1 TÜRK PLASTĠK SEKTÖRÜ 2009 YILI DEĞERLENDĠRMESĠ ve 2010 YILI BEKLENTĠLERĠ PLASTĠK HAMMADDE Barbaros Demirci Genel Müdür PAGEV / PAGDER Plastik Hammadde Üretimi : 2009 yılında plastik hammadde üretiminin 670.000 ton olarak gerçekleģtiği ve toplam plastik hammadde üretimi içinde AYPE, YYPE, PVC ve PP nin payının 2008 düzeyinde kaldığı tahmin edilmektedir. Plastik Hammadde Ġthalatı : Plastik Hammadde Yerli Üretimi / 1 ( Ton ) 2009 LDPE ( AYPE ) 185.000 LDPE ( AYPE- T ) 121.000 HDPE ( YYPE) 84.000 S - PVC 153.000 PP - HOMOPOLİMER 127.000 Toplam 670.000 Kaynak : PETKĠM ( Tahmini ) Toplam Üretimin Ġçinde Plastik Hammaddelerin Payı ( % ) 2009 LDPE ( AYPE ) 27,6 LDPE ( AYPE- T ) 18,0 HDPE ( YYPE ) 12,6 S PVC 22,9 PP - HOMOPOLİMER 18,9 Toplam 100 Kaynak : PETKĠM ( Tahmini ) 2009 yılında 3,9 milyon ton plastik hammaddesi ithalatı yapılmıģ olup, plastik hammadde ithalatına 5,3 milyar dolar döviz ödenmiģtir. 2009 yılında plastik hammadde ithalatı 2008 yılına kıyasla ton bazında % 0,1 dolar bazında da % 27,6 azalmıģtır. Plastik hammadde ithalatının dolar bazında çok büyük oranda gerilemesinin baģlıca nedeni, 2009 yılında, 2008 e kıyasla plastik hammadde ithal fiyatlarının ortalama % 21,1 düģmüģ olmasıdır. 1 Resmi olarak üretimin açıklanmaması nedeniyle PETKĠM in 2009 yılında % 95 KKO nı ile çalıģtığı ve hammadde bazında oranın aynı kaldığı varsayılmıģtır.
2 GTĠP Bazında Plastik Hammadde Ġthalatı ( 2008 2009 Kıyaslaması ) TON 1.000 ABD $ GTĠP NO 2008 2009 % ArtıĢ 2008 2009 % ArtıĢ 3901 847.335 895.331 5,7 1.559.184 1.155.865-25,9 3902 1.138.823 1.180.690 3,7 2.025.208 1.405.378-30,6 3903 370.250 373.629 0,9 683.795 493.985-27,8 3904 700.283 657.872-6,1 903.835 604.113-33,2 3905 26.558 23.527-11,4 78.639 60.727-22,8 3906 116.042 111.215-4,2 275.609 232.462-15,7 3907 409.000 393.790-3,7 941.414 692.569-26,4 3908 53.173 43.857-17,5 172.660 126.032-27,0 3909 131.274 114.096-13,1 388.156 285.712-26,4 3910 14.498 14.736 1,6 92.846 83.304-10,3 3911 14.964 15.494 3,5 46.462 39.227-15,6 3912 21.732 19.312-11,1 119.631 96.667-19,2 3913 2.217 1.684-24,0 15.288 12.059-21,1 3914 3.758 3.368-10,4 10.469 8.475-19,0 3915 10.848 7.151-34,1 7.738 3.776-51,2 Plastik Hammadde Top. 3.860.755 3.855.754-0,1 7.320.932 5.300.349-27,6 Kaynak : TUĠK Chemorbis Tipler Ġtibariyle Plastik Hammadde ithalatı ( 2008 2009 ) 2007 2008 2009 % DeğiĢim 2009 / 2008 S-PVC 653.546 612.248 568.204-7,2 E-PVC 47.385 44.353 49.353 11,3 PVC TOPLAM 700.931 656.601 617.557-5,9 HDPE 438.113 424.348 456.526 7,6 LDPE 179.990 164.854 155.286-5,8 LLDPE 182.461 174.126 206.931 18,8 PE TOPLAM 800.564 763.328 818.743 7,3 PP Homopolimer 869.330 804.944 839.171 4,3 PP Kopolimer 318.353 327.486 322.814-1,4 PP TOPLAM 1.187.683 1.132.430 1.161.985 2,6 EPS 84.352 66.913 62.858-6,1 GPPS + HIPS 245.023 205.283 217.044 5,7 PS TOPLAM 329.375 272.196 279.902 2,8 PET Tekstil 61.671 70.062 44.431-36,6 PET ġiģe 87.396 104.761 125.768 20,1 PET TOPLAM 149.067 174.823 170.199-2,6 ABS 66.284 63.915 63.474-0,7 DĠĞERLERĠ 778.489 797.462 743.894-6,7 TOPLAM ĠTHALAT 4.012.393 3.860.755 3.855.754-0,1 Kaynak : Chemorbis Türkiye, 80 in üzerinde ülkeden plastik hammadde ithalatı yapmakta olup, toplam ithalatın miktar bazında yaklaģık % 60 ı, değer bazında da % 63 ü 10 ülkeden yapılmaktadır. 2008 ve 2009 yıllarında toplam plastik hammadde ithalatında ilk 3 sırayı Almanya, Belçika ve S. Arabistan almıģtır.
