KUZEY IRAK TA ARTAN PKK ETKISI: SINCAR DA YENIDEN TIRMANAN GERGINLIĞIN ÖTESINDE ORSAM BÖLGESEL GELİŞMELER DEĞERLENDİRMESİ. No.

Benzer belgeler
ORTADOĞU DA BÖLGESEL GELIŞMELER VE TÜRKIYE-İRAN İLIŞKILERI ÇALIŞTAYI TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ. No.12, ARALIK 2016

MUSUL OPERASYONU, IRAK IN GELECEĞİ VE TÜRKMENLER KONFERANSI TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ. No.11, ARALIK 2016 TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ NO.

MUSUL OPERASYONU VE SONRASI: RISKLER, BEKLENTILER, ÖNGÖRÜLER TOPLANTISI TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ. No.9, EKİM 2016

YÜKSEK ÖĞRETIM ALANINI GELIŞTIRMEK IÇIN IRAK VE TÜRKIYE ARASINDA DAHA ÇOK IŞBIRLIĞI YAPILMASINI UMUYORUZ.

LOCAL COUNCILS AND SECURITY SECTOR REFORM IN SYRIA BAŞLIKLI TOPLANTININ SONUÇ RAPORU

TERÖRLE MÜCADELEDE TÜRKIYE-AB İŞBIRLIĞI

Kuzey Irak ta Siyasi Dengeler ve Bağımsızlık Referandumu Kararı. Ali SEMİN. BİLGESAM Orta Doğu ve Güvenlik Uzmanı

Türkiye Irak İlişkilerinde Güvenlik ve Radikalleşme

tehlikesi sınırsızdır

Çatışan çıkarlar-pekişen ittifaklar: Sincar

ve Türkmenlerin Geleceği

TERÖR ÖRGÜTLERI TARAFINDAN SOSYAL MEDYANIN KULLANILMASI: IŞİD ÖRNEĞI KONFERANSI TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ. No.10, ARALIK 2016

IRAK TA ŞİİLER ARASINDAKİ MUHTEMEL ÇATIŞMALAR VE ÖNGÖRÜLER

ABDÜSSELAM: ARAP BAHARI NIN MIRASI: BIR ÇIKIŞ MÜMKÜN MÜ? ORSAM BÖLGESEL GELİŞMELER SÖYLEŞİLERİ. Refik Abdüsselam

IŞID SONRASI MUSUL U BEKLEYEN SENARYOLAR

TURAN: KERKÜK Ü IŞİD TEHDİDİNDEN KORUMAk VE ELİMİZDE KALMASI EN ÖNEMLİ HUSUSLARDIR.

Muhammed Ahmed: IKBY Başkanı parlamentoya karşı sorumlu olmalıdır

5 bin PKK lı ve peşmergeye terör eğitimi

IKBY-Irak Merkezi Hükümeti Çekişmesi ve Türkmenlerin Durumu

Irak ta Kürt Partileri Arasındaki Rekabet Dinamikleri ve Kerkük Petrolü

TALABANİ: KERKÜK ÜN AİDİYETİ REFERANDUMLA BELLİ OLUR.

TOPRAKSIZ IŞİD NE YAPAR?

Bağdat hükümeti ilerleyemiyor: Musul'da son durum ne?

SİNCAR KARAÇUK OPERASYONU [SİNCAR KARAÇUK OPERASYONU]

İRAN IN IRAK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MUSUL OPERASYONU Osman Ali

Kuzey Irak taki Başkanlık Krizi, IŞİD ve İran

KÜRDİSTAN BÖLGESİNDEKİ BAŞKANLIK KRİZİ VE TÜRKİYE YE ETKİSİ

DEVLE: TELAFERLİLERİN BİRÇOĞU HERŞEYLERİNİ BIRAKIP ŞEHRİ TERK ETTİLER.

Devrim Öncesinde Yemen

SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER. Modern Siyaset Teorisi

KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 1

KDP-GORAN-KYB Arasındaki Siyasi Kriz ve Muhtemel Senaryolar

ÜZERİNDEKİ ETKİSİ ORSAM BÖLGESEL GELİŞMELER DEĞERLENDİRMESİ. No.8, Temmuz 2014 ORSAM BÖLGESEL GELİŞMELER DEĞERLENDİRMESİ: Bİlgay Duman

ORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ

Amerikan Stratejik Yazımından...

Türkiye ve İran arasında 'mantık evliliği'

Ankara-Bağdat Hattında Musul Operasyonu ve Türkmenler

ABD NİN SURİYE DE IŞİD İLE MÜCADELE STRATEJİSİ VE TÜRKİYE Oytun ORHAN

Irak ta Siyasi Kriz ve Şii Ulusal İttifakı

Tuzhurmatu daki Güç Mücadelesi ve Türkmen-Kürt İlişkileri

11 EYLÜL SALDIRISI VE YENİ DÜNYA: SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ

İRAN IN BÖLGESEL FAALİYETLERİ VE GÜÇ UNSURLARI ABDULLAH YEGİN

ORTADOĞU ARAŞTIRMALARI ANALİZ SERİSİ Bilgi Kültür Merkezi

EL-FAHDAVİ: TÜRKİYE IRAK TA DAHA ÇOK YATIRIM YAPILMASINI TEŞVİK ETMELİ

Avantaj Tahran da: Trump ın yeni Afganistan stratejisi İran için bir fırsat

İdris KARDAŞ Küresel Sorunlar Platformu Genel Koordinatörü

MOLLA BAHTİYAR: IŞİD İN SEBEBİ SOSYO- EKONOMİK SORUNLAR VE DEMOKRASİ EKSİKLİĞİ

ORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ

MUSUL OPERASYONU PLANLANANDAN UZUN SÜREBILIR ORSAM BÖLGESEL GELİŞMELER SÖYLEŞİLERİ. Bilgay Duman

Kerkük, Telafer, Kerkük...

