Türkiye Petrol Piyasasına Genel BakıĢ ve 10 Numara Yağ Sorunu Karaköy Rotary Kulüp, 2 Haziran 2011 Ġstanbul
Türkiye nin Birincil Enerji Tüketiminde Petrolün Payı gerilemektedir. (Milyon Ton Ham Petrol EĢdeğeri) 120 Coal 29% Hydro 9% Oil 31% 100 80 60 40 9,2 20,7 8,8 9,6 7,8 22,3 24 22,6 7,1 8,7 9,2 11,1 Natural Gas 31% 7 5,4 7,6 25,5 21,8 21,2 13,1 14,4 15,6 9,9 9 10,4 8 28,8 26,1 23 21,8 18,8 19,9 24,2 27,4 8,0 7,5 31,0 30,9 31,6 32,4 8,1 27,2 28,9 8,5 28,9 31,9 20 29,8 30 29,6 29,5 31,1 29,9 30,6 31,2 32 30 28,5 30,5 30,9 28,8 29,7 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* Oil Natural Gas Coal Hydro Kaynak: BP Statistical Review; 2010 verisi tahminidir. Kaynak: EPDK
Sayılarla Türkiye Akaryakıt ve LPG Sektörü Petrol Piyasası 4 Rafineri 52 Dağıtıcı 102 Depolama Tesisi, 4,4 Milyon m3 Depolama Kapasitesi 12.858Akaryakıt Ġstasyonu Toplam Ġstihdam > 250.000 Toplam Sektörel Büyüklük 75 Milyar TL Toplam Dolaylı Vergiler > 35 Milyar TL LPG Piyasası 64 Dağıtıcı 83 Depolama Tesisi 8.652 LPG Otogaz Ġstasyonu 20.000 Tüp Bayisi
Milyon Ton Otomotiv Yakıtları Tüketimleri DeğiĢimi 2010 Yılında Toplam Otomotiv Yakıtları Tüketimi % 1,9 artarak 18,4 milyon ton olmuştur. 20,0 18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 1,3 1,2 4,0 3,7 0,0 0,0 8,2 8,4 1,1 1,1 3,6 2,9 0,0 0,0 9,5 9,7 % 3,5 % 14,0 1,85% % 0,1 % -2,3 2,0 2,1 2,3 2,5 1,6 2,6 2,3 1,6 1,8 2,3 2,1 2,6 2,9 2,7 2,3 2,9 3,4 4,2 1,3 0,2 0,7 10,5 10,4 10,6 11,4 11,1 10,1 9,6 LPG %13,6 Benzin %11,4 Motorinler %75 2,0 0,0 Kırsal Motorin Benzinler Motorin (Düşük Kükürtlü) LPG Otogaz
Milyar TL Petrol sektörü ülkemizin en önemli dolaylı vergi kaynağıdır. 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Akaryakıt ve LPG'den Elde Edilen Dolaylı Vergiler (Milyar TL) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 KDV ÖTV 2010 yılında petrol sektörü 42.5 Milyar TL, son beş yılda ise 160 Milyar TL vergi geliri sağlamıştır. Türkiye benzinde dünyanın en yüksek, motorinde ise çok yüksek vergi uygulayan ülkesi konumundadır.
0,53 0,55 0,56 0,58 0,53 0,61 0,61 0,62 0,63 0,63 0,64 0,64 0,72 0,72 0,73 0,78 0,79 0,80 0,82 0,82 0,83 0,78 0,75 0,83 0,85 0,87 0,87 0,88 0,90 0,92 0,93 0,97 0,97 1,15 Türkiye benzinde Avrupa nın ve Dünyanın en yüksek vergi uygulayan ülkesidir. (95 oktan benzinde Dolaylı Vergiler toplamı; /lt) 1,40 1,20 En yakın ülkeden 18 cent /lt daha fazla 1,00 AB ortalamasından 40 cent /lt daha fazla 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 Kaynak: AB Oil Bulletin, Mart 2011
2010 Yılı Tavan Pompa Fiyatlarının Ortalama Yapısı (İstanbul Avrupa Yakası) 1.85TL/lt Motorin 58,4% 29,6% 11,9% Vergiler VERGİLER Rafineri Fiyatı Dağıtım masraf ve payı Benzin 66,8% 23,7% 9,4% 2.51 TL/lt 0% 20% 40% 60% 80% 100% * Dağıtım sektörünün (dağıtıcı + bayi) tüm maliyetlerinin (ulusal stok, zorunlu yasal giderler, yatırım, işletme, nakliye ve kar) tavan fiyatlar içindeki ortalama oranı benzinde %9,4, motorinde ise %11,9 dur.
