SOSYAL GÜVENLİK REFORMU (2002-2013)

2013 Sayı 11 SOSYAL GÜVENLİK SOSYAL GÜVENLİK REFORMU (2002-2013) EMEKLİLERE YÖNELİK DÜZENLEMELER SAĞLIK ALANINDA YAPILAN DÜZENLEMELER SİGORTA VE PRİMLERE İLİŞKİN DÜZENLEMELER ENGELLİLERE VE YETİMLERE İLİŞKİN DÜZENLEMELER ŞEHİT YAKINI VE GAZİLERE YÖNELİK DÜZENLEMELER TEKNOLOJİK YENİLİKLER KAYIT DIŞILIK PRİM BORÇLARININ YAPILANDIRILMASI 2023 HEDEFLERİMİZ Türkiye Reformla Çağdaş, Kaliteli, Hızlı, Eşitlikçi ve Adil bir Sosyal Güvenlik Sistemine Kavuştu. Yarınlarımız bu günden daha müreffeh, daha güçlü olacaktır. Recep Tayyip ERDOĞAN Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı

Kurumsal Birleşme Sosyal Güvenlik Kurumları arasındaki norm ve standart birliğini sağlayan mevzuat farklılıklarını gideren ve uzun süre tartışılmasına rağmen bir türlü hayata geçirilemeyen Sosyal Güvenlik Reformunun temel parametrelerini içeren 31.05.2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 08.05.2008 tarihinde Resmi Gazete de yayımlanarak kanunlaşmıştır. Sosyal Güvenlik Merkezleri Vatandaşların ihtiyaçlarına yerinde hizmet veren, kolay erişilebilir ve vatandaş odaklı hizmet anlayışı gereği tüm Türkiye genelinde sosyal güvenlik faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla 468 Sosyal Güvenlik Merkezi açıldı. SGK nın Temel Değerleri Değişimi Hisset, Dönüşüme Ortak Ol! Sosyal Güvenlik Reformu hayata geçti Norm ve Standart Birliği Sağlandı. Sürdürülebilir bir Sosyal Güvenlik Sistemi oluşturuldu. Adalet Güvenirlilik Kaliteli Hizmet Şeffaflık İnsan Odaklılık Çözüm Odaklılık Sürekli Gelişim Verimlilik 2

2013 Sayı 11 SGK Mali Yapısı Güçlendirildi 2000-2013 (Mayıs) yılları arasında Sosyal Güvenlik Kurumunun toplam gelir ve giderleri yıllara göre grafikte gösterilmektedir. 2008 yılında yapılan reformla birlikte sosyal güvenlik açıklarının azalış eğilimine girdiği görülmektedir. Yıllar Gelirler (Milyar ) Giderler (Milyar ) Açık Toplam Gelirlerin Toplam Giderleri Karşılama Oranı (%) 2002 20.018.189 27.982.464-7.964.275 %71,5 2009 78.072.788 106.775.443-28.702.655 %73,1 2012 142.928.505 160.223.453-17.294.948 %89,2 2013 (Mayıs) 67.022.813 74.646.293-7.623.481 %87,98 SGK nın Temel Prensibi Vatandaş Odaklı Kamu Hizmeti Oldu Son on yılda birçok alanda olduğu gibi sosyal güvenlikte de işlemler basitleştirilerek bürokrasi ve kırtasiyecilik azaltıldı. Emeklilerimiz, yapacakları işlemler için hangi belgelerin gerektiği, işleminin kaç günde sonuçlanacağı, şikâyet durumunda hangi mercilere başvuracakları konularında bilgi sahibi olmaları sağlanarak, yapılan işlemin vatandaş tarafından kontrol edilebilir bir hale getirilmesi sağlandı. EMEKLİLERE YÖNELİK DÜZENLEMELER Emeklilere Bütçeden Daha Fazla Pay Verildi Emeklilerimize yapılan ödemelerin gayri safi yurtiçi hasılaya oranı 2002 yılında %4,8 iken, bu rakam 2012 yılında %7,7 ye yükseltildi. 2002 yılında 58. Hükümet göreve başlar başlamaz, emekli aylıklarında enflasyon oranının üstünde artış yapılması ve aylıkların daha gerçekçi rakamlara yükseltilmesi için harekete geçildi. Günün ekonomik koşulları ve bütçe dengeleri gözetilerek, SSK emeklileri ile BAĞ-KUR emeklilerinden 13 ila 24. Basamaktan aylık alanlara 75 zam yapıldı. 2003 yılından önce sadece enflasyon oranlarına göre aylıkları arttırılan ve reel olarak bir artış alamayan emeklilerimize, enflasyonun çok üzerinde aylık artışı verildi. 3

