Konu: Temel maaş hesaplaması 1. Temel Kavramlar 1.1 Ücret Kavramı Tanımı Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan menfaatlerdir. Đşyerine bağımlılık Đşi yapan, işyerine bağlı olarak çalışmalıdır. Đşyerine bağlılıktan amaç, işin mutlaka işyerinde yapılması değildir. Đşverenin buyruk ve yönergelerine uygun olarak işin yapılması yeterlidir. Örneğin, bir avukat bir işyerine ücretle bağlı olabilir, o işyerinin işlerini yürütür. Ancak, bu etkinliklerini kendi bürosunu kullanarak yapabilir. Ödeme bir hizmet karşılığıdır Ödemenin bir hizmet karşılığında yapılması gerekir. Đş yasasına göre çalışanlara ödenen paralar ücrettir. Genel hukuk açısından, hizmetin temel öğesi, hizmet erbabının mali ve ekonomik riskle karşı karşıya kalmamasıdır. Bu bakımdan işletme zarar da etse hizmetlinin ücreti ödenecektir. Ödeme para ile yapılır Ödemeler, para ile ya da para ile ölçülebilen yahut temsil edilebilen bir çıkar sağlayarak yapılmasıdır. Örneğin, üç ton kömür verilir ya da bir dinlenme yerinde bir dinlence sağlanabilir. Bu sağlanan çıkarlar da ücret sayılacaktır. 1.2 ÜCRET SAYILAN ÖDEMELER G.V.K nun 23. maddesinin 11. Bendindeki ayrıcalık sınırını aşan emekli, dul, yetim ve ve maluliyet aylıkları Önce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler için verilen para ve mallar Milletvekili, Đl Genel Meclisi, Belediye Meclis üyeleri ile benzerlerine yapılan ödemeler Yönetim ve denetim kurulu başkan ve üyeleri ( huzur hakkı ) ile tasfiye memurlarına yapılan ödemeler Bilirkişilere, resmi arabuluculara, spor hakemleri ve yarışma jürisi üyelerine ödenen veya sağlanan para, mal ve çıkarlar Sporculara verilen transfer ücretleri veya sair adlarla yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler 1.4 ĐŞYERĐ KAVRAMI Đşle ilgili etkinliğin yapıldığı yer işyeridir. 1.5 ĐŞVEREN KAVRAMI Đşverenler, hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişilerdir. Ücret kavramı iki şekilde ortaya çıkmaktadır. Yasal kesintilerden arındırılmış olan NET ücret Yasal kesintiler yapılmamış BRÜT ücret. GoBordro/Tiger2Bordro/ĐK Bordro Maaş hesaplama adımları Sayfa 0 / 11
Ödemeler üzerinden yapılan yasal kesintiler: 2-SSK PĐRĐMLERĐ 3-GELĐR VERGĐSĐ 4-DAMGA VERGĐSĐ 1. SOSYAL SĐGORTALAR HUKUKU ĐLE ĐLGĐLĐ KAVRAMLAR 2.1 SĐGORTALI KAVRAMI Sigortalı niteliğini kazanabilmek için şu koşulların yerine gelmesi gereklidir. Đş ilişkisinin kural olarak hizmet sözleşmesine dayanması Hizmet sözleşmesinin geçerli olması Ücret karşılığı çalışmış olması. ( Ancak bazı durumlarda ücretsiz çalışanlarda sigortalı olabilir ) Hizmet, işvereve ait işyerinde yerine getirilmelidir. Bazı kişile hizmet ilişkisi olmamasına karşın sigortalı olarak kabul edilmektedir. Bunlar, a) Sigortalının eşi, çocukları ve geçindirmekle yükümlü oladuğu yakınları sigortalı sayılır b) Çiftçi mallarının korunmasında çalışan bekçiler de sigortalı sayılır c) Sanatçılar d) Genelev kadınları SSY md. 3 sayılan sigortalı olmayanlar arasında olmamak ta aranılan koşuldur. 