DÖNEM: 9 CİLT.: (il YASAMA YILI: 3 -_L o TUTANAK i! 09 uncu Birleşim. 6.994 Çarşamba m İÇİNDEKİLER Sayfo I.- GEÇEN TUTANAK OZETI II. - GELEN KAĞITLAR III.-YOKLAMA IV. - BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI A) GÜNDEM DIŞI KONUŞMALAR. Erzurum Milletvekili Lütfü Esengün'ün, Erzurum İli Çat İlçesi Ağa Köyünde meydana gelen ölüm olaylarına ilişkin gündem dışı konuşması ve Devlet Bakanı Necmettin Cevheri'nin cevabı 2. Bitlis Milletvekili Zeki Ergezen'in, Bişkek Protokolü yüzünden. Azerbaycan'ın karşılaştığı sorunlara ilişkin gündem dışı konuşması ve Devlet Bakanı Necmettin Cevheri'nin cevabı 3. Şırnak Milletvekili Selim Sadak'ın, Silopi Ovasındaki pamuk üreticilerinin ve hayvan besicilerinin sorunlanna ilişkin gündem dışı konuşması ve İçişleri Bakanı Nahit Menteşe'nin cevabı V.-ÖNERİLER A) SİYASÎ PARTİ GRUBU ÖNERİLERİ. Genel Kurulun çalışma gün ve saatleriyle görüşülecek konulara ve göndemdeki sıralamaya ilişkin DYP Grubu önerisi 268 270 27 27 27 27:273 273:276 277:278 279 279 279:280
T.B.M.M. B:09.6.994 VI. - KANUN TASARI VE TEKLİFLERİYLE KOMİSYONLAR DAN GELEN DİĞER İŞLER. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 436 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 6.4.986 Tarihli ve 3274 Sayılı Hazine ve Dışticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna Bir Geçici Madde Eklenmesi Hakkında 256 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Sigorta Şirketleri Hizmetlerinin Başbakanlığa Devri Hakkında 303 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Sanayi ve Teknoloji ve Ticaret ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/202,/76,/08) (S. Sayısı: 59 ve 59'a inci Ek) 2. Bütçe Kanununda Yer Alan Bazı Hükümlerin İlgili Kanunlarında Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı ve Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (/343) (S. Sayısı: 7) 3. Belediye Kanununa Bir Madde Eklenmesine Dair Kanun Tasarısı ve İçişleri ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/306) (S. Sayısı: 82) 4. İnsan Hakları Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Tasarısı ve Anayasa ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/376) (S. Sayısı 39) 5. Çorum Milletvekili Cemal Şahin'in, Türk Kanunu Medenisinin Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair Kanun Teklifi ve Adalet Komisyonu Raporu (2/324) (S. Sayısı: 34) 6. Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdare Teşkilatının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Tasarısı ile Erzurum Milletvekili Rıza Müftüoğlu ve 0 Arkadaşının ve Erzurum Milletvekili İsmail Köse'nin Aynı Mahiyetteki Kanun Teklifleri ve Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (/488,2/9,2/536) (S.. Sayısı 283) 7. İl İdaresi Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı ve İçişleri ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/553) (S. Sayısı: 39) 8. Hâkim ve Savcı Adayları Eğitim Merkezi Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun İki Maddesinin Yeniden Düzenlenmesine Dair Kanun Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu (/355) (S. Sayısı: 66) 9. Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu ile Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik Yasasında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı ve Sağlık ve Sosyal İşler ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/432) (S. Sayısı: 20) 0. Devlet Planlama Teşkilatı Kuruluş ve Görevleri Hakkında 437 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin 470 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (İ/20,/39) (S. Sayısı: 58 ve 58'e inci Ek). Türkiye Radyo Televizyon Gelirleri Kanununun Bir Maddesinde Değişiklik Yapılmasına Dair 394 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Sanayi ve Teknoloji ve Ticaret Komisyonu Raporu (/60) (S. Sayısı: ) -264-
T.B.M.M. B:09.6.994 0: Sayfa 2. Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu Kurulmasına jlişkin 77 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında 39 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Sanayi ve Teknoloji ve Ticaret Komisyonu Raporu (/4, /55) (S. Sayısı: 2) 282 3. Turizm Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 355 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 90 ve 355 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 4 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, Kültür ve Turizm Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında 87 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 87 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair 26 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Millî Eğitim, Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm, Anayasa ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/37, /8, /52, /62) (S. Sayısı: 6) 282 4. Ödünç Para Verme İşleri Hakkında 90 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Adalet ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/9) (S. Sayısı: 80) 282 5. Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve Tarım, Orman ve Köyişleri ve Anayasa ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/99) (S. Sayısı : 93) 282 6. Arsa Ofisi Kanununun Bazı Maddeleri ile 90 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Eki Cetvellerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Arsa Ofisi Kanununun Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı ve Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/66, /505) (S. Sayısı: 322) 283 7. Çanakkale Milletvekili Hamdi Üçpınarlar ve 53 Arkadaşının, Haksız ve Keyfî İşlemleriyle Devleti Zarara Uğrattığı ve Bu Eylemlerinin Türk Ceza Kanununun 240 inci ve İlgili Maddelerine Uyduğu İddiasıyla Devlet Eski Bakanı Halil Şıvgın Hakkında Meclis Soruşturması Açılmasına İlişkin Önergesi ve Meclis Soruşturması Komisyonu Raporu (9/) (S. Sayısı : 337) 283 8. Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun- Bir Maddesinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin 492 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Millî Eğitim Komisyonu Raporu (/577) (S. Sayısı: 375) 283 9. Emniyet Teşkilatı Kanununun Bir Maddesinde Değişiklik Yapılmasına Dair 490 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve İçişleri Komisyonu Raporu (/576) (S. Sayısı : 394) 283 20. Yedi İlde Büyükşehir Belediyesi Kurulması Hakkında 504 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve İçişleri Komisyonu Raporu (/594) (S. Sayısı: 395) 283 2. Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında 507 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve İçişleri Komisyonu Raporu (/59) (S. Sayısı: 404) 283 22. Sakarya Milletvekili Nevzat Ercan ve 50 Arkadaşının, Bulgaristan'dan Ülkemize Gelen Soydaşlarımızın İskânıve Konut Yapımı ile İlgili İşlemlerde Mevzuata ve Kanunlara Aykırı Hareket Ederek Devleti Zarara Uğrattıkları ve Bu Eylemlerinin Türk Ceza Kanununun 240 inci ve İlgili Maddelerine Uydu- -265-
