Başmüdürlüğümüzce Kapıkule, İpsala ve Hamzabeyli Gümrük kapılarımızı kullanan Tır sürücülerinin bu sahalardan memnun olup olmadıklarının, sürücü olarak yaşamış oldukları sorun ve sıkıntıların tespiti amacıyla 3 sayfadan ibaret anket formu düzenlenmiş ve araç sürücülerince doldurulmaları sağlanmıştır. Söz konusu anket formlarından Kapıkule ve Hamzabeyli gümrük sahaları için Türkçe, İngilizce ve Bulgarca; İpsala gümrük sahası için Türkçe ve İngilizce olarak bastırılmıştır. Anket 13 Mayıs 2011-31 Mayıs 2011 tarihleri arasında düzenlenmiştir. Kapıkule Gümrük Sahasında; 680 Türkçe, 100 Bulgarca, 20 İngilizce olmak üzere toplam 800, İpsala Gümrük Sahasında; 410 Türkçe, 150 İngilizce olmak üzere toplam 560, Hamzabeyli Gümrük Sahasında; 430 Türkçe, 128 Bulgarca, 2 İngilizce olmak üzere toplam 560, Toplam; 1520 Türkçe, 228 Bulgarca, 172 Ġngilizce olmak üzere 1920 adet anket formu değerlendirmeye alınmıģtır. ANKET SORULARINA VERĠLEN CEVAPLARIN DEĞERLENDĠRMESĠ YaĢadığınız Ülke : Bu soruya verilen cevapların dağılımı şu şekildedir: ÜLKE KİŞİ ÜLKE KİŞİ Türkiye 1507 Avusturya 3 Bulgaristan 240 Macaristan 2 Yunanistan 114 İran 2 Almanya 17 İtalya 1 Polonya 11 Çek Cumhuriyeti 1 Makedonya 9 Çeçenistan 1 Romanya 6 Hollanda 6 TOPLAM 1920 2
Uyruğunuz : Bu soruya verilen cevapların dağılımı şu şekildedir: UYRUK KİŞİ ÜLKE KİŞİ T.C. 1522 Hollandalı 5 Bulgar 240 Macaristanlı 2 Yunan 114 İranlı (Fars) 2 Polonya 11 Çek 1 Makedon 9 Çeçen 1 Romen 6 Avusturyalı 1 Alman 6 TOPLAM 1920 YaĢınız : Ankete katılan sürücülerin yaş aralıklarına göre dağılımı şu şekildedir; YAŞ ARALIĞI KİŞİ 18-30 95 31-40 460 41-50 903 51-60 429 61 ve üstü 33 TOPLAM 1920 1000 800 600 400 200 Ankete katılan toplam 1920 kişinin yaş ortalaması 44 tür. 0 YAŞ ARALIKLARINA GÖRE DAĞILIM 18-30 31-40 41-50 51-60 61 ve üstü Cinsiyetiniz : Ankete katılan tüm sürücüler cinsiyet kısmını Bay olarak işaretlemişlerdir. 3
SORU-1 Kapıkule/Ġpsala/Hamzabeyli den bu kaçıncı geçiģiniz? GEÇİŞ SAYISI KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM Birinci 3 0 0 3 İkinci 7 0 0 7 Üçüncü 13 0 0 13 Üçten fazla 777 560 560 1897 Kişi Sayısı 800 700 600 500 400 300 200 100 0 SORU-2 Kapıkule/Ġpsala/Hamzabeyli Gümrük Sahasının bina, peron ve diğer alt yapısını nasıl buluyorsunuz? ALTYAPIYI NASIL BULUYORSUNUZ? KİŞİ % Çok iyi 1665 86,72% İyi 182 9,48% İdare eder 54 2,81% Kötü 19 0,99% TOPLAM 1920 100 GEÇİŞ SAYISINA GÖRE DAĞILIM Birinci İkinci Üçüncü Üçten fazla KAPIKULE 3 7 13 777 İPSALA 0 0 0 560 HAMZABEYLİ 0 0 0 560 1750 1500 1250 1000 750 500 250 0 ALTYAPIYI NASIL BULUYORSUNUZ? 4
Kişi Sayısı ALTYAPIYI NASIL BULUYORSUNUZ? KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM Çok iyi 622 555 488 1665 İyi 158 3 21 182 İdare eder 16 1 37 54 Kötü 4 1 14 19 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% ALTYAPIYI NASIL BULUYORSUNUZ? KAPIKULE 77,75% 19,75% 2,00% 0,50% İPSALA 99,11% 0,54% 0,18% 0,18% HAMZABEYLİ 87,14% 3,75% 6,61% 2,50% Görüleceği üzere, araç sürücülerinin çoğunluğu Kapıkule, İpsala ve Hamzabeyli Gümrük Sahalarının fiziki yapısından memnun olmakla beraber, İpsala sahasında memnuniyet oranı daha yüksektir. Bu da sahanın daha kullanışlı ve işlevsel olmasından kaynaklanmaktadır. SORU- 3- Yukarıdaki soruya cevabınız -Ġdare eder veya Kötü- ise nedenini kısaca açıklayınız? Bu soruya Kapıkule için; Kötü ve İdare Eder cevabını veren toplam 20 kişinin, soru ile ilgili açıklamaları şu şekildedir (soruya olumsuz cevap verme nedenleri); - Dozvola sahasının kötü olması, - Akaryakıt istasyonunun ters yerde olması (sahanın dışında olması isteniliyor), - Saha içindeki birimlerin birbirine uzak olması, - WC lerin temiz olmaması, - İbadethane bulunmaması, - X-Ray cihazının olduğu kısmın dar olması manevra imkanı olmaması, - Tır Sahasının Yolcu sahasından küçük olması, 5