Eslen: Stratejik İnisiyatif Ayrılıkçılarda

Kolay Türk Müdahalesi ve Gelecekteki Zor Senaryolar

ABD'nin iki seçeneği kaldı: Ya gücünü artır ya da Taliban'a göz yum

Halk devriminin düşmanları: diktatör rejim ve karşıdevrimci gerici güçler

İran Cumhurbaşkanı Ruhani, Fransa Cumhurbaşkanı Macron

AVİM AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ALIŞKANLIKLARINI SÜRDÜRÜYOR. Hazel ÇAĞAN ELBİR. Analist. Analiz No : 2018 /

DURUM VE DIŞ İLİŞKİLER Oytun Orhan

İÇİMİZDEKİ KOMŞU SURİYE

Zeytin Dalı Harekâtı Suriye DURAP OCAK 2018 Önemli Gelişmeler

KÜRT SİYASETİNDE TARİHİ FIRSAT SÖYLEMİ VE ANALİZİ MAYIS 2009

Kürtler gerçekten de ABD'nin umrunda mı?

NEDEN. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem

1979 İRAN İSLAM DEVRİMİ SONRASI TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİ. Ömer Faruk GÖRÇÜN

ITUC KONGRESİ KARAR TASLAĞI NDA HAK-İŞ İN ÖNERİLERİ KABUL GÖRDÜ

İRAN VE BARZANI: KÖTÜLEŞEN İLIŞKILER VE KAÇINILMAZ ÇATIŞMA RISKI ORSAM BÖLGESEL GELİŞMELER DEĞERLENDİRMESİ. No.58, OCAK 2017

UIT-CI bildirisi: Kobane de Kürt halkının direnişiyle dayanışmaya!

Türkiye nin Güvenlik Stratejileri Çerçevesinde Irak ve Suriye

NATO'yu nasıl bir gelecek bekliyor?

DURAP 20 OCAK - 04 ŞUBAT

ACR Group. NEDEN? neden?

Irak taki İhtilaflı Bölgelere Yönelik UNAMI Analizi

İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ SİYASET AKADEMİSİ ANKARA DEMOKRATİKLEŞME SÜRECİNDE KÜRT VE ERMENİ MESELELERİNİ TARTIŞTI!

AK PARTi Genel Başkanı ve Başbakan Erdoğan Bosna-Hersek te

İsviçreli siyasetçi ve örgütler: Diktatörlüğe karşı Kürtlerle dayanışma büyütmeli

Menbiç'teki ABD'li komutan Funk'tan Türkiye sorusuna yanıt : Bizi vurursanız agresif karşılık veririz

Fırat Kalkanı Operasyonu

Ramadi nin Geri Alınması. Karşı Savaşının Geleceği

IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum

TÜRK DIŞ POLİTİKASINDA GÜVENLİK RİSKLERİ: SURİYE SORUNU VE TEHDİT DENGESİ

Irak taki Gelişmeler ve Türkiye (II) Irak ta Bugünkü Durum

KÜRDISTAN YURTSEVERLER BIRLIĞI NIN (KYB) İÇ ÇATIŞMASINDA GÜÇ, PETROL VE İRAN IN ROLÜ

Beyaz Saray'daki Trump-Erdoğan Zirvesinden Ne Çıktı?

Trinidad ve Tobago 1990: Latin Amerika'nın ilk ve tek İslam devrimi

2000 li Yıllar / 6 Türkiye de Dış Politika İbrahim KALIN Arter Reklam Ağustos-2011 Ömür Matbaacılık Meydan Yayıncılık-2011

IRAK IN GELECEĞİNDE KRİTİK BİR DÖNEMEÇ: MUSUL OPERASYONU

Referandum Sonrası Kerkük ve Tartışmalı Bölgelerin Durumu: Türkiye nin Pozisyonu

IRAK VE SURIYE TÜRKMENLERININ SAVAŞTA VE BARIŞTA SIYASI VE KÜLTÜREL MESELELERI SEMPOZYUMU

SAYIN TAKİPÇİLERİMİZ,

ÖN SÖZ... XI KISALTMALAR... XIII KAYNAKLAR VE ARAŞTIRMALAR... XV GİRİŞ... 1 I. ARNAVUTLUK ADININ ANLAM VE KÖKENİ...