T.B.M.M. B : 09.6.994 O : Sayfg ğu İddiasıyla, Eski Başbakan Yıldırım Akbulut, Devlet Eski Bakanları Işın Çele-. bi, İsmet Özarslan, Recep Ercüment Konukman, Mehmet Çevik ve Cemil Çiçek, Tarım ve Köyişleri Eski Bakanı Lutfullah Kayalar, Sanayi ve Ticaret Eski Bakanı Şükrü Yürür ve Enerji ve Tabiî Kaynaklar Eski Bakanı Fahrettin Kurt Haklarında Meclis Soruşturması Açılmasına İlişkin Önergesi ve Meclis Soruşturması Komisyonu Raporu (9/6) (S. Sayısı: 373) 284 23. 926 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununa Bir Geçici Madde Eklenmesine İlişkin 488 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Millî Savunma Komisyonu Raporu (/574) (S. Sayısı: 554) 284 24. Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevlerinin Kuruluş ve İdaresine Dair 524 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Adalet ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/66) (S. Sayısı: 606) 284 25. 2992 Sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun Bazı Maddelerinde ve 90 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Ekli Cetvellerde Değişiklik Yapılmasına İlişkin 520 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Adalet ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/608) (S. Sayısı: 609) 284 26. Denizcilik Müsteşarlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında 49 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/579) (S. Sayısı: 624) 284 27. Dışişleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 77 ve 206 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile 206 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına İlişkin 474 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, Plan ve Bütçe Komisyonu Mütalaası ve Dışişleri ve Anayasa komisyonları raporları (/47, /57,/320) (S. Sayısı: 632) 285 28. Bankalar Kanunu, Sigorta Murakabe Kanunu ve Türk Ticaret Kanununun Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yetki Kanunu Tasarısı ye Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (/690) (S. Sayısı: 657) 285:300,30, 359:363 29. İhraç Bedeli Dövizlerini Süresinde Yurda Getirmeyenlere 567 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun Gereğince Uygulanacak Cezaların Affına Dair Kanun Tasansı ve Adalet Komisyonu Raporu (/332) (S. Sayısı: 47). ' ' 300:3 30. Galatasaray Eğitim ve Öğretim Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Tasarısı ve Millî Eğitim ve Plan ve Bütçe komisyonlan raporlan (/560) (S. Sayısı: 66) 3:332 3. Yurt Dışında Görevli Personele Nakdî Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ve Millî Savunma ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/665) (S. Sayısı: 640) 332:333 32. Sosyal Sigortalar Kanununa Bir Ek Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Tasansı ve Sağlık ve Sosyal İşler ve Plan ve Bütçe komisyonları raporlan (/604) (S. Sayısı: 608) 333:35,364:368-266-
T.B.M.M. R : 09.6.994 O : Savfa VII. - SORULAR VE CEVAPLAR 352 A) YAZILI SORULAR VE CEVAPLARI 352. Bilecik Milletvekili Mehmet Sevcn'in, Güneydoğudaki terörle mücadele yöntemine ilişkin Başbakandan sorusu ve İçişleri Bakanı Nahit Menteşe'nin yazılı cevabı (7/4324) 352 2. Edirne Milletvekili Hasan Basri Elcr'in, çiftçilerin prim borçlarının ürün bedellerinden tevkifi uygulamasına ilişkin Başbakandan sorusu ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Moğultay'ın yazılı cevabı (7/4374) 352:355 3. Tokat Milletvekili Ahmet Fevzi İnceöz'ün, SSK'ya prim borçları olan kuruluşlara ilişkin sorusu ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Moğultay'ın yazılı cevabı (7/4463) 355:356 4. Bilecik Milletvekili Mehmet Sevcn'in, Doğubeyazıt'da vatani görevi sırasında gözlerini kaybeden bir askere ilişkin sorusu ve Millî Savunma Bakanı Mehmet Gölhan'm yazılı cevabı (7/4473) 357:358-267-
T.B.M.M. B:09.6.994 0: TBMM Genel Kurulu saat 5.00'te açıldı. I. - GEÇEN TUTANAK ÖZETİ İstanbul Milletvekili Halit Dumankaya'nın, bankacılık sektöründe yaşanan ekonomik krize ve kamu bankalarındaki batık kredilere ilişkin gündem dışı konuşmasına Devlet Bakanı Ali Şevki Erek; İzmir Milletvekili İlhan Kaya'nın, maaşlarını Kurban Bayramı arifesinde alamayan işçi emeklilerine ilişkin gündem dışı konuşmasına Devlet Bakanı Necmettin Cevheri, Cevap verdiler. Kahramanmaraş Milletvekili Ökkeş Şendiller de, kurban derilerinin toplanması sırasında meydana geldiği iddia edilen üzücü olaylara ilişkin gündem dışı bir konuşma yaptı. Ukrayna ve Moldova'ya gidecek olan : Ulaştırma Bakanı Mehmet Köstepcn'in dönüşüne kadar, Ulaştırma Bakanlığına, Devlet Bakanı Abdülbaki Ataç'ın; Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin'in dönüşüne kadar, Dışişleri Bakanlığına Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Moğultay'ın; Almanya'ya gidecek olan Bayındırlık ve İskân Bakanı Onur Kumbaracıbaşı'nın dönüşüne kadar, Bayındırlık ve İskân Bakanlığına, Devlet Bakanı Mehmet Kahraman'ın; Fas'a gidecek olan Devlet Bakanı Türkân Akyol'un dönüşüne kadar Devlet Bakanlığına, Devlet Bakanı Erman Şahin'in; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine gidecek olan Kültür Bakanı Durmuş Fikri Sağlar'in dönüşüne kadar, Kültür Bakanlığına, Devlet Bakanı Mehmet Kahraman'ın; Vekillik etmelerinin uygun görüldüğüne ve; Ukrayna ve Moldova'ya gidecek olan Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in dönüşüne kadar, Cumhurbaşkanlığına, TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk'un vekillik edeceğine, İlişkin Cumhurbaşkanlığı tezkereleri Genel Kurulun bilgisine sunuldu. Polis Görev, Yetki ve Sorumlulukları Kanun Tasarısının geri gönderilmesine ilişkin Başbakanlık tezkeresi okundu; Adalet Komisyonunda bulunan tasarının hükümete geri verildiği açıklandı. Çin Halk Cumhuriyeti Ulusal Halk Kongresi, Eğitim, Bilim, Kültür ve Sağlık Komitesinin, TBMM Başkanvekili Vefa Tanır Başkanlığında bir Parlamento heyetini Çin'e; Hollanda Parlamento Başkanının, TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk'u Hollanda'ya, Davetlerine icabet edilmesine ilişkin Başbakanlık tezkereleri ile; Gündemin "Genel Görüşme ve Meclis Araştırması Yapılmasına Dair Öngörüşmeler" kısmının 8 inci sırasında yer alan (0/3), 67 nci sırasında yer alan (0/98) ve 85 inci sırasında yer alan (0/28) esas numaralı, trafik kazalarının nedenleri ve alınması gereken tedbirler konusundaki Meclis araştırması önergelerinin öngörüşmelerinin, Genel Kurulun 3.5.994 Salı günkü birleşiminde ve birlikte yapılması ve bu birleşimde sözlü soruların görüşülmemesine ilişkin Danışma Kurulu önerisinin, Kabul edildikleri açıklandı. ' -268-
