SAYILARLA FETHİYE FETHİYE SOSYO-EKONOMİK RAPORU 8
Teşekkür Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası, bu raporun hazırlanmasında değerli katkılarından dolayı Muğla Valisi Dr. Ahmet ALTIPARMAK Fethiye Kaymakamı Mehmet Ali KARATEKELİ başta olmak üzere, aşağıdaki bütün kişi ve kuruluşlara teşekkürlerini sunar. Muğla Valiliği Fethiye Kaymakamlığı Fethiye Belediyesi Fethiye Cumhuriyet Başsavcılığı Fethiye İlçe Emniyet Müdürlüğü Fethiye Sağlık Grup Başkanlığı Fethiye İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Muğla Vergi Dairesi Başkanlığı Muğla Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü Fethiye PTT Müdürlüğü Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Fethiye Orman İşletme Müdürlüğü Fethiye Müftülüğü Fethiye İlçe Nüfus Müdürlüğü Fethiye Gençlik ve Spor Müdürlüğü Muğla İl Mahalli İdareler Müdürlüğü Fethiye Tarım İlçe Müdürlüğü Fethiye Esnaf ve Sanatkârlar Odası Emeği ve katkısı geçen diğer bütün kişi, kurum ve kuruluşlar
FETHİYE HAKKINDA
. FETHİYE HAKKINDA.. Tarihi Likya Karya sınırında bir kıyı kenti olan Fethiye nin antik çağlardaki adı Telmessos tur. Akdeniz kıyı bandında kurulduğundan günümüze değin yerleşimin kesintisiz sürdüğü tek merkez olan Telmessos antik kentinin, -ss sonekli ismi nedeniyle, filolojik tespitlere dayanılarak M.Ö üçbinli yıllara gitmesine karşılık bunu kanıtlayacak somut bilgilere henüz ulaşılmamıştır. Likyalı tanrı Apollon Troya Savaşı başladığı dönemde Odyseus ve Menelaos u evine kabul eden Antenor un kızına sevdalanır. Çekingen ve utangaç olan kıza yaklaşmak için küçük ve sevimli bir köpek kılığına bürünür. Kız kendisine alışınca da kimliğini belli eder, sevişirler. Bir süre sonra bir oğulları olur, adını Telmessos koyarlar. Bu çocuğun adına Likya sınırında bir kent kurulur ve Apollon oğlunu bu kente bilici tayin eder.
Likyalı Tanrı Apollon M.Ö 5. yüzyıla ait kent sikkelerinde adı Likçe yazı ile Telebehi olarak okunan kentin, antik yazar Suidas ın bu mitolojik öyküsünden Troya savaşlarına kadar uzanan bir geçmişi olduğunu çıkarmak mümkündür. Heredot tarafından bir kehanet merkezi olarak anlatılan Telmessos un bu özelliği ön Asya ve daha ötesinde büyük üne sahipti. Büyük İskender, Halikarnassos un kuşatması sırasında gördüğü bir rüyayı Telmessos lu bilici Aristander in yorumlaması sayesinde adamlardan birinin ihanetinden kurtulmuş ve bu biliciyi seferleri süresince yanından ayırmamıştır. Strabon, Telmessos kentinin yerini Daidala dan sonra Likya daki dağı kastediyorum, onun yanındaki Likya kasabası Telmessos a ve limanı olan Telmessis e gelinir. diyerek bildirmektedir. Hemen hemen tüm araştırmacılar antik kentin yerini bugünkü modern Fethiye nin merkezi olarak göstermektedir. Fethiye kenyi yerleşim alanı içerisinde bulunan birçok yazıtta antik kentin ismi olan Telmessos sözcüğünün okunması da bu durumu kanıtlamaktadır. Telmessos uzun süre Likya dan bağımsız bir kent olarak varlığını sürdürmüş fakat politik olarak diğer Likya kentlerinden farklı davranmamıştır. Telmessos da Likya nın destansı özgürlük ruhunu taşıyordu ve M.Ö 6. yüzyılda Likya nın geri kalanı gibi o da Lidya kralına Anadolu yu fethettiği sırada karşı koymuştur. Yine tüm Likya gibi yüzyıllar boyu Grek kolonizasyonuna karşı durmuş ve kendi geleneğinden ayrılmamıştır.
M.Ö. 545 te Perslerin Lidya yı işgallerinin ardından, komutanları Harpagos un önderliğinde Karya üzerinden Kaunos ve Telmessos ile Likya ya girdiler. M.Ö 545 ile M.Ö. yılları arası kesintilerle süren Pers işgali sırasında Telmessos, Likya ile birlikte. Satraplığa bağlanmıştır. Bu dönemde kentin kaderi Likya nın bütününden farklı değildir. M.Ö. 446 yılında Euremedon Savaşından önce Perslerden ayrılarak Attik-Delos Deniz Birliğine giren ve 446-44 tarihleri arasında bazı yıllar vergi ödeyenler listesinde, Likyalılar ve beraberindekilerden ayrı olarak, adı geçen Telmessos, M.Ö 9 da tekrar Pers egemenliğine girmiştir. Bu dönemde Persler adına Artumpara isimli Likyalı bir dynast tarafından yönetilen kent 8-6 yılları arasında hüküm sürmüş olan Likyalı prens Perikles in Artumpara yı yenilgiye uğratmasından sonra Likya Birliğine dahil olmuştur. Ancak bu dönemde birliğin tam olarak oluştuğu söylenemez. M.Ö. 6 de Perslere karşı isyan eden satraplarla birleşen Likya, Halikarnassoslu Mausollos un Perslerin tarafına geçmesi sonucu isyanın bastırılması sonrasında doğu ve batı olarak ikiye bölünmüş ve batısı, Telmessos ile birlikte, Karya ya bağlanmıştır. Bu durum İskender e kadar devam etmiştir. İskender Halikarnassos u ele geçirdikten sonra tüm Likya gibi Telmessos da direnme göstermeden kentin kapılarını ona açmıştır. Bir söylenceye göre ise bunu bir hile ile başarmıştır. Anadolu yu fethe çıkan İskender in donanması Telmessos limanına girer. Kumandanlarını Nearchus o dönemin kent yöneticisi Antipatridates ten müzisyen ve esirlerin kente alınmaları için izin ister, isteği kabul edilir. Müzik aletleri taşıyan esirler gerçekte yanlarında sakladıkları silahlarla kente giren savaşçılardır. Gece düzenlenen şölen sırasında sürpriz bir hücumla akropolü ele geçirirler. M.S. 4 yılında Roma Senatosunun, İmparator Cladius un önerisi ile Likya yı Roma nın bir eyaleti olarak ilan etmesiyle, Telmessos da bu tarihten itibaren tamamıyla Roma egemenliğine girdi. M.S. 45 yılında Kalkhedon Konsülü ne katılan Telmessos özellikle 7. yüzyılda Arap akınları yüzünden hayli zayıflayarak önemini yitirmiştir. M.S. 8. yüzyılda II. Anastasius kentin ismini Anastasiupolis olarak değiştirmişse de bu isim fazla kabul görmemiştir. Ertesi yüzyılda bazı araştırmacılara göre uzak diyarlar anlamında, bazılarına göre is Makrianes isimli bir piskoposun isminden türetilerek Makri adını almıştır. 7 Malazgirt Savaşı Selçuklu Türklerine bütün Anadolu platosunu açmış ve Türk boyları daha.yüzyıl sonlarından itibaren Makri de görülmeye başlamıştır. Başlangıçta bu sürekli bir işgal değildi. Önceleri taze İslam felsefesiyle gelişen ve Anadolu yu gitgide Orta çağın karanlık Bizans kültüründen ayıklayan Türk kolonicileri ve dervişler,sonraları Anadolu yu Ege Denizine kadar açarak kendilerine yurt edinmek isteyen Selçuklu Türkmen Obaları ve Türkler, Makri nin yüksek yaylalarında ve zengin ovalarında toprağa bağlanmanın
mücadelesini vererek başarılı olmuşlardır. 4 yılında Bizans ile Türklerin arasında bir çeşit sınır oluşmuştu. Bu sınır Makri ye kadar uzanıyordu ve kent Bizans topraklarında kalıyordu. Bu dönemde dağlarda ve merkezden uzak kalmış vadilerde yerleşmiş Türk boyları yerli halkla kaynaştı, onların ekonomik geleneklerini benimsedi ve kendi öz yaşam tarzlarını onlarınki ile birleştirdi.. yüzyılın ikinci yarısında yaşanan Moğol istilası, Büyük Selçuklu Devletinin beyliklere bölünmesi yanında, batıya gelen yeni Türkmen boylarının da katkılarıyla bu bölgelerdeki beylikleri güçlendirmiş ve bunların çevrelerindeki Türk olmayan nüfusu egemenlikleri altına almalarına olanak sağlamıştır. Bu dönemde Meğri (Makri ismi Türk diline daha yatkın oluşu nedeniyle bu şekilde kullanılagelmiştir.) Menteşe Bey tarafından ele geçirilmiş ve Menteşe Beyliğine bağlanmıştır. Menteşe Bey Meğri de bir medrese yaptırmış, 8 yılında burada ölmüştür. Ölümü ile oğullarına büyük bir emirlik bırakmıştı. Bu yeni Türk gücünden endişe eden Bizans, General Alexi yi bölgeyi fethe gönderir. Meğri ve civarını geri alan general daha sonra Bizans a karşı ayaklanır ve Türklerle birleşir, ama Alexi öldürülür. Menteşeoğulları bir çok kez Rodos Şövalyelerine karşı bölgeyi savunmuş ve geri alınmasını engellemişlerdir.
