1 SERBÜLENT BAYRAK TAHSİLDE BULUNAN ÖĞRENCİLERE VERİLEN BURSLARIN VERGİ KANUNLARI ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ I- GİRİŞ : Tahsilde bulunan öğrencilere yapılan maddi yardımlara burs adı verilmektedir. Burslar kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilebildiği gibi özel sektör ya da dernek ve vakıflar tarafından da sağlanabilmektedir. Bunun gibi, karşılığında bir hizmet yükümlülüğü öngörülebilen burslar, bir karşılık beklenmeksizin hibe şeklinde de verilebilmektedir. Bursun, elde eden açısından bir gelir olduğu şüphesizdir. Ancak, Gelir Vergisi Kanunu uyarınca her türlü gelir unsuru vergilendirilmemekte, vergilendirilecek gelir unsurları Kanunun 2. maddesinde yedi ana başlık altında sayılmak suretiyle sınırlandırılmış bulunmaktadır. Öğrencilere yapılacak maddi yardımın, geri ödemeli olarak öğrenim kredisi şeklinde verilmesi halinde ise, öğrenci açısından borçlanma söz konusu olduğundan, doğal olarak bir gelir unsurunun varlığından ve vergilendirilecek bir gelir ya da servet unsurundan bahsedilemeyecektir. Yazımızda, tahsilde bulunan öğrencilere verilen bursların vergi kanunları karşısındaki durumu ele alınacaktır. II- KARŞILIKLI BURSLAR : Yazımızın başında da belirttiğimiz üzere, öğrencilere verilen burs için, burs verenler tarafından bir karşılık öngörülebilmektedir. Bu karşılık genellikle öğrencilerin, öğrenim hayatları sonunda belirli bir hizmet ile yükümlü tutulmaları şeklinde ortaya çıkmaktadır. Gelir Vergisi Kanunu nun 61. maddesinin üçüncü fıkrasının 2 numaralı bendinde, "Evvelce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan diğer menfaatler"in ücret sayılacağı hükme bağlanmıştır. Bu hüküm uyarınca, hizmet erbabına evvelce yapılan veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığı verilen veya sağlanan para, ayın ve menfaatlerin ücret olarak vergiye tabi tutulması gerekmektedir. Buna göre, gelecekte yapılacak bir hizmetin karşılığını teşkil etmek üzere karşılık belirlenmek suretiyle burs verilmesi halinde, hizmet erbabı-işveren ilişkisinin varlığı kabul edildiğinden, söz konusu burslar ücret meyanında vergiye tabi bir gelir unsuru haline gelecektir. Dolayısıyla gelir vergisinin konusuna; resmi ve özel müesseseler ile şahıslar hesabına tahsilde bulunan öğrencilere verilecek burslar girmektedir. Şayet, verilen burslar; bir hizmet ilişkisinin ya da akdinin karşılığını teşkil etmiyorsa, gelir vergisinin konusuna giren bir gelir unsurundan bahsedilemeyeceğinden, alınan bursların gelir vergisi kanunu uyarınca vergiye tabi tutulması söz konusu olmayacaktır. Gelir Vergisi Kanunu nun Tahsil ve Tatbikat Ödemelerinde başlığını taşıyan 28. maddesinin 1 ve 2 numaralı bentlerinde, resmi ve özel müesseseler ile şahıslar hesabına tahsilde bulunan öğrencilere yapılacak yardımlar konusunda istisna hükümlerine yer verilmiştir. İstisna hükümleri, yurt içi ve yurt dışında tahsilde bulunan öğrenciler için ayrı ayrı düzenlenmiştir.
