BACA TEMİZLEME VE DENETİM YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM 1.0 AMAÇ, KAPSAM, HUKUKİ DAYANAK VE TANIMLAR 1.1 AMAÇ Bu yönetmeliğin amacı İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sınırları içindeki tüm binaların ısıtma sistemlerinin (kalorifer kazanları, yakıt depoları ve bacaların) periyodik temizlik ve denetimlerinin yapılmasını sağlamaktır. 1.2 KAPSAM Bu Yönetmelik İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sınırları içindeki kamuya, özel ve tüzel kişilere ait binalarla, her çeşit ve derecedeki işyerlerine ait kalorifer kazanlarının, yakıt depolarının ve bacaların yıllık temizliklerinin,mevzuata uymayanların bakım ve onarımların yapılması, çevre kirliliği yapanlarla yangına neden olabileceklerin belirlenmesi ve bu çalışmaların denetlenmesi esaslarını kapsar. 1.3 HUKUKİ DAYANAK Bu yönerge İTFAİYE TEŞKİLLERİNİN KURULUŞ, GÖREV, EĞİTİM VE DENETİM ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK ve BİNALARIN YANGINDAN KORUNMA HAKKINDA YÖNETMELİK in İstanbul İtfaiye Daire Başkanlığına (İtfaiye Müdürlüklerine) verdiği sorumluluk ve yetkiye dayanılarak hazırlanmıştır. 1.4 TANIMLAR Bu yönetmelik ve eklerinde geçen bir kısım kavramların tanımları aşağıda belirtilmiştir 1.4.1 Yakıt Gaz, sıvı, yada katı halde bulunan ve yakılarak enerjiye dönüştürülebilen maddelerin tümüdür. 1.4.2 Yakıt deposu Yakıtların pazarlandıkları yada kullanılacakları yerde stok edildiği yerdir. 1.4.3 Kalorifer kazanı Yakıtların yakılarak enerjiye dönüştürüldüğü yerdir. 1.4.4 Brülör Sıvı ve gaz yakıtları kazana ( yanma odasına ) pompalayarak ve ateşleyerek sürekli ısı (enerji) üretilmesini sağlayan araçtır. 1.4.5 Baca Yakıtların yanarken açığa çıkardığı zehirli gazların ve su buharının atmosfere taşınmasını sağlayan ulaşım yoludur. 1.4.6 Adi Baca Tek kolon halinde zeminden çatıya kadar yükselen, birden fazla birimin kullanabileceği şekilde tasarlanmış tek bir ağızla çatı dışına ulaşan bacalardır. 1.4.7 Bağımsız Baca Her katı, her birimi ve her dairesi bağımsız olarak ısıtılan tüm binaların bu bölümlerinden hiçbir ek yapılmadan çatıya kadar uzanan bacadır. 1.4.8 Şönt (ortak ) Baca Her kat, her birim veya her daireden ekler yapılabilen ve tek bir boşaltım ağzı ile çatı üstüne çıkarılan bacadır.( İmar yönetmeliğine göre Şönt baca yapılması yasaktır.) 1.4.9 Baca temizleme ağzı Metal, beton ve tuğla bacalarının iç yüzeylerinde zamanla birikerek tabaka oluşturan kurum ve yağ tabakalarının temizlenmesi için yapılan metal ağızdır. Bütün bacalarda temizleme ağzı bulundurulması zorunludur. 1.4.10 Hermetik (Denge) Baca Doğalgaz Kombilerinin ağzı camlardan veya duvardan yere paralel olarak dışarıya çıkarılan ve temiz havayı emip kirli havayı atan bacalardır. 1.4.11 Paratoner Çatı ile atmosfer arasında elektrik dengesini sağlayan cihazdır.( Kamuya ait, topluma açık, çok katlı ve rakım bakımından yüksek yerlerde bulunan tüm binalarla, çatıları metalle bakır, kurşun, çelik levha, trapez çatı kaplı veya metal bacalı ve bacalarına metal kılıf geçirilmiş tüm binalarda paratoner bulunması ve bunların özel topraklama kablosu ile topraklanması zorunludur.) 1.4.12 Gülle Baca içinde mekanik bir şekilde hareket ettirilip baca duvarındaki her türlü birikintiyi dökerek temizlemeye yarayan metalden yapılan özel ağırlıktır. 1.4.13 Vargel Baca temizlik fırçalarını baca içinde hareket ettirmeye yarayan ağaç, metal veya plastik saptır. 1.4.14 Karabinalı Can Kurtarma İpi Açılıp kapanabilen kilit sistemine bağlı yeterli uzunluk ve mukavemetteki ip ( halat ) dir. 1.4.15 Maske Isı, zehirli gaz ve tozlardan korunmak için başa takılan cihazdır.
