11. Sınıf KİMYA ÖZET Sevgili Öğrenciler, Bu özet kitap, okul müfredatına uygun olarak hazırlanmıştır. Kitaptaki konular, ders kitabınızla uyumlu olarak sıralanmış ve açıklanmıştır. Özet kitabımızın hazırlanış amacı, sizleri yoğun ve boğucu ayrıntılarla dolu yardımcı kaynaklardan kurtarmaktır. İhtiyacınız olan her bilgiyi öz ve anlaşılır olarak kitabımızda bulacaksınız. Uzun konu anlatımları yok, gereksiz bilgi yığınları yok, yorucu ayrıntılar yok. Doyurucu, eksiksiz ama yormayan bir kitap bu. Tam ihtiyaç duyduğunuz bir kaynak. Konu anlatımlarında çok önemli noktaları larla belirttik. Bazı konuları daha anlaşılır görsellere çevirdik. Ünite sonlarında tarama testlerine yer verdik. Kendinizi sınamanız için dört yazılı sınav ve iki deneme sınavı koyduk. Ayrıca üniversite giriş sınavlarına hazırlanmanız amacıyla, konu anlatımlarının içine sık sık çözümlü YGS-LYS soruları yerleştirdik. Kitaptaki tüm yazılı ve test-deneme sorularının ayrıntılı çözümleri da yer almaktadır. Derslerinizde ve tüm sınavlarınızda yararlı olacağını umar, başarılar dileriz. Delta Kültür Yayınevi Yazar Sema Erkmen Yayın Yönetmeni Vedat Aydoğan Editör Tufan Şahin Yayın Koordinatörü Yusuf Doğan Dağıtım Sorumlusu Metin Keskin Redaksiyon İlker Yücel Kapak ve Düzenleme Deltakitap Y.S. No 16479 Eylül 016 ISBN 978-605-9716-10-9 Baskı - Cilt Altan Özyurt Matbaacılık Hatay Sokak 17/B Kızılay / ANKARA T +90 31 433 17 7 F +90 31 433 17 76 info@deltakitap.com 016 Bu kitabın bütün basım, yayın hakları Delta Kültür Basım Yayın Dağıtım Kırtasiye Ltd. Şti'ne aittir. Yayınevinin yazılı izni olmadan tamamı veya bir kısmı mekanik, elektronik, fotokopi ve benzeri yöntemlerle kopya edilemez, çoğaltılamaz, basılamaz, yayımlanamaz ve dağıtılamaz.
1. DÖNEM 1. YAZILI SINAVI (SAYFA 7) 1. Pb + Pb +4 + e +5 NO 3 +4 NO Pb + değerliğini arttırmış, e vermiş yani yükseltgenmiştir. e verirken diğer maddenin e almasını sağladığı için indirgen maddedir. N +5, N +4 taneciğine dönüşmüş, değerliği azalmış, e almıştır. Yani indirgenmiştir. Diğer tanecikten e alıp o taneciğin e vererek yükseltgenmesini sağladığı için yükseltgen maddedir.. A) HBr asit Nötrleşme Tepkimesi KOH baz B) Büyük madde daha küçük maddelere ayrışmıştır. Ayrışma (Analiz) Tepkimesi C) İki sulu çözelti karıştırılınca bir katı oluşuyorsa çözünme-çökme tepkimesidir. D) Metal + Asit Tepkimesi E) İki küçük molekül birleşip büyük moleküle dönüşüyor. Birleşme (Sentez) Tepkimesi 3. m h m. v 34 m 6. 10 3 910.. 00 m 1. 10 3 33 33310, x 34 m 4. 5A 6A 3. periyot X 4. periyot Y Z Çap azalır. İyonlaşma enerjisi genellikle artar. 8A>7A>5A>6A>4A>A>3A>1A Çap artar. İyonlaşma enerjisi azalır. Çap: Y>Z>X İyonlaşma enerjisi: X>Y>Z 11. Sınıf Kimya Özet
5. Karışım sorularında ayrı ayrı tepkimelerin gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılır ve oran orantı kurulur. CH 4 X L + O X L CO + H O C 3 H 8 Y L + 5O 5Y L 3CO + 4H O 0 L 55 L - / X + Y 0 X + 5Y 55 3Y 15 Y 5L X 15L 6. A) p n 1 m 1, 0, +1 B) 3s 1 n 3 0 m 0 C) 4d n 4 m, 1, 0, +1, + D) 3d 6 n 3 m, 1, 0, +1, + 7. lşığın dalga hareketi yaptığı Thomas Young ın çift yarık deneyiyle ispatlanmıştır. Aynı zamanda CD lere düşen ışığın üzerinde oluşan şekiller ya da ışığın kırınım ve girişimi de bu modele örnektir. Ancak ışığın birtakım davranışları (siyah cisim ışıması ya da fotoelektrik olay) dalga hareketiyle açıklanamamıştır. Bunu Max Planck paketler halindeki enerjiden bahsederek tanecik modeliyle açıklamış, Einstein ise foton tanımını geliştirmiştir. Delta Kültür Yayınevi
8. E A. Z. 1 1 c m ns ni A. Z 1 1 c ns ni m 18 10.. 1. 1 1 c m 4 E 3. 10 18 J ısı açığa çıkar. 8 9. 11 Na 1s s p 6 3s 1 3 periyot 1A son orbital s 1 ; yarı dolu, küresel simetri. Cr 4 1s s p 6 3s 3p 6 4s 1 3d 5 4 periyot 6B son orbitali yarı dolu olması için Cr ve Cu elementlerinin dizilimi istisnaydı, 4 9 küresel simetrik özellik taşıdıkları için. 36 Kr 1s s p 6 3s 3p 6 4s 3d 10 4p 6 4 periyot 8A son orbital tam dolu olduğu için küresel simetrik özellik taşır. 10. Magnezyum nitrür Mg + N -3 Mg 3 N Baryum karbonat Ba + CO 3 - BaCO 3 Potasyum permanganat K + MnO 4 KMnO 4 Difosfor pentoksit P O 5 Cıva-II-klorat Hg + ClO 3 Hg(ClO 3 ) PbSO 4 NCl 3 Al O 3 Fe(OH) 3 CaMnO 4 Kurşun (II) sülfat Azot triklorür Aluminyum oksit Demir (III) hidroksit Kalsiyum manganat 11. Sınıf Kimya Özet
1. DÖNEM. YAZILI SINAVI (SAYFA 36) 1. NH 3 N + 3H Baş 4 mol Tep -1.6 mol 0.8 mol.4 mol Son.4 mol 0.8 mol.4 mol 4 mol NH 3 ün %40 ı tepkimeye girerse :1:3 oranından tepkimede oluşacak mol miktarlarını buluruz. 4 mol NH 3 10 atm basınç yapıyorsa.4 mol NH 3? atm 0.8 mol N? atm.4 mol H? atm doğru orantısıyla hesaplayabiliriz. P NH3 6 atm P N atm 6 atm P H. Bileşik kaplar P 1.V 1 + P.V + P 3.V 3 P S.V S formülüyle hesaplanır. 1.V + O.V +.3V 1.5 (5V+V ) 8V 7.5V + 1.5V 0.5V 1.5V V 1 3 V 3. Kap açıldığında son basınç dış basınca eşit olacak şekilde kabın hacmi değişir. İkinci kabın basıncı dış basınca yani P atm ye eşittir. P 1.V 1 + P.V P S.V S P.3V + P.V P.V S 8. PV P.V S V S 8V 8V olması için piston 3 bölme daha gidip F de durur, yani her bir gazın son hacmi 8V olur. Bu durumda X için P 3V Px 8V Px 6 3 Patm. 8 4 Delta Kültür Yayınevi
