ALICIYA GEÇ İNTİKAL EDEN FATURADA YAZAN KATMA DEĞER VERGİSİNİN ÂKİBETİ Bülent SEZGİN * 1-GİRİŞ Bilindiği üzere katma değer vergisi (KDV), üretimin ilk aşamasından başlayıp mal ve hizmetlerin nihai tüketiciye ulaştığı aşamaya kadar her aşamada yaratılan katma değerin vergilendirilmesini öngören dolaylı bir vergi türüdür. Bünyesinde bulundurduğu indirim mekanizması sayesinde mükellefler belirli bir dönemdeki teslim ve hizmetleri için hesapladıkları KDV den, mal ve hizmet alımları için ödedikleri KDV ile yapılan giderlere ilişkin ödedikleri KDV yi indirmekte ve varsa aradaki pozitif farkı vergi dairesine yatırmaktadırlar. Mükelleflerin mal teslimi veya hizmet ifası nedeniyle hesapladıkları KDV den satın aldıkları mal ve hizmetler ile yapılan giderler için ödedikleri KDV yi indirim konusu yapabilmeleri için gerekli şekil şartları ile indirim konusu yapabilecekleri ve yapamayacakları KDV ye ilişkin düzenlemelere 3065 sayılı KDV Kanunu nun İndirim başlığını taşıyan üçüncü bölümünde yer verilmiştir. Bu bölümde ayrıca satın alınan mal ve hizmetler ile yapılan giderler için ödenen KDV nin hangi dönemlerde indirim konusu yapılabileceği de düzenlenmiştir. Kanunun 29/3 maddesi hükmüne göre indirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilmektedir. Çeşitli nedenlerle fatura ve benzeri belgeler alıcıya geç intikal edebilmektedir. Böyle durumlarda söz konusu belgelerde yazan ve ait olduğu dönemde indirim konusu yapılamayan KDV ye ilişkin mükellefler tarafından nasıl bir işlem yapılacağı önem arz etmektedir. Çalışmamızın takip eden bölümlerinde konuya ilişkin açıklamalara yer verilecektir. * Vergi Müfettişi 163
2-KONUYA İLİŞKİN DÜZENLEMELER KDV Kanunu nun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre mükellefler yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV den, kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV yi indirebilirler. Anılan maddenin üçüncü fıkrasına göre indirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir. Görüleceği üzere 29 uncu maddenin üçüncü fıkrası hükmüne göre satın alınan mal ve hizmet ile yapılan giderlere ilişkin ödenen (tahakkuk eden) KDV nin hangi dönemde indirim konusu yapılabileceğinin belirlenmesine ilişkin birbirine bağlanmış iki kısıt durum söz konusudur. Bunlardan ilkine göre KDV indirimi, ilgili vesikanın (fatura vb.) kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilecektir. Örneğin, yevmiye defterine 04.12.2010 tarihinde kaydedilen 28.11.2010 tarihli faturada yazan KDV Kasım/2010 dönemi için verilen KDV beyannamesinde değil, Aralık/2010 dönemi için verilen KDV beyannamesinde indirim konusu yapılabilecektir. Benzer şekilde çeşitli nedenlerle mükellefe geç ulaşan 12.08.2010 tarihli faturanın mükellef tarafından yevmiye defterine 01.10.2010 tarihinde kaydedilmesi durumunda faturada yazan KDV, Ekim/2010 dönemi için verilen KDV beyannamesinde indirim konusu yapılabilecektir. İkinci kısıt duruma göre indirim hakkı, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla kullanılabilmektedir. Örneğin, 31.12.2010 tarihli faturanın herhangi bir nedenle mükellefe gecikmeli olarak gelmesi ve bunun 05.01.2011 tarihinde yevmiye defterine kaydedilmesi durumunda söz konusu faturada yazan KDV nin Ocak/2011 dönemine ilişkin verilecek olan KDV beyannamesinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. Zira KDV Kanunu nun 10/b maddesi hükmüne göre fatura ve benzeri belgelerin düzenlenmesi vergiyi doğuran olayın meydana geldiğine karinedir. Burada vergiyi doğuran olay 2010 yılında vuku bulmuş ve faturanın defterlere kaydedildiği tarihte vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmıştır. 164