İKİNCİ BÖLÜM 2.0 YÜRÜTME 2.1 Bu yönetmelik İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı adına İtfaiye Daire Başkanlığı ile bağlı İtfaiye Bölge Müdürlükleri ve Grup Amirliklerince yürütülür. İtfaiye Daire Başkanlığı, ısıtma sistemlerinin ve bacaların temizlenmesi ve denetimi hakkındaki yetki ve sorumluluğunu özel kuruluşlara yetki vererek kullanır. Özel kuruluşların denetim yetkisi ise İtfaiye Daire Başkanlığına aittir. 2.1.2 YÜRÜTME KURULU İtfaiye Daire Başkanının ( görevlendirdiği bir itfaiye bölge müdürü) başkanlığında üç itfaiye müdüründen ( veya görevlendirilen üç itfaiye müdür yardımcısı) kurulur. 2.1.3 YÜRÜTME KURULUNUN GÖREV VE YETKİLERİ Yürütme Kurulunun görev ve yetkileri şunlardır 2.1.3.1 Her yıl haziran ayında toplanarak bir önceki yıla ait çalışmaları değerlendirmek ve aksayan konularda yeni önlemler almak; 2.1.3.2 Her yıl en geç ekim ayının başına kadar bir sonraki yıl için ısıtma sistemleri ve bacaların temizleme ücretlerini belirleyerek Belediye Meclisinin onayına sunmak; 2.1.3.3 Her yıl en geç eylül ayının başına kadar İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde ısıtma sistemlerinin ve bacaların temizlenmesi ve denetlenmesine talip olan özel kuruluşlardan gerekli şartları taşıyanlara yetki belgesi vermek; 2.1.3.4 Yetki Belgesi alan özel kuruluşların o yıl için Büyükşehir Belediye Başkanlığına ödeyecekleri Baca Kontrol Bandrolü ücreti ni belirleyerek tahsillerini denetlemek; 2.1.3.5 Yetkili olarak baca temizliği yapan özel kuruluşlar ( Şirketler ) hakkında yapılan şikayetleri inceleyerek değerlendirmek, gerekli gördüklerinin belgelerini iptal etmek; 2.1.3.6 Ücret tarifesinde belirtilmeyen ve Belediye Meclisince özel tarife uygulanmasına yetki verilen yerlerin o yıl için baca temizleme ücretlerini belirlemek; 2.1.3.7 Yönergede belirtilen sürelerde bacasını temizletmeyen ve bacaları TSE, İmar Yönetmeliği ve bu yönetmelikte belirtilen esaslara uymayan, çatıdan yeteri kadar yüksek olmayan, çatlamış, delinmiş, deforme olmuş bacalarını onartmayan kamu kurumlarını, özel ve tüzel kişileri İlçe Belediye ve Büyükşehir Belediye Başkanlığı Kontrol Daire Başkanlığı ve Çevre Koruma ve Geliştirme Daire Başkanlıklarına bildirilmesini sağlamaktır. 2.4 İTFAİYE BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİNİN YETKİ VE SORUMLULUKLARI Bu Yönetmelik sorumluluk alanlarının tamamında İtfaiye Bölge Müdürlüklerince uygulanır. 2.5 BACA TEMİZLEME VE DENETİM KURULUŞLARININ (ŞİRKETLERİN) BELİRLENMESİ Baca Temizleme ve Denetim Yetki Belgesi almayan kişi ve kuruluşların ısıtma sistemleri ve bacaların temizliğini yapmaları yasaktır. Baca Temizleme ve Denetim Yetki Belgesi almak isteyen kuruluşlar aşağıdaki şekilde belirlenir 2.5.1 O yıl bu Yönetmelikte belirtilen esaslara göre ısıtma sistemleri ve bacaların temizliğini yapmak isteyen özel kuruluşlar en geç Temmuz ayının sonuna kadar İtfaiye Daire Başkanlığına başvururlar. Uygun görülen firmalara (şirketlere),büro, haberleşme, eleman, araç ve ekipman durumları değerlendirilerek düzenlenen komisyon raporuna göre hangi ilçelerde faaliyet gösterebileceklerini belirten bir Baca Temizleme ve Denetim Yetki Belgesi verilir.