Emekli Aylıkları Evde Ödeniyor SGK ile PTT Genel Müdürlüğü arasında 2010 Şubat ayında yapılan protokol ile gelir/ aylık alanların evlerinde ödeme yapılmasını talep etmeleri halinde, hiçbir şarta bağlı olmaksızın ve ücretsiz olarak ödeme günlerinde, bildirecekleri ikametgahlarında aylıklarını almaları sağlanmıştır. 2013 Eylül ayında 6.980 kişiye evinde ödeme yapılmıştır. Krediyle Emeklilik İmkanı Sağlandı 2008 yılında Halk bankası ile yapılan protokolle Bağ- Kur sigortalılarının yapılandırılan prim borçlarını kredi ile ödeyerek emekli olmaları sağlandı. 2011 yılında yeniden yapılandırılan prim borçlarının Ziraat Bankası ndan kredi kullanılarak ödenmesi ve bu sayede aylık bağlanması sağlandı. Ağustos 2013 itibariyle 3.530.436 kişi kredi kullanarak emekli olmuştur. Aylık Bağlama Süreleri Kısaldı Daha önce 3 ayı geçen aylık bağlama süreleri 30 günün altına düşürüldü. 900 Gün Karşılığı Ölüm Aylığı İmkanı Getirildi 01 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortalar Kanunu ile sigortalının vefatı halinde 5 yıllık sigortalılık süresi ve 900 gün prim halinde ölüm aylığı bağlanma imkanı getirildi. Bu düzenlemeden 2008 Ekim tarihinden sonra 33.856 kişi faydalanmıştır. Memuriyette Aranan 10 Yıllık Hizmet Süresi 5 Yıla Düşürüldü 01 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortalar Kanunu ile memuriyet görevinde vefat eden ancak aylık bağlanması için 10 yıllık hizmeti bulunmayanların dul ve yetimlerine 5 yıllık hizmet karşılığında aylık bağlanması imkanı getirildi. Bu şekilde mağduriyet yaşayan 8.000 kişiye aylık bağlanarak sosyal güvenlik hakkı sağlandı. Bu düzenlemeden 2008 Ekim tarihinden sonra 21.685 kişi faydalanmıştır. Yurtdışı Borçlanmalarında Bizzat Başvuru Şartına Son Verildi 01 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortalar Kanunu ile önceki uygulamada yurtdışı borçlanması yapacak vatandaşın aylık alabilmesi için SGK ya bizzat başvurması şartı aranıyordu. Şimdi ise aylık bağlama taleplerinin SGK ya posta yolu ile de gönderilebilmesi imkanı sağlanarak yaşanan bu mağduriyete son verildi. 4

