Dostluk ile Düşmanlık Arasında Bıçak Sırtı Bir İlişki: İran ve Suudi Arabistan

Dostluk ile Düşmanlık Arasında Bıçak Sırtı Bir İlişki: İran ve Suudi Arabistan Emir Sadık ASADOLLAHİ RAD* Suud Ailesi nin Arabistan Yarımadası nda krallığını ilan ettiği 1932 den itibaren İran la ilişkileri bölgesel ve mezhepsel rekabete dayalı, inişli çıkışlı bir seyir izlemiştir. Suudi Arabistan İran arasındaki ikili ilişkileri üç döneme ayırmak mümkündür. Suudi Arabistan ile Pehlevi Hanedanlığı arasındaki ilişkiler ne çok yakın ne çok uzak olarak nitelendirilebilecek şekilde sürmüştür. Bu dönemde ilişkiler yer yer kesintiye uğrasa da OPEC in kurulması ve Nasır Hareketi ne karşı ortak duruş, iki ülkenin birbirine yakınlaşmasını sağlamış ve ortak müttefik ABD nin her iki yönetimi desteklemesi ile İran ve Suudi Arabistan birbirini daha iyi tanıma şansı yakalamıştır. Mesafeli bir samimiyet 1979 da İran da yaşanan İslam Devrimi ile beraber iki ülke ilişkileri gözle görülür bir biçimde azalmış ve Suudi Arabistan, İran da iktidara gelen yeni yönetime temkinli yaklaşmıştır. Ancak bu mesafeli samimiyet İran Irak Savaşı nda Suudi Arabistan ın Irak ı hem maddi hem askeri yönden desteklemesiyle kopma noktasına gelmiştir. 1987 de Mekke de gösteri yapan İranlı hacıların polis ateşiyle öldürülmesi gerginliği arttırmıştır. 400 İranlı hacının öldürülmesiyle İran da Suudi Arabistan Büyükelçiliği basılmış ve bir Suudi Diplomat hayatını kaybetmiştir. Bunun üzerine tek taraflı olarak Suudi Arabistan İran la resmi ilişkisini kesmiştir, İran da hac ziyaretlerini boykot ederek vatandaşlarını Suudi topraklarına göndermemiştir. 1 Bu süreç Irak ın Kuveyt i işgaline kadar sürmüş ve Basra Körfezi nde artan İran önemi nedeniyle Suudi Arabistan ilişkileri tekrar düzeltme çabasına girmiştir. İlişkiler 1996 da Hatemi nin İran da cumhurbaşkanlığına seçilmesiyle en iyi noktasına ulaşmış ve ikili ziyaretler artmıştır. 2 11 Eylül sonrası dönemde özellikle Osama bin Ladin in Suudi vatandaşı olması ve El Kaide nin Suudi sermayesiyle var olduğu iddiası nedeniyle ABD nin Suudi Arabistan a şüpheyle bakması hatta Basra Körfezi nde mevcut bulunan askeri gücünü Katar ve Bahreyn gibi alternatif ülkelere yayma politikası Suudi Arabistan ı kendi bölgesinde yalnız hissetmesini sağlamıştır. Bunun yanında Ahmedinecad döneminde İran ın agresif bölgesel politikalar izlemesi, Suudi Yönetimi nde İran a karşı ciddi güven problemi yaratmıştır. * 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Ortadoğu Araştırmaları Merkezi, Araştırmacı, emir_rad@yahoo.com 1 Emmanuel Sivan, Menachem Friedman, Religious Radicalism and Politics in the Middle East, p. 190 2 http://www.ir-psri.com/show.php?page=viewarticle&articleid=62&sp=farsi [60] 21. YÜZYIL Kasım 11 Sayı: 35

