ DÖNEMİ...205 A. Osman Bey Dönemi...205 B. Orhan Bey Dönemi...206 C. I. Murat Dönemi...207 vii
D. I. Bayezit (Yıldırım) Dönemi...210 E. I. Mehmet (Çelebi) Dönemi)...212 F. II. Murat Dönemi...213 TEKRAR TESTLERİ...215 III. OSMANLI YÜKSELME DÖNEMİ...217 A. II. Mehmet (Fatih) Dönemi...217 B. II. Bayezit Dönemi...222 C. I. Selim (Yavuz Sultan Selim) Dönemi...224 D. I. Süleyman (Kanuni Sultan Süleyman) Dönemi...226 E. II. Selim (Sarı) Dönemi)...233 F. III. Murat Dönemi...234 TEKRAR TESTLERİ...236 IV. OSMANLI DURAKLAMA (ARAYIŞ YILLARI) DÖNEMİ (XVII. YÜZYIL)...239 A. Duraklamanın Nedenleri...239 B. Siyasi Olaylar...240 C. İsyanlar...247 D. Islahatçılar ve Yapılan Islahatlar...249 TEKRAR TESTLERİ...253 V. OSMANLI GERİLEME (DEĞİŞİM VE DİPLOMASİ) DÖNEMİ (XVIII. YÜZYIL)... 255 A. Siyasi Olaylar...255 B. İsyanlar...263 C. Islahatlar ve Islahatçılar...264 TEKRAR TESTLERİ...269 VI. DAĞILMA DÖNEMİ (EN UZUN YÜZYIL) (XIX. YÜZYIL)...271 A. Siyasi Gelişmeler...271 B. Islahatçılar ve Islahatlar...283 TEKRAR TESTLERİ...297 VII. OSMANLI KÜLTÜR VE MEDENİYETİ...299 A. Devlet Yönetimi...299 B. Merkez Teşkilatı...302 C. Taşra (Eyalet) Yönetimi... 311 D. Hukuk...313 viii
E. Askerî Teşkilat...317 F. Osmanlı Toplum Yapısı...322 G. Maliye...324 H. Ekonomi...326 I. Toprak Teşkilatı...329 J. Vergi Sistemi...333 K. Basın-Yayın...334 L. Güzel Sanatlar...335 M. El Sanatları...347 N. Eğitim...350 O. Bankacılık...357 P. Osmanlı da Tutulan Önemli Defterler...357 R. Edebiyat-Dil...358 S. Bilim ve Fikir Hayatı...359 T. Osmanlı Devleti nde Uygulanan Önemli Sistemler...367 U. Osmanlı Diplomasisiyle İlgili Kavramlar...369 TEKRAR TESTLERİ...373 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM AVRUPA TARİHİ I. ORTA ÇAĞ DA AVRUPA...377 A. Siyasi Durum...377 B. Kültürel Durum...377 C. Sosyal Durum...377 D. Dinî Durum...378 E. Konu İle İlgili Önemli Kavramlar...378 F. Haçlı Seferleri (1096-1270)...378 G. Magna Carta (Büyük Şart) (1215)...381 H. Yüzyıl Savaşları (1337-1453)...381 I. Verdün Antlaşması (843)...381 J. Avrupa daki Önemli Yazılı Belgeler...382 II. YENİ ÇAĞ DA AVRUPA...383 A. Avrupa da Genel Durum...383 B. Coğrafi Keşifl er...383 ix
x C. Avrupa da Ortaya Çıkan Yeni Fikirler...385 D. Otuz Yıl Savaşları (Mezhep Savaşları)...388 E. Yedi Yıl Savaşları (Veraset Savaşları)...389 F. Kalmer Birliği...389 III. YAKIN ÇAĞ DA AVRUPA...391 A. Avrupa da Genel Durum...391 B. Sanayi (Endüstri) Devrimi (1750-1830)...391 C. Fransız İhtilali (1789)...393 D. Viyana Kongresi (Restorasyon Dönemi-Meternik Sistemi) (1815)...394 E. 1830 ve 1848 İhtilalleri...395 F. İtalya ve Almanya nın Siyasi Birliklerini Tamamlamaları...396 G. Aydınlanma Çağı Dönemi ndeki Bilim Adamları...397 TEKRAR TESTLERİ 1-2 - 3...399 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İNKILAP TARİHİ I. XX. YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ...403 A. Osmanlı Devleti ni Yıkılmaktan Kurtarma Amacıyla Ortaya Atılan Fikir Akımları...403 B. II. Meşrutiyet in İlanı (23-24 Temmuz 1908)...405 C. 31 Mart Olayı (1909)...407 D. Trablusgarp Savaşı (1911-1912)...408 E. Balkan