4. V 1 L T 1 7 C + 73 300K V 1 L T 1 17 + 73 400K n 1 8 4 mol P 1 1.6 atm PV nrt P P 1 08. n1. T1 n. T 16,. 300 P 5,. 400 P 4, atm n + 8 3 P?.5 mol 5. PV nrt 1.4.48 n..4 73 73 n 0. mol CH 4 1 mol CH 4 5 mol atom içerirse 0. mol? 1 mol atom yani 6.0,x10 3 tane atom içerir. 6. a) Al S 3 54 g 96 g 5.4 gram 9.6 gram 150 gram 15 gram 9.6 şar gram Al ve S yani 19. gram karışım başlangıç miktarıdır. b) Al + 3S Al S 3 mol 3 mol 1 mol Tep. 0. mol 0.3 mol 0.1 mol Başlangıçta 0.3 + 0.3 0.6 mol karışım vardır. 7. N + 3H NH 3 Baş 3n 3n Tep n 3n n Son n n Oluşan NH 3 n 0.4 mol olduğuna göre başlangıç mol sayısı 6n 1. mol, son durumda mol sayısı 4n 0.8 mol dür. Yani değişim n n son n ilk 0.8 1. mol -0.4 mol azalma vardır. 11. Sınıf Kimya Özet
8. a) 1 mol SO 3 80 gram? 16 gram 0. mol SO 3 b) 1 mol 6.0x10 3 0. mol? 1.04x10 3 tane molekül c) 1 mol.4 L 0, mol? 4.48 L d) 1 mol SO 3 4.N A tane atom 0, mol? 0.8 N A tane atom 0,8.6,0x10 3 4,816x10 3 tane atom e) 1 mol SO 3 3x16 gram O içerir 0. mol? 9.6 gram O içerir 9. T 1 17 C + 73 400K n 1 0.6 mol V 1 L İdeal pistonda basınç sabittir. Verileri yerine koyarsak; T 7 + 73 500K n 0.6 + 0. 0.8 mol V? L P. V 1 1 P. V V V n1. R. T1 n. R. T 06,. 400 08,. 500 10 L 3 10. Mol sayısı iki katına çıkınca piston hacmini katına çıkarır ancak orada engelle karşılaşacağı için bu noktadan sonra yapılan etkiyle hacim sabit kalır, basınç değişir. Sıcaklığı 4 katına çıkarılırsa bu sebeple basınç 4 kat artar ve son basınç 4P olur. Delta Kültür Yayınevi
. DÖNEM 1. YAZILI SINAVI (SAYFA 59) 1. C H + 5 O CO + H O 0.5 mol 0. mol 0.1 mol Tepkimeyi eşitlersek; 5 mol O den mol CO ve 1 mol H O oluşturduğu görülür. Buna göre 0.5 mol O harcandığında 0. mol CO ve 0.1 mol H O oluşur. A şıkkında bize L/dak sorulduğu için 1 mol.4 L 0. mol 4.48 L/dak eder. B şıkkında H O için g/s deki oluşum hızı sorulduğu için: 0.1x18 gram H O 60 sn 1 dak oluşuyorsa? 1 sn 0.03 g/sn orantısıyla çözüme ulaşılır.. H O H O + O ana tepkime H O + I H O + IO yavaş adım ise yavaş adıma göre hız yazılır. a) Hız ν k. [H O ]. [I ] dir. Ana tepkimeden yavaş adımı çıkarırsak hızlı adım bulunur. H O H O + O ana tepkime H O I H O + IO yavaş adım H O - I H O + O - IO tepkime düzenlenirse; H O + IO H O + O + I hızlı adım IO bir tepkimede oluşup diğerinde harcandığı için ara ürün, I ise yavaş adıma girip sonra harcanmadan çıktığı için katalizördür. 3. Deneylere bakarsak; 1 ve. deneyde A derişimleri sabitken, B derişimi kat, hız ise 4 kat arttığına göre hız B ye. dereceden bağlıdır. Aynı şekilde 1 ve 3. deneyde B derişimleri sabitken A derişimi katına çıktığında hız da katına çıktığı için hız A ya birinci dereceden bağlıdır. Yani; r k. [A]. [B] Herhangi bir deneyi hız bağıntısında yerine koyarsak;.10-4 k.[0.0].[0.03] den k nın sayısal değeri bulunur. Birim için de hız bağıntısı kullanılırsa; M k. M.M sn k 1 1 L dir. sn. M sn. mol mol sn c m L 11. Sınıf Kimya Özet
4. 1. Sıcaklık: Sıcaklığı arttırılan bir maddenin kinetik enerjisi ve birim zamanda yaptığı çarpışma sayısı artacağı için tepkime hızlanır.. Katalizör: Eğer tepkimede katalizör kullanılırsa katalizör eşik enerjisini düşürür ve eşik enerjisini aşan tanecik sayısı artacağı için tepkime hızlanır. 3. Temas Yüzeyi: Eğer tepkimeye giren maddelerden biri katı ise, katı daha küçük taneciklere ayrıştırılırsa tepkime hızlanır. 5. Zn + HCl ZnCl + H Baş 1 mol 0.6 mol Tep 0.3 mol 0.6 mol 0.3 mol 0.3 mol Son 0.7 mol 0.3 mol 0.3 mol 1 mol.4l 0.3 mol 6.7L n 6. a) M çözünen x tanecik sayısı m çözücü(kg) M 0.5 0.5 x molal 1 molal 0.51 C molal? 1.0 C (100 + 1.0) C de kaynar. b) M 0. x 4 3. molal 0.5 1 molal 0.51 C 3. molal? 1.63 C 101.63 C de kaynamaya başlar. 7. KNO 3 0.M 1L 0. mol K + + NO 3 0. mol 0. mol M n T V T [K + ] 0. 0.1M Al(NO 3 ) 3 0.4M 1L 0.4 mole Al +3 + 3NO 3 0.4 mol 1. mol [NO 3 ] [Al +3 ] 0.4 0. + 1. 0.M 0.7M Eşit hacim sorularında hacmi 1L kabul ederseniz, işlem kolaylığı olur. Delta Kültür Yayınevi
8. 1. tepkime ters çevrilip 3 ile çarpılırsa H 88x3 kkal eder.. tepkime ikiye bölünürse H 336 tepkime 3 ile çarpılırsa H 68x3 kkal eder. Bu 3 tepkime toplanırsa H değerleri de toplanır. kkal, 3. H 64 + 168 04 8 kkal 9. S (k) + 3O (g) SO 3(g) + 190 kkal Oran 3 Baş 0.5 0.6 mol Tep -0.4 mol -0.6 mol +0.4 mol Son 0.1 mol 0.4 mol mol SO 3 oluştuğunda 190 kkal ısı çıkıyorsa 0.4 mol SO 3 oluştuğunda? 0.4x190 38 kkal 10. Hız k. [A]. [B].10-6 k. (0.01) (0.0) k 1 11. Sınıf Kimya Özet
. DÖNEM. YAZILI SINAVI (SAYFA 73) 1. U -95 kj ω -40 kj sistem iş yaptığı için dir. U q + ω -95 q - 40 q -55 kj. Hess Kanunuyla önce C H 4 + 6F CF 4 + 4HF tepkimesinin H değerini hesaplayalım: Bunun için 1. tepkime ve. tepkime ile çarpılırken, 3. tepkime ters çevrilecek ve 3. tepkime ile toplanarak 4. tepkime elde edilecek. H + F 4HF H -530 kj x C + 4F CF 4 H - 680 kj x + C H C + H H +50 kj x (-1) 4 C H 4 + 6F CF 4 + 4HF H -1060-1360 - 50 H -470 kj Şimdi katsayılar ile oran kurmamız gerekecek. C H 4 + 6F CF 4 + 4HF Oran 1 6 4 Baş 0. 0.6 Tep 0.1 0.6 0. 0.4 Son 0.1 mol 0. 0.4 1 mol C H 4 ten -470 kj ısı açığa çıkar. 0.1 mol C H 4 ten? 47 kj ısı açığa çıkar. Delta Kültür Yayınevi