3 Plastik Hammadde Ġthalatı Yaptığımız Ġlk 10 Ülke 2008 2009 ÜLKE ADI KG $ ÜLKE ADI KG $ ALMANYA 335.476.869 845.158.213 ALMANYA 332.326.607 641.419.031 BELÇİKA 299.072.914 605.560.943 BELÇİKA 312.428.528 455.609.928 SUUDİ ARABİSTAN 353.683.427 570.092.064 SUUDİ ARABİSTAN 384.716.371 422.537.867 HOLLANDA 172.294.888 403.150.524 HOLLANDA 208.765.064 333.081.758 İTALYA 183.883.580 401.558.333 FRANSA 212.556.265 303.504.340 FRANSA 192.216.965 390.423.584 İTALYA 152.926.277 277.358.041 GÜNEY KORE 200.531.505 376.737.035 GÜNEY KORE 166.600.469 236.303.205 İSPANYA 177.250.233 366.161.900 A.B.D. 178.114.519 208.850.012 A.B.D. 172.398.797 300.584.523 İSPANYA 132.882.596 207.006.075 İSRAİL 170.771.028 288.128.063 İSRAİL 160.771.453 189.912.583 Kaynak : TUĠK Plastik Hammadde Ġhracatı : 2009 yılında Türkiye nin plastik hammadde ihracatı 381.000 ton ve 532 milyon dolar olarak gerçekleģmiģ olup, ihracat 2008 yılına kıyasla miktar bazında % 7,3 artarken, dolar bazında ise % 13,4 gerilemiģtir. Miktar bazında artarken değer bazında gerilemesinin baģlıca nedeni, 2009 yılında plastik hammadde ihraç fiyatlarının ortalama % 19,3 düģmüģ olmasıdır. GTĠP Bazında Plastik Hammadde Ġhracatı ( 2008 2009 Kıyaslaması ) TON 1.000 ABD $ GTĠP NO 2008 2009 % ArtıĢ 2008 2009 % ArtıĢ 3901 57.197 55.555-2,9 92.130 63.422-31,2 3902 24.828 21.481-13,5 51.328 35.519-30,8 3903 3.671 2.289-37,6 7.162 3.738-47,8 3904 17.063 24.738 45,0 22.251 26.722 20,1 3905 11.935 13.380 12,1 15.239 13.013-14,6 3906 91.414 108.319 18,5 128.716 129.584 0,7 3907 74.541 84.873 13,9 170.430 158.495-7,0 3908 5.688 3.139-44,8 17.755 8.793-50,5 3909 30.733 27.987-8,9 58.279 43.870-24,7 3910 2.378 3.081 29,6 8.176 8.741 6,9 3911 167 191 14,8 496 530 6,8 3912 22.541 24.521 8,8 30.366 30.573 0,7 3913 163 139-15,0 670 495-26,1 3914 59 67 12,4 115 226 97,4 3915 12.740 11.318-11,2 10.901 7.829-28,2 Plastik Hammadde Top. 355.119 381.077 7,3 614.011 531.548-13,4 Kaynak : TUĠK 2009 yılında plastik ham madde ihracatında Almanya, Mısır ve Rusya Fed.ilk 3 sırayı almıģtır. 10 Ülkeye yapılan ihracat toplam plastik hammadde ihracatımızın % 53 ünü oluģturmuģtur.
4 2009 Yılında Plastik Hammadde Ġhracatı Yaptığımız Ġlk 10 Ülke Plastik Hammadde Arzı : Ülke KG $ ALMANYA 34.441.442 57.468.560 MISIR 38.647.337 42.431.536 RUSYA FEDERASYONU 13.431.571 32.613.694 UKRAYNA 13.114.047 27.134.680 YUNANĠSTAN 28.065.493 25.937.948 BULGARĠSTAN 21.486.426 22.723.258 ĠTALYA 16.199.372 21.533.092 ĠRAN (ĠSLAM CUM.) 10.001.264 19.687.904 AZERBEYCAN-NAHCIVAN 12.818.730 18.846.725 ROMANYA 14.079.755 16.948.888 10 ÜLKE TOPLAMI 202.285.435 285.326.285 DĠĞER 140 ÜLKE TOPLAMI 178.910.843 246.509.659 GENEL TOPLAM 381.196.278 531.835.944 Kaynak : TUĠK 2009 yılında plastik hammadde arzı 4.526.000 ton olarak gerçekleģmiģ ve 2008 yılına kıyasla % 0,1 azalmıģtır. Toplam Plastik Hammadde Arzı ( 1.000 Ton ) 2008 2009 % ArtıĢ - AzalıĢ Üretim 670 670 - Ġthalat 3.861 3.856-0,01 Toplam Arz 4.531 4.526-0.01 Plastik sektöründe hammadde de dıģa bağımlılık önemini korumaktadır. Nitekim 2009 yılında toplam hammadde arzı içinde yerli üretimin payı % 15 ithalatın payı ise % 85 olarak gerçekleģmiģtir. Yerli üretimin toplam arz içindeki payı, PP de % 10, PVC de % 20 ve PE de % 32 olarak