ORTODONTİDE DEBONDİNG YÖNTEMLERİ

T.C. İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ORTODONTİDE DEBONDİNG YÖNTEMLERİ Hazırlayan:Dt.Gökçenur Gökçe DOKTORA SEMİNERİ ORTODONTİ ANABİLİM DALI Danışman Yrd.Doç.Dr.İlknur VELİ İZMİR-2014

T.C. İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ORTODONTİDE DEBONDİNG YÖNTEMLERİ Hazırlayan:Dt.Gökçenur Gökçe DOKTORA SEMİNERİ ORTODONTİ ANABİLİM DALI Danışman Yrd.Doç.Dr.İlknur VELİ İZMİR-2014

T.C İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SEMİNER ONAY FORMU Adı Soyadı Anabilim/Bilim Dalı Fakültesi Lisansüstü Öğretim Türü Yüksek Lisans Doktora Danışmanı Seminer Konusu Tarih Verildiğ i Saat Yer Başarı Durumu Başarılı Başarısız Anabilim Dalı Başkanı Danışman Öğretim Üyesi Semineri İzleyen Öğretim Üyesi

İÇİNDEKİLER 1.ÖZET 2.GİRİŞ 3.BRAKETLERİN VE DİĞER ORTODONTİK ATAÇMANLARIN SÖKÜLMESİ 3.1. Mekanik debonding 3.1.1. Metal braketlerin mekanik debonding ile sökülmesi 3.1.2.Seramik braketlerin mekanik debonding ile sökülmesi 3.2. Elektrotermal Debonding 3.3. Ultrasonik Debonding 3.4. Lazer Debonding 4. BANTLARIN SÖKÜLMESİ 5. DEBONDİNG SONRASI DİŞ YÜZEYİNİN TEMİZLENMESİ VE CİLALAMA 6. PORSELEN YÜZEYLERDE DEBONDİNG İŞLEMİ 7. DEBONDİNG SIRASINDA UYGULANAN KUVVET VE PULPAL DEĞİŞİM 8. DEBONDİNGİN DİŞLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ 9. HEKİMİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR 10. HASTA AÇISINDAN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR 11.SONUÇ 12.KAYNAKLAR i

1.ÖZET Debonding sabit ortodontik tedavi sonunda braketlerin ve adeziv rezinin diş yüzeyinden uzaklaştırılma işlemidir. Debonding işlemi braketlerin ve diğer ortodontik ataçmanların sökülmesi, diş yüzeyinin temizlenmesi ve cilalanması olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. Braket ve diğer ortodontik ataçmanların sökülmesi için bir çok yöntem mevcuttur. Bunlar; mekanik debonding, elektrotermal debonding, ultrasonik debonding ve lazer debonding yöntemleridir. Bu yöntemler metal ve seramik braketlerde uygulama açısından bazı farklılıklar göstermektedir. Debonding işlemi sırasında uygulanan kuvvete bağlı olarak pulpa dokusunda bazı değişiklikler meydana gelmektedir. Uygun olmayan kuvvet ve debonding yöntemi minede ve pulpada hasarlara neden olmaktadır. Debonding işlemi sırasında hekim ve hasta sağlığının korunması da ayrı önem taşımaktadır. Debonding prosedürü sırasında hekim özellikle partikül inhalasyonuna ve çapraz enfeksiyona karşı dikkatli olmalı ve gerekli önlemleri almalıdır. Debonding sırasında dental yapıda meydana gelen hasarlar nedeniyle hastada ağrı ve huzursuzluk gözlenebilir. Bu seminerde farklı braket sistemlerine ugulanan debonding yöntemleri tartışılmış ve dental etkileri incelenmiştir. ii

ABSTRACT Debonding is a technique which is used at the end of the fixed orthodontic treatment for removal of the bracket and adhesive resin from the tooth surface. Debonding process consists of two stages. These stages are; removing brackets and other orthodontic attachments and cleaning and polishing of the tooth surface. There are several methods for removing brackets and other orthodontic attachments. These are; mechanical debonding, electrothermal debonding, ultrasonic debonding and laser debonding. These methods indicate some differences in terms of application metal and ceramic brackets. Depending on the force applied during debonding, some changes occur in pulp tissue. Improper force and debonding methods cause damages to the enamel and pulp tissue. Physician and patient health protection is also important during debonding. During debonding procedure, the physician should be careful and take the necessary measures to inhalation of particles and especially against crossinfection. During debonding due to damage to the dental structure, pain and discomfort can be observed in patients. In this seminar, debonding methods applied to different bracket systems have been discussed and dental effects were examined. iii

2.GİRİŞ Sabit ortodontik tedavinin aktif döneminin bitirilmesiyle braketlerin ve adeziv rezinin diş yüzeyinden uzaklaştırılması işlemine debonding adı verilmektedir.(zachrisson,1985) Debonding işlemi esnasında 3 ara yüzden birinde meydana gelen kırılma sayesinde braketler diş yüzeyinden uzaklaştırılmaktadır. Bu kırılma alanları (1) adeziv rezin-braket arasında (koheziv kırılma), (2) adeziv rezinin kendi içerisinde veya (3) diş yüzeyi ile adeziv rezin arasında (adeziv kırılma) oluşmaktadır.(proffit et al,2007) Koheziv kırılma adeziv kırılmaya göre daha güvenli olmasına rağmen(bishara et al,2001); büyük ölçüde debonding yöntemine ve braket materyaline bağlı olan adeziv kırılmada, diş yüzeyinde daha az artık madde kalmakta ve temizleme işlemi daha kısa sürede tamamlanmaktadır.(bishara et al,1999) Aktif tedavinin bitirilmesi safhası genel olarak (1) braketlerin ve diğer ortodontik ataçmanların sökülmesi, (2) diş yüzeyinin temizlenmesi ve cilalanması olarak 2 kısma ayrılmaktadır.(graber et al;2012) 3. BRAKETLERİN VE DİĞER ORTODONTİK ATAÇMANLARIN SÖKÜLMESİ Braketlerde meydana gelen deformasyonun önlenmesi ve mine yüzeyine gelen travmanın azaltılabilmesi amacıyla literatürde farklı debonding teknikleri bildirilmiştir. Ayrıca farklı materyallerden üretilmiş braketler için de alternatif debonding teknikleri bildirilmiştir. 3.1. Mekanik debonding: Mekanik debonding yönteminde amaç brakete penslerle kuvvet uygulayarak braket/adeziv rezin ara yüzeyindeki mekanik bağlantıyı koparmaktır.(arıcı ve ark. 1999) 1

