amasya çorum samsun tokat TEMEL GÖSTERGELERLE TR83 BÖLGESİ
sunuş Türkiye de kurulan 26 kalkınma ajansı, bölgesel gelişme dinamiklerini bütün aktörlerin katılımını sağlayan bir anlayışla harekete geçirmek için kurgulanmış ve kurulmuş en önemli ve yenilikçi araçlardan biridir. Kalkınma Ajanslarının kuruluş nedenleri bölgelerin gelişme hedeflerini belirlemek, bölgesel stratejilerin uygulanması için kamu kesimi, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasındaki iletişim ve işbirliğini artırmak, yerel ve bölgesel girişimciliği desteklemek, bölgelerin içsel dinamiklerini tespit ederek bunların ekonomik ve sosyal gelişmeyi hızlandırmasına yardımcı olmak ve bu yönde çözüm önerileri geliştirmek olarak özetlenebilir. 26 Kalkınma Ajansından biri olan Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı, Amasya, Çorum, Samsun ve Tokat ta hizmet vermektedir. 2009 yılından itibaren çalışmalarını sürdüren Ajansımızın görevlerinden birisi de Bölgemizin tanıtımını gerçekleştirmektir. Bu çalışma kapsamında, bölgemizin paydaşlarımıza daha iyi tanıtabilmesi amacıyla Bölgemiz verilerini içeren bazı önemli sosyal ve ekonomik veriler seçilerek derlenmiştir. Bu doküman sayesinde paydaşlarımızın Bölgemiz hakkındaki temel bilgilere kolaylıkla erişmesini temenni ederiz.
NÜFUS TR83 Düzey TR83 II Düzey bölgesinde II bölgesinde Amasya, Amasya, Çorum, Çorum, Samsun Samsun ve ve Tokat Tokat illerinin illerinin 2007 2007 ile ile 2013 2013 yılları yılları arasındaki arasındaki nüfus yapıları Adrese Nüfus Dayalı Kayıt Nüfus Sistemi Kayıt (ADNKS) Sistemi (ADNKS) TÜİK-2014 TÜİK-2014 veritabanından alınmıştır. 2013 2013 yılında TR83 Bölgesi nin Bölge- nüfusu nüfus yapıları Adrese Dayalı 2.714.725 tir. si nin nüfusu 2.714.725 tir. nüfus NÜFUS YOĞUNLUĞU Bölgede nüfusun en yoğun olduğu ilçe Samsun İlkadım ilçesidir. Nüfus yoğunluğunda ikinci sırada NÜFUS YOĞUNLUĞU Bölgede nüfusun en yoğun olduğu ilçe Samsun İlkadım ilçesidir. Nüfus yoğunluğunda ikinci sırada Çorum il merkezi Çorum il merkezi gelmektedir. Bölge illerinden sadece Samsun ilinin nüfus yoğunluğu Türkiye gelmektedir. Bölge illerinden sadece Samsun ilinin nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üzerindedir. ortalamasının üzerindedir. 160 NÜFUS 3 000 000 2 500 000 2 000 000 AMASYA 140 120 100 80 AMASYA ÇORUM SAMSUN 1 500 000 1 000 000 500 000 ÇORUM SAMSUN TOKAT TR83 60 40 20 TOKAT TR83 TÜRKİYE 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Kaynak: Adrese Dayalı Nüfus Kaynak: Kayıt Sistemi Adrese (ADNKS) Dayalı 2007-2014 Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) 2007-2014 4 5
TR83 bölgesinde nüfus artış hızı 2007-2013 yıllarındaki ADNKS veri istatistiklerinde azalma eğilimi göstermiştir. Samsun ilinde NÜFUS bu oran artarken ARTIŞ bölgede HIZI Tokat ilinde oldukça gerilemiştir. Nüfusun bir yıl içinde göstermiş olduğu değişim oranına nüfus artış hızı denir. NÜFUS ARTIŞ HIZI TR83 bölgesinde nüfus artış hızı 2007-2013 yıllarındaki ADNKS veri istatistiklerinde azalma eğilimi göstermiştir. Samsun ilinde bu oran artarken Tokat ilinde gerileme göstermiştir. Nüfusun bir yıl içinde göstermiş olduğu değişim oranına nüfus artış hızı denir. İL, YAŞ GRUBU VE CİNSİYETE GÖRE NÜFUS TR83 Bölgesinde 2013 yılında nüfus piramidinde 10-14 ile 15-19 yaş dilimlerinde yoğunlaşma görülmektedir. İL, YAŞ GRUBU VE CİNSİYETE GÖRE NÜFUS 35 30 25 20 15 10 5 0-5 -10-15 Nüfus Artış Hızı ( ) 1935 1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 2000 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Bölgedeki nüfus artış hızı 1965 yılına kadar Türkiye nin genel nüfus artış hızına yakın olmuş, bu tarihten sonra ise Bölgedeki nüfus artış hızı 1965 yılına kadar Türkiye nin genel nüfus artış hızına yakın olmuş, bu tarihten Türkiye ortalamasının altında kalmıştır. sonra ise Türkiye ortalamasının altında kalmıştır. 