BAYLAN ÖLÇÜ ALETLERĠ SAN VE TĠC. LTD.ġTĠ.

BAYLAN ÖLÇÜ ALETLERĠ SAN VE TĠC. LTD.ġTĠ. BAYLAN ÖLÇÜ ALETLERĠ SANAYĠ ve TĠCARET LTD.ġTĠ. Fab: Atatürk Organize San. Bölgesi 10046 Sok. No:14 Çiğli ĠZMĠR Tel: (0232) 376 77 57 pbx - Fax: (0232) 376 77 59 376 79 74 e-mail:baylantic@superonline.com - web:www.baylanwatermeters.com

BAYLAN SU SAYAÇLARI TAM OTOMATĠK TEST PANOSU Soğuk Su Sayacı Test Masası Model BTB 08 Anma Çapı 15 40 mm Maksimum Debi 20 m 3 / h Ġmal Tarihi 2010 Seri No 0043

BAYLAN TAM OTAMATĠK TEST PANOSU Bu test panosunda, elektromanyetik debimetre ile ölçüm metodu kullanılmaktadır. Debimetrelerin kalibrasyonu, su toplama tankı ile kalibre edilmiş terazi ve hacim tankıyla gerçekleştirilir. Sayaçlardan geçen su miktarı ve debisi elektromanyetik debimetreler yardımıyla ölçülmekte ve sayaçların üzerindeki optik sensörlerden elde edilen değerlerle karşılaştırılmaktadır. Karşılaştırma sonucu sayaçların hataları hesaplanıp ekrana gelmektedir. Test masasındaki tesisatlar, bilgisayardaki yazılım ile otomatik olarak kullanılabilmekte sadece sayaçları panoya bağlayan pistonun ileri geri hareketi panodaki butonlarla gerçekleştirilmektedir. Bu test masasında DN15 ile DN40 çapları arasındaki sayaçların, istenilen debi aralıklarında testleri yapılabilir. Aşağıdaki tablo, değişik uzunluktaki sayaçların kaç adet bağlanabileceğini, sayaç çaplarını ve Qn ölçüm debilerini göstermektedir. Uzunluk ( mm) Parça Qn (m³/h) DN 110 10 1,5 20 veya 15 165 10 1,5 15 190 10 1,5 20 veya 15 190 10 2,5 20 260 3 3,5 25 300 2 10 40

1.1. Test Masası 1. TEST PANOSUNUN KISIMLARI Test panosunun ana yapısı ve bütün bağlantı boruları AISI 316 dır. Bağlantı boruları ve aparatları P.O.M malzemeden yapılmıştır, darbe ve kırılmaya karşı dayanıklıdır. Pano üzerinde, Hava basıncını düzenlemeye yarayan bir şartlandırıcı 3 Adet elektromanyetik debimetre 3 Adet su akışını kontrol etmeye yarayan vana Bütün sistemin yönetilebilmesi için bilgisayar, klavye, Mouse ve ekran Besleme ve yönlendirmeler için pnömatik vanalar Optik okumalar için sensör Terazi Göstergesi Pano butonları ve acil durum butonları Manuel su giriş vanası Statik basınç için piston Emniyet valflı ve çekvalflı pnömatik sıkma pistonu Basınç manometreleri ve basınç manometresi mevcuttur. Su toplama tankı Elektromanyetik debimetreler Pano butonları Pnömatik su besleme vanası Bilgisayar monitörü Su akış kontrol vanaları Su giriş vanaları RESĠM-1

Optik sensör baglantı girişleri Statik basınç testi için basınç pistonu RESĠM-2 1.2. Terazi Terazinin maksimum ölçüm kapasitesi 350kg dır. Beş dijitli göstergeye sahiptir. Hassasiyeti 2g. dır. 220 VAC, 50 HZ gerilimde çalışır. (170 VAC'ye kadar gerilim düşüşlerinden etkilenmez) RESĠM-3