gerçekleģmiģ olup bunların dıģındaki tüm plastik hammaddeler % 100 oranında ithalatla karģılanmaktadır. Toplam Plastik Hammadde Arzı Ġçinde Üretim ve Ġthalatın Payı ( Ton ) ĠTHALAT ÜRETĠM TOPLAM ARZ 2008 2009 2008 2009 2008 2009 PP 1.132.430 1.161.985 126.919 126.919 1.259.349 1.288.904 PE 763.328 818.743 389.712 389.712 1.153.040 1.208.455 PVC 657.236 617.557 153.369 153.369 810.605 770.926 PS 272.196 279.902 272.196 279.902 PET 174.823 170.199 174.823 170.199 ABS 63.915 63.474 63.915 63.474 DĠĞERLERĠ 796.831 743.894 796.831 743.894 TOPLAM 3.860.759 3.855.754 670.000 670.000 4.530.759 4.525.754 Kaynak: TUĠK - PETKĠM
5 Toplam Plastik Hammadde Arzı Ġçinde Üretim ve Ġthalatın Payı ( % ) ĠTHALAT ÜRETĠM 2008 2009 2008 2009 PP 90 90 10 10 PE 66 68 34 32 PVC 81 80 19 20 PS 100 100 0 0 PET 100 100 0 0 ABS 100 100 0 0 DĠĞERLERĠ 100 100 0 0 TOPLAM 85 85 15 15 Kaynak : Chemorbis 2009 yılında toplam plastik hammadde arzı içinde PP % 28 ile en yüksek kalemi oluģturmuģtur. Bunu % 26 ile PE ve % 16 ile PVC takip etmiģtir. PS nin payı % 4, PET in payı % 4 ve ABS nin payı da % 1 dir. Cinsler Ġtibariyle Plastik Hammadde Arzı ( % Pay ) ABS 1% Diğerleri 16% PET 4% PVC 17% PS 6% PE 27% PP 29% PLASTĠK MAMUL : Kurulu Kapasite : Plastik sektöründe 6.000 civarında firma, yüzlerce çeģit mamul üretmektedir. Firmalar üretim kapasitelerini, ton, metre, m 2, m 3 adet veya çift olarak değiģik birimlerle belirlediklerinden, kurulu kapasitenin sadece tek bir birim bazında tarifini yapmak mümkün olamamaktadır. 2005 2009 yılları arasında plastik sektörünün % 88 i ithal olmak üzere 2,5 milyar dolarlık makine teçhizat yatırımı yaptığı bilinmektedir. Bu yatırımların tevsi, modernizasyon, dar boğaz giderme, yenileme amaçları ile yapıldığı ve sektörün üretim kapasitesinin hızla artmasına neden olduğu bilinmektedir. 2009 yılında da, geçmiģ yıllardaki büyüme hızı dikkate alınarak sektörün 332 milyon dolar makine ve teçhizat yatırımı yaparak kurulu kapasitesini en az 6,8 milyon tona çıkardığı tahmin edilmektedir.
6 TOBB veri tabanına göre Türk plastik sektörüne kayıtlı 5.132 adet firma mevcut olup, bu firmaların kapasite raporlarına göre sektörde; 11,9 milyar adet, 190 milyon çift, 1 milyar metre, 3,5 milyar m 2, 26 milyon m 3 ve 3,5 milyon ton kurulu kapasite mevcuttur. Plastik Mamul Üretimi : Raporda, sektörün ton bazında toplam üretimi, yerli plastik hammadde üretimi ile ithal plastik hammadde toplamına ilave edilen % 10 luk miktar ( plastik mamul üretiminde kullanılan katkı maddeleri ve küçük miktarda da olsa üretilen mühendislik plastikleri ) olarak bulunmaktadır. Bu Ģekilde yapılan yaklaģımla eriģilen plastik mamul üretimi aģağıdaki grafikte verilmektedir. 2009 yılındaı 5,1 milyon ton üretim gerçekleģmiģ olup toplam üretim 2008 yılına kıyasla aynı düzeyde kalmıģtır. AB ülkeleri plastik sektörlerindeki yıllık büyüme tahminleri baz alınarak, 2009 yılında Türk Plastik sektörünün AB ülkeleri içinde proses kapasitesi ile en az 5.nci sırasını koruduğu tahmin edilmektedir. Plastik Mamul Ġthalatı : 2009 yılında 343.000 ton plastik mamul ithalatı yapılmıģ olup, plastik mamul ithalatına da 1,8 milyar dolar ödenmiģtir. 2009 yılında plastik mamul ithalatı ton bazında % 11 dolar bazında ise % 14 gerilemiģtir.
