Türkiye nin Enerji Politikasında Tanap ve Türk Akımı Sayfa 1 Türkiye nin Enerji Politikasında Tanap ve Türk Akımı Türkan BUDAK Mevcut enerji kaynakları ülkelerin artan enerji ihtiyaçlarının karşılama noktasında yetersiz kalmaktadır. Bu durum ise enerji bakımından yetersiz olan ülkelerin ithalatını artırmaktadır. Konjonktür gereği ülkeler için ithal edilen enerjinin sürdürülebilir olması hayati önem taşımaktadır. Hidrokarbon kaynaklarının transferinin artışı ise beraberinde enerji güvenliği kavramını getirmektedir. Çünkü enerji güvenliği, enerji teminin devamlılığı ve verimliliğini de beraberinde getirmektedir. Nitekim bu durum, kaynak ülkeler ve tüketici pazarlar arasında transfer olabilme potansiyeline sahip olan ülkeleri önemli bir konuma taşımaktadır. Türkiye, Orta Asya ve Kafkasya da bulunan enerji kaynaklarının Avrupa ülkelerine sevk edilmesinde transit ülke olmasından dolayı stratejik değere sahiptir. Aynı zamanda Türkiye, dünya enerji piyasasında önemli enerji pazarlarından biridir. Ancak tükettiği enerjinin yarısından fazlasını ithal etmektedir. Türkiye, bilhassa doğalgaz ve petrol konusunda dışa bağımlı hale gelmiştir. Doğalgaz talebi Çin in ardından en fazla artış gösteren ülke olan Türkiye, doğalgaz tüketiminin yaklaşık %99 kadarını ithal etmektedir. Bahsedilen sebeplerden dolayı Türkiye nin enerji politikasında doğalgaz projeleri önemli yer edinmektedir. Enerji nakil güzergâhları için stratejik bir geçiş ülkesi olan Türkiye, enerji merkezi olmaya aday bir ülkedir. Bu nedenle Türkiye için geniş kapsamlı enerji transfer projelerinin geliştirilmesi büyük önem arz etmektedir. Türkiye, bilhassa doğalgaz konusunda kaynak çeşitliliğinin sağlanması için birçok projeye dâhil olmuştur. Türkiye, İran-Türkiye ve Mavi Akım Doğalgaz Boru Hatları gibi mevcut hatların yanında geliştirilen yeni projelere de dâhil olmaktadır. Şahdeniz bölgesinde yer alan kaynakların Avrupa ya aktarılması amacıyla Türkiye ve Azerbaycan arasında TANAP projesi imzalanmıştır. Son olarak, Rusya-Türkiye arasında Türk Akımı olarak adlandırılan proje ön plana çıkmıştır. Bu çalışmada henüz proje aşamasında olan TANAP ve Türk Akımı projeleri ve bu projelerin Türkiye nin enerji politikasındaki muhtemel etkileri üzerine incelemeler yapılacaktır. Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi (BİLGESAM) Mecidiyeköy Yolu Caddesi, No:10, 34387 Şişli -İSTANBUL www.bilgestrateji.com bilgesam@bilgesam.org Tel: 0212 217 65 91 - Fax: 0 212 217 65 93 BİLGESAM Tüm hakları saklıdır. İzinsiz yayımlanamaz. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir.