2.4 PRĐM MATRAHI VE PRĐM ORANLARI 2.4.1 PRĐM MATRAHI Genel olarak Primlerin hesabında esas alınacak matrah, sigortalının ücretidir. Ancak aylık kazancın belirsizlik göstermesi yüzünden hesaplanmasında güçlük çıkıyorsa, aylık kazanç günlük kazanca göre belirlenir. Aylık kazancın hesaplanması Sigortalıla ve işverenlerin bir ay içinde ödeyecekleri primlerin hesaplanmasında, sigortalının 3 tip geliri gözönünde bulundurulur ve bunların brüt toplamı esas alınır a) Sigortalının o ay hakettiği ücretler Ücretin, tahakkuk ettirilmesi yeterlidir. Mutlaka ödenmiş olması koşulu aranmaz. Fazla çalışma ve tatil ücretleri de bu kavram içine girer. b) Prim, Đkramiye vb. Ay içinde ödenen, prim, ikramiye gibi ödemeler de matraha dahil edilecektir. c) Yönetim ve yargı organlarınca verilen kararlar uyarınca yapılan ödemeler Günlük kazancın hesaplaması Primlerin hesabında günlük kazanç esas alınır. Günlük kazanç, prim matrahını oluşturan matrahın otuzda biridir. Temel ilke, o ay içinde alınmış ücretlerin toplamının çalışarak ya da çalışmaksızın, ücret alınmış günlerin sayısına bölünmesi yolundadır. Eğer sigortalı, ayın bütün günlerinde prime esas ücret almışsa, bu durumda günlük kazancı 30 a bölünerek hesaplanacaktır. Ay kaç gün çekerse çeksin, yine 30 a bölünür. Bu konuda önemli bir nokta Şubat ayıdır. Şubat ayı 28 gün olmasına karşın sigortada 30 gün olarak gösterilir. Ancak maktu aylık dışında çalışan bir kimse, örneğin şubatta bir gün gelmezse 27 gün gösterilecektir. Buna karşın maktu aylıklı kimseden ücret kesilmesini gerektiren bir gün işe gelmemesi durumunda bir günlük ücret kesintisi yapılacak ve sigorta bordrosunda 29 gün gösterilecektir. GoBordro/Tiger2Bordro/ĐK Bordro Maaş hesaplama adımları Sayfa 1 / 11
Günlük kazancın alt ve üst sınırları Günlük kazancın alt sınırı, gösterge tablosundaki en düşük göstergenin, yürülükteki memur katsayısı çarpımı sonucu olarak belirlenir. Ortaya çıkan çarpımın 30 da biri günlük kazancın alt sınırıdır.. Üst sınır ise gösterge tablosundaki en yüksek göstergenin geçerli katsayı ile çarpımının 30 da biridir. Sigortalının ücreti, alt sınırn altında ise veya sigortalı ücretsiz olarak çalışıyorsa, primler yine günlük kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanır, ancak bu kazanç ile alt sınır arasındaki farkın sigorta primlerinin tümünü işveren öder. Eğer sigortalının ücreti üst sınırın üstündeyse, primler üst sınırdan hesaplanacaktır. Başka bir deyişle üst sınırın üstündeki ücretlerden prim alınmaz. Birden çok işyerinde çalışma durumu Birden çok işyerinde çalışan sigortalının, her işverenden elde ettiği kazançlar ayrı ayrı gözönüne alınır ve primler buna göre hesaplanır. 