Bu sırada İznik ve çevresinde yerleşik Osmanlı Beyliği kısa sürede örgütlü bir devlet yapısı kurması sayesinde topraklarını genişletmiş ve 9 yılında Yıldırım Beyazıt, Menteşe Beyliğini Osmanlı Devletine bağlamıştır. Fakat Menteşe Beyi Ahmet Gazi, Beçin ve Meğri bölgesini Osmanlılara karşı savunur. Meğri de daha sonra Venedikliler tarafında yıkılan bir medrese yaptıran Ahmet Gazi nin 9 yılında ölümünden sonra tüm toprakları ellerinden alınan Menteşeoğulları Osmanlılara karşı Timur un yanında yer almış, karşılığında 4 de Menteşe Beyliğine ait tüm toprakları geri almışlardır. Fakat daha sonra Yıldırım Beyazıt ın oğulları arasındaki taht kavgasında İsa Bey in yanında yer almaları Mehmet Çelebi nin bölgeyi yıkıp geçmesine neden olmuştur. Mehmet Çelebi den sonra başa geçen II.Murat döneminde 44 te Teke Beyliği, 46 da Menteşe Beyliği düştü. Bunun sonucu Papalık, Venedikliler, ve Rodos Şövalyelerinin bölgede hakimiyeti arttı. 47 te Venedikliler Meğri yi alırlar, bir kale kurup önce oraya; sonra, adı Şövalye Adası olacak olan limana hakim adaya yerleşirler. Rodos un Kanuni tarafından fethedilmesinden sonra bölge barışa kavuşur. Yöre zengindir. Ticaret için yöreye gelen Grekler malarya mikrobu yayan bataklıklardan uzak bir bölgede Levissi ( bugünkü Kaya köy) şehrini kurarlar. Meğri bu kentin iskelesi olur. Ünlü gezgin Charles Texier 85 de Meğri nin nüfusunun bin civarında olduğunu yazmaktadır. 9.yüzyılın sonlarına doğru Menteşe adı kalkmış, bölge Muğla Paşalığına bağlanmıştır. 864 te kaza yapılan Meğri de ilk belediye örgütü 874 te kurulmuş ve ilk başkanlığa Rodoslu Hacı Mehmet Ağa getirilmiştir. 9 e doğru Girit ve Trakya dan gelen Türklerle nüfuslandırılan Meğri nin adı Belediye Meclisi nin 94 te aldığı bir kararla ilk Türk Hava Şehidi Fethi Bey in adına ithafen Fethiye olarak değiştirilmiştir. I. Dünya Savaşı sonrası Osmanlı Devletinin topraklarının paylaşımı sırasında Venizelos bölgenin, Rum nüfus çokluğu nedeniyle Yunanistan a verilmesini isterken, İtalyanlar daha önce Londra Antlaşması ile kendilerine bırakılan Antalya çevresini işgal ettikten hemen sonra Mayıs 99 da Fethiye yi işgal ederler. Kısa süreli işgalleri sırasında yöre halkı ile iyi ilişkiler kurmaya çalışan İtalyanlar, Haziran 9 gün Fethiye den ayrılmışlardır. Kurtuluş
Savaşı süresince yoğun olaylara sahne olmayan yörede bu dönemde yaşanan en trajik olay 9 mübadelesi sonrası Fethiye ve Levissi deki tüm Rum nüfusunun Yunanistan a göçüdür. Mustafa Kemal Atatürk ün Şubat 95 tarihinde Ege gemisiyle uğradığı Fethiye, Türkiye Cumhuriyeti nin kuruluşu sonrası hızla gelişerek bölgenin en önemli merkezi olmuştur. 4 Nisan 957 de meydana gelen deprem, merkezdeki evlerin % 9 ının yıkılmasına neden olurken dönemin kaymakamı Nezih Okuş ve diğer yöneticilerin duyarlı tutumları sayesinde sadece 9 kişi hayatını kaybetmiştir. Bugün antik tiyatro ve Paspatur çevresinde, Çarşı Caddesi nin güney kesiminde farklı tarzlarıyla seçilebilen eski Fethiye evleri, kentin hüzünlü geçmişinin kalıntıları olarak bizleri selamlamaktadır.
Hangi tarihte yaygınlaşmıştır bilinmemekle birlikte Fethiye yöresi Beşkaza olarak da anılmaktadır. Beşkaza adı beş kadılıktan gelmektedir. Muhtemelen Menteşe Beyliği sırasında merkez kadılığına bağlı olarak beş merkezde oluşturulan kadı yardımcılıkları ile devlet işleri yürütülmüş ve Fethiye, bölge yaşayanlarınca Beşkaza olarak benimsenmiştir.
.. Coğrafi Konumu ve Coğrafi Yapısı Doğa güzellikleri ve zenginlikleri ile olduğu kadar da tarihi ve turistik önemiyle dikkati çeken Fethiye ilçesi; Anadolu nun güneybatısında, 7 Kuzey, 6 5 8 5 batı, 9 5 doğu boylamı çizgileri arasında,. güneyde Eşen Çayı nın Akdeniz e döküldüğü Çayağzı; ve Kaş ilçesi, batıda Kapıdağ Yarımadası ve Dalaman İlçesi; doğuda Korkuteli, Elmalı, kuzeyinde Gölhisar ve Çameli İlçeleriyle çevrili olarak, Akdeniz bölgesi ile Ege bölgesini ayıran hattın Akdeniz bölgesi içinde kalan tipik bir kıyı kentidir. Yüzölçümü 55 Km olup, İlçenin önemli Akarsuları Kargı ve Eşen çayıdır. En yüksek dağları sırasıyla Babadağ, Akdağ, Mendos, ve Girdev Dağları teşkil etmektedir. Önemli ovaları Eşen ve Fethiye ovalarıdır. İlçe hudutlarında birbirinden güzel çoğunluğu denize dik olarak inen 8 koy-körfez bulunmaktadır. Kıyı uzunluğu 67 Km. olan İlçede 8 adet ada mevcut olup, bu adaların
önemlileri Şövalye, Kızılada, Katrancı, Tersane, Domuz, Yassıca, Gemile, Ayanikola, Karacaören adalarıdır. (www.fethiye.gov.tr)
.. İklim ve Bitki Örtüsü Fethiye de karakteristik Akdeniz iklimi hüküm sürmektedir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Kıyıda hava sıcaklığının sıfır santigrat derecenin altına düştüğü gün sayısı yılda - dir. Ancak yükseklerde don olayları artar. Deniz suyu sıcaklığı aylık ortalamaları şöyledir. Ocak 5,8, Şubat 6,6, Mart 7,, Nisan 8,, Mayıs,7, Haziran 6,8, Temmuz 7,, Ağustos 8,8, Eylül 8,, Ekim 6,, Kasım,, Aralık 7,4 derece santigrat. Yıllık nispi nem oranı ortalama % 68, bulutluluk / tür. Ortalama fırtınalı gün sayısı yılda -; ortalama kuvvetli rüzgarlı gün sayısı yılda 7-8 dir. İlçenin yüzölçümünün % 7 lik bölümü, ormanlık ve Akdeniz ikliminin tipik bitki örtüsü makiliklerle kaplıdır.
Fethiye Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen Ortalama Değerler (975-6) Ortalama Sıcaklık..6.6 5.9. 4.8 7.5 7..7 9. 4.. ( C) Ortalama En Yüksek 5.8 6. 8.6.8 6.. 4. 4.. 6.5. 7. Sıcaklık ( C) Ortalama En Düşük 5. 5.5 6.9 9.9.7 7.. 9.9 6.6.9 9. 6.6 Sıcaklık ( C) Ortalama Güneşlenme 4.7 5.6 6.8 7.8 9.7.4.5. 9.8 7.9 5.5 4. Süresi (saat) Ortalama Yağışlı Gün *.* *.* *.* *.* *.* *.* *.* *.* *.* *.* *.* *.* Sayısı Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen En Yüksek ve En Düşük Değerler (975-7)* En Yüksek Sıcaklık 4.8 6.5..5 5.4 4.7 44. 4. 4.4 8.6. 5. ( C) En Düşük Sıcaklık -.7-4.4 -.9. 5.5.4 4..8 9..6 -. -. ( C) En Çok 5. En Hızlı 89. En Yüksek...99..984 7..99 Yağış kg/m Rüzgar km/sa Kar cm Kaynak: www.meteor.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=fethiye
.4. Nüfus ve Nüfus Dağılımı Nüfus, belirli bir yerde yaşayan insan sayısını ifade etmektedir. Doğum oranı ile ölüm oranı arasındaki fark ise nüfus artışını gösterir. Nüfus artış hızı ile kalkınma hızı arasında bir ilişki bulunmaktadır. Bu nedenle bir ülkedeki nüfusun miktarı ve nitelikleri yakından izlenir. Türkiye de ilk geleneksel nüfus sayımı 97 yılında, en sonuncusu ise Ekim tarihinde yapılmıştır. 7 yılında nüfus sayımında yeni bir yöntem uygulanarak kişiler adreslerinde (adrese dayalı olarak) tespit edilerek nüfus sayımı yapılmıştır. Nüfusu 8 yılındaki Adrese Dayalı Nüfus Sayımı sonuçlarına göre yaklaşık 8.45 olan Fethiye nin, merkez nüfusu 68.85 dir.
Fethiye de halkın yaklaşık yüzde 8 i ilçe merkezinde, yüzde 6 si ise belediye ve köylerde yaşamaktadır. İlçenin nüfus yoğunluğu km de 5 kişidir. Fethiye de yıllık nüfus artış hızı binde 8.9 dir. İlçeleri karşılaştırdığımız zaman en fazla nüfusa sahip olan ilçe Fethiye dir. İlçenin Muğla ili içerisindeki nüfus payı %,5 tir. Fethiye, dışarıdan göç alan bir ilçedir. yılı nüfus sayımında 54 bin civarında olan ilçe nüfusu 8 yılında 8 bin civarına çıkarak önemli miktarda artmıştır..4. Ulaşım Fethiye Türkiye nin güney batısında yer alan gözde bir turizm merkezidir. Turizmin yanı sıra ziraat ve narenciye bakımından da oldukça gelişmiş bir merkez olması dolayısıyla ulaşım imkanları gelişmiştir.ulaşım genellikle karayolu ile yapılmaktadır ancak Dalaman Havalimanının ilçeye olan 55 km uzaklığı hava yolu ile ilçemizi ziyarete gelenlerin de sayısını arttırmıştır.
.5. İdari Yapı Geniş bir alana yerleşen Fethiye de; 7 köy muhtarlığı, merkez ve belde olmak üzere toplam Belediye ve 5 mahalle muhtarlığı mevcuttur. (www.fethiye.gov.tr).6. Sosyal Hayat Kuruluşu antik çağlara dayalı İlçemiz; Likya Uygarlığının görkemi içerisinde, dünya turizminin önemli bir kentidir. Fethiye toplumu; Likya, Grek ve Oğuz Türkmenlerinin uygarlık mozaiklerini çağdaş uygarlık ile harmanlayarak öz benliği içinde renkli ve uyumlu bir sosyalite oluşturmuştur. Şamanizm, Bektaşilik ve İslamiyet etkileri; Fethiye de halk arasında diğer inançlarla engin bir hoşgörü ortamını sağlamış, güzel bir doğada, zengin kaynakların, eşsiz güzelliklerin tüm insanlıkla paylaşıldığı hümanist bir toplum yapısı meydana gelmiştir. Mitolojik dönemin Güneş ve Işık kenti, Roma imparatorluğu döneminin Meğrisi (Makri Uzak kenti ) 94 sonrası modern genç Türkiye Cumhuriyetinin Fethiye si olan ilçemiz; merkez ve çevresi ile son yıllarda tarım ve turizmde gösterdiği dinamizmle sosyal gelişimini hızla yükselten bir kent olmanın haklı gururu içindedir. (www.fethiye.gov.tr)
EKONOMİK YAPI
. EKONOMİK YAPI.... Tarım ve Hayvancılık İlçemiz ekonomisi turizmin yanında büyük ölçüde tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Toplam tarım alanımız 6 yılında 66.8 hektar olup 7 yılında 64.95 hektardır. 87 İlçe İçinde Sırası 4 5 6 7 8 9 4 5 6 7 8 9 4 5 İl ADANA KARAMAN NİĞDE MUĞLA MERSİN MERSİN SAMSUN ANTALYA BURSA SAMSUN RİZE ŞANLIURFA İZMİR DİYARBAKIR ANKARA ADANA ANTALYA BURSA MERSİN MANİSA ADANA ANTALYA MANİSA ŞANLIURFA ANTALYA İlçe Büyükşehir Merkez Merkez Fethiye Merkez Tarsus Çarşamba Merkez Karacabey Bafra Merkez Merkez Ödemiş Merkez Polatlı Ceyhan Alanya Mustafakemalpaşa Erdemli Akhisar Karata Kumluca Salihli Viranşehir Serik Tarımsal Üretimin Ülke İçindeki Payı (%),49545,476,9477,667,54,4587,85,9679,88648,76779,7676,7556,7675,765,6485,6976,657,5848,57964,57845,5759,5746,546,587,56 Kaynak: Bülent Dinçer, Metin Özaslan, İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, DPT, Ankara, Nisan 4. Dinçer ve Özaslan a (DTP, 4) göre, Fethiye, ülkenin tarımsal üretimine katkısı açısından 87 ilçe içerisinde 4. sırada yer almaktadır. Tarımsal üretim içerisindeki payı %,667 dir.