T.B.M.M. B : 09.6.994 O : SHP Grubuna ait olup açık bulunan, Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu üyeliğine Sivas Milletvekili Azimet Köylüoğlu, Grubunca aday gösterilerek seçildi. Plan ve Bütçe ile Kamu İktisadî Teşebbüsleri Komisyonlarında açık bulunan ve bağımsız milletvekillerine ait üyelikler için yapılan seçimlerde : Hatay Bağımsız Milletvekili Fuat Çay'ın Kamu İktisadî Teşebbüsleri Komisyonu üyeliğine seçildiği; Plan ve Bütçe Komisyonu ile Kamu İktisadî Teşebbüsleri Komisyonunda açık bulunan diğer üyelikler için adayların yeterli oyu sağlayamadığı ve seçimlerin, önümüzdeki birleşimlerde tekrarlanacağı açıklandı. Kocaeli Milletvekili Şevket Kazan ve 4 arkadaşının, trafik kazalarının önlenebilmesi için alınması gerekli tedbirleri (0/3); Bitlis Milletvekili Edip Safder Gaydalı ve 64 arkadaşının, ülkemizde daha düzenli ve ve koordineli bir trafik düzenlemesinin yapılabilmesi ve trafik kazalarının azaltılması için alınacak tedbirlere uygulanacak politikaları (0/98); DYP Grubu Başkanvekili ve Bursa Milletvekili Turhan Tayan ve 5 arkadaşının, trafik kazalarının nedenlerini ve alınması gerekli tedbirleri (0/28); Tespit edilmek amacıyla birer Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergelerinin, yapılan öngörüşmelerden sonra kabul edildiği açıklandı. Kurulacak komisyonun üyeden teşekkül etmesi; Komisyonun çalışma süresinin, üye seçimi tarihinden itibaren 3 ay olması, Komisyonun, gerektiğinde Ankara dışında da çalışması. Kabul edildi. İlhan Kaya İzmir Kâtip Üye Vefa Tanır Başkanvekili Kadir Bozkurt Sinop Kâtip Üye m Haziran 994 Çarşamba günü saat 5.00'te toplanmak üzere, 7.37'de birleşime son verildi. -269-
T.B.M.M. B:09.6.994 0: II. - GELEN KÂĞITLAR.6.994 ÇARŞAMBA Rapor. Galatasaray Eğitim ve Öğretim Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Tasarısı ve Millî Eğitim ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/560) (S. Sayısı 66) (Dağıtma tarihi:.6.994) (GÜNDEME) -270-
T.B.M.M. B : 09.6.994 O : BİRİNCİ OTURUM Açılma Saati: 5.00 BAŞKAN : Başkanvekili Vefa Tanır KÂTİP ÜYELER: İlhan Kaya (İzmir), Kadir Bozkurt (Sinop) BAŞKAN Türkiye Büyük Millet Meclisinin 09 uncu Birleşimini açıyorum. III.-YOKLAMA BAŞKAN Ad okunmak suretiyle yoklama yapılacaktır; sayın milletvekillerinin, salonda bulunduklarını yüksek sesle belirtmelerini rica ediyorum. (İsparta Milletvekili Mustafa Fikri Çobaner'e kadar yoklama yapıldı) BAŞKAN Toplantı yetersayısı vardır, görüşmelere başlıyoruz. Muhterem milletvekilleri, siyasî parti gruplarından toplantı gün ve saatleri için dün herhangi bir talep olmadığı için, üç arkadaşıma gündem dışı söz vereceğimi vaat etmiştim. Bugün gündem yüklü görünüyor; ama ben, bu vaatten vazgeçmiyorum; ancak, arkadaşlarımın bu anlayış içinde konuşmalarını rica edeceğim. IV. - BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI A) GÜNDEM DIŞI KONUŞMALAR I. Erzurum Milletvekili Lütfü Esengün'ün, Erzurum İli Çat İlçesi Ağa Köyünde meydana gelen ölüm olaylarına ilişkin gündem dışı konuşması ve Devlet Bakanı Necmettin Cevheri 'nin cevabı BAŞKAN Gündem dışı olarak ilk sözü Erzurum Milletvekili Sayın Esengün'e veriyorum. Sayın Esengün, Erzurum İli Çat İlçesi Ağa Köyünde başgösteren olaylar hakkında konuşacaktır; buyursunlar. LÜTFÜ ESENGÜN (Erzurum) Muhterem Başkanım, sayın milletvekilleri; hepinizi hürmetle selamlıyorum. Bu yoğun çalışma temposu arasında, kısaca bu konuda görüşlerimi arz etmek, sayın parlamenter arkadaşlarıma bilgi vermek fırsatım verdiği için Sayın Başkanıma teşekkürlerimi arz ediyorum. Çat İlçesinin Ağa Köyünde meydana gelen olaylar değil efendim; sadece, Çat İlçesinin Ağa Köyünde 200 nüfuslu ilçemizin en büyük köyü olan Ağa Köyünde meydana gelen, yıllardan beri devam eden ve köyde 5 kişiye yakın insamn kanser sebebiyle ölümüne yol açan ve dolayısıyla da yönetimlerin, hükümetlerin ihmalini dile getirmemize sebep olan bir olay. Bundan birkaç ay önce bütün gazetelerde "Kanserli Köy" adı altında yer almış, dile getirilmişti. Müsaade ederseniz, kısaca, hemen gazeteden arz edeyim; bilgilerinizi tazelemek için. -27- '
T.B.M.M. B:09.6.994 0: Ağa Köyünde yaşayan vatandaşlar, 986 yılında başlayan ölüm vakalarının yüzde 90'ının kanserden meydana geldiğini belirterek, "Eğer devlet yardım elini uzatmazsa, birkaç yıl sonra köyde kimse sağ kalmayacak" dediler. Sadece geçtiğimiz yıl 5 ölüm vakasının 3'ünün kanserden kaynaklandığı belirtilerek "Ayrıca, köyümüze misafir de gelmez oldu" deniyor. Bu haber Şubat ayında yayınlandı gazetelerde, zannediyorum televizyon programlarına da konu oldu. İşte, köy muhtarından 5-0 gün önce aldığım mektup : "Aradan üç ay geçmesine rağmen, şimdiye kadar bu konuda herhangi bir çalışma yapılmamış olup, Köyümüz şu anda dere yataklarından suyunu temin etmektedir. Köyümüzün kanalizasyonu yoktur; ayrıca, umumî bir tuvaleti de yoktur. Bu nedenle, köyde hastalık buradan kaynaklanmaktadır. Köyümüzün yarım kalan suyunun acilen tamamlanması ve köye ait umumî tuvaletin yapılması konusunda yardımlarını rica ediyorum demektedir. Muhterem arkadaşlar, arz ettiğim gibi, burası Çat ilçemizin en büyük köyü. 300 insanımızın yaşadığı, bu vatana asker veren, vergi veren, tahsildarın gittiği, zannederim, Kurban Bayramında da kurban derisi toplamak için görevlilerin gittiği bir köy. Köyden yardım istemeye sıra gelince; askere, vergiye, kurban derisine sıra gelince, bu köyün yolunu biliyoruz, tanıyoruz; ama, 7 yıldan beri bu köyde içme suyu yok, bu böyle umumî tuvalet yok en asgari insanca yaşama şartları yok. Aradan 3 ay geçmiş, hiçbir tedbir alınmamış; ama bakınız, şimdi Erzurum ve yöresinde bahar geldi, yazın arifesindeyiz; şu yaz aylarında eğer bu derde çare bulunmazsa, bu köyün bu derdi halledilmezse, zannediyorum daha bu şekilde gazete havadislerini çok çok okuyacağız!. Oradaki insanımıza el atmak, onlara asgari insanca yaşama şartlarını sağlamak mecburiyetindeyiz. Burada tabiî, bu köyden söz açılmışken, bütün Doğu Anadolu köylerinin de, maalesef aynı halde olduğunu söylemeden geçemeyeceğim. Hayvancılık öldü, tarımın hali gözler önünde. Evvelki gün açıklanan taban fiyatları köylümüzü memnun etmedi. Gübre fiyatları alabildiğine yüksek, köydeki insanımız çaresizlik içerisinde. İnanın; artık, köyde yaşayan insan kendi başının çaresine bakma mecburiyetinde ve kimseden de birşey bekleyemez halde. Doğu Anadolu'da 7 tane vilayetimizin kalkınmasını yakından ilgilendiren Doğu Anadolu Projesi Kanunu Tasarısı birbuçuk yıldan beri, maalesef, Meclis gündeminde beklemeye devam ediyor. 