ANADOLU nun ilk sanayi şehri Uşak



Benzer belgeler
YAZ 2015 SAYI: 305. şehir tanıtımı

ŞANLIURFA YI GEZELİM

Makedonya Cumhuriyeti ; 1991 yılında Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti nin iç savaşlara girdiği dönemde bağımsızlığını ilan etmiştir.

Neden Malatya ya yatırım yapmalı

Kahramanmaraş mutlaka devler liginde olacak

Kastamonu - Tosya YATIRIM YERİ KATALOĞU. Kastamonu - Tosya ilçesi uygun yatırım yerleri.

Kastamonu - Merkez İlçe

Sakarya ili kültür ve turizm bakımından önemli bir potansiyele ve çeşitliliğe sahiptir. İlde Taraklı Evleri gibi

İzmir Bölge Planı. İlçe Toplantıları Kınık Özet Raporu

TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR

TÜRK DERİ VE DERİ MAMÜLLERİ SEKTÖRÜ

Tokat ın 68 km güneybatısında yer alan Sulusaray, Sabastopolis antik kenti üzerinde kurulmuştur.

Adıyaman'ın İsmi Nereden Geliyor?

Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası:

SURUÇ İLÇEMİZ. Suruç Meydanı

Roma ve Bizans Dönemi Tarihi Eserleri. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı

Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak. GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ

TOKAT DOĞAL SİT ALANLARI

T.C. UŞAK VALİLİĞİ. Uşak. aşıklar şehri.

Edirne Köprüleri. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı

Ramazanoğlu Medresesi: 1540 yılında yapılmış klasik Osmanlı medresesidir.

2016 Özalp Tarihçesi: Özalp Coğrafyası: İlçe Nüfus Yapısı: Yaş Grubu Erkek Kadın Toplam 0-14 Yaş Yaş Yaş Yaş Yaş

1891 MANASTIR SALNAMESİNDE MANASTIR VİLAYETİ

MALATYA KONFEKSİYON YATIRIMLARI REHBERİ

Coğrafya Proje Ödevi. Konu: Hindistan ve Nijerya nın Ekonomik Özellikleri. Kaan Aydın 11/D

SARAY Saray İlçesinin Tarihçesi:

GAMBİYA ÜLKE RAPORU. Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu Afrika Koordinatörlüğü

HALFETİ İLÇEMİZ. Halfeti

KÜTAHYA ADININ KÖKENİ VE TARİHİ

BALIKESİR de. Yatırım Yapmak İçin 101 Neden

Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak. GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ

Kalem İşleri 60. Ağaç İşleri 61. Hünkar Kasrı 65. Medrese (Darülhadis Medresesi) 66. Sıbyan Mektebi 67. Sultan I. Ahmet Türbesi 69.

BULGARİSTAN ÜLKE RAPORU

SELANİK HAMZA BEY CAMİSİ

Çaldıran daha önceleri Muradiye İlçesinin bir kazası konumundayken 1987 yılında çıkarılan kanunla ilçe statüsüne yükselmiştir.

HOLLANDA ÜLKE RAPORU

KÜTAHYA. Dr. Kamil TÜRKMEN- Kütahya İl Sağlık Müdürü

Başlıca İthal Maddeleri : Petrol yağları, buğday, palm yağı, otomobil, gübre, iş makineleri

Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak. GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ

w w w. t i l m e n b i b e r. c o m

Hatay İskenderun Bilgi Notu

4. Ünite ÜRETTİKLERİMİZ

Technology. and. Machine

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı

İZMİR TİCARET ODASI MECLİS TOPLANTISI

Rakamlarla Hatay İskenderun Bölgesi nin Ekonomik Görünümü. Levent Hakkı YILMAZ İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı

İlin yatırımlar yönünden cazibesi nedir? İlde hangi sektörler yatırımcıları çağırmaktadır?

Edirne Çarşıları. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı

BÖLGE PLANI SÜRECİ Eskişehir Turizm İhtisas Komisyonu Toplantısı Anadolu Üniversitesi

Aziz Ogan: Kültürel ve Tarihsel Hazinelerin İzinde Bir Arkeolog ve Müzeci

KÜTAHYA BİLGİLENDİRME NOTU

GÜNEY EGE BÖLGE PLANI

Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak. GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ

Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak. GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM

Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak. GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ

Edirne Hanları - Kervansarayları. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Mayıs 2012, No: 33

TARİH BOYUNCA ANADOLU

SUSURLUK. TiCARET BORSASI. Ekonomik İstatistik Raporu SAYI : 2

SİVAS TA ÖNE ÇIKAN SEKTÖRLER. Yrd. Doç. Dr. Tahsin KARABULUT

KONUM & STRATEJİK FIRSATLAR. Türkiye; Kıtaların kesişim noktasında, Kayseri; Türkiye nin merkezinde yer almaktadır.

Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak. GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ

KONYA İLİ NEDEN YATIRIMLARI İÇİN SANAYİ SEKTÖRÜ

Boğaz'a 10 yeni otel daha geliyor!

Prof. Dr. Aydın GÜREL Namık Kemal Üniversitesi

KRUVAZİYER TURİZMİNDE DÜNYA VE İZMİR, TÜRKİYE KRUVAZİYER PLATFORMU NUN ÇALIŞMALARI

KUDÜS TE BULUNAN TARİHİ OSMANLI ESERLERİ

Türkiyede Bölgelere Göre Yetişen Ürünler

SİVEREK'TE TARİHİ ESERLER VE CAMİLER

YENİ ŞEHİR ARNAVUTKÖY / 2. İSTANBUL. Daha İyi Bir Gelecek İçin Bugün`den Harekete Geçin

Eylül Ayı Tekstil Gündemi

CAM SANATI. Selim SÜRER 11B 1315

kimdir? Nazif Kerem GÖZENER ÖZGEÇMİŞ

En eski uygarlıklardan biri olan Mısır Uygarlığı Nil nehri vadisinde gelişmiştir. Mısır mimarisinin en önemli yapıtları Mısır Piramitleri dir.

İspanya ve Portekiz de Tahıl ve Un Pazarı

Erbil Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Dara Celil Hayat ile Türkiye-Kürdistan Ekonomik ilişkileri. 02 Temmuz 2014

Dünya üzümden sadece şarap yaparken, biz ise üzümden sadece şarap değil, başka neler yapacağımızı göstermeye devam edeceğiz.

FRANSA. Turizm,Ulaşım,Sanayi.

Ilgın Sahip Ata Vakıf Hamamı. Lala Mustafa Paşa Külliyesi ve Cami. Ilgın Kaplıcaları. Buhar Banyosu

Bir Dönemin Ardından Nisan 2013 DSO


TEKSTİL GERİ DÖNÜŞÜMÜNDE ACİL DESTEK BEKLİYOR

ÖSYM. Diğer sayfaya geçiniz KPSS / GYGK-CS

2016 Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası:

Kaynak: KGM, Tesisler ve Bakım Dairesi, 2023 Yılı Bölünmüş Yol Hedefi. Harita 16 - Türkiye 2023 Yılı Bölünmüş Yol Hedefi

İSTANBUL TİCARET ODASI İSTANBUL DA YABANCI SERMAYE GÖSTERGELERİ

Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak. GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ

Başlangıç Meridyeni ve Greenwıch - İstanbul

BOSNA HERSEK ÜLKE RAPORU

SUNGURLU. Sungurlu OSB

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl. Lisans Sanat Tarihi Ege Üniversitesi Y. Lisans Sanat Tarihi Ege Üniversitesi 1998

MAĞARALARI VE YERLEŞİM ALANI

Murat Değirmenci: Çelik servis merkezlerine fason üretim yapacağız

Değirmenciliğin gelişmiş olduğu ülkelerden olan Belçika da ise hali hazırda 100 ile 150 arasında değirmenin bulunduğu tahmin ediliyor.

HATAY TARIM VİZYONU

EKONOMİK GÖSTERGELERLE HATAY. Levent Hakkı YILMAZ İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı

Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak. GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ

İZMİR TİCARET ODASI 2013 YILI ÇALIŞMA PROGRAMI VE BÜTÇESİ İÇİNDEKİLER BÖLÜM I DÜNYADA DEĞİŞİM RÜZGARLARI YÖN ARIYOR, TÜRKİYE İSTİKRARA ODAKLANIYOR

Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak. GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ

Transkript:

ANADOLU nun ilk sanayi şehri Uşak Behçet FAKĐHOĞLU behcet.fakihoglu@tg.com.tr Deri, battaniye, gazlı bez, nohut ve haşhaş üretiminde Türkiye birincisi olan Uşak; sadece ara mal üretiyor. En büyük altın madenine sahip, ana yollar üzerinde ve elverişli altyapısıyla yatırım açısından cazip olan şehir, marka sayısını artırırsa daha çok kalkınacak Ege Bölgesi nin iç bölümünde yer alan Uşak, Đzmir Limanı na iki saat mesafede ve geçiş güzergâhlarında bulunuyor. Bu özellikler şehrin canlılığında büyük paya sahip... Uşak, Đç Ege de yer alan; 5 ilçesi, 25 belediyesi, 244 köyü bulunan orta büyüklükte bir ilimiz. Uşak ve çevrisinin, M.Ö. 4 bin yılından itibaren yerleşime açıldığı anlaşılmış. Uşak, dünyada ilk defa parayı bastığı ve kullandığı söylenen, döneminin en zengin krallığını kuran Lidya nın egemenliğinde kalmış. O zamanlarda yapılmış Kral Yolu Uşak tan geçmiş. 1176 yılında Selçuklu Sultanı 2. Kılıçarslan tarafından Bizanslılardan alınarak Türk hakimiyetine geçen Uşak ve civarlarına Türkmen aşiretleri yoğun şekilde yerleşmiş. Uşak ve çevresi 1429 yılında Germiyanoğulları nın son hükümdarı 2. Yakup Bey in vasiyeti ile Osmanlı Devleti ne kalmış; Anadolu Eyaleti ne bağlı Kütahya Sancağı nın kazası olmuş... 3 SÜT FABRĐKASI KURULDU Uzun yıllar barış içinde, sakin olmuş Uşak, canlı bir ticaret şehri haline gelmiş. Özellikle halı ve kilimleri Đzmir yoluyla Đngiltere ve Fransa ya kadar ulaşmış. Alaşehir-Afyon Demiryolu nun 1896 yılında tamamlanmasıyla, Đzmir ile Uşak arasındaki ulaşım kolaylaşmış, ticari hayat daha da canlanmış. 1920 de Yunan kuvvetleri tarafından işgal edilen Uşak, 2 yıl 2 gün sonra kurtarılmış. Đşgal yıllarında büyük zarar gören Uşak hızla toparlanmış, 1953 te vilayet haline getirilmiş... Uşak toprağının yüzde 60 ının ormanlarla kaplı olduğunu, geri kalan arazide tarım ve hayvancılık yapıldığını söyleyen Vali Özdemir Çakacak, son yıllarda ırk ıslahı çalışmalarıyla, hayvancılıkta önemli adımlar atıldığını belirtiyor. Hayvancılık ve tarımda işletmeler küçük, maliyetler yüksek. Ama bu alanda yapılan çalışmalar meyvelerini veriyor, süt üretimi artıyor. 3 önemli süt fabrikası kurulmuş. Son derece modern fabrikalarda üretilen süt ürünlerinin önemli bir kısmı ihraç edilmekte.