MESUD BARZANİ NİN IKBY DE ÜÇ BÜYÜK SORUN KARŞISINDAKİ ZORLU GÖREVİ

Irak ta Türkmenlerin Geleceği ve Kerkük ün Özerklik İhtimali

SURİYE SORUNU VE TÜRK DIŞ POLİTİKASINA TOPLUMSAL BAKIŞ *

Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Suriye de insan hakları ihlallerinin

IKBY SİYASİ SÜRECİNDE AŞİRETLERİN ROLÜ

ORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ

1979 Kabe Baskını'nın yeni görüntüleri ortaya çıktı

ORSAM BÖLGESEL GELİŞMELER DEĞERLENDİRMESİ

PYD, PKK nin Suriye kolu olarak da biliniyor.

Ortadoğu da Devam Eden Dönüşüm Bağlamında

Avrupa Birliği Yol Ayrımında B R E X I T

Transkript:

ORSAM BÖLGESEL GELİŞMELER DEĞERLENDİRMESİ No.61, MART 2017 ORSAM BÖLGESEL GELİŞMELER DEĞERLENDİRMESİ NO.61, MART 2017 KUZEY IRAK TA ARTAN PKK ETKISI: SINCAR DA YENIDEN TIRMANAN GERGINLIĞIN ÖTESINDE Othman Ali Prof. Dr. Othman Ali, Erbil Selahaddin Üniversitesi Modern Kürt Tarihi Bölümü nde görev yapmaktadır. Lisans ve yüksek lisansını Guelph Üniversitesi ve Toronto Üniversitesi nde tamamlamıştır. İngilizce, Arapça, Türkçe ve Kürtçe yi ana dil seviyesinde okuyabilmekte, yazabilmekte ve konuşabilmektedir. Ayrıca Fransızca yı, Farsça yı ve Osmanlı Türkçesi ni okuyabilmektedir. Othman Ali, Sakarya Üniversitesi Ortadoğu Enstitüsü nde misafir araştırmacı olarak bulunmaktadır. Barzani ye bağlı Rojava Peşmergelerinin Mart ayı başında Sincar a ilerlemesi ve sonrasında PKK ve KDP arasında çıkan gerilimden dolayı, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi nde oldukça kırılgan bir ortamın bulunduğu anlaşılmıştır. Aynı zamanda, böyle bir gerilimin bölgede kolayca çatışmaya dönüşme ve bölgesel ve uluslararası aktörleri de bu çatışmaya sürükleme potansiyeli olduğu görülmüştür. ABD de, Irak ve Suriye de DAEŞ e yönelik operasyonlar sırasında böyle bir anlaşmazlığın çıkmasını eleştirmiş ve bu anlaşmazlığın DAEŞ karşıtı koalisyonun çabalarına zarar vereceğini öne sürmüştür. Bu karmaşık durumdan dolayı, Sincar da PKK varlığına karşı çıkan aktörler olsa da, PKK nın IKBY deki artan etkisi, gelecekte yeni bir çatışma ortamının baş göstermesi halinde, bu duruma karşı çıkan birçok aktörle birlikte daha da zorlu bir mücadelenin yürütüleceğine işaret etmektedir.

KUZEY IRAK TA ARTAN PKK ETKISI: SINCAR DA YENIDEN TIRMANAN GERGINLIĞIN ÖTESINDE 3 Mart 2017 tarihinde, Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) tarafından örgütlenen Suriyeli Kürt grup Rojava Peşmergeleri, Musul Sincar da Suriye sınırına yakın olan Hanasır köyüne gönderilmiştir. Yekeni Parastini Sinjar (Sincar Direniş Birlikleri - YBŞ) olarak bilinen PKK yanlısı birlikler tarafından bu hamleye karşı gelinmiş ve Barzani yanlılarının köye girmesine izin verilmemiştir. İki taraf arasında çıkan ve saatlerce süren çatışmalarda her iki tarafta da can kaybı yaşanmıştır. Bu olayla birlikte, Barzani yanlıları ile PKK militanları arasında tam bir çatışmanın eşiğine gelinmiştir. İki taraf arasında ciddi bir kopma noktasına gelinmiş olsaydı, birçok bölgesel hükümeti de içine sürükleyecek çok kanlı bir karşılaşma meydana gelebilirdi. PKK liderleri, PKK nin Suriye uzantısı Demokratik Birlik Partisi (PYD) ve Barzani, ABD öncülüğündeki DAEŞ karşıtı koalisyon liderlerinden düşmanca ilişkilere son verilmesi yönünde sert uyarılar almıştır. 2

