THS MÜHENDİSLİK İNŞAAT TAAHHÜT MAKİNA Isıtma - Soğutma - Klima - Havalandırma Sistemleri IX. BÖLÜM TESİSAT
TANIM Yapı ç n gerekl suyun tem n, depolanması, yumuşatılması, ısıtılması, basınçlandırılması ve dağıtımı, sıhh tes sat aygıt ve donanımları, p s suyun atılması, atık suyun arıtılması, yağmur suyu drenajı ve yağmurdan koruma konularını kapsar.ayrıca mutfak ve çamaşırhane tes satı, yüzme havuzları güneş enerj s tes satı g b özel tes satlar sıhh tes sat kapsamındadır. Tem z Su Tes satı Tem z su tes satı sayaçtan veya bağımsız s stemlerden suyun kaynağından başlayarak kullanma yerler ne kadar olan tem z su boru donanımları ve aygıtları çer r. Tem z su tes satı; Soğuk su tes satı Sıcak su tes satı Olmak üzere k ana bölümde ncelen r. 54
Mob l s stem tem z su tes satı PE - Xc ve PE - Xb boruları kullanılarak şap altından sp ral kılıf ç nden geçerek kullanılacak olan Ara musluklar, Lavabo Bataryaları, Banyo Bataryaları ve Mutfak Bataryalarına ayrı ayrı Sıcak ve Soğuk su borularının çek lmes d r. Sp ral Kılıf boruyu koruyucu n tel kted r, ayrıca hava yastığı görev yaparak ısı yalıtımını sağlamalıdır. Bükülme esnasında kes t daralmasına neden olmaması ç n "sp ral" t p nded r. Koruyucu sp ral borular kırmızı ve mav renkted r. Kırmızı renkte olanlar sıcak su g d ş ha ında, mav renkte olanlar soğuk su ha ında kullanılır. Kılıfın çapı ø 16 mm PE- X boru ç n 25 mm'd r. Her b r Sıcak Su ve Soğuk Su ha ına döşenen borular, şap atıldıktan sonra uygun b r noktada vanalı kollektörlere bağlanarak uzun yıllar ver ml ve sağlıklı b r şek lde kullanılır. Mob l S stem Tem z Su Tes satı arızalanması yada borunun del nmes hal nde şap altında kalan borular Sp ral borunun ç nden geçt ğ ç n arızalı boru çıkartılıp yer ne sağlam boru geç r lerek h çb r yere zarar vermeden ve kırmadan borunun değ şt r lmes sağlanır. Mob l S stem Tem z Su tes satı le d ğer yapılan tem z su tes satlarının arasındak farklar. Her ha a tek b r borunun kullanılması. Borunun h çb r yer nde ek bulunmaması. Her hang b r durumda borunun del nmes hal nde tam ratın kolay b r şek lde yapılması. Borunun sağlıklı olması. Kullanılmasını stemed ğ n z ha ın kolektörlerden kapatılması. PPRC Boru Plast k Boru Tes satı ( PPRC ) Plast k boru b rb rler ne kaynak mak nes le yüksek ısıda b rleşt r l p ek d rsek ya da ona benzer değ ş k ürünler kullanılmaktadır. ( PPRC )Boruyu döşed kten sonra yer n b lmed ğ m z ç n zaman çer s nde patlaması yada herhang b r sebepten dolayı su kaçırması hal nde büyük sorunlar yaratab l r 55
ÇELİK BORU TESİSATI Tes sat s stemler nde akışkan taşıyıcısı(soğuk, sıcak ve kaynar su, buhar, gaz) olarak kullanılan ve çel k malzemeden yapılmış boru çeş d d r. Çel k borular hafif, orta ağır, ağır ve kal tel boru olmak üzere dört çeş t mal ed l r. 50 kg/cm² basınç denemes ne tab tutularak üret len çel k borular, kaplama ve d k ş durumuna göre çeş tlend r l r. Buna göre d k şl s yah çel k (dem r), d k şs z s yah çel k (çekme çel k, patent), galvan zl çel k ve gaz borusu olarak s mler alır. D k şl s yah çel k borular, soğuk olarak üret lm ş borulardır. D k şl olup kalın etl d r. B rleşt r lmeler v dalı, kaynaklı ve anşlı yapılır. Üzer nde her türlü eğme, bükme ve sıcak şlem yapılab l r. Bu borular, sıva veya toprak altına döşenmez. Bu durumlarda kanal ç nde ve gerekl yalıtım yapılarak döşenmel d