2 A- Yurt İçinde Tahsilde Bulunan Öğrencilerin Aldıkları Burslar: Gelir Vergisi Kanunu nun 28/2. maddesi uyarınca, resmi ve özel müesseseler ile şahıslar hesabına Türkiye'de tahsilde bulunan öğrenciye iaşe (yeme-içme gideri), ibate (ikamet-barınma gideri) ve tahsil gideri olarak ödenen paralar gelir vergisinden istisna edilmiştir. Anılan madde hükmü çerçevesinde, öğrencilere yapılacak iaşe, ibate, tahsil yardımlarının vergiden istisna tutulması konusunda her hangi bir parasal sınır öngörülmemiştir. Bir başka deyişle, öğrenciler tarafından alınan bursun miktarı ne olursa olsun istisna hükümlerinden faydalanılabilecektir. Maddede, yalnızca öğrencilere tahsil nedeniyle ve yukarıda sayılan masraflar için ödenen nakdi yardımlar vergiden istisna tutulmuş bulunmaktadır. Dolayısıyla, ayni yardımlar bu madde kapsamında değerlendirilemeyecektir. Kanunun, ayni olarak istisna kapsamında kabul ettiği yardım 27/3. maddede ve giyecek yardımı olarak belirlenmiştir. Söz konusu maddede, tahsilde bulunanlar için yapılan giyim giderleri gelir vergisinden istisna tutulmuştur. ÖRNEK 1: (Z) A.Ş. sigortacılık sektöründe faaliyet göstermektedir. Şirket, kendisinin belirlediği ve iktisat fakültelerinde okuyan 100 öğrenciye aylık 1.000 YTL tutarında burs vermektedir. Burs verilen öğrenciler, yapılan sözleşme gereği mezun olduklarında 1 yıl süreyle şirket bünyesinde çalışacaklardır. Bu durumda (Z) A.Ş. nin, bursiyerler için yapmış olduğu tüm tahsil masrafları Gelir Vergisi Kanunu nun 28/2. maddesi uyarınca gelir vergisinden istisna bulunacak ve öğrenciler için gelir vergisine tabi bir gelir unsuru oluşmayacaktır. Bunun yanı sıra, söz konusu öğrencilerin, öğrenim hayatları sonunda çalışmak zorunda oldukları süre boyunca kendilerine ödenen ücretler de Gelir Vergisi Kanunu nun 28/3. maddesi uyarınca gelir vergisinden istisna edilmiştir. Anılan madde hükmünde; öğrencilere tatbikat dolayısıyla tahsil masrafları deruhde edenler (karşılayanlar) tarafından ödenen paraların gelir vergisinden istisna tutulacağı hükme bağlanmıştır. Ancak, bunun için öğrencinin öğrenimi ile ilgili bir bölümde çalıştırılması gerekmektedir 1. Yurt Dışında Tahsilde Bulunan Öğrencilerin Aldıkları Burslar: Gelir Vergisi Kanunu nun 28/1. maddesinde, yurt dışında okuyan öğrencilere yapılacak yardımlar ayrı olarak düzenlenmiştir. Söz konusu maddede; Resmi ve özel müesseseler ve şahıslar hesabına yabancı memleketlerde tahsilde veya stajda bulunan öğrenci ve memurlara gider karşılığı olarak verilen paralar (özel müesseseler tarafından yapılan ödemeler, benzeri Devlet öğrenci ve memurlarına verilen miktardan fazla olduğu takdirde, aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur.) (Asli görev veya memuriyet dolayısıyla alınan ücretler bu istisnaya dahil değildir). hükmü yer almaktadır. Buna göre; resmi ve özel müesseseler ve şahıslar hesabına yabancı memleketlerde tahsilde veya stajda bulunan öğrenci ve memurlara gider karşılığı olarak verilen paralar da gelir vergisinden istisna bulunmaktadır. Ancak söz konusu madde hükmü uyarınca yurt dışında okuyan öğrencilere gider karşılığı olarak ödenen paraların vergiden istisna tutulabilmesi konusunda bir sınır mevcut bulunmaktadır. Buna göre; özel müesseseler tarafından (şahıslar zikredilmemiştir) yapılan ödemelerin ancak, benzeri Devlet öğrenci ve memurlarına verilen miktar kadarı vergiden istisna olabilecektir. Kalan tutar ise ücret olarak vergiye tabi tutulacaktır. Madde hükmünde; özel müesseseler ve şahıslar tarafından yabancı memleketlerde tahsilde bulunan öğrencilere gider karşılığı olarak verilen paralar gelir 1 İktisat bölümünde okuyan bir öğrencinin örneğin muhasebe departmanında çalıştırılması gerekmektedir.