Türkiye nin Enerji Politikasında Tanap ve Türk Akımı Sayfa 2 Harita-1: TANAP Doğalgaz Boru Hattı Projesi Kaynak: www.tanap.com Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) Doğalgaz Türkiye de en fazla kullanılan enerji kaynaklarındandır. Türkiye nin toplam enerji tüketiminin %35 lik kısmını doğalgaz oluşturmaktadır. Ülkenin enerji tüketiminin %29 u kömür ve %27 si ise petrolden oluşmaktadır. 1 Türkiye tüketmekte olduğu doğalgazın neredeyse tamamını ithal etmekte olduğu için, arzın sürdürülebilir olması ve fiyatların temini adına yeni projelere ihtiyaç duymaktadır. Bu bağlamda TANAP projesi ülke için önem arz etmektedir. TANAP projesinin amacı; Azerbaycan ın Hazar Denizi ndeki Şahdeniz 2 Gaz Sahası ve Hazar Denizi nin güneyindeki diğer sahalarda üretilen doğalgazın önce Türkiye ye oradan da Avrupa ya taşınmasıdır. TANAP projesi Güney Gaz Koridoru olarak adlandırılan 4 aşamalı entegre bir projenin ana gövdesini oluşturmaktadır. Şahdeniz 2 yatağından çıkarılacak doğalgaz önce Gürcistan a, ardından Tiflis üzerinden Türkiye ye ulaştırılacak. Ardahan dan Türkiye ye girip yirmi ili geçerek, son olarak Yunanistan üzerinden İtalya ya gidecek olan TAP hattı ile Avrupa ya ulaşacaktır. Bu 4 aşamalı doğalgaz boru hattı projesi yaklaşık 4000 km olacaktır. Türkiye sınırları içinde olacak olan TANAP projesinin hükümetler arası anlaşması Azerbaycan ve Türkiye arasında 26 Haziran 2012 tarihinde İstanbul da imzalanmıştır. 2 Türkiye nin Gürcistan sınırından başlayacak olan hattın ülke içinde; Ardahan, Kars, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Gümüşhane, Giresun, Sivas, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ ve Kırklareli illerini dolaşması hedeflenmiştir. Kurulacak doğalgaz boru hattı- 1 Türkiye nin Enerji Profili ve Stratejisi Dışişleri Bakanlığı, http://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-enerjistratejisi.tr.mfa, (Erişim Tarihi; 08.02.2017). 2 Uluslararası Boru Hatları ve Projeleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, http://www.enerji.gov.tr/tr-tr/sayfalar/uluslararasi-boru-hatlari-ve-boru-hatti-projeleri, (Erişim Tarihi; 08.02.2017).
Türkiye nin Enerji Politikasında Tanap ve Türk Akımı Sayfa 3 Grafik-1: Türkiye nin Ülkelere Göre Doğalgaz İthalat Kontratları Kaynak: www.botas.gov.tr nın Türkiye sınırları içindeki uzunluğu yaklaşık 1900 km olarak tasarlanmıştır. Boru hattı üzerinden ilk etapta 16 milyar metreküp değerinde geçiş olacağı öngörülmekte olup, gazın 6 milyar metreküpü Türkiye de kalacaktır. Hattın taşıma kapasitesi aşamalı olarak artırılacak ve 2023 yılında 23 milyar, 2026 yılında ise 31 milyar metreküpe çıkarılması hedeflenmektedir. 3 Azerbaycan ile birlikte yürütülen projede Türkiye yi Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ) temsil etmektedir. Türkiye projede Azerbaycan ın ardından ikinci büyük ortak olarak yer almaktadır. 2013 Aralık ayında BOTAŞ- TPAO konsorsiyumunun proje başlangıcında %20 olan payı %30 a çıkarılmıştır. Böylece TA- NAP üzerindeki dağılım BP %12, SOCAR %58 ve BOTAŞ %30 olmuştur. 4 3 Emel İlter-Hülya Kınık, Türkiye nin Enerji Denklemi: Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı ve Türk Akımı, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, http:// anadiliegitimi.com/download/article-file/261292, (Erişim Tarihi; 27.01.2017). 4 BOTAŞ, SOCAR ve BP TANAP İçin İmza Attı, CNN TANAP, Türkiye nin enerji politikası bakımından birçok noktada önem arz etmektedir. Proje öncelikle Türkiye nin doğalgaz tedarikinde Rusya ve İran tekelinden kurtulmasını sağlayabilecek potansiyele sahiptir. Bu durum ise Türkiye nin son dönemde enerji stratejisinde önemli bir hedefi olan enerji çeşitliliğini artırma stratejisine hizmet edecektir. TANAP, Azerbaycan ve Türkiye nin finansal ve teknolojik imkânları kullanılarak yapılacağı için iki ülke arasındaki işbirliğini de artıracaktır. Bunun yanı sıra Türkiye nin ithal etmekte olduğu en ucuz gazın Azeri doğalgazı olduğu da göz önüne alınırsa TANAP, Türkiye nin tedarikçi ülkeler ile pazarlık gücünü artırabilecektir. Enerji uzmanları ise bu durumun Türk ekonomisine ortalama 3 milyar dolar tasarruf sağlayacağını dile getirmektedir. Aynı zamanda boru hatlarının yapımı esnasında istihdam edilecek kişi ve kullanılacak Türk, http://www.cnnturk.com/haber/ekonomi/turkiye/ botas-socar-ve-bp-tanap-icin-imza-atti, (Erişim Tarihi; 27.01.2017).