2.5.2 Yetki belgesi bir yıl süreli olup her yılın 1 Eylül tarihinde sona erer. Bu faaliyetini sürdürmek isteyen kuruluşların aynı esaslar dahilinde her yıl için yeniden yetki belgesi alması gerekir. 2.5.3 Yetki belgesi verilen kuruluşların çalışmaları devamlı şekilde izlenir ve denetlenir. Belediye Meclisince belirlenenden fazla ücret alan, yönetmelik esaslarına uymayan firmaların yetki belgeleri her zaman iptal edilebilir. Yetki belgesi almadan çalıştığı belirlenenler hakkında yasal işlem yapılır. 3.0 BACALARIN TEMİZLENMESİ VE DENETİMİ İLE İLGİLİ ESASLAR 3.1 Sıvı (mazot.fuel-oil ) ve katı yakıt (odun, kömür v.s.) ile ısıtılan binaların yakıt depoları kurum ve kişilerce istenildiğinde, mazotlu kalorifer kazanlarının yılda bir,kömür ve fuel oil ile ısıtılan kazan ve bacaların ise iki defa temizlenmesi zorunludur. 3.2 Odun ve kömür gibi yüksek oranda is bırakan yakıt kullanıldığı takdirde borular ayda bir, bacalar 2 ayda bir;diğer yakıtlar kullanıldığında borular 2 ayda bir, bacalar 3 ayda bir temizlenir. 3.3 Merkezi sistemli doğalgaz ve LPG ile ısınan binaların bacalarının ise yılda en az bir defa temizlenerek denetlenmesi gerekir. 3.4 Baca, kalorifer kazanı ve yakıt depolarının belirtilen yıllık periyodik temizliklerinin yapılması isteğe bağlı olmayıp zorunludur. Yaptırmayanlar hakkında ilgili mevzuata göre yasal işlem yapılması sağlanır. 3.5 Temizleme işlemiyle denetim aynı anda yapılır. Baca, kazan ve depolarında yapılması gereken zorunlu bakım ve zorunlu tadilatlar denetim esnasında ilgililere bildirilir. Denetim ve bilgilendirme için ayrıca ücret alınmaz. İkinci denetimde zorunlu tadilatı yaptırmadığı anlaşılanlar yasal işlem yapmak üzere ilgili birimlere bildirilir. 3.6 LPG ve doğalgaz kullanılmış olsa bile otel, lokanta, restourant, yemek fabrikası gibi topluma açık yerlerle ocaklarında yemek pişirilip kızartma yapılan tüm yerlerin bacalarının yılda üç defa temizlenmesi zorunludur. 3.7 Aynı bölgede baca temizliği ve denetim yapmak üzere birden fazla kuruluşa yetki verilmiş ise bu firmaların kendi aralarında anlaşarak vatandaşın rahatsız edilmemelerini sağlayacak düzenlemeler yapılır. 3.8 Baca temizliği ve denetimlerde öncelik sırası aşağıda belirtildiği gibidir. 3.7.0 Meskûn olan ve tarihi eser statüsündeki tüm ahşap ve kagir binalar; 3.7.1 Kreşler; 3.7.2 Huzurevleri; 3.7.3 Hastaneler, oteller, lokanta ve restoranlar; 3.7.4 Yetiştirme yurtları, resmi ve özel öğrenci yurtları; 3.7.5 Resmi ve özel ilköğretim okulları; 3.7.6 Resmi ve özel lise ve dengi okullar, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı tüm dersane ve kurslar, üniversiteler; 3.7.7 Sinemalar, toplantı ve konferans salonları; 3.7.8 Resmi kurum ve kuruluşlar; 3.7.9 Kapalı çarşılar, toplu alış-veriş merkezleri; 3.7.10 10 ve daha fazla katlı binalar; 3.7.11 İşhanları; 3.7.12 Siteler; 3.7.13 Çok daireli konutlar; 3.7.14 Konutlar; 3.7.15 Fabrika ve işyerleri; 3.7.16 Ceza ve Tutukevleri; 3.7.17 Diğer meskûn tüm binalar.
