1
2
The Seventh International Congress of Educational Research "Educational Policy in the 21st Century: Evidence, Research, Values & Innovation" 28-31 May, 2015 Muğla Sıtkı Koçman University Organized by Turkish Educational Research ssociation& Muğla Sıtkı Koçman University In collaboration with International ssociation of Educators European Educational Reesearch ssociation World Education Reseach ssociation, International ssociation of Qualitative Inquiry & Ministry of National Education 2014 3
7. Uluslararası Eğitim raştırmaları Kongresi Kongre Bildiri Özet Kitabı ISBN - 978-605-60682-7-0 4
MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN YEREL EKONOMİYE KTKILRI Serdar SELİM(a), lper GÖLBŞ(b), Ozan KY(c) (a) Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı Ortaca/MUĞL e-mail: serdar.selim@mu.edu.tr (b) Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Turist Rehberliği Programı Ortaca/MUĞL e-mail:alpergolbas@mu.edu.tr (c) Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Turizm ve Otel İşletmeciliği Programı Ortaca/MUĞL e-mail:ozankaya@mu.edu.tr ÖZET Yükseköğretim kurumları bulundukları bölgelere eğitsel, sosyal ve kültürel katkıların yanında ekonomik katkılar da sunmaktadır. Üniversiteler bulundukları bölgelere doğrudan ve dolaylı ekonomik katkılar sağlaması nedeniyle yerel kalkınmanın sağlanmasında önemli bir faktör olarak ön plana çıkmaktadır. 1960 lı yıllardan sonra vrupa ülkelerinin önemli bir bölümünde yükseköğretim kurumlarını bölgesel kalkınmanın sağlanmasında ve bölgeler arası gelişmişlik farklarının giderilmesinde önemli roller üstlenmişlerdir. Ülkemizde de özellikle son on yılda yeni yükseköğretim kurumlarının kurulmasına yönelik önemli gelişmeler yaşandığını ve yeni yükseköğretim kurumlarının kurulmasındaki önemli saiklerden bir tanesinin üniversitelerin sağladığı ekonomik katkılar olduğu ifade edilmektedir. Bu bağlamda ülkemizde meslek yüksekokullarının genellikle ilçelerde faaliyet göstermesi nedeniyle, ekonomik katkıların ne olduğunun belirlenmesi, yerel ekonomi dinamiklerinin hızlandırılması bağlamında daha kritik önem düzeyine sahiptir. Meslek yüksekokullarının yerel ekonomiye doğrudan toplam katkıları ve bu katkıların analizinin, yerel yöneticilere ve yatırımcılara yönelik önemli bir rehber niteliği taşıması nedeniyle yerel kalkınmayı hızlandıracağı söylenebilir. Bu nedenle yapılan çalışmada meslek yüksekokullarının yerel ekonomiye sağladığı katkıların belirlenmesi amacıyla Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Ortaca Meslek Yüksekokulunun öğrencilerine uygulanan anket yardımıyla, öğrenci harcamaları analiz edilerek ilçe ekonomisine olan katkısı belirlenmeye çalışılmıştır. nahtar Kelimeler: Öğrenci harcamaları, Ekonomik katkı, Meslek Yüksekokulu, Harcamaların analizi BSTRCT The higher education institutions contribute economically to their local region beside educationally, socially and culturally. Universities are really important factor in providing local development an account of their region to provide direct and indirect economic contributions. Major parts of higher education institutions in Europe have played an important role in providing regional development and reducing inter-regional disparities after 1960 s. In Turkey, especially in the last decade, it is experiencing significant progress towards to the establishment of new higher education institutions and it is known that the establishment of the university owing to the economic contribution that it provides. In this context, due to vocational schools in our country usually operate in the districts, to determine level of economic contribution of the schools play a critical role in accelerating dynamics of the local economy. Total economic contributions of the vocational schools and the analysis of this contributions are important guideline for local authorities and investors, and its likely to speed up local development. Main objective of this study is determining to economic contribution of the vocational schools to local economy. Therefore, by analyzing student expenditures, with the help of the questionnaires administrated to students of Mugla Sitki Kocman University Ortaca Vocational Schools, the contribution was tried to determine the local economy. Keywords: Student expenditures, Economic contribution, Vocational schools, Expenditure analysis. 1074