3.1.1. Metal braketlerin mekanik debonding ile sökülmesi Adeziv rezinler ile yapıştırılmış metal braketler için genellikle mekanik debonding yöntemleri tercih edilmektedir. Metal braketlerin sökülmesinde en güvenir yol braket tabanı ile yapıştırıcı rezin arasındaki kırılma olup bu şekilde kuvvet uygulanması metal braketlerde kalıcı deformasyonlara neden olabilmektedir.(bishara,2001) Metal braketlerin mekanik debonding ile sökülmesinde 3 yöntem kullanılmaktadır. (Bishara,2001) 1. yöntem: Bu yöntemde Weingart ya da Howe pensi gibi yardımcı pensler kullanılır ve braket kanatları mesio-distal yönde sıkıştırılıp braketin diş yüzeyinden ayrılması sağlanır. Bu yöntemde yapıştırıcın resinin büyük bir kısmı diş yüzeyinde kalmaktadır.(oliver,1988) 2. yöntem: 2. yöntemde keskin uçlu (sharp-edged blades) debonding pensleri kullanılmaktadır. Bu pensler ile mine-adeziv rezin ya da braket-adeziv rezin ara yüzünde makaslama kuvveti meydana gelmektedir. Bu yöntemde diş üzerinde kalan yapıştırıcı miktarı minimum seviyededir. Direkt yapıştırma yöntemiyle yapıştırılan braketler bu teknik ile söküldüğünde minede hasar oluşma ihtimali fazla olmaktadır.(oliver,1988) 3.yöntem: Bu yöntemde çekme kuvveti (tensile-type force) uygulayan özel olarak dizayn edilmiş pensler kullanılmaktadır. Bu yöntemde hemen hemen tüm yapıştırıcı, diş yüzeyinde kalmakta fakat braket deformasyonu daha az olmaktadır.(oliver,1988) 3.1.2.Seramik braketlerin mekanik debonding ile sökülmesi Kimyasal ya da mekanik tutuculuğa sahip seramik braketlerin mekanik olarak sökülmesinde farklı yöntemler bildirilmiştir.(sinha et al.,1995)(sinha ve Nanda,1997) Her üretici firma kendi braketi için özel el aleti veya pens geliştirmiştir ve her braket için özel olarak tarif edilen debonding yönteminin 2

kullanılması tavsiye edilmektedir.(theodorakopoulou et al.,2001) Bu pensler ya braketi deforme ederek braket-adeziv rezin ara yüzeyinde kırılmaya yol açar veya adeziv rezin içinde stres oluşturarak kompozit rezin içerisinde koheziv kırığa neden olur. Araştırmacılar mine-yapıştırıcı arayüzüne yerleştirilen keskin uçlu pensler (Ormco Corporation,Glendora,CA) yardımıyla uygulanan bilateral kuvvetin polikristalin ve monokristalin braketlerin sökülmesinde kullanılabilecek en etkili yöntem olduğunu bildirmişlerdir. (Sinha et al.,1995)(sinha ve Nanda,1997) 1990 ların sonunda üretilen katlanabilir özellikteki üçüncü nesil seramik braketin (Courtesy Unitek Corporation/3M,Monrovia,Calif) tabanına yerleştirilen vertikal slot sayesinde söküm işlemi kolaylaşmıştır.(bishara et al.,1997) Bu oluğun bir kırılma noktası oluşturarak braketlerin mineye zarar vermeden sökülmesini sağladığı bildirilmiştir.(liu et al.,2005) Bu yöntemde sökümde kullanılacak pens mezio-distal yönde yerleştirilmekte ve braketin vertikal oluk üzerinde katlanması prensibi ile söküm yapılmaktadır. Seramik braketlerin indirekt yapıştırma tekniği ile yapıştırılmasının debonding prosedürünü kolaylaştırdığı bildirilmiştir. (Sinha et al.,1995)(sinha ve Nanda,1997) 3.2. Elektrotermal Debonding: Metal ortodontik braketlerin klasik debonding yöntemleriyle tedavi sonrası diş yüzeyinden uzaklaştırılmasına alternatif olarak geliştirilen elektrotermal debonding yöntemi; şarj edilebilir, kablosuz aletlerle brakete ısı verilirken bir yandan da sökücü kuvvet uygulanması prensibine dayanır.(sheridan et al.,1989) Elektrotermal debondingde ısı uygulayan uç vertikal slota yerleştirilir ve hafif bir torsiyonel kuvvet ile braketi diş yüzeyinden ayırır. Metal brakete 200-250 C civarında ısı uygulandığında bu ısı braket/adeziv rezin ara yüzeyine transfer olup adeziv rezini yumuşatarak deforme etmektedir.(sheridan et al.,1989) Böylece braket klasik yöntemlerde olduğu gibi aşırı bir kuvvet yüklemesi olmadan diş yüzeyinden uzaklaştırılmaktadır. 3

Bu yöntem oldukça hızlı, etkili ve braket veya minede kırılmalara yol açmaması açısından güvenlidir.(bishara ve Trulove,1990) Bu yöntemin en önemli avantajları arasında dişe aşırı kuvvetler uygulamayı engelleyerek mineyi koruması, hasta açısından daha rahat olması ve özellikle metal braketlerin deforme olmasını önlediği için braketlerin yeniden kullanılabilmesine izin vermesidir.(sheridan et al.,1989)(bishara ve Trulove,1990) En önemli dezavantajı ise oluşan yüksek ısının pulpa dokusunda hasar oluşturma riskidir. Ayrıca bu yöntemde braketin diş yüzeyinden uzaklaştırılmasından sonra adeziv rezinin tamamının diş yüzeyinde kalması ve bu artık rezinin diş yüzeyinden temizlenmesi klinisyen açısından zaman kaybı olarak algılanmaktadır.(arıcı ve ark.,1999) Diğer dezavantajları ise ısı uygulayan aletin büyüklüğü nedeniyle özellikle küçük azı bölgesinde uygulama zorluğu ve ısınmış braketin hasta ağzına düşme riskidir.( Bishara ve Trulove,1990) Elektrotermal debonding yönteminin diş ve çevre dokulara olan etkisi in vitro olarak Sheridan ve arkadaşları(sheridon et al.,1989) tarafından incelenmiş ve bu yöntemin pulpaya zarar verecek seviyede bir ısı artışına neden olmaksızın braket/adeziv rezin ara yüzeyinde adeziv rezini yumuşatarak metal braketlerin diş yüzeyinden uzaklaştırılmasını kolaylaştırıldığı belirtilmiştir. Aynı araştırmacılar tarafından yapılan bir in vivo çalışmada ise elektrotermal debonding yöntemi ile metal braketlerin söküldüğü dişlerin 2 hafta sonra yapılan histolojik incelemesinde diş pulpasında herhangi bir patolojik değişiklik gözlenmediği rapor edilmiştir.( Sheridon et al.,1989) Metal braketlerin sökülmesinde klasik yöntem ile elektrotermal debonding yönteminin karşılaştırıldığı bir çalışmada braket deformasyon oranları ve hastaların algıladıkları ağrı seviyesi açısından elektrotermal debonding yöntemi lehine önemli farklılıklar bulunmuştur.(arıcı ve ark.,1999) Yapılan bir çalışmada braketin çıkarılması için gereken ısının kullanılan yapıştırıcı tipine göre değiştiği ve yüksek dolduruculu rezinlerin daha fazla ısı gerektirdiği belirtilmiştir.(rueggeberg ve Lockwood,1992) Ancak araştırmalar hava ile soğutma kullanıldığı takdirde elektrotermal debonding sırasında oluşan 4

