FMEA- Hata Modu ve Etkileri Analizi (HMEA)

FMEA- Hata Modu ve Etkileri Analizi (HMEA)

Risk Seviyeleri Kabul edilemez risk bölgesi Riskin ortadan kaldırılmasının mümkün olmadığı veya çok maliyetli olduğu tolare edilebilir risk bölgesi Kabul edilebilir risk bölgesi Önemsiz risk bölgesi

HMEA (Hata Modu ve Etkileri Analizi) HMEA- FMEA (Failure Mode and Effects Analysis) Olası hata türlerinin belirlenmesi ve etki şiddetlerinin derecelendirilmesi Kritik ve önemli özelliklerin belirlenmesi Ortaya çıkabilecek tasarım ve süreç yetersizliklerinin önem derecesine göre sıralanması Ürün ve süreçte ortaya çıkabilecek problemlerin önlenmesine yardımcı olunması Kritik noktaların hata risklerinin ortadan kaldırılması ile ürünü geliştirecek değişikliklerin, prosedürlerin ve testlerin belirlenmesi için kullanılan bir araçtır.

HMEA den Beklenen Faydalar Ürün ve süreçteki hata türlerinin sistematik olarak gözden geçirmesi Hataları ve etkilerini tanımlaması Hata oranlarını ve türlerini tanımlaması; gerekli muayene programlarının kurulmasını sağlaması Yapılan değişikliklerin olabilecek etkilerini tanımlaması Yüksek riskli bileşenlerin nasıl güvenilir hale getirilebileceğini tanımlaması

HMEA Tipleri Tasarım HMEA: Ürün deneme safhasından önce tasarım esnasında veya ürünün fizibilite çalışmaları esnasında karmaşık ürünlerdeki ana riskli bölgeleri bulup ortaya çıkarmak için yapılan HMEA çalışması Süreç HMEA: Uygulanan imalata ilişkin süreç hata türlerini tanımlayan, hataların müşteride olabilecek etkilerini değerlendiren, hataların ortaya çıkma nedenlerini inceleyen bir HMEA çalışması

FMEA ile ilgili standartlar MIL-STD 1629A havacılık ve savunma şirketleri SAE J 1739 Otomotiv sektörü IEC 60812 Diğer

HMEA Ekibi HMEA bireysel olarak değil ekip halinde geliştirilmelidir. Ekip elemanlarının sayısı 3 7 kişi olmalıdır. Ekibe katılanlar incelenmekte olan tasarım, imalat, montaj ve kontrol işlemlerinde tecrübeli ve uzman kişiler olmalıdırlar.

HMEA ile İlgili Kavramlar Hata Modu: Hata modu, bir sistemin fonksiyonlarını yerine getirememe durumudur. Hata Etkisi: Bir hatanın neden olduğu sistem fonksiyonundaki değişikliği gösterir. Hata Nedeni: Hata türünün ortaya çıkmasında etkili olan unsurlardır. Bir hata modunun birden çok nedeni olabilir. Keşfedilebilirlik (Saptama): Hata türünün müşteriye ulaşmasını önleyen uygulamaların varlığına keşfedilebilirlik denir. Olasılık: Hatanın ortaya çıkma sıklığını gösterir. Şiddet: Müşteriye yansıyan olası hata sonuçlarının düzeyidir. Risk Öncelik Puanı RÖP = Olasılık x Şiddetlilik x Keşfedilebilirlik

Bileşen ve Proses bilgilerinin Toplanması Potansiyel Hata Modlarının Belirlenmesi HMEA nin Aşamaları Her Hata Modunun Etkisinin Kontrol Edilmesi ve Listelenmesi Oluşum Sayılarının Hesaplanması Her Hata Modunun Nedeninin Belirlenmesi Mevcut Kontrol Prosesinin Listelenmesi Belirlenme Sayılarının Hesaplanması Oluşum Sayılarının Hesaplanması RPN nin Hesaplanması Düzeltici faaliyet Gerekli mi? E V E Düzeltici / Önleyici T faaliyet Önerisi HAYIR Modifikasyon Verileri Modifikasyon FMEA Raporu

HMEA UYGULAMA FORMU SİSTEM ALT SİSTEM PARÇA MEVCUT DURUM SİSTEM/PARÇA ADI: EKİP LİDERİ: EKİP ÜYELERİ: TARİH: İYİLEŞTİRME AŞAMASI HMEA NO: İYİLEŞTİRME SONRASI Potansiyel Hata Modu Potansiyel Hata Etkisi Şiddet Sınıfı Hatanın Potansiyel Nedenleri Olasılık Mevcut Süreçte Önleyici Kontrol Mevcut Süreçte Keşfedici Kontrol Keşfedilebilirlik R.Ö.S. Önerilen İyileştirmeler Sorumlu ve Tamamlama Zamanı Gerçekleşen Önlemler ve Tamamlanma Zamanı Şiddeti Olasılık Keşfedilebilirlik R.Ö.S.