7 ilin, orada yaşayan insanların ümit bağladığı, kalkınmasını sağlayacağına inandığı bu projeyi, (DAP) Doğu Anadolu Kalkınma Projesi Kanun Tasarısını, Hükümetten, DYP'li ve SHP'li arkadaşlarımdan tekrar tekrar rica ediyorum, lütfen Meclis tatile girmeden çıkaralım. Yazıktır, günahtır. (Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı) BAŞKAN Lütfen bağlayınız. - LÜTFÜ ESENGÜN (Devamla) Doğuda yaşayan insan, birliğimizin, bütünlüğümüzün teminatıdır. O bakımdan, Hükümetimizden gereken ilgiyi bekliyorum. Hepinize saygılarımı tekrar arz ediyorum. (RP sıralarından alkışlar) BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Esengün. Sayın Bakan, buyurun. DEVLET BAKANI NECMETTİN GEVHERİ (Şanlıurfa) - Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım; Erzurum Milletvekili Sayın Lütfü Esengün'ün, Çat'ın bir köyündeki su durumuyla ilgili olarak burada dile getirdikleri şikâyetlere, daha doğrusu temennilere biz de katılıyoruz. Ancak, kanser hastalığının bu köydeki sağlık veya su durumundan kaynakladığı konusunda bu ana kadar herhangi bir şekilde, ilmî bir biçimde neticeye varılmış bir durum yoktur. Kanser hastalığı, zaten bütün dünyada araştırma konusu olan, mikrop veya virüs gibi bir sebepten kaynaklanan bir -272--
T.B.M.M. B: 09.6.994 0: hastalık değil; ama, bununla beraber, isterse bu hastalığa sebebiyet versin veyahut vermesin, o köyün bilinen içme suyu durumuyla tabiatıyla ilgilenilecektir. Ayrıca, bu hastalığın da o sebepten; yani susuzluk ve ona bağlı diğer sağlık sebeplerinden kaynaklanıp kaynaklanmadığı da, şu anda ifade ettiğim görüşe rağmen, yine incelemeye devam edilecektir. Değerli arkadaşlarım, Doğu Anadolu'daki hayvancılığımızın sıkıntısı, defaatle bu kürsüden ifade edilmiştir ki, bizim de katılmadığımız bir husus değildir. Ancak, hayvancılığımızın birtakım sebeplerden kaynaklanan bir sıkıntıyı yaşadığı, daha doğrusu derin, ağır bir sıkıntı yaşadığı, bir vakıadır. Yani, ithal rejimi içerisinde hayvancılığımız büyük ölçüde sıkıntıya girmiş, hayvan ve et ihracı merkezi olan Erzurum'daki kombinalarımız, bugün Polonya'dan ve Romanya'dan ithal edilen koyunları, hatta Avustralya'dan getirtilen koyunları kesmek suretiyle faaliyetlerini ancak devam ettirebilmektedirler. O bakımdan, biraz da isabetsiz ve bilinçsiz bir şekilde yürütülen bir ithal politikasının neticesinde varılmış olan bu sıkıntıyı, bildiğiniz gibi, biz, olabildiği kadar sıfır faizli krediyle ve onun dışındaki diğer tedbirlerle de gidermeye çalışıyoruz. Arkadaşımızın haklı temennilerine katılarak, şikâyet ettiği konuların ve bu köyümüzdeki problemin de görüşülmekte, değerlendirilmekte olduğunu bilgilerinize arz ediyor, saygılar sunuyorum. BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Bakan. 2. Bitlis Milletvekili Zeki Ergezen 'in, Bişkek Protokolü yüzünden Azerbaycan 'in karşılaştığı sorunlara ilişkin gündem dışı konuşması ve Devlet Bakanı Necmettin Cevheri 'nin cevabı BAŞKAN Sayın Zeki Ergezen, Azerbaycan Bişkek anlaşmasıyla ilgili konuşmak üzere, buyurunuz. (RP sıralarından alkışlar) ZEKÎ ERGEZEN (Bitlis) Sayın Başkan, muhterem arkadaşlar; sözlerime başlarken, hepinizi saygıyla selamlarım. Sayın Başkan, arkadaşlarımız önce bir otursunlar, sükûneti temin etmekte yarar var. Sayın Bakanımız da konuşurken, milletvekilleri de konuşurken aynı hava. Herkesin burada mesuliyeti var; her konunun mutlaka milletvekilleri tarafından değerlendirilmesi ve mesuliyetten kurtulmaları gerektiğine inanıyorum. O bakımdan, sükûnetin sağlanmasını istiyorum. BAŞKAN Sayın milletvekilleri, lütfen, sayın hatibi dinleyelim. Sayın Ergezen buyurun, siz konuşurken sükûneti sağlarız inşallah. ZEKİ ERGEZEN (Devamla) Sayın Başkan, ben konuşacağım. Üç senedir buradayım; bakıyorum, burada en güzel konuşmalar yapılırken, sayın bakanlanmız, millctvekillerimiz sohbetle vakit geçiriyorlar. Onun için memleketin hali böyle. Bu milletvekillerinin mesuliyeti var. (RP sıralarından alkışlar) Millet, burada vicdanî sorumluluğu taşımak için milletvekillerini buraya gönderdi. Şimdi, Tarım Bakanının burada sohbet yapmasının gereği var mı? Tarım Bakanı buyursun, sohbetini Tarım Bakanlığında yapsın. (DYP sıralarından gürültüler) Olmaz... BAŞKAN Sayın milletvekilleri, lütfen efendim... Buyurun Sayın Ergezen. ZEKÎ ERGEZEN (Devamla) Sayın Başkan, değerli arkadaşlar; sözlerime başlarken, önce, Sayın Başkana, söz verdiği için teşekkür ederim. Muhterem arkadaşlar, bugün Hükümetimiz, yanlış politikalarının neticesinde, Bişkek Protokoluyla Azerbaycan'ı karşı karşıya bırakmıştır. Bişkek Protokoluyla Azerbaycan'ın bağımsızlığı elden gidiyor, Azerbaycan Türkiye'den koparılıyor, Karabağ bağımsız bir devlet olarak ilan ediliyor, -273-
T.B.M.M. B:09.6.994 0: Rusya'nın Azerbaycan petrolleri üzerindeki hâkimiyeti sağlanmış oluyor. Şu ana kadar Hükümetin Bişkek Protokoluyla ilgili bir açıklama yapmamış olmasından dolayı söz almış bulunuyorum. Eğer Hükümet, bugüne kadar bir açıklama yapmış olsaydı, Parlamentoyu ve halkımızı aydınlatmış olsaydı, yapması gerekeni yapmış olsaydı, bize düşen, bu kürsüden Hükümete teşekkür etmekti. Ancak, diğer konularda olduğu gibi, Azerbaycan konusunda da. Hükümetimizin korkak, ürkek ve güdümlü politikalarının gereği, bugün Azerbaycan'ın bağımsızlığının elden gitmesiyle karşı karşıyayız. Bakınız, Bişkek Protokolunda Karabağ, Rusya, Azerbaycan taraf olarak imza atıyorlar ve Rus ordusunu Azerbaycan'a davet ediyorlar. Eğer, Azerbaycan'a bir ordu gidecekse, Türk ordusunun gitmesi gerekir. Çünkü Azerbaycan, hem dinî yönden, hem kan bağı yönünden bizim sorumluluğumuzda olan bir ülkedir. Eğer, Türkiye'nin tek başına gitmesi mahzurluysa, Türkiye, İran, Pakistan gibi ülkelerin bir araya gelerek, oraya garantör güç göndermeleri gerekirken, ülkemiz üzerindeki emelleri de dikkate alınan Rus ordusunun Azerbaycan'a davet edilmesi, gerçekten, hepimizi derinden düşündürmesi gereken bir olaydır. Bütün uluslararası anlaşmaları bir tarafa iterek, Karabağ'ın taraf devlet olarak orada imza atmasıyla, neticede, Karabağ Ermenistan'la birleştirilerek büyük Ermenistan'ın ilk adımı atılmış olacaktır. Dolayısıyla, Azerbaycan'da Türkiye'den koparılmış olacaktır. Bu noktaya niçin geldik?.. Bakınız, şöyle bir geçmişi hatırlayın... Halkımız Azerbaycan'ın yanında; ancak Hükümet, beyanatlarıyla, uygulamalarıyla Ermenistan'ın yanında oldu. Diyeceksiniz ki, "Böyle şey olur mu? Mümkün mü?" Mümkün olup olmadığını görelim. Cumhurbaşkanımız Sayın Demirel, geçen gün de aynı konuşmaları yapmış: "Efendim, biz Bakü'ye asker mi gönderelim? Rus ordusunu nasıl karşımıza alırız?" gibi beyanatlarıyla, Rusya'ya ve Ermenistan'a cesaret vermiştir. Bizim, beyanatlanmızla düşmanlarımıza cesaret vermeye hakkımız yoktur; düşmanlarımıza karşı sert ve vakurlu olmak