ısının oldukça düşük olduğunu ve uygulama süresinin pulpa hasarı oluşması için gerekenden kısa olduğunu ortaya koymuştur.(jost-brinkmann et al.,1992) Farklı ortodontik rezinler ile yapıştırılan braketlerin sökülmesi için termal debonding yönteminin kullanıldığı bir çalışmada two-paste sistemlerin no-mix sistemlere göre daha yüksek ısı gerektirdiği; powder\liquid sistemlerinin ise daha düşük ısı gerektirdiği bildirilmiştir. Ayrıca seramik braketlerin bu yöntemle sökülmesi metal braketlere göre 2 kat daha fazla zaman gerektirmektedir. (Rueggeberg ve Lockwood,1990) 3.3. Ultrasonik Debonding: Ultrasonik teknikte mine ve braket tabanı arasındaki yapıştırıcıyı aşındırmak için braket-yapıştırıcı ara yüzeyine uygulanan özel olarak tasarlanmış uçlar kullanılmaktadır.(diaz-amold et al.,1989) Ultrasonik yöntemde braketin çıkarılması için gereken kuvvet büyüklüğü geleneksel yöntemden çok daha azdır. Ayrıca bu teknik, mine hasarı veya braket kırılması olasılığını azaltmakta ve braket çıktıktan sonra kalan yapıştırıcı da kullanılan uçla temizlenebilmektedir. Ancak her bir braketin çıkarılma süresi 30-60 saniye arasında olduğu için ultrasonik debonding yöntemi çok zaman alıcıdır. Ayrıca oldukça pahalı olan ultrasonik uçta zamanla aşınma meydana gelir. Bu aşınma daha yumuşak olan çelik ucun sert olan seramik üzerinde hareketi ile oluşan sürtünmeden kaynaklamaktadır.(bishara ve Trulove;1990) Pulpa dokusunda oluşabilecek zararı en aza indirmek için su spreyi ile ısının kontrol altında tutulması gerekliliği de bu tekniğin bir diğer dezavantajıdır. Ultrasonik debonding seramik braketlerin çıkarılmasında klinik bir yöntem olarak henüz önerilmemektedir.(daniel et al;1995) 3.4. Lazer Debonding: Lazer uygulaması genel olarak elektrotermal yaklaşıma benzer şekilde ısı oluşturarak yapıştırıcının yumuşatılması ve büzülmesi prensibine dayanır.(strobl et al;1992)seramik braketlerin sökülmesi için lazer kullanımı da araştırılmıştır. Seramik braketler üzerine Er-YAG lazer etkileri; 1-Lazer destekli debonding seramik braketlerin minede kopma veya braket fraktürü meydana gelmeden debondingini sağlar. 5

2-ER-YAG lazer kullanımı ARI(adhesive remnant index) skorunu yükseltir ve minede meydana gelebilecek fraktür riskini azaltır. 3-ER-YAG lazer polikristalin seramik braketlerin bond dayanıklılığını azaltmada etkilidir. Bu sistemde C02 veya Nd: YAG lazer braketin labial yüzeyine uygulanarak mekanik tork verilmektedir.(strobl et al.,1992) Monokristalin ve polikristalin porselenler farklı dalga boylarındaki laser ışığına farklı reaksiyonlar vermektedirler.(eliades et al.1995) Polikristalin seramik braketlere C02 lazerle (14 W) 2 saniye uygulama gerekli iken monokristalin seramik braketlerde bunun yarısı kadar bir enerji yeterli olmaktadır. Lazer uygulandıktan sonra geçen süre braketlerin sökülmesi için gerekli olan kuvveti artırdığı için braketlere tek tek lazer uygulanmalı ve hemen sonrasında braketler çıkarılmalıdır. Yapılan çalışmalar bis- GMA kullanıldığında lazerin yapıştırıcıyı braketle birlikte uzaklaştırdığını, metil metakrilat rezinin ise diş yüzeyinde kaldığını ortaya koymuştur. Bu nedenle metil metakrilat rezin kullanılması daha güvenlidir.(azzeh ve Feldon;2003) Süre açısından değerlendirildiğinde super-pulse C02 lazerlerin normal C02 veya YAG lazerlere göre daha kısa sürede braketin çıkarılmasını sağladığı gözlenmiştir.(obata et al.1999) Lazer ile braketlerin sökülmesi hala deneysel olmasına rağmen, geleneksel yöntemle kıyaslandığında uygulanan kuvveti, mine hasarını ve braket kırılma riskini belirgin olarak azaltması nedeniyle avantajlıdır. Diğer bir avantajı da Seramik braketlerin debondingi için harcanan süre lazer kullanımı ile azaltılmıştır. Ayrıca hasta için daha az travmatik ve ağrı vericidir. Üretilen ısı kontrol edilebilmektedir. En önemli dezavantajları ise oluşturduğu ısı enerjisinin pulpa dokusu üzerindeki etkisi ve maliyetinin yüksek olmasıdır.(strobl et al.1992) Pulpada hasar oluşma riskini azaltmak için; süper-pulse C02 lazer 2 W güçte 4 saniyeden az, C02 lazer (10,6 tm) 3 W güçte 3 saniye, normal C02 lazer 18 W güçte 2 saniye süreyle kullanılmalıdır(azzeh ve Feldon;2003). 6

4. BANTLARIN SÖKÜLMESİ İstisnalar dışında çoğunlukla azı dişlerine yerleştirilen molar bantlarının tutuculuğu çoğunlukla bant materyalinin elastikiyeti yani bandın dişi ne kadar kavradığı ile ilgilidir. Bant materyali ile diş arasına yerleştirilen siman ile tutuculuk arttırılmaktadır. Fakat ortodontide kullanılan hiçbir siman mineye çok güçlü bir şekilde yapışamamaktadır. Bu yüzden bandı çıkarmak için kuvvet uygulandığında siman banttan ya da diş yüzeyinden rahatlıkla temizlenebilmektedir. Bu sayede de mine yüzeyinin hasarı gibi bir ihtimal hemen hemen hiç bulunmamaktadır. Üst molar bantlarının sökülmesinde bant sökücünün öncelikle palatinalden yerleştirilip ilk olarak palatinal kısmın çıkarılması daha sonra da bukkal kısmın çıkarılmasını belirtilmiştir. Alt molarlarda ise bant sökücü ilk olarak bukkalden uygulanıp daha sonra lingualden sökme işlemine devam edilir.(proffit et al.2007) 5.DEBONDİNG SONRASI DİŞ YÜZEYİNİN TEMİZLENMESİ VE CİLALAMA Literatürde braketlerin ve ortodontik ataçmanların sökülmesinden sonra, dişe zarar vermeden mine yüzeyinin yapı ve görüntü olarak orijinal haline getirilmesi ve yüzey pürüzsüzlüğünün sağlanması için pek çok yöntem geliştirilmiştir.(campbell;1994)(rouleau et al.1982) Bantların sökülmesinden sonra kalan siman küretler ile rahatlıkla temizlenebilmesine rağmen dişlerin üzerinde kalan yapıştırıcı resinin temizlenmesi daha komplikedir. Debonding sonrası artık rezinin temizlenmesi için el aletleri,(burapavong et al.1978) zımpara diskler,(retief ve Denys;1979) yeşil lastik frezler(burapavong et al.1978) ve tungsten karbid frezler gibi çok sayıda temizleme yöntemi kullanılmaktadır. Bazı araştırmacılar debonding işlemi sonrasında konvansiyonel elmas frezlerin kullanımını önermesine rağmen bazı araştırmacılar da mine yüzeyinde derin oluklar oluşturdukları için bu frezlerin kesinlikle kullanılmaması gerektiğini bildirmişlerdir.(retief ve Denys;1979) Debonding sonrası diş yüzeyinde 7