Bu soruya Ġpsala için; Kötü ve İdare Eder cevabını veren 2 kişinin altyapı sorununa kötü ve idare eder cevabı vermelerinin nedeni sahadaki kantar gişesinin direksiyonun olduğu tarafta bulunması olduğunu belirtmişlerdir. Bu soruya Hamzabeyli için; Kötü veya İdare eder cevabı veren sürücüler gerekçe olarak şu hususları belirtmişlerdir. - Peronda, araçtan inmeden işlem yapılması gerekir.( Kapıkule Gümrük sahası gibi olmasını istemektedirler.) - Peronların seviyesi alçaktır. - Saha içinde sosyal tesis yok (özellikle lokanta, çay ocağı, market vb.). - X-Ray cihazı ters yerdedir. - Sahadaki birimler dağınık. İşlem yaptırmak için sahada dolanıp duruyoruz. - Saha çok dardır. - Akaryakıt istasyonu saha dışına alınsın çok kuyruk oluyor. Akaryakıt istasyonundaki pompa sayısı yetersizdir. - Tır parkı yetersizdir. En çok verilen cevaplar; işlemlerin araçtan inmeden yapılması talebi (birçok kişi bu konuda Kapıkule yi örnek göstermektedir), sahada sosyal tesis bulunmaması (özellikle lokanta) X-Ray cihazı ile akaryakıt istasyonunun sahadaki yerinin uygunsuz olması, sahanın çok küçük olmasıdır. SORU-4- Kapıkule/Ġpsala/Hamzabeyli Gümrük Sahasında iģlemlerinizi yapan birimlerle ilgili görüģlerinizi belirtiniz? Gümrük Muhafaza : GÜMRÜK MUHAFAZA KİŞİ % Çok iyi 1458 75,94% İyi 451 23,49% İdare eder 11 0,57% Kötü 0 0,00% TOPLAM 1920 100 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 GÜMRÜK MUHAFAZA 6
Kişi Sayısı GÜMRÜK MUHAFAZA KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM Çok iyi 560 528 370 1458 İyi 230 32 189 451 İdare eder 10 0 1 11 Kötü 0 0 0 0 Polis : 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% GÜMRÜK MUHAFAZA KAPIKULE 70,00% 1,25% 1,25% 0,00% İPSALA 94,29% 5,71% 0,00% 0,00% HAMZABEYLİ 66,07% 33,75% 0,18% 0,00% POLİS KİŞİ % Çok iyi 1458 75,94% İyi 450 23,44% İdare eder 11 0,57% Kötü 1 0,05% TOPLAM 1920 100 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 POLİS 7
Kişi Sayısı POLİS KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM Çok iyi 561 526 371 1458 İyi 230 34 186 450 İdare eder 9 0 2 11 Kötü 0 0 1 1 Kantar : 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% POLİS KAPIKULE 70,13% 28,75% 1,13% 0,00% İPSALA 93,93% 6,07% 0,00% 0,00% HAMZABEYLİ 66,25% 33,21% 0,36% 0,18% KANTAR KİŞİ % Çok iyi 1463 76,20% İyi 444 23,13% İdare eder 13 0,68% Kötü 0 0,00% TOPLAM 1920 100 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 KANTAR 8
Kişi Sayısı KANTAR KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM Çok iyi 561 526 371 1458 İyi 230 34 186 450 İdare eder 9 0 2 11 Kötü 0 0 1 1 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% KAPIKULE 70,50% 28,13% 1,38% 0,00% İPSALA 93,93% 5,89% 0,18% 0,00% HAMZABEYLİ 66,61% 33,21% 0,18% 0,00% Gümrük Tescil : GÜMRÜK TESCİL KİŞİ % Çok iyi 1452 75,63% İyi 450 23,44% İdare eder 14 0,73% Kötü 4 0,21% TOPLAM 1920 100 KANTAR 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 GÜMRÜK TESCİL 9
Kişi Sayısı GÜMRÜK TESCİL KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM Çok iyi 563 524 365 1452 İyi 225 36 189 450 İdare eder 11 0 3 14 Kötü 1 0 3 4 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% GÜMRÜK TESCİL KAPIKULE 70,38% 28,13% 1,38% 0,13% İPSALA 93,57% 6,43% 0,00% 0,00% HAMZABEYLİ 65,18% 33,75% 0,54% 0,54% Gümrük Muayene : GÜMRÜK MUAYENE KİŞİ % Çok iyi 1447 75,36% İyi 448 23,33% İdare eder 18 0,94% Kötü 7 0,36% TOPLAM 1920 100 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 GÜMRÜK MUAYENE 10
Kişi Sayısı GÜMRÜK MUAYENE KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM Çok iyi 556 526 365 1447 İyi 224 34 190 448 İdare eder 15 0 3 18 Kötü 5 0 2 7 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% GÜMRÜK MUAYENE KAPIKULE 69,50% 28,00% 1,88% 0,63% İPSALA 93,93% 6,07% 0,00% 0,00% HAMZABEYLİ 65,18% 33,93% 0,54% 0,36% Vezne ĠĢlemleri : VEZNE İŞLEMLERİ KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM Çok iyi 545 525 369 1439 İyi 239 34 188 461 İdare eder 12 1 1 14 Kötü 4 0 2 6 11