3 vergisinden istisna edilirken, istisnaya tabi tutulmayacak kısmın tespit edildiği parantez içi hükümde yalnızca özel müesseseler tarafından yapılan ve benzeri Devlet öğrenci ve memurlarına verilen miktarı aşan ödemeler istisna dışı tutulmuştur. Buradan, şahıslar hesabına yurt dışında okuması için tahsile gönderilen öğrencilere verilen bursların miktarı ne olursa olsun istisna kapsamında olacağı gibi bir sonuç çıkarılabilirse de, bunun pratikte bir önemi bulunmamaktadır. Zira, yukarıda değinildiği üzere, Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre ücret çerçevesinde vergileme yapılabilmesi için ödeyen ile adına ödeme yapılan arasında hizmet erbabı-işveren ilişkisinin bulunması gerekmektedir. Özel müesseseler hesabına yurt dışına gönderilecek öğrenciler için böyle bir ilişkinin varlığı açıktır. Bu ilişkinin var olmadığı hallerde ise zaten ücret kapsamında vergileme yapılamamaktadır. Benzeri Devlet öğrenci ve memurlarına verilen miktar, 08/04/1929 tarih ve 1416 Sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanun uyarınca Milli Eğitim Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı'nca ortak olarak belirlenmektedir. 12.06.2004 tarih ve 25490 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 1416 Sayılı Kanun ve Buna Bağlı Yönetmelik Uyarınca Yurt Dışında Lisans ve Lisans Üstü Öğrenim Yapan Öğrencilere Yapılacak Ödemelere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ uyarınca 1.1.2004 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere belirlenen tutarlar aşağıdaki gibidir: Söz konusu tebliğde, resmi statüde okuyacak öğrenciler için bazı yan ödemeler de belirlenmiş bulunmaktadır. Dolayısıyla, istisna tutarının tespitinde anılan tebliğ hükümlerine bakılması gerekmektedir.
4 ÖRNEK 2: (Y) A.Ş., (A) üniversitesinden mezun 2 öğrenciyi yurt dışında yüksek lisans yapması için göndermiş ve giderlerini üstlenmiştir. Öğrencilere yapılacak aylık ödemenin tutarı 2.000 YTL dir. Söz konusu ödemelerin GVK Md. 28/1 kapsamında vergiden istisna tutulabilmesi için, yurt dışı öğreniminin (Y) A.Ş. hesabına yapılması gerekmektedir 2. Öğrenimin, (Y) A.Ş. hesabına yapıldığı ve resmi statüde yurt dışına gönderilecek öğrencilere verilen burs miktarının ise 1500 YTL olduğunu varsayarsak, ödenen 1.500 YTL gelir vergisinden istisna tutulacak, (2000-1500=) 500 YTL lik kısım ise istisnadan yararlanamayacak ve netten brüte gidilmek suretiyle ücret meyanında gelir vergisine tabi tutulacaktır. ÖRNEK 3: Maliye Bakanlığı tarafından TOEFL (Test of English as a Foreign Language) sınavında yeterli puanı alan 5 memur yüksek lisans yapmaları için yurt dışına gönderilmiştir. Resmi müessese tarafından söz konusu lisans üstü öğrencilerine verilecek burs miktarı GVK Md.28/1 uyarınca gelir vergisinden istisna tutulacak ve bu miktar üzerinden damga vergisi dışında her hangi bir vergisel kesinti uygulanmayacaktır. Lisans üstü öğrencilerinin asli görev veya memuriyet dolayısıyla aldıkları ücretler ise istisna kapsamına girmediğinden vergilendirilmelerine devam edilecektir. III- KARŞILIKSIZ BURSLAR : Yazımızın önceki bölümlerinde değinildiği üzere, hizmet vaadi ile verilen burslar gelir vergisinin konusu dahiline girerken, verilen bursların bir hizmet ilişkisinin ya da akdinin karşılığını teşkil etmeyecek bir şekilde ve karşılıksız olarak verilmesi halinde gelir vergisine tabi bir gelir unsurunun varlığından söz edilememektedir. Karşılıksız verilen burslar, bir bağış ya da hibe niteliği taşımaktadır. Bilindiği üzere, Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu nun 1. maddesi uyarınca, Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye'de bulunan malların ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikali Veraset ve İntikal Vergisine tabi bulunmaktadır. Dolayısıyla, karşılıksız olarak verilen burslar veraset ve intikal vergisinin konusuna girmektedir. İvazsız surette intikallerde verginin mükellefi ise ivazsız bir tazda mal iktisap eden şahıstır. Anılan kanunun Muafiyetler başlığını taşıyan 3. maddesinde; Amme idareleri, emekli ve yardım sandıkları, sosyal sigorta kurumları, umumi menfaate hadim cemiyetler, siyasi partiler ve bunlara ait olan veya bunların aralarında kurdukları teşekküllerden Kurumlar Vergisine tabi olmayanlar ile bu sayılanlar dışında kalan hükmi şahıslara ait olup umumun istifadesi için ilim, araştırma, kültür, sanat, sıhhat, eğitim, din, hayır, imar, spor gibi maksatlarla kurulan teşekküller veraset ve intikal vergisinden muaf tutulmuşlardır. Kanunun 4/f maddesinde de, söz konusu şahısların statüleri gereğince maksatları içinde usulüne uygun olarak yaptıkları yardımlar veraset ve intikal vergisinden istisna edilmiştir. Yine aynı kanunun İstisnalar başlığını taşıyan 4/d maddesine göre ise, ivazsız suretle vaki intikallerin 1.748 YTL si veraset ve intikal vergisinden istisna tutulmuş bulunmaktadır 3. İstisna hükmünün süre ve şartları konusunda belirlemenin yapıldığı 12.04.1960 tarihli 3 seri numaralı veraset ve intikal vergisi genel tebliğinde şu ifadelere yer verilmiştir: 2 Öğrenimin özel müesseseler hesabına yapılmadığı hallerde yapılan ödemeler zaten GVK nun konusuna girmemektedir. 3 18.12.2004 tarih ve 25674 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 36 seri numaralı VİVK Genel Tebliği ile belirlenen ve 1.1.2005 tarihinden geçerli olmak üzere belirlenen tutar.