Kanun seviyesinde yapılan bu düzenlemeler irdelendiğinde karşımıza çıkan soruları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: - Faturanın yasal defterlere kaydedildiği tarihin, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılından sonraki bir tarih olması nedeniyle indirim konusu yapılamayan KDV ye ilişkin nasıl bir işlem yapılacaktır? - Fatura tarihi ile yasal defterlere kayıt tarihi arasında kanunda öngörülenden daha uzun bir süre bulunması hususunun KDV indirimi hakkına etkisi bulunmakta mıdır? - Özel hesap dönemi kullanan mükelleflerde durum ne olacaktır? 2.1-Vergiyi Doğuran Olayın Vuku Bulduğu Takvim Yılı Aşılmış Olması Nedeniyle İndirim Konusu Yapılamayan KDV Yukarıda da değinildiği üzere mükellefler yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV den, kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV yi indirebilirler. İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir. Buna göre mükellefler vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşıldıktan sonra, yasal defterlerine kaydetmiş olsalar dahi, faturada yazan KDV yi indirmeye hakları bulunmamaktadır. KDV Kanunu nun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan hükümler mükellefler açısından bir zorunluluk değil haktır. Bu husus.. faaliyetlerine ilişkin olarak aşağıdaki vergileri indirebilirler. ifadesinde kendini açıkça göstermektedir. Dolayısıyla burada ihtiyari bir durum söz konusudur. Her ne kadar mantık kurallarına uymasa da dileyen mükellefler bu haklarını kullanmayabilirler. Aynı Kanunun 58 inci maddesinde ise mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV ile mükellefçe indirilebilecek KDV, gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilemeyeceği belirtilmiştir. Bu hüküm dolaylı olarak indirim konusu yapılamayan KDV nin gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilebileceğini söylemektedir. 165
Bu noktada 58 inci madde ile 29/3 maddede yer alan indirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir. hükmü birlikte dikkate alındığında, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılması nedeniyle indirilemeyen KDV nin, yasal defterlere kaydedilmek koşuluyla takip eden dönem gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak dikkate alınabileceği sonucuna varılmaktadır. 2.2-Fatura Tarihi ile Kayıt Tarihi Arasında Kanunda Öngörülenden Daha Uzun Bir Süre Bulunması Hususunun KDV İndirimi Hakkına Etkisi Bulunmakta Mıdır? Konuya ilişkin olarak 23 seri no lu KDV Genel Tebliği nin H-Vergi İndirimi başlıklı bölümünün 3-İndirim Zamanı alt başlığı altında yapılan açıklamalar aşağıdaki gibidir. 3065 sayılı KDV Kanunu nun 29 uncu maddesine eklenen 3 üncü fıkra ile indirim hakkı vergiye doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla ilgili vesikaların kanuni defterlere kayıt edildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği hükme bağlanmıştır. Bilindiği üzere, Vergi Usul Kanunu nun kayıt nizamına ilişkin 219 uncu maddesinin a bendinde; Mualemelerin işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin intizam ve vuzuhunu bozmayacak bir zaman zarfında kaydedilmesi şarttır. Bu gibi kayıtların on günden fazla geciktirilmesi caiz değildir. hükmü yer almaktadır. Aynı Kanununun 352/I-6 ncı maddesinde ise bu hükme aykırı hareket edilmesi halinde, 1 inci derece usulsüzlük cezası uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, fatura ve benzeri vesikalar 10 gün içinde defterlere kaydedilebilecek, indirim hakkı ise vesikaların kanuni defterlere kayıt edildiği vergilendirme döneminde kullanılabilecektir. Ancak bu indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu yıl içinde kullanılması yani yılın aşılmaması gerekir. Meselâ; 28 Ağustos 1986 tarihli alış faturasının 10 günlük süreyi aşmayacak şekilde 5 Eylül 1986 tarihinde deftere kayıt edilmesi halinde faturada gösterilen KDV Eylül 1986 dönemi işlemlerine dâhil edilerek indirim konusu yapılabilecektir. 166