2013 Sayı 11 Yurtdışında Bulunan Vatandaşlarımıza Yönelik Düzenlemeler Getirildi 01 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortalar Kanunu ile Türkiye de ikamet edenler ile Türkiye de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşlarına da isteğe bağlı sigortalı olma hakkı tanınmıştır. Ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde bulunan Türk vatandaşlarına isteğe bağlı sigortalı olma hakkı verilmiştir. Halen 24 ülkeyle İkili Sosyal Güvenlik sözleşmesi imzalanmıştır. Bu ülkeler İng iltere,almanya,hollanda,belçika,avusturya,isviçre,isveç,fransa,norveç,libya,kktc,b ulgaristan,makedonya,azerbaycan,romanya,gürcistan,danimarka, BosnaHersek,Çek Cumhuriyeti,Kebek, Kanada, Arnavutluk, Lüksemburg, Hırvatistan dır. Aynı zamanda 13 ülke ile İkili Sosyal Güvenlik sözleşmesi imzalama süreci devam etmektedir. T.C. Kimlik No ile Gelir ve Aylık Alma İmkânı T.C Kimlik numarası bulunan geçerli bir kimlik kartı ile hak sahiplerinin gelir/aylıklarını alabilmeleri imkânı sağlanarak kimlik kartı dışındaki belgeler kaldırılmış, kırtasiye ve zaman israfı önemli ölçüde azaltılmıştır. Bağımsız Çalışanlara da İş Kazası Geliri Alma İmkânı Getirildi Önceden sadece hizmet akdine tabi çalışanlar için geçerli olan sürekli iş göremezlik geliri uygulamasına bağımsız çalışanlar da dahil edilerek norm ve standart birliği sağlandı. Kısmi Zamanlı Çalışanlara Erken Emeklilik İmkânı Getirildi Ay içerisinde otuz günden az çalışan işçilere, primi yatmayan eksik sürelerini herhangi bir süre sınırı olmaksızın borçlanabilme imkanı getirildi. Borçlanma imkanı ile birlikte ay içinde otuz günden az çalışanlar, diledikleri takdirde geçmişte eksik olan günlerini borçlanarak emeklilik için aranan gün sayılarını tamamlama imkanına kavuştu. Asgari Emekli Nominal Reel Yıllar / Dönemler Aylığı ( ) Artış (%) Artış (%) 2002 Temmuz-Aralık 257 Hizmet Akdi ile Çalışanlar 245% 41% 2012 Temmuz-Aralık 886 Tarımda Hizmet Akdi İle 2002 Temmuz-Aralık 216 270% 51% Çalışanlar (2925) 2012 Temmuz-Aralık 799 Kendi Nam ve Hesabına 2002 Temmuz-Aralık 149 382% 96% Çalışanlar (1479) 2012 Temmuz-Aralık 718 Kendi Nam ve Hesabına 2002 Temmuz-Aralık 66 712% 231% Çalışanlar (2926-Tarım) 2012 Temmuz-Aralık 536 2002 Temmuz-Aralık 377 Kamu Görevlileri 188% 17% 2012 Temmuz-Aralık 1084 Not: Reel Değişim Aralık 2002-2012 dönemleri arasındaki TÜFE den arındırılmış kümülatif değişimi içermektedir. 2012 yıl sonu TÜFE rakamı olarak 2013-2015 orta vadeli programda yer alan %7,4 oranı kullanılmıştır. 5

İNTİBAK ÇALIŞMALARI SSK emeklilerinden son tahsis talep tarihi veya ölüm tarihi 2000 yılı Ocak ayı başından önce olup, gösterge sistemine göre bağlanan malullük, yaşlılık ve ölüm aylıkları ile bu tarihten önce malullük veya yaşlılık aylığı almakta iken bu tarihten sonra ölen sigortalıların ölüm aylıkları intibak kapsamında yeniden hesaplanarak, 2013 yılı Ocak ayı ödeme döneminden itibaren ödeneceğine ilişkin intibak yasası çıkarılmış ve aylıkları ödenmiştir. Toplam 2.731,311 kişinin aylığı intibak kapsamında yeniden hesaplanmış ve 1.783.708 kişinin aylığında artış olmuştur. Böylece kapsamdaki kişilerin %65,3 ü intibaktan yaralanmıştır. Yaşlılık Malullük Ölüm Genel Faydalanma Oranları % 87,1 % 31,5 % 35 % 65,3 AYLIK ARTIŞ GENEL (malullük yaşlılık ölüm) ARALIĞI ( ) Kişi Sayısı Oranı <= 50 175.905 9,86% 50-100 347.059 19,46% 100-150 277.029 15,53% 150-200 380.671 21,34% 200-250 265.068 14,86% 250 ve + 337.976 18,95% TOPLAM 1.783.708 100,00% Bağ-Kur emeklileri için, 1/4/2002 ile 30/6/2002 tarihleri arasında kullanılmak üzere hazırlanan gelir basamakları esas alınarak hesaplanmış olan aylıklar, intibak kapsamında yeniden hesaplanarak 2013/Ocak ödeme döneminde ödenmesine ilişkin intibak yasası çıkarılmış ve aylıkları ödenmiştir. SAĞLIK ALANINDA YAPILAN DÜZENLEMELER Tüm Vatandaşlarımız Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Sağlık Hizmetlerinden Yararlanır Hale Geldi 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 08.05.2008 tarihinde Resmi Gazete de yayımlanarak kanunlaşmıştır. Bu Kanun ile Sigorta ve Genel Sağlık Sigortası kapsamında tüm sigortalıların eşit sigorta ve sağlık hizmeti alabilmesi sağlanmıştır. 18 yaş ve altındaki tüm vatandaşlarımız kayıtsız şartsız sağlık güvencesine kavuştu. Yeşil Kart Genel Sağlık Sigortası Kapsamına Alındı Yeşil kart sahibi 9 milyon 416 bin 775 kişi ve hiçbir güvencesi olmayan 1 milyon 700 bin kişi, 2012 yılı başından itibaren genel sağlık sigortası kapsamına alınarak ülke nüfusunun % 100 e yakın bir kısmı Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınmıştır. 6

