Çanakkale Zaferi nin kahramanları! 1 / 8
Çanakkale Savaşı nda binlerce insan ölürken, savaşı yöneten ve olağanüstü başarılar gösteren kahramanların kısa yaşam öyküleri. CEMAL PAŞA (1872 1922) Tam adı Ahmet Cemal olan, Paşa 6 Mayıs 1872 de Midilli de doğdu. 1890 da Kuleli Askeri İdadisini, 1893 de Harbiye Okulunu bitirdi. 1895 de Kurmay yüzbaşı olarak orduya katıldı. Osmanlı Devletinin I. Dünya Savaşına girmesi üzerine Bahriye Nazırlığının yanı sıra, II. Ordu Komutanı olarak görevlendirildi.cemal Paşa 1908-1918 döneminde İttihat ve Terakkinin önde gelen yöneticilerindendi. Osmanlı da yaşayan Arap unsurlarının isyanına sebep olmakla suçlanan Cemal Paşa Divan-ı Harb-i Örfi tarafından gıyaben idama mahkûm edildi. Daha sonra Rusya ya giden Cemal Paşa, Afgan ordusunun modernleştirilmesi için Afganistan a gitti. Bolşeviklerin siyaset değişikliği ve Hacı Sami Beyin aleyhindeki propagandası sonucu Tiflis e gitti. Burada yaverleriyle birlikte 21 Temmuz 1922 günü öldürüldü. Naaşı Erzurum a getirilerek bu şehirde defnedildi. 2 / 8
ÇOBANLI, CEVAT (1870-1938) Çanakkale müdafaasındaki yararlığı ile meşhur bir asker olan Orgeneral Cevat İstanbul da doğdu. Babası Maiyeti Seniye Erkânı-ı Harbiye Reisi Müşir Şakir Paşa dır. Galatasaray Lisesinde okuduktan sonra Harbiye den Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu. Saray maiyetinde ve muhtelif memuriyetlerle Avrupa da görev yaptı. Birinci Dünya Harbinde Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanlığı yaptı. 5-18 Mart zaferinin kazanılmasında büyük etkisi oldu. B undan dolayı kendisine 18 Mart Kahramanı unvanı verildi. İstanbul da öldü ve Erenköy e gömüldü. ENVER PAŞA (1880-1922) 1880 de İstanbul da sıradan bir memurun oğlu olarak dünyaya gelen İsmail Enver 1908 de Genç Türkler İhtilali ile yıldızı parlayan Enver in hızlı yükselişi 1913 te Yarbayken yine aynı senenin sonlarında Albaylığa, 19 gün sonra 1 Ocak 1914 te Paşalığa yükselmesi ile başlar. Enver Paşa nın vatanseverliği ve bu topraklara olan bağlılığı gerçektir1.dünya Savaşı ardından, Almanya nın yenilgisi ve Osmanlı yı Sevr Antlaşması na sürükleyen çöküşün ardından Kasım 1918 de Enver Paşa ülkeyi terk ediyordu. 1911 yılının 4 Ağustosu na kadar yurt dışında çalışmalarını sürdürdü. Ve son gün Orta Asya nın 3 / 8
Pamir eteklerinde Çegan tepesinde vurularak öldürüldüğünde 42 yaşında yenik ve yalnız bir adamdı. ESAT PAŞA (1862-1952) 1862 yılında Yanya da doğdu. Harbiye yi 1890 yılında kurmay yüzbaşı olarak bitirdi. Almanya ya gönderildi ve orada dört yıl staj yaptı. Dönünce Goltz Paşa nın yardımcılığına getirildi. Osmanlı - Yunan Savaşı nda (1879) Yanya Kolordusu kurmay heyetinde görev aldı. Harbiye de ders verdi. Balkan Savaşı na katıldı ve Yanya Kalesi ndeki savunmasıyla ün yaptı. Çanakkale Savaşı nda Kuzey Grubu komutanıydı. I.Dünya Savaşı ndan sonra Askeri okullar ve II. Ordu müfettişliklerinde bulundu. Salih Paşa kabinesinde kısa süre Bahriye Nazırı olarak görev yaptı. Anılarının bir bölümü Esat Paşa nın Çanakkale Anıları adıyla 1975 yılında yayımlandı. 1952 yılında İstanbul da öldü. MEHMET REŞAT V (1844-1918) 1909-1918 yılları arasında hüküm süren Osmanlı padişahıdır. 2 Kasım 1844 de İstanbul da, Sultan Abdulmecid in oğlu olarak doğdu. Babasının yenilikçi düşünceleri ile yetişti. Sarayda özel eğitim gördü. 4 / 8