4.0 BACA TEMİZLİĞİ VE DENETİM UYGULAMASI 4.1 Yetki belgesi bulunan özel kuruluşların fiilen baca temizleyecek elemanların İtfaiye Eğitim ve Araştırma Müdürlüğünce belirlenen süre içinde konuları ile ilgili eğitim görmeleri ve belge almaları, temizlik ve denetim için gittikleri yerde özel kimlik belgelerini göstermeleri zorunludur. 4.2 Kalorifer kazanı, yakıt deposu ve baca temizliği için telefon yada başka şekillerde yapılan başvurular değerlendirilmekle beraber 3.7 maddesinde belirtilen öncelik sırasına göre firmalar baca temizliği hakkındaki mevzuatı bildirerek ve yetki belgelerini göstererek bölgelerindeki yerlerin yetkili ve sorumlularına temizlik ve baca denetimi için başvururlar. Uygulamadan sonra faturayı kesip temizlik yapıldığına dair Kontrol Bandrolü imzalayarak ikametgahın cümle kapısının, yönetici veya güvenlik görevlisinin kapısının sağ üst köşesine yapıştırırlar. 4.3 Bacasını, kalorifer kazanı ve yakıt deposunu belirlenen sayı ve zamanlarda hiç temizletmediği ve temizletmeyeceği, gerekli bakım- onarım ve tadilatları yapmayacağı anlaşılanların adresleri geciktirilmeden ilgili İtfaiye Bölge Müdürlüğüne bildirilir. 4.4 Her yıl 31 Aralık tarihine kadar birinci, 15 Mart tarihine kadar da ikinci defa baca temizliklerinin yapılması zorunludur. Her temizlikten sonra önce yapıştırılan Kontrol Bandrolü ne tarih yazılarak imzalanır. Kalorifer kazanı, yakıt deposu ve fabrikaların bacalarının daha çok yaz aylarında temizlenmesine özen gösterilir. 3.2. maddesinin (b) bendinde belirtilen yerlerin üçüncü temizlikleri ise Mayıs ve Haziran aylarında yapılır. 4.5 Yetkili firmalar Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim ayları için Haziran ve Ekim aylarının 15 ine (hafta tatiline rastlaması halinde devamındaki ilk iş gününde), Kasım, Aralık, Ocak, Şubat ve Mart ayları için en geç her ayın 15 ine kadar 4.5.1.0 Temizlenen bacalara ait fatura örneklerini; 4.5.1.1 Gerektiği halde bacasını temizletmeyen kamu kuruluşları, özel kurum, kuruluşların ve bina sahiplerinin adres, telefon ve isim listelerini; 4.5.1.2 Deforme olmuş, çatlamış, delinmiş, maksada uymadığı için tadil edilmesi ve bakım yapılması gereken bacaların durumlarını, binaların ve sorumluların adres ve telefonlarını belirten listelerini o bölgenin bağlı bulunduğu İtfaiye Bölge Müdürlüğüne teslim ederler. 4.5.1.3 İtfaiye Bölge Müdürlükleri KDV hariç fatura bedeli üzerinden Kontrol Bandrolü ücretini tahakkuk ettirerek ilgili yerlere yatırılmasını sağladıktan sonra şirketin talep ettiği miktardaki boş Baca Kontrol Bandrolü nü tutanakla teslim eder. 5.0 BACA TEMİZLİĞİ VE DENETİM BELGESİ ALAN FİRMALARIN SORUMLULUĞU, İTFAİYE BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ İLE İŞBİRLİĞİ ESASLARI 5.1 Baca temizlikleri yapılmış olan yerlerde baca yangını çıkması, yada gelişerek binanın çatısına, diğer kat ve binalara sirayet eden yangının temizlenmiş olan bacadan çıkmış olması halinde ilgili firma hakkında soruşturma açılarak duruma göre yetki belgesi iptal edilir. 