r. Bu borular, p yasada 6 m boyunda ve uçları d şs z olarak bulunur. D k şs z s yah çel k borular, sıcak olarak üret lm ş borulardır. Çekme çel k veya patent borular da den r. İnce etl yapıldıkları ç n d ş açmaya uygun değ ld r. B rleşt r lmeler kaynaklı ve kaynaklı anşlı Bağlantı yapılır. P yasada 6 m boyunda ve uçları d şs z olarak bulunur. Galvan zl çel k borular, d k şl s yah çel k borunun galvan z banyosundan geç r lerek Kaplanmış hal d r. Tem z su tes satlarında kullanılır. Bu borular; temper dökümden yapılmış ek parçalarıyla d şl, v dalı anşlarla anşlı bağlantı yapılır. Galvan zl çel k borulara h çb r zaman eğme, bükme ve sıcak şlem yapılmaz. Böyle b r şlemde borunun üzer ndek galvan z kaplaması bozulacağından borunun korozyona uğraması çabuklaşır. Galvan zl çel k borular 6 6,5 m boyunda, k ucu d şl üret l r. D şler n zedelenmemes ç n b r ucuna manşon, d ğer ucuna plast k muhafaza takılarak p yasaya ver l r. Gaz boruları, kalın etl sıcak çekme borulardır. D k şs z yapılır. Üret m nde 6 m boyunda, üzer vern klenerek basınç ve manyet k tes en geç r l r. İk ucu d şs z olup kaynak ağızlıdır. Her türlü b rleşt rmeye uygundur. Boru boyunca aralıklı olarak doğal gaz logosu yazılır. Üzer pol et len zolasyon kaplı olarak da p yasada bulunur. Dikişli siyah çelik boru TS 301/2 Anma çapı kalınlığı Dikiş siz siyah çelik (patent, çekme çelik) boru DIN 2448 Anma çapı mm inç mm mm inç 10 3/8 2,35 40-15 1/2 2,65 50-20 3/4 2,65 65 - Et kalınlığı mm 2,50 2,60 2,75 3,00 3,00 3,20 3,25 3,50 3,75 4,00 4,00 4,25 25 1 3,25 80-32 1 ¼ 3,25 100-40 1 ½ 3,25 125-50 2 3,65 150-4,50 65 80 100 2 ½ 3 4 3,65 4,05 4,50 160 175 200-4,50 5,50 6,50 Not: TS301/2 dikişli siyah borular galvaniz kaplanarak da üretilir. Et Kalığını galvaniz kalınılığı kadar artar. 56 Galvanizli çelik boru TS301/3 Anma çapı Et kalınlığı Gaz borusu TS6047 Anma çapı Et kalınlığı mm inç mm mm inç mm 15 ½" 2,60 15 ½" 2,80 20 3/4 " 2,60 20 3/4 " 2,90 25 1" 3,20 25 1" 3,40 32 40 50 l ¼ 1 ½ 2" 3,20 32 3,20 40 3,60 50 l ¼ 1 ½ 2" 3,60 3,70 3,90 2 2 3,60 65 5,20 ½ ½ 80 3 4,00 80 3 5,50 100 4 4,50 100 4 6,00 125 5 5,00 125 5 6,60 150 6 5,00 150 6 7,10 Not: TS301/3 galvanizli çelik borular us tesisatlarda 25 bar işletme basıncına kadar kullanılabilir. 65
Atık Su Tes satı Yapılarda su akıtma yerler nden gelen kullanılmış suları şeh r kanal zasyonuna leten boru bölümüne b na p s su tes satı den r. Tüm p s ve k rl suları çabuk olarak, sağlığa zarar vermeden ve nsanları rahatsız etmeyecek şek lde b na dışına taşımalıdır. Koku ve gazların p s su borularından b na ç nden sızması önlenmel d r. Borular hava, gaz ve su sızdırmaz olmalıdır. Borular dayanıklı çabuk kırılmamalı, yapının oturmasından zarar görmemel d r. 57
Kalor fer Tes satı KALORİFER, yapıları bütünüyle ısıtma düzen d r. Bu düzende, b nayı ısıtmak ç n gereken yakıt b r merkezde yakılır, elde ed len ısı çeş tl şek llerle bütün odalara, kor dorlara yayılır. Kalor fer sayes nde, b r araya toplanmış b rçok yapılar b le tek merkezden ısıtılab l r. Kalor fer kazanlarında doğalgaz, kömür, fuel-o l, mazot g b yakıtlar ve elektr k kullanılır. Ancak, gününüzde en ekonom k yakıt olarak doğalgaz ve kömür kullanılmaktadır Sıcak su le çalışan kalor ferler; kazan, radyatörler ve borulardan meydana gel r. Bütün b nada eş t b r sıcaklık sağlayab lmek ç n radyatör yer n n y seç lmes gerek r Kazanda ısınan su borular vasıtasıyla radyatörlere kazanda bulunan dev r-da m motoru le gönder l r. Orada sıcaklığını kaybed nce yen den borularla kazana gel r. 58