1935 yılında 1935 bölge yılında nüfusu bölge nüfusu Türkiye Türkiye nüfusunun nüfusunun yüzde yüzde 6,56 sını 6,56 sını oluştururken oluştururken 2013 2013 yılında yılında bu bu oran oran göçler göçler ve ve azalan doğurganlık azalan gibi doğurganlık sebeplerle gibi yüzde sebeplerle 3,54 e yüzde düşmüştür. 3,54 e düşmüştür. TR83 Türkiye TR83 Bölgesinde 2013 yılında nüfus piramidinde 10-14 ile 15-19 yaş dilimlerinde yoğunlaşma görülmektedir. 6 7 90+ 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 TR83 Bölgesi 10,0 5,0 0,0 5,0 10,0 TR83 Bölgesi 80+ 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 Türkiye 10,0 5,0 0,0 5,0 10,0 Türkiye
İŞGÜCÜNE KATILIM VE İŞSİZLİK İSTİHDAMIN SEKTÖREL DAĞILIMI İşgücüne katılım oranı, işgücünün çalışma çağındaki nüfusa oranıdır. Çalışma çağındaki nüfus, Türkiye için kurumsal İŞGÜCÜNE olmayan KATILIM (kurumsal ve yerlerde İŞSİZLİK değil, hanelerde ikamet eden nüfus) sivil nüfus içerisindeki 15 daha yukarı yaştaki nüfus olarak tanımlanmaktadır. İşgücüne katılım oranı, işgücünün çalışma çağındaki nüfusa oranıdır. Çalışma çağındaki nüfus, Türkiye için kurumsal olmayan İşgücüne (kurumsal katılım yerlerde oranı değil, Çorum hanelerde ilinde diğer ikamet illerin eden ve bölge nüfus) ortalamasının sivil nüfus üzerinde içerisindeki seyretmektedir. 15 daha yukarı yaştaki nüfus olarak tanımlanmaktadır. İŞGÜCÜNE KATILMA İŞSİZLİK ORANI (%) İSTİHDAM ORANI (%)0 İşgücüne katılım oranı ORANI Çorum (%) ilinde diğer illerin ve bölge ortalamasının üzerinde seyretmektedir. AMASYA 50,7 6,6 47,4 ÇORUM 52,0 İşgücüne katılma oranı İşsizlik oranı (%) İstihdam oranı (%) 5,9 48,9 (%) SAMSUN 50,5 6,6 47,2 Amasya 50,7 6,6 47,4 TOKAT 49,9 Çorum 52,0 6,6 5,946,7 48,9 Samsun 50,5 6,6 47,2 Tokat 49,9 6,6 46,7 60,0 50,0 İşgücüne katılma oranıoran 40,0 (%) 30,0 İşsizlik oranı 20,0 10,0 İstihdan oranı 0,0 Amasya Çorum Samsun Tokat İSTİHDAMI SEKTÖREL DAĞILIMI TR83 Bölgesi ni Türkiye genelinden ayıran bir özellik tarım sektörünün istihdam açısından göreli önemini korumasıdır. Tarımdan TR83 ticaret Bölgesi ni ve hizmet Türkiye sektörüne genelinden bir ayıran kayma bir yaşanmışsa özellik tarım da sektörünün tarım istihdam yaratmada açısından göreli düşüşe önemini rağmen korumasıdır. temel Tarımdan ticaret ve hizmet sektörüne bir kayma yaşanmışsa da tarım istihdam yaratmada düşüşe rağmen temel sektör sektör olma özelliğini korumuştur. olma özelliğini korumuştur. 8 9 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 İstihdamın Sektörel Dağılımı 42,2 23,6 18,8 26,4 39,0 50,0 Tarım Sanayi Hizmetler TR83 Türkiye
KONUT SATIŞ SAYISI VE KENTLEŞME KONUT SATIŞ SAYISI VE KENTLEŞME TR83 bölgesinde konut satış rakamları 2008 ve 2013 yılları arasında artış göstermiştir. Samsun ili bölgenin en yüksek konut satış oranlarının TR83 bölgesinde gerçekleştiği konut il satış konumundadır. rakamları 2008 ve Samsun 2013 yılları ilinin arasında Cazibe artış Merkezi göstermiştir. konumunda Samsun ili bölgenin olması en yüksek ve göç alması konut satış sayısına konut satış yıllar oranlarının içerisindeki gerçekleştiği istatistiklere il konumundadır. yansımaktadır. Samsun ilinin Cazibe Merkezi konumunda olması ve göç alması konut satış sayısına yıllar içerisindeki istatistiklere yansımaktadır. Konut satışları 40 000 30 000 AMASYA 20 000 ÇORUM SAMSUN 