Kişi Sayısı Kişi Sayısı 100,00% VEZNE İŞLEMLERİ 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% KAPIKULE 68,13% 29,88% 1,50% 0,50% İPSALA 93,75% 6,07% 0,18% 0,00% HAMZABEYLİ 65,89% 33,57% 0,18% 0,36% Veteriner/ Inspector : VETERİNER/INSPECTOR KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM Çok iyi 91 0 4 95 İyi 209 33 48 290 İdare eder 14 1 1 16 Kötü 4 0 2 6 Boş 482 526 505 1513 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% INSPECTOR / VETERİNER 0,00% Boş KAPIKULE 11,38% 26,13% 1,75% 0,50% 60,25% İPSALA 0,00% 5,89% 0,18% 0,00% 93,93% HAMZABEYLİ 0,71% 8,57% 0,18% 0,36% 90,18% 12
Kişi Sayısı X-RAY Kontrolleri : X-RAY KONTROLLERİ KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM Çok iyi 524 529 362 1415 İyi 231 31 187 449 İdare eder 21 0 5 26 Kötü 24 0 6 30 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% X-RAY KONTROLLERİ KAPIKULE 65,50% 28,88% 2,63% 3,00% İPSALA 94,46% 5,54% 0,00% 0,00% HAMZABEYLİ 64,64% 33,39% 0,89% 1,07% SORU-5- Yukarıdaki Ģıklara cevabınız -Ġdare eder veya Kötü- ise, gördüğünüz eksiklikleri kısaca belirtiniz. Tüm birimler için yukarıdaki soruya verilen cevaplara baktığımızda; Kapıkule deki birimler için; Kötü veya İdare eder cevabı veren sürücüler gerekçe olarak şu hususları belirtmişlerdir. - X-Ray işlemlerinin uzun sürmesi, - X-Ray cihazına girdikten sonra sıralarını kaybetmeleri, - X-Ray cihazının yerinin ters olması, - Akaryakıt istasyonunun sürekli sıra kavgasına neden olması, - Akaryakıt istasyonundaki kuyrukların fazla olması, - Personelin araç sürücülerine sert davranması (2 kişi belirtmiştir), - Araç X-Ray cihazına girdikten sonra yükü indiren taşıyıcıların (hamalların) yüksek ücret talep etmesi, - Veterinere hafta sonları ve geceleri ulaşılamaması. 13
Bu sorunlardan en çok vurgulanan sorunlar X-Ray cihazı ile ilgili sorunlar olup (%80 i), diğer sorunlar 1-2 kişi tarafından bildirilmiştir. X-rayla ilgili sorunlardan en çok bildirileni ise işlemlerin uzun sürdüğüdür. Ġpsala daki birimler için; Ankete katılan 560 kişiden hiçbiri Kötü cevabını işaretlememiş olup, 557 kişi birimlerden memnun olduğunu bildirmişlerdir. Hamzabeyli deki birimler için; Kötü veya İdare eder cevabı veren sürücüler gerekçe olarak şu hususları belirtmişlerdir; - Tüm birimler yavaş çalışıyor. - X-ray sahaya girişte olsun (Pendik Limanındaki gibi). - X-ray taramasında çok vakit kaybediyoruz. X-ray ağır çalışıyor. - Muayene ve Tescil memurları bize kötü davranıyor. - Polis çoğu zaman yerinde olmuyor. - Gece veteriner yok. SORU-6- Kapıkule/Ġpsala/Hamzabeyli Gümrük Kapısında genellikle hafta sonu oluģan kuyrukların nedeni sizce nedir? KUYRUKLARIN NEDENİ KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM Türk tarafında işlemlerin yavaş yürümesi 35 5 0 40 Bulgar tarafında(ipsala için Yunanistan tarafı) işlemlerin yavaş yürümesi Bulgar sahasının(ipsala için Yunanistan sahası) fiziki yetersizlikleri Haftasonu daha fazla TIR'ın çıkış yapmak istemesi 603 435 546 1584 78 110 3 191 84 10 11 105 14
GENELLİKLE HAFTASONU OLUŞAN KUYRUKLARIN NEDENİ 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Türk tarafında işlemlerin yavaş yürümesi Bulgar tarafında işlemlerin yavaş yürümesi Bulgar sahasının fiziki yetersizlikleri Haftasonu daha fazla TIR'ın çıkış yapmak istemesi Yukarıdaki soruya verilen cevapların Kapıkule için değerlendirilmesi; Bu sorunun son kısmında varsa diğer nedenlerin bildirilmesi istenilmiştir. Araç sürücülerinin diğer neden olarak belirttiği hususlar; - Akaryakıt istasyonundaki pompa sayısının yetersiz olması, - Akaryakıt istasyonunda çok sıra olması, - Bulgaristan ın illegal ücret almadan işlemleri yapmaması. Bu nedenlerden en çok belirtileni saha içindeki akaryakıt istasyonu ile ilgili sorunlardır. Sorun bildiren kişi sayısı 18 dir. İstatistiğe bakıldığında, sürücülerin 765 inin (%96) genellikle hafta sonları oluşan kuyrukların nedeni olarak Kapıkule Gümrük sahasını görmediklerini, sorunun Bulgaristan da işlemlerin yavaş yürümesinden, Bulgaristan Gümrük sahasının fiziki yetersizliğinden ve hafta sonu daha fazla TIR aracının çıkış yapmak istemesinden kaynaklandığını düşündükleri görülmektedir. Sonuç olarak Kapıkule Gümrük Sahasının yeni halinden araç sürücülerinin son derece memnun oldukları görülmektedir. Yukarıdaki soruya Hamzabeyli sahası için seçeneklerin dışında 1 kişi Firmalar cevabını vermiştir. 15