3. C 3 H 8 + 5O 3CO + 4H O 10 saniyede 4 mol C 3 H 8 harcanıyor. Buna göre aynı sürede 5 katı kadar yani 0 mol O gazı harcanır ve 3 katı kadar 1 mol CO gazı oluşur. Bize O nin harcanma hızı kaç gram/dakika diye sorduğu için 0 mol O nin 0x3 640 gram olduğunu buluruz. Bu 10 saniyede olduğuna göre, 1 dakika yani 60 saniyede 640x6 3840 g/dak O nin harcanma hızı olarak bulunur. CO ise 1 mol CO 5 hızıdır..4 M 10 saniyede oluşur. 1 saniye diye sorulduğu için 0.4 M/sn CO nin oluşum 4. 1. ve. deneye bakarsak X in derişimi 3 katına çıkarken hız da 3 katına çıktığına göre hız X e 1. dereceden bağlıdır. 1. ve 3. deneylerde sadece Y derişimi 3 katına çıkmış ancak hız değişmemiştir, demek ki hız Y ye bağlı değildir. 1. ve 4. deneylere baktığımızda (X i sabit tutamadığımız için X derişimi iki katına çıkınca hızın da iki katına çıkacağını unutmayalım) X ve Z derişimleri iki katına çıkınca hız 8 kat artmıştır. Bunun katı X ten dolayı olduğu için demek ki Z iki katına çıkınca hız 4 katına çıkıyor yani Z ye hız ikinci derecede bağlıdır. a) Hız k. [X]. [Z] b) Hız k. [X]. [Z] Herhangi bir deneyde yerine koyarsak; (örneğin 1. deneyde) 3.10-4 k. (0.1). (0.1) k 0.3 c) 1 + 3 Tepkime derecesi ( hız bağıntısı üstler toplamı) d) Molekülarite ana tepkimenin giren maddelerinin katsayıları toplamıdır. 1 + + 3 6 e) Hız k. [X]. [Z] M k. M. M s k 1 1 lt s. M s. mol s. mol c m lt 11. Sınıf Kimya Özet
5. L 10 mol X X (s) Y (g) + Z (g) 10 n +n +n 10 n n n 3n 6 mol gaz n a) [Y] mol 10 0.M Z x 10 0.4M Kc [Y]. [Z] 0. (0.4) 0.03 b) 10 mol ayrışıyorsa 100? %0 6. X + Y + ısı X Y 4 a) Sistem ürünlere kayar; X ve Y derişimleri azalır, X Y 4 derişimi artar. b) Katalizör dengedeki sistemi etkilemez. c) H eklenirse hacim artar, her bir maddenin derişimi azalır, girenlerdeki düşme daha fazla olacağı için sistem girenlere kayar. d) Sistem ürünlere kayar, X ve X Y 4 derişimi artar, Y derişimi azalır. e) Sistem girenlere kayar, her maddenin derişimi artar. 7. XY X + Y Denge 1 0.4 mol 0. mol 0. mol Etki +x Tepki 0.4 mol +0. mol +0. mol Denge x 0.4 mol 0.4 mol Sıcaklık eşit olduğu için K değerleri aynıdır. K [X ]. [Y ] [XY] 0.. 0. (0.4) 0.4. 0.4 x Denklemin çözümü bize x i verecektir. x 0.8 mol Delta Kültür Yayınevi
8. AgNO 3 Ag + + NO 3 0.M 0.08 mol 0.08 mol 0.4L 0.08 mol Na CrO 4 Na + + CrO 4 0.4M 0.08 mol 0.04 mol 0.1L 0.04 mol Ag CrO 4 Ag + + CrO 4 Q Ç [Ag + ] x [CrO 4 ] c 008. m xc 004. m 05. 05..408x10 3 Q Ç > K C olduğu için çökme vardır. Çökmeden sonra [Na + ] 0.08 0.5 0.04M [NO ] 0.08 3 0.5 0.16M Ag + + CrO 4 Ag CrO 4 0.08 mol 0.04 mol 0.08 mol 0.04 mol 0.04 mol madde çöker 0.04 mol madde çöktükten sonra tekrar dengeye ulaşır x x K Ç (x). x 4.10 1 4x 3 x 10 4 M [CrO 4 ] 10 4 M [Ag + ] x10 4 M 11. Sınıf Kimya Özet
9. a) H SO 4 H + + SO 4 0.005M 0.01M [H + ] 10 M ph poh 1 [OH ] 1.10 1 M b) 100 molün 0.5 molü ayrışıyorsa 0.0M? 10 4 M iyonlaşır. BOH B + + OH 0.0 10 4 +10 4 +10 4 0.0 10 4 10 4 10 4 [OH ] 10 4 M poh 4 ph 10 [H + ] 1.10 10 M 10. ph 13 ise poh 1 yani son çözeltideki [OH ] 10 1 M dır. [OH ] n OH n H + V A + V B n OH 0.5 x 0. x 0. (M. 0.8) 10 1 0. + 0.8 0.1 0. (M. 0.8) M. 0.8 0.1 M 0.1 0.8 0.15 M 0. mol Delta Kültür Yayınevi
Tarama Testi: Modern Atom Teorisi (SAYFA 18) 1. c λ. ν formülüne göre dalga boyu (λ) ile frekans ters orantılıdır. Güzümüz 360-760 nm arasını algılayabildiğine göre dalga boyu en fazla olan görünür bölgedeki kırmızı ışığın frekansı en düşüktür. Bu durumda mor ışığın enerjisi ve frekansı en fazla, dalga boyu en küçüktür. 3. y x İki tepe ya da iki çukur arasındaki uzaklık λ dalga boyudur (II. yargı yanlıştır) ve dalga boyu frekansla ters orantılıdır. III. yargı doğrudur. x: ise dalganın genliğini verir, A ile gösterilir. I. yargı yanlıştır.. Katot ışınları, elektron sağanağıdır, yani (-) yüklü ve oldukça hızlıdır. Katot ışınlarında kullanılan gazın türü önemli değilken kanal ışınlarında önemlidir. 4. 3. enerjisi seviyesinde p orbitalinde 4e bulunduran atom X: 1s s p 6 3s 3p 4 tür. Orbital şeması: U 7 tane tam dolu orbitali vardır. I. yargı yanlıştır. 1 p orbitalini gösterir. p orbitalinde toplam 10e olduğu için II. yargı doğrudur. 0 s orbitalini gösterir, 0 ise m 0 dır yani s orbitalinde toplam 6e içerdiği için III. yargı da doğrudur. 11. Sınıf Kimya Özet
5. I. e veren atomda, e basına düşen çekim kuvveti artacağı için çap azalır. (I. yargı doğrudur.) II. Aynı grupta atom numarası aşağı doğru artar ve yörünge sayısı da artacağı için çap da artacaktır. (II. yargı yanlıştır.) III. Aynı periyotta soldan sağa proton sayısı ve dolayısıyla çekim gücü artar ve çap azalır. (III. yargı yanlıştır.) 7. A) KBrO 3 sabit değerlikli metal + kök bileşiği metalin adı + kökün adı olarak okunur. B) N O 3 ametal + ametal bileşiği. I. ametalin latince sayısı + I. ametalin adı, II. ametalin latince sayısı + II. ametalin adı C) FeCrO 4 değişken değerlikli metal + kök bileşiği metalin adı + roma rakamıyla değeri + ametalin adı okunur. D) SO 3 ametal + ametal bileşiği. B şıkkındaki kuralla okunur, kural doğru ancak S; kükürttü yani bileşik kükürt trioksit olacak. - E) MgO A şıkkı ile aynıdır, ancak burada O yani peroksit kökü olduğunu görmek gerekir, eğer magnezyum oksit olsaydı Mg + O - MgO şeklinde yazılırdı. 6. 15 X: 1s s p 6 3s 3p 3 3 per 5A 17 Y: 1s s p 6 3s 3p 5 3 per 7A 35 Z: 1s s p 6 3s 3p 6 4s 3d 10 4p 5 4 per 7A X in son orbitali yarı dolu yani küresel simetrik özellik gösterir. 8. Bileşik metal + ametal bileşiğidir. Yani iyonik bir bileşiktir. İyonik bileşikler oda koşullarında katıdır ancak sıvı hâli ve sulu çözeltileri elektriği iletir. Yani B şıkkı yanlıştır. X ve Y nin en yüksek enerji seviyeleri (baş kuantum sayıları) 3 tür. Çap aşağı doğru artacağı için 'ninki en büyüktür. Aynı periyotta soldan sağa azalacağı için X>Y'dir. Yani Z>X>Y dir. İyonlaşma enerjisi çapla ters orantılıdır ve A grubu elementlerinde değerlik e sayıları grup numaralarına eşittir. Delta Kültür Yayınevi