10 000 TOKAT 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 TR83 KONUT SATIŞLARI KONUT SATIŞLARI 2008 2008 2009 2009 2010 2010 2011 20112012 2012013 2013 AMASYA AMASYA 1 302 1 302 1 486 1 486 1 6451 645 2 050 2 0501 850 1 850 4055 4055 ÇORUM 4 229 5 688 6 757 7 772 6 460 8331 ÇORUM 4 229 5 688 6 757 7 772 6 460 8331 SAMSUN 6 289 8 727 9 010 11 410 12 330 18538 SAMSUN TOKAT 6 289 1 051 8 727 1 763 9 010 2 103 11 410 12 330 2 269 18538 2 006 4408 TR83 TOKAT 1 051 12 871 1 763 17 664 2 10319 515 2 269 23 501 2 006 22 646 4408 35 332 TÜRKİYE TR83 12427 871 105 17555 664 184 19 515 607 098 23 501 708 275 22 646 701 621 35 332 1 157 190 Kaynak: Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) 2008,2013 TÜRKİYE 427 105 555 184 607 098 708 275 701 621 1 157 190 TR83 BÖLGESİ OKUR YAZAR ORANLARI TR83 BÖLGESİ OKUR YAZAR ORANLARI 2000-2013 yılları arasında Türkiye de olduğu gibi bölgede de okur-yazar oranının önemli oranda arttığı 2000-2013 yılları görülmektedir. arasında Türkiye de olduğu gibi bölgede de okur-yazar oranının önemli oranda arttığı görülmektedir. 100 95 90 TR83 BÖLGESİ 85 TÜRKİYE 80 2000 2009 2011 2012 2013 Kaynak: TÜİK Okur-Yazar Nüfus Oranı (+6 yaş, 2000-2013) OKUR YAZAR TOPLAM NÜFUS 2000 2009 2010 2011 2012 Okur-yazar toplam nüfus 2000 2009 2011 2012 2013 AMASYA 87,4 93,2 95,34 96,88 97,43 AMASYA 87,4 93,2 95,34 96,88 97,43 ÇORUM 83,1 89,08 92,86 94,13 94,3 SAMSUN 86,2 91,3 94,85 95,8 95,33 TOKAT 85,7 89,5 93,37 96,65 96,77 TR83 85,6 90,6 94,18 95,86 95,95 Türkiye 87,3 92,4 92,31 93,3 93,7 ÇORUM 83,1 89,08 92,86 94,13 94,3 SAMSUN 86,2 91,3 94,85 95,8 95,33 TOKAT 85,7 89,5 93,37 96,65 96,77 TR83 85,6 90,6 94,18 95,86 95,95 TÜRKİYE 87,3 92,4 92,31 93,3 93,7 Kaynak: TÜİK Okur-Yazar Nüfus Oranı (+6 yaş, 2000-2013) Kaynak: TÜİK Okur-Yazar Nüfus Oranı (+6 yaş, 2000-2013) Kaynak: Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) 2008,2013 10 11
ORTAÖĞRETİM NET OKULLAŞMA ORANI YÜKSEK ÖĞRETİM ÖĞRENCİ SAYISI TR83 Bölgesinde 2012/2013 yılı öğretim yılı itibarıyla 322 profesör, 233 doçent, 829 yardımcı doçent ve 2.072 diğer öğretim elemanlarıyla beraber toplam 3.456 öğretim elemanı görev yapmaktadır. İLKOKUL NET OKULLAŞMA ORANI (%) ORTAOKUL NET OKULLAŞMA ORANI (%) AMASYA 100 98,34 90,68 ÇORUM 99,03 94,98 78,39 SAMSUN 100 97,07 81,33 TOKAT 95,93 91,8 77,76 TÜRKİYE 99,57 94,52 76,65 Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı 2013-2014 Yılı NET Okullaşma oranları ORTAÖĞRETİM (LİSE) NET OKULLAŞMA ORANI (%)0 Okullaşma oranlarına göre bölge illerinin genel olarak Türkiye oranlarının üzerinde bir performans göstermiş olduğu görülmektedir. Öte yandan Tokat, ilkokul ve ortaokul düzeyinde Türkiye ortalamasının altında bir orana sahiptir. Bölge Üniversitelerindeki Öğretim Elemanı Sayısı ve Dağılımı, 2012/2013 Öğretim Yılları Arası Kaynak: Seçilmiş göstergelerle TR83 2013 AMASYA ÇORUM SAMSUN TOKAT TR83 TOPLAM ÖĞRETİM ELEMANI SAYISI VE 244 385 1 828 999 3 456 DAĞILIMI, 2012/2013 ÖĞRETİM YILI PROFESÖR 4 22 235 61 322 DOÇENT 1 25 146 61 233 YARDIMCI DOÇENT 53 85 420 271 829 DİĞER ÖĞRETİM ELEMANI 186 253 1 027 606 2 072 Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyinde Öğrenci Sayıları 2012/2013 AMASYA ÇORUM SAMSUN TOKAT TR83 TÜRKİYE 2012/2013 2012/2013 2012/2013 2012/2013 2012/2013 2012/2013 MEZUN 1533 1628 6 185 4560 13 906 576 434 OKUYAN 8559 10464 37 443 21706 78 172 4 676 566 YENİ KAYITLI 2696 3145 10 220 6675 22 736 887 104 12 13