Türkiye nin Enerji Politikasında Tanap ve Türk Akımı Sayfa 4 olan yerli malzemelerin katkısıyla projenin, Türkiye ekonomisine getirisinin yaklaşık 50 milyar doları bulması beklenmektedir. Öte yandan Türkiye nin doğalgaz ithalat kontratlarının birçoğunun 2021-2026 tarihleri arasında son bulacağı bilinmektedir. Bu bağlamda TA- NAP ile birlikte Azerbaycan dan alınacak olan ilave ucuz gaz bu süre zarfında Türkiye nin yapacağı yeni anlaşmalarda elini güçlendirecektir. Türkiye nin doğalgaz ithalat kontratlarının birçoğunun 2021-2026 tarihleri arasında son bulacağı bilinmektedir. Bu bağlamda TANAP ile birlikte Azerbaycan dan alınacak olan ilave ucuz gaz bu süre zarfında Türkiye nin yapacağı yeni anlaşmalarda elini güçlendirecektir. Bilindiği üzere Türkiye nin enerji politikasındaki en belirgin hedeflerinden biri ülkeyi enerji merkezine dönüştürebilmektir. Türkiye zaten konumu gereği avantajlıdır ve var olan boru hatları bu amaca hizmet etmektedir. Lakin TANAP ile Azerbaycan gazının Avrupa ya taşınması yeni bir ufuk açacaktır. Böylelikle Türkiye, sadece Azeri gazını değil aynı zamanda Türkmenistan, Kazakistan, İran, Irak gibi ülkelerin ve Doğu Akdeniz deki enerji yataklarında bulunan gazı da Avrupa ya taşıyabilecektir. Bu bağlamda Güney Gaz Koridoru Projesi vasıtasıyla Türkiye uzun vadede doğalgaz ticareti yapma noktasında stratejik bir konuma sahip olma fırsatını yakalayacaktır. Bu durum AB ülkelerinin enerji arz güvenliğine önemli bir katkı sunması dolayısıyla Türkiye yi AB için kıymetli bir konuma taşıması beklenmektedir. Diğer yandan Türkiye uluslararası standartlara göre tasarlanan TANAP ın bir parçası olduğu için bu anlamda ciddi bir tecrübeyi ve bilgiyi de elde edebilecektir. Son gelişmeler projenin geleceği ile ilgili olumlu sinyaller vermektedir. Şubat 2017 de Türkiye Enerji Bakanı Berat Albayrak ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Azerbaycan da bir araya geldi. Bu ziyaret sırasında TANAP hakkında güncel bilgiler paylaşıldı. Projenin yaklaşık %65 lik kısmının tamamlandığı ifade edilirken, 2018 yılının ikinci yarısı itibariyle boru hattının gaz ile doldurulmaya hazır hale geleceğinin altı çizilmiştir. 5 Ayrıca İlham Aliyev, Türkiye-Azerbaycan arasındaki TANAP işbirliğinin Güney Gaz Koridoru için dönüm noktası niteliği taşıdığına değinmiştir. Güncel gelişmeler de göstermektedir ki TANAP taraf her iki ülke tarafından da önemsenmekte ve çalışmalar ivedilikle devam ettirilmektedir Bu bağlam, TANAP uluslararası enerji piyasası açısından enerji nakil güzergâhlarının güvenliği, enerji temininin devamlılığı ve enerji kaynaklarının çeşitliliği noktasında önemi haiz bir projedir. TANAP tan en fazla faydayı sağlayacak aktörlerden biri ise doğalgaz kaynaklarını çeşitlendirmek isteyen Avrupa olacaktır. Nitekim TANAP ın hayata geçmesi küresel ve bölgesel birçok fayda sağlayacaktır. Ancak şüphesiz ki proje, Türkiye nin enerji alanında transit ülke olma rolünü sağlamlaştıracak ve enerji piyasasında elini güçlendirecektir. Türk Akımı Projesi 2013 yılında yaşanan Ukrayna Krizi sırasında Rusya nın, ABD ve AB ye karşı enerji kozu- 5 TANAP 2018 de Gazla Dolacak, Takvim, http://www. takvim.com.tr/ekonomi/2017/02/24/tanap-2018de-gazladolacak-1487900308, (Erişim Tarihi; 23.03.2017)