7 GTĠP Bazında Plastik Mamul Ġthalatı ( 2008 2009 Kıyaslaması ) TON 1.000 ABD $ 2008 2009 % ArtıĢ 2008 2009 % ArtıĢ 3916 11.993 9.396-21,7 58.073 40.738-29,9 3917 23.947 17.027-28,9 182.984 143.850-21,4 3918 25.249 37.654 49,1 57.089 185.287 224,6 3919 31.216 32.327 3,6 186.638 163.112-12,6 3920 144.309 124.636-13,6 562.011 452.983-19,4 3921 40.002 35.887-10,3 175.266 137.441-21,6 3922 2.733 2.267-17,0 31.611 25.320-19,9 3923 35.434 26.549-25,1 203.016 150.027-26,1 3924 8.681 7.354-15,3 59.911 51.169-14,6 3925 5.737 6.898 20,2 40.279 32.670-18,9 3926 56.640 43.419-23,3 507.588 395.890-22,0 Plastik Mamul Toplamı 385.940 343.414-11,0 2.064.465 1.778.487-13,9 Kaynak : TUĠK ĠMMĠB 2008 yılında 112 ülkeden plastik mamul ithalatı yapılmıģ ancak ilk 20 ülke toplam ithalatın % 90 ını oluģturmuģtur. Plastik Mamul Ġthalatımızda Ġlk 20 Ülke ( $ ) ÜLKE ABD $ ÜLKE ABD $ Almanya 302.770.898 Tayvan 24.898.994 Çin 230.175.616 İsviçre 22.171.535 İtalya 164.987.399 Yunanistan 20.959.094 Fransa 128.069.915 İsrail 19.938.565 İngiltere 61.724.600 Hollanda 19.602.834 Güney Kore 61.169.442 Avusturya 15.203.833 A.B.D. 52.855.727 Çek Cumhuriyeti 13.537.294 Belçika 49.708.607 Mısır 12.951.754 İspanya 39.781.919 İsveç 12.830.358 Japonya 34.929.386 Polonya 12.291.444 Plastik Mamul Ġhracatı: Kaynak : TUĠK ĠMMĠB 2009 yılında 923.000 ton plastik mamul ihraç edilerek 2,6 milyar dolar döviz kazanılmıģtır. 2008 yılına kıyasla plastik mamul ihracatı ton bazında % 1,9, döviz bazında da % 13 azalmıģ olup, bu durum, Türkiye nin 2009 yılında maliyet artıģlarını ihracat fiyatlarına yeterince yansıtamadığını göstermektedir. 2009 yılında plastik mamul ortalama birim ihraç fiyatları % 14 düģmüģtür.
8 Cinsler Ġtibariyle Plastik Mamul Ġhracatı TON 1.000 ABD $ GTİP NO 2.008 2009 % ArtıĢ 2.008 2009 % ArtıĢ 3916 142.702 106.057-25,7 328.379 217.241-33,8 3917 219.121 249.032 13,7 646.267 582.039-9,9 3918 13.742 12.133-11,7 38.863 49.039 26,2 3919 7.842 10.075 28,5 48.021 67.351 40,3 3920 166.417 148.401-10,8 561.173 432.984-22,8 3921 43.670 46.916 7,4 167.082 161.790-3,2 3922 15.219 14.109-7,3 74.714 63.183-15,4 3923 166.522 172.874 3,8 477.276 434.714-8,9 3924 53.828 52.624-2,2 188.829 165.886-12,2 3925 75.330 75.917 0,8 230.126 229.845-0,1 3926 35.833 34.404-4,0 187.654 167.685-10,6 MAMUL TOPLAMI 940.225 922.541-1,9 2.948.384 2.571.757-12,8 Kaynak : TUĠK ĠMMĠB ĠMMĠB verilerine göre, plastik ve mamulleri ( hammadde dahil ) ihracatı 2009 yılında toplam kimya sektör ihracatı içinden % 34 pay almıģ ve ilk sıraya yerleģmiģtir. Kimya Sektör Ġhracatı Ġçinde Plastik Sektör Ġhracatının Yeri MAL GRUBU 2008 2009 2008 - % Pay 2009 - % Pay PLASTĠKLER VE MAMÜLLERĠ 3.707.718.064 3.233.828.008 27,27 33,95 MĠNERAL YAKITLAR,MĠNERAL YAĞLAR VE ÜRÜNL 5.152.497.823 2.323.904.747 37,90 24,40 SABUN VE YIKAMA MÜSTAHZARLARI 678.956.091 659.716.703 4,99 6,93 KAUÇUK,KAUÇUK EġYA 858.919.257 650.348.166 6,32 6,83 ANORGANĠK KĠMYASALLAR 683.837.046 545.753.649 5,03 5,73 BOYA,VERNĠK,MÜREKKEP 460.088.251 441.260.596 3,38 4,63 UÇUCU YAĞLAR,KOZMETĠKLER 461.869.083 428.651.443 3,40 4,50 ECZACILIK ÜRÜNLERĠ 433.636.450 415.686.726 3,19 4,36 ORGANĠK KĠMYASALLAR 483.656.940 354.310.691 3,56 3,72 MUHTELĠF KĠMYASAL MADDELER 328.718.518 278.358.718 2,42 2,92 GÜBRELER 230.168.523 85.549.763 1,69 0,90 YAPIġTIRICILAR, TUTKALLAR, ENZĠMLER 72.193.936 77.565.631 0,53 0,81 BARUT,PATLAYICI MADDELER VE TÜREVLERĠ 24.464.360 16.621.461 0,18 0,17 FOTOĞRAFÇILIK VE SĠNEMACILIKTA KULLANILA 12.171.475 11.426.912 0,09 0,12 ĠġLENMĠġ AMYANT VE KARIġIMLARI,MAMÜLLERĠ 2.562.132 2.176.191 0,02 0,02 GLĠSERĠN,BĠTKĠSEL MAMÜLLER,DEGRA,YAĞLI M 2.586.150 575.352 0,02 0,01 TOPLAM 13.594.044.099 9.525.734.757 100,00 100,00 Kaynak : ĠMMĠB Plastik mamuller yaklaģık 200 ülkeye ihraç edilmektedir. 2008 yılında Rusya Fed., Romanya, Almanya, Ukrayna, Irak plastik mamul ihraç edilen ilk 5 ülke konumunda iken, 2009 yılında Libya, Irak, Almanya, Rusya Fed. ve Romanya ilk 5 e girmiģtir. 2008 yılında ilk 10 ülke toplam ihracatın % 52 sini, ikinci 10 ülke de % 22 sini paylaģmıģtır. 2008 yılında plastik mamul ihracatımızın % 42 si ilk 10 ülkeye, % 25 i ikinci 10 ülkeye yönelik olarak gerçekleģirken, 2009 yılında ilk 10 ülkenin payı % 51, ikinci 10 ilkenin payı da % 22 olmuģtur.