TR83 BÖLGESİ NDE SİVİL TOPLUM Türkiye de sivil toplum örgütleri içerisinde dernekler önemli bir yere sahiptir. TR83 Bölgesi nde sivil toplum Türkiye de olduğu gibi son yıllarda daha hareketli bir döneme girmiştir. Dernekler, vakıflar, odalar, kooperatifler ve kent konseyleri gibi birçok STÖ bölgede faaliyet göstermektedir. DERNEK SAYISI TÜRKİYE İÇERİSİNDE ORANI YENİ VAKIF SAYISI MÜLHAK VE ESNAF VAKIF SAYISI DERNEK VE VAKIF TOP- LAM SAYI NÜFUS AMASYA 423 0,4 15 2 440 322.283 761,9 ÇORUM 603 0,6 28 3 634 529.975 878,9 SAMSUN 1805 1,8 45 5 1855 1.251.722 693,5 TOKAT 612 0,6 39 1 652 613.990 1003,3 TR83 3443 3,5 98 11 3552 2.717.970 789,4 TÜRKİYE 98.101 100 4.871 278 103.250 75.627.384 770,9 DERNEK BA- ŞINA DÜŞEN KİŞİ SAYISI DIŞ TİCARET DIŞ TİCARET 2013 YILI TR83 BÖLGESİ TR83 Bölgesi 2004-2013 Yılları Arası İhracat Tutarı ($) 86.249.768 2013 Yılı TR83 Bölgesi İhracatı TR83 Bölgesi 2004-2013 Yılları Arası İhracat Tutarı ($) 2013 Yılı İhracat ($) 190.563.736 Tutar ($) 423.884.816 30.777.128 Amasya Çorum Samsun Tokat 800.000.000 600.000.000 400.000.000 200.000.000 Kaynak: TÜİK, Veri Tabanları, Dış Ticaret İstatistikleri, 2014 Kaynak: TÜİK, Veri Tabanları, Dış Ticaret İstatistikleri, 2014 İhracat tutarı *$+ 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Kaynak: Dernekler Genel Müdürlüğü 2012, Vakıflar Genel Müdürlüğü 2013 ve ADNKS 2012 verileri kullanılarak hesaplanmıştır. TR83 Bölgesinde 2013 yılı için toplam ihracat tutarı 731,4 milyon dolardır. Bölge, Türkiye ihracatının 2013 yılı TR83 Bölgesinde 2013 yılı için toplam ihracat tutarı 731,4 milyon dolardır. Bölge, Türkiye ihracatının 2013 yılı itibariyle binde itibariyle 4,8 ini gerçekleştirmektedir. binde 4,8 ini TR83 gerçekleştirmektedir. Bölgesi nin son 10 yıllık (2004-2013) TR83 Bölgesi nin ihracat rakamlarına son 10 bakıldığında, yıllık (2004-2013) 2004-2008 yılları ihracat arasında rakamlarına bakıldığında, ciddi bir artış görülmektedir. 2004-20082004-2013 yılları arasında yılları arasındaki ciddi bir 10 yıllık artış süreçte görülmektedir. TR83 Bölgesi 2004-2013 ihracatı 4,5 kat yılları artmıştır. arasındaki 10 yıllık süreçte TR83 Bölgesi ihracatı 4,5 kat artmıştır. 14 15
TR83 BÖLGESİ VE TÜRKİYE İHRACAT TUTARI 2013 YILI İHRACATI TUTAR ($) TR83 BÖLGESİ 731.475.448 TR83 BÖLGESİ NDE İHRACATTA İLK 10 FASIL 2013 Yılında TR83 Bölgesi nden yapılan ihracatta ilk 10 fasıl 2013 yılı itibariyle 2013 yılı itibariyle en fazla en ihracat fazla ihracat yapılan yapılan ilk on ilk on fasıl fasıl yukarıdaki tabloda verilmektedir. Bu Bu on fasıl on fasıl toplam toplam ihracatın ihracatın %71,4 ünü karşılamaktadır. %71,4 ünü karşılamaktadır. TÜRKİYE TOPLAMI 151.802.637.087 TR83 / TÜRKİYE % 0,48 Kaynak: TÜİK, Veri Tabanları, Dış Ticaret İstatistikleri, 2014 2013 YILINDA TR83 BÖLGESİ NDEN YAPILAN İHRACATTA İLK 10 ÜLKE SIRA TUTAR ($) TUTAR ($) 1 IRAK 86.245.696 Diğer 29% Makine sanayi 17% Hububat ve Un 10% 2 ALMANYA 70.917.862 3 AZERBAYCAN 58.187.159 4 HOLLANDA 41.704.891 5 İNGİLTERE 29.338.163 6 RUSYA FEDERASYONU 26.947.297 7 BAE 23.764.312 8 GÜRCİSTAN 22.031.907 9 İSPANYA 20.901.950 10 LİBYA 19.484.054 2013 yılı itibariyle en fazla ihracat yapılan ilk on ülke tabloda verilmektedir. Bu on ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın %54,6 sını karşılamaktadır. Kaynak: TÜİK, Basılmamış Doküman, 2014 16 17 Kıymetli taşlar 3% Demir ve çelik 3% Yaş sebzemeyve 3% Su ürünleri 5% Metal eşya 7% Tekstil 7% Elektrikli cihazlar 7% Otomotiv yan sanayi 9%