Kalor fer Tes satı S stemler : Al an dağıtmalı al an toplamalı ısıtma s stem. Üs en dağıtmalı al an toplamalı ısıtma s stem. 1- Altan Dağıtmalı Altan Toplamalı Isıtma S stem : Bu s stem günümüzde en fazla kullanılan s stemd r. Bu s stem n teras çatılı b nalarda uygulanması zordur. Eğer kazan da res zem n katın bütün b na tabanına yayılması, yan bodrumu tam olan b nalarda rahatlıkla uygulanan b r s stemd r. 2- Üs en Dağıtmalı Al an Toplamalı Isıtma S stem : Bu s stemler çatısı olmayan tam bodrumlu b nalarda uygulanab l r. Bütün katları aynı derecede yan homojen b ç mde ısıtmak mümkündür. Bu nedenle en y çalışan s stemd r. 59
KAT KALORİFERİ TESİSATI Kat Kalor fer S stemler Tek katlı b nalarda kat kalor fer s stem en uygun yoldur. Günümüzde çok katlı b nalarda da ortaya çıkan problemler sebeb yle kat kalor fer uygulamaları yaygınlaşmıştır. Kat kalor fer s stem : a. Tek borulu b. Ç ft borulu Yatay tek borulu s stemlerde ısıtıcılar by-pass borusu le bağlanmıştır. Al an dağıtılıp al an toplanan ç ft borulu kat kalor fer Üs en dağıtılıp üs en toplamalı ç ft borulu kat kalor fer Üs en dağıtılıp al an toplamalı ç ft borulu kat kalor fer Uygulamaları kullanılmaktadır. 60
61
KOMBİ Komb, kat kalor fer ve şofben n yaptığı ş n tek b r c hazda entegre ed lmes le ortaya çıkmıştır. Genel olarak tüm komb ler sıcak kullanım suyuna öncel kl çalışır ve eğer kış konumunda çalıştırıyorsanız, daha sonra ısıtma ht yacı da varsa kalor fer ısıtmasına çalışır. Yan ev n z yen ısıtmaya başladığınız kış aylarında b le sıcak kullanım suyu musluğunu açarsanız, kalor fer ısıtmayı bırakıp öncel kle s ze sıcak kullanım suyu sağlar. Gaz yakıtla (doğal gaz, tüp gaz/lpg, propan) çalışan komb ler yanma havasını sağladıkları yere göre Bacalı veya Hermet k olarak k farklı model vardır. Bacalı komb, ortamdan aldığı hava le gazı karıştırarak yanmış atık gazı b na bacasından tahl ye eden modeld r ve bu t p komb ler kullanılacaksa, b na bacasının ç nden çel k baca le atık gazın tahl ye ed lmes ve komb n n bulunduğu ortamın da (menfezlerle) dış hava le sürekl olarak beslenmes gerek r. Hermet k komb, kapalı yanma odasına sah p olduğu ç n dış ortam le komb baca çıkışı arasında bağlanmış b r eşmerkezl ( ç çe geçm ş) baca set le yanması ç n gerekl havayı alır ve yanmış atık gazı tahl ye eder. 62
KASKAD SİSTEMİ B rden fazla sayıda duvar t p Yoguşmalı t p çalışan duvar t p kaskad bacas stemler 1den ve 9 adede kadar paralel bağlanarak oluşturulan duvar t p yoguşmalı kaskad s stem olarak adlandırılır, ve bu s stem n özell k olarak karşı basınçlı s stem kaskad baca kazanların çalışma s stem ndenartı olarak kaskad c hazların otomat k kontrol panel sayes nde kapas te, ç dış sıcaklık ölçümler n algılıyor ve aralarında stenen değer doğrultusunda ısıtma eğr s bel rl yerek stege göre çalışma kapas tes n bel rl yor ve m n max kapas te aralığında c hazların paralel ve adetsel olarak çalışma şekl n bel rl yor gereks n m ve ht yaca duyarlı olarak 1 ve 8 c haz arasında bel rleme le adet ve oransal çalışma yaparak kullanıcının ht yacını m n koşullar le max güç sağlayarak çalışab l yor. 63