1.GİRİŞ Bölgesel kalkınmayı destekleyen en önemli unsurlardan birisi o bölgede bulunan yükseköğretim kurumlarıdır. Üniversitelerin kurulmuş oldukları bölgenin sosyo-kültürel ve sosyoekonomik gelişiminde çok önemli rol oynadıkları bilinmektedir. yrıca üniversitelerin sağladığı bu katkıların uzun vadeli olması nedeniyle sürdürülebilir kalkınmanın gerçekleştirilmesine de fırsat sağlamaktadır (lbeni, M., 2000; Bleaney vd., 1992). Üniversiteler bilimsel bilgi üreten ve bunu kullanıcılara sunan kurumlar olarak, günümüzde pek çok alanda bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeyde çeşitli ve önemli bir işleve sahiptirler (Tugay ve Başgül, 2005). Sahip olunan öğrenci potansiyelleri ile yöre ekonomisine oldukça önemli katkılar sağlamanın yanında bulundukları yörelerin, bilimsel ve sosyo-kültürel alanlarda yapısal değişimine ve gelişimine de ciddi katkılar sağlamaktadır. Üniversitelerin bulundukları bölge ekonomilerine sağladıkları katkıları; doğrudan ve dolaylı katkılar olarak gruplandırılabilir. Doğrudan katkılar, üniversitelerin gerçekleştirdiği doğrudan istihdam ve personeline yaptığı harcamalar, dolaylı katkılar ise üniversite öğrencilerinin yaptıkları harcamalar, üniversitenin mal ve hizmet alımları ile bu harcamalar sebebiyle yörede gerçekleşen istihdam artışıdır. Bunun yanında şehre gelen öğrencilerin hizmetine sunulabilecek sayı ve nitelikte iş yerlerinin açılması ve şehrin üniversitenin önemini kavrayarak bu alanda uzun vadeli düşünebilmesi ayrıca bir katkı olarak ortaya çıkmaktadır (tik1999; Tugay ve Başgül, 2005). yrıca üniversiteler ekonomik gelişmeye istihdam yaratma, genel bilgi, üretim ve işgücü gelişimi, vergi yaratımı ve marka değeri yaratma yollarıyla da yöreye ve bölgeye katkıda bulunmaktadır (Munnich and Nelson, 2003). Özellikle, üniversitelerin bölgelerin ekonomik istikrarına önemli bir katkıda bulunduğu ve bölgelerin sosyal yaşamlarında çok önemli gelişmelere neden olduğu ifade edilmektedir. Turizm sektöründe olduğu gibi üniversite öğrencilerinin harcamalarının da yöre ve bölge ekonomileri üzerinde pozitif etkisi bulunduğu görülmektedir (ydemir, 1994). Üniversiteler ya da bünyesinde bulundurduğu idari, akademik personel ve öğrencilerin yapacağı harcamaların, ekonominin sahip olduğu marjinal tüketim eğilimi değerine bağlı olarak, yerel ekonomide büyük miktarda bir genişletici etki oluşturmaktadır (Kaşlı ve Serel, 2008). Üniversite ve öğrencilerinin sosyal yasam taleplerinin etkisiyle bu sektörde hizmet veren kafeterya, internet kafe, restorant, halı saha, oyun salonu gibi işletmeler de hızlı bir gelişim göstermektedir. Ulusal ve uluslararası literatürde, üniversitelerin yöre ve bölge ekonomisine katkıları üzerine birçok çalışma yapıldığı görülmektedir. Ergün (2003) te fyon Kocatepe Üniversitesi Bolvadin Meslek Yüksekokulu nun bölgeye olan katkılarını sosyo-kültürel ve ekonomik açıdan araştırmıştır. Çalışmada Bolvadin Meslek Yüksekokulu nun bölge ekonomisine, öğrenci harcamaları olarak 3.300.000 TL ve personel giderleri olarak ise 500.000 TL olmak üzere yaklaşık 3.800.000 TL lik katkı 1075