ORSAM BÖLGESEL GELİŞMELER DEĞERLENDİRMESİ NO.61, MART 2017 Analistler, bu kısa süreli çatışmanın IKBY deki durumun kırılganlığını ortaya koyduğunu düşünmektedir ve bazıları, PKK ve Barzani yanlıları arasında ileride meydana gelecek bir karşılaşma durumunda ortaya çıkabilecek endişe verici senaryolara dikkat çekmiştir. İki Kürt grup arasında ayrılığa neden olan konuların çok karmaşık olduğunu, acilen ele alınması gerektiğini ve halihazırda kazananı olmayan bir çatışma halini aldığını öne sürmek yerinde olacaktır. Ufukta bir uzlaşma yolu görünmemektedir. Çatışma, PKK nın Kuzey Irak taki etkisinin endişe verici bir şekilde arttığını da göstermiştir. Bu çalışmada, çatışmanın altında yatan nedenler gelecekteki olası sonuçları ile birlikte analiz edilecektir. Çatışma Nedenleri Hem KDP hem de PKK, mücadelenin son raundunu kimin başlattığına ve neden başladığına ilişkin farklı hikayeler anlatmaktadır. Sincar ilçesinde ve çevre köylerde, hem peşmerge hem de YPS kontrol noktalarını elinde tutmaktadır. Aynı zamanda, küçük bir Irak polis yapılanması ve Haşdi Şaabi (Halk Yığınları) olarak bilinen Şii milis güçlerinin iki taburu da bulunmaktadır. Ayrıca, Sincar da YBŞ yi destekleyecek olan yüzlerce PKK Halk Savunma Güçleri (HPG) savaşçısı mevcuttur. Hanasır a giden, Barzani yanlılarının ele geçirmek istediği yol önemlidir çünkü Sincar ve Rojava arasındaki bağlantıyı sağlamaktadır. PKK yanlısı yerel kaynaklar, Rojava peşmergelerinin içinde hem Irak peşmerge güçlerinin hem de Türk istihbarat personellerinin bulunduğunu iddia etmekte ve peşmergelerin Hanasır a varmasını da, YBŞ yi Rojava dan uzaklaştırmak ve Barzani yanlısı Suriyeli Kürt kuvvetlerin gelecekte Rojava yı ele geçirmek için yapacağı hamleler için bir temel oluşturmak amacıyla atılmış bir adım olarak görmektedir. 1 Ayrıca, Demokratik Analistler, bu kısa süreli çatışmanın IKBY deki durumun kırılganlığını ortaya koyduğunu düşünmektedir ve bazıları, PKK ve Barzani yanlıları arasında ileride meydana gelecek bir karşılaşma durumunda ortaya çıkabilecek endişe verici senaryolara dikkat çekmiştir. 3

KUZEY IRAK TA ARTAN PKK ETKISI: SINCAR DA YENIDEN TIRMANAN GERGINLIĞIN ÖTESINDE Toplum Kongresi (KCD) mücadeleye ilişkin olarak, Türkiye nin anayasa değişikliğine yönelik yaklaşan referandumda destek kazanmak amacıyla Türk milliyetçi duyguların kabarmasını sağlamak için dışarıdan bir kriz yaratma hilesi yakıştırması yaparak sert bir açıklamada bulunmuştur. Açıklamalarına şunu da eklemiştir: KDP yi, Türkiye nin Yezidi vatanseverlerinin menfaatlerine saldırırken kullandığı bir araç olmaması yönünde uyarıyoruz. 2 Türkiye nin, aynı zamanda PKK bağlantılı bir silahlı grubun Sincar dan çıkarılmasını amaçladığı düşünülebilir. Türk yetkililer, teröristlerin Rojava da ele geçirdikleri silahları Türkiye de terör saldırılarında amacıyla kullandıklarını dile getirmektedir. 7 Ocak 2017 tarihinde, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Kandil deki PKK kampına gönderme yaparak şunları belirtmiştir: Sincar da yeni bir Kandil kurulmasına asla izin vermeyeceğiz. Barzani nin bunları oradan temizleyebileceğine inanıyoruz ve bunun olması için ne yapılması gerekiyorsa yapacağız. 3 Bu tür ifadeler, daha önce Türkiye Başbakan Yardımcısı tarafından da dile getirilmiştir. 4 Irak merkezi hükümeti ve İran ın da bu krizde rolü bulunmaktadır. Irak merkezi hükümeti bir noktada YBŞ yi Haşdi Şaabi nin içinde bir güç olarak kabul etmiş ve maaşlarını ödemiştir. Bunun nedeni, Sincar da Barzani ye yönelik bir karşıt güç oluşturma girişimidir. Bugün yaklaşık 3,500 Yezidi savaşçı vardır 5 ve liderleri Sait Hasan Irak TV kanalı al-afaq a şunları söylemiştir: Biz Iraklıyız ve Kürt bile değiliz. Barzani bizi IKBY ye zorla ilhak etmeye çalışıyor. 6 4 YBŞ içindeki PKK yanlısı Yezidiler, Sünni yanlısı olmakla suçladıkları KDP güçlerine güvenmemektedir. PKK kendisini, Kürtlerin tek gerçek dini olarak gördüğü Yezidiliğin müdafisi olarak değerlendirmektedir. Ayrıca, PKK