1.3. Manometre Test masasında 2 tip manometre vardır. a) Basınç Manometresi: Çalışma basıncı 0 ile 25 bar arasıdır. Hareketli kısmı pirinçten yapılmıştır. Basınç elemanı CuSn8 dir. Muhafazası çeliktir ve ön halkası ABS plastiktir. Manometre bağlantısı R 1/8 pirinçtir. Çalışma sıcaklığı -25 C ve +60 C arasıdır. RESĠM-4 b) Basınç Farkı Manometresi: Çalışma basıncı 0 ile 2,5 bar arasıdır. Hareketli kısmı pirinçten yapılmıştır. Basınç elemanı CuSn8 dir. Muhafazası çeliktir ve ön halkası ABS plastiktir. Manometre bağlantısı R 1/8 pirinçtir. Çalışma sıcaklığı -25 C ve +60 C arasıdır. RESĠM-5

1.4. Debimetreler Panoda büyük ve küçük debiler için üç farklı debimetre bulunmaktadır. Kullanılan debimetreler elektromanyetik debimetrelerdir. (1) numaralı debimetrenin ayarları maksimum 20,000-800 l/s debide (2) numaralı debimetrenin ayarları maksimum 850-100 l/s debide (3) numaralı debimetrenin ayarları maksimum 72,00-3 l/s debilerinde ölçüm yapacak şekilde ayarlanmıştır. Elektromanyetik debimetre (Qmax için) Elektromanyetik debimetre (Qmin için) Elektromanyetik debimetre (Qn için) Manometre Qmax debisi için ayar vanası Qn debisi için ayar vanası Acil stop butonu RESĠM-6 Qmin debisi için ayar vanası RESĠM-7 Elektromanyetik debimetrenin ölçüm kısmı

1.5. Butonlar Sayaçları sıkıştırma butonları. (Pistonun çalışması için iki sarı buton aynı anda basınız) Masa aktif lambası. (Test masası çalışmaya başladığında aktif olur) Pistonun kapalı (sayaçların sıkılı) durumda olduğunu gösteren lamba Sistem gevşetme butonu. (Butona basmadan önce sistemde su basıncı olmadığından emin olunuz.) RESĠM-8 Sayaçları sıkıştırma butonları. (Pistonun çalışması için iki sarı buton aynı anda basınız) Acil stop butonu. 1.6. Görülebilir Lazer Işın Sensörü 1. sınıf hassasiyette, ölçüm menzili içerisinde mükemmel performans gösteren bir sensördür. 20 ve 50 mm arasında en yüksek algılama performansına sahiptir. Sensör dış gövdesinde, 8 adet LEDden oluşan grafik gösterge yer almakta ve sensörün kolay programlanabilmesi ve çalışma esnasındaki durumunun izlenmesi sağlanmaktadır. 1. sınıf 650 nm dalga boyuna sahip görülebilir kırmızı algılama ışığına sahiptir. 10 ile 30 V arası DC gerilim, maksimum akım 35 ma (Yük haricinde) ile çalışır. Ters kutuplama, yüksek voltaj ve dalgalanmalara karşı korumalıdır. 8-segmentli Grafik gösterge: Sinyalin kuvvetini, anahtarlama noktasını referans alarak gösterir. Yeşil LED : Power ON Sarı LED : Çıkış iletimde Sensörün programlanması için, test edilecek sayaç panoya bağlanarak sensör yerleştirilir. Düşük bir debide (90 l/h gibi) su akışı sağlanır. Sensör üzerindeki (+) tuşuna basılı tutulur. 7 ve 8 numaralı LEDler yandığında tuş bırakılır. Bu durumda eğer tek bir LED yanıyor ise programlama kabul edilmiştir. Eğer 1, 3, 6 ve 8 LEDleri yanıyor ise programlama kabul edilmemiştir. Bu durumda işlem tekrarlanmalıdır. Programlama tamamlandıktan sonra sensör üzerindeki grafik ışıkları sağa ve sola ilerleyerek yanmaya başlayacaktır. Programlama işlemi bir kere yapılır, her test için programlamaya gerek yoktur.