2.4.2 PRĐM ORANLARI Prim oranları, yasayla saptanır ve değiştirilir. Şu anda 7 tür prim vardır. Đş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortası Primi (Kısa vadeli sigorta kolları primi) Yapılacak olan işin tehlike sınıf ve derecesine göre saptanır. Đşyerinin tehlike sınıf ve derecesini SSK saptar ve işverene bildirir. Bu primin oranı % 1 den az ve % 6,5 tan çok olamaz ve primin tümü işverence ödenir. Genel Sağlık Sigortası Primi (01.10.2008 tarihinden önce hastalık sigortası primi ve Analık sigortası primleri vardı. 01.10.2008 tarihinden itibaren kaldırıldı.) Toplam prim oranı % 12,5 tur. Bunun % 5 I sigortalı, % 7,5 u işveren tarafından karşılanır. Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası Primi (Uzun vadeli sigorta kolları primi) Sigortalının kazancının % 20 si oranında prim alınır. Primin %11, işveren, %9 u işçi tarafından ödenir. Ancak maden işyerlerinde, yeraltında çalışanlar ile ağır, yıpratıcı ve zehirleyici işyerlerinde çalışanlar ve basın işyerlerinde çalışanlar için toplamı % 22 olup, % 9 u işçi, % 13 ü işverence ödenir. Đşsizlik Sigortası Sigortalının kazancının % 3 i oranında prim alınır. Primin %1 si işçi %2 si işveren tarafından ödenir. Đşsizlik sigortası 01/06/2000 tarihinden itibaren TTF kesintisi kaldırılıp yerine kesilmeye başlanmıştır. Sosyal Güvenlik Destek Primi ( SGDP ) Bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almakta iken, sigortalı olarak yeniden bir işte çalışmaya başlayanların yazılı istemde bulunmaları durumda, yaşlılık aylıklarının ödenmesine devam edilir. Ancak, bunların prime esas kazancı üzerinden % 24 oranında sosyal güvenlik destek primi kesilir. Bu primin % 6 sı sigortalı, % 18 i işverence ödenir. GoBordro/Tiger2Bordro/ĐK Bordro Maaş hesaplama adımları Sayfa 2 / 11
1.10.2008 tarihinden itibaren SSK Uygulaması değiştirilmiştir. 5510 sayılı Kanuna göre, ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tâbi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilir ve Ücret dışındaki bu ödemelerin üst sınırı aşan kısmı, Ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak ĐKĐ AYI GEÇMEMEK ÜZERE ÜST SINIRIN ALTINDA KALAN, Sonraki ayların prime esas kazançlarına ilave edilir. Örnek 1 : Bay (A) Ocak/2009 döneminde 4000 Tl brüt maaş üzerinden 30 gün çalışmıştır. Personelin SSK Đşçi Primi : Günlük SSK Tavan Matrahı : 144,30 Aylık SSK Tavan Matrahı : 4.329 TL SSK Đşçi primi ssk tavan matrahın altında kaldığından 4.000 * 0,15 = 600 TL Örnek 2 : Bay(A) Şubat/2009 döneminde 4000 TL brüt maaş üzerinden 30 gün çalışmıştır. Bay(A) ya ayrıdca Şubat ayında 1.250 TL ikramiye ödemesi yapılmıştır. Brüt ücret + Đkramiye = 4000 + 1250 =5.250 Brüt ödemeler toplamı SSK Tavan Matrahın üzerinde kaldığından ssk işçi primi 4.329 olan ssk tavan matrahtan kesilecektir. Đkramiyeden artakalan tutar Mart ayının ssk matrahını etkilemek üzere devredecektir. 