sağladığı sonucuna ulaşmıştır. Kaşlı ve Serel (2008) de, 2006-2007 eğitim öğretim yılını kapsayan çalışmalarında, Balıkesir Üniversitesi Gönen Meslek Yüksekokulu ndaki öğrencilerin harcamalarının analizini yapmışlar ve öğrencilerin aylık 518,86 TL harcama yaptıklarını belirlemişlerdir. raştırmaya katılan 554 öğrencinin yıllık harcama tutarı toplamı ise yaklaşık 2.300.000 TL olarak tespit edilmiştir. kçakanat vd., (2010) da, 2009 yılı için Süleyman Demirel Üniversitesi ndeki bir öğrencinin ayda yaklaşık olarak 474 TL harcama yaptığı ve öğrenci harcamalarının Isparta iline yıllık bazda yaklaşık 81.000.000 TL lik bir katkı sağladığını tespit etmiştir. Bu öğrencilerin toplam harcamalarının yaklaşık %60 ını barınma ve beslenme ihtiyaçlarının oluşturduğunu ortaya koymuşlardır. Dalğar vd., (2009) da Bucak ta yapılan çalışmada, bir öğrencinin ayda ortalama 468 TL harcadığı saptamıştır. 2008-2009 eğitim öğretim yılı baz alındığında ise ilçede okuyan 3920 öğrencinin ilçe ekonomisine yaklaşık 17.000.000 TL lik bir girdi sağladığını tespit etmiştir. İlçede bulunan 3 yüksekokul için istihdam boyutunda da 372 kişilik bir istihdam oluşturulduğunu ortaya koymuştur. Yıldız (2010) tarafından, Kırklareli Üniversitesi Babaeski Meslek Yüksekokulu nda eğitim gören 404 öğrenci üzerinde yapılan araştırmanın sonuçlarına göre; öğrenciler toplamda aylık 221.000 TL harcama yaparak ilçe ekonomisine katkıda bulunmaktadırlar. Bu harcamalarda en yüksek payı 88.000 TL ile barınma maliyetleri alırken, ikini sırada 35.000 TL ile gıda harcamaları gelmektedir. Çakır (2011), Samsun 19 Mayıs Üniversitesinde 3290 öğrenci üzerinde yaptığı çalışmada, öğrencilerin aylık 300-400 TL arasında para harcayarak, Samsun ili ekonomisine katkı sağladığını ifade etmektedir. Selçuk (2012) de tatürk Üniversitesi öğrencilerinin bir ayda ortalama744,66 TL harcama yaptıkları tespit etmiş ve bu veriden hareketle tatürk Üniversitesi Yerleşkesinde eğitim gören 31.276 öğrencinin, toplamda il ekonomisine yaklaşık bir yılda 186,3 milyon TL katkı sağladığını belirtmiştir. En çok harcama yapılan kalemin %15,7 oranıyla barınma ve en az harcama yapılan kalemin %7,3 oranıyla sportif aktivite harcamaları olduğu ortaya koymuştur. Çalışkan ve Demir (2013) te Manisa İli Köprübaşı İlçesinde eğitim faaliyetini sürdüren meslek yüksekokulunda eğitim gören öğrencilerin harcamalarının ilçe ekonomisine katkısı araştırmış, öğrencilerin harcama bütçesi içinde yer alan harcama gruplarının toplam içindeki payları belirlemiştir. Öğrencilerin harcama bütçesi içinde ilk üç sırada barınma, beslenme ile haberleşme-ulaşım harcamaları yer aldığını, öğrenci başına harcama miktarında ve harcama gruplarının toplam içindeki paylarında cinsiyete göre farklılaşmalar görüldüğünü, erkek öğrencilerin harcama tutarının kızlardan daha yüksek olduğunu tespit etmiştir. Harcama gruplarının payında cinsiyete göre en önemli farklılaşma kişisel bakım, barınma ve beslenme harcama gruplarında ortaya çıktığını ve kız öğrencilerin kişisel bakım için bütçelerinden yaklaşık olarak erkek öğrencilerin iki katı pay ayırdığını ortaya koymuştur. Harris (1997) de, girdi-çıktı tabloları kullanarak üniversite harcamalarının doğrudan, dolaylı ve uyarılmış etkilerini değerlendirerek Portsmouth Üniversitenin 1994 yılında yerel ekonomiye 38,5 milyon Sterlin katkı sağladığını ve harcama çarpanının da 1,73 olduğunu ortaya koymuştur. Elliott 1076
et.al., (1998) de, üniversitelerin uzun dönemde bölgesel ekonomik gelişmeye katkılarının, kısa döneme kıyasla daha yüksek olduğu sonucuna varmışlardır. Greenspan and Rosan (2006) da üniversitelerin; topluma, ekonomiye, toplumun refah düzeyi ve yasam kalitesine ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan oldukça geniş çerçevede katkıda bulunduğundan ve üniversitelerin faaliyetlerinin, günlük yaşamın her yönüne girdiğinden bahsetmektedir. Bu çalışmada, Türkiye nin en önemli turizm destinasyonlarından biri olan Muğla iline bağlı Ortaca ilçesindeki Ortaca Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin yöre ekonomisine katkıları, anket çalışması yapılarak belirlenmiş, harcama kalemleri ortaya konulmuş, aylık ve yıllık ortalama harcama miktarı belirlenmiş ve öğrencilerin anket sorularına verdikleri cevaplar değerlendirilerek yörenin sosyo-ekonomik gelişimine katkısı araştırılmıştır. 