Sensörlerin doğru yerleştirilebilmesi için yerleştirme esnasında uygun bir debide su akıtılmalıdır. Sensörler yerleştirildiğinde, sensör üzerindeki grafik gösterge üzerindeki ışık, iki taraftaki son ışığa kadar ilerleyerek yanıyorsa en mükemmel okuma durumundadır. Ancak ortadaki LEDi her iki yana doğru ikişer LED geçmesi durumu da doğru okuma için yeterlidir. RESĠM-9

2. TEST İŞLEMİ 1. Ayar masasına test edilecek anma çapına uygun bağlama aparatları yerleştirilmelidir. 2- Bağlantı bölgelerindeki o-ringlerin sağlam olduğu kontrol edilir. 3- Sayaçlar panoya su akış yönüne dikkat edilerek, seri olarak yerleştirilir. (Aralık kalan kısımlar ilave bir boru ile tamamlanabilir. Sayaçların giriş ve çıkışlarındaki borular belirli uzunluklarda olmalıdır.) 4- İki sarı butona basınız ve sayaçları sıkınız (Yeşil piston lambası yanacaktır). Bütün bağlantıları kontrol edin, sayaç ve boruların düzgün oturduğuna ve bağlantıda hiç boşluk olmadığından emin olun. 5- Panoda iki ayrı su girişi bulunur. Bu farklı iki basınca sahip su beslemeleri içindir. Her iki su besleme vanasını aynı anda açmayınız. Aksi taktirde yüksek basınca sahip hattan gelen su düşük basınca sahip hatta doğru akacaktır. Vanalardan yalnızca birini açınız. 7- Bilgisayar programından pnömatik su giriş valfını açınız. İlk olarak hattı ve sayaçları kontrol ederek bir sızıntı olmadığından emin olunuz. Eğer bir su sızıntısı görünüyor ise, kapatma butonuna veya acil duruş butonuna basınız. Eğer sızıntı yok ise, debi ayarlama vanalarını açarak bir miktar su akıtınız. Sistemde hiç hava kalmayıncaya kadar su akıtınız. Düşük bir debide su akmasını sağlayarak sensörleri sayaçların üzerine yerleştiriniz. 8- Sayaç tipini ve test yapılacak debi noktasını bilgisayardaki yazılımdan seçiniz. 9- Test sonunda, pistonu gevşetmeden evvel, sistemdeki basınçlı suyu akıtmayı unutmayınız. 10- Endeks okuyarak yapılacak testte, test debisi için uygun olan su akışı debi ayarlama vanalarından ayarlanır. Sensör okuma için, su akışı başlatılmadan önce elektronik cihazdan test edilecek sayacın tipi ve test debisi seçilmeli, sensörler sıfırlanmalıdır. Debi ayarlanırken, debi yeterince hızlı şekilde ve fazla dalgalanma olmadan istenilen değere ulaşmalıdır.) Test için gerekli miktardaki suyun akışı teraziden takip edilir, istenilen miktarda su akışı gerçekleştiğinde otomatik olarak kapatılarak test sonlanır. Aşağıdaki tabloda sayaçların Qmax ve sınıflarına göre Qt Qmin debileriyle birlikte bu debilerde yapılan testlerde sayaçlardan geçirilmesi gereken en az su miktarı görülebilir. Parantez içleri geçirilmesi gereken en az su miktarını göstermektedir. TESTLERDE GEÇĠRĠLECEK SU MĠKTARLARI Qn (l/h) Qmax (l/h) Qmin=0,02Qn (l/h) B SINIFI Qt=0,08Qn (l/h) Qmin=0,01Qn (l/h) C SINIFI Qt=0,0,15Qn (l/h) 1500 (60) 3000 (80) 30 (6) 120 (15) 15 (6) 22,5 (15) 2500 (70) 5000 (100) 50 (6) 200 (15) 25 (6) 37,5 (15) 3500 (100) 7000 (100) 70 (10) 280 (25) 35 (6) 52,5 (15)