5...Buna göre, ayrı ayrı intikal edecek ivazsız iktisaplardan her birinin müstakilen bu muafiyet hududu dahilinde mütalaası lazım gelirse de, aynı hukuki sebepten neş et eden ve şartlı bir akdin sureti tatbik ve icrası mahiyetini taşıyan ve devamı müddetince aylık taksitlere bağlanan ve bu suretle tevali eden intikallerin müstakilen vaki olmuş iktisaplar şeklinde kabulu doğru olmayıp vergi teklifi bakımından heyeti umumiyesinin nazara alınması icap eder. Aksi mülahaza her intikalin ayrı bir hukuki sebebe istinat ettiğinin kabulune müncer olur ki, fiili ve hukuki durum itibariyle bunun kanunun sevk maksadına uygun düşmeyeceği şüphesizdir. Kaldı ki, istisnaların mevridine mahsur bulunmaları itibariyle de, kıyasen ve tevsian tatbikine hukuk esasları müsait değildir. Söz konusu tebliğ hükmüne göre, aynı hukuki ve fiili sebepten kaynaklanan ve aylık taksitler halinde gerçekleşen ivazsız intikallerde, intikal eden değerlerin genel toplamının dikkate alınması gerekmektedir. Ancak Danıştay ın; devredilen taşınmaz mala ait hisselerin dört gün ara ile devredilmesi halinde, her bir bağışın tapuya ayrı ayrı tescil etirildiği ve ayrı bir hukuki kıymet taşıdığı gerekçesiyle bağışlardan her biri için ayrı ayrı vergi hesaplanması gerektiği yönünde bir kararı 4 ile satın alınan taşınmaz bedelinin taksitler itibariyle ödenmesi halinde, her bir taksit ödemesinin ayrı bir ivazsız intikal kabul edilerek tarh ve tahakkuk ettirilmesi gerektiği yönünde 5 kararları da mevcut bulunmaktadır. Bize göre ise; veraset ve intikal vergisinin süreksiz bir yükümlülük olduğu ve vergiyi doğuran olayın ivazsız şekilde mal intikali ile gerçekleşmekte olduğu düşünüldüğünde her bir burs ödemesinin ayrı ayrı vergilendirilmesi gerektiği düşünülebilirse de; kanunun 9. maddesinde, ivazsız intikal eden mallar için beyannamenin, malların hukuken iktisap edildiği tarihi takip eden 1 ay içinde verilmesi gerektiği hüküm altına alınmış bulunmaktadır. Buradan, hukuken iktisap edilen malların tamamı için beyanname verilmesi gerektiği gibi bir sonuç ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla, belirli bir süreklilik kazandığı konusu aşikar olan ve hukuken de tevsiki mümkün bulunan (örneğin bir sözleşme ile belirli bir süre burs verilmesi akit altına alınmış ise) burslar için vergilemenin toplu tutarlar üzerinden yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla, karşılıksız olarak verilen burslar veraset ve intikal vergisinin konusuna girdiğinden konunun bahsi geçen madde hükümleri çerçevesinde değerlendirilmesi, muaf olmayan kişi ya da kurumlar tarafından verilen ve istisna haddini aşan tutarlarda verilecek, karşılık belirlenmeyen bağış ya da hibe niteliği taşıyan burslar için veraset ve intikal vergisinin söz konusu olacağı hatırdan çıkarılmamalıdır. IV- VERİLEN BURSLARIN GVK VE KVK UYARINCA GİDER OLARAK YAZILABİLMESİ: 128 seri numaralı Gelir Vergisi Kanunu Genel Tebliği nde 6 ;...Gelir Vergisi Kanununun 28. maddesinin 1 ve 2 numaralı bentleri uyarınca, bu bentlerde yazılı şartla vergiden müstesna tutulan tahsil ve tatbikat ödemeleri ve bu meyanda burslar; gelecekte yapılacak hizmetler karşılığını teşkil eden ücret ödemesi sayılmakla birlikte, söz konusu istisna hükmü gereğince Gelir Vergisine tabi tutulmayacaktır. açıklaması yer almaktadır. Buna göre, yalnızca gelecekte yapılacak hizmetler karşılığı verilecek burslar, alan açısından, istisna edilmiş olmakla birlikte, ücret niteliği taşımaktadır. Dolayısıyla söz konusu burslar bir ücret ödemesi olarak Gelir Vergisi Kanunu nun 40/1 ve Kurumlar Vergisi Kanunu nun 13/2. maddeleri uyarınca genel giderler kapsamında işletme kayıtlarında gider olarak gösterilebilecektir. 