2. MTERYL Çalışmanın ana materyalini, Muğla İli Ortaca İlçesinde bulunan Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesine bağlı Ortaca Meslek Yüksekokulunda aktif olarak eğitim gören öğrenciler oluşturmaktadır. yrıca bu çalışma kapsamında araştırılan ve değerlendirilen ulusal ve uluslararası literatür verileri de çalışmada kullanılan materyallerdendir. Ortaca meslek Yüksekokulunda 2015 yılı itibariyle Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölümü altında Bahçe Tarımı Programı ve Seracılık Programı, Otel, Lokanta ve İkram Hizmetleri Bölümü altında şçılık Programı, Turizm ve Otel İşletmeciliği Programı (Normal Öğretim), Turizm ve Otel İşletmeciliği Programı (İkinci Öğretim), Park ve Bahçe Bitkileri Bölümü altında Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı, Seyahat-Turizm ve Eğlence Hizmetleri Bölümü altında Turizm ve Seyahat Hizmetleri Programı (Normal Öğretim), Turizm ve Seyahat Hizmetleri Programı (İkinci Öğretim), Turizm Rehberliği Programı, Su Ürünleri Bölümü altında Su Ürünleri Programı bulunmaktadır. Ortaca Meslek Yüksekokulundaki 11 bölümde eğitim gören 952 öğrenci, Turizm ve Otel İşletmeciliği 283 öğrenci, şçılık 79 öğrenci, Turizm ve Seyahat Hizmetleri 280 öğrenci, Turist rehberliği 93 öğrenci, Bahçe tarımı 67 öğrenci, Seracılık 2 öğrenci, Sulama Teknolojisi 18 öğrenci, Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı 80 öğrenci ve Süs Bitkileri yetiştiriciliği 8 öğrenci ile dağılım göstermektedir. 3. YÖNTEM Çalışma yöntemi, konunun tanımlanması, veri toplama, analiz ve değerlendirme aşamalarından oluşmaktadır. I. aşamada Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin kente ve yöresine ekonomik katkılarının ne düzeyde ve hangi sektörlerde olabileceği üzerine ulusal ve uluslararası literatür araştırılmıştır. Bu kapsamda Ortaca nın sektörel bazda sosyo-ekonomik yapısı araştırılmış, öğrenci odaklı işletmelerin 1077
ve hizmet sektörünün öğrencilerden beklentileri üzerinde durulmuştur. ynı zamanda öğrencilerin de çevre işletmelerden beklentileri tanımlanarak yerel ekonomik girdi kalemleri belirlenmiştir. II. aşamada ulusal ve uluslararası literatür bildirişleri ile yerel sektör ve öğrenci beklentileri doğrultusunda veri toplanmıştır. Bu veriler Ortaca kentindeki sosyal ve sektörel yapı, öğrencilerin ekonomik profillerine yönelik veriler ve literatür verileri olmak üzere sınıflandırılmış ve karşılaştırılarak anket sorularını oluşturmaya yönelik altlık oluşturulmuştur. III. aşama, anket sorularının oluşturulup uygulandığı aşamadır. Kolayda örnekleme yönteminin uygulandığı anket çalışmasında Ortaca Meslek Yüksekokuluna kayıtlı 952 öğrenciden 430 kişiye ulaşılarak 24 soruluk ankete tabi tutulmuştur. Öğrencilerin anket sorularına verdiği cevaplar SPSS yazılımına aktarılarak değerlendirme yapmak üzere sınıflandırılmıştır. IV. ve son aşama ise SPSS yazılıma aktarılan cevapların betimleyici istatistiki yöntemlerle değerlendirildiği aşamadır. Bu aşamada ayrıca ortalama değerler üzerinden Ortaca kentinin sosyoekonomik ve sosyo-kültürel yapısı göz önünde bulundurularak genel değerlendirmelere de yer verilmiştir. Bu kapsamda yöntem akış şeması Şekil 1 de verilmiştir. Şekil 1. raştırma yöntem akış şeması I. Ş M Ortaca Kenti Ortaca MYO Sosyo-ekonomik yapı Konunun Tanımlanması Yerel Ekonomi Ekonomik katkı ve beklentiler II. Ş M Öğrenci verileri -Öğrenci yurdu -Ortaca MYO Veri Toplama Literatür verileri -Ulusal Literatür -Uluslararası Literatür III. Ş M nket sorularının hazırlanması nketlerin uygulanması naliz SPSS te ankete uygun tablo oluşturma nketlerin SPSS yazılımına aktarılması IV. Ş M SPSS yazılımında analitik değerlendirme Değerlendirme Verileri, öğrenci profili ve kent ölçeğinde genel değerlendirme 1078
4. BULGULR Yaptığımız anket çalışması 430 öğrenci üzerinde uygulanmıştır. Yüksek Öğretim Kurumu'nun tasarrufunda kayıt yaptırsa dahi derslere devam etmeyen öğrencilerin okuldan atılmıyor olması öğrenci sayısının 952 kişiye ulaşmasını sağlamış olsa da Ortaca Meslek Yüksek Okulu'nda 2014-15 eğitim öğretim yılında; derslere düzenli devam eden kişi sayısı yaklaşık 500 kişi civarındadır. Bu hali ile bakıldığında anketimiz devamlı öğrencilerin yaklaşık % 90'ı na uygulanmıştır. nket soruları üç ana kısımdan oluşmuştur. Bunlar sırasıyla: Demografik özellikler, Öğrencilere ait diğer özellikler ve Öğrencilerin harcama dağılımlarıdır. 