9 Plastik Mamul Ġhracatımızda Ġlk 20 Ülke ( $ ) ÜLKELER 2008 ÜLKELER 2009 RUSYA FEDERASYONU 247.346.389 LĠBYA 200.467.674 ROMANYA 230.399.924 IRAK 192.248.690 ALMANYA 174.247.251 ALMANYA 145.561.441 UKRAYNA 151.861.538 RUSYA FEDERASYONU 140.732.006 IRAK 149.203.616 ROMANYA 139.577.690 İNGİLTERE 130.697.199 AZERBEYCAN-NAHCIVAN 117.586.206 AZERBEYCAN 122.170.300 BĠRLEġĠK KRALLIK 116.914.147 BULGARİSTAN 120.517.048 ĠRAN (ĠSLAM CUM.) 103.864.080 FRANSA 105.713.926 FRANSA 99.706.022 GÜRCİSTAN 101.268.377 BULGARĠSTAN 79.243.382 İSRAİL 87.633.956 GÜRCĠSTAN 78.764.517 İRAN 83.991.862 KAZAKĠSTAN 71.056.577 KAZAKİSTAN 82.351.883 ĠSRAĠL 69.647.201 LİBYA 79.250.350 UKRAYNA 65.517.589 YUNANİSTAN 64.685.830 TÜRKMENĠSTAN 62.495.707 İTALYA 58.322.024 ĠTALYA 52.335.041 SURİYE 51.997.108 YUNANĠSTAN 51.451.804 HOLLANDA 46.303.595 SURĠYE ARAP CUM.(SUR 48.797.160 İSPANYA 45.025.908 HOLLANDA 44.965.991 B.A.E. 41.586.177 ĠSPANYA 38.664.012 Kaynak : TUĠK ĠMMĠB Plastik Mamullerde DıĢ Ticaret Dengesi : 2009 yılında Türkiye, plastik mamul dıģ ticaretinde 579 bin ton ve 793 milyon dolar dıģ ticaret fazlası vermiģtir. DıĢ ticaret fazlası ton bazında % 5 artarken, dolar bazında ise % 10 azamıģtır. Plastik Mamullerde DıĢ Ticaret Dengesi TON 1.000 ABD $ GTİP NO 2008 2009 % ArtıĢ 2008 2009 % ArtıĢ 3916 130.709 96.661-26,0 270.306 176.503-34,7 3917 195.174 232.005 18,9 463.284 438.189-5,4 3918-11.507-25.520 121,8-18.226-136.248 647,5 3919-23.374-22.251-4,8-138.617-95.761-30,9 3920 22.108 23.764 7,5-838 -19.998 2.286,4 3921 3.668 11.028 200,7-8.184 24.349-397,5 3922 12.487 11.841-5,2 43.102 37.863-12,2 3923 131.088 146.326 11,6 274.260 284.687 3,8 3924 45.147 45.270 0,3 128.919 114.717-11,0 3925 69.593 69.018-0,8 189.847 197.174 3,9 3926-20.807-9.015-56,7-319.934-228.205-28,7 MAMUL TOPLAMI 554.286 579.127 4,5 883.919 793.270-10,3 Kaynak : TUĠK ĠMMĠB Plastik Mamullerde DıĢ Ticaret Fiyatları : 2009 yılında plastik mamullerde ortalama ithal fiyatları 5.179 $ / ton, ortalama ihraç birim fiyatı ise 2.788 $ / Ton olarak gerçekleģmiģ olup, ortalama ihraç birim fiyatı, ortalama ithal birim fiyatının % 54 ü
10 düzeyindedir. 2009 yılında ortalama birim ithal fiyatı 2008 yılına kıyasla % 3, ihraç fiyatı ise % 11 gerilemiģtir. Plastik Mamul DıĢ Ticaretinde Ortalama Birim Fiyatlar ( $ / Ton ) ĠTHALAT FĠYATI ĠHRACAT FĠYATI GTİP NO 2008 2009 % ArtıĢ 2008 2009 % ArtıĢ 3916 4.842,36 4.335,70-10,5 2.301,16 2.048,34-11,0 3917 7.641,13 8.448,21 10,6 2.949,36 2.337,20-20,8 3918 2.261,07 4.920,79 117,6 2.828,05 4.041,63 42,9 3919 5.978,93 5.045,77-15,6 6.123,54 6.684,78 9,2 3920 3.894,50 3.634,43-6,7 3.372,09 2.917,66-13,5 3921 4.381,45 3.829,81-12,6 3.826,05 3.448,53-9,9 3922 11.567,56 11.167,67-3,5 4.909,11 4.478,30-8,8 3923 5.729,37 5.651,05-1,4 2.866,15 2.514,63-12,3 3924 6.901,42 6.958,12 0,8 3.508,03 3.152,31-10,1 3925 7.020,98 4.735,93-32,5 3.054,91 3.027,60-0,9 3926 8.961,68 9.117,95 1,7 5.236,92 4.874,05-6,9 MAMUL TOPLAMI 5.349,19 5.178,84-3,2 3.135,83 2.787,69-11,1 Plastik Mamul DıĢ Ticaretinde Katma Değer Kıyaslaması : 2009 yılında ihraç edilen plastik mamullerde ton baģına ortalama 1.413 $ katma değer sağlanmıģtır. 2 Buna karģılık, aynı yıl ithal edilen plastik mamullerin, ithal edildikleri menģe ülkeye ton baģına ortalama 3.804 $ katma değer sağladıkları görülmektedir. 