ORSAM BÖLGESEL GELİŞMELER DEĞERLENDİRMESİ NO.61, MART 2017 yanlısı Yezidiler, KDP li güçlerin 2014 te kendilerini DAEŞ e sattıklarını da savunmaktadır. 7 PKK, bölgede kendine zemin hazırlamak için DAEŞ saldırısını fırsat bilmiştir. KDP birliklerinin yenilgisinin ardından PKK, 20,000 Yezidinin sığındığı Sincar dağlarında DAEŞ ilerlemesini durdurmayı başarmıştır. PKK yüzlerce genç Yezidi kadın ve erkeklerini almış ve onlara kapsamlı askeri ve ideolojik eğitim vermiştir. 8 PKK nın Rojava da halihazırda uygulamada olan Öcalan ın demokratik federalizm teorisini uygulamaya koymak için Sincar daki varlığını kullandığı görülmektedir. Tutuklu PKK lideri Abdullah Öcalan, aşağıdan yapılacak bir demokratik girişimi ve değişikliği savunmaktadır. demokratik konfederalizm veya liberter belediyecilik, sıklıkla eko-anarşist olarak etiketlenen Amerikalı düşünür Bookchin in teorilerine dayanmaktadır. Teorisi, devrimci bir projenin ideolojik ve felsefi temelini oluşturmaktadır. PYD liderleri, Suriye deki savaşla kendilerine verilen fırsatı, Rojava da Bookchin in fikirlerini uygulamak için değerlendirmiştir. Bookchin in teorisinde, kadınlar siyasette ve devlet mekanizmalarında etkin bir şekilde yer almalıdır. Bu durum, Öcalan ın yazılarına da yansımıştır. 9 Batılı feminizmi kadınları özgürleştirmenin tek yolu ve genelde ülkenin özgürlüğe kavuşması ve özelde Kürtlerin özgürleşmesi için bir ön koşul olarak görmektedir. Böyle bir yaklaşım doğrultusunda, Sincar da PKK tarafından Sincar Kadın Savunma Birlikleri kurulmuştur. 10 Barzani yanlısı güçler ve Yezidi dini liderler, doğası gereği yabancı ve bölücü olarak gördükleri bu ideolojiyi desteklememektedir. Yezidi Yüksek Ruhani Konseyinin son zamanlarda yaptığı bir açıklamada, YBŞ ve PKK yı Sincar ı IKBY ye bırakmaya çağırmıştır. Yetkililer, Öcalan ın Türkiye nin, aynı zamanda PKK bağlantılı bir silahlı grubun Sincar dan çıkarılmasını amaçladığı düşünülebilir. Türk yetkililer, teröristlerin Rojava da ele geçirdikleri silahları Türkiye de terör saldırılarında amacıyla kullandıklarını dile getirmektedir. 5

KUZEY IRAK TA ARTAN PKK ETKISI: SINCAR DA YENIDEN TIRMANAN GERGINLIĞIN ÖTESINDE bahsettiği demokratik federalizm kavramının IKBY yi de böleceğini ve zayıflatacağını düşünmektedir. Onlara göre, bunun uygulanması toplumu parçalayacaktır. IKBY de pek çok etnik ve dini azınlık vardır ve Öcalan ın fikrinin uygulanması kolaylıkla iç bölünme ve çatışmaların yolunu açabilir. 11 Krizin Geçici Olarak Bastırılması Mesut Barzani nin birliklerine Sincar da ilerleme emri vermesi, birçok yerel ve bölgesel aktörün desteği ve yaşanan belirli gelişmeler sonucu mümkün olmuştur. Yezidi ruhani lideri Mir Tahsin, Barzani nin PKK güçlerinin Sincar dan hemen geri çekilmesi yönündeki çağrısına koşulsuz destek sağlamıştır. Ayrıca, Yezidi Yüksek Ruhani Konseyi krizin barışçı yollardan çözülmesi için çağrıda bulunmuş ve yabancı PKK savaşçılarından bölgeyi terk etmelerini istemiştir. 12 Aynı zamanda, Sincar daki yasal yönetim olan Musul Vilayet Konseyi, PKK ve YBŞ den Barzani yanlısı Kürt hükümeti yetkililerinin bölgedeki çalışmalarını engellememesini talep etmiştir. 13 Sonuç olarak, IKBY Peşmerge Bakanlığı bir açıklamada bulunarak YBŞ yi Rojava Peşmergesinin Suriye sınırına yönelik hareketini engellememeye çağırmıştır. 14 6