4.1.Demografik Özellikler Toplam öğrenci sayısının % 45'i ankete katılım göstermiştir. Katılımcıların %37,2'si kadın, 62,8'i erkektir. Katılımcıların %29,1'i Turizm ve Otel İşletmeciliği, % 26,7'i Turizm ve Seyahat Hizmetleri, %17,2 si Turizm Rehberliği, %12,8'i şçılık, %9,3'ü Peyzaj ve Süs Bitkileri Yetiştiriciliği, %4,9'u ise Bahçe Tarımı Programları'nda eğitim görmektedirler. Katılımcıların yaş dağılımları çeşitlilik göstermekle beraber 18-21 yaş aralığının yoğun olduğu görülmektedir. Bu yaş aralığı, toplam öğrencilerin %66'sını oluşturmaktadır. Bu aralığı %21,4 ile 22-24 yaş aralığı izlemektedir. Katılımcıların %75,6 sı örgün öğretimde iken %24,4'ü İkinci Öğretim de eğitim görmektedir. Katılımcı öğrencilerin %53'ü 1. sınıf öğrencisiyken %47'si 2. sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Ortaca Meslek Yüksek Okulu'nu tercih eden öğrencilerin bitirdikleri lise türlerine baktığımızda ana grubun düz lise ve meslek liseleri olduğunu görürüz. Öğrencilerin %47,2 si düz lise çıkışlı olduklarını beyan ederken bu sayıyı %37,9 luk oranla meslek liseleri takip etmektedir. Mesleki eğitim veren programlardan oluşan eğitim yelpazesi içerisinde bu oranlar olağan olarak karşılanabilir. Şekil 2. Öğrencilerin Demografik Özellikleri n % Cinsiyet Kadın 160 37,2 Erkek 270 62,8 Program Turizm ve Otel İşletmeciliği 125 29,1 Turizm Seyahat Hizmetleri 115 26,7 Turizm Rehberliği 74 17,2 şçılık 55 12,8 Peyzaj ve Süs 40 9,3 Bahçe Tarımı 21 4,9 Yaş 16-18 27 6,3 19-21 284 66 22-24 92 21,4 25 ve üzeri 27 6,3 Öğrenim türü 1. Öğretim 325 75,6 2. Öğretim 105 24,4 1079
Sınıf 1.Sınıf 228 53 2. Sınıf 202 47 Lise Düz Lise 203 47,2 Meslek Lisesi 163 37,9 nadolu/fen Lisesi 25 5,8 Ticaret Lisesi 17 4 çık Öğretim Lisesi 9 2,1 Diğer 13 3 Öğrencilerimizin ailelerinin %43,7 si Ege Bölgesi'nde ikamet ederken %22,1'i Marmara Bölgesi'nde, %15,6'sı kdeniz Bölgesi'nde ikamet etmektedir. Bu oranları %7,2 lik orana sahip olan İç nadolu ve Karadeniz Bölgeleri izlemekteyken yalnızca %2,6'sı Doğu nadolu Bölgesi'nde %1,6'sı ise Güneydoğu nadolu Bölgesi'nde ikamet etmektedirler. Bu rakamların oluşumunda elbette Ortaca'nın bulunduğu coğrafi konum etkili olmuştur. Ege ve kdeniz Bölgeleri'nin kesişme noktasında yer alan bu ilçeye söz konusu iki bölgeden gelen öğrenci sayısı %59,3'tür. Marmara Bölgesi'nde aileleri ikamet eden öğrencilerin ise tamamına yakını İstanbul'dandır. Şekil 3. Öğrenci ilelerinin Yaşadıkları İllerin Bölgelere Göre Dağılımı BÖLGELER n % Ege Bölgesi 188 43,7 Marmara Bölgesi 95 22,1 kdeniz Bölgesi 67 15,6 Karadeniz Bölgesi 31 7,2 İç nadolu Bölgesi 31 7,2 Doğu nadolu Bölgesi 11 2,6 Güney Doğu nadolu Bölgesi 7 1,6 4.2. Katılımcılara it Diğer Özellikler Öğrencilerin gelir kalemlerini ve konaklama yerlerini incelediğimiz ikinci kısım "Katılımcılara ait diğer özellikler" olarak adlandırılmıştır. Ortaca Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinden çalışmamıza katılmış olan öğrencilerin yalnızca % 13,5 'i tam zamanlı veya yarı zamanlı bir işte çalışırken, %86,5'i herhangi bir işte çalışmamaktadır. nketin uygulandığı dönem eğitim öğretim dönemi içerisinde olduğu için çalışan öğrenci sayısı yüksek görünmemektedir. Yaz aylarında staj yapan ve çalışan öğrenci sayısı çok daha fazladır. Çalıştığını beyan eden 58 öğrencilerimizin %50 si aylık olarak 100-500 TL arasında bir gelire sahip olduklarını söylerken %33,9'u 500-1000 TL kazanç elde ettiklerini beyan etmiştir. Öğrencilerimizin çalışmak dışındaki ana gelir kaynaklarından bir tanesi kredi ve burslardır. Katılımcıların %63,8 'i kredi veya burs aldığını beyan ederken %36,2'si herhangi bir kredi veya burs imkanından faydalanmadığını söylemiştir. 1080
