TÜRKİYE DE ATÇILIĞIN DESTEKLENMESİ Erdal Celal SUMAYTAOĞLU Yüksek Komiserler Kurulu Başkan Yardımcısı 20 Temmuz 2012 1
I. TÜRKİYE DE ATÇILIK ve AT YARIŞLARI POTANSİYELİ 2
TÜRKİYE; TÜRKİYE DE ATÇILIK SEKTÖRÜ 5.000 in üzerinde koşan yarış atı, 1.500 ü aşkın yetiştirici ve at sahibi, 350 özel harası, Resmi yarış yapılan 8 modern hipodromu ile Atçılığa önem veren ülkedir. ATÇILIK ve AT YARIŞLARI; 120 Bin kişiye (30.000 aile) doğrudan ve dolaylı istihdam sağlayan, Doğrudan gelirleri dışında, yıllık yaklaşık 10 Milyar TL lik katma değer yaratan BÜYÜK BİR SEKTÖRDÜR. 3
YARIŞ DÜZENLEME YETKİSİ ve BAHİS TÜRKİYE DE; At yarışları düzenleme, yarışlar üzerinden bahis kabul etme yetkisi Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına verilmiştir. Bu hak ve yetkiler Bakanlık tarafından TÜRKİYE JOKEY KULÜBÜNE, 1953 yılından itibaren 20 şer yıllık sürelerle devredilmiştir. Bu faaliyetler Bakanlık ve Türkiye Jokey Kulübü tarafından müştereken yürütülmektedir. 4
SEKTÖRDE GELİŞMELER Sektöre ilişkin bazı rakamlar 2002 2011 ARTIŞ (%) Kayıt Edilen Tay Sayısı 1.906 2.690 41,1 Koşan At sayısı (İngiliz + Arap) 3.095 4.776 54,3 Koşu Gün sayısı 367 550* 50,0 Koşu Sayısı Türkiye de Atçılık bir KÜLTÜRDÜR 2.763 4.272 54,6 Dağıtılan Prim (Milyon USD) (İkramiye + yetiştiricilik) 83,6 150,7** 80 *2012 yılı 568 Gün **2012 yılı 160 Milyon USD 5
TÜRK AT YARIŞLARININ DÜNYADAKİ YERİ Türkiye Müşterek Bahis hasılatında Dünyada; 2002 yılında 12. Sırada 2010 yılında 8. Sırada Sıra Ülkeler Hasılat (Avro) ARTIŞ (%) 1 Japonya 20.558.563.084-6,3% 2 Fransa 8.868.769.251 0,4% 3 ABD 8.170.052.256-7,4% 4 Hong Kong 6.724.321.573 13,0% 5 Avustralya 6.527.679.541-3,0% 6 İtalya 1.645.212.707-12,7% 7 İsveç 1.371.850.800 0,9% 8 TÜRKİYE* 930.310.960 11,5% 9 Norveç 439.515.581 1,2% 10 İngiltere 355.018.866-6,3% *Türkiye nin 2011 yılında satış geliri 1.156.152.089, artış oranı %23 dir 6
DÜNYADA ATÇILIĞA SAĞLANAN DESTEKLER Dünyada, bazı ülkelerde atçılığa devlet desteği verilmemektedir. Bazı ülkelerde ise teşvikler, vergi desteği gibi doğrudan devlet desteği sağlanmaktadır. At yarışları etkinlikleri eğitim, reklam ve tanıtım organizasyonları gibi, dolaylı destek sağlanan ülkelerde mevcuttur. 7
II. ATÇILIĞIN GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK ÇALIŞMALAR 8
TÜRKİYE DE GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TARAFINDAN YAPILAN ÇALIŞMALAR Atçılığın Geliştirilmesi amacıyla; Sektörün finansman ihtiyacına yönelik yatırım ve işletme kredileri başlatıldı. Bu amaçla 102 üreticiye 1.721 ata 17 Milyon TL. kredi verilmiştir. Atçılıkta birçok yeni düzenleme hayata geçirildi. 2010 ve 2011 yıllarında sektörün bütün paydaşlarını kapsayan 3 Atçılık Çalıştayı düzenledi. 8 olan hipodrom sayısının 2013 yılında 10'a yükseltilmesi planlandı. Türkiye'de atçılık konusunda uluslararası etkinlik sayısının atılmasına yönelik çalışmalar başlatıldı. 9