mecburiyetindeyiz. Bu yetmiyormuş gibi, geçen yıl Sayın Cumhurbaşkanımız yine Azerbaycan'ın bir kutlamasında şu ifadeyi kullanıyorlar... (Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı) BAŞKAN Sayın Ergezen bir dakikanızı rica ediyorum... Rahat tamamlayın. ZEKÎ ERGEZEN (Devamla) "Efendim, bizim derdimiz bize yeter. Siz kendi ayağınızın üzerinde durmaya çalışın." Bu ne demektir?.. Yani, Ermenistan'ın Azerbaycan'la ilgili problemlerine biz müdahil değiliz demektir. Yani "Rusya, sen ne yaparsan yap, biz bu işe karışmıyoruz" demektir. Şimdi, biz eğer düşmana cesaret vermemiş olsaydık, ayağımızı dayatmış olsaydık, eminim ki, Ermenistan Azerbaycan'ı işgal etmeyecekti. Bakınız, Bosna-Hersek'te ambargoya kayıtsız şartsız riayetimiz, Bosna-Hersek'in başına ne getirdiyse, bugünkü uygulamalanmız da Azerbaycan'ın başına aynı şeyi getirecektir. Rus ordusu oraya geldiğinde Ermenistan'ı koruyacak, Bosna-Hersek'teki katliamlann benzeri Azerbaycan'da olacaktır. Şimdi, buğday yardımı yaptık, Ermenistan'ı destekledik; deniz, hava, karayolunu açtık. Ermenistan'ı destekledik. Beyanatlanmızla, ifadelerimizle Azerbaycan'ın yanında olduk; "Azerbaycan kardeşimiz" dedik; ama, buğdayı Ermenistan'a verdik. Ermenistan, bizim buğdayımıza muhtaç olacak kadar maddî yönden fakir bir ülkeyse, ne hakla Azerbaycan'a savaş açıyor? Ayrıca, biz, Er- -274-
T.B.M.M. B:09.6.994 0: menistan'a, "Madem bizim buğdayımıza ihtiyacın var, işgal ettiğin topraklardan çekil; senin buğday ihtiyacını karşılayalım" diyemez miydik? Halkımızın, Azerbaycan'ın yanında olduğu bir günde biz, kayıtsız şartsız, hiçbir şart ileri sürmeden ve bir emrivaki ile Ermenistan'ın yanında olduk. Bu konudaki uygulamalar, konuşmalar ve beyanatlar hep ortadadır. Bu tutumumuzdan, bu yanlışlıktan vazgeçmeli, Türk Hükümeti, bu protokolü tanımadığını açıkça ilan etmeli, komşu Müslüman ülkelerle diyaloga geçip, Rus ordusunun oraya gelmesini engellemelidir. Çünkü, Azerbaycan halkı, bu protokolü istemiyor; çünkü, Azerbaycan halkı, bu protokolün imzalandığını Rus ajanslarından dinliyor. 22 parti ve kuruluş, o günden bugüne kadar Azerbaycan'da direniyor, müdahale ediyor. Bugün, Hükümetimizin arkasında, Azerbaycan halkı gibi bir destek vardır. Azerbaycan halkının bu desteğini değerlendirerek, Azerbaycan halkını desteklemeli, Aliyev'in bu imzadan imtina et-. mesi sağlanmalı, eğer bu mümkün değilse, komşu Müslüman ülkeleri harekete geçirerek, bizim de çıkarlarımızın zedeleneceği öne sürülerek - Aliyev'in bu yanlış karanndan vazgeçmesi için, bütün gayretimizle ve çabamızla bu olayın üstüne gitmemiz lâzım. Belki, "Efendim, İran, Pakistan, bizimle beraber olmaz" denebilir; ama, biz, İran'a, Pakistan'a gittik mi, onlarla görüştük mü?.. (Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı) BAŞKAN Sayın Ergezen, bağlayın lütfen. ZEKÎ ERGEZEN (Devamla) Bağlıyorum Sayın Başkan. Yapmamız gerekenleri yaptık mı?.. Bunların hiçbirini yapmıyoruz. Söyleyeceğimiz şu : Korkaklıktan vazgeçmek lazım. Hristiyanlar bizim dostumuz olmadı, olması da mümkün değil. Efendim, biz, Azerbaycan'ın yanında tavır alırsak, hoşnutsuzluk olurmuş... Onlar bizim hoşnutsuzluğumuzu hiç dikkate alıyorlar mı?.. Almıyorlar. Korktukça da üzerimize geliyorlar. Artık, bu korkaklıktan vazgeçmemiz lazım. Bir devlet onuruna yakışan dış politikanın gerekleri olan adımları atmalıyız. Sayın Başkan, teşekkür eder, saygılar sunarım. (RP sıralarından alkışlar) BAŞKAN Teşekkür ederim. Sayın Bakan, buyurun. DEVLET BAKANI NECMETTİN CEVHERİ (Şanlıurfa) - Sayın Başkan, değerli arkadaşlarım; biraz evvel burada hep beraber dinlediğimiz Bitlis Milletvekili Sayın Zeki Ergezen'in, açıkça söylüyorum, sadece, zabıtlara geçtiği için, kendimi cevaplamakla yükümlü hissettiğim görüşlerine cevap vermek istiyorum. Değerli arkadaşlarım, özellikle Azerbaycan, Bosna-Hersek gibi dış politika meselelerini, böyle iç politika malzemesi olarak kullanmanın son derece yanlış olduğunu ifade ederek sözlerime başlamak istiyorum. Şayet, Azerbaycan üzerinde konuşulması gereken şeyler varsa, burada belki bir açık toplantıda bile söylenmesi mümkün olmayan şeyleri, gerekirse bir kapalı toplantı yapar, konuşuruz. Türkiye'nin, bugün dünyada, iki yerde general düzeyinde askerî temsilcisi vardır, bunlardan bir tanesi de Azerbaycan'da Bakü'dedir. Bunu bu kadar söyleyip, gerisini, ancak gerekirse ve istenirse, bir kapalı toplantıda açıklamak durumunda olduğumu söylemek istiyorum. -275-
T.B.M.M. B:09.6.994 0: Ermenistan'ın yanında olmayı, burada Türkiye Büyük Millet Meclisinin bir üyesi olan -herhangi partiye mensup olursa olsun- herhangi bir kimsenin, bu kürsüden söylememesi gereken bir şey olduğunu ifade etmek istiyorum (DYP sıralarından alkışlar) ZEKİ ERGEZEN (Bitlis) - Buğdayı kim verdi? DEVLET BAKANI NECMETTİN CEVHERİ (Devamla) - Defaatle oralara gittik..; ALİ OĞUZ (İstanbul) Buğdayı sen gönderdin Sayın Cevheri. DEVLET BAKANI NECMETTİN CEVHERİ (Devamla) - Şimdi size bir şey soracağım; belki ö heyette siz de vardınız. "Meseleyi, bir Hristiyan-Müslüman çatışmasına döndürmeyin" diye bana bizzat orayı ziyaret ettiğimde söyleyen o günün Cumhurbaşkanı Sayın Elçibey'dir. Biz ne yapıyorsak, hangi ölçüler içerisinde Azerbaycan'a yaklaşıyor veyahut yardım içerisinde bulunuyorsak, kendileriyle tamamıyla mutabık kalman çerçeve içerisindedir. O tarihlerde değerli milletvekilinin mensup olduğu partinin Sayın Genel Başkanı Azerbaycan'ı ziyaret etti. Oradaki yetkililerden ve o zamanki Cumhurbaşkanı Sayın Elçibey'den : "Değerli arkadaşlarım sizinle görüştüklerinde ne ifade ettiler?" diye sorduğum zaman, "bizi ziyaret bile etmediler" dedi. ZEKİ ERGEZEN (Bitlis) - Biz beraber ziyaret ettik. DEVLET BAKANI NECMETTİN CEVHERİ (Devamla) - Evet, evet... Sayın Erbakanın... ALİ OĞUZ (İstanbul) Senin haberin yok. BAŞKAN - Efendim, lütfen... ÖMER EKİNCİ (Ankara) O ziyarette ben vardım Sayın Bakan. DEVLET BAKANI NECMETTİN CEVHERİ (Devamla) - Elçibey sağ, orada; sorunuz. Rica ederim... - ' ' Benim değerli arkadaşlarım, bu meseleleri biraz daha dikkatle kullanalım. Hepimizin parçası olduğumuz ve burada Türk Milletini temsil ettiğimiz Parlamentonun, böyle Ermenistan'ın yanında olmak gibi ucuz laflarla... Değerli dostuma üzülerek ifade ediyorum. Sadece zapta geçtiği için cevap vermeye değer buldum. Saygılar sunarım. (DYP Sıralarından alkışlar) BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Bakan. ZEKİ ERGEZEN (Bitlis) - Sayın Başkan... BAŞKAN Usulümüzde böyle bir şey yok Sayın Ergezen... ALİ OĞUZ (İstanbul) İftira atıyor Sayın Başkan. ZEKİ ERGEZEN (Bitlis) Ben konuyu aydınlatmak için bir şey arz edeceğim. Sayın Bakanımızın zapta geçen konuşmasında, Elçibey'i ziyaret etmediğimizi söylediler... DEVLET BAKANI NECMETTİN CEVHERİ (Şanlıurfa) - Elçibey orada sağ... ZEKİ ERGEZEN (Bitlis) Sayın Başkan, müsaadenizle arz etmek istiyorum. Ö heyetin içinde ben de vardım, Elçibey size, "Necmettin Erbakan ve ekibiyle görüşmeyin diye Türkiye'den müdahale edildi" dedi. Elçibey ile görüşmek için iki gün bekledik. Ondan sonra da Elçibey bize, "gerçekten sizinle görüşmemizin büyük yararları oldu, çok teşekkür ederiz. Keşke daha önce böyle bir görüşme imkânı olsaydı" dedi. Ben de o heyetin içinde idim. BAŞKAN Tamam efendim, zabıtlara geçti. ZEKİ ERGEZEN (Bitlis) Sayın Başkan, işte Sayın Bakanımızın her konuşması böyle. -276-