2013 Sayı 11 Sağlık Karneleri Tarihe Karıştı 2008 Haziran itibariyle sigortalılar ve bakmakla yükümlü olunan kişiler için yalnızca bir defa Kurum ünitelerine müracaat etmek suretiyle aktivasyon işlemi yapılarak sağlık karnesi yerine kimlik belgeleri ile sağlık kuruluşlarında tedavi imkânı sağlanmıştır. Sağlık Harcamalarının Dağılımı Sağlık Harcamalarını Yaklaşık 6 Kat Artırdık Sağlık Harcamaları Göstergeleri (Milyar ) 2002 2012 29.206 44.151 4.300 14.300 2.831 522 645 Elektronik Ortamda Sağlık Hizmeti Sunan Sistem (MEDULA) Sağlık harcamalarının denetim ve kontrolünde önemli rol oynayacak MEDULA (Medikal-Ulak) sistemi 2007 Haziran ayında işletime açılarak 3 bin 85 hastane, 23 bin 699 eczane ve 4 bin 655 optikçi ile on-line işlem yapılmaya başlanmıştır. 3.085 sağlık sunucusuna on-line hizmet veren hastane uygulamaları, günlük ortalama 1.500.000 tedavi onayı vermektedir. Kullanıcılar ilgili sayfaya https://medeczane.sgk.gov.tr/doktor adresinden ulaşılabilmektedir. E-Reçete Uygulaması 2013 Ocak itibariyla reçeteler zorunlu olarak kâğıt ortamında değil elektronik ortamda düzenlenmeye başlandı. Artık eczaneler MEDULA sistemi üzerinden işlem yaparak ilacı vatandaşımıza veriyor. Vatandaşlarımızın Sağlık Yardımlarından Otomatik Olarak Faydalanabilmesini Sağladık Sigortalı ve emeklilerimiz ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık yardımlarından otomatik olarak faydalanabilmesi için tüm Türkiye yi kapsayan Sağlık Provizyon ve Aktivasyon Sistemi uygulamaya konuldu. 7.653 İLAÇ TEDAVİ DİĞER TOPLAM 7