AÇILAN-KAPANAN FİRMA SAYISI Açılan-Kapanan Firma Sayısı 2013 Yılı İçinde TR83 Bölgesi İllerinde Açılan - Kapanan ve Tasfiye Olan Firma Sayısı 2013 Yılı İçinde TR83 Bölgesi İllerinde Açılan - Kapanan ve Tasfiye Olan Firma Sayısı GAYRİSAFİ KATMA DEĞER GAYRİSAFİ KATMA DEĞER 2007-2011, Kişi başına 2007-2011, düşen Gayri Kişi başına Safi Katma düşen Değer Gayri ($) Safi Katma Değer ($) 207 101 470 Açılan 206 Kapanan ve Tasfiye 952 449 370 180 TR83 Kişi başına GSKD ($) Türkiye Kişi Başına GSKD ($) 9.384 8.926 9.244 8.267 7.769 6.914 6.444 6.762 5.781 5.598 AMASYA ÇORUM SAMSUN TOKAT Kaynak: TOBB, 2014 Kaynak: TOBB, 2014 2013 Yılında Açılan-Kapanan Firmalarda TR83 ve Türkiye Karşılaştırması Açılan Kapanan A/K Kaynak: TOBB, 2014 2013 Yılında Açılan-Kapanan Firmalarda TR83 ve Türkiye Karşılaştırması AÇILAN KAPANAN A/K TR83 1999 936 2,135684 TR83 1999 936 2,135684 TÜRKİYE 108930 56395 1,931554 TÜRKİYE 108930 56395 1,931554 Kaynak: TOBB, 2014 2007 2008 2009 2010 2011 Düzey2 bazında açıklanan Gayri Safi Katma Değer verisi son olarak 2011 yılında açıklanmıştır. 2007-2011 yılları arasında Düzey2 bazında açıklanan açıklanan rakamlar arasında Gayri Safi TR83 Katma Bölgesinde Değer veya verisi Türkiye son ortalamasında olarak 2011 büyük yılında bir iniş-çıkış açıklanmıştır. görülmemektedir. 2007-2011 2007- yılları arasında 2011 açıklanan yılları arasında rakamlar TR83 Bölgesi arasında Kişi GSKD TR83 tutarı Bölgesinde %17 civarında veya artmıştır. Türkiye TR83 ortalamasında Bölgesi kişi başı GSKD büyük rakamları, bir iniş-çıkış Türkiye görülmemektedir. ortalamasının 2007-2011 biraz altındadır yılları (%70 i arasında civarı). TR83 TR83 Bölgesi Bölgesi ndeki Kişi GSKD kişi başı tutarı GSKD %17 değeri civarında 6.762 artmıştır. dolardır. TR83 Bölgesi kişi başı GSKD rakamları, Türkiye ortalamasının biraz altındadır (%70 i civarı). TR83 Bölgesi ndeki kişi başı GSKD değeri 6.762 dolardır. 18 19
SEKTÖRLERİN GSKD İÇİNDEKİ PAYI 18,5 9 Sektörlerin GSKD İçindeki Payı, 2011 TR83 PAY 21,8 Türkiye Pay Sektörlerin GSKD içindeki paylarına bakıldığında (2011) TR83 Bölgesi nde hizmetlerin %59,7 ile önde olduğu görülmektedir. Sanayi %21,8; tarım ise %18,5 payla hizmetleri takip etmektedir. Türkiye ortalamaları ile Sektörlerin GSKD içindeki paylarına bakıldığında (2011) TR83 Bölgesi nde hizmetlerin %59,7 ile önde olduğu karşılaştırıldığında TR83 ün tarımla yarattığı gayri safi katma değerin oldukça önemli olduğu görülmektedir. görülmektedir. Sanayi %21,8; tarım ise %18,5 payla hizmetleri takip etmektedir. Türkiye ortalamaları ile karşılaştırıldığında TR83 ün tarımla yarattığı gayri safi katma değerin oldukça önemli olduğu görülmektedir. 27,5 59,7 Tarım Sanayi Hizmetler 63,5 BANKACILIK 2013 Yılında Grafik: TR83 2013 Bölgesindeki Yılında TR83 Banka Bölgesindeki Şubesi Sayısı Banka Şubesi Sayısı 40 Banka şubesi sayısı 65 137 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, İstatistiki Raporlar, 2014 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, İstatistiki Raporlar, 2014 64 Amasya Çorum Samsun Tokat 2013 Yılı Banka Şube Sayısı TR83 306 Türkiye 10942 2013 yılı itibariyle TR83/Türkiye Bölgesi nde Amasya da %2,8 40, Çorum da 65, Samsun da 137 ve Tokat ta 64 adet olmak üzere TR83 Bölgesi nde toplam 306 adet banka şubesi bulunmaktadır. TR83 Bölgesi ndeki banka şubesi sayısı Türkiye nin %2,8 ini oluşturmaktadır. 2013 yılı itibariyle TR83 Bölgesi nde Amasya da 40, Çorum da 65, Samsun da 137 ve Tokat ta 64 adet olmak üzere TR83 Bölgesi nde toplam 306 adet banka şubesi bulunmaktadır. TR83 Bölgesi ndeki banka şubesi sayısı Türkiye nin %2,8 ini oluşturmaktadır. 2013 YILI BANKA ŞUBE SAYISI TR83 BÖLGESİ 306 TÜRKİYE 10942 TR83 / TÜRKİYE % 2,8 20 21