Bıçak Sırtı İlişki: İran ve Suudi Arabistan Bıçak Sırtında Bir İlişki Suudi Arabistan ın İran la başlıca dört ana konuda anlaşmazlık yaşadığı söylenebilir: 1) İran ın nükleer güç politikası, 2) Irak ın geleceği, 3) Suriye nin geleceği konusunda farklı yaklaşımlar, 4) Basra Körfezi nde artan İran etkisi. İran ın nükleer güç olma tutkusu, Suudileri endişelendirmektedir. Wikileaks belgelerinde de ortaya çıktığı gibi Suudi Kral Abdullah, birçok kez İran tehdidini ABD ye iletmiş ve İran a saldırının olmasını istemiştir. 2008 de Washington da Suudi Büyükelçi Al Jubeir, Amerikan General Petreaus la olan görüşmesinde Siz Amerikalılar, artık yılanın başını ezin demiştir. 3 Irak ın geleceği konusu; yıllar yılı Irak ı diplomatik ve siyasi gücünün arka bahçesi olarak gören Suudi Arabistan, son yıllarda bölgede İran ın nüfuzunun artmasından rahatsızlık duymuştur. Bu nedenle Irak taki Sunnileri himaye ederek, Şiilerle mücadele için S.Arabistan dan grupları bu ülkeye yollamış ve gerekli para ve teçhizat yardımında bulunmuşlardır. Ancak, ABD nin 2011 sonu itibariyle Irak tan çekilecek olması 4 ve ABD sonrası ülkede doğabilecek iktidar boşluğunu İran eksenli Şii bir hükümetin doldurması tehdidi, S. Arabistan da tedirginlik yaratmıştır. Özellikle şu anki Irak Başbakanı Maliki nin İran la yakın ilişkiler içinde olması da Suudilerin kaygı duymalarına sebebiyet veren bir başka önemli husus olmuştur. 5 Suudi Arabistan, hükümetin mezhepsel ağırlıktan çok Arap Birliği nin ön planda olacak şekilde oluşturulması gayreti içerisinde bulunmuştur. Böylece Bağdat ın, Tahran boyunduruğundan çıkacağını ummaktadır. Suriye konusu; Suudi Arabistan bir zamanlar Arap milliyetçiliğinin kalbinin attığı 3 http://www.guardian.co.uk/world/us-embassy-cables-documents/150519 4 http://www.washingtonpost.com/world/national-security/all-us-troops-to-leaveiraq/2011/10/21/giqauyji3l_story.html 5 http://www.nytimes.com/2011/08/13/world/middleeast/13iraq.html Kasım 11 Sayı: 35 21. YÜZYIL [61]

Emir Sadık Asadollahi Rad topraklar olarak bilinen Suriye nin İran tarafında yer almasından rahatsızlık duymaktadır. Basra Körfezi ülkelerinde yaşanan gelişmeler; öteden beri İran ın Lübnan ve Filistin de Hizbullah ve Hamas ı desteklemesinden hoşnut olmayan Suudi yetkililer, İran ın Arapların iç işlerine fazla karıştıklarını düşünmektedir. Bununla beraber özellikle Bahreyn ve Yemen de yaşanan olaylarda İran ın Şii muhalif gruplara desteği Suudi Arabistan ı rahatsız etmiştir. Bir Suudi yetkili, İran sadece Suudiler için değil, bölgedeki tüm Sunniler için bir tehdit oluşturmaktadır diyerek kaygısını ortaya koymuştur. 6 İran Suudilerle İlişkiyi Düzeltme Yolunda Suriye deki olaylarla zor bir sınavdan geçen İran dış politikası, Ortadoğu da en önemli müttefikini kaybetmekle karşı karşıya gelmiştir. Bu ABD nin İran a yönelik suçlamalarında amacın ABD nin kendi finansal krizi sırasında toplumun aklını ve ilgisini iç meselelerden dış meselelere çekmek olduğu düşünülmektedir. süreçte Basra Körfezi nin bir diğer büyük ülkesi Suudi Arabistan la bir çok konuda gerginlik yaşayan İran, anlaşmazlıkların önüne geçmek için son zamanlarda girişimlerde bulunmuştur. 2009 yılbaşında Suudi Kral Abdullah ın İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad ı Hac ziyareti münasebetiyle ülkesine davet etmesiyle başlayan yakın temaslar, İran ın Katar ın başkenti Doha da yapılan Körfez İşbirliği Konseyi Toplantısı na katılmasıyla devam etmiştir. 7 İran, Suudi Arabistan başta olmak üzere Basra Körfezi ülkeleri ile ilişkilerini geliştirerek ve iyileştirerek ABD karşısında yaşanabilecek pazarlıklarda elinin güçleneceğini düşünmektedir. Tahran bu konuda yapıcı bir tutum izlemiş ve İran Meclisi Milli Güvenlik Komisyonu da İran ın her konuyu müzakere etmeye hazır olduğunu açıklamıştır. 