Açık denizler Madde 87 Açık denizlerin serbestliği 1- Açık denizler, sahili bulunsun veya bulunmasın bütün devletlere açıktır. Açık denizlerin serbestliği, işbu Sözleşmede yer alan şartlar ve diğer uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde kullanılır. Bu serbesti, sahili bulunsun veya bulunmasın bütün devletler için, inter alia, aşağıdakileri kapsar: a) Seyrüsefer serbestisi; b) Açık deniz üzerinden uçma serbestisi; c) VI. Kısım saklı kalmak şartıyla, denizaltı kabloları ve petrol boruları döşeme serbestisi; d) VI. Kısım saklı kalmak şartıyla, sun'i adalar ve uluslararası hukukun izin verdiği diğer tesisleri inşa etme serbestisi; e) 2. Bölümde zikredilen şartlar saklı kalmak şartıyla, balık avlanma serbestisi; f) VI. ve XIII. Kısımlar saklı kalmak şartıyla, bilimsel araştırma serbestisi.
Madde 110 Ziyaret Hakkı 1- Müdahalenin bir andlaşma ile tanınan yetkilerden kaynaklanması durumu dışında, açık denizde 95. ve 96. maddelerde öngörülen tam dokunulmazlıklardan yararlananlar haricindeki bir yabancı gemiyle karşılaşan bir savaş gemisi aşağıda belirtilen konularda ciddi nedenler olmadıkça, bu gemiyi durdurup denetleme hakkına sahip değildir. a) Geminin deniz haydutluğu yaptığı; b) Geminin köle ticaretine karıştığı; c) Savaş gemisinin bayrağını taşıdığı devletin 109. madde uyarınca yargılama yetkisine sahip olduğu bir durumda, geminin izinsiz yayına hizmet ettiği; d) Geminin tabiiyetsiz olduğu; veya e) Yabancı bir bayrak çekmiş olmasına veya bayrağını göstermekten kaçınmasına rağmen, geminin gerçekte savaş gemisiyle aynı tabiiyette olduğu.
Kesintisiz izleme hakkı (md. 111) Bir yabancı gemi bir kıyı devletinin egemen yetkiler kullandığı sularda yasalarını ihlal ettikten sonra açık denize kaçtığı takdirde, kıyı devletinin kamu hizmetindeki devlet gemileri vasıtasıyla sözkonusu yabancı gemiyi açık denizde de izleme ve yakalaması halinde yasal işlem yapma yetkisi
Kesintisiz izleme hakkı Madde 111 Kesintisiz izleme hakkı 1 -Sahildar devletin yetkili makamları, bu devletin kanunlarına ve kurallarına aykırı hareket ettiğine ilişkin yeterli kanıya sahip oldukları takdirde bir yabancı geminin izlenmesine girişebilirler. Bu izleme, yabancı gemi veya bunun araçlarından birini izleyen devletin iç sularında, takımada sularında, karasularında veya bitişik bölgesinde iken başlamalıdır; ve karasularının veya bitişik bölgenin ötesinde, ancak kesintiye uğramamak şartıyle devam edebilir. Karasularında veya bitişik bölgede seyreden bir yabancı gemiye dur emrini veren geminin, yabancı geminin dur emrini aldığı zaman bulunduğu sular içerisinde bulunması zorunlu değildir. Yabancı gemi işbu Sözleşmenin 33. maddesinde tanımı yapılan bir bitişik bölgede bulunuyorsa, izlemeye ancak, bu bitişik bölgenin tesisini gerektiren korunma amaçlarının ihlali halinde girişilebilir. 2- Kesintisiz izleme hakkı, kıt a sahanlığı üzerindeki tesisleri çevreleyen güvenlik bölgeleri de dahil olmak üzere münhasır ekonomik bölgede veya kıt a sahanlığında, sahildar devletin işbu Sözleşme uyarınca uygulanabilir kanun ve kurallara aykırılık halinde, aykırılığın zikredilen alanlarda meydana gelmiş olması şartı ile, mutatis mutandis uygulanacaktır. 3- İzleme hakkı, izlenen geminin kendi devletinin karasularına veya üçüncü bir devletin karasularına girmesi ile sona erer. 4- İzleme ancak, izleyen gemi, izlenen geminin veya bunun araçlarından birinin veya ekip halinde çalışıp izlenen gemiyi ana gemi olarak kullanan diğer araçların, karasuları içerisinde veya duruma göre, bitişik bölgede veya münhasır ekonomik bölgede veya kıt a sahanlığı üzerinde bulunduğuna elindeki kullanılabilir vasıtalarla kanaat getirdiği takdirde, başlamış kabul edilir. İzleme ancak, gözle görülür veya kulakla işitilir bir durma işaretinin verilmesinden sonra başlıyabilir; bu işaret, yabancı gemiye görebileceği veya işitebileceği bir mesafeden verilir. 5- İzleme hakkı, ancak savaş gemileri veya askeri uçaklar veya açık dış işaretlerle bir kamu hizmetine tahsis edilmiş oldukları ve bu konuda yetkili kılındıkları belli olan, diğer gemiler veya uçaklar tarafından kullanılabilir.