kalan kompozit rezinin temizlenmesinde en iyi yöntemin tungsten karbid frez kullanılarak yapılan temizleme yöntemi olduğu bildirilmiştir.(zachrisson ve Artun;1979) Konvansiyonel olarak kullanılan tunsten karbid frezler çeşitli boyutlarda ve şekillerde bulunmaktadır. 12 ve 30 yivli olanların mine için daha güvenli olduğu bildirilmiştir. Yüksek doldurucu içeren rezinlerin temizlenmesi için en etkili yöntemin 30 yivli tungsten karbid frez kullanımı olduğunu belirtilmiştir.(phillip;1995) Ayrıca diş yüzeyinden artık rezinin temizlenmesinin en çabuk 30 yivli tungsten karbid frezler ile yapıldığı bildirilmiştir.(ulusoy;2009) Zachrisson ve Artun(Zachrisson ve Artun;1979) düşük hızda tungsten karbid frez kullanımını önerirken, Campbell(Campbell;1995) ve Rouleau(Rouleau et al.1982) yüksek hızda su soğutması altında bu frezlerin kullanımını tavsiye etmişlerdir. Retief ve Denys(Retief ve Denys;1979) ise diş yüzeyinde kalan artıkları daha rahat görebilmek için hava ile soğutmanın yeterli olacağını bildirmişlerdir. Su soğutması olmadan gerçekleştirilen tekniklerin su soğutması ile yapılanlara göre pulpada daha fazla ısı oluşumuna neden olduğu bildirilmiştir.(uysal ve ark.2005) Ayrıca karbondiokit(smith et al.1999) ve Nd:YAG laser, air-powder abraziv sistemler(thomas et al.1996) de artık rezinin diş yüzeyinden uzaklaştırılmasında kullanılmaktadır. Braketlerin sökülmesinden sonra kullanılacak yöntemler tek basamaklı ya da çok basamaklı işlemler şeklinde olmaktadır. Tek basamaklı işlemler elmas kaplı lastik frezler ve silikon karbid fırçaların kullanımından oluşmaktadır. Sof-Lex (3M ESPE, St Paul, MN, USA), Super Snap (Shofu, Inc. Kyoto, Japan) gibi aluminyum oksit ile kaplı disklerin kullanmını içeren çoklu sistemler son zamanlarda popularite kazanmıştır. Bu sistemlerde kalın grenli frezlerden başlayarak kademeli olarak ince grenli frezlere geçilmektedir. Bu sistemlerin en önemli dezavantajı zaman alıcı olmalarıdır. 32 8

Hasta başında geçirilen süreyi kısaltmak için Po Go (Dentsply Caulk, Milford DE, USA), Opti Shine (KerrHawe SA, Bioggio, Switzerland) gibi elmas ya da silikon kaplı parlatıcılar piyasaya sürülmüştür. Koh ve ark.(koh et al.2008) yüzey pürüzlülüğünün cilalamada kullanılan aletin özellikleriyle ilgili olduğunu belirtmişlerdir. Farklı bitirme sistemlerinin karşılaştırıldığı bir çalışmada Po-Go mikroparlatıcıların en iyi sistem olduğu ve bunu da Super-Snap Rainbow (Shofu Dental Corp, Kyoto Japan) sisteminin takip ettiği bildirilmiştir.(ulusoy;2009) Bitirme işlemlerinde kullanılan bir diğer teknik de intraoral kumlama tekniğidir. Reisner(Reisner et al.1997) intraoral kumlama tekniği ile diş yüzeyinin temizlenmesinin mine yüzeyine zarar vermediğini bildirmiştir. Kumlama tekniği ile elde dilen mine yüzey yapısı aerotorler ile elde edilene benzerdir. Fakat intraoral kumlama tekniğinin pulpanın sağlığı açısından ve hasta konforu açısından üstünlüğü bulunmaktadır.(seong-sik et al.2007) Braketlerin sökümünden sonra farklı cilalama sürelerinin değerlendirildiği bir çalışmada (Vieira et al.1993) debonding işlemi sonrasında pomzalamanın mutlaka gerekli olduğu ve cilalama süresinin arttırılarak çevre mine dokusuna yakın yüzey elde edilebildiği bildirilmiştir. Debonding sonrası yüzey pürüzlüğünün elimine edilebilmesi için fiberglas frezler ile Sof-Lex disklerin karşılaştırıldığı çalışmada Sof-Lex disklerin yüzey pürüzlülüğünün giderilmesinde oldukça başarılı olduğu bulunmuştur(törün ve ark.2010). Braketlerin sökülmesi ve artık rezin temizlenmesi amacıyla kullanılan bir diğer yöntem olan ultrasonik debonding yönteminin etkilerinin incelendiği ve bu yöntemin frez ve cila disklerinin kullanıldığı kovansiyonel debonding yöntemiyle karşılaştırıldığı bir çalışmada bu yöntemin kullanılması ile mine de oluşan kaybın azaltıldığı gösterilmiştir(keith et al.1993). 9