8 İran Dışişleri Bakanı Salehi, Körfez ülkeleri ( Katar, Umman, BAE ) ziyareti ile bu bölgeyle olan buzları eritme konusunda ilerleme kaydetmiş ancak Suudi Arabistan ın mesafeli tutumuyla karşılaşmıştır. 9 Suudi Yönetimi nin Bahreyn olayları sonrası bu ülkeye askeri müdahalede bulunmasından dolayı İran kamuoyunda yer alan sert tepkiler nedeniyle İran dan özür beklediği ifade edilmiştir. İran bu nedenle Katar dan arabulucu olmasını istemiş ama Katar İran ın direkt temasının daha iyi olacağını İranlı yetkililere bildirmiştir. 10 İran Dışişleri Bakanı Salehi nin göreve gelirken birincil önem atfettiği Suudi Arabistan da ilişkilerin düzelmesi konusunda Kuveyt te her iki ülke ve Kuveyt yetkililerinin bir araya geleceği üçlü bir zirve teklif etmiştir. Suudi Dışişleri Bakanı ise sorunlu konuların görüşülmesinin her iki ülkenin menfaatine olacağının önemini vurgulamış 6 http://www.roozonline.com/persian/news/newsitem/archive/2011/october/17/article/-654c48caf9.html 7 http://www.thefreelibrary.com/ahmadinejad+to+attend+gcc+meeting+in+qatar.-a0179845664 8 http://www.qudsonline.ir/nsite/fullstory/news/?id=1096 9 http://www.thefreelibrary.com/iran s+fm+to+continue+tour+of+region.-a0255991680 10 http://www.hossinkhabiri.blogfa.com/post-46.aspx [62] 21. YÜZYIL Kasım 11 Sayı: 35

Bıçak Sırtı İlişki: İran ve Suudi Arabistan ancak görüşmelere neden Kuveyt in karıştırıldığını sorarak bu toplantının daha etkin tekliflerle Riyad da olması gerektiğini söylemiştir. 11 Tahran ın iki ileri bir geri adımlarla iyileştirmeye çalıştığı Suudi politikasını, Riyad temkinli bir biçimde de olsa iyi karşılamıştır. Batı nın rahatsız olacağı ortada olan olası bir Suudi İran ittifakının temellerinin atılabileceği bir sırada kendisine karşı güvensiz bir duruş sergileyen Suudi Arabistan la ortak bir uzlaşma zemini arayan Tahran ın Washington daki Suudi diplomatlara saldırı düzenlemek için çalışmalarda bulunduğu iddiası tüm bu olumlu adımların üzerine gölge gibi düşmüştür. İran ın S. Arabistan a yaptığı görüşme çağrıları ve Riyad Yönetimi ile diyalog arayışları, bu görüşmelerden rahatsız olan Washington u da huzursuz etmiş ve böyle bir gelişmenin ABD çıkarlarının aleyhine olacağına dikkat çekilmiştir. 12 Zamansız Bir İddia Ekim 2011 ortasında İran, Washington daki Suudi Arabistan Büyükelçisi Adel Al- Jubeir e yönelik planlanan suikast ve İsrail Büyükelçiliği nin bombalanması için Mansur Arbabsiar ve Kulam Şakouri adlı iki kişiyi görevlendirme suçlamasıyla karşı karşıya kalmıştır. Bu olay ilk defa İran Devleti nin direkt olarak bir terör faaliyetini Amerikan topraklarında uygulama iddiasını da beraberinde getirmiştir. New York ta bir mahkemenin iddianameyi kamuoyuna sunmasıyla ortaya çıkan bu suikast planı iddiaya, uygulanmaya konulamadan Amerikan güvenlik güçlerince çökertilmiştir. Bu plana göre, Mayıs 2011 de Meksikalı Los Zetas adlı uyuşturucu karteline üye kılığındaki Amerikan ajanıyla temasa geçen İranlı şahıslar, Suudi Büyükelçi ye yapılacak olan suikast girişimi hakkında bir miktar para ve görüş alışverişinde bulunmuşlardır. 