Trablusgarp savaşı olarak bilinen Osmanlı İtalyan Savaşına son veren Uşi (Ouchy) Antlaşması ile 15 Ekim 1912 de Trablusgarp ve Bingazi İtalya ya bırakıldı. V. Mehmet, 23 Ocak 1913 deki Babıali baskınından sonra, devlet yönetimindeki tüm denetimini yitirdi. Bu tarihten sonra devlet yönetimi tamamen Enver Paşa ve Talat Paşa nın eline geçti. 1909 Kanuni Esasi değişikliklerinden sonra Meşruti bir kimlik kazanan Osmanlı Devletinde, V. Mehmet, parlamento, monarşi kurum ve kurallarına genellikle saygılı davrandı. Bu yeni düzenin sonucu, sorumlukları dolayısıyla da yetkisi bulunmayan simgesel bir devlet başkanı oldu. İttihat ve Terakki Fıkrasının, özelikle 1913 den sonra, Heyeti Mebusan ve Hükümetin en yetkili gücü haline gelmesinde V Mehmet in payı büyüktür. V. Mehmet Reşat, 3 Temmuz 1918 yılında İstanbul da öldü. NAZMİ BEY (1875-1940) Nazmi Bey 1875 yılında İstanbul, Yeniköy de doğdu. 14 Mart 1894 te Harbiye ye girdi ve 19 Şubat 1896 da mezun oldu. Çanakkale Savaşı başlamadan önce Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanlığı Mayın Komutanıydı. 18 Ocak 1915 te Karanfil Burnu-Kepez ve Nara Burnu-Eceabat arasına döşediği mania ağı, 8 Mart 1915 te karanlık limana döktüğü 26 mayın ve 17 Mart gecesi Nusret Mayın gemisi ile Boğaza teşkil ettiği mayın hatları müttefiklerin 18 Mart saldırısında Boğazı geçmesini engelledi. Ayrıca, 12-13 Mayıs gecesi İngiliz Goliath gemisini batıran muaveneti-milliye muhbirimizin kılavuzu idi. Nazmi Bey,19 Temmuz 1915 te binbaşılığa terfi etti. 20 Kasım 1923 te emekli oldu ve 5 Mayıs 1940 ta ölümüne kadar İstanbul Boğazında Sivil Kılavuz Kaptanlık yaptı. 5 / 8
SEYİT ONBAŞI Seyit Onbaşı, 1889 yılının Eylül ayında Havran İlçesi Çamlık (Manastır) köyünde dünyaya geldi. Babasının adı Abdurrahman, annesinin ki Emine idi.seyit, 1909 yılının Nisan ayı başlarında askere alındı. 1912 de Balkan Savaşları na katıldı. Savaş bitiğinde terhis edilmedi ve topçu eri olarak Çanakkale Cephesi nde görev aldı. Çanakkale Savaşları nda gösterdiği kahramanlıkla adını Türk tarihine yazdırdı.18 Mart Deniz Savaşı sırasında, Rumeli Mecidiye Tabyası nda ayakta kalabilen tek top vardı onun da mermi kaldıran vinci bozulmuştu. Seyit Onbaşı büyük bir güçle 215 Okkalık mermiyi üç kez kaldırarak namlunun ucuna sürmüş ve bu kahramanlığı ile Ocean gemisi büyük bir yara almıştı. Seyit Onbaşı 1918 sonbaharında köyüne döndü. sanatı olan ormancılık ve kömürcülüğe devam etti.1934 tarihinde yürürlüğe konan soyadı yasasıyla Çabuk soyadını aldı. 1939 yılında akciğerlerindeki rahatsızlık nedeniyle vefat etti. TALAT PAŞA (1874-1921) Osmanlı devlet ve siyaset adamı, Talat Paşa 1874 yılında doğdu. İttihat ve Terakki Fırkası önderlerindendi. 15 Mart 1921 de bir Ermeni tarafından Berlin de öldürüldü ve Berlin deki Türk Mezarlığına gömüldü. 1943 te kemikleri İstanbul a getirilerek Şişli de Hürriyet-i Ebediye tepesinde toprağa verildi. 6 / 8
Talat Paşa nın Meşrutiyet ve I. Dünya Savaşı yıllarını ele alan anıları ölümünden sonra Talat Paşa nın Hatıraları (1958), Talat Paşa nın Anıları (1986, 1990) adı altında yayımlandı. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK (1881-1938) Milli mücadelenin önderi. Türkiye Cumhuriyeti nin kurucusu, çağdaş Türkiye nin yaratıcısı, askeri ve siyasi dehası, uluslararası alanda da kabul edilen asker ve devlet adamı. Osmanlı Ordusu nda özellikle 1915 yılında Çanakkale Zaferi yle ön plana çıktı. Türkiye nin işgali üzerine 1919 da Milli Mücadele yi başlatmak üzere Samsun a gitti. Hedefi ulusal egemenliğe dayanan bağımsız bir Türk devleti kurmaktı. Erzurum ve Sivas Kongrelerini topladı. 23 Nisan da Ankara da Türkiye Büyük Millet Meclisi ni açtı. 29 Ekim 1923 de Cumhuriyet ilan edildi. İlk Cumhurbaşkanı seçildi. Cumhuriyet yönetimine hukuksal, siyasal ve toplumsal içerik kazandıracak devrimleri gerçekleştirdi. Devletçiliği temel alan ekonomik kalkınma hamlesi başlatıldı. Hilafet kaldırıldı. Öğretim birleştirildi. Tekke ve zaviyeler kapatıldı. Harf devrimi gerçekleştirildi. 7 / 8
Şapka yasası çıkarıldı. Montreux Sözleşmesi yle Boğazlar sorunu, ardından da Hatay sorunu çözüldü. CHP I. Olağanüstü Kurultayı, ölümünden sonra 26 Aralık 1938 de Atatürk e Ebedi Şef unvanını verdi. www.muhsinyazici.com 8 / 8