Özellikle sulanabilen tarım alanlarımızda iklimin ve toprak yapısının uygunluğu nedeniyle Polikültür tarım yapılmaktadır. İlçemizde tarım, ilçe ekonomisinde önemli bir paya sahiptir. İlçe Nüfusumuzun %55 i tarımla uğraşmaktadır. Topraklı çiftçi hane sayısı 9.94, topraksız çiftçi hane sayısı 7 olup toplam 64 çiftçi ailesi geçimini tarımdan sağlamaktadır. (Fethiye İlçe Tarım Müdürlüğü) İlçemizin Arazi Dağılımı(7) ARAZİ ÇEŞİDİ ALANI (ha.) ORANI (%) Tarım Arazisi Çayır-Mera 64.95 5.,6,44 Orman 66. 54, Ürün Getirmeyen 4.55,7 TOPLAM 5.75 Kaynak: Fethiye Tarım İlçe Müdürlüğü %. % Tarım Arazisi Çayır-Mera % Orman Ürün Getirmeye 55% Sulu-Kuru Tarım Alanları (6)
Sulu Tarım Alanı Kuru Tarım Alanı TOPLAM TARIM ALANI ALANI(Ha) 5.46 5.64 66.8 YÜZDESİ 77. ALANI(Ha) 8.554 5.84 64.95 YÜZDESİ 6 4. Sulu-Kuru Tarım Alanları (7) Sulu Tarım Alanı Kuru Tarım Alanı TOPLAM TARIM ALANI 6 yılındaki tarım alanının % ü kuru tarım alanı(564 Hektar), %77 si (546 Hektar) sulanabilmektedir. Ancak 7 yılında 66.8 hektar tarım alanının % 4 kurum tarım alanıyken sulanabilen tarım alanı oranını % 77 den % 6 düşmüştür. 8 6 4 6 7 Sulu Tarım Alanı 77 6 Kuru Tarım Alanı 4 Arazi Büyüklüklerine Göre Çiftçi Hane Sayısı (8) ARAZİ BÜYÜKLÜĞÜ ÇİFTÇİ HANE SAYISI YÜZDESİ
Topraksız Çiftçi Sayısı -9 Dekar arası -9 Dekar arası -49 Dekar arası 5-99 Dekar arası Dekardan büyük Kaynak: Fethiye Tarım İlçe Müdürlüğü 7 989 4977 649 445 4 8,54 6,6 5,,6,8 5, Fethiye Tarım İlçe Müdürlüğü rakamlarına göre ilçemizde topraksız çiftçi hane sayısı 7, -9 Dekar arası araziye sahip çiftçi hane sayısı 989, -9 Dekar arası araziye sahip çiftçi hane sayısı 4977, -49 Dekar arası araziye sahip çiftçi hane sayısı 649, 5-99 Dekar arası araziye sahip çiftçi hane sayısı 445 ve Dekar dan büyük araziye sahip çiftçi hane sayısı 4 dır. Üretim Şekline Göre Arazi Dağılımı (7) Tarla Arazisi Açıkta Sebze Alanı Örtü Altı Sebze Tarımı Meyvelik Bağ Narenciye Zeytinlik Süs Bitkileri Diğer Ürünler TOPLAM Kaynak: Fethiye Tarım İlçe Müdürlüğü 9.97 Ha. 9.54 Ha.74 Ha..6 Ha. 77 Ha. 48 Ha. 9.67 Ha..7 Ha. 7 Ha. 64.95 Ha. İlçemizde 64.95 hektarlık tarım alanının 9.97 hektarı tarla arazisi, 9.54 hektarı açıkta sebze alanı,.74 hektarı örtü altı sebze tarımı,.6 hektarı meyvelik alan, 7 hektarı bağ alanı, 48 hektarı narenciye alanı, 967 hektarı zeytinlik alanı,.7 hektarı süs bitkileri alanı ve 7 hektarı ise diğer ürünler alanı olarak kullanılmaktadır.... İlçemizin Tarımsal Üretimi
... Sebze Üretimi İlçemizde -5 rakım arasında kalan bölgede (Merkez, Karaçulha, Çamköy, Eldirek, Esenköy, Bozyer, Gökben, Kargı, Yanıklar, Çiftlik, İnlice, Yakacık, Zorlar, Uğurlu, Kemer, Atlıdere, Ortaköy, Ören, Paşalı, Çayan, SahilCeylan, Kıncılar, Girmeler, Döğer, Kadıköy, Çamurköy, Korubükü, Hacıosmanlar,Yaka, Kayadibi, Çobanlar, Çaltıözü, Alaçat, Çaykenarı, Demirler, Eşen, Çukurincir, Karaköy, Kumluova, Karadere köy ve beldelerinde) yoğun olarak örtü altında ve açıkta sebzecilik yapılmaktadır. Örtü altı yetiştiriciliğinde çiftçilerimiz %8 seviyesinde yılda iki ürün almaktadır. Toplam(Cam+Plastik ve Alçak tünel) sera alanı. dekardır....örtü Altı Sebze Tarımı
İlçe Tarım Müdürlüğü nden alınan bilgilere dayanarak örtü altı sebze tarımında domates, hıyar, patlıcan, kavun yer almakta, domates. ton üretim miktarıyla ilk sırada yer almaktadır. Ürün Cinsi Alanı(Da ) Domates II.Ürün Domates Hıyar(II.Ürün) Patlıcan+Kavun TOPLAM. 9.8 5.4. Üretim Miktarı(Ton). 8. Toplam Gayri Safi Hasıla 8.. 49. 4... YTL... YTL 45... YTL.. YTL 6... YTL ÖRTÜ ALTI ALTI SEBZE ÜRETİMİ Patlıcan+Kav un;.; % Hıyar(II.Ürün); 5.4; 6% Domates Domates; 8.; 5% II.Ürün Domates Hıyar(II.Ürün) Patlıcan+Kavun II.Ürün Domates; 9.8; 9%... Açıkta Sebze Tarımı Eşen havzasının tarımsal sulamaya açılmasından sonra bu bölgede sulu tarıma geçilmiş yörenin iklim ve toprak yapısının kavun yetiştiriciliğine uygun olması nedeniyle, ilçemizde kavun üretimi %9 oranında bu bölgede yapılmaktadır. Ayrıca son yıllarda tütünde kota uygulaması yörenin ürün desenini büyük ölçüde açıkta sebzeciliğe kaydırılmasına sebep olmuştur. ÜRÜN CİNSİ Domates Kavun-Karpuz ALANI( DA) 5 ÜRETİM MİKTARI(TON) 6 5 TOPLAM GAYRİ SAFİ HASILA... YTL... YTL
Diğer Sebzeler TOPLAM 5 95 5... YTL 5... YTL AÇIKTA SEBZE TARIMI 5; 6% ; % Domates Kavun-Karpuz Diğer Sebzeler 5; 5%... Endüstri Bitkileri Üretimi İlçemizde pamuk, tütün, şeker pancarı, anason, susam yer fıstığı ve patates gibi sanayi bitkileri yoğun üretilmektedir. Bu sanayi bitkileri içerisinde en önemli yeri 4. dekarla pamuk tarımı tutmaktadır. Pamuk üretimi daha ziyade Eşen çayı kıyı şeridinde yapılmaktadır. Tütün üretimi ise kuru tarım alanlarında yapılmaktadır. ÜRÜN CİNSİ Tütün ALAN (DA) 5 ÜRETİM MİKTARI(TON) GAYRİ SAFİ HASILA MİKTARI 8..YTL Şeker Pancarı 88 5..YTL Anason 6...YTL Pamuk 5... YTL Susam 4 5.. YTL Yer Fıstığı 4 5..YTL Patates 8 5...-TL
TOPLAM 67 4769 8... YTL Endüs tri Bitk ile ri Üre tim i 4; 4% Tütün 8; 7% 55; % Şeker Pancarı Anason 4; 4% Pamuk ; % 4; 6% Yer Fıstığı 6; 4%... Susam Patates Tarla Bitkileri (Hububat ve Bakliyat) İlçemizde tarlada üretimi yapılan sanayi bitkileri yanında yoğun olarak buğday (85. Da.) arpa, nohut, fasulye ve benzeri tarımsal ürün üretimi de yapılmaktadır. Toplam Gayri Safi Hasıla toplamı :... YTL dir....4. Meyvecilik ve Narenciye İlçemizde elma, zeytin, erik, kayısı, şeftali ve bağcılık tarımı yanında portakal limon ve mandalina gibi meyve ve narenciye ürünlerinin tarımı yapılmaktadır. Meyvecilikte elma, zeytin ve narenciye üretimi önemli yer tutmakta olup; elma, Arsa,Yaka,ve Seki havzalarında yoğun olarak üretilmektedir. Toplam ağaç sayısı 76. adet, kapladığı alan dekar, toplam üretim 5.84 tondur. Zeytin, ilçemizin hakim meyve ağacı olup,-5 rakım arasında yetişmektedir. Yetiştiricilik daha ziyade yağışa bağlıdır. Toplam alan 6.5 dekar, toplam ağaç sayısı 75. adet, yıllık üretim 5. ton dur. Bu üretimin % u salamuralık, %7 i yağlıktır. Elde edilebilecek zeytinyağı miktarı ton civarındadır. Portakal başta olmak üzere limon ve mandalina yetiştiriciliği yapılmaktadır. Pazar durumuna göre ihracatı da yapılmaktadır. Kargı, Yanıklar ve Çiftlik Köy Beldesi nde ana yetiştiriciliği yapılan üründür. Toplam üretim alanı 6 dekar, ağaç sayısı 6. adet, toplam üretim Ton dur. Meyvecilik Toplam Gayri Safi Hasılası :5... YTL dir.