Mükelleflerin alış ve giderlerine ilişkin vesikaların kendi iradeleri dışındaki sebeplerle işletmeye kayıt süresi geçtikten sonra intikal etmesi halinde, ispat ve tevsik edilmek şartıyla olayın mücbir sebep olarak kabul edilmesi ve vesikaların kayıt süresinden sonra kayda alınması mümkündür. Mükellefler bu suretle belgeleri kanuni sürenin geçmesinden sonra defter kayıtlarına almaları halinde de fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilen KDV bu belgelerin kanuni defterlere kayıt edildiği vergilendirme döneminde indirim konusu yapılabilecektir. Mesela; yukarıda sözü edilen 28 Ağustos 1986 tarihli faturanın 16 Ekim 1986 tarihinde deftere kayıt edilmesi halinde Ekim 1986, 4 Kasım 1986 tarihinde deftere kayıt edilmesi halinde de Kasım 1986 vergilendirme dönemlerinde indirim konusu yapılabilecektir. Ancak her halükarda 1986 yılının içinde kesilen faturanın o yıl defterine kayıt edilip, yine o yılda indirim konusu yapılması gerekmekte olup, yukarıdaki örnekte belirtilen faturada yer alan verginin Ocak 1987 veya müteakip vergilendirme dönemlerinde indirimi söz konusu olamayacaktır. Ancak Vergi Usul Kanunun kayıt nizamı hükümlerine uyulmaması halinde anılan Kanunda belirtilen müeyyidelerin uygulanacağı tabiidir. Görüleceği üzere Tebliğ hükümleri oldukça açıktır. Vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılının aşılmaması ön koşuluyla, fatura tarihi ile yasal defterlere kayıt tarihi arasında kanunda öngörülenden daha uzun bir süre olmasının KDV indirim hakkına etkisi bulunmamaktadır. Örneğin 20.09.2010 tarihli faturanın 213 sayılı Vergi Usul Kanunu nun 219 uncu maddesinde yer alan 10 günlük süre geçtikten sonra, 18.11.2010 tarihinde, defterlere kayıt edilmesi durumunda söz konusu faturada yazan KDV tutarı, Kasım/2010 dönemi için verilecek beyannamede indirim konusu yapılabilecektir. Bununla beraber kayıt zamanına ilişkin 213 sayılı VUK un 219 uncu maddesinde yer alan zorunluluklara uyulmaması halinde bu husus 352/I-6 maddeye göre usulsüzlük cezasını gerektirmektedir. 2.3-Özel Hesap Dönemi Kullanan Mükelleflerin Durumu Özel hesap dönemi kullanan mükelleflerin alış ve giderler için ödedikleri KDV nin indirim zamanına ilişkin açıklamalara 15 sıra no lu KDV Sirkülerinde yer verilmiştir. Söz konusu sirkülerde yapılan açıklamalar aşağıdaki gibidir: 167
1-Giriş: Bakanlığımıza intikal eden olaylardan, gelir veya kurumlar vergisi yönünden özel hesap dönemi tayin olunan mükelleflerin geçmiş takvim yılına ait alış faturalarında gösterilen KDV yi bir sonraki yılda ve hesap dönemi kapanmadan indirim konusu yapıp yapamayacakları konusunda tereddüte düştükleri anlaşılmaktadır. 2-KDV de İndirim: KDV Kanunu nun 29 uncu maddesine 3297 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle eklenen 3 üncü fıkrada indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği hükme bağlanmıştır. KDV Kanunu nun 29 uncu maddesine 3297 sayılı Kanunla eklenen fıkranın gerekçesinde ise KDV mükelleflerinin indirim haklarını geç kullanmalarının lehlerine olmadığı, belirtilerek gelir ve kurumlar vergisi uygulamaları ile paralellik sağlamak bakımından indirim hakkı kullanımının takvim yılı ile sınırlandığı ifade edilmiştir. Öte yandan, Vergi Usul Kanunu nun 174 üncü maddesinde Hesap dönemi normal olarak takvim yılıdır. Şu kadar ki, takvim yılı dönemi faaliyet ve muamelelerinin mahiyetine uygun bulunmayanlar için, bunların müracaatı üzerine Maliye Bakanlığı 12 şer aylık özel hesap dönemleri belli edebilir. denilmiştir. 