13 Bu görüşmelerde saldırı planları üzerinde durulurken İranlı şahıslar ayrıca, İran Hükümeti nin adamları tarafından bu yardıma karşılık 1.5 milyon Dolar verileceğini ve uyuşturucu karteline tonlarca afyon sağlayacaklarını söylemişlerdir. Chevrolet adı verilen bu planın uygulama aşamasında FBI ajanları narkotik görevi yaparlarken tesadüfen suikast girişimini öğrenmişler ve Arbabsiar ı NewYork JFK Havaalanı nda yakalamışlardır, Şakouri ise kaçmayı başarmıştır. 14 Yıllardan beri ABD de yaşayan ve ikinci el oto alım satımı ile uğraşan Arbabsiar, acaba FBI Başkanı Robert Mueller in de belki bir itiraf olarak adlandırılabilecek benzetmesiyle ancak Hollywood filmlerinde görülebilecek bir senaryonun parçası olabilir miydi? 15 Yoksa bu cidden ABD yetkilerinin ortaya çıkardığı ve İran ın suçlu olduğu gerçek bir saldırı planı mıydı? Tüm bu suçlama haberleri çıkar çıkmaz İran, Dışişleri Bakanlığı kanalıyla sert tepki göstermiştir. 16 Ayrıca İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad ın basın danışmanı Javanfekr 11 http://sharghnewspaper.ir/news/90/04/16/4771.html 12 http://www.stratfor.com/memberships/203284/geopolitical_diary/20111013-saudi-arabias-limited-options-against-iran 13 http://wtpotus.wordpress.com/2011/10/11/iranian-plot-to-bomb-embassies-and-assassinate-ambassadors/ 14 http://www.dha.com.tr/haberdetay.asp?newsid=220439 15 http://www.hurriyetdailynews.com/n.php?n=us-busts-iran-plot-to-murder-saudi-ambassador-2011-10-12 16 http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2011/10/111012_iran_us_update_larijani.shtml Kasım 11 Sayı: 35 21. YÜZYIL [63]

Emir Sadık Asadollahi Rad CNN deki röportajında İran Devleti nden hiç kimsenin bahsi geçen İranlı sanıkların adını bile duyduğunu sanmadığını söylemiş ve tarihte ABD nin ve tabii CIA nin bu tip senaryolardan çok fazla ürettiğini ve bunun amacının ABD nin kendi finansal krizi sırasında toplumun aklını ve ilgisini iç meselelerden dış meselelere çekmek olduğunu belirtmiştir. 17 İran Dini Lideri Hameney ise açıklamasında bunu bir komplo olarak niteleyerek, yıllardır tekrarlanan bir Amerikan oyunu ile karşı karşıya kaldıklarını ve kibirli ABD Hükümeti nin kendi siyasetinde batacağını dile getirmiştir. 18 ABD ise başta Başkanı Obama olmak üzere, bu olaylardan sonra İran a yaptırımların ağırlaşarak artacağını açıklamıştır. 19 Dışişleri Bakanı Clinton da iddiayı Amerika topraklarında planlanan bir terör olayı olarak adlandırmıştır. 20 Hatta İran la kolay kolay temas kurmayan Washington, saldırı konusunda direkt olarak Tahran la irtibata geçmiş ve gerekli cevabın verilmesini istemiştir. 21 ABD yetkili makamları İran ı suçla- Suudi Arabistan ve İran, Irak ve Suriye nin geleceği mış, bu saldırının planlayıcıları olarak İran Devrim konusunda anlaşmazlık Muhafızları na bağlı Kudüs Gücü nü göstermiş ve bu yaşamaktadır. örgütü sadece Suudi Büyükelçi ye suikast konusunda değil, Suriye deki halk ayaklanmalarının sert bir şekilde bastırılmasının da en büyük sanığı ilan etmiştir. 22 Kudüs Gücü: Devletin Resmi Terör ve Diplomatik Örgütü mü? ABD, saldırı planının yaratıcısı olarak Dini Lider Ali Hameney i ve ona bağlı özel askeri yapının başındaki Kasım Süleymani yi göstermiştir. 