Türkiye nin Enerji Politikasında Tanap ve Türk Akımı Sayfa 5 nu kullanması taraflar arasında enerji alanında sorunlar sürebileceği sinyalini vermiştir. Bu bağlamda Rus gazını Karadeniz üzerinden Avrupa ya taşıyacak olan Güney Akım Projesi iptal edilmiştir. Yaşanan bu gelişmeler Rus gazının Ukrayna ya alternatif bir yol Avrupa ya taşınması ihtimalini ortaya çıkarmıştır. Nitekim Türk Akımı projesi bu nedenle gündeme gelmiştir. Türk Akımı doğalgaz hattının Rus gazını Karadeniz in altından geçerek Türkiye ye buradan da Yunanistan topraklarından Avrupa ya ulaştırılmasını öngörmektedir. Harita-2: Türk Akımı Projesi Kaynak: www.businessht.com.tr Türk Akımı nın ilk detayları 1 Aralık 2014 tarihinde Rusya Devlet Başkanı Viladimir Putin in Türkiye ziyareti esnasında ortaya çıkmıştır. Her biri yaklaşık 15 milyar metreküp kapasiteli 4 hattan oluşacak olan projenin 910 km kısmının Karadeniz in altından geçmesi planlanmaktadır. Türkiye sınırlarındaki hattın uzunluğunun ise 260 km olması öngörülmektedir. 6 Boru hattının tahmini taşıma kapasitesinin 63 milyar metreküp olması beklenmektedir. Türkiye nin ise 6 Faik Sönmez, Türk Akımı Projesi Nedir?, Enerji Enstitüsü, http://enerjienstitusu.com/2016/10/11/turk-akimiprojesi-nedir/, (Erişim Tarihi; 27.01.2017). projeden yılda 14 milyar metreküp gaz alması ve 49 milyar metreküp miktarın ise Avrupa ya taşınması planlanmaktadır. Yapılan anlaşmalar sonrası proje Mayıs 2015 tarihinde başlamıştır. 7 Proje 24 Kasım 2015 tarihinde Rusya ve Türkiye arasında yaşanan Uçak Krizi sonrası sekteye uğramıştır. Ancak ilişkilerin düzelmesinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Viladimir Putin 10 Ekim 2016 tarihinde 23. Dünya Enerji Kongresi çerçevesinde İstanbul da bir araya gelmiş ve ilk iş olarak Türk Akımı nın hızlandırılmasına ilişkin anlaşmayı imzalamışlardır. 8 Bu durum projenin her iki ülke nezdinde de ne denli değerli olduğunun somut bir göstergesidir. 20 Ocak 2017 tarihinde Türk Akımı için yeni bir gelişme daha yaşanmıştır. Rus devletinin resmi evraklarının yayımlandığı internet portalında yer alan kararnameye göre Putin, Türk Akımı projesine ilişkin Türkiye ve Rusya arasında yapılan hükümetler arası anlaşmayı imzalamıştır. TBMM Genel Kurulu nda 2 Aralık 2016 da kabul edilen anlaşma, Rusya Parlamentosu nun alt kanadı Duma tarafından 20 Ocak ta, Federasyon Konseyi nde ise 1 Şubat ta kabul edilmiştir. Ayrıca proje kapsamında, her biri 15,75 milyar metreküp kapasiteye sahip iki boru hattı inşa 7 Türk Akımı nda İmzalar Atıldı, Enerji Atlası, http:// www.enerjiatlasi.com/haber/turk-akimi-imzalar-atildi, (Erişim Tarihi; 08.02.2017). 8 Türk Akımı İmzalandı, Aljazeera Turk, http://www. aljazeera.com.tr/haber/turk-akimi-imzalandi, (Erişim Tarihi; 27.01.2017).