...5. Tarım Ürünleri Toplam Gayri Safi Hâsılası Örtü Altı sebze Tarımı Açıkta Sebze Tarımı Sanayi Bitkileri Tarımı Tarla Bitkileri Tarımı Meyvecilik ve Narenciye Tarımı Hayvansal Üretim geliri Su Ürünleri Üretim geliri ARICILIK GELİRLERİ GENEL TOPLAM... YTL 5... YTL 8... Y TL... Y TL 5... YTL 5... YTL 9.5.. Y TL 7.65., YTL 48.45.. YTL Tarım Alanları Toplam Gayri Safi Hasılası Örtü Altı s e bze Tarım ı Su Ürünle ri Üre tim ge liri 6% Örtü Altı s e bze Tarım ı 45% Hayvans al Üre tim ge liri 7% Sanayi Bitk ile ri Tarım ı Tarla Bitk ile ri Tarım ı M e yve cilik ve Nare nciye Tarım ı % Sanayi Bitkileri Tarımı 8% Tarla Bitk ile ri Tarım ı 4%...6. YILLAR 999 Açık ta Se bze Tarım ı Açık ta Se bze Tarım ı 9% M e yve cilik ve Nare nciye Tarım ı Hayvans al Üre tim ge liri Su Ürünle ri Üre tim ge liri İlçemizden Yapılan Yaş Sebze ve Meyve İhracatımız DOMATES NARENCİYE DİĞER TAR. TOPLAM ( TON ) (TON) ÜRÜNLERİ TON/YIL 8. 9 6 8.585 4.8 7 67 4.45.784 44 6.4 5.6.8 9 7.9
4 5 6 8 9 6.7 44.88 55.5 6.4. 68.64.75 98.455.85 8.78 45.56 58.7 66.76 Yaş meyve meyve sebze ihracatımız başta Romanya. Rusya. Makedonya ve Kosova ya yapılmakta olup yıllar itibariyle büyük artışların olduğu gözlenmektedir.... Arıcılık ARICILIK YAPAN AİLE SAYISI KARA KOVAN KOVAN SAYISI FENNİ KOVAN TOPLAM 8 5 76.5 76.55 % 54 ü ormanlarla kaplı olan ilçemizde özellikle çam balı üretimi için gerekli olan floranın bulunması nedeniyle yaygın olarak gezginci arıcılık yapılmaktadır. Yıllık bal üretimimiz 6 tondur. Arıcılık gezginci olarak yapılmakta olup en önemli problemlerden birisi konaklama sorunudur. Bu nedenle arı konaklama yerlerinin turizm alanları dışında orman alanı içerisinde yapılabilmesi için orman içi yollar açılıp konaklama yerlerinde su temini sağlanmalıdır. Çam balı en önemli ihraç ürünlerimizdendir.... Hayvan Varlığı İlçemizde Büyükbaş hayvan varlığının tamamı kayıt altına alınmıştır. Son yıllarda ülke genelinde olduğu gibi ilçemizde de büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığın yem ve diğer girdi maliyetleri yüksektir. Maliyet artışlarına paralel olarak et ve süt fiyatlarında da durgunluk yaşanmaktadır. Bu da hayvancılığımızın gelişimini olumsuz etkilemektedir. Hayvancılığımızın gelişebilmesi için düşük faizli ve uzun vadeli kredilerle yetiştiriciler desteklenmeli üretim girdilerin daha ucuza temini sağlanmalıdır.
TÜR KÜLTÜR MELEZ YERLİ TOPLAM HAYVAN VARLIĞI BÜYÜKBAŞ KÜÇÜKBAŞ KANATLI BİNEK HAYVANLAR I SIĞIR MANDA 6. -.96 -.9 -.9 - DİĞER KOYUN KEÇİ TAVUK HİNDİ ÖRDEK KAZ AT EŞEK KATIR DEVE 4. 5 - - - 49.5 9. 4.. 9 9 85 95 HAYVANSAL ÜRÜN Süt Et Yumurta + Diğer TOPLAM ÜRETİM MİKTARI.7 Ton/Yıl 47 Ton / Yıl 5.. Ad/Yıl 8. 6 9 TOPLAM GSH 4.468., YTL 4.7. YTL 5.8. YTL 5.. YTL..4. Su Ürünleri (Balıkçılık) ÜRETİM ŞEKLİ ÜRÜN ADI AVCILIK HEPSİ YETİŞTİRİCİLİK ÜRETİM GELİR.5., YTL.
ALABALIK 4.6. TON 5.., YTL YAVRU ALABALIK TOPLAM SU ÜRÜNLERİ ÜRETİMİ 5.6..., YTL 9.5., YTL Deniz avcılığı 5 gerçek kişi ve 97 Balıkçı gemisi ile yapılmakta olup. İlçemiz kara sularında 4 gırgır gemisiyle balıkçılık yapılmaktadır. İlçemizde Alabalık yetiştiriciliği işletmede yavru ve yemeklik porsiyon balık üretimi yapılmaktadır. Ayrıca yaka köyümüzde Ege Su Ürünleri A.Ş. tarafından Alabalık işleme ve değerlendirme ünitesi bulunmakta. firma üretimini yurt dışına ihraç etmektedir. Yine Kemer ve Havalisinde Alabalık Yetiştiricilerinin kurmuş oluğu S.S.KEMER ve HAVALİSİ SU ÜRÜNLERİ KOOPERATİFİ ortaklarının ürettiği Balık Ürünlerini Yurt içi ve Yurt dışı pazarlara pazarladığı gibi Ortaklarının İhtiyacı olan Yem ve Benzeri Üretim girdilerini temin etmektedir. İlçemiz Muğla ilinde en fazla kıyı şeridine sahip olan ilçe olması nedeniyle Tarım İlçe Müdürlüğüne bir adet Su Ürünleri Kontrol Teknesi alınmış olup,8 Sayılı Su Ürünleri Kanununa göre Kaçak avcılık denetlenmektedir... Orman Ürünleri Üretimi Fethiye orman arazileri bakımından zengin bir bölgedir. Ormanlık alanlar, ilçemizdeki arazilerin 77.478 hektarlık kısmını kapsamaktadır. Ormanlık alanlar % 6 oranı ile ilçedeki en yüksek miktardaki arazi grubunu oluşturmaktadır.
Fethiye ilçesindeki orman alanlarının verimli ve verimsiz orman alanı (ha) olarak dağılımı ORMAN ALANI İLÇESİ KORU ORMANI Normal FETHİYE.4 Bozuk 7.66 BATAKLIK Normal 46 Bozuk 4.5 Ormanlık Orman Dışı Saha GENEL ALAN.9 88.77 Saha 77.478 Kaynak: Fethiye Orman İşletme Müdürlüğü Orman Dışı Saha 9% Ormanlık Saha 6%
Fethiye Muğla İli ve ilçelerindeki toplam 85.468 hektarlık ormanlık saha içerisinde, 77.478 hektarlık orman alanı ile Muğla İli nin en geniş orman alanına sahip ilçesidir. Fethiye ilçesindeki orman alanlarının (ha) olarak Muğla İli ilçelerine göre dağılımı İLÇESİ KORU ORMANI ORMAN ALANI BATAKLIK GENEL ALAN MUĞLA İLİNE GÖRE ORMANLIK ALAN DAĞILIMI (HA) % Saha 77.478.9 88.77 % Bozuk 7.66 KÖYCEĞİZ 68.7 7.465 4 96.5.76 9.78 % MARMARİS 44.6 5.84.68.5 8.67 8.9 % MİLAS 8.48 7.5 54.78 7.65 7.68 % MUĞLA (Merkez İlçesi).6 9.94 47. 47. 94.5 6% YATAĞAN 4.95.869 55.964 7.4 8.66 7% 65 Bozuk 4.5 Orman Dışı Saha Normal.4 FETHİYE Normal 46 Ormanlık 4.
KAVAKLIDERE 8.57 7.66 DALAMAN 5.68.5 48 TOPLAM 497.7 4.65 59.6 6..4 47.574 4% 57.5.98 87.7 7% 85.468 96.8..55 % Kaynak: Fethiye Orman İşletme Müdürlüğü 7% 4% 7% % % % % Fethiye Milas Muğla Marmaris Köyceğiz Yatağan Dalaman Kavaklıdere 6% Fethiye de koruma altında bulunan alanlar aşağıda belirtilmiştir. Fethiye İlçesinde Koruma Altında Bulunan Alanlar Sıra No Koruma Alan Adı Bulunduğu Mevkii Tabiat Parkı Ölüdeniz-Kıdrak Milli Park Saklıkent Özel Çevre Koruma Fethiye-Göcek 4 Kumul Önleme ve Kumluova-Karadere Doğal Sit 5 Özel Çevre Koruma Kumluova-Karadere 6.Derece Sit Alanları Muhtelif Kaynak: Fethiye Orman İşletme Müdürlüğü.. Sanayi Alanı (ha) 95 4.6 8.6 46 64 Bilinmiyor
İlçe ekonomisi genellikle tarım ve turizme dayandığından ilçede önemli bir sanayi kuruluşu bulunmamaktadır. İlçede imalatçı konumunda olan alabalık üretim işletmeleri, zeytinyağı işletmeleri, mermer işletmeleri, çırçır fabrikası, beton-kireç işletmeleri, süt ve süt ürünleri işletmeleri, unlu gıda mamulleri işletmeleri, güneş enerji tesis işletmeleri gibi küçük çaplı aile işletmeleri vardır. Küçük sanayi siteleri, küçük ve orta ölçekli sanayici ve sanat erbabının altyapısı mevcut, eğitim ve sosyal tesisleri bulunan sağlıklı işyerlerinde çalışmalarını temin etmek üzere Sanayi ve Ticaret Bakanlığı nın kredi desteği ile veya doğrudan müteşebbislerin öz kaynaklarıyla yapılmaktadır. Fethiye İlçesi Sanayi Sicil Belgesi Almış Sanayi Tesislerinin Sektörel Dağılımı (//9tarihi itibariyle) İmalat Sanayi Türü İşletme Sayısı Gıda, İçki ve Tütün Sanayi Tekstil Orman Ürünleri ve Mobilya Sanayi İnşaat 6 Makine ve Teçhizat 4 Madencilik 7 Enerji Diğer İmalat Sanayi Toplam 5 Kaynak: Muğla Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü
Sanayi Sicil Belgesi ne sahip sanayi tesislerinin önemli bir kısmı (yüzde pay ile) madencilik tesisleridir. Bunu takiben ilçemizde her geçen güne oranla artan inşaat sektörü gelmektedir. İmalat işletmelerinde toplam 77 kişi istihdam edilmektedir..4. İnşaat Fethiye de inşaat sektörü özellikle şehrin büyüklüğü ile kıyaslandığında dinamik bir yapıya sahip olduğu söylenebilir. Şehrin yapılaşmasında son yıllarda bir ivme gözlenmektedir. Fethiye Belediye si tarafından 6 yılında 65, 7 yılında 4, 8 yılında ise 69 adet inşaat ruhsatı verilmiştir. (Kaynak: Fethiye Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğü). 8 6 İnşaat Ruhsat Sayısı 4 6 7 8 Türkiye de yabancıların en fazla mülk edindiği iller sıralamasında Muğla ikinci sıradadır. Muğla da satılan toplam mülk sayısı.557 adettir. Burada istatistikler verilmemekle birlikte 5. Muğla ili.745 sınırları içinde yabancıların en fazla mülk aldığı ilçe Fethiye dir. Mülk. edinim sürecinde 4 ve 6 yılında bir önceki yıla göre çok ciddi artış hızına ulaşılmıştır. 5 yılında ve 7 yılında ciddi düzeyde düşüşler yaşanmıştır. 5. İl Bazında Yabancı Taşınmaz Edinimi.66.557. 8.785 7.87 4.949 5. 4.45.5.76.99 5 Antalya Muğla İstanbul Aydın Bursa İzmir Ankara Mersin Hatay Gaziantep Diğer
(*) Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü. Güncelleme tarihi: 5 Nisan 9..5. Ticaret Fethiye deki ticaret ve sanayi hayatı genel olarak çeşitli ve renklidir. Madencilikten inşaata, gıdadan dayanıklı tüketim malları ticaretine kadar çok farklı alanlarda faaliyet gösteren ticaret ve sanayi işletmeleri, hem Fethiye deki ticari ve sınai hayatın gelişimine hem de istihdama katkıda bulunmaktadırlar. Son yıllarda şehrin ticari hayatında önemli hareketlenmelerin olduğu söylenebilir. Bu hareketlilik doğal olarak şehrin ticari hayatına da yansımaktadır. Bunun en önemli göstergelerinden birisi şüphesiz ki ilçede açılan işyerlerinin sayısıdır.