Savaşları...410 F. I. Dünya Savaşı (1914-1918)...415 G. I. Dünya Savaşı nın Sonuçları...434 TEKRAR TESTLERİ...436 II. KURTULUŞ SAVAŞI HAZIRLIK DÖNEMİ...439 A. Mustafa Kemal in İstanbul daki Faaliyetleri...439 B. İzmir in İşgali (15 Mayıs 1919)...439 C. Mustafa Kemal in Samsun a Çıkması (19 Mayıs 1919)...439 D. Kuvayımilliye (Milis Güçleri)...441 E. Millî Mücadele Dönemi nde Yayımlanan Raporlar...442 F. Kurtuluş Savaşı nda Yayımlanan Genelgeler...443 G. Kurtuluş Savaşı nda Toplanan Kongreler...445
H. Amasya Görüşmesi (Protokolü-Mülakat) (20-22 Ekim 1919)...448 I. Temsil Heyetinin Ankara ya Gelmesi (27 Aralık 1919)...449 J. Son Osmanlı Mebusan Meclisinin Toplanması (12 Ocak 1920)...449 K. İstanbul un Resmen İşgali (16 Mart 1920)...450 L. Kurtuluş Savaşı Dönemi nde Basın...452 TEKRAR TESTLERİ...456 III. I. TBMM DÖNEMİ (1920-1923)...459 A. TBMM nin Açılması ve Genel Özellikleri...459 B. TBMM ye Karşı Çıkarılan İsyanlar...462 C. TBMM nin Düzenli Orduya Geçiş Aşamasında Aldığı Önlemler...465 D. Sevr Anlaşması (10 Ağustos 1920)...466 E. Bilecik Görüşmesi (5 Aralık 1920)...467 TEKRAR TESTLERİ...468 IV. KURTULUŞ SAVAŞI (MİLLÎ MÜCADELE) DÖNEMİ...471 A. Kurtuluş Savaşı Cepheleri...471 TEKRAR TESTLERİ...485 V. ATATÜRK İNKILAPLARI VE CUMHURİYET DÖNEMİ...487 A. Türk İnkılabının Özellikleri...487 B. Atatürk ün Siyasi Alandaki İnkılapları...487 C. Nasturi İsyanı (1924)...491 D. Şeyh Sait İsyanı (13 Şubat 1925)...491 E. Takrir-i Sükûn Kanunu (1925-1930)...492 F. Atatürk e Suikast Girişimi (16 Haziran 1926)...492 G. Menemen Olayı (23 Aralık 1930)...492 H. Türk Kadınlarına Siyasal Hakların Verilmesi...493 I. Atatürk ün Hukuk Alanındaki İnkılapları...493 J. Atatürk ün Eğitim ve Kültür Alanındaki İnkılapları...494 K. Cumhuriyet Dönemi ndeki Kültür Ve Sanat Anlayışı...498 L. Osmanlı Devleti nde ve Cumhuriyet Dönemi nde Mimarlık Akımları...499 M. Atatürk ün Sağlık Alanındaki İnkılapları...499 N. Atatürk ün Toplumsal Alandaki İnkılapları...500 O. Atatürk ün Ekonomi Alanındaki İnkılapları...501 P. Cumhuriyet Dönemi ndeki Diğer Gelişmeler...504 TEKRAR TESTLERİ...507 xi
VI. ATATÜRK İLKELERİ...509 A. Atatürk İlkelerinin Özellikleri...509 B. İlkeler...509 TEKRAR TESTLERİ...512 VII. ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI...515 A. 1923-1930 Arası Türk Dış Politikası...515 B. 1930-1939 Türk Dış Politikası...517 TEKRAR TESTLERİ...521 VIII. ATATÜRK ÜN HAYATI VE ATATÜRK DÖNEMİ...523 A. Atatürk ün Hayatı...523 B. Kurtuluş Savaşı Dönemi nde Atatürk ün Mücadele Arkadaşları...526 C. Atatürk ün Cumhuriyet Dönemi ndeki Çalışma Arkadaşları...528 D. Atatürk Dönemi nde Kurulan Siyasi Partiler...529 E. Atatürk Dönemi ndeki Diğer Gelişmeler...530 F. Atatürk ile İlgili Diğer Önemli Bilgiler...532 G. Atatürk ün Ölümü Sonrası Kurulan Partiler...533 H. Atatürk ün Ölümü Sonrası Diğer Gelişmeler...533 TEKRAR TESTLERİ...535 IX. TÜRK DEMOKRASİ TARİHİ...537 A. Devlet ve Demokrasi Kavramları...537 B. Türk Tarihinde Anayasal Gelişmeler...541 TEKRAR TESTLERİ...552 BEŞİNCİ BÖLÜM ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ I. XX. YÜZYIL BAŞLARINDA DÜNYA...557 A. Birinci Dünya Savaşı (1914-1918)...557 B. I. Dünya Savaşı Sonucunda Dünya Barışını Sağlamak Amacıyla Kurulan Uluslararası Örgütler...560 C. I. Dünya Savaşı nın Sonuçları...561 D. Monroe Doktrini...562 E. 24 Ekim 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı (Kara Perşembe)...562 xii