HAYVANCILIĞA 9 MĐLYON TL Et işleme tesisleri de gittikçe gelişiyor, önem kazanıyor. Eşme de tavukçuluk iyi bir noktaya gelmiş, bu ürünler de ağırlıklı olarak ihraç edilmekte. Hayvancılığın geliştirilmesi için 9 trilyonluk destek verilmiş. Türkiye nin leblebilik nohut ihtiyacının önemli bir kısmı Uşak ta üretiliyor. 3 Organize Sanayi Bölgesi ile Uşak, sanayide önemli noktalara gelmiş. Geçmişte halıcılıkla başlayan tekstil, günümüzde ağırlıklı olarak battaniyeciliğe dönüşmüş. Türkiye deki battaniye üretiminin yüzde 95 ten fazlası Uşak ta yapılırken, dünyanın birçok ülkesine Uşak battaniyesi ihraç ediliyor. Hastanelerde kullanılan gazlı bez ve sargı bezinin tamamına yakını Uşak ta üretiliyor. Seramikte de Türkiye Üretimi nin yüzde 20-25 lik payına sahip olan Uşak ta, bu alanda önemli firmalar ve tesisler bulunurken, yine ihracat ağırlıklı olarak çalışılıyor. Dericilik de Uşak ın önde olduğu sektörlerden biri. Vali Özdemir Çakacak ENERJĐ TÜKETĐMĐ ARTIYOR Vali Özdemir Çakacak ın ifadesine göre, Uşak Organize Sanayi Bölgelerindeki enerji tüketimi, kriz öncesinin rakamlarını yakalamış hatta geçmiş durumda. Teşvik uygulamalarının bir yıl daha uzatılacak olması, Uşaklı sanayici için moral kaynağı olmuş. Uşak ta 323 firmanın faydalandığı teşviğin (enerji, prim, vergi destekleri) 200 milyon TL yi geçtiği söyleniyor. Uşak ın; deri, battaniye, gazlı bez, nohut, haşhaş üretiminde Türkiye birincisi olduğu ifade edilirken, 72 kilometrelik Ulubey Kanyonu nun da Türkiye nin en büyük kanyonu olduğu söyleniyor. Avrupa nın ve Türkiye nin en büyük altın madeni de şu anda Uşak ta, burada 600 kişi istihdam ediyor. Dokumaları, desenleri ve kök boyaları ile dünya çapında bir şöhreti bulunan Eşme Kilimleri ile Uşak Halıları da çok önemli kültürel varlıklar olarak görülüyor. Yıllarca bütün önemli dünya saray ve müzelerinde bulundurulmuş Uşak halısı, bir dünya markası olmuş. Uşak Valisi Özdemir Çakacak, 2010 Avrupa Kültür Başkenti olan Đstanbul için dünya markası Uşak halılarının da kullanılması tavsiyesinde bulunuyor. GEÇĐŞ NOKTASI GĐBĐ Ankara-Đzmir E-96 Devlet Karayolu nun üzerinde yer alan Uşak, Ege Bölgesi ile Đç Anadolu Bölgesi ni bir birine bağlayan bir geçiş merkezi durumunda. Đzmir den Đç, Doğu ve Güney Doğu Anadolu ya, Karadeniz e giden bütün yolcu otobüsleri Uşak tan geçiyor. Uşak-Đzmir ve Uşak-Afyon-Ankara yolları bölünmüş yol olarak tamamlanmış. Uşak-Denizli bölünmüş yolu da yapılıyor. Uşak demiryolu ve havayolu ile de, ulaşımda büyük

avantajlara sahip. 50 ÜLKEYE BATTANĐYE ĐHRACI Battaniye üretiminin büyük kısmı ihraç ediliyor, 50 ye yakın ülkeye ihracat yapılıyor. Özellikle Güney Afrika da cenazelerin battaniyeye sarılarak gömülmesi, bu ülkeyi cazip bir pazar konumuna getirmiş. Uşaklı 5 sanayici artık üretimlerini bu ülkede yapıyor, Türkiye den giden yarı mamül iplik, oradaki tesislerde battaniyeye dönüşüyor. Güney Afrika da en kıymetli hediyenin battaniye olduğu belirtiliyor...

Uşak Ulucami Tarihî bedesten Uşak ın önemli eserlerinden...

bu eserlerđn BENZERĐ YOK Tarihî eserler bakımından zengin olan Uşak ta 363 parçalık Karun Hazineleri ne paha biçilemiyor. Uşak Müzesi nde sergilenen M.Ö. 6. yüzyıla ait Lidya dönemi eserlerinin bir benzeri yok... Đlklerin şehri Cumhuriyet döneminin ilk özel şeker fabrikası Nuri Şeker tarafından 1926 yılında Uşak ta kurulmuş. Elektriğin geldiği ilk Anadolu şehri de, bu fabrikalar sebebiyle olsa gerek, Uşak olmuş. Belediyenin çalışmaları sonucu Uşak merkezine 1902 yılında elektrik getirilmiş. 1931 yılında Uşak kaza merkezinde, 25 bin TL sermayeli bir elektrik şirketi kurulmuş... Osmanlı Bankası nın ilk şubesinin de Uşak ta açıldığı söylenerek, o dönemlerde bu merkezin ekonomideki yeri vurgulanıyor. 19. yüzyılın son çeyreğinde Uşak kazasında yün ipliği imalatı için fabrikalar kurulmuş. Uşak ın büyük halı tüccarları, halı ipliği üretmek ve şayak (kaba dokunmuş dayanıklı bir kumaş) dokumak üzere 1898 de bir fabrika kurmuşlar. Sonraki yıllarda buna yenileri eklenmiş. 20. yüzyılın başlarında, Türkiye de çok az sayıda fabrika olduğu düşünülürse, Uşak ta iplik fabrikalarının kurulmuş olması, buranın önemini göstermekte. 1913 sanayi sayımına göre, Türkiye de (Anadolu) yün ipliği üretimi ve yün dokumacılığı yapan 13 kuruluştan 3 tanesi Uşak kazasında bulunuyordu. Cumhuriyet döneminde dokumacılığın diğer sahalarına da yönelinmiş. Cumhuriyetin ilk 10 yılında Uşak taki fabrika sayısı 5 e yükselmiş. 1967 yılında ilde faaliyet gösteren 38 adet yün iplik fabrikası bulunurken, bu sayı 1983 yılında 78 e yükselmiş...