6.PORSELEN YÜZEYLERDE DEBONDİNG İŞLEMİ Porselen üzerine braketlerin yapıştırılması sırasında seramiğin yüzey özelliklerinin değiştirilebilmesi için çeşitli mekanik ve kimyasal yöntemler kullanılmaktadır. Porselen yüzeyinin mekanik olarak değiştirilmesi porselenin glaze tabakasının kaldırılması ve yüzeyin pürüzlendirilmesi ile olmaktadır. Kumlamaya da elmaz frezler(gillis ve Redhlic;1998)(Andreasen ve Stieg;1988) kullanılarak bu işlem gerçekleştirilebilmektedir. Bu yöntemlerde porselen üzerine geri dönüşümsüz hasar oluşmakta(diaz-amold;1993)(nebbe ve Stain;1996) ve debonding esnasında porselen restorasyonda kırılmalar meydana gelebilmektedir(eustaquio et al.1988). Porselenin yüzey pürüzlülüğünü yok etmek amacıyla çeşitli finishing ve cilalama teknikleri bildirilmiştir. Elmas frezler ve lastik abrazivler gibi döner sistemler ile klinik olarak kabul edilebilir bir pürüzsüzlük elde edilebilmektedir. Ortodontik debonding sonrası 3 farklı porselen tipinin yüzey pürüzlülüğünün giderilmesi için kullanılan 2 yöntemin karşılaştırıldığı çalışmada Sof-Lex disklerin porselen cila lastiği ve cilalama patına göre daha pürüssüz bir yüzey oluşturduğu bildirilmiştir.(karan ve Toroğlu;2008) 7.DEBONDİNG SIRASINDA UYGULANAN KUVVET VE PULPAL DEĞİŞİM Seramik braketlerin keskin kenarlı debonding pensleri ile söküldüğü durumlarda, bu aletlerin uç kısımlarının genişliğine göre uygulanan kuvvet değişkenlik göstermektedir.(samir et al.1993) Dar kenarlı aletlerin braket-adeziv arayüzü ile teması daha az olduğu için debonding sırasında uygulanan kuvvet geniş kenarlı penslere göre yaklaşık %20 daha az olmaktadır. Konvansiyonel debonding işlemi sırasında uygulanan kuvvet miktarını etkileyen 2. bir nokta da kuvvetin uygulama yeridir. Konvansiyonel yöntemlerde debonding pensleri braketler üzerine mesio-distal ya da oklüzogingival yönde uygulanmaktadır. Kuvvetin 10

konvansiyonel debonding pensleri ile braket köşelerinden diagonal olarak uygulanması da adeziv-pens temas bölgesini azalttığı için diğer uygulama yönlerine bir alternetif olmaktadır.(selim ve Chris;2000) Stres analizi (FEM) ile yapılan bir çalışmada mine hasarının azaltılması için debonding işleminin çekme kuvveti yerine sıyırma kuvveti ile yapılması gerektiği bildirilmiştir.(emile;1995) Döner aletlerin kullanıldığı sistemlerde yeterli soğutma sağlanmadığı takdirde ısı açığa çıkmakta ve pulpa üzerinde yan etkiler oluşmaktadır.(nordenvall et al.1980) Yeterli soğutma aşırı kurumayı engeller ve elmas, çelik ya da karbid frezlerin kesme etkinliğini arttırır.(zach ve Cohen;1962) 8.DEBONDİNGİN DİŞLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Uygun olmayan debonding teknikleri minede ciddi hasarlara neden olmaktadır.braketlerin sökülmesi sırasında ve bitim, cilalama işlemlerinin yetersiz yapılması sonucunda estetik problemler, diş hassasiyeti, artmış çürük riski, pulpa nekrozu, mine yüzeyinde çatlak, mine prizmalarında kırılmalar(ulusoy;2009),diş yüzeyinde aşırı plak birikimi, dişeti irritasyonu ve diş yüzeyinde renklenme meydana gelmektedir. (Jefferies;1999)(Uçtaşlı ve ark.2007) Braketlerin sökülmesi, artık adezivin temizlenmesi ve finishing işlemlerinden sonra diş yüzeyinde meydana gelen değişiklikler 3 boyutlu laser taraması ile incelenmiştir. Bu araştırmaya göre yapıştırma işleminin nemli koşullarda yapılmasının debonding işlemi sonrasında mine yüzeyinde kalan adeziv miktarını çok azalttığı ya da tamamen ortadan kaldırdığı bildirilmiştir.(cunningham et al.2007) Literatürde alışkan kompozitler ile yapıştırılan braketlerin sökülmesinden sonra mine üzerinde oluşan değişiklikler geleneksel ortodontik kompozitler ile karşılaştırılmış ve çatlak, kırık gibi mine hasarları oluşturma açısından flowable 11

kompozitler ile geleneksel kompozitler arasına fark bulunmamıştır.(tecca et al.2008) Mine hasarı metal braketlere oranla seramik braketlerde daha fazla görülmektedir ve monokristalin seramik braketler polikristalin braketlerden daha fazla mine kaybı oluştururlar. Aynca kimyasal tutunan braketler mekanik tutunanlara göre daha fazla mine hasarına yol açarlar.(azzeh ve Feldon;2003) Diş yapısının bütünlüğü gelişimsel defekt, mine çatlağı veya geniş restorasyon gibi nedenlerle önceden bozulmuşsa ya da seramik braket canlı olmayan bir dişe yapıştırılmışsa mekanik debonding ile hasar oluşma olasılığı daha yüksektir.(bishara ve Trulove;1990, Joseph ve Rossoul;1990) Bu nedenle bu tür durumlarda seramik braket kullanmaktan mümkün olduğu kadar kaçınılmalıdır. 9.HEKİMİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR Sabit apareylerin çıkarılması sonrasında, minenin temizlenmesi sırasında ya da deforme olmuş seramik braketlerin döner aletler ile diş yüzeyinden temizlenmesi esnasında aerotorun hızından ve su irrigasyonundan bağımsız olarak aerosoller, tozlar oluşmaktadır ve bu partiküller hekim tarafından inhale edilmektedir (Rouleau;1982,Day et al.2008). Bu küçük partiküllerler terminal alveolilerde birikip enflamasyon ve uzun dönemde akciğer hasarına sebep olmaktadırlar. İngiltere de The Health and Safety Executive belirli bir süre içinde maruz kalınabilecek maksimum kimyasal miktarını belirten Workplace Exposure Limits(WEL) adında bildiri yayınlamıştır. 5 µm ya da daha az çaplı partiküller için WEL değeri 4 mg/m3 olarak ve özellikle silika için 0,1 mg/m3 olarak belirtilmiştir.(nicola et al.2009) Metal braketlerin sökülmesi sonrasında oluşan partikülleri inceleyen çalışmalarda bu patriküllerin kalsiyum, fosfor, alüminyum, demir, nikel, stronsiyum, tungsten ve silikon gibi elementleri içerdiği bulunmuştur. Bu 12

partiküllerin mine yapısı, cam polialkonat siman, diakrilat ve kullanılan tungsten frezlerden kaynaklandığı düşünülmüştür.(ireland et al.2003,nicola et al.2009) Ayrıca su irrigasyonuyla yüksek hızlı aletlerin kullanımında en yüksek konsantrasyonda debris biriktiği bildirilmiştir.(day et al.2008,nicola et al.2008) Mine yüzeyinin temizlenmesi esnasında hekimin partikül inhalasyonunu azaltmak için yüz maskesi, rubber dam, yüksek hacimli vakum kullanımı gibi pek çok yöntem bildirilmiştir. (Day et al.2006) Hekimin alacağı önlemler arasında en etkili olanı maske kullanımıdır. Yüz maskesinin etkili olabilmesi için buruna yerleştirilen metal bant ile kullanılmalıdır.(nicola et al.2009) Bu sayede kullanılan maskelerin %85-86 oranında etkili olduğu bildirlmiştir.(checchi et al.2005) Bir diğer çalışmada da %96 ya varan başarı bildirilmiştir.(nicola et al.2009) Fakat maskenin çevresinden olabilecek sızıntı maskenin etkinliğini azaltmaktadır.(pippin et al.1997,weber et al.1993) Debonding prosedürü sırasında hekimin karşılaştığı önemli problemlerden biri de çapraz enfeksiyon riskidir. Yüksek hızlı aerotörler kanlı ortamda kullanıldığında, kanın aerosoller ile alınması mümkündür. Bu durumu incelemek için Hepatit B taşıyan hastalarda yapılan bir çalışmada aerosollerin içinde kan ve kan elementleri tespit edilmiştir.(mustafa ve ark.2010) 10.HASTA AÇISINDAN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Debonding işleminin dental yapıda meydana getireceği hasarlar yanında hastalarda huzursuzluk ve ağrı hissi de oluşturabilmektedir. Williams ve arkadaşları tarafından yapılan çalışmada (Williams ve ark.1992) hastanın hissettiği rahatsızlık eşiğini etkileyen 2 faktör bulunmaktadır: 1.Dişlerin mobilitesi 2. Uygulanan kuvvetin yönüdür. 13