4.329 *0,15 = 649,35 Mart ayına devredecek SSk matrahı = 1250 329 = 921 TL Bay(A) Mart/2009 döneminde 4000 TL brüt maaş üzerinden 30 gün çalışmıştır. Bay(A) nın Mart ayında ödeyeceği SSK işçi primi : Mart ayı brüt maaşı : 4.000 TL Şubat ayından devreden ssk matrahı : 921 TL Toplam : 4.921 TL SSK Tavan Matrahı : 4.329 TL SSK Kesilecek Matrah : 4.329 TL SSK Đşçi Kesintisi : 4.329 *0,15 = 649,35 Nisan ayına devredecek ssk matrahı : 4.921-4.329 = 592 TL 2.5 VERGĐ YÜKÜMLÜSÜ KAVRAMI Vergi yasasına göre kendisine vergi borcu düşen gerçek ve tüzel kişidir. Damga Vergisi Yasası na göre, vergi yükümlüsü, kağıtları imza eden kişilerdir. Buna göre kendilerine ücret ödenen kişiler, damga vergisi yükümlüsü olarak kabul edileceklerdir. 2.5.1 GELĐR VERGĐSĐNDE VERGĐSĐNDE VERGĐ YÜKÜMLÜSÜ Türkiye de yerleşmiş olan gerçek kişiler ile resmi kurumların veya merkezi Türkiye de olan kuruluşların yabancı ülkede çalışan ve Türk vatandaşı olan personeli tam yükümlüdür. Türkiye de yerleşme Đkametgahı Türkiye de olanlar ile Türkiye de bir takvim yılı içinde 6 aydan çok oturanlar yerleşmiş sayılır Yabancı ülkede çalışma Türkiye de merkezi olan resmi ve özel kuruluşların, işleri dolayısıyla yabancı ülkede oturan ve çalışan Türk vatandaşı olan personeli de tam yükümlüdür GoBordro/Tiger2Bordro/ĐK Bordro Maaş hesaplama adımları Sayfa 3 / 11
Gelir elde etme Anılan bu kişiler Türkiye de yahut çalıştıkları ülkede bir gelir elde edeceklerdir. Ancak bu kişileri geliri, elde ettikleri yabancı ülkede vergilendiriliyorsa, bu gelirleri üzerinden Türkiye de vergi ödenmeyecektir. 2.5.3 VERGĐ SORUMLUSU Vergi sorumlusu, verginin ödenmesi bakımından alacaklı vergi dairesine muatap olan kişidir.kestiği vergiyi tam olarak vergi dairesine yatırmakla yükümlüdür, bu yükümlülüğünü yerine getirmezse, yatırmadığı vergiden sorumlu olur. Gelir vergisi açısından Hizmetlileri çalıştıran işverenler, ödemeyi yaparken vergisini de kesmek zorundadırlar. Ücret ve ücret sayılan ödemeler bu yolla vergilendirilir. Damga vergisi açısından Vergiye bağlı kağıtlara ait damga vergisinin ödenmesinde kağıtları gösterenler sorumludur. Ücretlerden yapılan damga vergisi kesintisi, pul yapıştırmak yöntemi yerine muhtasar beyannamede göstermek yoluyla ödenir. 2.5.4 VERGĐ MATRAHI KAVRAMI Vergi matrahı, üzerinden vergi hesaplanacak, başka bir deyişle vergiye tabi tutulacak miktardır. Gelir vergisi matrahı Ücretin safi tutarı işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan miktardır. Burada gerçek yöntemde saptanan ve götürü yöntemde saptanan ücretleri incelemek gerekir. Gerçek yöntemde saptanan ücretler Gerçek ve tüzel kişilerin yanında çalışan hizmetlilerin ücretleri Ücretlerini yabancı ülkedeki işverenden alan hizmetlilerin ücretleri ile yabancı elçilik ve konsolosluk memur ve hizmetlilerin ücretleri GVY md.86 ve 87. ye göre yıllık beyanname ile bildirilmesi gereken ücretler. ( Birden fazla işverenden ücret alanlardan yıllık geliri belli bir sınırı geçenler ve yıllık geliri bu sınırın altında kalanlar ) Götürü yöntemle saptanan ücretler Gerçek tutarı üzerinden olmayıp, devletçe saptanan maktu matrahlar üzerinden vergienen ücretlerdir. Bu kişiler; Kazançları götürü yöntemle saptanan ticaret sanat ve serbest meslek erbabı yanında çalışanlar Özel hizmetlerde çalışan şoförler