Öğrencilerin temel gelir kaynaklarından belki de en önemlisi, ailelerinden aldıkları yardımharçlık kaleminden oluşmaktadır. Harçlık miktarlarının oranları öncesinde ailelerin aylık kazançları da sorulmuştur. Buna göre öğrenci ailelerinin aylık kazançları şu şekildedir: % 35,3'ü 1000 TL ve altında, % 37,4'ü 1001-2000 TL, % 14,7'si 2001-3000 TL, %6,7'si 3001-4000 TL, %4,7'si 4001-5000 TL ve %1,2'si 5000 TL. Görülüyor ki, öğrencilerimizin ailelerinin %72,7'si aylık olarak 2000 TL'den daha az bir gelire sahiptir. Okulumuzu tercih eden öğrencilerin genellikle dar gelirli ailelerin çocukları olduğunu söyleyebiliriz. ileden gelen aylık harçlık miktarları: %60,2'si 0-300 TL, %23,7'si 301-600 TL, %8,2'si 601-900 TL, %5,8'i 901-1200 TL, %1,4'ü 1201-1500 TL ve son olarak %0,7'si 1500 TL üzeri şeklindedir. ilelerin çocuklarına yolladıkları harçlıkların oranları doğal olarak gelir oranları ile paralellik göstermektedir. Öğrencilerimizin konaklamalarını gerçekleştirdikleri yerlerin dağılımına baktığımızda; ilk sırada %36,5 ile kiralık ev gelirken bunu %35,1 ile devlet yurdu izlemektedir. Öğrencilerin bir kısmının ailesi Ortaca 'da ikamet etmektedir. Kendilerine ait evlerinde veya kiralık bir evde oturup ailesi ile birlikte kalan öğrenci sayısı toplamın % 15,6'sını oluşturmaktadır. Şekil 4. Katılımcılara ait Diğer Özellikler Katılımcılara it Diğer Özellikler (N=430) n % Çalışma Durumu Tam Zamanlı 23 5,3 Kısmi Zamanlı 35 8,2 Çalışmıyorum 372 86,5 Çalışanların ylık Kazançları (N=58) 100-500 29 50 501-1000 19 32,7 1001-1500 5 8,6 1501 ve üzeri 5 8,6 Kredi/Burs lma Durumları Kredi 220 51,2 Burs 43 10 Burs ve Kredi 11 2,6 lmıyorum 156 36,2 Konaklama Yeri Kiralık Evde 157 36,5 Devlet Yurdu 151 35,1 ile Yanı (Kendi evi) 50 11,6 part 18 4,2 ile Yanı (Kiralık Ev) 17 4 Özel Yurt 14 3,3 Kendime it Evde 13 3 Otel/Pansiyon 7 1,6 1081
Diğer 3 0,7 ilenin ylık Kazancı 0-1000 152 35,3 1001-2000 161 37,4 2001-3000 63 14,7 3001-4000 29 6,7 4001-5000 20 4,7 5001 ve üzeri 5 1,2 ileden Gelen Harçlık Miktarı 0-300 259 60,2 301-600 10 23,7 601-900 35 8,2 901-1200 25 5,8 1201-1500 6 1,4 1501 ve üzeri 3 0,7 4.3. Öğrencilerin Harcama Dağılımları Öğrencilerin harcamaları açık uçlu sorulardan elde edilen verilerle tespit edilmiştir. Şehiriçi ulaşım, barınma, iletişim, eğlence harcamaları aylık olarak; kırtasiye, giyim harcamaları ise yıllık olarak değerlendirilmiştir. Yıllık değerlendirmede, eğitim-öğretim sezonu olan 9 aylık dönem esas alınmış; yıllık harcamalar aylık olarak değerlendirilirken, toplam rakam 9'a bölünerek hesap yapılmıştır. Öğrencilerimizin verdikleri yanıtlara göre ortalama olarak şehir içi ulaşıma harcadıkları miktar 117 TL'dir. Barınma için yaptıkları ortalama harcama 285 TL'dir. Barınma konusunda kiralık evde kalanların ilk sırada olması ve ev kirası dışında elektrik, su gibi evle ilgili diğer maliyetlerinde hesaba katılması sonucu bu rakama ulaşılmıştır. Katılımcıların aylık ortalama iletişim harcamaları 38 TL'dir. Kırtasiye harcamaları yıllık 90 TL aylık 10 TL'dir. Giyim harcamaları ise yıllık 349 TL aylık 38,7 TL'dir. Eğlence ve aktivite harcamaları aylık ortalama 119 TL'dir. Şekil 5. Katılımcıların Harcama Dağılımları Katılımcıların Harcama Dağılımları (N=430) n % Şehir İçi Ulaşım (ylık) 0-50 159 37 51-100 126 29,3 101-150 60 14 151-200 35 8,1 201-250 22 5,1 251 ve Üzeri 28 6,5 Ortalama 117 TL Barınma (ylık) 0-150 202 47 151-300 121 28,1 301-450 63 14,7 451-600 27 6,3 601 ve üzeri 17 4 1082
Ortalama 285 TL n % İletişim Harcamaları (ylık) 0-15 28 6,5 16-30 155 36 31-45 116 27 46-60 47 10,9 61 ve üstü 84 19,5 Ortalama 38 TL Kırtasiye Harcamaları (Yıllık) 0-50 224 52,1 51-100 129 30 101-150 41 9,5 151-200 18 4,2 201-251 13 3 251 ve üstü 5 1,2 Ortalama 90 TL Giyim Harcamaları (Yıllık) 0-100 129 30 101-249 139 32,3 250-499 86 20 500-749 43 10 750 ve üstü 33 7,7 Ortalama 349 TL n % Eğlence/ktivite Harcamaları 0-100 274 63,7 101-200 83 19,3 201-300 33 7,7 301-400 14 3,3 401 ve üzeri 26 6 Ortalama -119 TL Eğlence ve aktivite harcamaları geniş bir kapsama sahiptir bu nedenle kategorize edilerek ayrıca bir değerlendirmeye de tabi tutulmuştur. Bu kategorilere göre ayrıma, ankete katılan 430 öğrencinin tamamı yanıt vermemiş olup yanıt veren kişilerin beyanları esas alınarak ortalama hesaplamalar yapılmıştır. En yüksek yanıt oranı 195 kişi ile "kafe" olarak verilmiştir, öğrencilerimizin buradaki ortalama