KREDİ KULLANIMI TARIMSAL ÜRETİM DEĞERLERİ 2013 Yılında TR83 Bölgesi ve Türkiye İçin Kişi Başı Kredi ve Mevduat Tutarları 2013 YILI KİŞİ BAŞI MEVDUAT (KBM) (TL) KİŞİ BAŞI KREDİ (KBM) (TL) KBK/KBM AMASYA 3521,2 6874,0 1,95 ÇORUM 4388,9 6928,5 1,58 SAMSUN 4740,9 7453,8 1,57 TOKAT 2455,6 5232,0 2,13 TÜRKİYE 11506 12501 1,08 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, İstatistiki Raporlar, 2014 2013 YILI BİTKİSEL ÜRETİM DEĞERİ (Milyon TL) CANLI HAYVANLAR DEĞERİ (Milyon TL) HAYVANSAL ÜRÜNLER DEĞERİ (Milyon TL) AMASYA 936 405 131 1.472 ÇORUM 982 668 297 1.947 SAMSUN 2.186 971 358 3.515 TOKAT 1.339 730 261 2.330 TR83 5.443 2.774 1.047 9.264 TÜRKİYE 92.490 57.656 40.459 190.605 TR83/TR 5,88% 4,81% 2,59% 4,86% TOPLAM (Milyon TL) Kişi Başı Mevduat ve Kredi Miktarlarında; TR83 Bölgesinin tüm illeri Türkiye ortalamasının altındadır. Samsun her iki kategoride de Bölge içerisinde ilk sıradadır. 1 TL lik mevduata karşılık kaç TL lik kredi kullanıldığını gösterir rakamlara bakıldığında Türkiye de bu oran 1,08 dir, yani kişi başı kredi ve mevduat miktarları birbirine yakındır. Bölgemizdeki illerde ise mevduatın üzerinde bir kredi kullanım oranı mevcuttur. Bu oran Amasya da 1,95; Çorum da 1,58; Samsun da 1,57; Tokat ta ise 2,13 dir. 2013 yılı itibariyle TR83 Bölgesi nin toplam tarımsal üretim değeri 9,3 milyar TL dir. Bunun %59 unu bitkisel üretim değeri, %30 unu canlı hayvan değeri, %11 ini ise hayvansal ürünler değeri oluşturmaktadır. Türkiye ile karşılaştırıldığında, TR83 Bölgesi önemli bir tarım bölgesidir (GSKD verilerinde de bahsi geçmiştir). Ülkenin tarımsal üretim değerlerinin %4,86 sını oluşturmaktadır (Bitkisel üretim değerinin %5,88 i, canlı hayvanlar değerinin %4,81 i ve hayvansal ürünler değerinin %2,59 u). 22 23
ELEKTRİK TÜKETİMİ KULLANIM YERLERİNE GÖRE ELEKTRİK TÜKETİMİ, 2012 TR83 Bölgesi Elektrik Tüketimi, Grafik: Mwh, TR83 2009-2012 Bölgesi Elektrik Tüketimi, Mwh, 2009-2012 TURİZM TR83 Bölgesi İlleri Tesis ve Yatak Sayısı İstatistikleri, 2013 Kaynak: TÜİK,2014 TR83 Elektrik Tüketimi (MWh) Elektrik Tüketimi (MWh) 3.623.229 3.680.566 4.321.221 2009 2010 2011 2012 4.563.894 Kullanım Yerlerine Göre Elektrik Tüketimi (TR83) (2012) 1% 4% 3% 5% 2009-2012 yılları arasında TR83 Bölgesi nde elektrik tüketimi %25 oranında artmıştır. 2012 yılında Bölgede kullanılan elektrik miktarının %55 i Samsun, %18 i Çorum, %16 sı Tokat ve %11 i Amasya da tüketilmektedir. Yine 2012 yılında TR83 Bölgesi nde kullanım yerlerine göre elektrik tüketimine bakıldığında %40 ile sanayi işletmeleri başta gelmektedir. %31 ile meskenler, %16 ile ticarethaneler takip etmektedir. 2009-2012 yılları arasında TR83 Bölgesi nde elektrik tüketimi %25 oranında artmıştır. 2012 yılında Bölgede kullanılan elektrik miktarının %55 i Samsun, %18 i Çorum, %16 sı Tokat ve %11 i Amasya da tüketilmektedir. Yine 2012 yılında TR83 Bölgesi nde kullanım yerlerine göre elektrik tüketimine bakıldığında %40 ile sanayi işletmeleri başta gelmektedir. %31 ile meskenler, %16 ile ticarethaneler takip etmektedir. 31% 16% 40% Resmi Daire Sanayi İşletmesi Ticarethane Mesken Tarımsal Sulama Sokak Aydınlatma TR83 BÖLGESİ İLLERİ TESİS SAYISI YATAK SAYISI TESİS SAYISI YATAK SAYISI AMASYA 3 422 15 836 ÇORUM 1 212 8 989 SAMSUN 8 2094 19 2054 TOKAT 0 0 10 763 Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstatistikler, 2014 TR83 Bölgesi İlleri Tesise Giriş Sayısı ve Ortalama Kalış Süreleri, 2013 TR83 BÖLGESİ İLLERİ / 2013 Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstatistikler, 2014 TURİZM YATIRIM BELGELİ TESİSE GİRİŞ SAYISI TURİZM İŞLETMESİ BELGELİ ORTALAMA KALIŞ SÜRESİ (GÜN) YABANCI YERLİ TOPLAM YABANCI YERLİ TOPLAM AMASYA 2 241 62 886 65 127 1,4 1,7 1,7 ÇORUM 1 520 82 474 83 994 3,4 3,3 3,3 SAMSUN 1 552 344 801 346 353 1,9 1,4 1,4 TOKAT 307 115 659 115 966 2,8 1,1 1,1 TR83 Bölgesi nde 2013 yılı itibarıyla 64 adet turizm yatırım ve turizm işletmesi belgeli tesis bulunmaktadır. Bu tesislerdeki yatak sayısı toplamı 7.370 tir. Aynı yıl için TR83 Bölgesi nde tesislere giriş yapan kişi sayısı 611.440 tır. Bu sayının 5.620 si yabancı turistleri temsil etmektedir. 24 25