SORU-7- Kapıkule/Ġpsala/Hamzabeyli Gümrük Sahasında iģlemleriniz sırasında sizden yasal gerekçesi olmadan para ve buna benzer menfaat talep ediliyor mu? Bu soruya sürücülerin tamamı Hayır cevabını vermişlerdir. Gerek Türk araç sürücüleri gerekse Türk olmayan araç sürücüleri böyle bir talepte bulunulmadığını belirtmişlerdir. Birçok araç sürücüsü Kesinlikle hayır!, Asla! gibi ifadelerle kesinlikle böyle bir taleple karşılaşmadıklarını vurgulamışlardır. SORU-8-7. soruya cevabınız Evet- ise; bunun hangi birim tarafından(gümrük, polis, kantar, vezne, inspektör, veteriner vb.) yapıldığını yazınız. Yedinci soruya verilen cevaplar hayır olduğundan bu soruya cevap verilmemiştir. SORU-9- TaĢıma yaptığınız diğer ülkelerde sizden yasal gerekçesi olmadan para ve buna benzer menfaat talep ediliyor mu? TAŞIMA YAPTIĞINIZ DİĞER ÜLKELERDE YASAL GEREKÇESİ OLMADAN PARA/MENFAAT TALEP EDİLİYOR MU? KİŞİ % Evet 1113 57,97% Hayır 807 42,03% TAŞIMA YAPTIĞINIZ DİĞER ÜLKELERDE YASAL GEREKÇESİ OLMADAN PARA/MENFAAT TALEP EDİLİYOR MU? TOPLAM 1920 100 KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM Evet 494 167 452 1113 Hayır 306 393 108 807 16
Kişi Sayısı 100,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% Diğer Ülkelerde Yasadışı Ücret Talebi KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ Evet 61,75% 29,82% 80,71% Hayır 38,25% 70,18% 19,29% ÜLKE KİŞİ % Bulgaristan 251 46,74% Romanya 97 18,06% Macaristan 53 9,87% Yunanistan 33 6,15% Tüm Ülkeler 31 5,77% Sırbistan 24 4,47% Makedonya 14 2,61% Hırvatistan 13 2,42% Ukrayna 11 2,05% Yugoslavya 4 0,74% Rusya 4 0,74% Kosova 1 0,19% Moldova 1 0,19% TOPLAM 537 100,00% SORU- 10-9. Soruya cevabınız -Evet- ise, bunun miktarını ve hangi ülkede kim tarafından(polis, gümrük, kantar, inspektör, veteriner vb.) talep edildiğini belirtiniz. Dokuzuncu soruya bağlı olarak bu soruya verilen cevaplara bakıldığında; Ankete Kapıkule de katılan; Evet cevabı veren 494 kişinin 401 i Türk sürücülerdir. 93 kişi ise diğer ülke sürücüleridir. Hayır cevabı veren 306 kişiden 279 u Türk sürücüler, 27 si ise yabancı ülke sürücüleridir. Soruya evet cevabı veren 494 sürücüden 360 ı talep eden ülke veya ülkeleri belirtmemişlerdir. Geri kalan 134 sürücünün belirttiği ülkeler aşağıdaki gibidir. (Bazı sürücüler birden fazla ülke beyan etmişlerdir) 17
ÜLKE KİŞİ % Bulgaristan 109 52,40% Tüm Ülkeler 25 12,02% Romanya 23 11,06% Sırbistan 19 9,13% Hırvatistan 13 6,25% Macaristan 12 5,78% Yugoslavya 4 1,92% Rusya 1 0,48% Ukrayna 1 0,48% Yunanistan 1 0,48% TOPLAM 208 100,00% Bu soruya Kapıkule de cevap verenler; genellikle ayrıntılı olarak bilgi vermişlerdir. En çok şikâyet edilen kurum Bulgaristan da BAG olarak bilinen ve trafik kontrollerinden sorumlu kurumdur. Bu kurumun özellikle Türk sürücülerine çok yüksek miktarda ceza yazdığı, diğer sürücüleri genellikle hiç durdurmadığı, Türk plakalı araçlara ise çok uzun süren kontroller uyguladığı, istediği ücreti vermeyen (5 ile 200 Euro arası) araç sürücülerine, takograflarındaki değerleri öne sürerek 2.000 Euro ya varan cezalar uygulamakla tehdit ettikleri bildirilmiştir. Bu anket sonucunda, özellikle Türk araç sürücülerinin en büyük sorununun bu kurum olduğu anlaşılmaktadır. Bunun haricinde yasal gerekçesi olmadan para talebinde bulunduğu bildirilen Ülke ve kurumları; Bulgaristan gümrük, polis ve kantar memurları, Rusya polisi, Romanya gümrük ve polisleri, Sırbistan gümrük memurları olup, diğer ülkeler için birim belirtilmemiştir. Talep edilen ücret miktarı, bir araç sürücüsünün vurguladığı üzere, eksik olan (daha doğrusu eksik olduğu iddia edilen) belgeye veya yaptırılmayan işleme göre, 5 ile 250 Euro arasında değişmektedir. Özellikle Türk araç sürücülerinin bu soruyla ilgili yakınma ve şikâyetleri, bu sorunun ayrıntılı bir şekilde incelenmesi ve ülkeler arası platformda değerlendirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir. Ankete Ġpsala da verilen cevaplara bakıldığında; Kapıkule Gümrük Sahasına nazaran önemli ölçüde Hayır cevabı verildiği görülmektedir. Bu soruya evet cevabı veren 167 kişiden159 u Türk sürücüler, 8 i ise yabancı sürücüler; hayır cevabı veren 393 kişiden 254 ü Türk, 139 u ise yabancı sürücülerdir. Soruya evet cevabı veren 167 sürücüden 103 ü talep eden ülke veya ülkeleri belirtmemişlerdir. Geri kalan 64 sürücünün belirttiği ülkeler şunlardır (Bazı sürücüler birden fazla ülke beyan etmişlerdir); 18