23 Bu yapı, dini lidere direkt bağlı bulunan ve sadece ona karşı sorumluklar taşıyan Kudüs Gücü dür. Kudüs Gücü, İran İslam Cumhuriyeti Devrim Muhafızları na bağlı, İran dışındaki operasyonlardan sorumlu olan 15000 kişilik bir birimdir. Bu birimin kuruluşu 80 li yıllardaki İran-Irak Savaşı nda sınır cephesinde kurulan seçkin bir birliğe dayanmaktadır. Devrim Muhafızları nın dış operasyon kolunu oluşturan bu gücün asıl görevi dünyadaki tüm İslam direniş örgütlerine gerekli maddi, teçhizat, lojistik desteği vermektir. 24 Saddam Hüseyin e karşı Kürt oluşumunu o bölgede himaye etmiş, Afganistan da Taliban güçlerine karşı Ahmet Şah Mesut u desteklemiş ve ayrıca Yugoslavya nın iç savaşı sırasında Boşnaklara yardım götürmüştür. 25 1992 de Beyrut taki İsrail Büyükelçiliği nin bombalanması ve 1994 te Buenos Aires te Yahudi Kültür Merkezi ne saldırı olaylarının gerçekleştiricisi olarak gösterilmiştir. Batılı devletler bu güçle özellik- 17 http://edition.cnn.com/2011/10/11/justice/iran-saudi-plot/index.html 18 http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2011/10/111011_l33_china_russia_cautious_usa_terror_plot_iran_allegation.shtml 19 http://www.alarabiya.net/articles/2011/10/14/171715.html 20 http://www.voanews.com/english/news/us-foils-alleged-plot-to-assassinate-saudi-ambassador 131539898.html 21 http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2011/10/111013_u01_usa_iran_terror.shtml 22 http://www.bbc.co.uk/persian/world/2011/04/110429_u03_us_sanctions_syria_irgc.shtml 23 http://www.latimes.com/news/politics/la-pn-assassination-plot-20111012,0,5547691.story 24 http://www.tumblr.com/tagged/iranian+revolutionary+guards+corps 25 http://articles.latimes.com/2007/feb/15/world/fg-quds15 [64] 21. YÜZYIL Kasım 11 Sayı: 35

Bıçak Sırtı İlişki: İran ve Suudi Arabistan le ABD nin Irak işgali sonrası tanışmıştır. 26 Washington Post, örgütü ve liderini İran dış politikasının en önemli belirleyici unsuru olarak göstermiştir. 27 Devrim Muhafızları nın bu elit birimi, son yıllarda Irak ta etkin bir şekilde faaliyetlerini sürdürmüştür. Hatta İran ın Bağdat Büyükelçisi Hasan Danaifar in, Kudüs Gücü nün önemli isimlerinden biri olduğu İran tarafından saklanmayan bir gerçektir. 28 2007 yılında İran ın Irak taki tüm operasyonlarını Kudüs Gücü ne devretmesi ile beraber dönemin en yetkili Amerikalı Generali Petreus, bu örgütün artan gücüne dikkat çekmiştir. Kerbela da öldürülen 5 ABD li askerin sorumlusu olarak bu örgüt gösterilmiştir. 29 Geçtiğimiz Haziran ayında 15 ABD askerinin öldürülmesiyle sonuçlanan çatışmada ele geçirilen Şii milislerin gene bu örgütün Irak ta bulunan kamplarındaki eğitimden geçtiği iddia edilmiştir. Afganistan da uzun yıllar Taliban a karşı mücadele veren Kudüs Gücü, ABD nin Afganistan ı işgalinden sonra yere düşen Taliban ı ayağa kaldırmış ve Taliban üyelerine silah, finansman, lojistik ve eğitim desteği sağlamıştır. 30 Sadece İran çevresinde değil, Afrika da bile etkin bir güce sahip olan Kudüs Gücü nün dünyanın çeşitli ülkelerinde temsilcilikleri bulunmaktadır. Son zamanlarda 26 http://www.asriran.com/fa/news/11833/%d8%ad%d9%8a%d8%b1%d8%aa- %D8%B3%D9%8A%D8%A7-%D8%A7%D8%B2-%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA- %D9%86%D9%8A%D8%B1%D9%88%D9%8A-%D9%82%D8%AF%D8%B3 27 http://www.fardanews.com/fa/pages/?cid=53820 28 http://www.iranfocus.com/en/index.php?option=com_content&view=article&id=21162:exclusive-irans-newambassador-to-iraq&catid=29:exclusive-reports&itemid=42 29 http://www.dailystar.com.lb/news/middle-east/apr/27/irans-quds-force-helped-kill-5-us-troops-in- Iraq.ashx#axzz1axUi90zR 30 http://www.aftabnews.ir/vdccosqs.2bqmp8laa2.html Kasım 11 Sayı: 35 21. YÜZYIL [65]