TARAMA TESTİ: KİMYASAL HESAPLAMALAR (SAYFA 9) 1. 1 mol C 4 H 8 6.0x10 3 tane molekül, 4 mol 48 gram C içerir. 4. Karışım soruları ayrı ayrı tepkimeye sokulup denklem kurularak çözülür. 4 gram C içeren C 4 H 8 dür ve 0.5 mol ve 3.01x10 3 tane molekül içerir. (I. yargı doğrudur) 1 mol C 4 H 8 ; 8 mol H, 4 mol H içerir. C 4 H 8 x C 3 H 8 y + 6O 4CO + 4H O + 5O 4x 3CO + 4H O 3y 0.5 mol C 4 H 8 ise mol H içerir. (II. yargı doğru) 1 mol C 4 H 8 ; 4 mol C + 8 mol H 1 mol atom içerir. 0.5 mol C 4 H 8 ise 6 mol atom içerir. (III. yargı doğru) 0.5 mol 1.8 mol -3 / x + y 0.5 4x + 3y 1.8 x 0.3 mol y 0. mol 0.5 molün 0.3 molün 100? %60. 1 mol SO ; 64 gram, 1 tane SO ; 64 N gram 64 akb dir. Dolayısıyla 18 akb tane SO molekülü eder. Yani III>I dir. 18 akb 18 gram olduğu için N I II dir. 5. SO O 1 mol 64 gram 3 gram Eşit kütlede (mesela 64 er gram) alırsak SO den 1 mol, O den mol almış oluruz. Yani n: n oranı vardır. NK de 11.L SO 3 : 0.5 mol SO 3 demektir. Öyleyse 3. Hidrojen kütlelerini eşitlemek için hepsini 4e genişletiriz. Mol sayıları hacimleri ile doğru orantılı olacağı için yanıt B dir. I 6 / C H 4 II 3 / C 3 H 8 III 4 / C 4 H 6 SO + O SO 3 Oran 1 Baş n n Tep n n/ n Son 3n/ n Oluşan SO 3 0.5 mol olduğuna göre; n0.5 mol, n1 mol ve 3n 0.75 moldür. Buna göre I. yargı doğrudur. Tepkime sonunda 3n +n mol gaz, tepkimeye giren ise n+ n mol gazdır. II. yargı yanlıştır. x 3 gram O demektir. III. yar- 3n mol O 3x05 gı yanlıştır. 11. Sınıf Kimya Özet
6. Basit formül element atomları arasındaki en küçük tam sayılı mol oranıdır. Fe O n M 8 1 MA 56 16 n 0.5 mol 0.75 mol Fe 0.5 O 0.75 En küçük tam sayı oran, Fe O 3 tür. 10. Değerliği değişen bir atom dahi olması bize tepkimenin redoks tepkimesi olduğunu söyler. A şıkkında element haldeki (O değerli) Zn, bileşik oluşturduğuna göre değerliği değişmiştir. Yani yanıt A dır. Nötrleşme ve çözünme-çökme tepkimeleri redoks tepkimesi değildir. 7. X + O CO + H O 0.1 mol 0.35 mol 0.3 mol 7. g 04. mol 18 Hepsinin katsayısını genişleterek; X + 7 O 3CO + 4H O diye yazabiliriz. Atomların sayısı ve türünü eşitlersek 11. Net iyon tepkimesi zıt maddelerden gelen iyonların oluşturduğu çöken maddeye göre yazılır. NO 3 içeren 1A grubu bileşikleri suda iyi çözündüğü için; Ag + + (suda) Cl AgCl net iyon tepkimesidir. (suda) (k) X; 3C, 8H ve 3O içermelidir. 8. X ve O miktarları azaldığı için giren; CO ve H O maddeleri ise miktarları arttığı için üründürler. Tepkimede harcanan ve oluşan mol sayılarına bakarsak; X + O CO + H O -0.4 mol - mol +1. mol +1.6 mol 1. Zn anfoter maddedir, hem asitle hem de bazla tepkimeye girer. CO nötr oksit olduğu için tepkime vermez. Tam sayıya çevirelim. X + 5O 3CO + 4H O şeklinde yazılabilir. Atomların sayısı ve türü eşitlenirse X; C 3 H 8 dir. Biten madde O olduğu için sınırlayıcı maddedir. 0.1 mol X, 0.5 mol O ile yanar; bu da.5 mol hava demektir. 1 mol NK de.4l olduğu için.5 mol 56L hava demektir. 9. Atom kütlesi sorulan sorularda içinde X ve Y geçmeyen maddenin mol sayısını soru bize buldurur. X Y + 3 O 61 gram 37 gram m gram Kütlenin korunumuna göre 4 gram O yani 4 3 0.75 mol O vardır tepkimede. Bu da tepkime oranlarına göre 0.5 mol X ve 0.5 mol Y olduğunu gösterir. 0.5 mol X 61 gram, 0.5 mol Y ise 37 gram olduğuna göre yanıt D seçeneğidir. 13. CO 3 içeren bileşiklerin kuvvetli asitlerle tepkimesinden tuz, su ve CO (g) açığa çıkar. HBr + CaCO 3 CaBr + H O + CO NH 3 susuz bazdır, nötrleşmesinde H O çıkmaz. I. şıkta H yoktur. Delta Kültür Yayınevi
Tarama Testi: GAZLAR (SAYFA 38) 1. C şıkkı yanlıştır, gaz basıncı açık ve kapalı uçlu manometreyle ölçülür, barometre açık hava basıncını ölçer. 4. Birleşik kaplar P 1.V 1 + P.V P S.V S 3x + Px3,4x5 3P 6 P atm. Kapalı uçlu monometredeki yükseklik bize gazın ilk basıncını verir. P 114 cmhg dır. Bunu açık uçlu manometreye bağlarsak bu durumda dış basınç daha az olduğu için X gazı 114-76 38 cm daha fazla bastırır ve cıva sağ kolda yükselir. 1 atm 76 cmhg 5. m kütlesi kaldırılırsa hacim artar, özkütle azalır, gaz basıncı m kütlesinin basıncı kadar azalır. Hacim x yoğunluk; kütleye eşit olduğu için II. yargı değişmez. X (g) 114 cmhg Hg 3. Musluk bir süre açılıp kapanınca kapta kalan He 8 gram yani moldür, bu da mol He un dışarı çıktığını söyler. Dışarı kaçış hızı; o V o V He SO He SO MASO formülüyle hesaplanır. M AHe 64 4 dir. 4 1 Yani He den mol çıktıysa, SO den 0.5 mol (dörtte biri) dışarı çıkar. 0.5 mol SO de 3 gram eder. SO nin molekül sayısı He un molekül sayısının yarısı kadar olduğu için de 16 gram SO gazı dışarı çıkar. 6. P 1 0. atm n 1 4 mol P? n 4 mol PV nrt P1 n1 P n 0, P 3 P 03, atm 11. Sınıf Kimya Özet
7. Kaptaki 4 mol gazın 4V hacmi olduğunu varsayarsak He eklendikten sonra hacim 6V olacaktır, toplam basınç değişmeyecek dış basınca eşit olacaktır. III. yargı doğrudur. He için başta mol He 4V ye basınç yaparsa şimdi 4 mol He 6V ye basınç yapar. Yani He un basıncı 4 4 6 değişir, aynı şekilde mol CH 4V ye 4 basınç yaparken şimdi mol CH4 6V ye basınç yaptığı için basıncı azalır. 10. 5 mol gaz 1 atm basınç yapıyorsa mol X 0.4 atm 3 mol Y 0.6 atm basınç yapar. Aynı kaptaki gazların sıcaklıkları yani kinetik enerjileri eşittir. 8. I. Hız 3RT MA olduğu için katına çıkar. II. E k 3 kt olduğu için katına çıkar. III. Hacim kat artacak, yani n oranı kat azalır, V hız katına çıkar. 11. Bir sıvının buhar basıncı o sıvının sıcaklığına ve saflığına bağlıdır. Moleküller arası çekim kuvveti fazla olan sıvılar, daha zor buharlaşır, buhar basınçları düşük, kaynama noktaları yüksektir. Kaynama; dış basınçla iç basıncın eşit olduğu sıcaklık olduğu için aynı ortamda (aynı dış basınç demek olduğu için) kaynayan sıvıların buhar basınçları birbirine eşit olur. 9. Madde I. de katı, II. de sıvı, III. de gazdır ve bunları kesen eğriler hâl değişim sıcaklıklarıdır. Yanıt D şıkkıdır. Çünkü. bölgede sıvı olan madde ancak ısı alarak 3. bölgeye yani buhar hâle geçer. C noktasındaki t sıcaklığı kritik sıcaklık olduğu için o noktadan itibaren madde buhar hâlde bulunamaz. 1. Kapta X gazının ve suyun buharının basıncı olacaktır. P X + P HO 44 mmhg Sıcaklık değişmediği sürece su buharının basıncı değişmeyecektir. (Yoğunlaşma ve buharlaşma ile denge sağlanır.) Hacim iki katına çıkarsa X in basıncı yarıya düşer. Px + P 4 mmhg olur. Bu iki denklem taraf HO tarafa çözülürse suyun buhar basıncı hesaplanır. Delta Kültür Yayınevi