YATIRIM YATIRIM YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ YATIRIM TEŞVİK TUTARI 2009-2013 Yılları Arasında TR83 Bölgesi nde Alınan Yatırım Teşvik Sayısı 2009-2013 Yılları Arasında TR83 Bölgesi nde Alınan Yatırım Teşvik Sayısı YATIRIM TEŞVİK BELGE ADEDİ 165 67 141 113 117 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, 2014 2009 2010 2011 2012 2013 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, 2014 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, 2014 TR83 Bölgesi illerinde son beş yılda alınan yatırım teşvik sayısı 603 tür. TR83 Bölgesi illerinde son beş yılda alınan yatırım teşvik sayısı 603 tür. Bu belgeler sayesinde yapılan yatırım tutarı 7,2 milyar TL dir. 26 27
YATIRIM TEŞVİK BELGESİ 2009-2013 Yılları Arasında TR83 Bölgesi İllerinin Aldığı Toplam Yatırım Teşvik Sayısı YATIRIM TEŞVİK TUTARI YATIRIM TEŞVİK BELGE ADEDİ (2009-2013) 246 104 109 144 AMASYA ÇORUM SAMSUN TOKAT Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, 2014 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, 2014Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, 2014 2009-2013 yılları arasında Amasya da 104, Çorum da 109, Samsun da 246 ve Tokat ta 144 adet yatırım teşvik belgesi alınmıştır. 2009-2013 yılları arasında Amasya da 104, Çorum da 109, Samsun da 246 ve Tokat ta 144 adet yatırım teşvik belgesi alınmıştır. Bu teşvikler sayesinde aynı yıllar bazında yapılan yatırım tutarları Amasya da 838 milyon; Çorum da 867 milyon TL, Samsun da 4,5 milyar TL, Tokat ta 938 milyon TL dir. 28 29
KAMU YATIRIMLARI KAMU YATIRIMLARI 2011-2013 Yılları Arasında TR83 Bölgesi İllerinde Kamu Yatırımları 2011-2013 Yılları Arasında TR83 Bölgesi İllerinde Kamu Yatırımları Kamu Yatırımları (Milyon TL) 155,5 135,3 116,6 109,8 78,2 88,5 2011 2012 2013 260,5 236,3 Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, Kamu Yatırımlarının İllere Göre Dağılımı, 2014 Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, Kamu Yatırımlarının İllere Göre Dağılımı, 2014 136,8 117,9 97,4 2011-2013 yılları arasında TR83 Bölgesi illerine ayrılan kamu yatırımları sürekli artış göstermektedir. 2013 yılında Samsun a 320 milyon TL, Amasya da 155,5 milyon TL, Tokat a 136,8 milyon TL, Çorum a ise 135,3 milyon TL lik kamu kaynağı ayrılmıştır. 2011-2013 yılları arasında TR83 Bölgesi illerine ayrılan kamu yatırımları sürekli artış göstermektedir. 2013 yılında Samsun a 320 milyon TL, Amasya da 155,5 milyon TL, Tokat a 136,8 milyon TL, Çorum a ise 135,3 milyon TL lik kamu kaynağı ayrılmıştır. 320 AMASYA ÇORUM SAMSUN TOKAT YENİLİK GÖSTERGELERİ YENİLİK 2009-2013 Yılları Arasında TR83 Bölgesi Marka Adetleri YENİLİK GÖSTERGELERİ 2009-2013 Yılları TOKAT; Arasında TR83 AMASYA; Bölgesi Marka 2009-2013 Adetleri Yılları 649 Arasında TR83 375 Bölgesi Marka Adetleri 2009-2013 Yılları Yılları Arasında TR83 TR83 Bölgesi Bölgesi Patent, Patent, Faydalı Faydalı Model, Endüstriyel Model, Endüstriyel Tasarım Adetleri Tasarım Adetleri Kaynak: Türk Patent Enstitüsü, İl İstatistikleri, 2014 Kaynak: AMASYA Türk Patent ÇORUM Enstitüsü, İl İstatistikleri, SAMSUN 2014TOKAT Kaynak: Türk Patent Enstitüsü, İl