Cinsiyet ve diş tipi de hastanın debonding işlemi sırasında duyduğu rahatsızlığı az da olsa etkilemektedir. Fakat yapılan bir diğer çalışmada ise dişte oluşan hassasiyetin diş tipine göre farklılık gösterdiği fakat cinsiyetten etkilenmediği bildirilmiştir.(tomeck ve Howley;1989) Hasta açısından düşünülmesi gereken diğer bir faktör de bakteriyemi riskidir. Bantların sökülmesi esnasında bakteriyemi oluşma riski bulunmaktadır.(donald et al.2004) %0.2 lik klorheksidin glukonat gargara kullanımının bakteriyemi riskini anlamlı olmasa da azalttığı bildirilmiştir.(nejat ve ark.2001) Braketi çıkarmak için uygulanan kuvvetler hastalarda farklı derecelerde rahatsızlığa neden olmaktadır. Söz konusu kuvvetler aktif tedavinin sonunda zaten hassas ve hareketli olan dişlere uygulanmaktadır.(zachrisson;1985) Rahatsızlığı ve ağrıyı en aza indirmek için braketler çıkarılırken dişlerin korunması gerekir. Bu amaçla hekim parmaklarıyla dişi desteklemeli veya hasta bir pamuk ruloyu sıkıca ısırmalıdır. Öncelikle braket etrafındaki fazla kompozit temizlenirse braketin kırılma olasılığı en aza indirilir. Böylece sökücü el aleti braket kaidesine sıkıca oturur ve çıkarma kuvveti braketin en güçlü bölgesi olan taban kısmına iletilebilir. Mekanik olarak ayrılma sağlamak için gereken kuvvet miktarını yüksek olması ve seramik braketin aniden kopması minede kırılma veya çatlaklara ve braket parçalarının hasta tarafından yutulması ve aspirasyonuna neden olabilir. Bu tür acil durumları en aza indirmek için braketlerin ağız kapalı iken çıkarılması, kopan parçaların göz yaralanmalarına neden olmaması için koruyucu gözlük takılması önerilmektedir. Ayrıca braket sökücü penslerin uçları sert olan seramikle temas ettikçe giderek keskinliğini kaybeder ve braketin çıkarılması zorlaşır. Bu nedenle 50 braketten sonra uçların değiştirilmesi veya değiştirilmeyen tipte ise bilenerek keskinleştirilmesi gerekmektedir.(bishara ve Fehr;1997) 14

11.SONUÇ Debonding prosedürü ile ilgili uluslararası kabul edilen bir prosedür bulunmamaktadır. İdeal laboratuar koşullarında oldukça etkili olan geleneksel mekanik debonding tekniklerinin kullanılması düşünülüyorsa dişin yapısal özelliği mutlaka göz önüne alınmalıdır. Ayrıca seramik braketlerin sökülmesi esnasında dikkat edilmeli ve üretici firmanın talimatları takip edilmelidir. 15

12.KAYNAKLAR Andreasen GF, Stieg MA. Bonding and debonding brackets to porcelain and gold. Am J Orthod Dentofacial Orthop.1988;93:341 345. Arıcı S,Türk T,Özer M Metal braketlerde klasik ve elektrotermal debonding yöntemlerinin karşılaştırılması: Bir in vivo çalışma Türk Ortodonti Dergisi 12 (1) 36-40 Nisan 1999 Azzeh E, Feldon PJ. Laser debonding of ceramic brackets: A comprehensive review. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2003; 123:79-83 Bennett CG, Sheen C, Waldron JM: The effects of debonding on the enamel surface, J Clin Orthod 18:330-334,1984. Bishara SE, Fehr DE. Ceramic brackets: Something old, something new, a review. Semin Orthod 1997; 3:178-88 Bishara SE, VonWald L, Laffoon JF, Warren JJ. Effect of a self-etch primer/adhesive on shear bond strength of orthodontic brackets. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2001;119:621-4. Bishara SE, Gordon VV, VonWald L, Jacobsen JR. Shear bond strength of composite, glass ionomer, and acidic primer adhesive sytems. Am J Orthod Dentofacial Orthop 1999;115:24-8 Bishara SE, Olsen ME, Von Wald L: Evaluation of debonding characteristics of a new collapsible ceramic bracket, Am J Orthod Dentofacial Orthop 112:552-559,1997 Bishara, SE Orthodontic diagnosis and treatment planning. In: Bishara SE. Textbook of Orthodontics. Philadelphia, Pa: WB Saunders Co; 2001:198 199.. Bishara SE, Trulove TS. Comparison of different debonding techniques for ceramic brackets: An in vitro study. Part 1.Background and methods. Am J Orıhod Denıofac Orthop 98:145-153, 1990 16

Bishara SE, Trulove TS. Comparison of different debonding techniques for ceramic brackets: An in vitro study. Part II. Findings and clinical implications. Am J Orthod Dentofac Orthop 98:263-273, 1990 Burapavong V, Marshall GW, Apfel DA, Perry HT. Enamel surface characteristics on removal of bonded orthodontic brackets.am J Orthod. 1978;74:176 187. Campbell PM. Enamel surfaces after orthodontic bracket debonding. Angle Orthod. 1995;65:103-10. Checchi L, Montevecchi M, Moreschi A, Graziosi F, Taddei P,Violante FS. Efficacy of three face masks in preventing inhalation of airborne contaminants in dental practice. J Am Dent Assoc 2005;136(7):877 82 Daniel B. Boyer, Geoffrey Engelhardt, Samir E. Bishara Debonding orthodontic ceramic brackets by ultrasonic instrumentation Am J Orthod Dentofac Orthop 1995;108:262-66.) Day CJ, Price R, Sandy JR, Ireland AJ. Inhalation of aerosols produced during the removal of fixed orthodontic appliances: a comparison of 4 enamel cleanup methods Am J Orthod Dentofacial Orthop. 2008 Jan;133(1):11-7 Day CJ, Sandy JR, Ireland AJ. Aerosols and splatter in dentistry a neglected menace? Dent Update 2006;33:601 6. Diaz-Arnold AM, Schneider RC., Aquilino SA. Bond strength of intraoral porcelain repair materials. J Prost Dent 1989; 61: 305-9 Diaz-Arnold AM, Wistrom DW, Aquilino SA, Swift EJ Jr.Bond strengths of porcelain repair adhesive systems. Am J Dent. 1993;6:291 294. Diedrich P: Enamel alterations from bracket bonding and debonding: a study with the scanning electron microscope, Am J Orthod 79:500-522, 1981. 17