KAZAN Yakıtın k myasal enerj s n yanma yoluyla ısı enerj s ne dönüştüren ve bu ısı enerj s n taşıyıcı akışkana aktaran mak nelere 'kazan' d yoruz. Kazanların ver m se yanma sonucu oluşan bu ısı enerj s n n hang oranda taşıyıcı akışkana veya kullanma mahall ne taşınmasına bağlıdır. 1- GAZ YAKITLI 2 - KATI YAKITLI KAZAN 64
YERDEN ISITMA SİSTEMİ: Zem nden ısıtmanın mantığı oldukça bas r. Normalde petekler arasından geçerek ev n z ısıtan sıcak su,zem nden ısıtmada borularla zem n döşemes n n altından geçer ve zem n n z ısıtarak ev n z n ısınmasını sağlar. Her s stemde olduğu g b zem nden ısıtmanında artı ve eks ler de vardır. En büyük avantajları şunlardır ; Petek bulundurmaz ve gerek kullanım gerek estet k üstünlük sağlar. Ayaklar öncel kl ısındığı ç n daha az enerj le daha fazla sıcaklık h ss ver r. Enerj kaybı m n mumdur. Petekl s steme göre yakıt tasarrufu sağlar. Komb kapandığında ev hemen soğumaz. Ev çer s nde ısı farkları oluşmaz. Tüm zem n radyatör g b d r. Uzun ömürlüdürler ve havayı kurutmazlar. Tes sat aynı zamanda ses yalıtımıda yapar. Zem nden Isıtmanın Dezavantajları : Ayaklarda mantara neden olab l r. Isınan havanın yükselmes nden ötürü tozların havada kalma süres uzar (Bu toz kaldırır demek değ ld r kalkan tozun havada kaldığı süre uzar). Bu nedenle astım hastaları ç n öner lmez. İlk yatırım mal yet yüksekt r. İnşaat b kten sonra döşenecekse zem n kaplamalarının sökülmes,kapı eş kler n n düzenlenmes gerek r. Arızası hal nde mal yet ve masrafı çok olur. İlk ısıtma zaman alır. Mahal hemen ısıtamazsınız. Bu nedenle yerden ısıtmada komb h ç kapatılmaz. M n mum sev yede kış boyu açık kalır. Zem n ç n yerden ısıtmaya uygun döşeme seçmel s n z. Zem nden Isıtma Tes satı Nasıl Döşen r? Nelere D kkat Ed lmel d r? Zem ne borular döşen rken kuzey duvar d b ne ve pencere d pler ne daha kısa aralıklarla yan daha sık boru döşenmel d r. Tes sat borularının altına mutlaka ısı yalıtım malzemes ser lmel d r. Bu malzeme aynı zamanda ses yalıtımıda sağlar. Isıtma boruları suyun deb s ve ısı farkından hareket etmemes ç n yalıtım malzemes ne sab tlenmel d r. Komb n z 45 Derecede çalışmaya uygun olmalıdır. Zem nden ısıtmada kazan çıkış sıcaklığı 55 derecey geçmemel d r. 65
DOĞAL GAZ TESİSATI Kolon tes satı; gaz şlet m firmaları yada kurumu yolların altından borularla get rm ş olduğu gazı, da re yada şletme kapılarına get r r. Bu doğalgazın doğalgaz kutusundan, her da ren n yada şletmen n kapısında b rer vana olacak şek lde b nanızın çer s ne boru tes satı yapar. Işte bu tes sata b z kolon tes satı sm n ver yoruz. İç Tes sat; sm nden de anlaşılacağı g b mesken yada şyer n n ç ndek komb, ocağa veya doğalgaz sobasına g den, mesken yada şyer n n ç nde bulunan doğalgaz tes satına ver len s md r. Iç tes sa a da, kolon tes satı yapılan b nanın da re yada şyer kapılarındak vanalardan gazı alıp, da re çer s ndek komb, doğalgaz sobası ve ocağa kadar boru tes satı yapılacaktır. Kazan da res tes satının projes, ç tes sat projelend r lmes nde olduğu g b öncel kle mevcut m marî proje üzer ne gaz hatlarının şlenmes, tes sat hesaplarının yapılması, standart ve detayların göster lmes n çer r. Yetk l Gaz Ş rket İç Tes sat Yönetmel ğ ve Tekn k Şartnames çerçeves nde, doğal gaz ha ı ve kazan yerleş m sağlanır. Örnek ç tes sat projes nde olduğu g b m mar projede kat planları üzer ne yerleşt r len doğal gaz ha ına a t zometr k şema çıkarılır. 66