Emir Sadık Asadollahi Rad ise Suriye de yaşanan olaylarda Esad Yönetimi ne destek veren İran ın bu ülkedeki isyanları bastırmasında gerekli teknik ve maddi yardımı Kudüs Gücü kanalı ile Suriye ye ulaştırdığı ortaya çıkmıştır. Bu nedenle de Kudüs Gücü, Avrupa Birliği tarafından yaptırım uygulanacak örgütler listesine alınmıştır. 31 Amerikan topraklarında yaşanan bu olaydan sonra ABD Hükümeti de yaptırımlar uygulamaya başlamış 32 ve bu örgütle bağlantısı olduğuna inandığı İran Havayolu şirketi Mahan Air e uçuş kısıtlamaları getirmiştir. ABD nin iddiasına göre bu şirket, Kudüs Gücü ile birlikte hareket etmekte ve İran Devleti, Irak ile Suriye ye gerekli ekipmanı ve silahı bu kanal yoluyla sokmaktadır. Kudüs Gücü personeli ve Lübnan Hizbullah ı üyeleri bu yolcu şirketi ile taşınmaktadır. 33 Washington un Irak tan Kasım Süleymani Terörist mi Yoksa Diplomat mı? çekilirken bölgede en son isteyeceği şey bir Suudi Batılılar için gizemli bir hayalet ve pusuda bekleyen İran yakınlaşmasıdır. gölge sıfatlarıyla bilinmekte olan İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ülkesinde ve Şii dünyasında sevenleri arasında Hacı Kasım olarak adlandırılmaktadır. 1957 de İran ın Baft şehrinde doğmuştur. 34 İran-Irak Savaşı nda gösterdiği başarıları ve yeteneklerinden dolayı 41.Sarallah Tümeni Komutanlığı na getirilmiştir. Savaş sonrası değişik iç ve dış görevlerde bulunduktan sonra 1998 de Kudüs Gücü komutanı olarak atanmıştır. 35 Dini lider Ali Hamaney tarafından savaşın ön cephelerinde gösterdiği cesaret nedeniyle devrimin yaşayan şehidi unvanı verilmiş 36 ve 2011 yılında korgenerallik rütbesine terfi ettirilmiştir. 37 İran daki güç merkezlerine olan yakınlığı ve İran ın bölge siyasetinde artan öneminde rol oynayan Süleymani, İran ın Irak taki ABD çıkarlarına karşı verdiği mücadeledeki en önemli yöneticisi konumunda bulunmaktadır. Bu konumu Iraklı yetkililerce de dile getirilmiş ve Tahran ın Irak taki bir numaralı adamı olarak görülmüştür. 38 Hatta Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani nin bile şahsen görüşüp fikir alışverişinde bulunduğu iddia edilmiştir. 39 Irak eski hükümet yetkililerinden biri, O nun gücünü doğrudan Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney den aldığını ve hatta Ahmedinejad ı bile by-pass edebildiğini söylemiştir ve şunu eklemiştir: Beğensek de beğenmesek de İran ın Irak taki siyasi işlerinin sorumlusu O dur. 40 Bir Şii milletvekili ise Şam da Irak Hükümeti nin oluşturulduğu Suriye, İran ve Türkiye yetkililerinin de katıldığı bir toplantıda Süleymani nin herkesin fikirlerini değiştirmeye ikna edip, ikinci bir dönem için Maliki nin başbakanlığını desteklemelerini sağladığını anlatmıştır. 