Đsmail Karaman TĐCARET VE SANAYĐ ODASI BAŞKANI KARAMAN: Teşvikler iyi, bu yıl toparlanırız Uşak sanayisinin tekstil ve deri ile başladığını söyleyen Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Đsmail Karaman, bu iki ana sektöre son yıllarda seramiğin de eklendiğini belirtiyor. Teşvik uygulamaları sebebiyle Uşak a gıda alanında da ciddi yatırımcıların geldiğini anlatan Karaman, süt işlemeciliği alanında önemli tesisler kurulduğunu ve süt ürünlerinin birçok ülkeye ihraç edildiğini ifade ediyor. Küresel ekonomik krizle bütün dünyanın sarsıldığını, Türkiye nin de bundan etkilendiğini açıklayan Karaman, 5084 sayılı teşvik kanunu uygulamasının bir yıl daha uzatılacak olmasının, sanayiyi çok rahatlattığını ifade ediyor. Karaman a göre, 2009 un ikinci yarısında ekonomide toparlanma süreci başladı, 2010, teşviklerin de katkısıyla toparlanma yılı olacak. Uşak ta tekstil ve deride ara mal üretildiğini, nihai ürünün yapılmadığını, dolayısıyla markalaşma da olmadığını anlatan Đsmail Karaman, il ekonomisinin bunda büyük kayıplarının bulunduğunu ve bir an önce markalaşmaya gidilmesi gerektiğini belirtiyor. Küçükbaş hayvan dericiliğinde Türkiye üretiminin yüzde 60 lık kısmını tek başına gerçekleştiren Uşak ın nihai ürün üretimini gerçekleştirmemesi bir kayıp ve eksiklik olarak görülüyor. ÇEVREYE DUYARLI SANAYĐ Belli sektörlerin belli yerlerde kümelenmesinin faydalarına değinen Karaman, bu sayede arıtma tesislerinin yapıldığını, kalifiye eleman yetiştiğini, teknik altyapının geliştiğini söylüyor. Uşak Organize Sanayi Bölgesinde arıtma tesisleri yapılmış, artık burada çevre kirletilmiyor. Oda Başkanı Karaman, Uşak taki sanayi tesislerini, çevreyi kirletmeyen, çevreye duyarlı tesisler olarak niteliyor. Pamuklu dokumada Türkiye üretiminin önemli bir kısmını kendilerinin gerçekleştirdiklerini, bütün hastanelerin sargı ve gazlı bezlerini kendilerinin temin ettiğini hatırlatan Karaman, battaniye üretiminde ne kadar ileri noktaya geldiklerini anlatıyor. Uşak ta yatırıma elverişli, altyapısı, arıtma tesisleri bitmiş Organize Sanayi Bölgeleri bulunmakta. Teşvik kapsamında bulunan en batıdaki il, Đzmir Limanı na 2 saat mesafede. Anayollar üzerinde, havayolu ve demiryolu bulunmakta, lojistik yolların güzergahında. Kalifiye eleman sıkıntısı da bulunmuyor. Bütün bunlar yatırımlar için Uşak ı tercih sebepleri. Kısa sürede gelişerek, 10 bin 500 öğrenci sayısına ulaşan üniversite de Uşak için iyi bir fırsat olmuş. Tekstil ve dericilik bölümlerinin açılması, üniversite-sanayi iş birliğine güzel bir örnek oluşturmuş. Eğitim ve sağlıkta bir problemi bulunmayan, bunca avantajı mevcut olan Uşak a yatırımcı ilgisi artarak devam ediyor.