ORSAM BÖLGESEL GELİŞMELER DEĞERLENDİRMESİ NO.61, MART 2017 Barzani Sincar daki PKK birlikleriyle yaşanan düşmanlıklara hemen son verilmesine yönelik olarak pek çok taraftan gelen yoğun baskının altında kalmıştır. Bu baskının en önemli göstergesi, ABD yetkililerinin Sincar daki krize ilişkin gelişmeler konusunda sergilediği tutumdur. ABD yetkilileri, hemen araya girerek Barzani den PKK ya karşı mücadele yürütmemesini istemiştir. ABD, krizin tırmanmasının, Ortadoğu daki asıl gündemleri olan Musul ve Suriye de DAEŞ le mücadeleye zarar vereceğini düşünmüştür. 15 Trump yönetiminin, önceki yönetimden kalan PKK yı DA- EŞ e karşı kullanma politikasını sürdüreceği görülmektedir. Sincar da çıkacak bir savaş, PKK-PYD yi pek çok savaşçısını ve kaynaklarını Sincar da yeniden konumlandırmaya zorlayabilir. Ancak, ABD için bu gücün Suriye de DAEŞ e karşı kullanılması gerekmektedir. İran da Barzani ye, Sincar daki çatışmanın kendileri için kabul edilemez olacağına, çünkü bu çatışmanın Musul da devam eden DAEŞ le mücadeleye zarar vereceğine yönelik sert mesajlar iletmiştir. İran devrim muhafızları, çatışmanın alevlenmesi durumunda Barzani güçlerinin Sincar a ilerlemesini durdurmak için Haşdi Şaabi birlikleriyle plan yapmak amacıyla batı Musul a gönderilmiştir. İran, batı Musul ve Sincar ı, Suriye deki müttefiklerine ulaşan önemli bir kara koridoru olarak görmektedir. 16 KYB ve Goran hareketi, PKK yı Sincar dan çıkarmaya yönelik olarak güce başvurulmasına karşı olduklarını açıkça belirtmiştir. Kosrat Rasul Ali, Enver Sengavi ve Atta Seravay gibi önde gelen KYB askeri komutanları, Barzani nin IKBY den PKK ya karşı savaş açılması yönünde talimat almadığını açıklığa kavuşturmuştur. 17 KYB, Goran, IK- BY deki pek çok önemli haber kaynağı ve onlarca STK, Sincar daki savaşa karşı mitingler düzenlemiştir. Mesut ABD yetkilileri, hemen araya girerek Barzani den PKK ya karşı mücadele yürütmemesini istemiştir. ABD, krizin tırmanmasının, Ortadoğu daki asıl gündemleri olan Musul ve Suriye de DAEŞ le mücadeleye zarar vereceğini düşünmüştür. 7

KUZEY IRAK TA ARTAN PKK ETKISI: SINCAR DA YENIDEN TIRMANAN GERGINLIĞIN ÖTESINDE Barzani, PKK ya karşı savaş yoluna giderse bunu tek başına ve ABD ile İran ın rızası dışında yapması gerekeceği ve Haşdi Şaabi birliklerinin PKK yanında savaşabileceği mesajını almıştır. Bu nedenle, peşmergesine ateşkesi kabul etmelerini söylemiştir. Ancak, hem Barzani hem de PKK, Sincar da çatışmanın her an başlayabilecek potansiyele sahip bir sonraki raundu için savaşçı toplamakta ve silah ve mühimmat depolamaktadır. 18 Muhtemel Kızışma Bahsedilen nedenlerden dolayı, Barzani yanlıları ile PKK arasındaki mücadelede yakın zamanda yeni bir alevlenme görülebilir. Ancak, çatışmanın bir sonraki raundunun zamanlaması, Musul ve Rakka da yürütülen DAEŞ le mücadelenin gidişatına göre belirlenecektir. İranlıların PKK yı IKBY ye karşı hareket etmeye teşvik etmesi de çatışmayı sürdürecek ihtimallerden biridir. Merkezi hükümet Barzani yle yaşanabilecek herhangi bir çatışmada Sincar daki krizi kullanma yoluna gidebilir. 19 8 Aynı zamanda, Türkiye, Sincar da PKK varlığının hemen sona ermesini istemektedir. IKBY ve Türkiye, PKK nın

ORSAM BÖLGESEL GELİŞMELER DEĞERLENDİRMESİ NO.61, MART 2017 Sincar dan çekilmesine yönelik pek çok ortak açıklamada bulunmuştur. Ancak, Barzani nin Sincar da sadece Türkiye nin baskısı altında hareket ettiğini düşünmek yanlış olur. Türkiye Sincar da ve IKBY nin diğer bölgelerinde PKK varlığının hemen sona ermesini istese de, PKK nın gitmesi için baskıda bulunan Barzani dir. PKK nın İran, Türkiye ve Suriye de Kürt politikasında önemli bir tekele sahip olmasının karşılığında, PKK nın Kürtlerin yaşadığı tüm topraklara hakim olma hırsı, AK Parti nin Türkiye de iktidara gelmesinden önceki dönemlere dayanmaktadır. Bugüne kadar, PKK nın bölgenin farklı kesimlerinde farklı kısaltmalarla etki sağladığı açıkça görülmüştür. Wall Street Journal da Matt Bradley ve Joe Parkinson, bir kadın PKK savaşçısı Zend Ruken in şu sözlerini aktarmıştır: Hepsi PKK ama farklı kolları. Bazen PKK lıyım, bazen PJAK lı bazense YPG liyim. Gerçekten hiçbir şey fark etmiyor. Hepsi PKK nın kolları. 20 Barzani nin partisi KDP nin, Irak Kürtleri arasında İran için tek güçlü rakip olduğu görülmektedir. IKBY deki birçok önde gelen PKK yanlısı unsur, son zamanlarda PKK nın KDP ile askeri anlamda karşı karşıya gelmekten başka seçeneği olmadığını belirtmiştir. Bu nedenle PKK Sincar ı, IKBY nin içine daha da sızmak için bir altın fırsat olarak görmektedir. KDP, PKK nın Sincar da konumunu güçlendirmesini kabul etmeyecektir. Barzani oradaki PKK varlığını kendi gücüne yönelik bir güvenlik tehdidi olarak değerlendirmektedir. Barzani ve PKK arasında on yıllardır süren düşmanlığın yanı sıra, Barzani her yandan düşmanlarla sarıldığını hissetmektedir. PKK, IKBY nin birçok bölgesinde sürekli ilerleme kaydetmektedir. PKK kuzeyde ve batıda önemli bir yol kat etmiştir. IKBY içinde en az 400 köyde, KDP yanlısı Mesut Barzani, PKK ya karşı savaş yoluna giderse bunu tek başına ve ABD ile İran ın rızası dışında yapması gerekeceği ve Haşdi Şaabi birliklerinin PKK yanında savaşabileceği mesajını almıştır. 9