6 4 7 8 Yeni Kayıt 48 454 Terk 449 4 7 yılında Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası na 48 yeni üye kaydı yapılmış, 449 firma kaydı ise silinmiştir. 8 yılında ise Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası na 454 yeni üye kaydı yapılmış, 4 firma kaydı ise silinmiştir. FTSO nun -8 yılları arasındaki firma kayıtları ve değişimi aşağıda belirtilmiştir Gerçek Kişi Anonim Şirket Limited Şirket Kollektif Şirket Komandit Şirket Kooperatif Banka Toplam 95 64 97 45 4 5 5 564 4 6 594 4 7 6 8 8 5 4 97 9 5 764 96 946 5 4 4 5 5 8 6 685 8 7 97 7 94 7 99 4 6 58 6 8 84 8 79 77 64 yılında toplam üye sayısı 685 iken 8 yılı itibariyle toplam üye sayısı artarak 64 olmuştur. 8 yılı itibariyle üyelerin % 54 ünü Limited Şirketler % 4 ünü Gerçek Kişiler oluşturmaktadır.
Komandit Kooperatif % Kollektif 5% Banka Şirket % % Gerçek Kişi 4% Limited Şirket 5% Anonim Şirket 8%
FTSO 8 YIL SONU İTİBARİYLE (FAAL) MESLEK GRUPLARI DAĞILIMI GRUP ADI A MADENCİLİK VE İMALAT SANAYİ 6 86 KOMA N 5 57 A İNŞAAT VE İNŞAAT İLE İLGİLİ FAALİYETLER 9 8 6 48 A OTOMOBİLLER VE HAFİF MOTORLU TAŞITLARIN SATIŞI, MOTORLU TAŞITLARINPARÇA VE AKSESUARLARI İLE AKARYAKIT SATIŞI YAŞ SEBZE VE MEYVE İLE GIDA MADDELERİ İMALATI VE TOPTAN TİCARETİ 78 44 6 6 4 9 7 A5 BİLGİSAYAR, TELEKOMİNİKASYON VE EV EŞYALARI TOPTAN VE PERAKENDE TİCARETİ 7 8 95 86 A6 TARIM, HAYVANCILIK VE TARIM ALETLERİ İLE KİMYASAL MADDELERİN TOPTAN VE PERAKENDE TİCARETİ 7 84 5 6 48 A7 İNŞAAT MALZEMELERİ, HIRDAVAT VE YAPI MATERYALLERİ TOPTAN VE PERAKENDE TİCARETİ 75 57 4 A8 GIDA VE İÇECEK MADDELERİ PERAKENDE TİCARETİ 8 7 4 5 A9 KONFEKSİYON, AYAKKABI, DERİ GİYİM EŞYALARI, ECZA VE KİŞİSEL BAKIM ÜRÜNLERİ TOPTAN VE PERAKANDE TİCARETİ 5 9 47 A KUYUMCULUK, SAAT, OPTİK VE HEDİYELİK EŞYA VE PERAKENDE TİCARETİ 4 75 9 A A ULAŞTIRMA VE DEPOLAMA 8 44 4 79 OTEL, MOTEL, PANSİYON, KAMP YERİ İŞLETMESİ 5 57 6 4 A A 4 YİYECEK VE İÇECEK HİZMETLERİ FAALİYETLERİ BİLGİ VE İŞLETİŞİM İLE FİNANS VE SİGORTACILIK HİZMETLERİ 4 8 6 48 6 5 9 A 5 A 6 GAYRİMENKUL FAALİYETLERİ 5 KİRALAMA VE LEASİNG İLE SEYAHAT ACENTELERİ FAALİYETLERİ 5 4 78 A 7 DESTEK HİZMETLERİ, EĞİTİM, SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER İLE SPORTİF FAALİYETLER GENEL TOPLAM 4 4 5 74 49 687 6 5 A4 A.Ş. LTD KOLL ŞAHIS VAKIF KOOP TOPLAM
Fethiye ilçesinde Fethiye Esnaf ve Sanatkarlar Odası na kayıtlı 469 esnaf sınıfı bulunmaktadır. Fethiye Esnaf ve Sanatkarlar Odası nın 6 yılındaki üye sayısı 476, 7 yılındaki üye sayısı 544 tür. 8 yılında ise Fethiye Esnaf ve Sanatkarlar Odası nın üye sayısı 556 a ulaşmıştır. 8 yılı itibariyle Oda ya kayıt olan üye sayısı 46 iken, kaydı silinen üye sayısı 65 olmuştur. Tablo: Esnaf ve Sanatkârlar Odasına Kayıt olan ve Kaydı Silinen Üyelerin Durumu Yıl 4 5 6 7 8 Kayıt 67 64 7 4 7 57 46 46 Terk 75 79 48 87 76 66 79 5 65.6. Doğal Kaynaklar ve Madencilik İlçe genelinde krom, manganez, linyit rezervi bulunmaktadır. Fethiye- Göcek te Üçköprü Maden İşletmesi nde yılda 49 bin ton krom üretimi yapılmaktadır. Fethiye Gümrük Müdürlüğü verilerine göre 5 yılında krom madeni ihracatı 5. ton, 6 yılında.5 ton ve 7 yılında 9. ton olarak gerçekleşmiştir.
.7. Turizm Fethiye de turizm konusu turistik arz ve talep kaynakları olmak üzere iki başlık halinde incelenmiştir. İlk aşamada, ilçenin arz kaynakları hakkında bilgiler aktarılmıştır. İkinci aşamada ise, ilçeye olan talep ve yapısı hakkında bilgi verilmiştir..7.. Turistik Arz Kaynakları.7... Doğal Turistik Arz Kaynakları İlçe sınırları içinde yerli ve yabancı turistler tarafından ziyaret edilen çok sayıda doğal turistik kaynak yer almaktadır. Bu değerlendirme raporunda, bu kaynaklardan öncelikle Milli park ve tabiat parkı olarak tanınmış iki kaynak ile ören yerlerine yer verilmiştir. Saklıkent Milli Parkı Saklıkent, Muğla-Antalya il sınırında yer alan bir kanyondur. Kanyonun, Fethiye ilçe merkezine olan uzaklığı ortalama 45 km. dir. 996 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla milli park ilan edilmiştir. Milli parkın ana kaynak değerlerini, - m. yükseklikte ve oldukça dik vadi yamaçlarına sahip Saklıkent Kanyonu oluşturmaktadır.
Kanyon iki havza arasında uzanan Antesedan bir özellik sunmaktadır. Kanyonun uzunluğu 8 km. ve derinliği ortalama m dir. Kanyon, 99 lı yıllardan itibaren turistik amaçlı olarak değerlendirilmektedir. Kanyon içinde ve dışında, yeme-içme hizmeti sunan çok sayıda tesis bulunmaktadır. Hem yerli hem de yabancı çok sayıda turist kanyondan yararlanmaktadır. Ölüdeniz - Kıdrak Tabiat Parkı Tabiat parkı, Fethiye ilçe merkezine 6 km. mesafede, Ölüdeniz beldesi sınırları içinde yer almaktadır. 98 li yıllardan önce orman içi dinlenme yeri olarak kullanılmıştır. 9//98 tarihinde flora zenginliğini ve orman-deniz-sarp kayalıkların oluşturduğu doğal peyzajı koruyabilmek amacıyla tabiat parkı yapılmıştır. Park alanı, hem. derece doğal SİT alanıdır, hem de Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde yer almaktadır. Tabiat parkı içinde, otopark, yeme-içme ve diğer turistik destek hizmeti sunan çok sayıda ünite yer almaktadır. İlçe sınırları içinde, en fazla yerli ve yabancı ziyaretçi çeken doğal turistik arz kaynağıdır.
Katrancı 965 yılından itibaren kullanılan, kızılçam alanları ile kaplı, A tipi mesire alanıdır. Fethiye ilçe merkezine 5 km. mesafededir. Kızılçam koru ormanları içinde yer almaktadır. 965 yılında tesis edilmiştir. Balkanlarda (Yugoslavya da) yaşanan iç savaşa kadar yabancı karavancıların da önemli uğrak yerlerinden biriydi. Kamp yapmak, karavan ve çadır kurmak amacıyla gelen kişiler tarafından kullanılmaktadır. Ortalama çadır kurulabilecek bir alana sahiptir. Ayrıca, çadır ve karavanlara destek hizmeti sunacak soyunma kabinleri, su, elektrik, telefon ve kanalizasyon gibi alt yapı olanaklarına sahiptir.