Donald J.Burden,Wilson A.Coulter,Chris D.Johnston,Brian Mullally The prevalence of bacteraemia on removal of fixed orthodontic appliances Europan Journal of Orhodontics 2004,26:443-447 Eliades T, Johnston WM, Eliades G. Direct light transmittance through ceramic brackets. Am J Orthod Dentofac Orthop 1995;107:11-9. Eminkahyagil N, Arman A, Çetinsahin A, Karabulut E. Effect of resin-removal methods on enamel and shear bond strength of rebonded brackets.angle Orthod. 2006;76:314-21. Eustaquio R, Garner LD, Moore BK. Comparative tensile strengths of brackets bonded to porcelain with orthodontic adhesive and porcelain repair systems. Am J Orthod Dentofacial Orthop. 1988;94:421 425 Gillis I, Redlich M. The effect of different porcelain conditioning techniques on shear bond strength of stainless steel brackets. Am J Orthod Dentofacial Orthop. 1998;114:387 392. Graber L, Vanarsdall R, Vig K. Orthodontics Current principles and Techniques, 5th edition, Elsevier. 2012;749-750 Gwinnett AJ, Gorelick L: Microscopic evaluation of enamel after debonding, Am J Orthod 71:651-665,1977. Howell S, Weekes WT: An electron microscopic evaluation of the enamel surface subsequent to various debonding procedures, Aust Dent J 35:245-252, 1990. Ireland AJ, Moreno T, Price R. Airborne particles produced during enamel cleanup after removal of orthodontic appliances. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2003;124(6):683 6. Jefferies SR. The art and science of abrasive finishing and polishing in restorative dentistry. Dent Clin North Am. 1998;42:613-27. Joseph VP, Rossouw PE. The shear bond strengths of stainless steel and ceramic brackets used with chemically and light-activated composite resins. Am J Orthod Dentofacial Orthop 1990; 97:121-125. 18

Jost-Brinkmann PG, Stein H, Miethke RR, Nakata M. Histologic investigation of the human pulp after thermodebonding of metal and ceramic brackets. Am J Orthod Dentofac Orthop 1992 102:410-7. Kao EC, Johnston WM. Fracture incidence on debonding of orthodontic brackets from porcelain veneer laminates. J Prosthet Dent. 1991;66:631 637. Keith V. Krell, James M. Courey, Samir E. Bishara Orthodontic bracket removal using conventional and ultrasonic debonding techniques, enamel loss, and time requirements Iowa City, Iowa, Oakland, Calif. Am J Orthod Dentofacial Orthop 1993;103:258-66 Kocadereli I, Canay S, Akca K. Tensile bond strength of ceramic orthodontic brackets bonded to porcelain surfaces.am J Orthod Dentofacial Orthop. 2001;119:617 620. Koh R, Neiva G, Dennison J, Yaman P. Finishing Systems on the Final Surface Roughness of Composites. J Contemp Dent Pract. 2008;138-45 Kotaro Hayakawa Nd: YAG laser for debonding ceramic orthodontic brackets Am J Orthod Dentofacial Orthop 2005;128:638-47 Liu JK, Chung CH, Chang CY, Shieh DB. Bond strength and debonding characteristics of a new ceramic bracket. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2005; 128:761-5 Meister RE: A comparison of enamel detachments after debonding between Unitek's Dynalock bracket and a foil-mesh bracket: a scanning electron microscope study,am J Orthod 88:266, 1985. Mimura H, Deguchi T, Obata A, Yamagashi T, Ito M. Comparison of different bonding materials for laser debonding. Am J Orthod Dentofacial Orthop 1995; 108:267 73 Mustafa Serdar Toroglu, Ozlem Bayramoglu,; Fugen Yarkin, Abdullah Tuli Possibility of Blood and Hepatitis B Contamination Through Aerosols Generated During Debonding Procedures Angle Orthodontist, Vol 73, No 5, 2003 19

Nebbe B, Stein E. Orthodontic brackets bonded to glazed and deglazed porcelain surfaces. Am J Orthod Dentofacial Orthop. 1996;109:431 436. Nejat Erverdi, Ahu Acar, Bükem İşgüden, Tanju Kadir Investigation of Bacteremia After Orthodontic Banding and Debanding Following Chlorhexidine Mouth Wash Application Angle Orthod 2001;71:190 194 Newman GV, Facq JM: The effects of adhesive systems on tooth surfaces, Am J Orthod 59:67-75,1971. Nicola J. Johnston, Robert Price, Christian J. Day,Jonathan R. Sandy, Anthony J. Ireland Quantitative and qualitative analysis of particulate production during simulated clinical orthodontic debonds Dental materials 25 (2009) 1155 1162 Nordenvall KJ, Brannstrom M, Malmgren O. Etching of deciduous teeth and young and old permanent teeth. Am J Orthod.1980;78:99 108 Obata A, Tsumura T, Niwa K, Ashizawa Y, Deguchi T, Ito M. Super pulse CO2 laser for bracket bonding and debonding. Eur J Orthod 1999; 21:193-8 O.Lee Williams,Samir E.Bishara Patient discomfort levels at the time of debonding :A pilot study Am J Orthod Dentofac Orthop 1992;101:313-9 Oliver RG: The effect of different methods of bracket removal on the amount of residual adhesive, Am J Orthod 93:196-200, 1988. P. Emıle rossouw, Eugene Terblanche Use of Finite Element Analysis in Assessing Stress Distribution During Debonding JCO Volume 1995 Nov 713 717 Peterson IM, Pajares A, Lawn BR, Thompson VP, Rekow ED. Mechanical characterization of dental ceramics by hertzian contacts. J Dent Res. 1998;77:589 602 Phillip M. Campbell,Enamel surfaces after orthodontic bracket debonding Angle Orthodontist 1995 No. 2, 103 110 20