UŞAK Karun Hazineleri ve halının yurdu! Uşak Müzesi nde sergilenen Karun Hazineleri dünyaca meşhur. Lidya Krallarından kalan hazine, Karun kadar zengin sözünü ispatlar nitelikte. Dünya markası olmuş tek el sanatımız da Uşak Halısı, ancak ona el atılması lazım... Uşak tarihî evleriyle de dikkati çekiyor. Uşak isminin aslı Uşşak, aşıklar diyarı demek. Bu ismin kaynağıyla ilgili rivayetler muhtelif. Şehrin güneyindeki Mende köyü, o zamanlar büyük bir yerleşim yeri, ismi Menos. Oğuz Türkmenleri Menos u alır, adını da Mende diye değiştirerek, kendi hançerelerine uygun hale getirirler. O zamanlar şimdiki Uşak ın bulunduğu yer boş bir arazi, Mende Beyi nin mandırasıdır. Mende Beyi buraya 7 kişilik yönetici, bakıcı gibi kişiler yerleştirir. Zamanla anlar ki bu 7 kişinin yedisi de bir şeylere aşık; kimisi işine, kimisi sanatına, kimisi de ruh yüceliğine sahip... Sekizinci aşık da bizzat Bey, o da bu 7 kişinin aşıklıklarına aşık. Đçinden, biricik kızını bunların en küçüğüne vermeği geçirir. Kızının da bu kişiye aşık olduğunu öğrenir. ÂŞIKLAR MEZARLIĞI Baba ve kızın katılımıyla sayıları 9 a çıkan aşıklar, mandırada düğün yapar, Mende den göç ederek buraya yerleşir. 9 aşığın yerleştikleri bu yer de, yakışan ismi alır, Uşşak olur.. Uşak ın köyü Akse de 9 yatırlı bir kabristan bulunmakta. Bu 9 yatırın, Uşak ın kurucusu olan 9 aşık olduğu öteden beri söylenir. Eski tapu kayıtlarına göre, kabristanın bulunduğu yörenin de Aşıklar Mezarlığı olarak yer aldığı belirtilmekte. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde; Bu şehrin bağ ve bahçesi çoktur, havasının letafetinden mahbup ve mahbubesine haddi olmadığından uşşakı (âşığı) çoktur. Anın için Uşşak şehri derler, mahbupları uşşakperestlerdir. Hakikatülhal bu şehre bir garrübbidiyar kimesne gelüp, bir