Küçükkargı Sığla (günlük) ağaçlarıyla kaplı, A tipi mesire alanıdır. Fethiye ilçe merkezine 7 km. mesafede ve Muğla yolu üzerindedir. Ortalama 5 çadır ve karavanlık bir alana sahiptir. Çadır ve karavanlara destek hizmeti sunacak soyunma kabinleri, su, elektrik, telefon ve kanalizasyon gibi alt yapı olanaklarına sahiptir. Futbol, voleybol ve basketbol oynanabilecek alanlar ile trekking yapılabilecek parkurlar bulunmaktadır. Değirmenbaşı Fethiye ilçe merkezine 7 km mesafede kızılçam ağaçlarıyla kaplı B tipi mesire alanıdır. Fethiye-Çameli yolu üzerindedir. Günübirlik ziyaretlerde piknik amacıyla yararlanılmaktadır. Piknik yapmaya gelenler için destek hizmeti sunacak birimlere sahiptir. Babadağ Ölüdeniz de yamaç paraşütü atlayışı için Babadağ üzerinde kurulmuş B tipi mesire alanıdır. Ortalama 8 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. İşletmeciliği ihale yoluyla bir şirkete
verilmiştir. Sadece, paraşüt atlayışı ve manzara izlemek amacıyla gelenler tarafından ziyaret edilmektedir. Ulaşım, dik ve stabilize yol şartlarına uygun araçlarla sağlanmaktadır..7... Kültürel ve Tarihi Arz Kaynakları Fethiye, tarihte Antalya-Dalaman çayı arasında hüküm süren Likya Krallığı nın önemli şehirlerinden birisi olmuştur. Likya Dönemi nde ilçenin ismi Telmessos tur. Telmessos, Fethiye Körfezi nin güney köşesinde, kuzeye bakan bir yamaçta kurulmuştur. İlçe sınırları içinde, Likya döneminden kalma Xanthos, Letoon, Cadianda, Tlos, Pınara, Sdyma gibi tarihi ve kültürel kaynaklar yer almaktadır. Bu kaynakların çoğunluğu, turistik amaçla özellikle yabancılar tarafından ziyaret edilmektedir. Cadianda Fethiye nin Üzümlü Beldesi nde ve ilçenin 9 km kuzeydoğusundadır. Ortalama 4 m yüksekliğindeki tepe üzerine kurulan yerleşim yeri, deniz seviyesinden 95 m. yüksekliktedir. Kent, Likya Dönemi nden sonra Roma Döneminde de varlığını sürdürmüş, bu dönemde kente stadium, hamam ve sarnıçlar yapılmıştır. Kentin içinde olduğu düşünülen eserlerin
büyük çoğunluğu tahrip olmuştur. Cadianda antik kenti, özellikle seyahat acentaları tarafından düzenlenen organize turlarla yabancı turistler tarafından ziyaret edilmektedir. Letoon Fethiye-Kaş yolu üzerinde, Patara ve Xanthos antik kentleri arasında yer almaktadır. Likyalıların dini merkezi ve kültür şehri olarak bilinir. Antik kent içinde üç mabet ortaya çıkarılmıştır. Bunlar, MÖ 5- yıllarında Leto için inşa edilen mabet, dor düzeninde x6 m sütun sayılı ve 7mx5m boyutlarında ikinci mabet ve 8x8 m. boyutunda inşa edilmiş küçük bir tapınaktan oluşmaktadır. Tapınakların güney kısmında, MS 7. YY'da terk edildiği sanılan bir bazilika ve manastır bulunmaktadır. Bunların dışında şehirde, nymphaeum, stoa, stadyum ve grek tarzda yapılmış tiyatro yer almaktadır. Letoon antik kenti, seyahat acentaları tarafından düzenlenen organize turlarla yabancı turistler tarafından ziyaret edilmektedir.
Tlos Fethiye'ye 5 km. mesafede olan Yaka Köyü'nde bulunmaktadır. Kent çok geniş bir alana yayılmıştır. Ancak bugün görülebilen kalıntılar akropol çevresindedir. Kentin en önemli özelliği, çok korunaklı ve yüksek surlarla çevrilmiş bir akropolün yer almasıdır. Akropolü çevreleyen sur duvarları Roma Dönemi nde yapılmıştır. Akropolün eteğinde kısmen tahrip olmuş bir stadyum, hamam, tiyatro ve bazilika kalıntıları yer almaktadır. Tlos antik kenti, seyahat acentaları tarafından düzenlenen organize turlarla yabancı turistler tarafından ziyaret edilmektedir. Son yıllarda, Yakapark mesire alanının daha fazla ilgi çekmeye başlamasıyla birlikte, Tlos antik kentine olan ziyaretlerin sayısında artış olmuştur.
Pınara Fethiye ye 45 km mesafede olan Minare Köyü yakınında yer almaktadır. Başkent Xanthos ta nüfusu artınca, Xanthos tan göç etmek zorunda kalan halk üç gruba ayrılırlar. Bir grup, Kragos Dağı yönüne gider ve burada bir yerleşim kurar. Bu yerleşim yeri, Likya dilinde yuvarlak anlamına gelen Pınara dır. Kentten günümüze, kaya mezarları ve lahit mezarlar ile sur duvarları, hamam, tiyatro, agora, odeon gibi yapıların kalıntıları ulaşmıştır. Kent, M.S. 8. yüzyıldan sonra önemini bütünüyle yitirmiştir.
Xanthos Xanthos, Fethiye ye 46 km. uzaklıkta, Kınık Beldesi nde yer alan, Fethiye-Kaş yolu üzerinde, Eşen Çayı nın ayırdığı Muğla-Antalya il sınırındadır. Kent, Likya Birliği nin idarî merkezidir (Başkenti). Kentte ilk dikkati çeken eserler, Likya kültürüne özgü kaya mezarlarıdır. Şehrin Eşen Çayı na ve Ovası na doğru uzanan farklı tarzda bir akropolü yer almaktadır. Şehir, birkaç defa deprem geçirmiş ve eserlerin bir kısmı tahrip olmuştur. Bugün, kaya mezarları, tiyatro, akropol ziyaret edilebilecek önemli eserler arasındadır.
Diğerleri İlçe sınırları içinde, yukarıda anlatılan antik kentler dışında Sdyma (Dodurga), Araksa (Ören) gibi yerli ve yabancı ziyaretçiler tarafından kısmen ziyaret edilen arz kaynakları da yer almaktadır..7... Yapısal Arz Kaynakları
Fethiye nin yapısal arz kaynakları, konaklama işletmeleri, seyahat acentaları, restoran işletmeleri ve turizm sektörüne destek hizmeti sunan işletmeler olmak üzere aşağıda sınıflandırılmıştır. Yapısal arz kaynakları kapsamında mavi bayraklı plaj ve marinalara da yer verilmiştir. Mavi Bayraklı Plajlar ve Marinalar Fethiye de mavi bayrak almaya hak kazanmış plaj ve marina yer almaktadır. Mavi bayraklı plajlar; Otel Meri Önü Plajı Hillside Beach Club Plajı Kumburnu Boğazı Halk Plajı dır Mavi bayrak almaya hak kazanan sadece adet marina yer almaktadır. Bu marina, Fethiye ilçe merkezinde yer alan Ece Marina dır. Konaklama İşletmeleri, Yatak Kapasitesi ve Turist Sayıları ve Geceleme Konaklama işletmeleri, Turizm İşletme Belgeli Tesisler, Turizm Yatırım Belgeli Tesisler ve Belediye Belgeli tesisler olmak üzere üç şekilde sınıflandırılmaktadır. Fethiye de Turizm İşletme Belgeli İşletmeler (8) 5 Yıldızlı Otel 4 Yıldızlı Otel Yıldızlı Otel Yıldızlı Otel Yıldızlı Otel.Sınıf / 5 Yıldızlı Tatil Köyü.Sınıf / 4 Yıldızlı Tatil Köyü Pansiyon Apart Otel Kamp.Özel Tesis TOPLAM TURİZM İŞLETME BELGELİ Tesis Oda Yatak Sayısı Sayısı Sayısı 7 88.84 9.5.8 8 966.994 5.75 5.79 4 68 4 9 94 96 68 5.98.68 Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Fethiye de Turizm Yatırım Belgeli İşletmeler (8) TURİZM YATIRIM BELGELİ Tesis Oda Yatak
Sayısı 5 Yıldızlı Otel 4 Yıldızlı Otel Yıldızlı Otel Yıldızlı Otel Yıldızlı Otel Motel.Sınıf / 5 Yıldızlı Tatil Köyü.Sınıf / 4 Yıldızlı Tatil Köyü Pansiyon Tur.Komp. Diğer TOPLAM 4 7 7 7 Sayısı 5 9 78 49 4 88 Sayısı 788 464 559 58 6 59 58 6 756 Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yukarıda Turizm Bakanlığı tarafından belgelendirilmiş işletme ve yatırım belgeli tesislere ait bilgiler verilmiştir. Fethiye de 68 adet turizm işletme belgeli tesis ve 7 adet turizm yatırım belgeli tesis yer almaktadır. İlçedeki toplam tesislerin oda sayısı 9.6, yatak kapasitesi ise. dir. Oda Sayısı Yatak Sayısı 7 8 8547 7.44 96
Fethiye deki tesislere 4.88 yabancı ve 89.58 olmak üzere toplam.46 turist gelmiştir. Yabancı turist sayıları bakımından Fethiye nin il içerisindeki payı 6 yılında %, iken, 7 yılında % 6 ya düşmüştür. Yerli turist sayıları bakımından Fethiye nin il içerisindeki payı 6 yılında % 4,4 iken, 7 yılında % 4 e düşmüştür. Toplam turist sayıları bakımından Fethiye nin il içerisindeki payı 6 yılında % 8 iken, 7 yılında % 6 ya düşmüştür. İstatistiklerden de anlaşılacağı üzere 7 yılında Muğla ya gelen turist sayısında artış yaşanırken Fethiye ye gelen turist sayısında düşüş yaşanmıştır. Tesislere giriş yapan turistlerin % 7 sini yabancı turistler oluşturmaktadır. Konaklayan turistlerin.55.5 tanesi (il içerisindeki payı % 7) geceleme yapmıştır. İlçedeki ortalama kalış süresi 4,8 gündür. Doluluk oranı 6 yılında % 57,6 iken 7 yılında 6, e yükselmiştir. Fethiye doluluk oranında Muğla ortalamasının üzerinde yer almaktadır. Tesislere Geliş Sayısı, Geceleme, Ortalama Kalış Süresi ve Doluluk Oranının İl ve İlçelere Göre Dağılımı (7) TESİSE GELİŞ SAYISI GECELEME Merkez Bodrum Dalaman Datça Fethiye Köyceğiz Marmaris Milas Ortaca Ula Yabancı 7 647 9 8 65 4 88 4 7 77 696 5 97 569 54 Yerli 94 9 6 5 7 8 89 58 875 47 48 5 6 877 976 Toplam 4 66 967 46 9 58 9 546 46 8 588 54 844 4 9 446 5 58 Yabancı 88 7 865 5 7 4 7 875 4 5 44 48 69 44 64 8 Yerli 498 96 988 7 55 4 6 4 44 7 9 86 7 6 5 4 Toplam 79 954 85 7 7 75 55 5 54 95 75 966 85 94 57 865 4 64 Toplam 9 95 64 5 46 7 768 748 894 8 959 66 Merkez Bodrum Dalaman Datça Fethiye Yabancı 4, 4,7,, 5,7 ORTALAMA KALIŞ SÜRESİ Yerli,7,9,9,,7 Toplam,9 4,,9, 4,8 DOLULUK ORANI (%) Yabancı 4,48 8,,85 9,8 5,9 Yerli 6,4,67 8,76 8, 9,7 Toplam,8 49,8 9,6 7, 6,
Köyceğiz Marmaris Milas Ortaca Ula Toplam,9 6,, 4,, 5,,,7,5,4,6,7, 5,,,9,7 4,4 7,84 44, 7,9 4,57,86 4,4,7 7,7,89 6,7 9,8,5 49, 5,47 48,8 48,84 4,67 5,46 Kaynak: Turizm Bakanlığı İstatistikleri 5 5 Tesise Geliş 6 7 Tesise Geliş Geceleme Grafikten de anlaşılacağı üzere 7 yılında gelen turist sayısında bir düşüş olmasına rağmen geceleme sayısı artış göstermiştir. Seyahat Acentaları Seyahat acentaları ülkemizde Türkiye Seyahat Acentaları Birliği Kanunu na (68 sayılı kanun) göre A, B, C grubu ile A geçici grup seyahat acentaları olmak üzere
sınıflandırılmaktadır. Aşağıda, seyahat acentalarının bu gruplara göre dağılımları yer almaktadır. Tablo.4: Gruplara Göre Seyahat Acentalarının Dağılımı Acenta Grubu A Grubu B Grubu C Grubu Toplam Sayısı* 68 7 Kaynak: http://www.tursab.org.tr (7.6.9) Marinalar, Yat Çekek Yerleri, Yat İşletmeleri Deniz turizmi ile ilgili turistik faaliyetlere ilişkin işletmeler, marinalar, yat işletmeleri, yat çekek yerleri olmak üzere sınıflandırılmaktadır. Fethiye de bu hizmetleri sunan işletmeler Göcek Beldesi ile Fethiye ilçe merkezinde yer almaktadır. Tablo.5: Marinalar, Yat Çekek Yerleri, Yat İşletmeleri Tesis Türü Marinalar Yat Çekek Yerleri Yat İşletmeleri Sayısı 4 9 Kaynak: http://www.mugla-turizm.gov.tr Diğer İşletmeler İlçemiz turizm sektöründe, turistlere dolaylı olarak hizmet sunan ve turizm sektörünün yarattığı talep ile var olan çok sayı ve türde işletme de yer almaktadır. Bunlar, hamamlar, döviz büroları, yiyecek ve içecek işletmeleri gibi işletmelerdir..7.. Turistik Talep Türkiye nin turizm talebine ilişkin istatistikler sınır kapılarından giriş kayıtlarına göre tutulmaktadır. Bu bağlamda, Fethiye ye yıllık gelen turist sayısına ilişkin tam ve doğru rakama ulaşmak mümkün değildir. İlçenin tek deniz yolu ile sınır giriş kapısı Fethiye Limanı dır. Ancak, ilçeye gelen turistlerin çoğunluğu havayolu ile gelmekte ve girişte Dalaman Havalimanı nı kullanmaktadır. * Bu rakama seyahat acentalarının büroları da dahildir.