3 BaĢka bir değiģle, plastik mamuller, en çok katma değer sağlayan üretim konusu olduğu halde, Türkiye nin henüz katma değeri yüksek mamul üretimine yeterince ağırlık vermemesi nedeniyle, Türkiye ithal mamullere göre % 63 az katma değer yaratılarak ihraç edilmektedir. Ġhraç edilen plastiklerde, yaratılan katma değer yüzdesi 2008 yılında % 65 iken 2009 yılında % 103 e çıkmıģtır. BaĢka bir değiģle, sektör tonu ortalama 1.375 dolar olan plastik hammaddeyi ithal edip, mamul haline getirdikten sonra ortalama 2.788 $ a ihraç ederek ton baģına % 103 katma değer sağlamıģtır. Ġhracatta yaratılan katma değer oranındaki yükselmenin baģlıca nedeni, plastik hammadde ortalama ithal fiyatının 2008 yılına kıyasla % 28 gerilemesine karģılık, plastik mamul ihraç fiyatındaki gerilemenin ortalama % 11 olarak gerçekleģmiģ olmasıdır. Plastik Mamul Ġhracatında Yaratılan Ortalama Katma Değer ( $ / TON ) 2008 2.009 % ARTIġ 3916 405 674 66,4 3917 1.053 963-8,6 3918 932 2.667 186,2 3919 4.227 5.310 25,6 3920 1.476 1.543 4,6 3921 1.930 2.074 7,5 3922 3.013 3.104 3,0 3923 970 1.140 17,5 3924 1.612 1.778 10,3 3925 1.159 1.653 42,7 3926 3.341 3.499 4,8 TOPLAM 1.240 1.413 14,0 2 Ġhracatta sağlanan katma değer = ( Plastik mamul ortalama ihraç fiyatı plastik hammadde ortalama fiyatı ) Ġhracat yapılan yıl için. 3 Ġthalatta sağlanan katma değer = ( Plastik mamul ortalama fiyatı plastik hammadde ortalama ithal fiyatı ) Ġthalat yapılan yıl için.
11 Plastik Mamullerde Genel Arz ve Talep Dengesi : 2009 yılında plastik mamullerde ; Üretim ton bazında % aynı düzeyde kalmıģ, $ bazında % 11 azalmıģ, Ġthalat ton bazında % 11, $ bazında % 14 azalmıģ, Ġhracat ton bazında % 2, $ bazında % 13 gerilemiģ, Yurtiçi tüketim ton bazında % 1, $ bazında % 11 gerilemiģ, DıĢ ticaret fazlası ton bazında % 5 artarken, $ bazında % 10 azalmıģtır.. 2009 yılında ; Üretimin ton ve dolar bazında % 18 i ihraç edilmiģ, Yurtiçi tüketimin ton bazında % 8 i, $ bazında % 13 ü ithalatla karģılanmıģ, Ġhracatın ithalatı karģılama oranı ise ton bazında % 269, $ bazında % 145 olarak gerçekleģmiģtir. Plastik Mamullerde Genel Arz ve Talep Dengesi TON BAZINDA ABD $ BAZINDA 2.008 2009 % Artış 2.008 2009 % Artış Üretim 5.068 5.062 0 15.891 14.111-11,2 İthalat 386 343-11,0 2.064 1.778-13,9 İhracat 940 923-1,9 2.948 2.572-12,8 Yurtiçi Tüketim 4.513 4.483-0,7 15.007 13.318-11,3 Dış Ticaret Açığı / Fazlası 554 579 4,5 884 793-10,3 İhracat / Üretim ( % ) 19 18 19 18 İthalat / Yurtiçi Tüketim ( % ) 9 8 14 13 İhracat / İthalat ( % ) 244 269 143 145 2010 YILI BEKLENTĠLERĠ : 2010 yılında Türkiye ekonomisindeki iyileģmelerin büyük ölçüde küresel ekonomilerde sağlanacak pozitif geliģmelere bağlı olacağı bilinmektedir. Son açıklanan veriler, dünya ekonomisinde nispi bir toparlanmanın baģladığını, mali piyasalardaki istikrarsızlığın azaldığını, üretici ve tüketici güveninde göreli bir iyileģme kaydedildiğini ortaya koymaktadır. Ancak, yaģanmakta olan küresel krizin derinliği ve yaygınlığı dikkate alındığında özellikle iģgücü piyasasının toparlanma hızına iliģkin bazı belirsizlikler halen sürmektedir. Küresel görünüme iliģkin güçlü bir olumlu beklentinin oluģmasını engelleyen bir diğer faktör, büyümedeki toparlanmanın tüm bölgelerde aynı hız ve yaygınlıkta olmamasıdır. Uluslararası kuruluģların son tahminlerinde dünya genelinde 2009 yılının son çeyreğinden itibaren toparlanmanın baģlayacağı ve 2010 yılında düģük seviyede de olsa pozitif bir büyüme gerçekleģeceği ve zayıf talep ve istihdam koģullarına bağlı olarak küresel enflasyonun 2010 yılında da düģük düzeyde seyretmeye devam edeceği öngörülmektedir. ORTA VADELĠ MAKROEKONOMĠK POLĠTĠKA ve HEDEFLER ( 2010-2012 ) Açıklanan orta vadeli programın temel makroekonomik öncelikleri; Ekonominin yeniden sürdürülebilir bir büyüme dönemine geçiģini sağlamak, Ġstihdamı artırmak, Enflasyondaki düģüģ eğilimini devam ettirmek Küresel krizin etkisiyle bozulan kamu dengelerini düzeltmektir.