ÜLKE KİŞİ % Bulgaristan 33 33,33% Yunanistan 32 32,32% Makedonya 14 14,14% Romanya 7 7,07% Sırbistan 5 5,05% Macaristan 5 5,05% Tüm Ülkeler 1 1,01% Kosova 1 1,01% Ukrayna 1 1,01% TOPLAM 99 100,00% Sürücüler, Yunanistan ın alınan akaryakıtın 200 Lt. yi geçmesi durumunda yüksek miktarda ceza yazdığını, bu cezanın çok olduğunun belirtilmesi durumunda illegal ücret talebinde bulunduklarını, Bulgaristan ın ise Kapıkule deki Tır sürücülerinin de belirttiği gibi BAG kurumu şikayet konusu olmaktadır. Ankete Hamzabeyli de verilen cevaplara baktığımızda; Evet cevabı veren 452 kişinin 411 i Türk sürücülerdir. 41 kişi ise diğer ülke sürücüleridir. Hayır cevabı veren 108 kişiden 26 sı Türk sürücüler, 82 si ise yabancı ülke sürücüleridir. Soruya evet cevabı veren 452 sürücüden 327 si talep eden ülke veya ülkeleri belirtmemişlerdir. Geri kalan 125 sürücünün belirttiği ülkeler şunlardır (Bazı sürücüler birden fazla ülke beyan etmişlerdir); ÜLKE KİŞİ % Bulgaristan 109 47,39% Romanya 67 29,13% Macaristan 36 15,65% Ukrayna 9 3,91% Tüm Ülkeler 5 2,17% Rusya 3 1,30% Moldova 1 0,43% TOPLAM 230 100 Diğer sahalarımızda olduğu gibi Hamzabeyli Gümrük sahasında da en çok şikâyet konusu olan kurum Bulgaristan daki BAG kurumudur. Dikkat çeken diğer ülkeler Romanya, Macaristan ve Ukrayna dır. 19
SORU-11- ġimdiye kadar Kapıkule/Ġpsala/Hamzabeyli Gümrük Kapılarımızda iģlemleriniz sırasında bir sorun yaģadınız mı? İşlemlerinizde sorun yaşadınız mı? KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ Toplam Evet 4 0 2 6 Hayır 796 560 558 1914 Toplam 800 560 560 1920 SORU-12- Yukarıdaki soruya cevabınız Evet- ise, sorunu ve nasıl çözüldüğünü kısaca belirtiniz 11. Soruya Kapıkule için cevap veren; 796 kişi Hayır, 4 kişi ise Evet cevabını vermiştir. Evet cevabı veren 4 kişiden 2 si X-ray sonrasında taşıyıcıların (hamalların) yüksek ücret talep ettiklerini, 1 kişi evrak eksikliğinden dolayı sahada beklemek zorunda kaldığını, 1 kişi ise plakasının Gümrük Muhafaza birimi tarafından yanlış yazıldığını bildirmiştir. 11. Soruya Hamzabeyli için cevap veren; 558 kişi Hayır, 2 kişi ise Evet cevabını vermiştir. Evet cevabı veren iki kişiden biri, geceleri inspector/veteriner bulunmadığını, diğeri ise, nöbet değişimlerinin uzun sürdüğünü bildirmiştir. SORU-13- Sizce kapılardaki TIR iģlemlerinin daha hızlı yapılması için aģağıdakilerden hangisi olmalıdır? TIR İşlemlerinin daha hızlı yapılması için aşağıdakilerden hangisi olmalıdır? KİŞİ % Gümrükte yapılan kayıtlar azaltılmalı 64 3,33% Görevli personel sayıları artırılmalı 87 4,53% Gümrük sadece belge ve taşıt kontrolü yapmalı 53 2,76% Hepsi 1716 89,38% TOPLAM 1920 100 20
TIR İşlemlerinin daha hızlı yapılması için aşağıdakilerden hangisi olmalıdır? KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM Gümrükte yapılan kayıtlar azaltılmalı 63 1 0 64 Görevli personel sayıları artırılmalı 80 1 6 87 Gümrük sadece belge ve taşıt kontrolü yapmalı 51 0 2 53 Hepsi 606 558 552 1716 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 TIR İŞLEMLERİNİN DAHA HIZLI YAPILMASI İÇİN OLMASI GEREKENLER Gümrükte yapılan kayıtlar azaltılmalı Görevli personel sayıları artırılmalı Gümrük sadece belge ve taşıt kontrolü yapmalı Hepsi SORU-14- Kapıkule/Ġpsala/Hamzabeyli Gümrük Sahasını önceki yıllarla karģılaģtırdığınızda ne söyleyebilirsiniz? Kapıkule/Hamzabeyli/İpsala Gümrük sahalarını önceki yıllara göre nasıl buluyorsunuz?) Eskiye göre gümrük işlemleri daha hızlı yapılıyor KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM 634 560 558 1752 Gümrük işlemleri hızlı ancak daha hızlı olabilir 91 0 1 92 Geçmişe göre, işlem hızında bir değişiklik yok 51 0 1 52 Fikrim yok 24 0 0 24 21
