GIDA ARZI GÜVENLİĞİ VE RİSK YÖNETİMİ

Transkript

1

2 GIDA ARZI GÜVENLİĞİ VE RİSK YÖNETİMİ Bekir ENGÜRÜLÜ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Tarım Sigortaları ve Doğal Afetler Daire Başkanı Haziran 2016

3 SUNUM PLANI DÜNYADA TARIMIN GÖRÜNÜMÜ TÜRKİYE TARIMINA BAKIŞ GIDA ARZI GÜVENLİĞİ TARIMDA RİSKLER VE YÖNETİMİ

4 DÜNYADA TARIMIN GÖRÜNÜMÜ

5 TARIM SEKTÖRÜ Gıda arzı güvenliğinden, gıda güvenilirliğine, Enerjiden sanayiye, Biyoçeşitliliğin korunmasından ekosistemin sürdürülebilirliğine, Ekonomide; tarımsal girdilerden, pazarlama ve tüketime kadar, bir bütün olarak algılanmalı ve yönetilmelidir. Çünkü; Dünya nüfusunun % 40 ının temel geçim kaynağı tarımdır. Dünyadaki toplam arazinin % 40 ı tarım arazisidir.

6 DÜNYA TARIMININ GÖRÜNÜMÜ -1 Tarımda ÜRETİM, TÜKETİM ve TİCARET dengeleri değişmekte, tarım küresel ölçekte yeniden şekillenmektedir Nüfus artışı 2050 yılı dünya nüfusunun 9,6 Milyar olması beklenmektedir li yıllarda bugün ki üretimin yaklaşık 2 katı gıdaya ihtiyaç duyulacaktır. Küresel ısınma İklim değişikliğinden en önemli etkilenen sektör tarım ve hayvancılık sektörüdür. Gıda fiyatları ve üretiminde dalgalanmalar Küresel düzeyde temel gıda maddelerinin fiyatları son 20 yılda artmıştır.

7 DÜNYA TARIMININ GÖRÜNÜMÜ - 2 Tarımda kişi başına işlenen alanın azalması 1970 yıllarda 3,8 dekar olan miktar, 2000 yılında 2,3 dekara düşmüştür. Tarımsal ticaretin artması Dünya Tarım ürünleri ihracatı 2011 yılında bir önceki yıla göre % 2 artarak 1,35 trilyon $ a ulaşmıştır. Gıda İsrafı Dünyada her yıl, 1,3 milyar tonu bulan üretilmiş gıda, kayıp veya israf edilmektedir. Bunun yarısı bile 800 milyon aç insanı doyurmaya yetecek düzeydedir.

8

9 TARIMSAL TARIMSAL ÜRÜNLERİN ÜR DAĞILIMI

10 TARLA BİTKİLERİ BİTKİSEL ÜRETİM 2015 Üretim (Bin ton) Buğday Mısır Çeltik 920 Ayçiçeği Kanola 120 Pamuk MEYVE Üretim (Ton) Fındık Elma Kayısı Kiraz Üzüm Zeytin Patates Çay Portakal Limon

11 HAYVANSAL ÜRETİM 2015 Üretim/Yetiştiricilik Miktar Büyükbaş hayvan varlığı 14,1 milyon Küçükbaş hayvan varlığı 41,9 milyon Toplam süt üretimi 18,7 milyon ton Kırmızı et üretimi 1,15 milyon ton Toplam bal üretimi 108 bin ton Toplam yumurta üretimi 16,7 milyar adet Kanatlı eti üretimi 1.9 milyon ton Yaş İpek Koza Üretimi 66 ton

12 DÜNYADA TÜRK TARIMI TÜRKİYE DÜNYADA; 192 Ülkeye çeşit tarım-gıda ürünü ihraç etmiştir. DÜNYA TARIMSAL ÜRETİMİNDE; Fındık, Kayısı, Kiraz, İncir ve Ayva da En Büyük Üretici Vişne, Kestane, Kavun, Karpuz ve Hıyar da 2.Büyük Üretici Nohut, Elma, Antep Fıstığı, Biber, Ceviz, Zeytin, Domates, Fasulye (Taze), Ispanak, Mercimek, Haşhaş (Tohum), Çay (Kuru), Patlıcan ve Bal da 3-5. Büyük Üretici Arpa, Şekerpancarı, Kuru Soğan, Greyfurt, Armut, Aspir, Limon, K.Pamuk, Çavdar, Ayçiçeği, Buğday, Zeytinyağı ve Koyun eti nde Büyük Üretici TÜRKİYE DÜNYA TARIM ÜRÜNLERİ İHRACATINDA; Fındık içi, Kuru Kayısı ve Üzüm, İncir ve Ayva da 1. Sırada Buğday unu, Kiraz ve Yoğurt ta 2.Sırada Makarna, Mercimek, limon, Mandarin, Portakal, Nohut, Konserve Zeytin, Domates ve Hıyar da 3-5. Sırada Üzüm, Tütün, Kestane, Zeytinyağı, Çilek, Patlıcan ve Şeftali de Sırada