Requirements Failure Mode(s) Effect(s) of Failure Cause(s) of Failure Process Control(s) Recommended Resp & Target Solution(s) Date Aesthetics Unacceptable -Customer Dissatisfaction 6 Debris on Tooling 8 -First Piece Inspection 2 96 Air Blowoff 2 2 4 16 -Bill Smith Appearance -Cycle Counter Fixturing 3 -First Piece Inspection 2 36 Separate Tooling For Each 1 2 3 6 -Joe Public -Calibration Frequency Part -Sandra Brown -Machine Setup Operator Error 7 -Process Sheets 2 84 Train operators on SPC 2 1 3 6 -Tony Green -SPC -Joe Public Clean & Dry Parts Wet Parts -Rust 8 Worn Tooling 3 -Cycle Counter 2 48 Press force monitor 2 1 5 10 -Joe Public -Customer Dissatisfaction -Calibration Frequency -Sandra Brown -Poor Performance -Machine Run-off Train operators on SPC 2 1 5 10 -Gene Okra Wrong gas 2 -Operator Training 6 96 Paint Valves Different 1 3 6 18 -Sandra Brown Colors -Gene Okra Damage Free Damaged 10 Operator Error 7 -Process Sheets -Operator Training -Customer Dissatisfaction -Excessive Press Force -Lose Clamp Load -Safety (Personal Injury) SEV OCC Mis-Assembly 2 -Operator Training P Sh t Fixturing 3 -Cycle Counter C lib ti F DET RPN 6 420 Train operators on SPC 2 1 3 6 -Bill Smith -Sandra Brown Press force monitor 2 1 5 10 -Bill Smith 6 120 Paint floor blue 1 3 6 18 -Tony Green Separate Tooling For Each 1 2 3 6 -Gene Okra 2 60 Separate P t Tooling For Each 1 2 3 6 -Gene S d Okra B P t SEV OCC DET RPN

Olasılık Değerinin Verilmesi Olasılık değeri analiz edilen konuya göre değişir ve analizciler tarafından konuya göre bir ölçek oluşturularak belirlenir. Tasarım HMEA için örnek olasılık değerleri tablosu:

Olasılık Değerinin Verilmesi (Devam) Süreç HMEA için örnek olasılık değerleri tablosu:

Şiddet Değerinin Verilmesi Şiddet değeri de analiz edilen konuya göre değişebilir ve analizciler tarafından konuya göre bir ölçek oluşturularak belirlenebilir. HMEA Örnek Şiddet Değeri Tablosu

Keşfedilirlik Değerinin Verilmesi Süreç HMEA Örnek Keşfedilebilirlik Değer Tablosu

Keşfedilirlik Değerinin Verilmesi (Devam) Tasarım HMEA Keşfedilebilirlik Değer Tablosu

OLASILIK KESFEDILEBILIRLIK SIDDET RÖP 1 1 1 1 Hata olusmasi uzak Hata ve nedenleri kesinlikle Etkinin önemi yok Düzeltici faaliyet gereksiz. olasilik belirlenir 1 1 10 10 Hata olusmasi uzak olasilik Hata ve nedenleri kesinlikle belirlenir Standartlara ve kanunlara uymama etkisi güvenlik riski olusur Düzeltici faaliyet gereksiz. 1 10 1 10 Hata olusmasi uzak Hata ve nedenleri Etkinin önemi yok Düzeltici faaliyet gereksiz. olasilik belirlenemez riskli 10 1 1 10 Hata olusmasi çok yüksek olasilik Hata olusmasi çok yüksek olasilik Hata olusmasi uzak olasilik Hata ve nedenleri kesinlikle belirlenir Etkinin önemi yok Düzeltici faaliyet gereksiz. 10 1 10 100 Hata ve nedenleri kesinlikle belirlenir Standartlara ve kanunlara uymama etkisi güvenlik riski olusur Düzeltici faaliyet gerekir. Olusum siralamasinin ve etkinin öneminin azalmasi için tasarim degisikligi 1 10 10 100 Hata ve nedenleri belirlenemez riskli Standartlara ve kanunlara uymama etkisi, güvenlik riski olusur Düzeltici faaliyet gerekir. Etkinin öneminin azalmasi için tasarim degisikligi veya belirlenme siralamasini azaltilmasi için dogrulama faaliyetleri gelistirilmelidir.

Risk Öncelik Puanı RÖP = Olasılık x Şiddetlilik x Keşfedilebilirlik RÖS < 40 ise önlem almaya gerek yoktur. 40 <RÖS < 100 ise önlem alınmasında fayda vardır. RÖS > 100 ise mutlaka önlem alınması gerekir.