TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi 3. Kimyasal Bileşikler Mol kavramı ve kimyasal bileşikler Kimyasal Bileşik Formülleri (Kaba vs Molekül Formülü) Yüzde bileşimin hesaplanması Yakma analizi
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Kimyasal Formülden Mol Kütlesi Hesaplama Halotan anestezide kullanılan bir gazdır. Bu gazın mol kütlesini hesaplayabilir miyiz? Molekül formülü C 2 HBrClF 3 = 2 * 12,001 g/mol + 1*1,008 g/mol + 3* 18,998. atomların mol kütlelerini periodik tablodan çekiyoruz = 197,381 g/mol ******************************************************* Q: 75.0 ml halotanda kaç F atomu bulunur? d= 1,871 g/ml
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi
Yüzde Kompozisyon ve Kaba (Empirical) Formül TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Bileşikteki atomları ve bağıl sayılarını gösteren basit formüldür. Element analiz yöntemleri. Benzin içerisinde kütlece % 84,1 C ve % 15,9 H; 100 g benzin içerisinde 84,1gr karbon, 15,9 gr hidrojen atomu vardır diye düşünüyoruz. 1molH 15,9 g H x 15,8 mol H 1,008g H 1molC 84,1g C x 7,00 mol C 12,011g C C H 7,00 15,8 H 1 2,26 7,00 7,00 C 4 H C C H 1x4 2,26x4 9
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Yüzde Bileşimin Hesaplanması Halotanın formülü C 2 HBrClF 3 MA C2HBrClF3 = 197.38 g/mol ise karbonun kütlece yüzde bileşimi nedir? MA C =12,011 g/mol % C = Yüzde bileşimden formül hesabı Ör: 2-deoksiriboz kütlece % 44.77 C, % 7.52 H, % 47.71 O içerisiyorsa bunun kaba formülünü bulunuz?
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Molekül Formül Bulunması Molekül formülünün bulunması için molekül ağırlığının bilinmesi gerekiyor 4x (C C H 5 4 1,26H 1) C5,04H4 Diyelim ki bu molekül naftalin (MA= 128,2g/mol) 128.2g/mol 64,1g/mol MA C 5 H 4 64,1 g/mol Oran 2 Kaba formül C 2x5 H 2x4 C 10 H 8 Molekül Formülü
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Yakma Analizi Kolay yanan bazı bileşiklerin kaba formülünü bulmak için Carbon (C), Hydrogen (H), Nitrogen (N), and Sulfur (S) FIRIN O 2 girişi C,H ve diğer elementleri içeren örnek malzeme H 2 O tutucu CO 2 tutucu Tutulamayan diğer maddeler C x H y O z ve O 2 xco 2 ve y/2h 2 O
Yakma Analizi TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Örnek: Böcek ilacı olarak kullanılan lindane molekülü C, H ve Cl içerir. 2.463 g örnek, oksijen ile yakıldığında, 2.236 g CO 2 ve 0.458 g H 2 O açığa çıkıyor. Lindane molekülünün kaba formülü nedir? (Atomic weights: C = 12.01, H = 1.008, O = 16.00, Cl = 35.45).
4. Kimyasal Tepkimeler TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Kimyasal Tepkimeler ve Eşitlikler Stokiyometri Çözeltide Kimyasal Tepkimeler Sınırlayıcı Bileşenin Belirlenmesi Kimyasal tepkime: Bir ya da bir kaç maddenin (tepkenler) yeni bir bileşik grubuna (ürünler) dönüşmesi işlemi.