41 31 http://www.voanews.com/persian/news/syria-2011-08-24-128355963.html 32 http://www.foxnews.com/story/0,2933,322628,00.html 33 http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2011/10/111012_l30_mahan_air_sanctions.shtml 34 http://www.mardomak.es/figures/person/64716 35 http://www.aei.org/outlook/101034 36 http://www.aei.org/outlook/101045 37 http://hamshahrionline.ir/news-126698.aspx 38 http://www.radiofarda.com/content/f4_qasem_soleimani_main_iran_figure_iraq/24282285.html 39 http://pishkesvat.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=603:1390-05-09-13-33-46&catid=1:report 40 http://www.dadna.ir/fa/news/27925 41 http://www.guardian.co.uk/world/2011/jul/28/qassem-suleimani-iran-iraq-influence [66] 21. YÜZYIL Kasım 11 Sayı: 35

Bıçak Sırtı İlişki: İran ve Suudi Arabistan Iraklı eski bir bakan da Irak taki en güçlü kişinin Süleymani olduğunu söyleyerek, O demeden hiç bir şey olmaz demiştir. Bunun en önemli işareti olarak da bu kişinin tüm Şii unsurları birbirine bağlayarak ve aradaki anlaşmazlıklarda arabulucu rolü oynayarak neredeyse tek çatı altında toplamasını ve seçimlerde Şiilerin başarılı bir sonuç elde etmesini göstermiştir. 42 Washington, Süleymani yi Irak ın içişlerine karışmakla ve Irak ta istikrarsızlık yaratmakla suçlamış; Beyaz Saray bu kişiyi terörist olarak adlandırmakla kalmamış ve yaptırımlar uygulamıştır. Son sekiz yılda ABD ordusu ile dolaylı bir savaş veren Kudüs Gücü nün etki alanını günümüzün CIA Başkanı Petreaus, Süleymani yi yine dolaylı bir şekilde tanımlarken şunu söylemiştir: Ülkede geleneksel diplomasi ve bakanlarla görüşerek iş yapacağınızı düşünüyorsanız yanılırsınız. Irak Başbakanı Maliki ve diğer Şii gruplar bile Tahran a gittiklerinde Süleymani ile görüşmüşlerdir. Bu ziyaretler her zaman destek niteliğinde olmamakta bazen İran ın Şii milislere olan yardımının Irak ın iç işlerine fazla karıştığı endişesini taşıyan mesajlar da içermektedir. 43 Bu nedenle ABD resmi kanallarla Süleymani nin kim olduğu hakkında bilgi istemiş ancak İran bu isteğe cevap vermemiştir. 44 Kudüs Gücü Bu Kadar Amatör mü? ABD tarafından Irak taki direnişçilere silah ve lojistik sağlamak, Lübnan daki Hizbullah ın eğitimine destek vermek, son dönemde de Suriye deki ayaklanmaların bastırılmasında rol oynamak gibi birçok suçlamayla karşı karşıya kalmış bir grup 45 ve bu grubun başında bulunarak Irak ta savaşın seyrini değiştirdiği, Suriye de Esad Yönetimi nin devrilmesini zorlaştırdığı iddia edilen bir kişi 46 (ki ABD tarafından Suriye deki faaliyetleri dolayısıyla yaptırımlar listesine alınmıştır.) 47 ; Amerikan topraklarında bir saldırının planlayıcısı ve uygulayıcısı olacaksa bunun hazırlığı için yeterli çalışmayı yapmamış mıdır? Yoksa Irak işgali öncesi ABD tarafından dile getirilen Saddam ın elinde kimyasal silahlar var iddiası gibi; ABD, İran Devleti nin kendi iç siyasi yapısında legal olarak oluşturulmuş bu gücü buna benzer iddiayla bir tehdit unsuru mu görmektedir? 48 Washington, düşman yarat ve sonra onu yok et mantığıyla, yakın bir gelecekte yeni bir saldırı için kendine zemin mi hazırlamaktadır? Obama Yönetimi nin, İran Devleti nin resmi bir kuruluşu olan İran Devrim Muhafızları na bağlı Kudüs Gücü nü ve komutanı Kasım Süleymani yi, El Kaide ve lideri Osama Bin Ladin benzeri bir örgütle benzerlikler kurarak hedef tahtasına oturtması yanlış şekillenen bir dış politikanın temellerinin atılmasından başka bir işe yaramayacaktır. 