Özel yapı sahiplerinin ücretle çalıştırdığı yapım işçileri Taşınmaz anamal iradı sahibi yanında çalışanlar Maliye Bakanlığınca götürü ücret kapsamına alınan kişiler Toplam kazançtan aşağıdaki indirimler yapıldıktan sonra kalan miktar, gelir vergisi matrahıdır. Devlet memurlarından yapılan ( Meyak ) kesintilerle, Ordu Yardımlaşma Kurumu ( Oyak ) kesintileri ve benzeri kamu kurumları için yapılan kesintiler GoBordro/Tiger2Bordro/ĐK Bordro Maaş hesaplama adımları Sayfa 4 / 11
Emekli ödentisi veya Sosyal Sigorta primleri Kişisel sigorta primleri (Personelden kesilen sigorta miktarını aşmamak kaydıyla) Đşçi sendikası ödentisi Zorunlu tasarruf kesintisi Özel indirim ve sakatlık indirim 2.6 GELĐR VERGĐSĐ ĐNDĐRĐM HADLERĐ Gelir Vergisi Yasası na göre bazı durumlarda gelir vergisinden indirimler yapılabilir. Bunlardan biri sakatlık indirimidir. Özel indirim Genel olarak; Đndirim, aile reisinin, eşinin ve çocuklarının herbirinin gerçek yöntemde saptanan ücretlerine ayrı ayrı uygulanır. Dar yükümlülükte uygulanmayacağı gibi götürü ücretlerde de uygulanmaz Đndirim günlük olarak saptanır. Eğer ödeme aylık yapılıyorsa, indiririmde aylık tutar gözönüne alınacaktır. Örneğin; bir ayda 10 gün işe gelmeyen bir işçinin indirimi 20 gün olarak değil, bir aylık indirim olarak hesaplanacaktır. Ücret günlük olarak belirlenmişse, indirim de günlük olarak hesaplanacaktır. Kalkınmada öncelikli yörelerde bu indirimler farklılaşır. Đndirim miktarlarını, bölgelere göre Bakanlar Kurulu belirler ve özel indirimin 15 katına kadar çıkarabilir Sakatlık indirimi. Bu indirim, Maliye ve Gümrük Bakanlığı ile Sağlık ve Sosyal Yardım, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlıklarının birlikte hazırladıkları, yönetmelikteki esaslara göre, sakatlık derecesinin tespitinden sonra uygulanabilir. Bu yönetmeliğe göre sakatlar 3 gruba ayrılmaktadır. Çalışma gücünün % 80 ve daha çoğunu yitirenler 1. derece sakat Çalışma gücünün enaz % 60 nı yitirenler 2. derece sakat Çalışma gücünün enaz % 40 nı yitirenler 3. derece sakat, sayılır. Sakatlık indiriminin tutarı, 1. Derece sakatlarda özel indirimin 8 katı 1. Derece sakatlarda özel indirimin 4 katı 1. Derece sakatlarda özel indirimin 2 katı şeklinde bulunur. Đndirimin uygulanması Sakatlari Devlet hastanelerinden rapor almakla yükümlüdür. Sakatlık indiriminden yararlanmak isteyen kişi, Defterdarlık Gelirler Müdürlüğü ne başvurarak, muayeneye gönderilir ve sakatlık dereceleri saptanarak indirimden yararlandırılır. Sakatlık indirimi uygulanan kişiye, özel indirim de ayrıca uygulanır. 2.7 VERGĐ ORANLARI VE VERGĐNĐN HESAPLANMASI Vergi oranları Bakanlar Kurulu tarafından her yıl başında belirlenir. Oranlar belli tutar aralıklarında değişir. Örneğin, 2009 yılı Ocak ayından itibaren geçerli olan vergi dilimleri ve oranları aşağıdaki gibidir. 2009 Yılı Gelirlerine Uygulanacak G.V.Tarifesi: 0-8.700- arası % 15 8.700,01-22.000,00.- arası % 20 22.000,01-50.000.00.- arası % 27 GoBordro/Tiger2Bordro/ĐK Bordro Maaş hesaplama adımları Sayfa 5 / 11