12 Program ; bu amaçlara ulaģmak için gerekli kısa vadeli tedbirlerle orta vadeli yapısal reformları kapsamaktadır. Maliye ve para politikaları uyumlu bir Ģekilde uygulanarak program hedeflerine ulaģılması sağlanacaktır. Program Döneminde Makro Ekonomide ve Plastik Sektöründe Beklentiler ; i. Ekonomik büyümede tedrici bir iyileģme hedeflenmiģtir. 2010 yılında ekonomik büyümenin % 3,5 civarında gerçekleģmesi ve kademeli bir Ģekilde yükselerek 2012 yılında % 5 düzeyine ulaģması hedeflenmektedir. ii. Ġstihdamın 2010 yılından itibaren tekrar artıģ dönemine girmesi, böylelikle iģsizlik oranında da kademeli bir düģüģün baģlaması hedeflenmektedir. Kriz nedeniyle 2009 yılında % 14,8 e yükseleceği tahmin edilen iģsizlik oranının program dönemi sonunda % 13,3 e gerilemesi beklenmektedir. iii. 2012 yılında, ihracatın yıllık ortalama yüzde 9,7 oranında artarak 130 milyar dolara, ithalatın ise yıllık ortalama yüzde 11,7 oranında artarak 187 milyar dolara ulaģacağı tahmin edilmektedir. iv. Dünya enerji ve emtia fiyatlarındaki gerileme ile talepteki durgunluk göz önünde bulundurulduğunda 2009 yılının ilk yarısında enflasyonda kaydedilen gerilemenin önümüzdeki dönemde de devam edeceği beklenmektedir. Bu çerçevede TÜFE yıllık artıģ hızı tahminleri, 2009 yılı için % 5,9, 2010, 2011 ve 2012 yılları için ise sırasıyla % 5,3, % 4,9 ve % 4,8 olarak alınmıģtır. 2009 2012 MAKRO EKONOMĠK HEDEFLERĠ 2009 2010 2011 2012 KiĢi BaĢına Milli Gelir ( ABD $ ) 8.456 8.821 9.096 9.732 GSYH Büyümesi - 6.0 3.5 4.0 5.0 Ġstihdam Düzeyi (Milyon KiĢi) 20,9 21,3 21,7 22,2 ĠĢsizlik Oranı ( % ) 14,8 14,6 14,2 13,3 Ġhracat (FOB) (Milyar Dolar) 98,5 107,5 118,0 130,0 Ġthalat (CIF) (Milyar Dolar) 134,0 153,0 168,0 187,0 DıĢ Ticaret Dengesi (Milyar Dolar) -35,5-45,5-50,0-57,0 Ġhracat / Ġthalat (%) 73,5 70,3 70,2 69,5 TÜFE Yıl Sonu % DeğiĢme (Tahmin) 5,9 5,3 4,9 4,8 Kaynak : Hazine MüsteĢarlığı Programda plasik sektörünü yakından ilgilendiren önemli hedefler ise Ģöyledir ; Ġmalat sanayiinde yüksek katma değerli mal üretimini artırarak, yapısal dönüģümün hızlandırılması temel amaçtır. Sanayi mallarında kaliteyi artırmak üzere uygunluk değerlendirme ve piyasa gözetim sistemleri etkinleģtirilecektir. Mesleki okulların müfredatlarının mesleki standartlarla uyumlaģtırma çalıģmaları baģlatılacaktır. Plastik sektörünün vizyonunda belirlendiği Ģekilde istikrarlı bir Ģekilde büyümesi, ihracatının sürdürülebilirliği ve sektöre doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının çekilmesi için öncelikle makro ekonomimizde hızlı ve istikrarlı bir büyümenin, düģük ve öngörülebilir enflasyon ve reel faiz oranlarının, ihracatı teģvik eden, ithalatı özendirmeyen ılımlı döviz kuru dalgalanmalarının, iç pazarı canlandıracak ve yatırımları arttıracak tedbir ve teģviklerin sağlanması gerekmektedir. Orta vadeli makro ekonomik hedeflerin tutturulabilmesi halinde, 2009 yılında aynı düzeyde kalan plastik mamul üretiminin, geçmiģ yıllarda olduğu gibi GSMH artıģ hızını ikiye katlayarak tekrar büyüme trendine girebileceği ve GSMH artıģ hızının 2 katı büyüyerek ( son yıllarda sektör büyüme hızı GSMH büyüme hızının 2 3 katı düzeyinde gerçekleģmiģtir. ) 2010 yılında % 7, 2011 yılında % 8 ve 2012 yılında da % 10 artacağı tahmin edilmektedir.