4. Kimyasal Tepkime Denklemleri TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Girdiler solda, ürünler sağda 2H 2 + O 2 2 H 2 O Denkleştirme sonunda giren atom sayısı = Çıkan atom sayısı olmalı İki tarafta birer bileşikte bulunan atomlardan başlanabilir. Çok atomlu iyonlardan başlanabilir. Girenlerde ya da ürünlerde serbest element (O 2, H 2 ) varsa en son o denkleştirilir Kesirli bulunan katsayılar tam sayıya çevirilebilir. Ör: H 3 PO 4 + CaO Ca 3 (PO 4 ) 2 + H 2 O Yanma tepkimelerinde O 2 tepken, CO 2 ve H 2 O üründür. Başka ürünler de olabilir (kompleks moleküllerde). C 6 H 12 O 6 + O 2 CO 2 + H 2 O maddenin halleri k,s, g ya da aq (sulu çözelti) olabilir
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Stokiyometrik Faktör Denklemlerdeki katsayılar kullanılır (girenler ve ürünler arasındaki oranlar). 2H 2 (g)+ O 2 (g) 2 H 2 O (s) Her zaman mol üzerinden gidilmelidir 2 mol H 2 ile 1 mol O 2 girer ve 2 mol su açığa çıkar Ör: Aşırı oksijen ile 4.16 g hidrojenin tepkimesinden kaç gr su oluşur?
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Stokiyometrik Hesaplamalar *Bir sirke örneği kütlece %4,0 HC 2 H 3 O 2 içeriyor. Bu sirke yemek sodası (NaHCO 3 ) ile etkileşerek CO 2 oluşturuyor. : HC 2 H 3 O 2 (aq) + NaHCO 3 (k) NaC 2 H 3 O 2 (aq) + H 2 O(s) +CO 2 (g) 5,00 ml sirke örneği aşırı NaHCO 3 ile reaksiyona girdiğinde kaç CO 2 açığa çıkar? Sirkenin yoğunluğu 1,01 g/ml dir.
Çözeltide Kimyasal Tepkimeler TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Çözücü, çözünen. Çözeltilerin derişimleri molarite ile ifade edilir. Çözünenin mol sayısı (mol) Molarite (M) = Çözeltinin Hacmi (L) 1,75 M çay şekeri,sakkaroz (C 12 H 22 O 11 ) çözeltisinin 1Litresi 1,75 mol(598,5 g) sakkaroz içerir. Aynı molaritede 2L çözeltide kaç mol sakkaroz vardır?
Çözelti Hazırlanışı TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Katı madde tartılır, sonrasında yeterli miktarda su eklenir. Ör : 250,0 ml ve 0,250 M K 2 CrO 4 çözeltisi hazırlamak için kaç gram K 2 CrO 4??g K2CrO4 12,1gK2CrO4 0,2500L çöz.x 0,250mol K2CrO4 1L çöz. x 194,2g K2CrO4 1mol K2CrO4 12,1 g K 2 CrO 4 üzerine su eklenerek 250 ml ye tamamlanmalı
Çözeltinin Seyreltilmesi TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi M i. V i = M s. V s (n i =n s ) 0,250 L, 0,0100 M K 2 CrO 4 çözeltisi hazırlamak için 0,250 M K 2 CrO 4 çözeltisinden ne kadar almak gerekir? 0,250 M * V i = 0,0100M * 0,250 L V i = 0,0100 L = 10,0 ml 10.0 ml, 0.250M lık K 2 CrO 4 çözeltisi alınıp üzerine 240 ml eklemek gerekli.
Sınırlayıcı Bileşen (Limiting Reagent) Sınırlayıcı bileşen(limiting reagent): Bir tepkimede tamamen tükenen maddeye denir ve bu bileşen oluşan diğer ürünlerin miktarını belirler. 9 5 Sınırlayıcı bileşen? Artan bileşen? Oluşan NH 3 molekülü sayısı? N 2 + 3H 2 2NH 3 TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi img : http://moodleshare.org/mod/page/view.php?id=8729
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Sınırlayıcı Bileşen,Kuramsal Verim,Gerçek Verim, Yüzde Verim Bir kimyasal tepkimede oluşan ürünün hesaplanan miktarı, tepkimenin kuramsal verimi (theoretical yield) olarak isimlendirilir. Gerçekten oluşan ürünün miktarına ise gerçek verim (actual yield) denir. Yüzde verim Gerçek verim 100 Kuramsal verim
Sınırlayıcı Bileşen,Kuramsal Verim,Gerçek Verim, Yüzde Verim TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi 2,4 g Mg ile 10,0 g O 2 nun tepkimesi sonucu oluşan MgO nun kuramsal verimi nedir? ( Mg:24,31 MgO:40,31 O 2 :32,0 ) Mg + O 2 MgO Tepkime sonucu 2.00 g MgO oluşuyorsa yüzde verim nedir?