50.000,01. ve üstü % 35 nisbetinde vergilendirilir. Tam mükellefiyete tabi kişilerin yanında çalışan gemi adamlarının münhasıran uluslararası sularda geçen hizmetleri karşılığında ödenen ücretlerden tarifeye bakılmaksızın 01.01.1994 -... arasında %10 nispetinde vergilendirme yapılır. 2.8 VERGĐNĐN HESAPLANMASI Gelir vergisinin hesaplanabilmesi için ilk önce gelir vergisi matrahının bulunması gerekir. Gelir vergisi matrahı(gvm)=brüt ödemeler-(ssk+vergi indirimleri) Bulunan gelir vergisi matrahı vergi dilimlerine uygulanır ve gelir vergisi kesintisi bulunur. Yükümlünün aylık gelirine önce ilk oranlar uygulanır. Daha sonra bu gelirler, kümülatif olarak toplanır ve ikinci dilime ulaşıldığında bir sonraki vergi oranı uygulanır. Örnek: Bay ZAFER in aylık ücreti 4.500. TL olsun.bu durumda Ocak ayındaki gelir vergisi kesintisini bulalım. GVM:Ödemeler-(ssk+vergi indirimi) SSK Taban Matrahı : 22,20 TL/GÜN 666,00 TL /AY SSK Tavan Matrahı : 144,30 TL/GÜN 4.329,00 TL/AY Kişinin aylık ücreti ssk tavan matrahından fazla olduğu için ssk pirimi tavan matrahı üzerinden hesaplanır. Ssk primi: 4.329 %15= 649,35 TL GVM = 4500-649,35 = 3.850,65 Bulunan gelir vergisi matrahı 0 ile 8.70arasında olduğu için gelir vergisi matrahının, ilk dilimin oranına uygulanması gerekir bu oranda %15 tir. Gelir Vergisi: 3.850,65 *0.15 = 577.60 TL Şubat ayı hesaplamasında, Bay Zafer in aldığı maaş yine 4.500 TL dir. Ayrıca 2.000. TL yakacak yardımı almıştır. Brüt ücret üzerinden kesilen ssk rakamı SSK tavan matrahından yüksek olduğundan SSK tavan matrahından kesilecektir. SSK prim kesintisi = 649,35 tl SSK Tavan matrahının (4.329,00) %15 i SSK kesitisi olarak kesilmiştir. Bu kesintinin % 3 si Đssizlik sigortası kesintisidir. GVMatrahı = 6.500.- 649,35 = 5.850,65 tl olarak bulunur. Devreden KMV: 3.850,65.-Ytl Böylece kümülatif vergi matrahı 5.850,65+3.850,65=9.701,30 oluşacağından, 5.850,65 TL lık tutarın 8.700- YTL ye tamamlayan kısmından % 15, sonraki kısmından da ( 2.dilime geçen bölümünden ) % 20 oranında vergi hesaplanmalıdır.yani şubat ayı vergisi, Đlk dilime giren bölümü, 8.700. 3.850,65= 4.849,35 TL GoBordro/Tiger2Bordro/ĐK Bordro Maaş hesaplama adımları Sayfa 6 / 11
kalan bölümü, 5.850,65 4,849,35 = 1.001,30 tl GV1 = 4.849,35 * 0.15 = 727,40 tl GV2 = 1.001,30 * 0.20 = 200.26 tl olduğundan Şubat ayı gelir vergisi, 727,40 + 200,26 = 927,66 TL olarak bulunmuş olacaktır. Ücretler, yükseldikçe, kümülatif toplam da artacak ve net ücretlerde azalma olacaktır. Bundan dolayı uygulamada, genellikler, yüksek ücretli çalışmak isteyenler net ücret anlaşmaları yapmakta, böylece kümülatif toplam dolayısıyla artan vergi oranlarından net ücretlerinin zarar görmemesini sağlamaya çalışmaktadırlar. 2.9 DAMGA VERGĐSĐ MATRAHI Damga vergisi, maktu veya oransal alınan bir vergidir. Maktu vergi alınan kağıtlarda, kağıtların niteliğine göre vergi belirlenir. Oransal olarak alınan vergide ise matrah, kağıtlarda yazılı olan paradır.