4 Dn.11.D. E:1973/1945 K:1974/72, Veraset-Hibe-Ölüm, Mehmet Maç-Tarık Jamali 5 Dn.9.D. E:198/91909 K:1989/3038, Veraset-Hibe-Ölüm, Mehmet Maç-Tarık Jamali 6 31.01.1981 tarih ve 17237 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.
6 Ücret ödemesi olarak değerlendirilen söz konusu bursların gider yazılabilmesi konusunda verilen bir muktezada 7, verilecek bursların; - İşle ilgili olması, yani burs verilen kişilerin okulu bitirdikten sonra burs verilen işletmede hizmet yükümlülükleri nedeniyle çalışacaklarını gösteren bir sözleşme düzenlenmesi ve bu durumun her hangi bir inceleme anında inceleme elemanına kanıtlanması, - Burs verilecek bu kişilerin, Türkiye nin her tarafında eğitim gören öğrencilerin katılabileceği bir yarışma sınavı sonunda sınavı kazanan kişilerden olması, - Verilecek burs miktarının işin önemi ve genişliği ile orantılı olması, durumunda gider yazılabilmesinin mümkün olduğu ifade edilmiştir. Ücret niteliği taşıyan bursların indirilebilecek türden bir gider olmasına rağmen bu tür şartların yerine getirilmesi muvazaaları önlemek ve hizmet erbabı-işveren ilişkisinin kanıtlanabilmesi bakımından gerekli bulunmaktadır. ÖRNEK 4: (T) A.Ş., zirai faaliyetle iştigal eden bir şirkettir. Adı geçen şirket çeşitli üniversitelerin ziraat mühendisliği bölümlerinde okumakta olan 5 öğrenciye burs vermektedir. Burs verilen öğrencilerle, mezun olduklarında 1 yıl süreyle şirket bünyesinde çalışacakları konusunda bir sözleşme düzenlenmiştir. Verilen bursların şirket kayıtlarında gider olarak gösterilebilmesi için, öğrencilerin mezun olduklarında şirket bünyesinde bilfiil çalıştırılması gerekmektedir. Çalıştırılacak süre konusunda ise bir belirleme bulunmamakla birlikte, Türk Ticaret Kanunu nun 20/2 inci maddesine göre basiretli bir tüccar gibi hareket edilmesi ve muvazaaya yer vermeyecek bir sürenin belirlenmesi doğru bir yaklaşım olacaktır. ÖRNEK 5: (M) A.Ş., maden sektöründe faaliyet göstermektedir. Şirket yönetim kurulu 10 üniversite öğrencisine karşılıksız olarak ayda 1.000 YTL burs verilmesine karar vermiştir. Gelir Vergisi Kanunu nun 89 ve Kurumlar Vergisi Kanunu nun mükerrer 14. maddelerinde hangi tür bağış ve yardımların gider veya indirim konusu yapılabileceği belirlenmiş olup, karşılıksız olarak verilen burslar söz konusu madde kapsamına giren bir bağış ya da yardım niteliğinde bulunmamaktadır. Bunun yanı sıra, Gelir Vergisi Kanunu nun 40/1. maddesine göre, ticari kazançtan, kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili giderlerin indirimi mümkün bulunmaktadır ve şirket tarafından da söz konusu bursların firmanın kamuoyunda olumlu bir imaj yaratmak için reklam amacıyla verildiği iddiası ileri sürülebilir. Ancak, söz konusu madde kapsamında gider indirimi yapılabilmesi