Endeks okuma için, sayaçların son endeksleri ve terazide görülen gerçek su miktarı okunur. Teraziden okunan değer (kg) sıcaklığa göre suyun yoğunluğuna bölünerek hacimsel değeri bulunur. Sayacın gösterdiği hacim ve gerçek hacim arasındaki farka göre sayacın hatası hesaplanır. [(Son Endeks İlk Endeks) Gerçek Hacim] * 100 / Gerçek Hacim Çok hassas ölçümler için suyun sıcaklığına göre yoğunluğu hesaba katılmalıdır. SU SICAKLIĞI/YOĞUNLUK Sıcaklık ( C) Yoğunluk (kg/l) Sıcaklık ( C) Yoğunluk (kg/l) 4 1 30 0,995718 6 1 32 0,995124 8 0,9999 40 0,9923 16 0,999 50 0,988 18 0,998702 60 0,9832 20 0,998303 70 0,9777 22 0,997805 80 0,9716 28 0,996314 90 0,9652 Örnek Su Sıcaklığı: 18 C Suyun yoğunluğu tablodan okunur: 0,998702 kg/l Sayaçtan geçen suyun gerçek hacmi: 75,60 / 0,998702 = 75,698 l Sayaçtan okunan hacim: 422,15 346,85 = 75,30 l Sayacın Hatası: (75,30 75,698)*100 / 75,698 = % - 0,51 13- Toplama tankını boşaltın. 14- Sayaçlar hata değerlerine göre, ayar vidalarından kalibre edilirler ve daha sonra kalibrasyonlarını kontrol etmek amacıyla test tekrarlanır. 15- Sayaçların kalibrasonu tamamlandıktan sonra, Qmax veya Qn, Qt ve Qmin debilerinde test edilerek hata değerleri tespit edilmelidir. 16- Sayaçların test ve kalibrasyon işlemi tamamlandığında, öncelikle basınç tahliye vanası açılıp kapatılarak sistemdeki basınçlı su salınır. Sistemde su basıncı kalmadığından emin olunduktan sonra sıkıştırma pistonu açılarak sayaçlar gevşetilir ve sayaçlar panodan sökülür. Not: Kesin test sonuçları için, test koşulları aşağıda belirtilen koşullara uyumlu olmalıdır. Ortam bağıl nemi : % 45 %75 arası Ortam atmosfer basıncı : 86 kpa 106 kpa (0,86 bar 1,06 bar) Ortam sıcaklığı : 15 C 25 C Test panosu ve çevresi tozlu ve kirli olmamalıdır. Her bir test esnasında, sıcaklık ve bağıl nem 5 C ve % 10'dan fazla değişim göstermemelidir.

3. STATİK BASINÇ TESTİ Panoda sızdırmazlık testini gerçekleştirmeye yarayan bir basınç pistonu bulunmaktadır. Bu piston pnömatik kontrolörler tarafından kontrol edilir. Teste başlamadan önce su beslemesi açılır ve sistemde hiç hava kalmayıncaya dek su akıtılır. Hava tahliyesi sağlandıktan sonra vanalar kapatılır. Su beslemesi vanası kapatılır (Resim-1) ve pnömatik kontrolör vasıtasıyla sistem basıncı artırılır. Aynı esnada basınç artışı manometreden gözlenebilir. Sistem istenilen basınca ulaştıktan sonra test süresi boyunca beklenir. Süre tamamlandığında piston geri çekilerek basınç salınır. Sistem açılmadan önce basınç tahliye vanası da açılıp kapatılmalıdır. PİSTON GERİYE BASINÇ VERME RESĠM-15 RESĠM-16