TARAMA TESTİ: SIVI ÇÖZELTİLER (SAYFA 48) 1. İki sıvıdan oluşan çözeltilerde çözeltinin buhar basıncı: (X mol kesri, P 0 sıvının saf hâldeki buhar basıncıdır.) 0 P çözelti P. X + 0 CH P 3OH CH3OH su. X su formülüyle bulunur. 300. +3 + 80. 3 +3. Kromotografi sadece I. örnekte kullanılır. 5. [Cl ] M 1.V 1.I 1 + M.V.I V 1 + V CaCl 0.L 0.4M 0.08 mol FeCl 3 0.1M 0.3L 0.03 mol Ca + + Cl 0.16 mol Fe +3 + 3Cl 0.03 0.09 mol formülüyle veya [Cl ] 0.16 + 0.09 0.5 0.5M dır. (I. yargı doğrudur.) [Fe +3 ] 0.03 0.5 0.06M dır. (III. yargı yanlıştır.) Ca + iyonlarının mol sayısı değişmemiştir, çünkü bir tepkime olmamıştır. (II. yargı doğrudur.) 3. 400 ml d 1. g/ml olan çözeltinin kütlesi d m V 1. m 400 m 480 gram dır. 480 gramın %0 si Na CO 3 tür. 480. 0 100 96 gram Na CO 3 6. 1 kg suda 1 mol Fe(NO 3 ) 3 çözünürse 4 mol tanecik bulunur. 1 molal 1 mol tanecik dır. 1 kg su Bizim 4 molal tanecik içeren çözeltimiz var. 4 molal tanecik kaynama noktasını (4x0.5) C yükseltir, donma noktasını (1.86x4) C düşürür. Kaynama noktası katı çözündüğü için saf çözücüye göre mutlaka daha fazla, buhar basıncı daha azdır. 7. 50. 40 100 gram çözünen 100 4. Eşit kütleli çözücülerde toplam tanecik sayısı kaynama noktasını arttırır. % m çözünen x 100 m çözelti 5 100 50+X x 100 X 150 gram su eklenmelidir. I. 3 x 3 9 mol tanecik II. 6 x 1 6 mol tanecik III. x 4 8 mol tanecik içerir. Bu durumda kaynama noktaları I>III>II dir. 8. Dipteki katının tümünü çözemeyecek kadar su eklemek demek eklediğimiz su kadar katı çözmek anlamına geliyor yani çözeltinin derişimi değişmiyor. Daha fazla katı çözündüğü için Ca + iyonlarının mol sayısı artar, derişimi değişmez. Derişim değişmediği için elektriksel iletkenlik değişmez. 11. Sınıf Kimya Özet
TARAMA TESTİ: KİMYA VE ENERJİ (SAYFA 53) 1. Molar oluşum ısısı diyebilmek için 1 mol bileşik, kararlı elementlerinden oluşmalıdır. Bunu sağlayan yalnız I dir. 5. İzobarik sistemlerde hacim değişebildiği için iş yapılır, enerji alışverişi de vardır. İzokorik sistemlerde hacim sabit olduğu için iş yoktur. Kapalı sistemlerde madde alışverişi yokken, ısı alışverişi olur. (Düdüklü tencere örneği). I ve II. yargılar kendiliğinden gerçekleşir. Ancak III. yargıda havadan N un kendiliğinden ayrışması söz konusu değildir. 6. Molar oluşum ısısı 1 mol bileşiğin kararlı elementlerinden oluşması sırasındaki ısı değişimidir. Tepkime ekzotermik olduğu için -95 kkal doğrudur. 3. Entalpi değerinin negatif olması tepkimenin ekzotermik olduğunu söyler. Gazların suda çözünmesi ekzotermiktir. I. yargı doğrudur. Ancak bağ kopması ya da e koparmak için enerji gerekir, endotermiktir. 1 mol S den 95 kkal ısı açığa çıkıyorsa, 3 molden 85 kkal ısı açığa çıkar. SO 3 ün ayrışması bu tepkimenin tersi olacaktır. 1 mol SO 3 ayrışırken 95 kkal ısı gerektiğine göre mol SO 3 için 190 kkal ısı gerekir. 4. C H 4 + 3O CO + H O H Hü - Hg (H CO + H ) - (H H ) O C H 4.(-94) +.(-58) - (5) -304-5 -356 kkal 7. S S ürün - S giren S CO - (S CO + 1 S O ) 14 - (05 + 1. 197) -89.5 J 1 mol C H 4 ün yanması için gereken enerjiyi hesaplamış olduk, bu durumda 0. mol yanınca 71. kkal enerji açığa çıkar. Q mc T 7100 m.1.10 m 710g 7.1 kg 8. U q + ω 00-40 -40 J Isı alındığı için q +00 kj, sistem iş yaptığı için ω dir. Delta Kültür Yayınevi
9. Grafiğe göre ürünlerin potansiyel enerjisi girenlerden büyüktür. Bu bize tepkimenin endotermik ve girenlerin (XY) düşük enerjide daha kararlı olduğunu söyler. ısı + XY X Y 4 için H b - a dır. 13. Entropinin artması düzensizliğin artması demektir. Katı sıvı gaz yönünde düzensizlik artar. Katı suda çözününce de düzensizlik artar. Ancak X Y 4 elementleri olan X ve Y den oluşmadığı için H a molar oluşum entalpisi diyemeyiz. 10. 0. mol bileşik yanınca 65, kkal ısı açığa çıkıyorsa 1 mol yanınca 36 kkal ısı açığa çıkar. Yani tepkimenin H - 36 kkal/mol dür. 14. G H - T S H Hü - Hg -36 (H CO + 3H ) - (H ) H O C H 5 OH -36 (.(-94) + 3.(-68) - (H ) C H 5 OH H C H 5 OH -66 kkal/mol Yanıt: C Eğer tepkime ekzotermikse ve S>0 yani entropi artıyorsa, G her sıcaklıkta negatiftir. Ancak S>0 ve H>0 ise bu durumda yüksek sıcaklıkta G<0 olur. (II ve III'te ayrışma tepkimelerinde H>0 dır.) Gaz oluştuğu için S>0 dır. 11. S in sıfırdan büyük olması düzensizliğin arttığını gösterir. II ve III te düzensizlik artar. 1. Bu soruda bizden Hess Yasasını uygulayarak 3. tepkimenin H değerini hesaplamamız isteniyor. Birinci tepkimeyi ters çevirip, ikinci tepkimeyi de ile çarpıp ters çevirip her iki tepkimeyi toplarsak bize sorulan tepkimeyi elde ederiz. Tepkime ters çevrilirse H değeri işaret değiştirir, tepkimeler toplanırsa H değerleri de toplanır. 15. Ekzotermik tepkimelerde H<0 dır ve ısı açığa çıkar. H Hü - Hg olduğu için H ın negatif çıkması için Hg>Hü olmalıdır. 11. Sınıf Kimya Özet