ücretlerin tümü, damga vergisine matrah oluşturur.özel gider indirimi dışında bütün ödemeler üzerinden binde 6 dir.(0.006). ÜCRET VE ÜCRET NĐTELĐĞĐNE OLAN ÖDEMELERĐN KESĐNTĐLERĐ Gelir Damga SSK kesintileri vergisi vergisi Çıplak ücret X X X Toplu iş sözleşmelerinde doğan zam farkları X X X ( ödemenin ait olduğu ayda toplu olarak değerlendirilir ) Fazla çalışma ücreti X X X Primler X X X Kıdem zammı X X X Yolluklar ( Harcırah yasasına bağlı olan kurumlar için ) Yolluklar- Limiti aşan kısım için ( Harcırah yasasına bağlı olmayan kurumlar için ) Huzur hakları (GVK 61/4 ücret niteliğinde olanlar) Yıllık izin ücreti (SSK açısından iş kazası ve meslek hastalıkları primine tabi değildir.) Dinlence verilen işçiye, işverence verilen ücret (Đzin harçlığı SSK açısından iş kazası ve meslek hastalıkları primine tabi değildir.ancak toplu iş sözleşmesi kapsamı dışında bulunan işçilere yılda bir defadan fazla ödenen izin harçlığı ise SSK ya tabi olmaktadır.) X X X X X X X X X X X X Đkramiye X X X Bayram harçlığı (SSK açısından iş X X X kazası ve meslek hastalıkları primine ve Tasarruf kesintisine tabi GoBordro/Tiger2Bordro/ĐK Bordro Maaş hesaplama adımları Sayfa 7 / 11
değildir.ancak toplu iş sözleşmesi dışında bulunan işçilere ikiden fazla ödenen bayram harçlıkları SSK primi hesabına esas tutulan kazançlar toplamına tabidir.) Temettü veya kar payı dağıtılması X X Kıdemli işçiliği özendirme X X X ikramiyesi Yıpranma ödenceleri X X X Aday çırak, çırak ve öğrencilere ödenen ücretler (SSK açısından iş kazası ve meslek hastalıkları primi ile çıraklar için hastalık primine tabidir.ancak primi devlet öder.) X 2.10 SOSYAL YARDIMLARDAN YAPILAN KESĐNTĐLER Devamlı olarak verilen sosyal yardımlar Yemek verilmesi durumunda (Đşyeri dışında yemek verilmesi durumunda yemek hizmeti sağlayan şirkete ödenen günlük 10,00 TL yı aşan kısım gelir vergisine ve damga vergisine tabidir. Yemek parası verilmesi durumunda Gelir vergisi Damga vergisi SSK kesintileri Günlük 10 TL x vergiden istisna X X Asgari ücretin %6sı SSK dan muaftır. Aşan kısmından ssk kesilir. (Günlük) Aile yardımı X X Asgari ücretin %10 u kadarlık tutarlı ssk dan muaf, aşan kısmından SSK kesilir Çocuk yardımı X ( sınırlı ) X Asgari ücretin %2si SSK dan muaftır. Aşan kısmından ssk kesilir. 3. ÜCRET KESĐNTĐLERĐNĐN HESAPLANMASI VE BELGELER Ücret ya da ücret sayılan ödemelerden yapılan sigorta ver vergi kesintileri yapılması sırasında birçok belge düzenlenmektedir. Bu belgelerin en önemlileri ücret bordrosu ve sigorta bildirgeleridir. 3.1 Bordro düzenlenmesi Bordro düzenlemesi yapılırken, bordronun içine çıplak ücretin yanısıra girmesi gereken o ay içinde tahakkuk etmiş olan fazla çalışma, prim, ikramiye ve bazı sosyal yardımlar da konulur. Ayrıca hafta tatili, genel tatil ücretleri de gösterilir. Bay ( A ) nın saat ücreti 5,00 TL sıdır. Ocak ayında tam ay çalışmıştır. Ocak ayında ayrıca % 50 zamlı 20 saatlik fazla çalışma ücreti almıştır. (Günlük çalışma süresi 8 saattir.) Ocak ayı brüt ücreti = 240 * 5 = 1.200 TL GoBordro/Tiger2Bordro/ĐK Bordro Maaş hesaplama adımları Sayfa 8 / 11