iki gün mihman olsa, elbette aşık olması mukarrerdir der... Ş NĐN KALDIRILMASI Uşşak ın Gönül Sultanları isimli kitabın yazarı Araştırmacı Yazar Bekir Semerci, Uşak ın medreseler şehri, hak âşıklarının uğrak yeri olduğunu belirtiyor. Kaza olmasına rağmen Uşak ta bir zamanlar 40 medrese bulunduğu, bunun 25 inin merkezde olduğu söyleniyor. Ne yazık ki şimdi bu medreselerin izi bile kalmamış... Bekir Semerci nin anlattığına göre; Hacım Sultan, Karacaahmet Sultan, Niyazi-i Mısri, Seyyid Hasan Hüsameddin-i Uşşaki, Ahmed Şemseddin-i Marmaravi ve başka birçok hak âşığının burada bulunması sebepsiz değil. Gönül dostum Ali Kaya yı yıllar sonra Uşak ta bulmam da ayrı bir anlam kattı... Cumhuriyet döneminde ş nin birinin kaldırılmasının, birçok Uşaklıyı üzdüğünü de burada belirtmeliyim. EŞSĐZ HAZĐNELER Vilayet binasının önündeki meydanda bunan devasa Kurtuluş Anıtı, Uşaklıların Milli Mücadele de yaptıklarını simgelemekte. Bu meydandan Ulucami ye bakıyor, müzeye yöneliyorum. Uşak Müzesi nde sergilenen Karun Hazineleri dünyaca meşhur. Lidya Krallarından kalan hazine, Karun kadar zengin sözünü ispatlar nitelikte. Uşak taki Lidya Tümülüsleri nde kaçak kazılarla bulunup kaçırılan ve tekrar ülkemize getirilen eserler, Lidya döneminin en görkemli eserleri olarak biliniyor. Altın, gümüş, bronz ve mermerden yapılmış olan bu hazineler 60 lı yıllarda Amerika ya kaçırılmış, 1993 yılında 363 eser tekrar ülkemize getirilerek Uşak Müzesinde sergilenmeye başlanmış. Bu çok önemli eserler için daha uygun bir müzenin bir an önce yapılması ihtiyacı dile getiriliyor. BULUNMAZ ESERLER Uşak ın en işlek caddesini baştan başa geçerek Ulucami ye varıyorum. Tarihî ve mimari özellikleri açısından, günümüze ulaşan en dikkat çekici eser. Germiyan Beyi 2. Yakup zamanında yapıldığı söylenen bu caminin önünde tarihî bir çeşme bulunmakta. Narin minaresi bulunan Ulucami, Uşak a takılmış bir gerdanlık gibi durmakta. Ulucami nin doğusunda Burma Camisi, 14. yüzyıl Osmanlı eseri. Minaresi burgulu olduğu için bu ismi almış. Ulucami nin hemen yanında Arasta ve Bedesten bulunmakta. 6 asırdır 5 faklı kültürü içinde barındıran Arasta (çarşı) ada şeklinde; 4 cephesinde 20 dükkan bulunmakta. 2003 te restore edilerek, bugünkü haline getirilmiş... 1901 de bir Đtalyan mimar tarafından iki katlı ve 30 odalı olarak kesme taştan yapılmış Bedesten in birinci katı sarraflar çarşısı, ikinci katı ise değişik işkolları için kullanılmakta. Bedesten, 1987 de restore edilmiş. Az ileride de Paşa Hanı bulunmakta. 19. yüzyılda bir Fransız mimar tarafından yapılan Paşa Hanı, önceleri han olarak kullanılmış, restorasyondan sonra da otel olarak kullanılmaya başlanmış. TARĐHÎ UŞAK EVLERĐ Bu eserleri geride bırakarak, Tarihî Uşak Evleri nin bulunduğu mahalleye dalıyoruz. Her tarafta tarihî konaklar, tarihî çeşmeler. Evlerin bir kısmı restore edilmiş, bir kısmı yıkılmak üzere. Đlgililer ellerini çabuk tutmazlarsa, bunların bir kısmı yakında tarih olur.. Osmanlı Dönemine ait Uşak Evleri; ahşap ve beşik çatılı, Alaturka kiremitli, birinci kat taş örgü, ikinci kat çıkmalı cumbalı... Uşak, tarihî ve turistik varlıklar bakımından oldukça zengin. Ulubey in Sülümenli Köyü yakınında Helenistik çağda kurulup, Roma döneminde önemi oldukça artmış sınır şehri Blaundos, derin vadilerle çevrili bir yarımada üzerine kurulmuş. Kalesi, tapınakları, tiyatrosu, stadyumu ve kaya mezarları ile ilgi çeken bu tarihî kent her geçen gün daha çok ziyaretçi çekmekte. EN BÜYÜK KANYON Đlin Güney ve Güneybatı kesiminde jeolojik yapının özelliğinden dolayı oluşmuş 75 kilometre uzunluğundaki Ulubey Kanyonu, Türkiye nin en büyük kanyonu olarak bilinmekte. Banaz Çayı üzerindeki Clandıras Köprüsü, Lidyalılar tarafından Kral Yolu üzerinde su kemeri olarak yaptırılmış. Geçkili taşların Roma dönemine ait olduğu söyleniyor. Selçikler beldesinde bulunan Sebeste şehri, 9. yüzyılda, yakın çevresindeki şehirlerin piskoposluk merkezi imiş..