F. Japonya da Meiji Restorasyonu (Aydın Hükûmet)...563 G. Ekim Devrimi (Bolşevik İhtilali) ve Sscb nin Kurulması...564 H. Orta Doğu ve Siyasi Gelişmeler...565 I. Uzak Doğu ve Siyasi Gelişmeler...566 J. İki Savaş Arasında Dünyadaki Diğer Gelişmeler...567 II. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI (1939-1945)...569 A. Savaş Öncesi Gelişmeler...569 B. II. Dünya Savaşı...571 C. Savaş Sırasında ve Savaş Sonrasında Yapılan Konferanslar...574 D. II. Dünya Savaşı ve Türkiye...575 E. II. Dünya Savaşı Dönemi ndeki Diğer Önemli Gelişmeler...577 F. Birleşmiş Milletler (BM)...578 III. SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ (1945-1960)...581 A. Soğuk Savaş Dönemi nin Ortaya Çıkması...581 B. Soğuk Savaş Dönemi ndeki Önemli Gelişmeler...582 C. II. Dünya Savaşı ndan Sonra Dünya Dengesi...583 D. Sömürgeciliğin Sona Ermesi...587 E. Orta Doğu da Bağımsızlık Hareketleri...587 F. Uzak Doğu daki Gelişmeler...588 G. Güney Asya daki Gelişmeler...589 H. Afrika daki Gelişmeler...589 I. Dünyadaki Diğer Gelişmeler...590 J. Soğuk Savaş Dönemi nde Türkiye...591 IV. YUMUŞAMA (DETANT) DÖNEMİ VE SONRASI (1962-1980)...597 A. Yumuşama Dönemi nin Ortaya Çıkışı ve Mimarları...597 B. Devletler Arası İlişkiler...597 C. Nükleer Silahların Sınırlandırılması Çabaları...598 D. Yumuşama Dönemi nde Yaşanan Çatışmalar...598 E. Bağlantısızlar Hareketi (Asya-Afrika Bloku-Non Alifnment-Tarafsızlar)...600 F. Orta Doğu (Fırtına Merkezi)...600 G. Türkiye-Yunanistan Arasındaki Sorunlar...605 H. Yumuşama Dönemi nde Türkiye...606 I. Yumuşama Dönemi nde Dünyadaki Diğer Önemli Gelişmeler...608 xiii
V. KÜRESELLEŞEN DÜNYA...609 A. Dünyadaki Gelişmeler...609 B. Türkiye deki Gelişmeler...618 TEKRAR TESTLERİ...622 ALTINCI BÖLÜM 2A YÖNTEMİYLE KARIŞIK TARİHÎ BİLGİLER I. 2A YÖNTEMİYLE KARIŞIK TARİHÎ BİLGİLER...627 2A Yöntemiyle Karışık Tarihî Bilgiler...627 YEDİNCİ BÖLÜM TARİH ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ I. TARİH ÖĞRETİMİ...637 A. Tarih Öğretiminin Faydaları...637 B. Tarih Öğretimi Aracılığıyla Öğrencilere Kazandırılabilecek Zihinsel Beceriler...637 C. Yerel Tarih Yaklaşımının Faydaları...638 D. Tarih Öğretiminde Müzelerin ve Tarihî Alanların Kullanılması...638 E. Resimlere Dayalı Tarih Yönteminin Faydaları...641 F. Tarih Öğretiminde Hikâye Yönteminin Faydaları...641 G. Tarih Öğretiminde Örnek Olay Yöntemi...641 H. Tarih Öğretiminde Drama Yöntemi...642 I. Tarih Dersi Çalışma Yöntemleri...643 II. 2007 TARİH DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI NIN GENEL AMAÇLARI...647 2007 Tarih Dersi Öğretim Programı nın Genel Amaçları...647 TEKRAR TESTLERİ - 1...650 TEKRAR TESTLERİ - 2...652 TEKRAR TESTLERİ - 3...654 TEKRAR TESTLERİ - 4...656 ÇÖZÜMLÜ TEKRAR TESTLERİ...658 KAYNAKÇA - BİBLİYOGRAFYA...668 xiv