Muğla iline gelen turistlerin yılından 8 yılına kadar sınır kapılarına göre dağılımlarına bakıldığı zaman genel olarak 6 yılında 5 yılına göre bir azalma olduğu görülmektedir. Bu azalış, Fethiye ye turist gönderen iki önemli sınır kapısı olan Dalaman Havalimanı ve Fethiye Limanı nda da benzer şekilde göze çarpmaktadır. 7 ve 8 yıllarındaki hızlı artış bölge turizmine büyük umut vermektedir. -8 Yılları Arası Muğla İline Giriş Yapan Turistlerin Dağılımları Hudut Kapısı Bodrum (D) 55 98 Dalaman (H) 74 84 Datça (D) 5 Fethiye (D) 4 Güllük (D) 94 Marmaris (D) 45 Milas-Bodrum (H) 84 6 Turgutreis (D) Yalıkavak (D) TOPLAM-Total 5 745 75 949 55 59 9 77 6 88 6 96 7 54 4 7 8 65 447 88 655 9 5 4 46 68 594 6 46 98 56 67 76 5 46 7 74 7 586 85 6 5 67 865 998 559 4 95 7 4 9 7 6 4 4 8 45 89 566 6 8 56 47 5 7 5 47 49 6 979 5 6 575 95 984 955 4 85 89 6 8 56 79 68 8 4 8 4 47 58 7 78 5 6 7 68 45 485 7 86 8 84 748 8 8 47 7 5 888 965 475 7 57 9 8 5 9 46 745 67 5 977 4 9 76.5 564 5 666 7 967 74 Kaynak: Turizm Bakanlığı İstatistikleri Toplam Giriş Yapan Turist 4 5 6 7 8 Toplam Giriş Yapan Turist Fethiye ye turist gönderen en önemli sınır kapısı olan Dalaman Havalimanı nın 8 yılları arasındaki seyrini gösteren giriş istatiği de Muğla ili geneli ile aynı oranda artış ve azalış göstermektedir.
5 Dalam an(h) 5 Dalam an(h) 4 5 6 7 8 Muğla iline gelen turistlerin aylara göre dağılımına bakıldığı zaman 6 yılındaki azalış göze çarpmaktadır. Mayıs (-%), Eylül (-%) ve Ekim (-%) aylarındaki azalışlar bir önceki yıla göre ciddi sayılabilecek boyutlardadır. Tablo.8: 7 Yılında Muğla İli Gümrük Kapılarından Ülkemize Giriş Yapan Turistlerin Aylara Ve Hudut Kapılarına Göre Dağılımı HUDUT KAPISI DALAMAN HAVALİMNI MİLAS-BOD HAVALİMAN MARMARİS LİMANI BODRUM LİMANI FETHİYE LİMANI DATÇA LİMANI GÜLLÜK LİMANI TURGUT REİS LİMANI YALI KAVAK LİMANI AYLIK ARTIŞ % AYLARIN TOPLAMI GENEL ARTIŞ % OCAK.66.444 5.697 66 9 9 5 ŞUBAT.59.465.77 57 65 84.467 4%.467 4% 9.4 %.67 4% MART 9. 6.9.79.95 76 455 54.556 88% 4.6 % NİSAN 4.6.95 7.78 4.86 7 465 58 MAYIS 8.647 7.677..69 85.65 575 8 47 8.98 5%.6 5%. 4 49.74 5% 47. 7% HAZİRAN 4.866 7.644.6.97.77.749 94.47 59 474.8 5% 947.4 6% TEMMUZ 89.6 6.65 4.4 48.67.57 AĞUSTOS 95.85.99 6.6 54.884.9.86 76 4.87 78 598.4 9%.545.8 %.49 5.96 9 6.8 %.58.9 % EYLÜL 48.8 69.58 4.5 4.58.48. 84 4.87 44 5.98 %.66.9 % EKİM 6.5 8.897 7.6 KASIM.67 7 7.59 5.867.474.48 4.48 8.69 %.94.659 %.67 647 5 7 7 4 4.86-5%.956.845 % ARALIK.7.86 5.77 9 9 4 8 6.59-7%.967.74 % TOPLAM.46.745.5.564.76 5.9 5.977.67 4.9 5.666 7.967.74 Kaynak: http://www.mugla-turizm.gov.tr AYLIK
5 Giriş Yapan Turist Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Giriş Yapan Turist Muğla iline gelen yabancıların milliyetlerine göre dağılımı Fethiye ye gelen turistlerin dağılımlarına benzer bir dağılım göstermektedir. İngiliz turistler ilk sırada yer almakta iken, geçmiş yıllara göre Alman turistlerin Muğla ilini tercihinde önemli bir azalma vardır. 6-7 - 8 Yıllarında Muğla İline Gelen Turistlerin Milliyetlere Göre Dağılımı MİLLİYETİ İngiltere Almanya Hollanda Belçika Rusya Fed. Diğer Toplam GELEN YABANCI-6 GELEN YABANCI-7 GELEN YABANCI-8 yyyabanci/sayisi 7SAYISI.55.47.89. SAYISI.98.565 7.7 45.6 94.97 6.847 698.7.886 9.86.78 7.67 68.54 45 485 57 9 6.688 5.94 4.7 65.68 98.768.967.74 Kaynak: http://www.mugla-turizm.gov.tr 4 İngiltere Almanya 8 Hollanda 6 Belçika 4 Rusya Fed. Diğer 6 7 8
.8. Dış Ticaret Fethiye den ağırlıklı olarak yaş sebze ve meyve ihraç edilmektedir. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı Ege İhracatçı Birlikleri ve T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı Antalya İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği nden alınan bilgiler doğrultusunda Fethiye den gerçekleşen ihracat rakamları aşağıda sunulmuştur. Antalya İhracatçı Birlikleri Fethiye İrtibat Bürosu Birlikler Bazında Yıllara Göre İhracat Raporu (FOB Dolar)
Yıl 6 7 8 Tekstil ve Hamm.İhr.Birl. 7.4 $ $ 5.78 $ Birlik Adları Yaş Sebze Meyve İhr.Birl. 8..554 $ 6.78.74 $ 9.56.97 $ Kesme Çiçek İhr. Birl. $ $ $ Antalya İhracatçı Birlikleri Fethiye İrtibat Bürosu Birlikler Bazında Yıllara Göre Ülkelere Yapılan İhracat Raporu (FOB USD Dolar) Tekstil ve Hammaddeleri Ülke Hollanda Yunanistan Yaş Sebze Meyve Ülke Almanya Arnavutluk Avrupa Serbest Bölge Avusturya Azerbaycan-Nahçivan Beyaz Rusya Bosna Hersek Bulgaristan Çek Cumhuriyeti Hırvatistan Hollanda İngiltere İsveç İtalya Kosova Letonya Litvanya Macaristan Makedonya Moldavya Polonya Romanya Rusya Federasyonu Sırbistan Slovakya Slovenya Ukrayna Yunanistan Toplam 6 Yılı FOB Dolar ($) 7.4 6 Yılı FOB Dolar ($) 8.68.889 65.797 4.9 67.49 74.4 658.69.5 85.46.49 6.644 4.84 4.69.88 85.8 779.49 45.77.456.6 7.77.55 94.49 75.85 6.48 64.48 79.8 8..54 7 Yılı FOB Dolar ($) 7 Yılı FOB Dolar ($) 67.5.4 7.56 8.4 45.788 65.69 469.58 6.445 6.9 69.75 7.7 89.5 65.889 4.75 99.86 45.58.5.4.76.6.7 9.8. 497.56 7.88.896 6.79.7 8 Yılı FOB Dolar ($) 5.78 8 Yılı FOB Dolar ($).6 9. 49.878.5 4.694 45.54.76.96 8.5 67.8.78.79 4.74.79 8.756 455.88 55.5 9.56.668
İlçemizden yaş sebze ve meyve dalında en çok ihracat Rusya Federasyonu na yapılmaktadır. Rusya Federsyonu nu Romanya, Kosova ve Polonya izlemektedir. Antalya İhracatçı Birlikleri Fethiye İrtibat Bürosu Birlikler Bazında alınan verilere göre ihracatımız 6 yılına oranla 7 yılında artış göstermiş ancak 8 yılında önemli derecede düşüşe uğramıştır. Ege İhracatçı Birlikleri nden Kayda Alınan Fethiye İhracat Değerleri Aşağıdaki gibidir. Yıllar 6 7 8 Toplam Tutar ($) 7.75.9.696 7.588.9 9.8. Ege İhracatçı Birlikleri nden kayda alınan Fethiye ihracat değerlerine baktığımızda her geçen yıla oranla artan ihracat rakamları dikkat çekmektedir. Ancak ilçemiz ihracat rakamlarının kaydının tutulduğu her iki birlikten gerçekleşen ihracat rakamlarının toplamında 7 yılında en üst seviyeye çıkan ihracat rakamımız 8 yılında % 5 oranında düşüş göstermiştir..9. Para ve Banka Türkiye Bankalar Birliği nin verilerine göre 8 yılı sonu itibariyle Muğla ili genelinde toplam 6 banka şubesi faaliyet göstermektedir. Fethiye de 5 adet banka şubesi faaliyet göstermektedir. Muğla İli 8 Yılı Kredi ve Mevduat Dağılımı Muğla Banka Çalışan Sayısı Şube Sayısı Tasarruf Mevduatı (Bin TL) 8 96 6 554