8 Hastaneni Seç Doktoruna Ulaş Projesini Hayata Geçirdik Sigortalılarımızın sağlık hizmetlerine erişiminin kolaylaştırılması amacıyla Hastaneni Seç Doktoruna Ulaş projesi ile hangi tıbbi işlemlerin hangi özel sağlık hizmet sunucularında yapılabildiğine, yapılacak tıbbi işlemler sonucu en fazla ne kadar ilave ücret ve muayene katılım payı ödeyeceklerine ve tıbbi işlemlere ait istatistiki verilere ilişkin detaylı sorgular yaparak bilgi edinebilmektedirler. İlgili sayfaya http:// gss.sgk.gov.tr/ozelshsbilgi adresinden ulaşılabilmektedir. Her Vatandaşımızın İstediği Hastaneye Gidebilmesinin Önünü Açtık 2007 Haziran ayı itibariyla vatandaşlarımıza verilen sağlık hizmetlerinde iyileştirme ve etkinlik sağlanması amacıyla, ülkemizin bütün kamu ve özel sağlık kuruluşları, tüm vatandaşlarımızın hizmetine açılarak sağlık hizmetlerine erişimleri kolaylaştırılmıştır. Vatandaşlarımız İlaç Kuyruklarından Kurtuldu 2007 Haziran ayı itibariyla emeklilerimizin önceden ilaç alımında karşılaştıkları zorluk ve yaşadıkları mağduriyet, anlaşmalı serbest eczanelerden ilaç alınmasının mümkün hale getirilmesiyle kolaylaştırıldı. Acil Müdahalelerde Artık Ücret Talep Edilmiyor 10.08.2010 tarihinden yayımlanan 2010/16 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile özel hastanelerin ve vakıf üniversiteleri hastanelerinin acil servislerinde daha önce alınmakta olan ilave ücretler kaldırılmıştır. Şubat 2010 dan itibaren trafik kazalarına bağlı tedavilerin SGK tarafından karşılanmasını mümkün kıldık

2013 Sayı 11 Yurtdışı Sağlık Yardımının Kapsamı Genişletildi 01 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortalar Kanunu ile yeni yapılan düzenleme ile yurt dışında bulunan sigortalılar, emekliler ve bunların bakmakla yükümlü oldukları kişiler sağlık yardımı hakkına kavuşmuş oldu. Yurtdışında Tedavi Olma İmkânı Getirildi Emeklilerimiz ile bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yurtdışında tedavi görmelerinin önündeki engeller kaldırılarak, 2004 yılından itibaren emeklilerimize yurtdışında tedavi olma imkânı getirildi. Biyometrik Kimlik Doğrulama Sağlık hizmet sunucusuna tedavi olmak üzere başvuran kişinin muayene olabilmesi, artık avuç içi damar izi ile TC kimlik numarasının eşleştirilmesiyle yapılacak. Uygulama özel hastanelerde başladı. Avuç İçi parmak Damar İzi Okuma uygulaması, çeşitli illerimizde 1 Eylül 2013 tarihinde sağlık hizmet sunucularına açılmıştır, Böylece başkasının kimliği ile tedavi usulsüzlüğüne hem para hem hapis cezası getirilerek sağlık alanında yapılan suiistimallerin önüne geçildi. Akılcı İlaç Kullanımı Türkiye de sağlığa ayrılan payın yarıya yakınının ilaç harcamalarına gidiyor olmasından hareketle Akıllı ilaç kullanımı konusunda yeni stratejiler geliştirilerek 2013 Haziran ayı itibariyla başlayan projeye devam edilmektedir. Kurum, akıllı ilaç kullanımının faydalarını anlatmak amacıyla ulusal ve yerel medyada gösterilmek üzere kamu spotları ve kitap basım çalışmalarına hız verdi. Hazırlanan materyallerde; Aşırı ilaç kullanımı şifa yerine zarar getirir. Gereksiz film ve emar sağlığınızı bozar. Ülkemizde her yıl en az 35 bin kişi tıbbî hatalardan dolayı hayatını kaybediyor. Çok ilaç kullanımı değil akılcı ilaç kullanımı sizi sağlığınıza kavuştur. uyarılar yer alacak. 9