SAHAMIZI ÖNCEKİ HALİ İLE / ÖNCEKİ YILLAR İLE KARŞILAŞTIRINIZ? 100,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ Eskiye göre gümrük işlemleri daha hızlı yapılıyor Geçmişe göre, işlem hızında bir değişiklik yok Gümrük işlemleri hızlı ancak daha hızlı olabilir Fikrim yok Soruya Kapıkule için cevap veren Tır sürücülerinin; 725 i (% 91 i) yeni Kapıkule nin eskisinden daha iyi olduğunu ve işlemlerin daha hızlı yapıldığını bildirmiştir. Geçmişe göre işlem hızında bir değişiklik yok seçeneğini işaretleyen 51 kişinin anket formları incelendiğinde herhangi bir sorun bildirmedikleri hatta tamamına yakının sahadaki birimlerin değerlendirmelerinde Çok İyi seçeneğini işaretledikleri görülmüştür. Buradan söz konusu sorunun, bu sürücüler tarafından yeteri kadar anlaşılamadığı düşünülmektedir. Bu soruya Ġpsala da cevap verenlerin tamamı; Eskiye göre gümrük işlemleri daha hızlı yapılıyor cevabını vermişlerdir. Soruyu Hamzabeyli de cevaplandıran 560 kişiden 558 i işlemler eskiye göre daha hızlı yapılıyor cevabı, 1 kişi daha hızlı olabilir bir kişi ise herhangi bir fark yok cevabını vermişlerdir. 22
SORU-15- Kapıkule/Ġpsala/Hamzabeyli den giriģ-çıkıģlarınız sırasında aracınız X-Ray kontrolüne tabi tutuldu mu? X-RAY TARAMASINA GİRDİNİZ Mİ? KİŞİ % Evet 1783 92,86% Hayır 137 7,14% TOPLAM 800 100 X-RAY TARAMASINA GİRDİNİZ Mİ? 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 X-RAY TARAMASINA GİRDİNİZ Mİ? Evet Hayır KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM Evet 671 557 555 1783 Hayır 129 3 5 137 SORU-16- Yukarıdaki soruya cevabınız Evet- ise, X-Ray kontrolü hakkında ne düģünüyorsunuz? Cevabınız "Evet" ise X-ray kontrolü hakkında ne düşünüyorsunuz? X-Ray kontrolü gerekli, herhangi bir rahatsızlığım yok KAPIKULE İPSALA HAMZABEYLİ TOPLAM 189 5 14 208 X-ray kontrolü gerekli, ancak kısa sürse iyi olur 451 552 540 1543 X-ray kontrolü gerekli değil, işimizi aksatıyor 15 0 1 16 X-ray kontrolü gerekli değil, bize ekstra maliyet yüklüyor 16 0 0 16 TOPLAM 671 557 555 1783 23
X-RAY KONTROLLERİ HAKKINDA NE DÜŞÜNÜYORSUNUZ? 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% X-Ray kontrolü gerekli, herhangi bir rahatsızlığım yok X-ray kontrolü gerekli, ancak kısa sürse iyi olur X-ray kontrolü gerekli değil, işimizi aksatıyor X-ray kontrolü gerekli değil, bize ekstra maliyet yüklüyor KAPIKULE 28,17% 67,21% 2,24% 2,38% İPSALA 0,90% 99,10% 0,00% 0,00% HAMZABEYLİ 2,52% 97,30% 0,18% 0,00% Bu soruya Kapıkule de verilen cevaplara bakıldığında; X-ray işlemlerinin uzun sürdüğü ifade edilmiştir. Anketin yapıldığı dönemde (13-31 Mayıs 2011) çıkış X-Ray cihazının kullanımına henüz başlanmamıştır. 20.06.2011 tarihinde Tır çıkış kısmında yeni X-ray cihazı faaliyete başlamıştır. Bunun sonucu; Araç sürücülerinin bekleme süresinin azalacağı ve X-ray kontrollerindeki sıkıntıların da aşılacağı düşünülmektedir. SORU-17- Tır sürücülüğü yaparken sizi en çok rahatsız eden ve sorun olarak gördüğünüz hususlar var ise aģağıda önem sırasına göre belirtiniz? Kapıkule den ankete katılan sürücüler bu soruyla ilgili olarak; - Bulgaristan BAG kurumunun özellikle Türk Tır sürücülerinden, trafiği düzenlemek veya ilgili mevzuatı uygulamak yerine tamamen illegal ücret talebine bahane teşkil etmek için çok sıkı kontroller uyguladığı, - Akaryakıt istasyonunun saha dışına alınmasının daha iyi olacağı, saha içinde karışıklığa neden olduğu, çok sıra beklemek zorunda kalındığı, - X-Ray biriminin yavaş çalıştığı, çok sıra beklemek zorunda kalındığı, - Dozvola sahasının altyapısının çok kötü oluşu, - Bazen Muayene işlemlerinin çok uzun sürdüğü, - Et ürünü taşıyan araçların X-Ray a sokulmaması gerektiği, 24