YANGIN TESİSATI Ülkem zde 2009 Yılında yayınlanan B naların Yangından Korunması Hakkındak Yönetmel k(b.y.k.h.y )TS 9704-10636 ve NFPA standartları esas alınmaktadır. 1- Islak Borulu Spr nkler S stemler Islak borulu spr nkler s stemler nde, otomat k spr nkler b r su kaynağına bağlı bulunan ve ç nde su bulunan boru s stemler ne montajı yapılmıştır. Bu s stemlerde yangın sebeb yle oluşan ısının etk s yle spr nkler açılır ve suyun yanan maddeler n üzer ne boşalması sağlanır. Herhang b r spr nk n yangından oluşan ısının etk s le suyu harekete geç rmes le s stem çalışmaya başlar. Serbest kalan su spr nklerdek yansıtıcıya çarparak dağılır. Yangın mahal ne suyun yağmurlama şekl nde boşalması sağlanır. Spr nkler s stemler kurulumun yapıldığı alanda ortaya çıkacak yangını tamamen söndürmek veya bastırmak amaçlı kullanılır. Farklı t plerdek Spr nkler s stemler kullanıldıkları alanda bulunan yanıcı madden n c ns ne göre yangın üçgen n n (Isı hal ne dönüşmüş enerj, oks jen ve yanıcı madde) arasındak l şk y keserek veya ögelerden b r s n ortadan kaldırarak söndürme şlem n yapar. 67
Aşağıda bel rt len yerler tam veya kısm otomat k spr nkler s stem le korunmak zorundadır. a) Büro ve konut har c ndek bütün yüksek b nalar, b) Yapı yüksekl ğ 30.50 m'den fazla olan büro b naları, c) Yapı yüksekl ğ 51.50 m'y geçen apartmanlar, d) Araç kapas tes 20 'den fazla olan veya b rden fazla bodrum katı kullanan kapalı otoparklarda, e) Yatak sayısı 200'ü geçen otel, pans yon ve m safirhanelerde, f) Toplam kullanım alanı 2000 m2 n n üzer nde olan katlı mağazalar, alışver ş, t caret, eğlence ve toplanma yerler otomat k spr nkler s stem le korunacaktır. 2- Kuru Borulu Spr nkler Söndürme S stemler Kuru borulu s stemlerde boru şebekes su yer ne su kaynağı ve boru şebekes arasındak vanayı kapalı tutucak düzeyde basınçlı hava yada n trojen gazı le doldurulur. Hava basıncı şebeke g r ş ne yerleşt r len b r vana le otomat k olarak kontrol ed l r. Yangından açığa çıkan ısı herhang b r spr nk akt f duruma get rd ğ nde, boru şebekes ndek basınç hızla düşecekt r. Bu basınç azalması kuru boru şebekes g r ş ndek vananın açılmasına neden olacak, böylece borular su le dolacak ve açık bulunan spr nklerden su yangın mahal ne boşalacaktır. Kuru borulu spr nkler s stemler, ıslak borulu s stemler n kullanılmadığı düşük sıcaklıktak mahallerde kullanılab l r. Ancak kuru boru s stem n n g r ş ndek vana kısmı ısıtılan mahallere konulmalıdır. 3-CO2 Söndürme S stem Tüm (A), (B), (C) sınıfı yangın yükler n n yer aldığı ve nsan olmayan alanlarda, elektr k enerj s n n bulunduğu kapalı mekanlarda, den z sektöründe ve yangın yüküne göre seç lecek olan uygun konsantrasyonda kullanılab l r. Korunan hacm n bütününe göre tasarım yap lab ld ğ g b, noktasal lokal söndürme s stem olarak da kullanılab lmekted r. (D) sınıfı yangınlarda kullanılamaz. 4- FM200 Söndürme S stem K myasal formülü HFC 227 le bel rlenen FM-200 gazı, Hepta uoropropane olarak s mlend r l r. FM-200 gazı renks z ve kokusuz b r gazdır. Halon'a benzer olarak 25 bar basınç altında tüplere doldurularak sıvı halde depolanab l r. Uygulanab l r ve kullanılab l r olmasındak en öneml nokta sıvı durumdak gazın, püskürtme nozulları yoluyla serbest bırakılması sonucu buharlaşarak korunacak hac mde yanıcı yüzey üzer nde b r tabaka oluşturarak yanmayı önlemes d r. Halon gazının söndürme özell ğ k myasal olmasına karşın, FM-200 gazının söndürme özell ğ fiz kseld r. 68