TARAMA TESTİ: TEPKİMELERDE HIZ (SAYFA 61) 1. Bir tepkimenin gerçekleşebilmesi için aktif çarpışma gereklidir. Bunun için taneciklerin uygun geometride çarpışması ve bu taneciklerin belirli bir minimum enerjiye (eşik enerjisi) sahip olması gerekir. 6. Hız bağıntısında katılar ve sıvılar yer almaz. E şıkkındaki hız bağıntısı r k. [O 3 ] şeklinde olmalıdır. Çünkü O 3 ün kat sayısı 1 dir. Molekülü bölüp 3 ü başa alamayız.. Ürünlerin potansiyel enerjisi ile maksimum nokta arasındaki uzaklık ileri aktifleşme enerjisidir. Eşik enerjisi en tepe nokta; 90 kj dür. 90 30 PE E çi 60 kj E go 70 kj 7. C şıkkı hariç verilen bilgiler doğrudur. C şıkkındaki bilgi ise şöyle olmalıdır: Mekanizmalı tepkimelerde yavaş adımın eşik enerjisi en büyüktür ki onu aşmak o denli zor ve yavaş olur. 0 H H -10 kj Tep. Koordine H negatif olduğu için tepkime ekzotermiktir. 3. Mg + HCl MgCl + H 0.4 mol 0. mol H nin katı HCl tepkimeye gireceği için 0.4 mol HCl 10 saniyede tepkimeye girer. Bu da 0,4x36 14,4 gramdır. O zaman 1 saniyede 1,44 gram HCl tepkimeye girer. 8. Eşik enerjisini geçen tanecik sayısı eğrilerin altında kalan taralı bölgelerdir ve bu bölgeler ürüne dönüşmüştür. Taralı alan T de fazla olduğuna göre T >T 1 dir. Fakat her iki sıcaklıkta da eşik enerjileri aynıdır. Çünkü eşik enerjisi sadece katalizörle değişir. Entalpi ise sıcaklık, basınç gibi değerlere bağlıdır. 9. Her üç yargı da doğrudur. Kesme şeker toz şekere göre çabuk çözünür. Katalizör eşik enerjisini düşürerek tepkimeyi hızlandırır. Giren maddelerin cinsi tepkime hızını etkiler, zıt yüklü iyonlar arası tepkimeler en hızlıdır gibi. 4. Bu grafiklerde eğriyi kesen teğetin eğimi 10. saniyedeki hız; 4.10 4.10-3 M/sn dir. 10 5. Demirin paslanması haftalar içinde gerçekleşir. Diğerleri daha kısa süreli olaylardır. 10. NOCl ara üründür; çünkü bir yerde oluşup, sonra harcanmıştır. Hız bağıntısı yavaş adıma göre yazılır. II. yargı doğrudur. Hız bağıntısının üstler toplamı tepkime derecesini verir. 1 + 1 dir. III. yargı da doğrudur. Delta Kültür Yayınevi
TARAMA TESTİ: KİMYASAL DENGE (SAYFA 75) 1. A + B C Baş 5 mol x mol Değ 3 mol 1.5 mol +3 mol Değer mol x 1.5 3 mol 4. Sıcaklık artışı K nin değerini arttırdığı için tepkime endotermiktir. Endotermik tepkimelerde sıcaklık artarsa denge girenlere kayar. Katalizör hiçbir zaman ürün miktarını arttırmaz. K C 0.75 V 1L M n [C] K C [A]. [B] 3 4 3. (x 1.5) x 1.5 3 x 4.5 mol X dengede yerine konulursa I. ve II. yargı doğru olur. Eğer denge tepkimesi ters çevrilirse K değeri 1 olacağı için III. yargı da doğrudur. K. Ekzotermik tepkimelerde sıcaklık artarsa denge girenlere kayar. Giren ve çıkanların mol sayıları eşit olduğu için hacim değişimi dengeyi etkilemez. K nın sayısal değeri sadece sıcaklıkla değişir. 5. Bu sorudaki tepkimeye dikkat! Bu bir heterojen dengedir ve tek gaz hâlindeki madde Z olduğu için yapılan her etkide (Z eklemek gibi), K nin değerini sabit tutmak için Z etkisi karşılayacaktır. Dolayısıyla I. yargı doğrudur. Sıcaklık sabit olduğu için K de değişmez. Sisteme Z eklenince eklenen Z tamamen girenlere kayar ve X in mol sayısı artar. 6. K P K C olması için n 0 olmalıdır. Yani giren ve ürünlerdeki maddelerin (gaz hâlindekiler) mol sayıları eşit olmalıdır. 7. ax by K P K C. (RT) n [XY 3. Q Ç ] [X ]. [Y ] 1 0.5. 1 K C Q C olduğu için denge kurulamamıştır. K C > Q C olduğu için denge ürünler lehine kurulurken XY derişimi artar. 67, 3. (.4 73. 73) 1 1 b a b a 1 a b 1 Molekül sayısı az olan tarafa doğru denge kurulacağı için III. yargı yanlıştır. 8. Her üç yargı da denge kuralları için geçerlidir. 11. Sınıf Kimya Özet
9. Grafiğe göre tepkimeyi yazıp K değerini hesaplayalım. X Y + Z mol + mol +1 mol 1. Katalizör eklemek dengeyi etkilemez. Dengeden Z gazı çekersek sistem ürünlere kayar. Diğer yapılan işlemler dengeyi girenler lehine çalıştırır. Değişimlere bakarsak tepkime X Y + Z şeklindedir. Hacim 0.5 L olduğu için 0.5M 1M M denge derişimleridir. K [Y]. [Z] 1. [X] (0.5) Bu durumda bizden istenen tepkime bu tepkimenin tersi ve yle çarpılmış hâlidir. Tepkimeyi ters çevirince 1 8 ve yle çarpılırsa 1 1 8 64 tepkimenin K değeri olur. 10. Katalizör verim ve tepkime ısısını etkilemez ancak mekanizmayı değiştirir, tepkime süresini kısaltır. 13. Piston He gazı eklenince yukarı çıkar ve kabın hacmi artar, böylece her gazın derişimi azalır. Girenlerdeki toplam molekül sayısı daha fazla olduğu için girenlerdeki değişim daha fazla olur ve sistem girenlere kayar. K C sadece sıcaklıkla değişir. 11. NO N + O K C 0.5 mol x +x +x x x x 14. HCl H + Cl Baş 4 mol Değ mol +1 mol +1 mol Denge mol 1 mol 1 mol 0.8 atm 0.4 atm 0.4 atm n 0 olduğu için M n kabul edebiliriz. K C [N ]. [O ] [NO] 1 4 x ( x) x 0.5 mol x 1 mol dür. 4 mol 1.6 atm basınç yaparsa 1 mol 0.4 atm mol 0.8 atm basınç yapar. K P P. P H Cl 0.4. 0.4 0.5 (P HCl ) (0.8) Delta Kültür Yayınevi
1. DÖNEM SONU DENEME SINAVI (SAYFA 40) 1. X + 1s s p 6 3s 3p 6 3d 3 şeklinde dizilir. X 1s s p 6 3s 3p 6 4s 3d 3 şeklinde elektron dizilimine sahiptir. Proton sayısı 3 tür. d orbitali olduğu için 3e a sahiptir. 4. X 6A grubundadır yani maksimum +6, minimum değerlik alır. D şıkkında Cl, 1 değerliğini aldığında X+7 değerlik almış olacaktır ancak X en fazla +6 yükseltgenme basamağını alabilir.. E h.ν 1 m 10 9 nm E h. c λ 6.10 34. 3.10 8 5.10 7 3.6x10 19 J? 500nm λ 5.10 10 9 5.10 7 m 5. X, Y ve Z nin elektron sayıları 6 dır yani üçü de aynı elementin atomlarıdır ve proton sayıları aynıdır. X ve Y temel hal dizilimiyken, Z s orbitalini doldurmadan p ye elektron vermiştir, uyarılmış atomdur. Uyarılmış atomlar temel hâl atomlarından daha yüksek enerjiye sahiptir. 3. 6 Fe 1s s p 6 3s 3p 6 4s 3d 6 Son orbitalleri tam dolu ya da yarı dolu ise atom küresel simetrik özellik taşır. 6. Xp + 4Op + 58 Xp + 4.8 + 58 Xp 4 4 X 1s s p 6 3s 3p 6 4s 1 3d 5 4 periyot 6B grubu 11. Sınıf Kimya Özet