SİGORTA VE PRİMLERE İLİŞKİN DÜZENLEMELER Açık Azaldı 2002 yılında %2,27 olan Sosyal Güvenlik açığının GAYRİ SAFİ YURT İÇİ HASILA (GSYİH) ya oranı, 2012 yılında %1,22 seviyesine indi. Prim Gelirleri Arttı 2002 yılında prim gelirlerinin giderleri karşılama oranı %52,97 seviyesindeyken 2012 yılında %62,01 seviyesine yükseldi. %2,27 %52,97 %1,22 %62,01 Sigorta Prim Oranlarında Kolaylıklar Sağlandı. 2013 yılı Eylül ayından itibaren kısa vadeli sigorta kolları prim oranı %2 olarak sabitlenmiş ve bu şekilde işyeri tehlike sınıf ve derecesinin belirlenmesi konusundaki birçok bürokratik işlem ve yaşanan ihtilaflar son bulmuştur. Teşvik Uygulamaları Hayata Geçirildi. 2004 yılı sonrasında teşvikler kapsamlı olarak uygulanmaya başlandı. Daha önce primler işçi ve işveren tarafından ödenirken devlette prim ödeyen taraf olarak sistemde yer almaya başladı. İşveren prim Payı : % 20.5 (%7.5 i GSS) İşçi Prim Payı : % 14 (% 5 i GSS) Toplam : % 34.5 (işsizlik sigortası primi hariç) 5 Puan İndirim Uygulaması 5510 sayılı Kanunun 81 nci maddesinde yer alan bu uygulama ile sigorta bildirimlerini yasal süresi içerisinde gerçekleştiren, bu bildirimlerden kaynaklanan prim ödemelerini de yasal süresi içerisinde yapan ve Sosyal Güvenlik Kurumuna herhangi bir borcu bulunmayan işverenler için sigorta primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmı Hazine tarafından karşılanmaktadır. 2008 Ekim ayından itibaren başlayan uygulamadan Temmuz 2013 verilerine göre 1.123.274 işveren faydalanmaktadır. 10

2013 Sayı 11 Genç Nüfusun İstihdamı Teşvik Edildi Genç nüfusumuzun istihdamını arttırmak amacıyla 2008 yılında kademeli teşvik sistemi getirilmiştir. Buna göre 18-29 yaş arası gençlerimiz için sigorta primi işveren payının ilk yıl yüzde 100, ikinci yıl yüzde 80, üçüncü yıl yüzde 60, dördüncü yıl yüzde 40 ve beşinci yıl yüzde 20 si İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmıştır. İsteğe Bağlı Sigortalı Olmak İsteyenlere Kolaylıklar İsteğe bağlı sigorta giriş bildirgesinin muhtarlıktan tasdik şartı kaldırılmıştır. Sigortalılara ödeyecekleri primleri belirleme hakkı tanınmıştır. Primlerin ödenme süresi ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar uzatılmıştır. Toplam prim borcunun üç aylık prim ve ceza borcundan fazla olması halinde sigortalılığın primi ödenmiş ayın sonu itibariyle sona erdirilmesi uygulaması kaldırılmış, her aya ait primin 12 ay içerisinde cezası ile birlikte ödenebilmesi imkânı getirilmiştir. 16 Yaşından Küçük Sigortalılar İçin Yaşlarına Uygun Asgari Ücret Üzerinden Prim Ödenmesi İmkânı Getirildi 01.03.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6111 sayılı kanunda yapılan düzenleme ile 16 yaşından küçük sigortalılar için 16 yaşından küçükler için belirlenen asgari ücret, 16 yaşından büyük sigortalılar için ise 16 yaşından büyükler için belirlenen asgari ücret üzerinden prim alınması imkânı sağlanmıştır. Sanatçılar ile Taksi Dolmuş Şoförlerinin Sosyal Güvenlik Kapsamına Girmeleri Kolaylaştırıldı 01.03.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6111 sayılı kanunda yapılan düzenleme ile 5510 sayılı Kanunun Ek 6 ncı maddesi ile sanatçılar, ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma aracı işyerleri ile kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içerisinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olan kişilerin kendileri tarafından prim ödemeleri koşuluyla Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi (hizmet akdi ile çalışma statüsü) kapsamında sigortalı sayılmalarına yönelik düzenleme yapılmıştır. El Sanatları ile Uğraşan Ev Kadınları Sosyal Güvenlik Sistemine Dâhil Edildi 01.03.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6111 sayılı kanunda yapılan düzenleme ile tarımsal faaliyetlerde bulunanlar, küçük el sanatları ile uğraşan kadınlar gibi grupların sisteme dâhil edilmesine yönelik olarak, sigortalılık için prime esas kazançları ve ödeyecekleri prim miktarlarının 15 yıla yayılacak şekilde kademeli olarak artırılması öngörülerek, daha fazla kişinin sisteme dâhil edilmesi öngörülmüş ve bunların genel sağlık sigortası kapsamına alınmaları da sağlanarak sigortalılıkları özendirilmiştir. 11