Mevduat Sertifikası Resmi Kuruluşlar Mevduatı Ticari Kuruluşlar Mevduatı Bankalar Mevduatı Döviz Tevdiat Hesapları Diğer Mevduat Altın Depo Hesabı İhtisas Kredileri/ Tarım İhtisas Kredileri/ Gayrimenkul İhtisas Kredileri/ Mesleki İhtisas Kredileri/ Denizcilik İhtisas Kredileri/ Turizm İhtisas Kredileri/ Diğer İht.Dışı Krediler 7658 58656 6 689 876 86 8488 6 6774 795 944 Kaynak: www.tbb.org.tr Banka Adı Akbank T.A.Ş. Akbank T.A.Ş. Akbank T.A.Ş. Denizbank A.Ş. Finans Bank A.Ş. Finans Bank A.Ş. Fortis Bank A.Ş. HSBC Bank A.Ş. ING Bank A.Ş. Şekerbank T.A.Ş. Türk Ekonomi Bankası A.Ş. Türk Ekonomi Bankası A.Ş. Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. Türkiye Garanti Bankası A.Ş. Türkiye Garanti Bankası A.Ş. Türkiye Garanti Bankası A.Ş. Türkiye Halk Bankası A.Ş. Türkiye İş Bankası A.Ş. Türkiye İş Bankası A.Ş. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Şube Adı Fethiye Likya Göcek Fethiye Fethiye Likya Fethiye Fethiye Fethiye Fethiye Fethiye Fethiye İnönü Bulvarı Fethiye Kemer Fethiye Göcek (BŞ) Fethiye Çarşı Fethiye Fethiye Göcek Fethiye Fethiye Esnaf Odası (BŞ) Fethiye Göcek
Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Fethiye Likya Kaynak: www.tbb.org.tr.. Vergi Durumu ve Vergi Gelirleri 9 yılı Mayıs ayı itibariyle Fethiye de 4.55 faal gelir ve kurumlar vergisine tabi mükellef bulunmaktadır. Bunlardan 8.46 ı gerçek usulde,.7 ü basit usulde gelir vergisi mükellefi iken,.4 si ise kurumlar vergisi mükellefidir. Muğla ili genelinde toplam 7.6 gelir ve kurumlar vergisi mükellefi bulunmaktadır. Fethiye nin Muğla İli içerisindeki vergi payı yaklaşık % ler düzeyindedir. 9 Yılı Mayıs Sonu İtibariyle Faal Mükellef Sayılarının Dağılımı Gelir Ver. BİRİMLER Gerçek U. Basit U. G.M.S.İ. Kurumlar V. Gelir STP KDV Diğer TOPLAM (GV+KV) BODRUM VDM.,545,69,8,5,67,85 6 5,697 FETHİYE VDM. 8,46,7,958,4 8,76 8,7 7 4,55 MARMARİS VDM. 7,844,495,76, 7,6 7,4 7,649 MİLAS VDM. 5,,95 666 9 4,85,94 5 8,96 MUĞLA VDM. 5,666,5, 745,5,44 7 7,764 ORTACA MALMÜD.,676 6 97 4 7,679,8 YATAĞAN VDM.,896 7 79 6,9,69 6,84
KÖYCEĞİZ VDM.,77 79 44 74 869 9,97 DALAMAN MALMÜD. 9 58 45 88 965 87 45,87 ULA MALMÜD. 7 569 59 6 6 584 8,78 DATÇA MALMÜD.,8 8 7 4 46 989 64 K.DERE MALMÜD. 4 5 4 54 6 4 798 45,99 5,5 4,8,46 8,98 4,47,696 7,6 TOPLAM Kaynak: Muğla Vergi Dairesi Web Sayfası (9) Vergi mükelleflerinin tahakkuk ve tahsil edilen vergi gelirleri aşağıda yer almaktadır. Tahsil edilen vergi gelirleri 6 yılında 5,7,4 TL ve 7 yılında 6,5,595 TL, 8 yılında 9,,784 TL olarak gerçekleşmiştir. Tahakkuk eden vergi miktarları her yıl azalarak tahsil edilmektedir. 8 yılı itibariyle Fethiye de tahsil edilen vergi gelirleri açısından Muğla ili içerisindeki payı % 5 dir. İlçeler İtibariyle Vergi Gelirleri (TL) BİRİMLER İTİBARİYLE VERGİ GELİRLERİ (TL) BİRİMLER Bodrum Vd. Milas Vd. Fethiye Vd. Muğla Vd. Marmaris Vd. Yatağan Vd. Dalaman Mal Md. Ortaca Mal Md. Datça Mal Md. Köyceğiz Vd. Ula Mal Md. Kavaklıdere Mal Md. TOPLAM 6 YILI TAHAKKUK TAHSILAT 4,85,985 48,47,88 44,87,459 8,776,7 7,45,47 5,7,74,95,7 7,84,9 4,55,66 89,68,96 67,745,88 58,955,9 5,6,9 45,855,8 7,894,568,7,9,8,59 8,78,88,75, 9,59,766 7,754,4 6,67,4 7 YILI TAHAKKUK TAHSILAT 66,58,796 8,676,44 6,687,489 9,6,8 54,99,55 6,5,595 4,87,67 4,69,74 8,759,79 99,6,6 65,44,888 59,766,55 56,45,8 49,97,8 4,8,9,866,59 5,47,755,9,656 4,6,7,6,68 8,95,6 7,455,8 TAHAKKUK 9,4,58 8,77,66 76,457,87 5,96,55 7,54,5,4,76 6,69,69 4,,889 7,44,75 6,6,6 9,5,997 8 YILI TAHSILAT THS.ORN. 9,8,599 65.55 5,6,99 8.9 9,,784 78.95 5,69,84 8.8 9,98,457 6.6 96,4,99 9.4 54,45,79 86.8 9,8,547 7.5,8,7 74.4,5,8 74.6 6,9,795 7.74 4,5,5,7,7 4,974,9 4,59,84 4,454,,94,4 9,94,5 74,4,799,9,846,5 89,477,,54,86,496 95,84,9 Kaynak: Muğla Vergi Dairesi Web Sayfası (9) 88.5 75.7
Muğla İli Yaygın ve Yoğun Denetim Sonuçları Yaygın ve Yoğun Vergi Denetimi Sonuçları İl Geneli 6 7 8 Denetlenen Mükellef Sayısı 8.975 6.54 46.6 Düzenlenen Tutanak Sayısı.8.7 6.54 Kesilen Usulsüzlük Cezası.5.48,9.964.45,6.487.94,4 Fethiye V.D. 8 Denetlenen Mükellef Sayısı 6.7 Düzenlenen Tutanak Sayısı.49 Kesilen Usulsüzlük Cezası 48.66,5 Yol Denetimi Sonuçları İl Geneli 6 7 8 Denetlenen Mükellef Sayısı 8.7 5.667 5.54 Düzenlenen Tutanak Sayısı.8.7.57 Kesilen Usulsüzlük Cezası 58.,4 9.94, 64.544,5 Fethiye V.D. 8 Denetlenen Mükellef Sayısı 5. Düzenlenen Tutanak Sayısı 588 Kesilen Usulsüzlük Cezası 89.6,.. Yabancı Sermaye.4.9 Tarihi İtibariyle Fethiye deki Yabancı Sermayeli Şirketler Yıl 6 7 8 Firma Sayısı 75 58 5 Toplam Sermaye (TL).4.5 6.5..8. Fethiye de 6 yılında toplam.4.5 TL sermayeli 75 adet yabancı şirket mevcutken, 7 yılında firma sayısı 58 e, toplam sermaye sayısı ise 6.5. TL ye düşmüştür. 8 yılında firma sayısı 5 ye düşerken toplam sermayede artış meydana gelerek.8. TL ye ulaşmıştır.
% 8% 6% 4% % % 5 8 58 65 75 45 Firma Sayısı Toplam Sermaye (TL) 6 7 8
SOSYAL GÖSTERGELER..Nüfus Nüfus, belirli bir yerde yaşayan insan sayısını ifade etmektedir. Doğum oranı ile ölüm oranı arasındaki fark ise nüfus artışını gösterir. Nüfus artış hızı ile kalkınma hızı arasında bir ilişki bulunmaktadır. Bu nedenle bir ülkedeki nüfusun miktarı ve nitelikleri yakından izlenir. Türkiye de ilk geleneksel nüfus sayımı 97 yılında, en sonuncusu ise Ekim tarihinde yapılmıştır. 7 yılında nüfus sayımında yeni bir yöntem uygulanarak kişiler adreslerinde (adrese dayalı olarak) tespit edilerek nüfus sayımı yapılmıştır. Nüfusu 8 yılındaki Adrese Dayalı Nüfus Sayımı sonuçlarına göre yaklaşık 8.45 olan Fethiye nin, merkez nüfusu 68.85 dir. Yıl/8 Fethiye İl/ilçe merkezleri (Şehir) Toplam Erkek Kadın 68.85 4.497.788 www.tuik.gov.tr (ADNKS Sonuçları) Belde/köyler Toplam Erkek Kadın. 57.69 55.5 Toplam 8.45 Toplam Erkek 9.6 Kadın 89.89
7 6 5 4 www.tuik.gov.tr (ADNKS7 Sonuçları) 8 Kadın 99 788 Erkek 78 4497 Toplam 667 6885 Fethiye de halkın yaklaşık yüzde 8 i ilçe merkezinde, yüzde 6 si ise belediye ve köylerde yaşamaktadır. İlçenin nüfus yoğunluğu km de 5 kişidir. İlçe, yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus - 8 İl İlçe Yaş grubu Toplam Erkek Kadın Muğla Fethiye -4.555 7.5 6.54 5-9 4.5 7.94 6.8-4 4.755 7.59 7.64 5-9.56 6.99 6.54-4.6 6.68 6.44 5-9 4.865 7.585 7.8-4 5-9 5.68 5.46 7.948 8.55 7.66 7.5 4-44 4.56 7.5 6.96
45-49 5-54.48.4 6.84 5.8 6.98 5.76 55-59 8.46 4.58 4.88 6-64 6.9.54.9 65-69 5.85.6.775 7-74 75-79.8.458.89.59.94.867 8-84.787 687. 85-89 47 9 79 9+ 7 7 Toplam 8.45 9.6 89.89 Açıklama: Yerleşim yerlerine (il, ilçe, belde belediyesi, köy) göre nüfuslar belirlenirken: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından, 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, 59 sayılı Belediye Yasası'nın 8. ve. maddeleri ve ilgili diğer mevzuat uyarınca Ulusal Adres Veri Tabanında yerleşim yerlerine yönelik olarak yapılan; idari bağlılık, tüzel kişilik ve isim değişiklikleri dikkate alınmıştır. Fethiye 8 Yılı yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus www.tuik.gov.tr Merkez Bozyer.44 7 74 Çamköy.977.6 5.95 8.4 6.5.4.6 Bayırköy Çenger Çiftlik.7 Eldirek.65 Kemer (ADNKS Sonuçları) Kemer 5.54.64.7 9 8.8 84 Arsaköy Atlıdere 899 455 444 Bağlıağaç. 59 494 759 89 7