Bu sanat yeniden canlansın Türkmenler Uşak ve civarına yerleşince, halı-kilim dokumacılığını da getirmişler. Murat dağında ve vadilerde kök boya için elverişli bitkiler de olunca ortaya sanat eseri halılar çıkmış. Avrupa da pazarlama işini de Rumlar yapmış. Uşak halıları dünya çapında şöhret kazanmış, Avrupa ve Amerika da pazar bulmuş, bu ülkelerdeki saray ve müzelerin vazgeçilmezi olmuş... Uşak halılarını tekrar canlandırmayı amaç edinen Palmet Halı yetkilisi Esma Kıvrak la bu eşsiz kültürel değeri konuştuk. Esma Hanım, desinatör olarak Đstanbul da çalışmış, Türk el halıcılığını inceleme şansı bulmuş. Kaynakları araştırmış. Dünya markası olmuş tek el sanatımızın Uşak Halısı olduğunu görmüş; dünyanın en ünlü müzelerinde bu halıların sergilendiğini, müzayede salonlarında yüksek değerler bulduğunu öğrenmiş... Esma Kıvrak ın söylediğine göre, 14. yüzyılda Uşak a Avrupalı tüccarlar gelmiş, yüzyıllarca bu halılar Đzmir limanından ihraç edilmiş. Avrupalı ressamlar tablolarında bu halıları işlemiş. 18. yüzyılda da Osmanlı nakkaşhanelerinde Uşak halıları tasvir edilmiş. Cami ve saraylara bu halılar serilmiş. 19. yüzyılda bu halıların imalatı azalmış, kaliteden taviz verilmiş. 1930 lu yıllarda da halı dokumacılığı bitmiş. KURSLAR DÜZENLENĐYOR Geçmiş dönem Uşak halıları, müze ve müzayede halıları olarak kalmış. Uşak Halılarını Koruma ve Yaşatma Derneği nin Başkanlığını da yapan Esma Kıvrak, bu halıları anavatanında tekrar üretme mücadelesi verdiklerini, kurslar düzenlediklerini belirtiyor, bugüne kadar bin kadın kursiyer yetiştirdiklerini anlatıyor. Uşak halısının hammaddesi tamamen yün; elyaf uzunluğu en az 10-15 cm ve tek kırkım, 30 mikron kalınlığının altında olmayacak, soğuk iklimlerde yetişen koyunun yününden olacak. Mutlaka kök boya kullanılacak. Desenler bitkisel ve estetik olacak. Düğüm sayısı da belli bir ölçüde olacak. Fiyatı yüksek ve tamamen sipariş üzerine üretilen bu halı, halk arasında iyi bilinmiyor. Esma Kıvrak, Uşak halısı için yaptığı bu mücedeleler sonucunda çokça ödül almış. 2008 de Garanti Bankası ve Ekonomist Dergisinin 800 iş kadını arasında düzenledikleri Girişimcilik Ödülünü almış. Yine aynı yılda Başbakan dan benzer bir ödül almış. Esma Hanım ın aldığı başka ödüller de bulunmakta...

ATÖLYEYĐ KURDU Esma Kıvrak, bu önemli el sanatının tekrar canlanması gerektiğine inanmış, 1996 da Uşak a gelerek, kök boya için Türkiye de ilk atölyeyi kurmuş. Dekoratif ve çok kaliteli olan Uşak halısı; New York, Paris, Londra müzelerinde, saraylarda bulunuyor. Tarhanayı dünyaya tanıtacak Uşak ta tarhananın tadına bakmadan olmaz. Bunu da en iyi yaptığı söylenen Tarhana Baba ya, Yeldanlızade Mustafa Yeldanlı ya gidiyoruz. Mustafa Bey Uşak ta yılın Ahisi seçilmiş, Ahilik elbisesiyle bizi karşılıyor. Önce tarhana ikramında bulunuyor, kaşıklar tahta. Farklı bir lezzet, ilaç gibi diyorum. Tarhana Baba bu sözü tasdik ediyor. Mustafa Bey 1974 ten beri bu işi yapıyor, bu çorbayı ebesinden, annesinden öğrendiğini, onlar gibi yaptığını söylüyor. Kahvenin 40 yıl hatırası varsa, tarhananın 80 yıl hatırası var diyor. Türkiye de bunu marka yaptığını, bunun için Ahi Baba unvanı verildiğini söylüyor; bunu dünya markası yaparak çok şeyleri değiştirebileceğimizi ifade ediyor. Onlar nasıl bütün insanlara kola içirmek için çalışıyorlarsa, biz de tarhana içirmek için çalışalım diyor. Tarhanayı dünya markası yaptığımız taktirde, bu işten buğdaycı, biberci, domatesçi, soğancı, bütün çiftçilerin abad olacağını anlatıyor. Domates, biber, soğan, nane, yoğurt ve un karıştırılır; 3 hafta fermantasyona tabi tutulur, karıştırılır, teknelerde kurutulur, öğütülüp elekten geçirilir, un halinde paketlenir. Tarhana çorbasını pişirmek için; bir miktar yağ, salça, tuz, isot, sarımsak karıştırılarak kızartılır, bir litre su dökülür, 3 kaşık tarhana salınır, top olmaması için kaynayıncaya kadar karıştırılır. Sonra servis yapılır. Uşak tarhanasının lezzeti; Sivaslı nın biberi, yerli domates ve diğer malzemenin kalitesinden dolayı farklıdır. Köylü hile bilmez diyor Tarhana Baba, organik malzemenin önemini anlatıyor.

YETKĐLĐLERĐ GÖREVE ÇAĞIRIYOR Mustafa Bey tarhana için tescil belgesi almış, fuarlara katılıyor, her taraftan gelen siparişleri karşılamaya çalışıyor. Yetkilileri, bu değerin dünya markası yapılması için göreve çağırıyor.