T.B.M.M. B : 09.6.994 O : 3. Şırnak Milletvekili Selim Sadak'in, Silopi Ovasındakipamuk üreticilerinin ve hayvan besicilerinin sorunlarına ilişkin gündem dışı konuşması ve İçişleri Bakanı Nahit Menteşe 'nin cevabı BAŞKAN Sayın Selim Sadak, Silopi Ovasındaki pamuk çiftçilerinin ve hayvan besicilerinin sorunlarını dile getirmek üzere gündem dışı söz istemişlerdir, kendilerine söz veriyorum. Buyurun. SELİM SADAK (Şırnak) Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; dilerdim ki ben de Sayın Lütfü Esengün gibi seçim bölgemdeki köylerin su sorunlarını, tuvalet sorunlarını, çamaşırhane sorunlarını, elektrik sorunlarını, yol sorunlarını dile getireyim; fakat, maalesef, yine seçim bölgemdeki olağanüstü baskılardan söz etmek zorundayım. Bu vesileyle Yüce Kurulu saygıyla selamlıyorum. Değerli milletvekilleri, 975'lerde Sayın Fehim Adak Bayındırlık Bakanı olduğu sıralarda, Silopi'nin çağlayan su kanalı inşaatına başlamışlardı. Bu sulama kanalı 990 yılında hizmete girdi. Hizmete girinceye kadar devletin milyarlarca lirası harcandı. Tabiî, hizmete girmesiyle birlikte bölge insanının yüzü güldü, işsiz insanın yüzü güldü. Böylece topraklarımızdan daha üstün ve daha kaliteli verim elde etmeye başladık, işsizlere iş alanları açtık; fakat, maalesef, bu Çağlayan sulama kanalının bu sene geçirmiş olduğu bu arıza nedeniyle bölge insanı ekmiş olduğu 35 bin ton pamuğu sulayamıyor. Sıcakların da aniden başlaması nedeniyle bu ekili pamuk tarlalarının acilen sulamaya ihtiyacı vardır. Köylülerin ve toprak sahiplerinin bütün müracaatlarına rağmen bir sonuç alamadılar. Köylüler, "meydana gelen bütün arızaları biz kendi maddî imkânlarımızla kendi işgücümüzle gidermeye çalışacağız" diyorlar; fakat, maalesef, bölgedeki yetkililer sudan bahanelerle köylülerin bu isteklerini bu taleplerini reddetmekte ve ekilmiş olan 30-35 bin dönüm pamuk arazisi heder olmaya mahkûm edilmiştir. Diğer bir konu ise; hepinizin bildiği gibi, Güneydoğu Anadolu Bölgesinin tek gelir kaynağı olan hayvancılık ve ziraî tarımcılıktır. Hayvancılıkla uğraşan yurttaşlarımız bölge çok sıcak olduğu için, koyun sürüsünün dayanamayacağı sıcaklıklar mevcut olduğu için, kışın, sürülerini serin yerlere götürmeye çalışıyorlar. Bu sene de diğer senelerde olduğu gibi insanlar kışlık mezralarından yola çıkıp yaylaya gitmeye çalışmışlardır. Maalesef, yüzbinlerce koyun sürüsü kendi yerlerinden alınıp bugün Siirt dolayında bekletiliyor. Yaylaya çıkmak yasaktır. Yüzbinlerce koyun telef olmakla başbaşadır. Peki, mademki pamuk tarlasını sulamak yasaksa, sürülerin yaylaya çıkarılması yasaksa, beş altı ay öncesinden bu yurttaşlarımıza, bu çiftçilerimize durumu bildirmek Hükümetin görevi değil midir? Yoksa, Sayın Hükümetin gayesi, maksadı bilinçli olarak insanlara baskı yapmak, ziraî imkânlarını, tabiî imkânlarını ellerinden almak ve göçe zorlamak mıdır? Bir iki yıl önce ben ve Sayın Almak, Güçlükonak ve Uludere'nin köyleri üzerindeki gıda ambargosunu bu kürsüden dile getirmiştik. "Lütfen, Parlamento sahiplensin, olaya müdahale edilsin. Yoksa, çok vahim sonuçlar doğabilir" demiştik. Yüce Kuruldan, Hükümetten ricada bulunmuştuk; ama, maalesef oralı olan olmadı, olaya sahip çıkan olmadı. Bugün, böyle vahim neticeler meydana geldi ve onbinlerce insanımız, gıda ambargosu ve benzeri baskılardan dolayı yurtlarını, bağlarını, bahçelerini ve köylerini terk edip Kuzey Irak'a göç ettiler. ŞÜKRÜR YÜRÜR (Ordu) - Terörden mi?.. SELİM SADAK (Devamla) Hayır efendim, Devletin, siyasî iktidarın politikasından... ŞÜKRÜ YÜRÜR (Ordu) Terörden mi, yoksa gıdadan mı?.. -277-
T.B.M.M. B:09.6.994 0: SELİM SADAK (Devamla) Hayır efendim, siyasî iktidarın olağanüstü hal uygulamalarından dolayı terk ettiler. İspat da ederim. İnanarak söylüyorum ve hepinizi, siz değerli milletvekili arkadaşlarımı, bunları insanlarımızın, yurttaşlarımızın ağızlarından dinlemek için bölgeye davet ediyorum. Video kasetleri var, teyp kasetleri var, dinleyebilirsiniz. İnanmıyorsanız, buyurun gidin insanlardan dinleyin. İnanın değerli arkadaşlarım. ŞÜKRÜ YÜRÜR (Ordu) Yani, bunu inanarak söylüyorsunuz! SELİM SADAK (Devamla) Evet, ispat etmeye hazırız. ŞÜKRÜ YÜRÜR (Ordu) - Biz saygıdeğer milletvekilerine inanırız beyefendi. SELİM SADAK (Devamla) Ne pahasına olursa olsun, bu Hükümetin, bu parlamentonun insanların güvencesini sağlamak, kendi yerlerinde özgürce çalışabilmelerini, kendi tarım imkânlarını kullanmalarını sağlamak görevidir. Herhangi bir sudan bahaneyle bir şeyi anlatmanın ve ifade etmenin imkânı yok. Bu vesileyle, bölgedeki çiftçilerimizi, koyun besicilerini, pamuk üreticilerini daha fazla mağdur etmemek için ve sıcaklarda otlaklara, yaylalara yetişemeyen... (Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı) BAŞKAN Lütfen bağlayın efendim. SELİM SADAK (Devamla) Bağlıyorum Sayın Başkan.... yüzbinlerce koyun sürüsü, bugün, Siirt yöresinde 40 derecenin altında ve yayılım imkânı olmayan bölgelerde bekletilmektedir ve heder olmaları sayılı günlere bağlıdır. Aynı şekilde, Silopi Ovası sulama kanalının faaliyete geçirilmesi ve 35 bin dönüm arazinin he- *der olmaması için -bu da sayılı günlere bağlıdır- tedbir alınması gereklidir. Hükümetten bu iki konuda önlem almasını, almadığı takdirde yüzbinlerce hayvanın, koyun sürüsünün bedelini yurttaşlara ödemesini ve yurttaşları mağdur etmemesini rica ediyoruz. Bu vatandaşlara sahip çıkılması ve olaya el atılması bizim dileğimizdir. Yüce Kuruldan derhal komisyon oluşturup, yurttaşlanmızm sorunlarını yerinde izlemesini ve görmesini rica ediyorum. Yüce Kurula saygılar sunarım. (DEP ve RP Sıralarından alkışlar) BAŞKAN Teşekkür ederim. Gündem dışı konuşmaya cevap vermek üzere, İçişleri Bakanı Sayın Nahit Menteşe; buyurun efendim. İÇİŞLERİ BAKANI NAHİT MENTEŞE (Aydın) - Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; şu anda İnterpol toplantısından gelmiş bulunuyorum; o bakımdan, sayın milletvekili arkadaşımızın beyanlarını tam dinleyemedim. Zannediyorum yalnız göçerler konuşu dile getirildi. Göçerler konusunda azamî dikkati gösteriyoruz. Tabiî bir ikilem içerisinde bulunuyoruz. Bir taraftan orada operasyonlar yapılıyor, bir taraftan da hayvancılıkla uğraşanların derdi vardır. Devamlı şekilde güvenlik güçlerimizle, Türk Silahlı Kuvvetlerimizle bu konuyu görüşüyorum. Konuyu burada şahsen dile getiren arkadaşlarım da vardır. Yalnız geçen sene operasyon esnasında oraya göçerler bırakılmış; fakat, müessif hadiseler olmuştur. O bakımdan, konuyu dikkatle izliyorum, konu üzerinde dikkatle duruyorum. Bizim için, vatandaşlarımızın zarar görmemesi önemli bir hadisedir. Bu vesileyle, hepinizi saygıyla selamlıyorum. (DYP sıralarından alkışlar) BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Bakan. - 278 -