Pippin DJ, Verderame RA, Weber KK. Efficacy of face masks in preventing inhalation of airborne contaminants. J Oral Maxillofac Surg 1987;45(4 (April)):319 23. Proffit WR, Fields HW.,Sarver DM Contemporary Orthodontics. 4rd ed. St. Louis: Mosby,Inc.; 2007 Pus MD, Way DC: Enamel loss due to orthodontic bonding with filled and unfilled resins using various cleanup techniques, Am J Orthod 77:269-283, 1980. Radlanski RJ. A new carbide finishing bur for bracket debonding. J Orofac Orthop. 2001;62:296-304. Reisner KR, Levitt HL, Mante F. Enamel preparation for orthodontic bonding: a comparison between the use of a sand- blaster and current techniques. Am J Orthod Dentofacial Orthop 1997;111:366-73. Retief DH, Denys FR. Finishing of enamel surface after debonding of orthodontic attachments. Angle Orthod. 1979;49:1 10. Rouleau BD, Grayson WM, Cooley RO. Enamel surface evaluations after clinical treatment and removal of orthodontic brackets. Am J Orthod. 1982;81:423-6. Rueggeberg FA, Lockwood P. Thermal debracketing of orthodontic single crystal sapphire brackets. Angle Orthod 1992; 62:45-50. Rueggeberg FA, Lockwood P. Thermal debracketing of orthodontic resins Am J Orthod Dentofacial Orthop. 1990 Jul;98(1):56-65. Samir E. Bishara, Dale E. Fehr Comparisons of the effectiveness of pliers with narrow and wide blades in debonding ceramic brackets Am J Orthod Dentofac Orthop 1993;103:253-7 Selim Arıcı,Chris Minors The force levels required to mechanically debond ceramic brackets:an in vitro comparative study European Journal of Orthodontics 22(2000)327-334 21

Seong-Sik Kim,Woo-Kyung Park,Woo-Sung Son,Hyung-Soo Ahn,Jung-Hoon Ro,Yong-Deok Kim Enamel surface evaluation after removal of orthodontic composite remnants by intraoral sandblasting: A 3-dimensional surface profilometry study Am J Orthod Dentofacial Orthop 2007;132:71-6 Sevinc Karan; Mustafa Serdar Toroglu Porcelain Refinishing with Two Different Polishing Systems after Orthodontic Debonding Angle Orthodontist, Vol 78, No 5, 2008 Sheridan JJ, Brawley G, Hastings J. Electrothermal debracketing. Part I. An in vitro study. Am J Orthod Dentofac Orthop 89:21-27, 1989 Sheridan JJ, Brawley G, Hastings J. Electrothermal debracketing. Part II. An in vivo study. Am J Orthod Dentofac Orthod 89:141-145, 1989 Sinha PK et al: Interlayer formation and its effect on debonding polycrystalline ceramic orthodontic brackets,am J Orthod Dentofacial Orthop 108:455-463, 1995 Sinha PK et al: Evaluation of hard tissue sections of bonded and debonded teeth, J Dent Res 75:339, 1996 Sinha PK, Nanda RS: The effect of different bonding and debonding techniques on debonding ceramic orthodontic brackets, Am J Orthod Dentofacial Orthop 112:132 137,1997. Smith SC, Walsh LJ, Taverne AA. Removal of orthodontic bonding resin residues by CO2 laser radiation: surface effects. J Clin Laser Med Surg. 1999;17:13-8 Strobl K, Bahns TL, Willham L, Bishara SE, Stalley WC. Laser-aided debonding of orthodontic ceramic brackets. Am J Ortbod Dentofac Orthop 1992; 101:152-8 Strobl K, Bahns TL, Willham L, Bishara SE, Stwalley WC. Laser-aided debonding of orthodontic ceramic brackets. Am J Orthod Dentofac Orthop 1992;101:152-8. 22

Tancan Uysal, Ayce Unverdi Eldeniz, Serdar Usumez,Aslihan Usumez Thermal Changes in the Pulp Chamber during Different Adhesive Clean-up Procedures Angle Orthod 2005;75:220 225. Tecco S, Tetè S, D'Attilio M, Festa F. Enamel surface after debracketing of orthodontic brackets bonded with flowable orthodontic composite. A comparison with a traditional orthodontic composite resin. Minerva Stomatol. 2008 Mar;57(3):81-94 Theodorakopoulou LP, Sadowsky PL, Jacobson A, Lacefield W. Evaluation of the debonding characteristics of 2 ceramic brackets: An in vitro study. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2004; 125:329-36 Thomas BW, Hook CR, Draughn RA. Laser-aided degradation of composite resin. Angle Orthod. 1996;66:281-6. Thompson RE, Way DC: Enamel loss due to prophylaxis and multiple bonding/ debonding of orthodontic attachments, Am J Orthod 79:282-295, 1981. Three-dimensional measurement of residual adhesive and enamel loss on teeth after debonding of orthodontic brackets: An in-vitro study Amna Hassan Al Shamsi,J. Leo Cunningham,Philip John Lamey, Edward Lynchd Am J Orthod Dentofacial Orthop 2007;131:301.e9-301.e15) Torneck CD,Howley TP.A comparision of pulpal and tactile detection threshold levels in young adults.am J Orthod Dentofac Orthop 1989;96:302-11 Törün Özer, Güvenc Başaran, Jalen Devecioglu Kama Surface roughness of the restored enamel after orthodontic treatment Am J Orthod Dentofacial Orthop 2010;137:368-74 Uçtasli MB, Arisu HD, Omürlü H, Eligüzeloölu E, Ozcan S, Ergun G.The effect of different finishing and polishing systems on the surface roughness of different composite restorative materials. J Contemp Dent Pract. 2007;8:89-96. Ulusoy Ç Comparison of finishing and polishing systems for residual resin removal after debonding J Appl Oral Sci. 2009;17(3):209-215 23

Vieira AC, Pinto RA, Chevitarese O, Almeida MA Polishing after debracketing: its influence upon enamel surface. J Clin Pediatr Dent. 1993 Fall;18(1):7-11. Weber A, Willeke K, Marchioni R, Myojo T, McKay R,Donnelly J, et al. Aerosol penetration and leakage characteristics of masks used in the health care industry.am J Infect Control 1993;21(4):167 73. Wood DJ, Bubb NL, Millar BJ, Dunne SM. Preliminary investigation of a novel retentive system for hydrofluoric acid etch-resistant dental ceramics. J Prosthet Dent. 1997;78:275 280. Zach L, Cohen C. Thermogenesis in operative techniques: comparison of four methods. J Prosthet Dent. 1962;12:977 984. Zachrisson BU, Artun J. Enamel surface appearance after various debonding techniques. Am J Orthod. 1979;75:121 137. Zachrisson BU. Bonding in orthodontics. In Graber TM, Swain BF. Orthodontics current principles and techniques. 1st ed., Mosby, St. Lous, 1985 Zachrisson BU, Buyukyilmaz T. Recent advances in bonding to gold, amalgam and porcelain. J Clin Orthod. 1993;27: 661 675. Zachrisson YO, Zachrisson BU, Buyukyilmaz T. Surface preparation for orthodontic bonding to porcelain. Am J Orthod Dentofacial Orthop. 1996;109:420 430. 24

Adı Soyadı Anabilim/Bilim Dalı Fakültesi Lisansüstü Öğretim Türü Yüksek Lisans Doktora Danışmanı Seminer Konusu Tarih Verildiği ÖLÇÜTLER Saat Yer Konuya hakimiyet İfade yeterliği Süreyi kullanabilme Sunum tekniği Dinleyici ile iletişim kurma Diğer Değerlendiren Öğretim Üyesi İmza Yüz üzerinden Yüz üzerinden Yüz üzerinden Yüz üzerinden Yüz üzerinden Yüz üzerinden Yüz üzerinden 25

SEMİNER DEĞERLENDİRME FORMU 26