Sadece Türkiye de değil, yurtdışından da müşterek bahis kabul edilmesinin önü açıldı, Bakanlığa ait arazilerin tamamının atçılık tesisleri için TJK tarafından ücretsiz kulllanılması kararlaştırıldı, TJK nın borçlarının yapılandırılması amacıyla özel kanun çıkarıldı. Son 10 yılda sektöre toplam 100 Milyon USD yatırım yapıldı. 2013 yılında bu rakamın 170 Milyon USD na ulaşması planlanıyor. 2012 yılı yarış takvimine göre toplam 8 hipodromda 568 yarış gününde 3.850 koşu için 160 Milyon USD ikramiye ve yetiştiricilik primi dağıtılması planlandı. 10
JOKEY KAZA ve YARDIM SANDIĞI AMAÇ: Kazaya uğrayan, hastalanan, sakat kalan jokey ve aprantilere, ölüm durumunda ise bunların ailelerine yardım sağlamak ve destek olmak GETİRİLEN YENİ UYGULAMALAR Koşu veya idmanda meydana kazalarda veya bu kazalar nedeniyle ölüm gerçekleşir ise jokeyler ve aprantilerin kanuni mirasçılarına 42.462 USA doları yardım Hipodromlardaki kazalarda geçici olarak sakat kalan jokeyler ve aprantilere süresi bir yılı geçmemek üzere günlük 48 USA dolar sakatlık yardımı Hipodromlarda sanatlarını bir daha yapamayacak derecede sakat kalan jokeyler ve aprantilere 35.596 USA doları daimi sakatlık yardımı Sakat kalan jokeyler ve aprantilere aylık 1000 USA doları sakatlık yardımı Muhtaç durumda olan ve sanatlarını icra edemeyen jokeyler ve aprantilerden herhangi bir sosyal yardım kuruluşundan yardım alamayanlara aylık 1000 USA doları muhtaçlık yardımı Not: yardım miktarları 2012 temmuz ayı itibariyledir. 11
STRATEJİLER HEDEFLER 12
III. SEKTÖRE YÖNELİK STRATEJİLER VE HEDEFLER ATÇILIK; sadece para kazanmaya yönelik bir talih oyunu değil, ekonomi ve istihdama katkı sağlayan, göçü azaltan ve bu yönüyle diğer şans oyunlarından ayrılan BÜYÜK BİR SEKTÖRDÜR. Sektöre yönelik stratejilerimizin temel unsurları İnsan kaynaklarına yatırım Sektörün yasal çerçevesinin iyileştirilmesi Altyapı yatırımları Hayvan sağlığı ve refahı Dünya ile entegrasyon 13
HEDEFLER Kültürümüzün bir parçası olan bu sektörde HEDEFLERİMİZ; Yüksek nitelikli at yetiştiriciliği alt yapısının oluşturulması, Yüksek vasıflı at ve uluslararası alanda başarı elde edebilecek taylar yetiştirmesi ve bu tayların uluslararası yarışmalara daha fazla iştirak etmesi, Dünya at yarışı takviminde yer alacak kalıcı uluslararası yarış organizasyonlarının yaptırılması, Sektörün gelişen teknolojiden daha fazla yararlanmasının sağlanması, 14
Sektörün iletişim ve pazarlama konularında daha etkin bir hale getirilmesi, Hayvan refahı ilkelerinin ön plana çıkarılması ve Doping ile mücadele, Sektörün geliştirilmesine yönelik sağlanan kredi ve finansmanın desteklerinin devamlılığı, Yasa dışı müşterek bahis yapanlar ile ilgili etkin mücadele sağlanması, Atçılığın gelişimi için kısa, orta ve uzun vadeli eylem planları hazırlanması ve hayata geçirilmesi, Atların genetik haritalarının çıkarılması ve korunması. 15
DELİLİK; AYNI ŞEYLERİ TEKRAR TEKRAR YAPIP FARKLI SONUÇLARI BEKLEMEKTİR. EINSTEIN 16
TEŞEKKÜRLER 17