ENGELLİLERE VE YETİMLERE İLİŞKİN DÜZENLEMELER Engelli Çalıştıran İşverenlere Prim Teşviki Sağladık Kontenjan kapsamında çalıştırılan özürlüler ile korumalı işyerlerinde çalıştırılan özürlülerin sigorta primi işveren payının tamamı ile kontenjan fazlası özürlü çalıştıran ve yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştıran işverenlerin çalıştırdıkları her bir özürlü için sigorta primi işveren payının %50 si 2008 yılı Temmuz ayından itibaren Hazinece karşılanıyor. Engellilere Kolay Emeklilik İmkanı Sağlandı Doğuştan veya göreve girişten önce en az %40 oranında özürlü olan kamu görevlilerine erken emeklilik hakkı tanındı. Ayrıca göreve girdikten sonra çalışma gücünde %40 ila %59 arasında kayıp olan kamu görevlilerine de 5760 ila 6480 gün prim ödemeleri şartıyla 2008 yılı Temmuz ayından itibaren aylık bağlanması imkanı getirildi. Engelli Çocuğu Olan Annelere Erken Emeklilik İmkanı Getirildi Sürekli bakıma muhtaç derecede malul çocuğu bulunup emeklilik talebinde bulunan kadınlarımıza, 2008 yılı Ekim ayından sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri oranında fiili hizmet olarak eklenmesi sağlanarak erken emeklilik imkanı getirildi. Yetim Kız Çocuklarına Evlenme Yardımı Yapılıyor 01 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortalar Kanunu ile iş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan Bağ-Kur sigortalılarına ve bunların hak sahiplerine gelir bağlanması ve cenaze yardımı yapılmasının yanı sıra ölüm geliri almakta iken evlenen yetim kız çocuklarına evlenme yardımı yapılması sağlanmıştır. Bağ-Kur Sigortalılarında iş kazası ve meslek hastalığı geçirenler ile bunların hak sahiplerine de cenaze yardımı ve evlenen kız çocuklarına evlenme yardımı yapılması sağlandı. 2012 yıl sonu itibariyla 21.660 kişi faydalanmaktadır. 12

ŞEHİT YAKINI VE GAZİLERE YÖNELİK DÜZENLEMELER Şehit Yakını ve Gazilere Yeni Haklar Getirildi 2012 yılı Temmuz ayından itibaren bakıma muhtaç gazilerimize vazife malullüğü aylığına ek olarak asgari ücret tutarı kadar ödeme yapılmakta iken, bu tutar asgari ücretin iki katına çıkarıldı. 2013 Sayı 11 Ayrıca trafik ve yol güvenliği ile tutuklu ve hükümlü sevk ve nakillerini sağlamakla görevli olanların, bu görevleri sırasında meydana gelen ölüm ve maluliyet durumları 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamına, terörle mücadele kapsamında operasyonlara gidiş ve dönüşlerde meydana gelen her türlü yaralanma, sakatlanma ve ölüm halleri de 3713 sayılı Terörle mücadele kanunun kapsamına dahil edildi. Askerlik, geçici ya da gönüllü köy koruculuğu görevini yapmakta iken vefat edenlerin veya bu nedenlerden dolayı SGK dan aylık almakta iken ölenlerin anne ve babalarına aylık bağlanması için öngörülen malullük ve muhtaçlık şartı kaldırılmıştır. Şehit Yakınları ile Gazilerin Sevksiz Özel Hastaneye Gidebilmesi Sağlandı 2013 yılı Ocak ayından itibaren terörle mücadelede gazi olanlar, harp malullüğü aylığı alanların bakmakla yükümlü oldukları anne ve babaları ile çocukları da Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınarak, sağlık yardımlarından yararlanmaları sağlandı. SGK Tarafından Şehit ve Malul Gazi Çocuklarına Eğitim Yardımı Yapılıyor 2013-2014 Öğretim yılında, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu nun Ek 79. maddesi kapsamında bulunan Malul ve Şehitlerin eğitim ve öğretime devam eden çocuklarına, her yıl SGK tarafından ödenen eğitim-öğretim yardımının 2013-2014 dönemine ilişkin kişi başına yıllık, İlköğretimde (1-8. sınıflar için) 1.151 Lisede 1.728, Yüksekokulda 2.303 ödenecektir. Ödenecek miktar katsayıya göre farklılık gösterebilecektir. 13