- Frigo araçlarının taşıdıkları yükler nedeni ile zamanla yarıştıkları göz önüne alınarak girişçıkışlarda bu araçlara öncelik tanınması gerektiği, - X-ray cihazına her aracın girmesi gerektiği, - Bulgaristan, Slovenya ve Macaristan gümrük görevlilerinin Türk sürücülere sert davranması (özellikle yasadışı ücret talebine olumsuz yanıt verdiklerinde), - X-ray cihazının Tır araçlarındaki sürücülere ait gıda maddelerine (kumanyalarına) zarar verip vermediğinin sürücü tarafından bilinmesi gerektiği, Şeklinde cevap vermişlerdir. Bu sorunlardan en çok belirtileni Bulgaristan BAG kurumunun Türk sürücülerine karşı tutumu (sürücüler bu durumu oldukça sık bildirmişlerdir). Diğer sorun saha içindeki akaryakıt istasyonunun konumu ve pompaların yetersizliğinden kaynaklanan kuyruklar olarak ifade edilmiştir. Ağırlıklı olan son sorun ise X-Ray cihazında yapılan taramaların uzun sürmesidir. Bu soruya Hamzabeyli de ankete katılanlar; Akaryakıt istasyonu kaldırılsın veya saha dışına alınsın, Bulgaristan BAG memurlarının baskıları, Inspector/Veteriner 7 gün 24 saat boyunca sahada bulunmaması, Nöbet değişimlerinin uzun sürmesi, Akaryakıt istasyonu ve X-Ray cihazının sahadaki konumu uygun olmadığı, Akaryakıt istasyonundaki pompa sayısı yetersiz geldiği ve çok sıra olduğu, sahada park alanının olmadığı, Bulgaristan ın yollarının çok bozuk olduğu, saha içinde lokanta ve market bulunmadığı, Şeklinde cevap vermişlerdir. Bu soruya Ġpsala da ankete katılan; 28 kişi cevap vermiş olup; 18 kişi, Mesai ücretinin yabancı plakalardan da alınması gerektiğini, 6 kişi, Kantarın ters tarafta bulunduğunu, 5 kişi, Akaryakıt sırasının fazla olduğunu, 1 kişi Boş araçların kantara girmemesi gerektiğini bildirmiştir. DEĞERLENDĠRME VE SONUÇ: Anket sonucu elde edilen verilere göre; 1. Her üç sahada da sürücülerin tamamına yakınının üçten fazla sayıda, anketin yapıldığı sahadan giriş-çıkış yaptıkları anlaşılmaktadır. 2. Türk uyruklu ve Türkiye de yaşayan sürücüler ağırlıklıdır. Türkiye den sonra gelen iki ülke ise Bulgaristan ve Yunanistan dır. 3. Ankete katılan sürücülerin yaş ortalaması 44 olup, en fazla 41-50 yaş aralığındaki araç sürücülerinin giriş-çıkış yaptığı görülmektedir. 4. Sürücülerin her üç sahanın altyapısından da memnun oldukları görülmektedir. Altyapının beğenilme sırası ise İpsala, Kapıkule ve Hamzabeyli şeklindedir. 25
5. Sahada görev yapan birimlerle ilgili olarak, birimlerin başarı sırası en yüksekten en düşüğe doğru; Gümrük Muhafaza (1909 kişi), Polis (1908 kişi), Kantar (1907 kişi), Gümrük Tescil (1902 kişi), Vezne İşlemleri (1900 kişi), Gümrük Muayene (1895 kişi), X-Ray Kontrolleri (1864 kişi) şeklindedir. Veteriner/Inspector birimi ile ilgili sürücülerin çoğunun boş bırakması nedeniyle bu sıralamaya katılmamıştır. Verilerin birbirine yakın olmasının nedeni araç sürücülerinin birimleri işaretlerken aynı cevabı işaretleme eğiliminden kaynaklanmaktadır (Hepsi çok iyi veya hepsi iyi gibi). 6. Sahalarda bekleme ve kuyruk oluşumlarının nedeni olarak Bulgaristan ve Yunanistan da işlemlerin yavaş yürümesi en çok işaretlenen seçenek olmuştur. Diğer seçeneklerin sayısı son derece azdır. Ayrıca Bulgaristan sahasının fiziki yetersizlikleri/yunanistan sahasına giden köprünün yetersizliği seçeneğinin de sürücülerin %10 u tarafından işaretlendiği düşünüldüğünde Tır sürücülerinin tamamına yakınının (%92.5) işlemlerin yavaş yürümesinden Bulgaristan ve Yunanistan ı sorumlu tuttukları görülmektedir. 7. Türkiye de işlemler sırasında yasal gerekçesi olmadan para ve benzeri menfaat talep edilip edilmediğine ilişkin soruya tüm sürücüler Hayır cevabını vermişlerdir. 8. Taşıma yapılan diğer ülkelerde işlemler sırasında yasal gerekçesi olmadan para ve benzeri menfaat talep edilip edilmediğine ilişkin soruya araç sürücülerinin %58 i Evet şeklinde cevap vermiştir. Bu soruya Evet cevabı veren kişilerin çoğu ( % 60 ı ) ülke belirtmemiş olup, belirtenlerin cevapları göz önüne alındığında Bulgaristan %47 ile en başta gelmektedir. Bulgaristan dan sonraki 3 ülke sırayla, Romanya, Macaristan, Yunanistan olarak sıralanmaktadır. Ankete katılan araç sürücüleri istenen yasadışı ücretin miktarı konusunda genelde bilgi vermemiş olup, belirtenlere göre söz konusu miktarın 5 Euro dan 2.000 Euro ya kadar olduğu görülmektedir. Sürücülerin çoğu Bulgaristan BAG kurumunun aleni bir şekilde yasadışı ücret talebinde bulunduğunu belirtmişlerdir. 