İstatistikleri, 2014 Kaynak: Türk Patent Enstitüsü, İl İstatistikleri, 2014 Yenilik göstergeleri olarak adlandırılan marka, patent, faydalı model ve endüstriyel tasarımlar kapsamında TR83 Bölgesinde Kaynak: Türk son Patent beş yılda Enstitüsü, toplam İl İstatistikleri, İl İstatistikleri, 6.106 adet 2014 2014 yenilik göstergesi edinilmiştir. Bu göstergelerin %58 i Samsun dan alınmıştır. Bu yıllar arasında en fazla alınan yenilik göstergesi 4.824 adet ile marka olmuştur; markanın dışında Bölgede Yenilik göstergeleri 836 endüstriyel olarak tasarım, adlandırılan 227 patent, marka, 219 patent, da faydalı faydalı model model edinilmiştir. ve endüstriyel tasarımlar kapsamında TR83 Bölgesinde son beş yılda toplam 6.106 adet yenilik göstergesi edinilmiştir. Bu göstergelerin %58 i Samsun dan alınmıştır. Bu yıllar arasında en fazla alınan yenilik göstergesi 4.824 adet ile marka olmuştur; markanın dışında Yenilik Bölgede göstergeleri 836 endüstriyel olarak tasarım, adlandırılan 227 marka, patent, patent, 219 da faydalı faydalı model model ve edinilmiştir. endüstriyel tasarımlar kapsamında TR83 Bölgesinde son beş yılda toplam 6.106 adet yenilik göstergesi edinilmiştir. Bu göstergelerin %58 i Samsun dan alınmıştır. Bu yıllar arasında en fazla alınan yenilik göstergesi 4.824 adet ile marka olmuştur; markanın dışında Bölgede 836 endüstriyel tasarım, 227 patent, 219 da faydalı model edinilmiştir. 30 31 TOKAT; 649 SAMSUN; 2805 SAMSUN; 2805 AMASYA; 375 ÇORUM; 995 ÇORUM; 995 2009-2013 Yılları Arasında TR83 Bölgesi Patent, Faydalı Patent Faydalı Model Endüstriyel Tasarım Model, Endüstriyel Tasarım Adetleri 498 Patent Faydalı 193 Model Endüstriyel Tasarım 109 127 12 23 54 61 115 498 34 20 36 AMASYA ÇORUM193 127 SAMSUN TOKAT 109 12 23 54 61 115 34 20 36
YENİLİK GÖSTERGELERİ Grafik: 2009-2013 Yılları Arasındaki TR83 Bölgesinde Alınan Yenilik Göstergeleri YENİLİK GÖSTERGELERİ HAVA ULAŞIMI BİLGİLERİ HAVA ULAŞIMI 2009-2013 Yılları Arasında TR83 Bölgesi, Hava Ulaşımı, Gerçekleştirilen Sefer Sayısı Grafik: 2009-2013 Yılları Arasında TR83 Bölgesi, Hava Ulaşımı, Gerçekleştirilen Sefer Sayısı 1456 1544 1363 SEFER SAYISI 12.739 793 950 8.312 10.467 12.029 12.322 2009 2010 2011 2012 2013 2009 2010 2011 2012 2013 Kaynak: Türk Patent Enstitüsü, Kaynak: İl Türk İstatistikleri, Patent 2014 Enstitüsü, İl İstatistikleri, 2014 TR83 Bölgesinde özellikle son üç yıldır yenilik göstergelerinin edinilmesinde bir artış göze çarpmaktadır. TR83 Bölgesinde özellikle son üç yıldır yenilik göstergelerinin edinilmesinde bir artış göze çarpmaktadır. TR83 Bölgesi ne hava ulaşımı son yıllarda önemli bir artış göstermektedir. Samsun Çarşamba Havaalanı nı yanında Tokat ve Merzifon Havaalanı da aktif olarak çalışmaktadır. 2013 yılında toplam 12.739 sefer düzenlenmiştir. TR83 Bölgesi ne hava ulaşımı son yıllarda önemli bir artış göstermektedir. Samsun Çarşamba Havaalanı nı yanında Tokat ve Merzifon Havaalanı da aktif olarak çalışmaktadır. 2013 yılında toplam 12.739 sefer düzenlenmiştir. 32 33
YOLCU SAYISI 2009-2013 Yılları Arasında TR83 Bölgesi, Hava Ulaşımı, Yolcu Sayısı 2009-2013 Yılları Arasında TR83 Bölgesi, Hava Ulaşımı, Yolcu Sayısı YOLCU SAYISI 906.439 1.035.507 1.233.709 1.345.866 1.463.402 2009 2010 2011 2012 2013 34 2009 dan bu yana %53 lük bir artış sağlanmıştır. 2013 yılında toplam yolcu sayısı 1.463.402 olarak gerçekleştirmiştir. Son beş yılda %61 lik bir artış görülmektedir. 2009 dan bu yana %53 lük bir artış sağlanmıştır. 2013 yılında toplam yolcu sayısı 1.463.402 olarak gerçekleştirmiştir. Son beş yılda %61 lik bir artış görülmektedir.