13 ORTA VADELĠ PROGRAMA PARALEL OLARAK PLASTĠK SEKTÖRÜNDE ĠLERĠYE DÖNÜK TAHMĠNLER 2008 2009 2010 2011 2012 Üretim ( Milyon Ton ) 5,1 5,1 5,4 5,8 6,4 Üretim Değeri ( Milyar ABD $ ) 15,2 14,1 16,2 17,5 19,3 Katma Değer ( Milyar ABD $ ) 6,1 6,1 6,5 7,0 7,7 Direkt Mamul Ġhracatı ( Milyar ABD $ ) 2,9 2,6 5,4 5,8 6,4 Hammadde Ġhracatı ( Milyar ABD $ ) 0,6 0,5 0,5 0,5 0,5 Toplam Ġhracat ( Milyar ABD $ ) 3,5 3,1 5,9 6,3 6,9 Ġndirekt Mamul Ġhracatı ( Milyar ABD $ ) 4,5 5,0 5,4 6,0 6,6 Toplam Döviz Kazancı ( Milyar ABD $ ) 8,0 8,1 11,4 12,3 13,5 Mamul Ġthalatı ( Milyar ABD $ ) 2,0 1,6 1,8 1,9 2,1 Hammade Açığı ( Milyon Ton )( Kapasite Arttırılmaması Halinde ) 4,4 4,4 4,7 5,1 5,7 Hammadde Ġthalatına Ödenecek Döviz 5,7 5,7 6,1 6,7 7,5 Bu tahminlere göre, plastik sektörü Orta Vadeli Plan dönemi sonu olan 2012 yılında 6,4 milyon ton üretim yapan, 19,3 milyar dolarlık üretimde ekonomiye 7,7 milyar dolarlık katma değer ve 13,5 milyar dolarlık direk ve indirek ihracat dövizi kazandıran ve 7,5 milyon ton hammadde açığı olan bir sektör konumunda olacaktır. Sonuç : Sektörün vizyonunda belirlendiği Ģekilde istikrarlı bir Ģekilde büyümesi, ihracatının sürdürülebilirliği ve sektöre doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının çekilmesi için öncelikle makro ekonomimizde hızlı ve istikrarlı bir büyümenin, düģük ve öngörülebilir enflasyon ve reel faiz oranlarının, ihracatı teģvik eden, ithalatı özendirmeyen ılımlı döviz kuru dalgalanmalarının, iç pazarı canlandıracak ve yatırımları arttıracak tedbir ve teģviklerin sağlanması gerekmektedir. Sektörün plastik hammadde açığının kapatılması amacıyla yeni petrokimya tesislerine yatırım yapılması, PETKĠM in halen tümüyle ithal edilen ve katma değeri yüksek plastik hammadde yatırımlarını gerçekleģtirmesi, Rafineri Petrokimya entegrasyonunun sağlanarak nafta satıģında katma değeri daha yüksek olan plastik üretimine öncelik verilmesi gerekmektedir. Yeni petrokimya yatırımları ile hem üretim kapasitesi hem de ürün yelpazesi arttırmalıdır. Yatırım teģvikleri kaldırılmıģ olmasına rağmen, petrokimya gibi stratejik önemi bulunan ve ekonomiye yüksek katma değer sağlayan petrokimya tesisleri, özel projeler kapsamına alınmalı ve özellikle yabancı sermaye için cazip yatırım olanakları sağlanmalıdır. Hızla büyüyen sektörün eğitimli plastikçi ara eleman talebini karģılamak için plastik meslek liseleri inģaatının yurt çapında yaygınlaģtırılması devletin eğitim politikalarında yer almalıdır. Türk plastik sektörünün, katma değeri yüksek mamuller üretmek ve ihraç etmesi amacıyla AR GE ve ÜR GE yatırımlarına özel önem verilmelidir. Sanayicilerin AR GE faaliyetleri ve uzman iģgücü yetiģtirilmesi teģvik edilmeli, KOBĠ ler tarafından yapılacak AR GE yatırımlarına en az % 100 yatırım indirimi sağlanmalıdır. Kayıt dıģılık önlenerek haksız rekabet ortadan kaldırılmalıdır. Geri dönüģüm prosesi için uygulamalı projeler teģvik edilmelidir. Plastik sektörü, doğrudan yabancı sermaye yatırımları için potansiyel bir sanayi koludur. Yabancı sermayenin doğrudan yatırım yapabileceği aģağıdaki alanlar için cazip yatırım iklimi yaratılmalıdır. Yeni petrokimya tesislerinin kurulması, Ġthalatla karģılanan ve dıģ ticaret açığı verilen plastik mamullerinin üretimi, Katma değeri büyük mamullerin üretilerek ihraç edilmesi amacıyla, TUBĠTAK tarafından yapılan Vizyon 2023 çalıģmasında ortaya çıkan ve gelecekte hakim olacak teknoloji alanlarına yatırım, Plastik geri dönüģüm alt yapı yatırımları, Büyüme hızı gerileyen AB ülkelerindeki plastik mamul üretim tesislerinin Türkiye ye kaydırılması ve bu Ģekilde AB talebinin Türkiye de üretilip AB ye ihraç edilerek sağlanması.