9. Şimdiye kadar Gümrük Sahasında işlemleriniz sırasında herhangi bir sorun yaşadınız mı sorusuna araç sürücülerinin tamamına yakını Hayır cevabı vermiştir. Toplam 1920 kişiden 6 sı bu soruya evet cevabı vermiştir. 10. Kapılardaki Tır işlemlerinin daha hızlı yapılması için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır? sorusuna, araç sürücülerinin %90 ı sunulan seçeneklerin hepsinin yapılması gerektiğini belirtmiştir. Yani, gümrükte yapılan kayıtlar azaltılmalı, görevli personel sayısı artırılmalı, gümrük sadece belge ve taşıt kontrolü yapmalı seçeneklerinin hepsinin yapılması gerektiği görülmektedir. 11. Kapıkule/İpsala/Hamzabeyli Gümrük sahalarının önceki yıllara oranla işlem hızı bakımından karşılaştırılması istenilen soruya, araç sürücülerinin % 96 sı eskiye oranla işlemlerin daha hızlı yapıldığını belirtmişlerdir. Bu soruya İpsala Gümrük Sahasındaki herkes daha hızlı yapılıyor şeklinde cevap vermiş olup, Hamzabeyli Gümrük Sahasında ise sadece 1 kişi işlem hızında değişiklik olmadığını bildirmiştir. 26
12. Kapıkule Gümrük sahasındaki sürücülerin %84 ü Hamzabeyli ve İpsala Gümrük sahasındakilerin ise %99 u X-Ray taramasına girdiğini beyan etmiştir. X-Ray kontrollerine ilişkin fikirlerinin sorulduğu soruya anket sürücülerinin %86 sı X-Ray kontrolünün gerekli olduğu ancak kısa sürmesi gerektiği şeklinde cevap vermişlerdir. Yine sürücülerin %12 si X-Ray kontrolünün gerekli olduğunu herhangi bir rahatsızlıkları bulunmadığını, %1 i işlerinin aksadığını bu nedenle kontrole gerek olmadığını, diğer %1 lik kesim ise X- Ray taramasının exstra maliyete neden olduğunu, bu nedenle gerekli olmadığını beyan etmiştir. 13. Anket sonuçlarına göre araç sürücülerinin öncelikli olarak yakındıkları konular; Bulgaristan başta olmak üzere diğer ülkelerdeki bazı kurumların araç sürücülerinden yasadışı ücret talebinde bulunması, X-Ray taramalarının uzun sürmesidir. 14. Diğer başlıca eksiklikler ise; a) Sahaların Tırlar için ayrılan kısımlarının küçük olması(kapıkule, Hamzabeyli), b) X-ray cihazı ve akaryakıt istasyonunun saha içindeki konumlarının hareket imkanını daraltacak şekilde konumlandırılmış olması(hamzabeyli) c) X-Ray cihazına girdikten sonra sıranın kaybedilmesi ve bu nedenle diğer araç sürücüleri ile münakaşa edilmesi(kapıkule, Hamzabeyli), d) Veterinerin gece sahada bulunmaması, istek üzerine gelmesi ve geldiğinde yol masrafının araç sürücüsünden tahsil edilmesi(kapıkule,hamzabeyli,ipsala), e) Araç X-ray cihazına girdikten sonra yükü indiren taşıyıcıların (hamalların) yüksek ücret talep etmesi(kapıkule), f) Dozvola sahasının altyapısının kötü olması(kapıkule), g) Mesai ücretinin sadece Türk plakalı araçlardan değil yabancı plakalı araçlardan da alınması gerektiği, h) Saha içindeki kantarın ters yerde bulunması (İpsala), i) Peronların alçak olması ve araçtan inmeden işlem yaptırmanın mümkün olmaması (İpsala ve Hamzabeyli), j) Sahada market, lokanta gibi sosyal tesislerin bulunmaması ve yetersizliği (İpsala, Hamzabeyli), k) Nöbet değişimlerinin uzun sürmesi, l) Sahadaki park alanlarının yetersizliği (İpsala, Hamzabeyli) Anket sonuçlarından da görüldüğü üzere; Tır sürücülerinin sorunları yukarda belirtildiği şekilde olup, bu sorunlar etkili ve profesyonel bir yaklaşımla çözülmesi mümkün olan sorunlardır. Tır sürücüleri sırasıyla; Kapıkule, İpsala ve Hamzabeyli Gümrük sahalarından genel olarak memnundurlar. Belirttikleri sorunların çözülmesi için Başmüdürlük olarak yetkimiz dahilinde her türlü önlem alınacak ve diğer kurumları veya Bakanlığımızın merkez birimlerini ilgilendiren konularda ilgili yerlere iletilerek çözülmesi için gayret gösterilecektir. EDĠRNE GÜMRÜK VE MUHAFAZA BAġMÜDÜRLÜĞÜ 27