için, yapılan giderle kazancın elde edilmesi ve idamesi arasında, doğrudan ve açık bir illiyet bağının bulunması gerekmektedir. Aslında, şirket bünyesinde yapılan her giderin, kazancın elde edilmesi ve idamesi ile ilgisi bulunduğu bir şekilde ileri sürülebilir. Ancak yapılan giderin indirim konusu yapılabilmesi için; iş ile ilişkisinin açık şekilde kurulabilmesi, yapıldığı sürede vereceği sonucun belli olması ve yapılmasının kazanç tutarında açık bir şekilde artmaya yol açması gerekmektedir 8. Ancak, karşılıksız olarak verilen bursların, işle ilişkisi son derece dolaylı olup, giderin yapılmasının kazancın tutarında bir artmaya yol açabileceği şüphelidir ve vereceği sonuç da belli değildir. Dolayısıyla, verilecek burslar kurum kayıtlarında kanunen kabul edilmeyen bir gider olarak dikkate alınmalıdır. 7 08.11.1979 tarih ve 12126-66-49 sayılı mukteza-mehmet Maç-Kurumlar Vergisi, sayfa:14.45 8 Örneğin; bir iş sahibi, belli önemlerde personeli için moral gecesi adı altında eğlenceler düzenleyebilir. Bu suretle personelinin moralinin yükseldiği, daha yüksek verimle çalıştıklarını, bu yüzden yaptığı harcamanın kazancın elde edilmesi ile ilgili olduğunu savunabilir. Ancak buradaki giderlerin, işle ilişkisi son derece dolaylı olup, giderin yapılmasının kazancın tutarında bir artmaya yol açabileceği şüphelidir ve vereceği sonuç da belli değildir.
7 Anılan bursların, ortakların cari hesaplarından karşılanması halinde ise, Kurumlar Vergisi Kanunu nun 15 ve 17. maddeleri uyarınca, örtülü kazanç hükümleri ile karşı karşıya kalınabileceği unutulmamalıdır. ÖRNEK 6: (N) A.Ş., yapılan toplu iş sözleşmesi gereği olarak yurt içinde üniversitelerde öğrenim gören personel çocuklarına ayda 1.000 YTL tahsil yardımı yapmaktadır. Personelin çocuklarına, toplu iş sözleşmeleri ile ya da isteğe bağlı olarak burs verilmesi ya da tahsil masraflarının karşılanması hallerinde verilecek bursun, Gelir vergisi Kanunu nun 61. madde hükmü uyarınca, personele sağlanacak sosyal içerikli bir menfaat niteliğinde olduğundan personelin ücret matrahına eklenerek vergilendirilmesi gerekecektir. Dolayısıyla, verilen bursların ücret meyanında kurum kazancından indirimi mümkün bulunmaktadır. Ancak bunun için, ödemenin personele yapılması ve bordrosunda gözükmesi gerekmektedir. Şayet ödeme, doğrudan öğrenciye yapılıyor ise, yazımızda yer alan açıklamalar uyarınca bursun karşılıklı olup olmamasına göre işlem yapılacaktır. V- SONUÇ: Gelir Vergisi Kanunu nda, vergiye tabi kazanç ve iratlar tadad edilmek suretiyle belirlenmiştir. Karşılıksız olarak verilen burslar, kanunda sayılan gelir unsurlarından hiç birine girmemekte, karşılıklı verilen burslar ise, gelecekte yapılacak bir hizmetin karşılığını teşkil eden bir bedel olarak değerlendirildiğinde ücret kapsamına girmektedir. Ücret kapsamına giren burslar ise belli bazı şartlarda kurum kazancından indirim konusu yapılabilmektedir. Burs vermek ve bu yolla öğrencilerin eğitim hayatlarına devam etmelerine ve Devletin halkın eğitim ve öğrenim ihtiyaçlarını sağlama görevine katkıda bulunmak her açıdan doğru ve teşvik edilmesi gereken bir hareket tarzıdır. SERBÜLENT BAYRAK Not: Bu makale 2005/08 Dönemi Vergi Sorunları Dergisi nde Yayımlanmıştır.