5.2 Baca Temizliği Ve Denetimi Yetki Belgesi alan özel firmalar bu yönetmeliğin uygulanmasında İtfaiye Bölge Müdürlükleri ile işbirliği halinde bulunurlar. Buna göre iş ve işlemlerini 1. Adalar, Tuzla, Pendik, Kartal, Maltepe, Kadıköy, Ümraniye, Üsküdar ve Beykoz ilçelerinde faaliyet gösterenler Anadolu Bölgesi İtfaiye Müdürlüğü ile; 2. Eyüp, Gaziosmanpaşa, Kağıthane, Beyoğlu, Şişli, Beşiktaş ve Sarıyer ilçelerinde faaliyet gösterenler Boğaziçi Bölgesi İtfaiye Müdürlüğü ile; 3. Eminönü, Fatih, Zeytinburnu, Bayrampaşa, Esenler, Güngören, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Küçükçekmece ve Avcılar ilçelerinde faaliyet gösterenler İstanbul Bölgesi İtfaiye Müdürlüğü ile yürütürler.
4. Firmaların İtfaiye Bölge Müdürlüklerine bağlı ilçelerin en az birisinde ve ilçelerin tamamında baca temizliği ve denetim yapmaları zorunludur. Bölge ve ilçeler arasında boşluk kalmayacak şekilde firmalar arasında düzenleme yapma yetkisi YÜRÜTME KURULU na aittir. 5. Baca Temizleme ve Denetim Yetki Belgesi alan firmaların sonbahar ve kış mevsiminde daha çok olmak üzere bacalar ve temizlik konusunda halkımızı bilgilendirecek ve uyaracak şekilde reklam yapmalarına yardımcı olunur. 6.0 TEMİZLENEN VE DENETLENEN YERLERE KONTROL BANDROLÜ YAPIŞTIRILMASI 6.1.1 Baca Temizleme Ve Denetim Yetki Belgesi alan firmalar ( özel kuruluşlar) aşağıda belirtilen şekil ve ölçülerde yapıştırılabilen Kontrol Bandrolleri bastırarak sağ alt köşelerini itfaiye mühürü ile mühürlettikten sonra istedikleri kadarını tutanak karşılığında teslim alırlar. Baca temizliği ve denetim yapılan her yere 4.2 maddesinde belirtildiği şekilde Kontrol Bandrolü yapıştırılması zorunludur. 6.1.2 İtfaiye Bölge Müdürlüğü adına denetim yapacak elemanlar İtfaiye Bölge Müdürlüklerince tespit edilir. 6.1.3 Bir önceki aya ait listeler esas alınarak Baca Temizleme ve Denetim Yetki Belgesi alan firmaların çalışmaları listede belirtilen yerlere gidilerek ve Kontrol Bandrolleri bizzat görülerek denetlenir ve sonucu İtfaiye Bölge Müdürlüğüne bildirilir. 6.1.4 İtfaiye denetim elemanları bölgeleri içinde 3.7 maddesindeki önceliklere göre gerektiği halde süresi içinde baca temizliği yapılmayan yerlerle, temizlendiği halde Kontrol bandrolü yapıştırılmamış, fatura kesilmemiş ve çalışma sonuç listelerinde belirtilmemiş yerleri de en kısa zamanda bildirmek zorundadır. İncelemeler sonucunda yukarıda belirtilen durumların kesinlik kazanması halinde 2.0 ve 2.1.3.7 maddelerinde belirtilen esaslar dahilinde işlem yapılır. Şekil 1 Kontrol Bandrolü İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İTFAİYE DAİRE BAŞKANLIĞI Şirketin Adı Adresi Telefonları Amblem Baca Kontrol Bandrolü Yetki Belgesinin Tarih ve Nosu.../.../200...,...No... I. Temizlik Tarihi.../.../200... Yetkilinin Adı Soyadı ve imzası... II.Temizlik Tarihi.../.../200... Yetkilinin Adı Soyadı ve imzası... III.Temizlik Tarihi.../.../200... Yetkilinin Adı Soyadı ve imzası... 8.5 cm TEMİZLENMEYEN VE ÇATLAK BACA YANGIN NEDENİDİR. 6 cm