KUZEY IRAK TA ARTAN PKK ETKISI: SINCAR DA YENIDEN TIRMANAN GERGINLIĞIN ÖTESINDE 10 yetkililer PKK nın izni olmaksızın bölgeye girememektedir. Bunun yanı sıra, İran ile sınır bölgelerinde PKK kendi üssünü kurabilmiştir. IKBY de yaşanan ekonomik ve siyasi kriz ve Kürdistan Yurtseverler Birliği nde liderlik karmaşası, PKK nın bölgede varlığını hissettirmesini sağlamıştır. 21 Goran bile son zamanlarda PKK nın askeri ağırlığını KDP ye saldırmak için kullanabileceğini ima etmiştir. 22 Güneyde ve doğuda KDP azılı PKK güçlerinin tehdidini hissetmektedir. Celal Talabani nin hastalığı, KYB yi İran ın KDP karşıtı planları için kolay bir av haline getirmiştir. DAEŞ e karşı sürdürülen mücadeleden yararlanan PKK, Germiyan ve Kerkük gibi IKBY nin güney bölgelerinde örgütsel ve askeri üssünü de güçlendirmiştir. Son olarak, DAEŞ sonrası Irak ta, KDP yi daha da dışlamak ve bu partiye baskı uygulamak için İran ın Irak taki Şii gruplar üzerindeki nüfuzunu kullanacağı tahmin edilmektedir. Siyaset gözlemcileri, Şii Haşdi Şaabi nin yakın zamanda DAEŞ in yerine geçerek IKBY de Barzani nin gücüne yönelik daha ölümcül bir tehdit teşkil edeceğini tahmin etmektedir. Pek çok yerde Haşdi Şaabi ve PKK, KDP ye yönelik çalışmalarını işbirliği içinde yürütmeye dahi başlamıştır. 23 Bu nedenlerden ötürü, Barzani Sincar ile ilgili hususlarda çok uzun süre bekleyememektedir. Musul operasyonu sona erdiğinde büyük ihtimalle Sincar konusunda harekete geçecektir. O zaman, peşmerge güçleri Sincar a savaşçı aktarabilecektir. Kürt hükümeti yardım talebinde bulunursa, Türkiye büyük ihtimalle olumlu cevap verecektir. Türkiye, PKK ile karşı karşıya gelinmesi durumunda gereken tüm lojistik desteği sağlayacağını defalarca belirtmiştir. 24 Ancak, Sincar a karşı herhangi bir askeri eylemde bulunmak kolay olmayacaktır, çünkü Barzani PKK-PYD nin DAEŞ le mücadelede artık ABD nin bir müttefiki haline

ORSAM BÖLGESEL GELİŞMELER DEĞERLENDİRMESİ NO.61, MART 2017 geldiğini göz önünde bulundurmak zorumdadır. Aynı zamanda, İran ın PKK ile arasında açıklanmamış bir ittifak bulunmaktadır ve dolayısıyla İran bu gruba yönelik hiçbir saldırıya müsamaha göstermeyecektir. İran, Irak hükümeti üzerinden yürütülecek mücadeleye müdahale edecektir. Bu nedenle, Kürtler arasında çıkacak bir çatışma, bölgesel bir savaşı tetikleyebilir. Ateşkes hala devam etse de, Kürdistan (İslami Cemaat) Komal Partisi Lideri Ali Bapir haklı olarak, Sincar daki durumun en ufak bir kıvılcımla alevlenebileceğini belirtmiştir. 25 Özetlemek gerekirse, Sincar daki kriz kazananı olmayan bir çatışmaya dönüşmüştür ve bu durum ciddi bölgesel sonuçları olabilecek şekilde kızışabilir. Böyle bir ortamda, Türkiye nin Barzani ye desteği son derece önemlidir. 11