harcamaları 74 TL'dir. Yanıt oranının en yüksek ikinci olduğu kategori ise "spor"dur. Öğrencilerimizin 129'u aylık ortalama 72,7 TL spor harcaması yaptığını belirtmiştir. Bu harcamalar Ortaca'da bulunan spor salonları, halı saha vs. gibi tesislerde yapılmaktadır. Öğrencilerimizden 109'u aylık ortalama 41 TL'lik "sinema" harcaması yaptıklarını beyan etmiştir. Ortaca'da sinema salonu bulunmamasına rağmen çevre ilçeler ve İl merkezine giderek film izlemektedirler. "İnternet kafe" harcamaları ortalama olarak 27 TL'dir ve 46 kişi bu yönde yanıt vermiştir. Öğrencilerimizden 39'u "konser" harcaması yaptığını ve bunun aylık olarak ortalama 63,4 TL olduğunu beyan etmiştir. Film kiraladığını söyleyen 23 öğrencimiz aylık olarak 33,5 TL harcama yapmaktadır. Tiyatroya giden 12 öğrencimiz aylık 45,8 TL harcama yapmaktadır. Ortaca İlçesi'nde sinema salonu olmadığı gibi tiyatro salonu da bulunmamaktadır. Ortaca'da yer alan plaj ve kaplıcalara yapılan aylık harcama ortalama 43,5 TL'dir ve 10 öğrencimiz bu yönde yanıt vermiştir. Seçenekler arasına yerleştirdiğimiz "diğer harcamalar" kısmına 110 öğrenci katılmıştır ve bu harcamalar aylık 157 1083
TL olarak en yüksek harcama kalemini oluşturmaktadır. Kategorilerin dışında kalan diğer harcamalar: alkol,sigara, kişisel bakım malzemeleri vb. gibi harcamalardan oluşmaktadır. Şekil 6. Yiyecek içecek ve Eğlence Türlerine göre Harcama Dağılımları N Ortalama Harcama Yiyecek İçecek Harcama Dağılımları Eğlence/ktivite Harcama Dağılımları Üniversite Kantini 300 78,8 Üniversite Yemekhanesi 34 34,5 Yurt Yemekhanesi 127 100 Dışarıda 320 188,5 Sinema 109 41 Konser 39 63,4 Tiyatro 12 45,8 Spor 129 72,7 Internet Kafe 46 27 Kafe 195 74 Film Kiralama 23 33,5 Kaplıca/Plaj 10 43,5 Diğer 110 157 N Ortalama Harcama Bütün bu maliyetlerin ardından katılımcılara Ortaca'da yaptıkları harcamalara bakış açıları sorulmuştur. Yiyecek-İçecek Maliyeti, Yaşam Maliyeti ve Barınma Maliyeti başlıkları altında yapılan bakış açısı çalışmasına öğrencilerin tamamı katılmıştır. Ortaca'daki yiyecek içecek maliyetleri öğrencilerin %59,5'i tarafından "normal" bulunmuş, %18,6'sı ise "yüksek" yanıtını vermiştir. Ortaca'daki yaşam maliyeti öğrencilerin %56,5'i tarafından "normal" olarak görülmüş, % 20,9 'u "yüksek" yanıtını vermiştir. Ortaca'daki barınma maliyeti ise öğrencilerin %51,6'sı tarafından "normal" bulunmuş olup öğrencilerden %24,2'si bu maliyetin "yüksek" olduğunu söylemiştir. Şekil 7. Öğrencilerin Ortaca'daki Maliyetlere Bakışları n % Yiyecek-İçecek Maliyeti Çok Düşük 14 3,3 Düşük 56 13 Normal 256 59,5 Yüksek 80 18,6 Çok Yüksek 24 5,6 Yaşam Maliyeti Çok Düşük 13 3 Düşük 52 12,1 Normal 243 56,5 Yüksek 90 20,9 Çok Yüksek 32 7,4 Barınma Maliyeti Çok Düşük 11 2,6 1084
Düşük 37 8,6 Normal 222 51,6 Yüksek 104 24,2 Çok Yüksek 56 13 5. SONUÇ ve ÖNERİLER Yaptığımız çalışmaya Ortaca Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinin %45 i katılmıştır. Bölümlere göre dengeli bir katılımcı grubu içerisinde katılımcıların aylık ortalama harcamaları 835 TL olarak saptanmıştır. Eğitim-öğretim yılının 9 ay olduğu göz önünde bulundurularak oranlar 9 ile çarpılmış ve yıllık harcamanın kişi başına ortalama 7.516 TL olduğu anlaşılmıştır. Yalnızca katılımcıların Ortaca ya yıllık katkısı 3.231.880 TL dir. Bu veriler kayıtlı olan tüm öğrenciler hesaba katıldığında 7.155.232 TL yi bulmaktadır. Okula düzenli olarak devam eden öğrenci sayısı göz önüne alındığında, Ortaca Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinin Ortaca İlçesi nde yaptıkları (doğrudan ve dolaylı) yıllık harcamanın, Ortaca ekonomisine büyük katkı sunduğunu söyleyebiliriz. Ortaca'ya bu oranda ekonomik katkı sunan yegane kaynağın Meslek Yüksek Okulu olduğu görülmektedir. Örneğin katılımcıların %74'ü okul dışında yani İlçe içerisinde yemek yediklerini beyan etmiştir. Öğrencilerin %45,6'sı Ortaca'da kiralık ev, pansiyon, otel, özel yurt gibi konaklama yerlerinde kalmaktadır. Yıllık olarak tespit edilen harcamanın bir kısmı telefon faturası, elektrik, su faturası gibi kalemlere