T.B.M.M. B : 09.6.994 O : V.-ÖNERİLER A) SİYASÎ PARTİ GRUBU ÖNERİLERİ. Genel Kurulun çalışma gün ve saatleriyle görüşülecek konulara ve gündemdeki sıralamaya ilişkin DYP Grubu önerisi BAŞKAN Sayın milletvekilleri, gündemin "Sunuşlar" bölümünde Doğru Yol Partisi Grubunun, İçtüzüğün 9 uncu maddesine göre verilmiş önerileri vardır; okutup, ayrı ayrı oylarınıza sunacağım : Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Danışma Kurulunun Haziran 994 Çarşamba günü yaptığı toplantıda, siyasî parti grupları arasında oy birliği sağlanamadığından Grubumuzun aşağıdaki önerisini; İçtüzüğün 9 uncu maddesi gereğince Genel Kurulun onayına sunulmasını arz ederim. Öneriler: Turhan Tayan Doğru Yol Partisi Grup Başkanvekili..6.994 tarihli Gelen Kâğıtlarda yayımlanan ve bastırılıp dağıtılan 66 sıra sayılı Kanun Tasarısının 48 saat geçmeden gündemin 30 uncu sırasına; "Gündemin Kanun Tasan ve Teklifleriyle Komisyonlardan Gelen Diğer İşler" kısmının 20 inci sırasında yer alan 640 sıra sayılı Kanun Tasarısının 3 inci sırasına; 67 nci sırasında yer alan 608 sıra sayılı Kanun Tasarısının 32 nci sırasına alınması; Haziran 994 Çarşamba, 2 Haziran 994 Perşembe, 7 Haziran 994 Salı, 8 Haziran 994 Çarşamba ve 9 Haziran 994 Perşembe günlerinde; Genci Kurulun 20.00-24.00 saatleri arasında da çalışmalarını sürdürmesi; 7 Haziran 994 Salı günü sözlü sorular ve denetim ko-. nularınm görüşülmemesi ve bugün de kanun tasarı ve tekliflerinin görüşülmesi; Haziran 994 Çarşamba ve 8 Haziran 994 Çarşamba günkü birleşimlerde sözlü soruların görüşülmemesi önerilmiştir. 2.-6 Haziran 994 Pazartesi ve 0 Haziran 994 Cuma günlerinde de Genel Kurulun çalışmalarının yapılması, Genel Kurulun 6 Haziran 994 Pazartesi 5.00-9.00 saatleri; 0 Haziran 994 Cuma günü 5.00-9.00 ve 20.00-24 saatleri arasında da çalışmalarını sürdürmesi jve 0 Haziran 994 Cuma günü kanun tasan ve tekliflerinin görüşülmesi önerilmiştir. BAŞKAN Sayın milletvekilleri, inci öneriyi tekrar okutup; oylannıza sunacağım. Öneriler :..6.994 tarihli Gelen Kâğıtlarda yayımlanan ve bastırılıp dağıtılan 66 sıra sayılı Kanun Tasarısının 48 saat geçmeden gündemin 30 uncu sırasına; "Gündemin Kanun Tasan ve Teklifleriyle Komisyonlardan Gelen Diğer İşler" kısmının 20 inci sırasında yer alan 640 sıra sayılı Kanun Tasarısının 3 inci sırasına; 67 nci sırasında yer alan 608 sıra sayılı Kanun Tasansının 32 nci sırasına alınması; Haziran 994 Çarşamba, 2 Haziran 994 Perşembe, 7 Haziran 994 Salı, 8 Haziran 994 Çarşamba ve 9 Haziran 994 Perşembe günlerinde; Genel Kurulun 20.00-24.00 saatleri arasında da çalışmalannı sürdürmesi; 7 Haziran 994 Salı günü sözlü sorular ve denetim konulannın görüşülmemesi ve bugün de kanun tasan ve tekliflerinin görüşülmesi; Haziran 994 Çarşamba ve 8 Haziran 994 Çarşamba günkü birleşimlerde sözlü sorulann görüşülmemesi önerilmiştir. BAŞKAN Sayın Milletvekilleri... -279-
T.B.M.M. B : 09.6.994 O : MAHMUT OLTAN SUNGURLU (Gümüşhane) Karar yetersayısının aranmasını istiyoruz. BAŞKAN Karar yetersayısı fazlasıyla var; ama, arayalım. linçi öneriyi oylarınıza sunuyorum : Kabul edenler... Etmeyenler... Karar yetersayısı vardır; inci öneri kabul edilmiştir. 2 nci öneriyi okutuyorum : 2.-6 Haziran 994 Pazartesi ve 0 Haziran 994 Cuma günlerinde de Genel Kurul çalışmalarının yapılması, Genel Kurulun 6 Haziran 994 Pazartesi 5.00-9.00 saatleri; 0 Haziran 994 Cuma günü 5.00-9.00 ve 20.00-24.00 saatleri arasında çalışmalarını sürdürmesi ve 0 Haziran 994 Cuma günü kanun taraşı ve tekliflerinin görüşülmesi önerilmiştir. BAŞKAN Öneriyi oylarınıza sunuyorum : Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. Sayın milletvekilleri, alınan karar gereğince, gündeme geçiyoruz. Yarım kalan işlerden başlayacağız. VI. - KANUN TASARI VE TEKLİFLERİYLE KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER İŞLER. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 436 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 6.4.986 Tarihli ve 3274 Sayılı Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanununa Bir Geçici Madde Eklenmesi Hakkında 256 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Sigorta Şirketleri Hivnetlerinin Başbakanlığa Devri Hakkında 303 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Sanayi ve Teknolojiye Ticaret ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/202,/76,/08) (S. Sayısı: 59 ve 59'a inci Ek) BAŞKAN Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunda değişiklik yapılmasına ilişkin kanun hükmünde kararnamenin görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 2. Bütçe Kanununda Yer Alan Bazı Hükümlerin İlgili Kanunlarında Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı ve Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (/343) (S. Sayısı: 7) BAŞKAN Bütçe Kanununda Yer Alan Bazı Hükümlerin İlgili Kanunlarında Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısının görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 3. Belediye Kanununa Bir Madde Eklenmesine Dair Kanun Tasarısı ve İçişleri ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/306) (S. Sayısı: 82) BAŞKAN Belediye Kanununa Bir Madde Eklenmesine Dair Kanun Tasarısının görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 4. İnsan Hakları Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Tasarısı ve Anayasa ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/376) (S. Sayısı: 39) BAŞKAN İnsan Hakları Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Tasarısının görüşmelerine başlayacağız. -280-