KUZEY IRAK TA ARTAN PKK ETKISI: SINCAR DA YENIDEN TIRMANAN GERGINLIĞIN ÖTESINDE KAYNAKÇA 1 Biyar Rubari, Asbab hujum Kuwat al- Barzani ala Wehdat Himayat Singal er Ahdafaha, Xeber24, 4 Mart 2017 2 KCD : Hejamat aleti teshnuha Anasir al-demoqrati Kurdistani heye Zad wehdat al-kurd, Heber24, 3 Mart 2017. 3 Turkey lan Tesmah Bi Tahawel sinjar the Jebal Qandel aukhra, TRT Arapça, 7 Ocak 2017. 4 Turkey to intervene in Sinjar if peshmerga fail: Deputy prime minister (Başbakan Yardımcısı: Peşmerge başarısız olursa Türkiye Sincar a müdahale edecek), Daily Sabah, 26 Aralık 2016. 5 How deep is Turkey s Sinjar entanglement? (Türkiye nin Sincar daki durumu ne kadar karışık?), Al-Monitor, 7 Mart 2017. 6 Farmandi gheshti YPS: qabul Nakayen bilikelin bi Kurdistan, NRT TV, 6 Mart 2017. 7 How deep is Turkey s Sinjar entanglement? (Türkiye nin Sincar daki durumu ne kadar karışık?), Al-Monitor, 7 Mart 2017. 8 Ibid. 9 Can Cemgil and Clemens Hoffman, The Rojava Revolution in Syrian Kurdistan: A Model of Development for the Middle East? (Suriye Kürdistanı nda Rojava Devrimi Ortadoğu için bir kalkınma modeli mi?), IDS Bulletin, Sayı.47 no.3 (2016). 10 A.g.e.. 11 Ibrahim Yousif, Hiwar welati ma ibrahim al-yousif hawla singal, Ahewar, 22 Ocak 2015. 12 Osman Beydemir guta biezhi Party Democrati Galan HDP, Rudaw, 3 Mart 2017. 13 Majlis Naynawa youtaleb hezb al-umal bil Insihab min sinjar yehadad bi muqazateh duwaliyan, SotalIraq, 3 Mart 2017. 14 YBŞê daxwaza vekişandina pêşmergeyan kir, Rudaw, 3 Mart 2017. 15 Fermandi Pehmarga jarik Tir Kou Debetawa, http://www.kurdiu.org/index. php/ku/news/kurdistan/36286 16 Iraq: Turkey, Iran Wage A Proxy Battle In Sinjar (Irak: Türkiye, İran Sincar da Bir Vekalet Savaşının Peşinde), Stratfor, 8 Mart 2017. 17 Le Esta Shar westawa, Snur Media, 3 Mart 2017. 18 Fermandeyeki Zerivani: Le amada basheni bou leidani PKK, Kurdistan 24, 3 Mart 2017. 19 Hamad Salih Juma, Hezb PKK we Ferihi fi Kurdistan Suira Umala Tehran we Dimashq, PDK-S, 2 Mart 2016. 20 America s Marxist Allies Against ISIS (Amerika nın DAEŞ le Mücadeledeki Marksist Müttefikleri), Wall Street Journal, 24 Mart 2015. 21 Biyar Rubari, Asbab hujum Kuwat al- Barzani ala Wehdat Himayat Singal er Ahdafaha, Xeber 24, 4 Mart 2017. 12

ORSAM BÖLGESEL GELİŞMELER DEĞERLENDİRMESİ NO.61, MART 2017 22 Mustashar Barzani, PKK PYD YNK we Goran umala Tehran we Dimashq, Akhbaar, 5 Haziran 2016. 23 Hashd Al-Shaabi Against Expulsion of PKK from Iraq: Spokesperson...(Haşdi Şaabi PKK nın Irak tan Çıkarılmasına Karşı: Sözcü ), Bas News, 6 Mart 2017. 24 Iraq: Turkey, Iran Wage A Proxy Battle In Sinjar (Irak: Türkiye, İran Sincar da Bir Vekalet Savaşının Peşinde), Stratfor, 8 Mart 2017. 25 Rojname Kurdish News Arama Motoru, 21 Kasım 2015. 13

KUZEY IRAK TA ARTAN PKK ETKISI: SINCAR DA YENIDEN TIRMANAN GERGINLIĞIN ÖTESINDE ORSAM, Ortadoğu konusunda faaliyet gösteren tarafsız bir düşünce kuruluşudur. ORSAM Ortadoğu ile ilgili bilgi kaynaklarını çeşitlendirmeyi ve bölge uzmanlarının düşüncelerini Türk akademik ve siyasi çevrelerine doğrudan yansıtabilmeyi hedeflemektedir. Bu amaçlar doğrultusunda ORSAM, Ortadoğu ülkelerindeki devlet adamlarının, bürokratların, akademisyenlerin, stratejistlerin, gazetecilerin, işadamlarının ve sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin Türkiye de konuk edilmesini kolaylaştırarak, yerel perspektiflerin güçlü yayın yelpazesiyle gerek Türkiye gerek dünya kamuoyuyla paylaşılmasını sağlamaktadır. ORSAM yayın yelpazesi içinde kitap, rapor, bülten, politika notu, konferans tutanağı ve ORSAM dergileri Ortadoğu Analiz ve Ortadoğu Etütleri bulunmaktadır. Bu metnin içeriğinin telif hakları ORSAM a ait olup, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca kaynak gösterilerek kısmen yapılacak makul alıntılar ve yararlanma dışında, hiçbir şekilde önceden izin alınmaksızın kullanılamaz, yeniden yayımlanamaz. Bu raporda yer alan değerlendirmeler yazarına aittir. ORSAM ın kurumsal görüşünü yansıtmamaktadır. 14 Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) Süleyman Nazif Sokak No: 12-B Çankaya / Ankara Tel: 0 (312) 430 26 09 Fax: 0 (312) 430 39 48 www.orsam.org.tr