AB ve Türkiye vergisiz K. Benzin tavan pompa fiyatlarının karşılaştırması 0,90 0,85 0,80 Benzin (S95) Vergisiz Tavan Fiyatlar ( /lt) İspanya (Madrid) Fransa (Paris-Lyon) 0,75 Yunanistan (Atina) 0,70 0,65 0,60 İtalya (Roma ve civarı) AK-4 Ortalama 0,55 Türkiye (İstanbul Avrupa Yakası) AB Raporu İlan edilen tavan fiyatlar esas alınarak yapılan karşılaştırmalar referans kabul edilen 4 Akdeniz ülkesi ile Türkiye arasında pompa fiyatlarının uyumlu olduğunu göstermektedir.
AB ve Türkiye vergisiz Motorin tavan pompa fiyatlarının karşılaştırması 1,05 1 Motorin Vergisiz Tavan Fiyatlar ( /lt) İspanya (Madrid) 0,95 0,9 0,85 0,8 0,75 Fransa (Paris-Lyon) Yunanistan (Atina) İtalya (Roma ve civarı) 0,7 0,65 AK-4 Ortalama 0,6 Türkiye (İstanbul Avrupa Yakası) AB Raporu İlan edilen tavan fiyatlar esas alınarak yapılan karşılaştırmalar referans kabul edilen 4 Akdeniz ülkesi ile Türkiye arasında pompa fiyatlarının uyumlu olduğunu göstermektedir.
AKARYAKIT SEKTÖRÜNDE KAYIT DIġI VE 10 NUMARA YAĞ SORUNU
Yüksek vergiler ve benzer ürünlerdeki vergi farklılıkları 10 numara yağ ve kayıt dıģının en önemli nedeni.. Motorin Ürün Fiyatı; 2,13 ÖTV 1,46 KDV 0,65 Yağlama Yağları Ürün Fiyatı; 2,25 ÖTV 1,06 KDV 0,60 * * Gazyağı Yağlama Müstahzarları 10 Numara Yağ Ürün Fiyatı 2,30 Ürün Fiyatı 2,25 Ürün Fiyatı 2,05 ÖTV 0,00 ÖTV 0,30 KDV 0,00 ÖTV 0,95 KDV 0,46 KDV 0,59 1,23 TL/kg 2,19 TL/kg Atık Yağ Ürün Fiyatı 0,40 ÖTV 0,00 KDV 0,00 3,84 TL/kg 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 4,50 TL/Kg * Yağlama Yağları ve 10 numara yağ da kullanılan ürün fiyatı ortalama baz yağ girdisi olup gerçek madeni yağlarda bulunan katkı maddelerinin maliyetini içermemektedir. Otomotiv yağlarında bu tür katkılar önemli bir maliyet unsurudur.
Manav, lokanta, bakkal vb yerlerde rahatlıkla satılıyor..
2010 yılında Türkiye piyasasına ihtiyacının 800.000 ton üzerinde yağlama yağı ve müstahzarı girişi olmuştur. 2010 yılında yaklaşık 1.5 milyon ton (vergi kaybı en az 1.5 Milyar TL) 2009 yılında yaklaşık 1.0 milyon ton (vergi kaybı en az 1.0 Milyar TL) 10 Numara Yağ Adı altında Kayıt dışı veya sahte akaryakıt faaliyeti gerçekleşmiştir. ÇÖZÜM : Yağlama yağlarında vergi motorin seviyesine çıkarılmalı ve gerçek sanayiciye vergi iadesi yapılmalıdır.
TeĢekkürler 15