13 TARIMDA BÖLGESEL GÜÇ ve TİCARET KÖPRÜSÜ TÜRKİYE Dünya GSMH sinin 1/3 üne ve Dünya Nüfusunun yaklaşık 1/5 ine, En fazla 4 saatlik uçuş mesafesindedir. AB-28 ZENGİN BİYOÇEŞİTLİLİK Türkiye de Yetişen; Bitki Türü Bu türlerden sı endemik RUSYA FEDERASYONU 2010 YILINDA BU COĞRAFYADA TOPLAM Nüfus 1,3 Milyar Tarımsal GSYİH 564 Milyar $ Tarımsal İhracat 578 Milyar $ Tarımsal İthalat 680 Milyar $ Kaynak: FAO, DTÖ, BM KUZEY AFRİKA TÜRKİYE ORTA DOĞU TÜRK CUMHURİYETLERİ

14 GIDA ARZI GÜVENLİĞİ

15 Gıda Arzı Güvenliği GIDA ARZI GÜVENLİĞİ Bütün insanların; her zaman aktif ve sağlıklı yaşamı için gerekli olan besin ihtiyaçlarını ve gıda önceliklerini karşılayabilmek amacıyla yeterli, sağlıklı, güvenilir ve besleyici gıdaya fiziksel ve ekonomik bakımdan sürekli erişebilmeleridir.

16 GIDA ARZI GÜVENLİĞİ Gıda Arzı Güvenliği Gıdanın bulunabilirliği (gıda kaynağının miktar ve kalitesi) ve ulaşılabilirliği (elde edilmesi/satın alınabilirliği) gıda güvencesinin temel dayanaklarını oluşturmaktadır. Yeterli nitelikteki gıda kaynaklarının korunması ülkelerin gücüyle ilgilidir.

17 TARIMDA RİSKLER VE YÖNETİMİ

18 TARIMSAL RİSKLER VE RİSK YÖNETİMİ RİSK NEDİR? Gelecekte gerçekleşmesi muhtemel herhangi bir olayın sonucunun belirli ihtimallerle tahmin edilmesidir. TARIMSAL RİSK NEDİR? Normal koşullarda tarımsal üretimde olabilecek kayıp veya zararlardır. Bunlar istatistiksel yöntemlerle tahmin edilebilmektedir. a) Kişisel Riskler, b) Ekonomik Riskler, c) Doğal Riskler, d) Sosyal Riskler.

19 TARIMSAL RİSKLER VE YÖNETİMİ Bitkisel ürünlerden optimal verimin alınabilmesi, uygun iklim ve toprak koşulları ile birlikte bakım işlemlerinin en iyi şekilde yapılması ve girdi (teknoloji) kullanım seviyelerine bağlıdır. Bitkisel üretimde meteorolojik faktörlerin üretim miktarında neden olduğu dalgalanmanın şiddeti, hayvansal üretime oranla çok daha yüksektir. Hayvansal üretimde meteorolojik faktörlerden daha çok bulaşıcı hayvan hastalıkları, önemli miktarda hasara neden olmaktadır.

20 TARIMSAL RİSKLER VE YÖNETİMİ TARIMDA RİSK YÖNETİMİ ARAÇLARI Doğrudan mali yardımlar - Destekleme alımları, İşletmenin üretim deseninde ürün çeşitlendirmesi, Zararı azaltıcı teknolojik gelişmelerden yararlanma, Suyu en ekonomik kullanan sulama sistemlerinin kullanılması, Hastalık ve zararlılar ile kuraklık ve don gibi risklere karşı dayanıklı ürün çeşitlerinin geliştirilmesi, Üretici tasarruflarının kullanılması, İşletme organizasyonu, Lisanslı depoculuk,

21 TARIMSAL RİSKLER VE YÖNETİMİ Sözleşmeli üretim, *Alivre satış, *Forward satış, *Selem (sipariş) senetleri, Vadeli işlem piyasaları, gibi araçlar kullanılmaktadır. Tarımda Risk Yönetiminde öncelik teknik ve kültürel önlemlerin alınmalıdır. Önlemlerin yeterli olmaması ve risklerin derecelerinin ölçülebilmesi durumunda, tarım ürünleri ve diğer tarımsal mallar sigorta yoluyla güvence altına alınabilmektedir.

22 TARIMSAL RİSKLER VE YÖNETİMİ TARIMDA RİSK YÖNETİMİNDE SİGORTA Özel sigortacılık, tek başına çözüm üretememektedir. Tarımsal ürünlerin sigortalanabilmesi ancak, risklerin oluşturacağı yükün paylaşılması ile mümkündür. Bu yükün, bir kısmı sigorta sistemi ve Devlet tarafından üstlenilirken, bir kısmının da üretici tarafından karşılanması gerekmektedir. Ayrıca; primlerin, riske paralel olarak yüksek olması nedeniyle, üreticilerin sigorta yaptırabilmelerini kolaylaştırmak için Devlet katkısı şarttır.

23