Ocak ayı fazla çalışma ücreti = 20 * 5.-* 1.50 = 150 TL Toplam ücret = = 1.350 TL Bu ücretten % 15 sigorta primi kesilecektir. Toplam ücret, SSK taban ve tavan matrahının arasında kaldığı için kesinti kişinin ücretinden kesilecektir. 1.350 * 0.15 = 202,50 TL SSK Primi (Bu kesintinin içinde Đşçi işsizlik sigortası primi de eklenmiştir. ) Gelir Vergisi Matrahı:1.350. 202,50 : 1.147,50 Bu rakam ilk vergi diliminin sınırları içinde olduğundan kesilecek vergi oranı % 15 dir. Gelir Vergisi : 1.147,50 * 0.15 = 172.13 YTL sıdır. Ayrıca % 0.006 ( binde 6 ) damga vergisi kesilecektir. 1.350. * 0.006 = 8,10 YTL Bu verilere göre net ücreti şöyle bulabiliriz Brüt ücret Fazla çalışma Toplam : 1.200. TL : 150. TL + ---------------------- : 1.350. TL Yasal Kesintiler Đşçi SSK kesintisi : 202,50 TL Top. GV : 172,13 TL Damga Vergisi : 8,10TL + ---------------------- Toplam : 382,73 TL Net Ücret : 1.350YTL 382,73 TL = 967,27 TL KANUN PARAMETRELERĐ (01.01.2009...) -------------------------------------- 1-) SSK MATRAHLARI SSK Taban Matrahı : 22,20 TL/GÜN 666,00 TL /AY SSK Tavan Matrahı : 144,30 TL/GÜN 4.329,00 TL/AY Asgari Ücret : 666,00 TL / AY 2-) SSK PRĐM ORANLARI Đşçi payı Đşveren Payı Đş Kaz./ Meslek Has. %1 Genel Sağlık Sigortası %5 %7,5 Mal./Yaş./Ölüm Sig. %9 %11 ( % 13 ) SGDP %7.5 %22.5 Đşsizlik Sigortası %1 %2 3-) Damga Vergisi Oranı : binde 6 ( 0.006 ) GoBordro/Tiger2Bordro/ĐK Bordro Maaş hesaplama adımları Sayfa 9 / 11
4-) 2009 YILI GELĐR VERGĐSĐ DĐLĐMLERĐ 0.- 8.700.- arası % 15 8.701.- 22.000.- arası % 20 22.001.- 50.000.- arası % 27 50.001 arası % 30 Gemi adamlarının uluslararası sularda geçen hizmetleri karşılığında ödenen ücretlerden gelir vergisi dilimlerine bakılmaksızın %10 vergilendirme yapılır. 5-) Kıdem Tazminatı bir yıla esas gün : 30 Kıdem Tazminatı tavan matrahı : 2.260,04 TL 6-) ĐHBAR TAZMĐNATI TABLOSU --------------------------------------------------------------- Başlangıç Ayı Bitiş Ayı Esas Gün ------------------ ------------- ------------------ 0 6 14 7 18 28 19 36 42 37... 56 7-) Sakatlık indirimleri : Sakatlık indirimi 1 Sakatlık indirimi 2 Sakatlık indirimi 3 660.- (aylık) 330.- (aylık) 160.- (aylık) 8-) Çocuk yardımının vergiden muaf bölümü : 13.38 TL / çocuk (7 Yaş üzeri) Çocuk yardımının vergiden muaf bölümü : 26,75 TL/çocuk (7 yaş altı) 9-) Yemek yardımının vergiden muaf bölümü: 10.00 TL / günlük (KDV dahil) 10-) Yemek yardımının SSK dan muaf oranı : Asgari ücret * %6 kadarı 11-) Çocuk yardımının SSK dan muaf oranı : Asgari ücret * %2 kadarı 12.-) Aile yardımının SSK dan muaf oranı : Asgari ücret * %10 kadarı 13.-) Asgari Geçim Đndirimi Oranları Kendisi için : %50 Çalışmayan eş için : %10 Her çocuk için : %7,5 GoBordro/Tiger2Bordro/ĐK Bordro Maaş hesaplama adımları Sayfa 10 / 11