3-Özel Hesap Dönemi Tayin Olunan Mükelleflerce İndirim Hakkının Kullanılması: Bu hüküm ve açıklamalara göre, hesap dönemi takvim yılı olan mükellefler indirim haklarını yıl içinde kullanabildiklerinden, gelir veya kurumlar vergisi bakımından özel hesap dönemine tabi olan KDV mükelleflerinin de yüklendikleri KDV yi özel hesap dönemini aşmamak şartıyla belgelerin kanuni defterlere kaydedildiği tarihte indirmeleri mümkün bulunmaktadır. 168
Görüleceği üzere özel hesap dönemi kullanan mükellefler satın aldıkları mal ve hizmetler ile giderlerine ilişkin ödedikleri KDV yi özel hesap dönemi aşılmamak koşuluyla indirim konusu yapabilmektedirler. Örneğin hesap dönemi 01.09.2010-31.08.2011 tarihleri arası olan bir mükellef 26.11.2010 tarihli alış faturasını 04.12.2010 tarihinde yasal defterlerine kaydetmesi durumunda faturada yazan KDV yi Aralık/2010 beyannamesinde indirim konusu yapabilecektir. Aynı mükellef 29.08.2011 tarihli alış faturasını 07.09.2011 tarihinde yasal defterlerine kaydetmesi durumunda faturada yazan KDV tutarını ne Ağustos/2011 ne de Eylül/2011 dönemi için vereceği KDV beyannamesinde indirim konusu yapabilecektir. Zira faturanın yasal defterlere kaydedildiği tarihte hesap dönemi aşılmıştır. 3-KONUYA İLİŞKİN MUKTEZALAR 3.1-İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı nın 08.05.2006 Tarih ve B.07.1.GİB.4.35.17.01 /KDV.02.401/3981 Sayılı Muktezası İlimiz.. Vergi Dairesi Müdürlüğü nün vergi numaralı mükellefi.. A.Ş. tarafından Başkanlığımıza verilen 31.03.2006 tarihli dilekçe ve eklerinin birer örneği gönderilerek, KDV Kanunu nda, ilgili takvim yılından sonraki dönemde gelen ve geldiği dönemdeki kayıtlara intikal ettirilen faturalarda yer alan tutarların Gelir ve Kurumlar Vergisinden indirim yapılabileceğine ilişkin hüküm bulunup bulunmadığı hususunda adı geçen mükellefe verilecek cevaba esas olmak üzere KDV yönünden Müdürlüğümüz görüşünün bildirilmesi istenilmektedir... Yukarıda belirtilen Kanun hükümleri ve Genel Tebliğde yapılan açıklamalar uyarınca, ilgili takvim yılından sonraki dönemde gelen ve geldiği dönemdeki kayıtlara intikal ettirilen ancak, vergi dâhil toplam bedel üzerinden düzenlenen faturalarda yer alan tutarların Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre kazancın tespitinde indiriminin mümkün bulunması halinde, toplam tutar içinde yer alan KDV nin de Gelir ve Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmaktadır. 169
3.2-Gaziantep Vergi Dairesi Başkanlığı nın 30.06.2006 tarih ve B.07.1.GİB.4.27.15. 01/06-515-23/30.06.2006 Sayılı Muktezası İlgide kayıtlı dilekçenizde.. Vergi Dairesinin vergi numarasında kayıtlı kurumlar vergisi mükellefi şirket olduğunuzu, şirketinize 23.12.2005 tarihinde 1 adet kamyon, 2 adet çekici ve 2 adet yarı römork satın aldığınızı, söz konusu araçların alış faturalarının 23.12.2005 tarihini gösterdiğini, araçların faturalarının 2005 yılı Aralık ayında defter kayıtlarınıza intikal ettirildiğini, ancak araçların trafik işlemlerinin uzaması nedeniyle 2005 yılı Aralık ayı KDV beyannamesinde indirim konusu yapılamadığını, araçların alımı sırasında ödenen KDV tutarının 54.974,52 TL olduğunu, 31.01.2006 tarihinde vergi dairenize düzeltme beyannamesi vermek