Etk nl k : FM-200, b r m hacm ndek hava le meydana get rd ğ %7 l k konsantrasyonla en etk l söndürücüdür. Ayrıca uygun şek lde planlanarak kullanıldığında, su karbond oks t ve kuru toz g b söndürücüler n kullanıldığı s stemler n yangın sonrasında meydana get rd ğ hasar, tem zl k, ş gücü g b sorun yaratmaması, FM-200 gazının sağladığı öneml b r avantajdır. Kullanım Alanları Tüm (A), (B), (C) sınıfı yangınlarda kullanılır, (D) sınıfı yangınlarda kullanılamaz. Kes nt s z güç kaynakları yangın söndürme s stemler nde, Transformatör yangın söndürme s stemler nde, Manyet k medya yangın söndürme s stemler nde, Arş v yangın söndürme s stemler nde, Müze yangın söndürme s stemler nde, HES ve term k santral türb nler nde, Kablo galer ler nde, GSM l nk stasyonları ve kab nler nde, Elektr k dağıtım panolarında, Doğalgaz gaz dağıtım stasyonlarında, Depo yangın söndürme s stemler nde, K mya sektöründe yangın söndürme s stemler nde, Laboratuvarlarda çeker ocaklarda, Kasa da reler nde, ATM s stemler nde, banka para taşıma araçlarında, Jeneratör, kompresör, havalandırma ün teler nde, Tüm elektr k ve elektron k s stemlerde, Asker tes slerde, haberleşme s stemler nde, tanklarda ve zırhlı araçlarda, Gem lerde, kargo, mak na da res, porsun ambarları ve enerj paneller nde kullanılır. 69
4 - Davlumbaz söndürme s stemler Otel, restoran, hastane, asker teşk lat b naları g b mutfaklarında günün her saat çok yoğun çalışma yürütülen yerlerde, yağlı yemek buharlarının davlumbaz ç nde b r k p donması le oluşan yağ tabakalarının olası yangın durumunda söndürülmes çok güç olmaktadır. Otomat k davlumbaz yangın söndürme s stem özel k myasal b leş ml söndürme sıvısıyla bu tür yangınlarda hızlı ve etk n müdehale şansı ver r. Bu s stemde c hazlara g den gaz ve elektr ğ n otomat k olarak kes lmes ve söndürme s stem n n devreye g rmes n sağlar. S stem nden boşalan özel k myasal b leş ml sıvı, yangını kontrol altına alır. Yangın başladığında, bell sıcaklık düzeyler nde er yeb len algılama elemanları d z l çel k tel ha ı, normal koşullar altında gerg n durumdayken algılama elemanlarının er mes yle gevşer ve bağlı bulunduğu boşaltma ün tes n harekete geç r r. Otomat k olarak devreye alınmış s stem, manuel boşaltma s stem kullanılmasıyla da, düşük ph değer ndek sıvının davlumbaz, baca ve mutfak ek pmanları üzer ne boşalmasını sağlar. 70
BACAGAZI ve BACALAR : Doğalgaz yanması sırasında (CO 2 ) karbond oks t ve ( H2O) su buharı oluşur. Yan yaklaşık olarak 1 m³ doğalgaz, 2 m³ oks jenle b rleş r ve sonuçta 1 m³ karbond oks t le 2 m³ su buharı oluşur. Bacanın bel rl b r sıcaklığa kadar soğuması le buhar hal ndek gaz yoğuşmaya (sıvılaşmaya ) başlar. Su buharı oluşumu doğalgazda daha fazladır. Bu nedenle bacalarda yoğuşmaya karşı önlem alınmalıdır. Baca gazları ortam havasından daha sıcak ve hafif olduğundan bacada b r negat f basınç oluşur ve çek ş olur. Baca çek ş baca yüzey n n pürüzsüz ve düzgün olması, baca yüksekl ğ ve sıcaklığının artmasıyla da artar. Bacalar ısı kaybına karşı yalıtılmalıdır. İç çeperler hafif beton veya şamot olan çok çeperl bacalar, çok çeperl paslanmaz çel k bacalar, havalandırmalı bacalar şekl nde doğalgaz kullanımına uygun baca d zaynı gerekl d r. 71