7. Aynı periyotta soldan sağa doğru Çap azalır. Bazlık azalır. Ametallik (indirgenme eğilimi) artar. O halde bu üç element aynı periyotta X Z Y şeklinde yer alırlar. 10. Burada MnO 4 ve MnO 4 kökleriyle ilgili bilgi test ediliyor. K; 1A grubu metali olacağı için +1 değerlik alır ve bu durumda bileşikteki kök MnO 4 olmalı ki KMnO 4 bileşiği oluşabilsin. MnO 4 permanganat olduğu için bileşik potasyum permanganattır. Çap Y, Z, X şeklinde artar. 8. E h.ν h. c λ 11. Bileşiklerde toplam yük 0 dır. E A. Z. 1 1 c m ns ni 18 10.. 1. 1 c 1 1 m 3 10.. 8 16. 10 9 9 E h c m 18 18 16. 10 18 610 34.. 310. 9 m 81. 10 8 m m 8 8 J A) KBrO 3 +1 - X B) H SO 4 +1 - X +1 + x - (.3) 0 x 5 (+1. ) + x -.4 0 x 6 C) NH 3 Bu soruda N elektronegativitesi X +1 en yüksek 3. elementtir yani F ve O le yaptığı bileşikler hariç -3 değerliğini alır. Ya da H ametallerle +1 yüklendiği için x + 1. 3 0 x -3 tür. CaMnO 4 'te Mn +6, Fe(NO 3 ) 'de Fe + değerlik almıştır. 9. Bu soruda ışığın dalga hareketini Thomas Young çalışmıştır, tanecik hareketini Planck öne sürmüştür. 1. 1 mol SO 3 80 gram N A tane SO 3 1 tane SO 3 80 gram 80 gram 80 akb dir. N A O zaman mol SO 3 160 gram eder, mol.6.0x10 3 tanedir ve II > III tür. 1 tane SO 3 80 akb olduğuna göre 160 akb tane SO 3 tür ve bu da I III demektir. Delta Kültür Yayınevi
13. 1 mol N 14 gram olduğuna göre soru bize 8 sayısını verdiyse N molekülünü düşündürmek istiyor. 1 mol N 8 gram ise 6.0x10 3 tane N 8 gram dır. O hâlde 6.0x103 8 ; 1 gram N deki molekül sayısı olmalıdır. 16. XClO 3 XCl + 3 O 183 gram 111 gram m gram Kütlenin korunumundan 183 111 + m m 7 gram O 7 3.5 mol O 1 mol XCl 3 mol O ile birleşirse?.5 mol O 1.5 mol XCl ile birleşir. 1.5 mol XCl 111 gram 14. 0.04 mol bileşik 5,76 gram oksijen içerirse 1 mol bileşik? 144 gram oksijen içerir n 144 9 mol oksijen atomu demektir. 16 Yani 4 + n 9 1 mol? 1 mol XCl 74 gramdır. X + 35 74 X 39 g/mol n 5 tir. Bileşikte 0.04 mol Cu, 0.04 mol S vardır. 0.04x64 gram Cu ve 0.04x3 gram S oranlanırsa II. yargı da doğrudur. Bileşik 0.04 molx10 H atomu yani 0.4 mol H atomu içerir. 0.4x6.0x10 3.408x10 3 H atomu demektir. 17. Zn + HCl ZnCl + H 0. molx65 0. mol 13 gram Cu + HCl Tepkime yok 0 gram m Cu + m Zn 0 15. X + O CO + H O 18,5 gram 1 mol CO,5 1.5 mol 18 H O Bu demek ki bileşikte 1 mol C ve.5 mol H atomu vardır ve bunların kütleleri toplamı 14,5 gramdır. Geri kalan 4 gram oksijen atomudur ve 4 0.5 mol O de bileşikte olmalıdır. 16 C 1 H.5 O 0.5 tam sayıya genişletirsek C 4 H 10 O dur. m Cu + 13 0 m Cu 7 gram 0 gram bileşikte 7 gram Cu varsa 100? %35 11. Sınıf Kimya Özet
18. Ca + H SO 4 CaSO 4 + H 0.4 mol 0.4 mol 0.4 mol Ca x 40 16 gram eder yani 00 gramın sadece 16 gramı saftır. Bu durumda 100 gramın 8 i saf olmalıdır. 1. P.V n.r.t 0.8x5 nx0.08x(-3+73) n 1 mol CO dir. 1 mol CO 44 gramdır. 19. o o He CH4 m m ACH 4 16 4 1 AHe dir.. T 1 7 + 73 300K V 1 100V kabul edelim Yani He 5 saniyede boşalıyorsa, CH 4 10 saniyede boşalır, hacmi de 5 kat fazla olduğu için 10 x 5 50 saniye toplam süre olmalıdır. P 1 P atm kabul edelim T? V 40V P P P. V P. V n. R. T n. R. T P. 100 V 300 P. 40V T T 1 1 40 K t 40 73 33 C 1 0. Aynı koşullarda molekül kütlesi küçük olan gaz ideale en yakındır. 3. P 1.V 1 + P.V P S.V S 4.V + 3. 3.6.(V+) V 3L P X 4 atm 3L ye basınç yapıyorsa P X 5L ye Ters orantı çözülürse P X.4 atm çıkar. Aynı şekilde; L 3 atm basınç yapan Y gazı 5L Py P y 1. atm Delta Kültür Yayınevi
4. Piston dengede olduğuna göre basınçları yani n V oranları eşittir. Her bölmeyi V kabul edersek n Ne 3 1.4 7 n Ne 0.6 mol dür. He gazı eklenip piston yine dengeye geldiğinde yine n oranları eşit olacaktır. V 0.6 + n He 1.4 5 5 olmalıdır. Yani 0.8 mol He o da 0.8 x 4 3. gram He demektir m h m. V 5. 34 m 610. 3 1. 10 110.. 60 3 m 7. Dalga boyu büyük olan elektromanyetik dalgaların frekans ve enerjileri düşüktür. En yüksek enerjili yani düşük dalga boyu olan gamadır. I>III>II dir. 8. n 3 enerji seviyesinde s, p ve d orbitalleri vardır, yani 0, 1 ve değerlerini alabilir. Bu durumda en fazla m -, -1, 0, +1, + olabilir. Yani m -3 ancak 3 kuantum sayısında mümkündür. 1 nm 10 9 m? 1.10 3 m 3 1. 10 3 9 110. m 10 9. 1 mol gaz NK da.4l yer kaplar. 0.01 mol gaz 0.4L yani 4mL yer kaplar. 1 mol CO 44 gram ise 0.01 mol CO 0.44 gram 440 mg dır. 6. CH 4 16 g/mol O 3 g/mol SO 6 g/mol Eşit kütleli oldukları için hepsinden 64 gram aldığımızı varsayarsak; CH 4 4n mol O n mol SO n mol eder. III. yargı doğrudur. Kaptaki 7n mol gaz 80 mmhg basınç yaparsa n mol SO 40 mmhg n mol O 80 mmhg 4n mol CH 4 160 mmhg basınç yapar. I. yargı doğrudur. Ortalama hız ise molekül kütlesiyle ters orantılı olacaktır. Yani en hızlı olan CH 4 tür. II. yargı yanlıştır. 1 mol CO 3 mol atom içerdiğine göre 0.01 mol CO 0.03 mol atom 0.03x6.0x10 3 1.806x10 1 tane atom içerir. 30. Metaller e verirler yani yükseltgenme eğilimleri fazla iken indirgen özellik gösterirler. D şıkkı yanlıştır. Diğer özellikler ise metallere ait özelliklerdir. 11. Sınıf Kimya Özet