istediğinizde vergi dairesi yetkililerince düzeltme beyannamesinin işleme konulması hususunda tereddüt hasıl olduğu belirtilerek 2005 yılı içinde alınan ancak 2005/12 dönem KDV beyannamesinde indirim konusu yapılamayan araç alımlarında ödenen katma değer vergilerinin 31.01.2006 tarihli düzeltme beyannamesi ile indiriminin mümkün olup olmadığı hususunda bilgi verilmesi istenilmektedir... Buna göre 2005 yılı içinde şirketinize alınan araçlar için ödenen fakat sehven 2005/12 dönem KDV beyannamesinde indirim konusu yapılamayan KDV nin, belgelerin 2005 yılında yasal defterlerinize kaydedildiğinin ispatlanması şartıyla düzeltme beyannamesiyle indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır. Ancak söz konusu verginin 2005 yılında yasal defterlerinize kaydedilmemiş olması halinde takvim yılının aşılmış olması nedeniyle düzeltme beyannamesiyle indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. Öte yandan, yeni hesap döneminde kayıtlara intikal ettirilmiş olması halinde bu dönem kurumlar vergisinin tespiti yönünden mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır 3.3-Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı nın 23.03.2009 Tarih ve B.07.1.GİB. 04.99.16.01/2-MUK-445 Sayılı Muktezası 3065 sayılı KDV Kanunu nun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasında, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan 170
KDV den, bu Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV yi indirim konusu yapabilecekleri belirtilmiştir. Maddenin üçüncü fıkrası gereğince indirim hakkı, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilmektedir. Öte yandan konuya ilişkin olarak yayımlanan 23 seri no lu KDV Genel Tebliği nin Vergi İndirimi başlıklı bölümünde, indirim zamanı indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla ilgili vesikaların kanuni defterlere kayıt edildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği hükme bağlanmıştır. Buna göre, 2008 yılı ile ilgili olarak hesap dönemi kapandıktan sonra alınan faturalara ilişkin KDV nin, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu hesap dönemi aşıldığından, indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. Diğer taraftan, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu nun 6 ncı maddesinde kurumlar vergisinin, mükellefin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanunu nun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. Ticari kazancın tespitinde iki temel ilke geçerlidir. Bunlar dönemsellik ve tahakkuk esası ilkeleridir. Vergi uygulamaları açısından tahakkuk ve dönemsellik ilkeleri gereğince, her gelir veya gider unsuru ait olduğu hesap döneminin kazancının tespitinde dikkate alınmalıdır. Bu çerçevede, hesap dönemi kapandıktan sonra gelen faturalarda yer alan tutarlar, şirketinizce tahakkuk ettirildikleri dönemin gideri olarak değerlendirilecektir. Ayrıca söz konusu faturalarda yer alan ve indirim konusu yapılamayan KDV tutarının maliyet veya gider unsuru olarak dikkate alınması mümkündür. Bu tutarların gider olarak dikkate alınması halinde, ilgili oldukları döneme ilişkin kurum kazancının tespitinde dikkate alınmaları gerekmektedir. 171