Kesintisiz izleme hakkı Kesintisiz izleme hakkının kullanılmasına ilişkin koşullar: İç sular, karasuları ya da takımada sularındaki yasalara aykırı davranışlar bakımından, bu deniz alanlarının herhangi birinde bulunan kıyı devletinin görevli gemisinin, yabancı geminin bu alanlarda bulunduğu sırada izlemeyi başlatması gerekmektedir. Bitişik bölge veya münhasır ekonomik bölgede bulunan yabancı geminin izlenmeye başlanması ise, yalnızca bu deniz alanlarına ilişkin yasaların ihlali halinde sözkonusu olabilmektedir. Suçu işleyen yabancı gemiye, suç işlediği deniz alanı içindeyken, görülebilir veya duyulabilir bir biçimde ve uzaklıkta, dur emrinin verilmesi gereklidir. İzleme kesintisiz biçimde yürütülmelidir. İzleme, doğal nedenlerle veya sürat farkı gibi teknik nedenlerle kesilebileceği gibi, bir başka devletin karasularına girilmesi de izlemeyi kesintiye uğratan bir nedendir. İzleme, kıyı devletinin savaş gemileri, askeri uçakları ya da kamu hizmetine tahsis edilmiş olan ve görevli oldukları işaretlerle belirtilen gemi ve uçaklarla icra edilmelidir.
Açık denizlerde uyuşturucu madde kaçakçılığıyla mücadele BMDHS md. 108 Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı BM Sözleşmesi (Viyana, 20 Aralık 1988), md. 17 Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı BM Sözleşmesinin 17. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Deniz Yoluyla Kaçakçılıkla Mücadele Anlaşması (Avrupa Konseyi bünyesinde hazırlanarak 31 Ocak 1995 te imzaya açılmıştır.)
Viyana Sözleşmesi Madde 17 Deniz Yoluyla Kaçakçılık 1. Taraflar, uluslararası deniz hukukuna uygun olarak, deniz yoluyla yapılan kaçakçılığı önlemek amacıyla mümkün olan en ileri düzeyde işbirliği yapacaklardır. 2. Kendi bayrağını taşıyan veya hiçbir bayrak veya kayıt işareti görülmeyen bir geminin uyuşturucu madde kaçakçılığı yaptığına dair makul bir şüphesi olan bir Taraf, geminin bu amaçla kullanımına son vermek amacıyla diğer Tarafların yardımını talep edebilecektir. Böyle bir talepte bulunulan Taraflar imkanları ölçüsünde yardımda bulunacaklardır. 3. Uluslararası hukuka uygun olarak seyrüsefer serbestisinden yararlanan ve diğer bir Tarafın bayrağını veya kayıt işaretlerini taşıyan bir geminin kaçakçılık yaptığına dair makul gerekçelere sahip olan bir Taraf, bayrak Devletine bu durumu bildirebilecek, kaydın doğrulanmasını ve doğrulanması halinde gemiyle ilgili olarak uygun önlemleri almak için bayrak Devletinden izin isteyebilecektir. 4. 3. fıkraya veya aralarında yürürlükte bulunan antlaşmalara veya ayrıca aksettikleri anlaşma veya düzenlemelere uygun olarak, bayrak Devleti talep eden Devlete başka işlemler yanında : (a)gemiye çıkılması; (b) Geminin aranması; (c) Kaçakçılığa ilişkin deliller bulunması halinde gemiye, gemideki kişilere ve yüküne ilişkin olarak uygun işlemlerin yapılması için izin verebilecektir.
BM Deniz Hukuku Sözleşmesi tarafından teşkil edilen kurumlar: Kıta Sahanlığı Sınırları Komisyonu (md 76/8, Ek II) Uluslararası Deniz Yatağı Otoritesi (XI. Bölüm, BMDHS nin XI. Bölümünün Uygulanmasına İlişkin Anlaşma, 1994) Uluslararası Deniz Hukuku Mahkemesi (ITLOS, Ek VI)