. DÖNEM SONU DENEME SINAVI (SAYFA 77) 1. H + 1 O H O + 4 kj I. 1 gram H 0.5 mol olduğu için 1 mol H den 4 kj ısı açığa çıktığına göre 0.5 molden 11 kj ısı açığa çıkar. II. Ayrışma için ısı gerekir o yüzden +4 kj/mol olacaktır. 4. N + O NO H 66 kj 8 gram 64 gram tepkimesi için gereken minimum değerlerdir. Eğer başlangıçta 64 er gram alsaydık yani 18 gram alsaydık 66 kj ısı açığa çıkardı. III. 6 gram H 3 mol, 3 gram O 1 mol O olacaktır, 1 mol O en fazla mol H harcar, bu tepkimeden de 4x kj ısı açığa çıkar. 18 gram 66 kj? 13, kj 5,6 gram. CH 4 + O CO + H O H 10 kkal 1 kg su 1000 gram sudur ve sıcaklığını 1 C arttırmak için gereken enerji Q m.c. T Q 1000. 1. 1 1.000 kal yani 1 kkal'dür. Eğer 1 mol yani 16 gram CH 4 yakılırsa 10 kkal ısı veriyorsa 1.6 gram CH 4 1 kkal ısı verir. 5. Tepkime ekzotermik ve düzensizlik arttığı için her sıcaklıkta G < 0 dır ve tepkime istemlidir, bu durumda da evrenin entropisi artar. 3. I. tepkimede düzensizlik artar. (Gazların mol sayısı artıyor.) II. tepkimede oluşan CO gazı daha kompleks bir yapı olduğu için entropi artmıştır. III. tepkimede düzensizlik azalıyor. (Gazların mol sayısı azalmıştır.) 6. 15 mol O ile 6 mol CO ile tepkimeye giriyorsa 0.75 mol O ile 0.6 mol CO oluşturur. Bu 1 dakika yani 60 saniyede olduğuna göre 1 saniyede 0.6 60 1.10 mol/s dir. Delta Kültür Yayınevi
7. H Eai Eag 15 45 30 kj dür. Tepkime ters çevrilip, ye bölünürse H +30 15 kj olur. 10. T ve T 1 de her iki sıcaklıkta da eşik enerjisi değeri aynıdır. (Eşik enerjisi sadece katalizörle değişir.) T de eşik enerjisini geçen tanecik sayısı (eğrinin altındaki alan) daha büyük olduğu için T sıcaklığı T 1 den fazladır yani T de tepkime daha hızlıdır. 8. I. bilgi bize tepkimenin derecesinin olduğunu söyler. II. bilgi ise hızın O 3 e birinci dereceden bağlı olduğunu söyler, bu durumda NO ya da birinci dereceden bağlıdır. 11. Mekanizmalı tepkimelerde hızı yavaş adım belirler. Yavaş adımın aktifleşme (eşik) enerjisi ise en fazla olmalıdır. Yani bu grafikte I. adım yavaş adımdır ve hızı belirler. Katalizör yavaş adıma etki eder, eşik enerjisini düşürerek, tepkimeyi hızlandırır. 9. Katalizörler tepkimeyi başlatmaz, k sabitinin sayısal değerini değiştirerek tepkimeyi hızlandırır. H değerine etki vermez. 1. SO 3 SO + O Baş 6 mol Değ 3 mol +3 mol +1.5 mol Denge 3 mol 3 mol 1.5 mol 5 5 5 0.6M 0.6M 0.3M K C [SO ]. [O ] [SO 3 ] (0.6). 0.3 (0.6) K C 0.3 11. Sınıf Kimya Özet
13. CO + H CO + H O Baş 0.6 mol 0.6 mol Değ x x +x +x Denge 0,6 x 0,6 x x x K C [CO]. [H O] [CO ]. [H ] 4 x (0.6 x) x 0.6 x 1. x x 1. 3x x 0.4 mol 16. X Y NK 0 C 1 atm dir. K P K C. (RT) n K P. (.4 73. 73 ) 1 K P 44.8 0.6 molün 0.4 molü ayrışıyorsa 100? %66.6 14. N O 4 NO 0.16M 0.M Q C (0.) 0.16 0.5 K C > Q C sistem dengede değildir, ürünlere doğru denge kurulur ve NO nin derişimi artmalıdır. 17. Sıcaklık sabit olduğu için K C değeri değişmez. CO eklendiğinde sistem girenlere kayar ve CaCO 3 miktarı artar. CO nin derişimi değişmeyecektir, çünkü heterojen tepkimedir ve K sadece CO derişimine bağlı olduğu için, K nın sabit kalması için eklenen CO nin aynen harcanması gerekir. 15. Sıcaklık ile K arasında ters orantı bize tepkimenin ekzotermik olduğunu söyler. Bu durumda sıcaklık düşürülürse denge ısının olduğu ürünlere kayar. II. ve III. yargılar yanlıştır. Hacim artışı derişimleri azaltır, denge girenlere kaydığına göre girenler daha mağdurdur yani a > b dir. 18. Bir tepkime ters çevrilince K değeri 1 K olurken, tepkime herhangi bir sayıyla çarpılınca o sayı K nin üssü olarak kullanılır. Burada tepkime ters çevrilmiş ve yle çarpılmıştır. K 1 4 0.5 Delta Kültür Yayınevi
19. I. tepkimede NO, II. tepkimede H, III. tepkimede H gazı açığa çıkar.. 100M asit 1M iyonlaşırsa? 10 4 M iyonlaşırsa 10 M X HX H + + X Baş 10 M Değ 10 4 10 4 10 4 Denge 10 10 4 10 4 10 4 ihmal K a [H+ ]. [X ] [HX] (10 4 ) (10 4 ) 10 10 6 0. Tuzların hidroliz olması için zayıf asit ya da zayıf baz iyonları içermesi gerekir. CH 3 COOH zayıf asit ve HCOOH zayıf asit olduğu için I ve III. tuzlar hidroliz olur. 3. BOH B + + OH Baş 0.01M Değ x +x +x Denge 0.01 x x x K b [B+ ]. [OH ] [BOH] 10 10 x 0.01 x 10 6 M [OH ] poh 6 ph 8 1. ph 13 ise poh 1 yani [OH ] 0.1M dır. KOH 0.L 0.4M 0.08 mol H SO 4 0.05M V K + + OH 0.08 mol H + + SO 4 0.1V mol [OH ] n OH n H + V A + V B 0.1 0.08 0.1V (0. + V) 0.0 + 0.1V 0.08 0.1V 0.V 0.06 V 0.3L 300mL 4. 0.1M NH 3 ve 0.1M HCl 1 er litreleri tepkimeye girerse; NH 3 + HCl NH 4 Cl 0.1 mol 0.1 mol 0.1 0.1 0.1 mol NH 4 Cl tuzu L çözelti oluşur. + NH 4 + H O NH 3 + H 3 O + 01. mol xihmal +x +x L Ksu 6NH3@. 6H3O @ Kh Kb + 6NH @ 110. 510. 14 8 x 01. 4 + 10. 10 7 x 510 x x 8 x 10 ph 4 4 11. Sınıf Kimya Özet
5. 0.1 mol HCN zayıf asit 0.4 mol NaCN zayıf asitin tuzu 8. AgBr Ag + + Br s s K ÇÇ s Tampon çözelti Asidik tampon HCN için Ka 4.10 5 [H + ] Ka. [Asit] [Tuz] [H + ] 4.10 5. 0.1 0.4 [H + ] 10 5 M 1.10 14 s s 1.10 7 M saf sudaki çözünürlüğüdür. 0.1M NaBr de AgBr Ag + + Br s 0.1M + s s. 0.1 1.10 14 s 1.10 13 M 0.1M NaBr deki çözünürlüğü 1.10 13 M'dır. Sıcaklık arttıkça sistem ürünlere kayarak çözünürlüğü arttırıyorsa çözünme endotermiktir. 6. X Y X + + Y s s 1.10 1 M 5.10 M K ÇÇ (1.10 1 ). (5.10 ) 5.10 4 9. Pb + + I PbI 0. mol 0. mol 0.1 mol 0. mol 0.1 mol madde çöker. I. yargı yanlıştır. K + seyirci iyondur; [K + ] 0. 0.1M II. yargı doğrudur. Tepkime sonrasında 0.1 mol Pb + iyonu artar. [Pb + ] 0.1 0.05M dır. III. yargı doğrudur. 7. X 3 Y 3X + + Y 3s s K ÇÇ (3s) 3. s K ÇÇ 7s 4 43. 10 0 7. s 4 s.10 5 M 30. Fe merkez atom, ona bağlı CN iyonları liganddır. Fe + e çifti alan Lewis asididir. CN iyonu e çifti verir yani Lewis bazıdır. (Komplekslerde ligandlar Lewis bazıdır.) M n V.10 5 n 5 10 4 mol Delta Kültür Yayınevi