T.B.M.M. B: 09.6.994 0: Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 5. Çorum Milletvekili Cemal Şahin 'in, Türk Kanunu Medenisinin Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair Kanun Teklifi ve Adalet Komisyonu Raporu (2/324) (S. Sayısı: 34) BAŞKAN Çorum Milletvekili Cemal Şahin'in, Türk Kanunu Medenisinin Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair Kanun Teklifinin görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 6. Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdare Teşkilatının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Tasarısı ile Erzurum Milletvekili Rıza Müftüoğlu ve 0 Arkadaşının ve Erzurum Milletvekili İsmail Köse'nin Aynı Mahiyetteki Kanun Teklifleri ve Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (İ/488, 2/9, 2/536) (S. Sayısı: 283) BAŞKAN Doğu Anadolu Projesi Kalkınma İdare Teşkilatının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Tasarısının görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 7. // İdaresi Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarı ve İçişleri ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/553) (S. Sayısı: 39) BAŞKAN İl İdaresi Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısının görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 8. Hâkim ve Savcı Adayları Eğitim Merkezi Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun İki Maddesinin Yeniden Düzenlenmesine Dair Kanun Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu (/355) (S. Sayısı: 66) BAŞKAN Hâkim ve Savcı Adayları Eğitim Merkezi Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun İki Maddesinin Yeniden Düzenlenmesine Dair Kanun Tasarısının görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 9. Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu ile Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik Yasasında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı ve Sağlık ve Sosyal İşler ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/432) (S. Sayısı: 20) BAŞKAN Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu ile ilgili Kanun Tasarısının görüşmelerine başlayacağız. 6 Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 0. Devlet Planlama Teşkilatı Kuruluş ve Görevleri Hakkında 437 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Bu Kanım Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin 470 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (/20, /39) (S. Sayısı: 58 ve 58'e inci Ek) -28-
T.B.M.M. B:09.6.994 0: BAŞKAN Devlet Planlama Teşkilatı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok., Ertelenmiştir.. Türkiye Radyo Televizyon Gelirleri Kanununun Bir Maddesinde Değişiklik Yapılmasına Dair 394 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Sanayi ve Teknoloji ve Ticaret Komisyonu Raporu (/60) (S. Sayısı: ) BAŞKAN Türkiye Radyo Televizyon Gelirleri Kanununun Bir Maddesinde Değişiklik Yapılmasına Dair 394 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 2. Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu Kurulmasına İlişkin 77 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında 39 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Sanayi ve Teknoloji ve Ticaret Komisyonu Raporu (4, 55) (S. Sayısı: 2) BAŞKAN Bilim ve Teknolojik Yüksek Kurulu Kurulmasına İlişkin 77 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok.. Ertelenmiştir. 3. Turizm Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 355 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 90 ve 355 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 4 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, Kültür ve Turizm Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında 87 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 87 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair 26 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Millî Eğitim Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm, Anayasa ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (37, /8, /52, /62) (S. Sayısı: 6) BAŞKAN Turizm Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 4. Ödünç Para Verme İşleri Hakkında 90 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Adalet ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (9) (S. Sayısı: 80) BAŞKAN Ödünç Para Verme işleri Hakkında 90 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 5. Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve Tarım, Orman ve Köyişleri ve Anayasa ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/99) (S. Sayısı: 93) BAŞKAN Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin görüşmelerine başlayacağız. '.. -282-î
T.B.M.M. B:l 9.6.994 0: Komisyon?.. Yok. - " Ertelenmiştir. 6. Arsa Ofisi Kanununun Bazı Maddeleri ile 90 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Eki Cetvellerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Arsa Ofisi Kanununun Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı ve Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm ve Plan ve Bütçe komisyonları raporları (/66, /505) (S. Sayısı: 322) BAŞKAN Arsa Ofisi Kanununun Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısının görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. / 7. Çanakkale Milletvekili Hamdi Üçpınarlar ve 53 Arkadaşının, Haksız ve keyfi işlemleriyle Devleti Zarara Uğrattığı ve Bu Eylemlerinin Türk Ceza Kanununun 240 inci ve İlgili Maddelerine Uyduğu İddiasıyla Devlet Eski Bakanı Halil Şıvgın Hakkında Meclis Soruşturması Açılmasına İlişkin Önergesi ve Meclis Soruşturması Komisyonu Raporu (9/) (S. Sayısı: 337) BAŞKAN Çanakkale Milletvekili Hamdi Üçpınarlar ve 53 arkadaşının Devlet Eski Bakanı Halil Şıvgın Hakkında Meclis soruşturması açılmasına ilişkin önergesi ve Meclis Soruşturması Komisyonu Raporunun görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 8. Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun Bir Maddesinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin 492 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Millî Eğitim Komisyonu Raporu (/577) (S. Sayısı : 375) BAŞKAN Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun Bir Maddesinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin 492 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 9. Emniyet Teşkilatı Kanununun Bir Maddesinde Değişiklik Yapılmasına Dair 490 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve İçişleri Komisyonu Raporu (/576) (S. Sayısı: 394) BAŞKAN Emniyet Teşkilatı Kanununun Bir Maddesinde Değişiklik Yapılmasına Dair 490 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 20. Yedi İlde Büyükşehir Belediyesi Kurulması Hakkında 504 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve İçişleri Komisyonu Raporu (594) (S. Sayısı: 395) BAŞKAN Yedi ilde Büyükşehir Belediyesi Kurulması Hakkında 504 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin görüşmelerine başlayacağız. Komisyon?.. Yok. Ertelenmiştir. 2. Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında 507 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve İçişleri Komisyonu Raporu (/59) (S. Sayısı: 404) BAŞKAN Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin görüşmelerine başlayacağız. -283-