42 http://rahbordnews.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=3713:1389-09-15-04-14-24&catid=13:2&itemid=3 43 http://www.nytimes.com/2008/05/01/world/africa/01iht-iraq.4.12495370.html 44 http://www.tabnak.ir/pages/?cid=9852 45 http://www.thetruthseeker.co.uk/oldsite/print.asp?id=8551 46 http://www.guardian.co.uk/world/us-embassy-cables-documents/241053 47 http://balatarin.com/permlink/2011/5/19/2519355 48 http://naghdnews.ir/news-analytics/news-analytics/4336-news.html Kasım 11 Sayı: 35 21. YÜZYIL [67]

Emir Sadık Asadollahi Rad İran ın Irak taki politikasını belirleyen güç olan, Basra Körfezi nde yaşanan Afganistan daki direnişte pay sahibi ve Suriye deki halk bilek güreşinde ABD nin hareketinin bastırılmasına yardımda bulunan Kudüs elini güçlendiren unsur Gücü nün, bu kadar amatörce hazırlanmış bir planın İran ın yalnızlaşmasıdır. uygulayıcısı olma ihtimali oldukça zayıftır. İran ve çevresinde siyasi ve askeri caydırıcı bir kuvvet olarak öne çıkan bir grubun, Riyad la ilişkileri normalleştirme yollarını arayan Tahran ı bu hamlesiye zor durumda bırakacağı ortadır. Böyle amatörce kurgulanmış bir planın İran daki üst düzey yetkililerden habersiz olarak hem de Amerikan topraklarında gerçekleştirme imkanı bulunmamaktadır. Suudi makamlarına bölgesel bir çok konuda anlaşma eli uzatarak uzlaşma zemini arayan ve ABD sonrası bölgede gücünü sorunsuz olarak devam ettirmek isteyen İran, bu zamansız terör planlamasının zaten çekingen ve temkinli bir tavır sergileyen Riyad ı kendinden uzaklaştırmaktan başka işe yaramayacağının farkındadır. Bu uzaklaşma, son zamanlarda artan Suudi Arabistan İran görüşmelerinden rahatsız olan Washington un lehine olacaktır. Washington un Irak tan çekilirken bölgede en son isteyeceği şey bir Suudi İran yakınlaşmasıdır. Özellikle Basra Körfezi nde yaşanan bilek güreşinde ABD nin elini güçlendiren unsur olan İran ın yalnızlaştırılması oldukça önemlidir. İran ın başta Suudi Arabistan olmak üzere Körfez deki ülkelerle olan diyalog arayışının kesintiye uğraması ABD için stratejik bir önem taşımaktadır. Sonuç Bu kadar sicili kabarık profesyonel bir birim, nasıl olur da bu kadar dağınık ve acemice hazırlanmış bir saldırı planıyla yola çıkarak başarısızlığa uğramıştır? Tüm operasyonlarını kendi eğittiği Şii milislerce uygulayan bir örgüt neden çek dolandırıcılığından sabıkalı bir otomobil satıcısını ve Meksikalı bir uyuşturucu tüccarını taşeron olarak kullanma gereği duymuştur? Birçok ülke konuya temkinli yaklaşırken ABD neden olayı basına sızdırarak ve büyüterek İran ı hedef göstermektedir? Daha bir bomba bile atılmadan hatta kan bile dökülmeden bir İran-Suudi Arabistan-ABD gerilimi sağlamak en çok kime yaramaktadır? Amaç, Wall Street te başlayan ve büyük bir dalgaya dönüşen finansal isyanın önüne geçmek hatta toplumun dikkatini iç meselelerden dışa çekerek, gelecek yıl yapılacak ABD Başkanlık seçimleri öncesinde azalmakta olan Obama nın popülaritesini tekrar canlandırmak mıdır? Acaba Basra Körfezi ülkeleri, (özellikle Suudi Arabistan ve diğer ABD müttefikleri Bahreyn, BAE gibi) kendi iç karışıklıklarından sorumlu tuttukları İran dan öç mü almak istemektedirler? 21. YÜZ YIL [68] 21. YÜZYIL Kasım 11 Sayı: 35