olmakla beraber kalan harcamanın tamamı Ortaca ekonomisine doğrudan katkı olarak gitmektedir. Bununla beraber öğrencilerin bazı beklentilerinin karşılanmadığı sonucu da çıkmıştır. Örneğin, öğrencilerin %25,4'ü yani her dört öğrenciden biri sinemaya gittiğini beyan etmesine karşın Ortaca'da bir sinema salonu bulunmamaktadır. Bu öğrenciler sinemaya izlemek için yakın ilçelere ve Muğla il merkezine gitmek zorunda kalmaktadır. Barınma maliyetleri öğrencilerin %37,4'ü tarafından yüksek veya çok yüksek olarak görülmektedir. Barınma maliyetini yüksek bulan öğrencilerin, devlet yurdu ve aile yanında kalanların dışındakiler olduğunu varsayarsak öğrencilerin %82'sinin barınma maliyetinin yüksek olduğundan şikayetçi oldukları sonucuna ulaşırız. 2014 TÜİK verilerine göre yaklaşık 44 bin insanın yaşadığı Ortaca İlçesi'nde, Ortaca Meslek Yüksek Okulu, 952 kayıtlı öğrencisinin yanında akademik ve idari personeli ve personelin aile bireyleri ile yaklaşık bin kişilik bir nüfus teşkil etmektedir. Bu hali ile Meslek Yüksek Okulu'nun Ortaca ekonomisine sunduğu katkı yadsınamaz orandadır. KYNKLR kçakanat, T., Çarıklı, İ., Dulupçu,.., (2010), Üniversite Öğrencilerinin Bulundukları İl Merkezine Ekonomik Katkıları ve Harcama Eğilimleri: Isparta 2003 2009 Yılları Örneği SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi ralık 2010, Sayı:22, ss.165-178. 1085
lbeni, M., (2000), Bölgesel Kalkınmada Yüksek Öğretim Kurumlarının Rolü: Süleyman Demirel Üniversitesi Örneği, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kütahya. tik, H., (1999), Üniversitelerin Yerel Ekonomiye Katkıları: Teori ve Erciyes Üniversitesi Üzerine Bir Uygulama, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, Kayseri. ydemir, S.E., (1994), Karadeniz Teknik Üniversitesinin Kent ve Bölge Ekonomisine Doğrudan ve Dolaylı Ekonomik Etkileri, Bölgesel Kalkınma Sempozyumu, Trabzon, s.195 210. Bleaney, M.F., Binks, M.R., Greenaway, D., Reed, G.V., Whynes, D.K., (1992), What Does a University dd to its Local Economy, pplied Economics, 24, 305-311. Çakır, M.., (2011), On Dokuz Mayıs Üniversitesinde Öğrenim Gören Öğrencilerin Sosyo-Ekonomik Özelliklerinin Samsun İline Katkısı Samsun Sempozyumu, 13-16 Ekim 2011, ss 1-8 Dalğar, H., Tunç, H., Kaya, M., (2009), Bölgesel Kalkınmada Yükseköğretim Kurumlarının Rolü ve Bucak Örneği, Mehmet kif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 39-50. Demir, Ş., Demir, F., (2013), Celal Bayar Üniversitesi Köprübaşı Meslek Yüksekokulu Öğrenci Harcamalarının Bileşimi ve İlçe Ekonomisindeki Yeri Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:11, Sayı:3. Elliot, S.D., Stanford, L.L., Meisel, J.B., (1988), Measuring the Economic Impact of Institutions of Higher Education Research in Higher Education Journal of the ssocation for Institutional Research, gathon Press, Vol.28, No.1 Greenspan,., Rosan, R.M., (2006), The Role of Universities Today: Critical Partners in Economic Development and Global Competitiveness,http://www.icfconsulting.com/Markets/Community_Development /docfiles/roleuniversities.pdf, (20.06.2015). Harris, R.I.D., (1997), The Impact of the University of Portsmouth on the Local Economy. Urban Studies, 34(4) 605-626pp. Kaşlı, M., Serel,., (2008), Üniversite Öğrenci Harcamalarının nalizi ve Bölge Ekonomilerine Katkılarını Belirlemeye Yönelik Bir raştırma Yönetim ve Ekonomi 15(2), 99-113. Munnich, L., Nelson, K., (2003), The University in the City: n genda for Community an Economis Development Minnesota: Humphrey School of Public ffairs. Selçuk, G.N., (2012), tatürk Üniversitesi Öğrencilerinin Harcamalarının nalizi ve Erzurum Ekonomisine Katkıları, tatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012 16 (3): 317-330 Tugay, O., Başgül, N., (2005), Üniversite Öğrencilerinin Yöre Ekonomisine Katkıları: Burdur da Bir raştırma I. Burdur Sempozyumu, Burdur. Yıldız, E., (2010), Meslek Yüksekokullarının Yerel Ekonomiye Katkıları: Babaeski Meslek Yüksekokulu Örneği Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), ss. 87-102. 1086