Türkiye nin Enerji Politikasında Tanap ve Türk Akımı Sayfa 6 edilmesi planlanmakta ve ilk hattın Türkiye ye, ikinci hattın ise gerekli teminatların alınması halinde Avrupa ya doğalgaz ulaştırması öngörülmektedir. 9 Ancak Rusya Dışişleri Bakanlığı Direktörü Aleksandr Botsan-Harchenko, Şubat 2017 de yaptığı açıklamada Avrupa dan resmi garantiler alınmaması halinde Türk Akımı projesinde ikinci boru hattının yapımının planlanmadığını bildirmiştir. 10 Buradan anlaşılacağı üzere enerji projelerinin sürekliliği ekonomik ilişkilere bağlı olduğu kadar siyasi ve ikili ilişkilere de bağlıdır. Bu nedenle bu projenin hayata geçmesi taraflar için ekonomik katkılar sağlayacağı gibi ikili ve siyasi ilişkilerin gelişmesine de olumlu katkı sağlayacaktır. Rus devletinin resmi evraklarının yayımlandığı internet portalında yer alan kararnameye göre Putin, Türk Akımı projesine ilişkin Türkiye ve Rusya arasında yapılan hükümetler arası anlaşmayı imzalamıştır. Türk Akımı, Karadeniz den Doğu Akdeniz enerji havzalarına kadar uzanacak olan uzun bir gaz hattı olacağından enerji piyasasında kapsamlı bir etkisi olacaktır. Bilhassa Rusya ve Türkiye ye kazandıracağı muhtemel avantajlar, bölgedeki enerji mücadelesini etkileyecektir. Türk Akımı, Rusya için Güney Akım projesine göre daha uygulanabilir olduğu için tercih edilmiştir ama proje aynı zamanda ülkeye daha az maliyete neden olmaktadır. Bunun yanında Türk Akımı, Rusya için Avrupa doğalgaz piyasasındaki mevcut 9 Putin den Türk Akımına Onay Aljazeera, http://www. aljazeera.com.tr/haber/putinden-turk-akimina-onay (Erişim Tarihi; 23.03.2017) 10 Rusya dan Türk Akımı nın İkinci Hattı için Garanti Şartı, Finans Haberler, http://www.haberler.com/rusya- dan-turk-akimi-nin-ikinci-hatti-icin-garanti-9246242- haberi/ (Erişim Tarihi; 23.03.2017) konumunu uzun vadede koruması anlamına da gelmektedir. Rusya, Avrupa ya satmakta olduğu doğalgazın yaklaşık %40 nı Ukrayna üzerinden gerçekleştirmektedir. Fakat Türk Akımı projesinin hayata geçmesi halinde Rusya, bir taraftan mütemadiyen siyasi krizler yaşadığı Ukrayna güzergâhına mecburiyetini azaltacak diğer yandan da transit ülkelerin aradan kalkması ile Avrupa pazarına doğrudan erişebilme imkânına sahip olacaktır. Türk Akımı, Türkiye için kısa vade içinde enerji arz güvenliğini artırma ve doğalgaz fiyatlarında düşüş yaşanması gibi somut avantajlar sağlayabilir. Türkiye hâlihazırda ithal ettiği doğalgazın %55 ni yani yaklaşık 27 milyar metreküp kadarını Rusya dan almaktadır. 11 Bu bağlamda Rusya dan ithal edilen gazın bir kısmının güzergâhının değişmesi ülkenin arz güvenliğini artıracaktır. Ayrıca Türk Akımı hattının aktif olması ile birlikte Türkiye, ithal etmekte olduğu Rus gazın tamamını doğrudan Rusya dan almış olacaktır. Bu durum ise Rusya nın transit ülkeler ile yaşaması muhtemel krizler sonrası riskleri ortadan kaldırabilir. Aynı zamanda transit ücretlerinin ortadan kalması maliyetleri düşürdüğünden fiyat indirimi ihtimaline de sebep olabilir. Türk Akımı projesi, hem Türkiye ve Rusya hem de bölgesel aktörler için enerji denkleminde kritik bir noktada yer almaktadır. Proje bölgesel ve küresel tüm enerji aktörleri için olduğu gibi Türkiye içinde avantajlar ve riskler içermektedir. AB nin Rusya ya olan bağımlılığını artırabileceği için şüpheli yaklaştığı proje, eğer riskler iyi yönetilirse olumlu sonuçlar ortaya çıkarabilir. 11 Türkiye nin Enerji Profili ve Stratejisi Dışişleri Bakanlığı, http://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-enerjistratejisi.tr.mfa, (Erişim Tarihi; 08.02.2017).