3.4-İstanbul Defterdarlığı nın 25.01.2006 Tarih ve KDV.MUK. B.07.1.GİB.4.34.17. 01.29./431 Sayılı Muktezası İlgi dilekçenizde,... özel hesap dönemine sahip şirketinize kesilen...dönemine ait faturaların...kdv beyannamesi verildikten sonra şirketinize ulaşması nedeniyle tarafınızca ödenen KDV nin gider olarak kabul edilip edilmeyeceği hususunda Başkanlığımız görüşü sorulmaktadır. 3065 sayılı KDV Kanunu nun 29/1. maddesinde mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV den, bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV yi indirebilecekleri, 34 üncü maddesinde ise yurtiçinden sağlanan veya ithal edilen mal ve hizmetlere ait KDV nin, alış faturası veya benzeri vesikalar üzerinden ayrıca gösterilmek ve kanuni defterlere kaydedilmek suretiyle indirilebileceği hüküm altına alınmıştır. Diğer taraftan, 29/3 maddesi gereğince indirim hakkı, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği takvim yılı aşılmamak şartıyla ilgili vesikaların kanuni defterlere kayıt edildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir. Konuya ilişkin olarak yayımlanan 23 seri no lu KDV Genel Tebliği nin, Vergi İndirimi başlıklı bölümünde indirim zamanı indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla ilgili vesikaların kanuni defterlere kayıt edildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği hükme bağlanmıştır. Bu açıklamalara göre, indirime konu verginin fatura ve benzeri belgelerde ayrıca gösterilmesini ve alış belgelerinin yasal defterlere kaydedilmiş olmasını, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği takvim yılının aşılmaması gerekmektedir. KDV Kanunu nun 58 inci maddesinde; Mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV ile mükellefçe indirilebilecek KDV, gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilmez. hükmü yer almaktadır. Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu nun 174 üncü maddesinde Defterler hesap dönemi itibariyle tutulur. Kayıtlar her hesap dönemi sonunda kapatılır ve ertesi dönem başında yeniden açılır. Hesap dönemi 172
MALİ normal olarak takvim yılıdır. Şu kadar ki, takvim yılı dönemi faaliyet ve muamelelerinin mahiyetine uygun bulunmayanlar için, bunların müracaatı üzerine Maliye Bakanlığı nca 12 şer aylık özel hesap dönemleri belli edilir. Bu maddeye göre özel hesap dönemi tayin edilenlerden ticari ve zırai kazançları hesap dönemlerinin kapandığı takvim yılının kazancı sayılır hükmü yer almaktadır. Buna göre,... dönemine ilişkin olarak düzenlenen, ancak gecikme nedeniyle... dönemi beyannamesi verildikten (özel hesap dönemi kapandıktan sonra) sonra gelen satıcı faturalarının takvim yılı aşılmış olması nedeniyle indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. Ancak, yeni hesap döneminde kayıtlara intikal ettirilmiş olması halinde bu dönem kurumlar vergisinin tespiti yönünden mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır. 4-SON SÖZ Mükellefler yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV den, kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV yi indirebilmektedirler. İndirim hakkının bir diğer koşulu söz konusu belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olmasıdır. Bu şartlar altında mükellefler indirim hakkını vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla kullanabilmektedirler. Takvim yılı yerine özel hesap dönemi kullanan mükelleflerde indirim hakkı özel hesap dönemiyle sınırlandırılmıştır. Takvim yılını veya özel hesap dönemini geçiren mükellefler indirim konusu yapamadıkları KDV yi takip eden dönemde işin mahiyetine göre maliyet ya da gider unsuru olarak dikkate alacaklardır. 173
MALİ KAYNAKÇA KDVK-15/2004-15 No.lu Katma Değer Vergisi Sirküleri (05.05.2004). T.C. Yasalar (10.01.1961). 213 sayılı Vergi Usul Kanunu. Ankara: Resmî Gazete (10703) T.C. Yasalar (02.11.1984). 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu. Ankara: Resmi Gazete (18563) T.C. Yasalar (18.07.1986). 23 Seri No.lu KDV Genel Tebliği. Ankara: Resmî Gazete (19168) 174