7.0 KONTROL BANDROLÜ ÜCRETİNİN TAHSİSİ VE DENETİM ELEMANLARINA ÜCRET ÖDENMESİ 7.1. Yetkili firma tarafından 4.5. maddesinde belirtilen çalışmalara ait liste ve fatura örnekleri itfaiye denetim elemanlarınca teslim edilen listelerle karşılaştırılır. 7.1.1. KDV hariç toplam baca temizleme ve denetim ücretinin %5 nin Kontrol Bandrol Ücreti olarak Büyükşehir Belediye veznesine yatırılması sağlanır. 8.0 BACA TEMİZLEME VE DENETİM YETKİ BELGESİ ALAN KURULUŞLARDA BULUNMASI GEREKEN PERSONEL ARAÇ- GEREÇ VE EKİPMANLAR (HER EKİP İÇİN) 8.1 PERSONEL a) Bir çalışma ekibi en az iki kişiden oluşacaktır. b) İşyeri dahilinde en az bir ekip bulunacaktır. c) Çalışanların İtfaiye okulunda bir haftalık baca temizleme ve denetim kursu görmeleri ve belge almaları zorunludur. d) Çalışanların yüksek yerlerde ve olumsuz şartlarda hizmet verebilecek fiziki ve sıhhi şartları taşımaları ve 6 ayda bir sağlık denetiminden geçirilmeleri gereklidir. 8.2 ARAÇ, GEREÇ VE MALZEMELER a) Bir adet personel ve malzeme taşımaya müsait servis aracı ( üzerinde firmanın yaptığı işi, adresini, telefonlarını belirten yazılar ve amblemler bulunur.) b) En az üç metrelik açılabilir merdiven ; c) Akülü el lambası; d) 6 kg lık kuru tozlu yangın söndürme cihazı ; e) Vargel ( Küskü); f) Gülle ( Muhtelif ); g) Vakumlu Süpürge h) İp ( En az 30 metrelik ); i) Muhtelif temizleme fırçaları ve bunlara ait uzatma kolları j) Diğer malzemeler; k) Bere 8.3 KİŞİSEL KORUYUCU MALZEMELER ( Bir Kişi İçin) a) Baret ; b) Tulum tipi iş elbisesi ( Gri renkli, üzerinde kırmızı renkli tanıtıcı yazılar bulunur.) c) Yağmurluk ; d) İş eldiveni ; e) Çizme ( Lastik, Deri ) ; f) Emniyet kemeri ; g) Karabinalı can kurtarma ipi ; h) Partikül tutucu maske (kartuşlu) ; i) Toz Maskesi 8.4 Teknolojinin yakından izlenmesi ile 8.0, 8.1,8.2 ve 8.3 maddelerinde değişiklik ve ilaveler yapma yetki ve sorumluluğu İtfaiye Daire Başkanlığına aittir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 9.0 YÜRÜRLÜK 9.1 Bu yönetmelik İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanının onaylandığı 23.03.2003 tarihten itibaren yürürlüğe girer.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 10.0 GEÇİCİ MADDE 10.1 Bacalarla ilgili metin ve şekillerden meydana gelen sayfalık ekler bu yönetmeliğin devamı olup bilgi için yeni ekler ilave edilmesi, eksiltilmesi veya değiştirilmesi yetkisi İtfaiye Daire Başkanlığı na aittir.