Türkiye nin Enerji Politikasında Tanap ve Türk Akımı Sayfa 7 Türk Akımı nın hayata geçmesi Türkiye yi içinde bulunduğu bölgede enerji merkezi konumuna taşıyacak taşlardan biri olabilir. Aynı zamanda bulunduğu bölgedeki enerji pazarında doğalgaz fiyatlarının belirlenmesinde de Türkiye yi kritik bir konuma yükseltebilir. Türk Akımı, Türkiye için kısa vade içinde enerji arz güvenliğini artırma ve doğalgaz fiyatlarında düşüş yaşanması gibi somut avantajlar sağlayabilir. Sonuç: Enerji bakımından dışa bağımlı olan Türkiye nin bu bağımlılığının azalması için uzun vadeli politikaların geliştirilmesi gerekmektedir. Ancak her şeyden önce Türkiye nin enerji politikasında sürdürülebilirlik, arz güvenliği ve fiyat stabilizasyonunu sağlayıcı stratejiler gerçekleştirmesi gerekmektedir. Bu bağlamda Türkiye nin son dönemde enerji alanında enerji merkezi olma hedefine ulaşması için yeni ve kapsamlı projelere dâhil olmak ülkeye avantaj sağlayacaktır. TA- NAP ve Türk Akımı projeleri birbirlerine yakın olan enerji pazarlarını hedef almaları bakımından karşılaştırılmaktadır. Hangi projenin daha yararlı olacağı konusu bazı çevreler tarafından tartışılmaktadır. Ancak Türkiye nin yaklaşımı her iki projenin de hayata geçirilmesinden yanadır. toprakları üzerinden dünya pazarlarına taşınmasını hedeflemektedir. Nitekim bu iki projenin gerçekleşmesi; Türkiye nin enerji kaynaklarını çeşitlendirilmesi, enerji bağımlılığını azaltması ve arz güvenliğini sağlaması bakımından fayda sağlayacaktır. Bu çerçevede şüphesiz Türkiye için içerde Türk Akımı dışarda ise TANAP gibi kapsamlı projelere sahip olması enerji alanında elini güçlendirecektir. Türk Akımı ve TANAP projesinin parçası olduğu Güney Gaz Koridoru projeleri hayata geçtiğinde bu iki projenin sunduğu alt yapı enerji merkezi olmak isteyen Türkiye ye avantaj sağlayacaktır. Aynı zamanda Azerbaycan ve Rusya gibi enerji zengini ülkeler ile işbirliğinin güçlendirilmesi bölgesel ve küresel anlamdaki enerji denkleminde ülkeyi kritik bir konuma taşıyacaktır. Ancak Türk diplomasisi taşıdıkları önem ve riskler dolayısıyla her iki projeyi de tüm enerji tedarikçi aktörler ve tüketicileriyle hassas bir denge ile yürütmelidir. Türkiye nin görüşü; TANAP ın Avrupa nın doğalgaz ihtiyacını tek başına karşılamayacağı dolayısıyla iki projenin sanılanın aksine rakip değil birbirlerinin tamamlayıcısı olduğu yönündedir. Türkiye, Türk Akımı ve TANAP projelerinin aktif olmasıyla bu iki projenin dışında Türkmenistan, Irak, İsrail ve Kıbrıs ve çevrelerinde bulunan enerji yataklarından çıkarılacak gazın kendi
Türkiye nin Enerji Politikasında Tanap ve Türk Akımı Sayfa 8 BİLGESAM Hakkında BİLGESAM, Türkiye nin önde gelen düşünce kuruluşlarından biri olarak 2008 yılında kurulmuştur. Kar amacı gütmeyen bağımsız bir sivil toplum kuruluşu olarak BİLGESAM; Türkiye deki saygın akademisyenler, emekli generaller ve diplomatların katkıları ile çalışmalarını yürütmektedir. Ulusal ve uluslararası gündemi yakından takip eden BİLGESAM, araştırmalarını Türkiye nin milli problemleri, dış politika ve güvenlik stratejileri, komşu ülkelerle ilişkiler ve gelişmeler üzerine yoğunlaştırmaktadır. BİLGESAM, Türkiye de kamuoyuna ve karar alıcılara yerel, bölgesel ve küresel düzeydeki gelişmelere ilişkin siyasal seçenek ve tavsiyeler sunmaktadır. Yazar Hakkında 2007 yılında lisans öğrenimine Abant İzzet Baysal Üniversitesi nde başlayan ve 2010 yılında öğrenci değişim programıyla Wyszsza Szkola Humanistycszna - Economiczna w Lodzi Üniversitesinde bulunan Türkan Budak, 2012 yılında Abant İzzet Baysal Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünden bölüm birincisi olarak mezun olmuştur. 2012 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler anabilim dalında başladığı yüksek lisans öğrenimine devam etmektedir. Budak, enerji ve Doğu Akdeniz alanlarına odaklanmasının yanı sıra Orta Asya bölgesi üzerine de çalışmalarını sürdürmektedir. 2012 yılının mayıs ayı itibariyle Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi nde (BİLGESAM) araştırma asistanı olarak görev yapmaktadır.