TEKNOLOJİK YENİLİKLER E-Devlet Uygulamaları Önceden fiziksel, kağıt ortamında yapılan birçok işlem ve uygulama artık elektronik ortamda sigortalı, hak sahipleri, hizmet sunucuları ve paydaşların hizmetine sunulmuştur. Bunlardan bazıları şunlardır: Emeklilik tarihi, yaş, aylık, ikramiye, hizmet hesaplamaları internet üzerinden yapılıyor. E-borcu yoktur ve e-ilişiksizlik belgelerinin alınması, E-ödenek ile istirahat raporlarının elektronik ortamda alınması ve ödeme yapılmasını sağlandı. Spas projesi ile sağlık aktivasyon işlemleri otomotik yapılır hale geldi. E-bildirge ile sigortalılara ait bildirimlerin online ortamda otomatik olarak sisteme alınması sağlandı. Medula (medikal-ulak) sistemi ile hastane, eczane, optik işlemleri online ortamda yapılır hale geldi. Kredi Kartı İle Prim Ödeme Vatandaşlarımız artık SGK prim ödemeleri ve benzeri borçlarını kredi kartıyla yapabiliyor. On-Line Tescil İşlemi Hayata Geçti Bağımsız sigortalının on-line tescil işlemi, 2 Haziran 2008 tarihinde uygulamaya geçirilmiştir. Bu kapsamdaki sigortalıların Gelir İdaresine kayıt yaptırmalarıyla sigortalılık tescili de on-line olarak yapılmaya başlanılmıştır. 14

2013 Sayı 11 SGK Tv Projesi Hayata Geçti 2013 yılı Mayıs ayından itibaren kamuoyunda sosyal güvenlik bilincini geliştirmeye yönelik bilgi, haber, duyuru vb. enformasyonun paylaşılması amacıyla SGK TV kurulmuştur. İlgili sayfaya www.sgktv.gov.tr adresinden ulaşılabilmektedir. Sms Bilgilendirme Sistemi Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından verilen hizmetlerin etkin, kaliteli, güvenli ve ilk elden kaynağından hızlı iletilmesi, hizmetlerin çabuklaştırılması, zaman ve işgücü kayıplarının önlenmesi ile tebligat zorunluluğu bulunmayan yazışmalarda posta giderlerinin azaltılması amacıyla 07/09/2011 tarihinde SMS Bilgilendirme Sistemi başlatılmıştır. Konu ile ilgili http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/e_sgk/sms_bilgilendirme adresinden detaylı bilgiye ulaşılabilmektedir. PARAMETRE P PT E A S N CERCEVE CAM FTR DIS MPAY SERVİS ADI Ne Kadar Prim Yatırıldı Toplam Hizmet Günüm Ne Emekli Aylığım Ödeniyor mu? Aylık Tutarım ve Banka Bilgim Sağlık Hak Sahipliğim Var mı? Ne Zaman Emekli Olurum Ne Zaman Optik Çerçeve Alabilirim? Ne Zaman Optik Cam Alabilirim? Fizik Tedavi Hizmetlerinden Faydalanabilir Miyim? Diş Protezi Hakkım Var mı? Muayene Katılım Payı Borcum Ne Kadar? 7 GÜN 24 SAAT SMS Metni Yaz P yaz boşluk bırak T.C. Kimlik Numaranı yaz boşluk bırak AİLE SIRA NO nu yaz 5502 ye kısa mesaj at. Kurum Alacaklarının Takip Ve Tahsilinde Kullanılan Otomatik İcra Programı Uygulaması Hizmete Açıldı SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı Mali Otomasyon Sistemi İşletim PROJESİ (MOSİP) SGK nın tüm mali yönetim işlemlerinin elektronik ortamda kayıt altına alındığı muhasebe uygulama programı olup, emekli ve çalışanlara online hizmet vermektedir. Bilgi Teknolojileri Servis Yönetimi ve Stratejik Güvenlik Uygulama Konusunda SGK ISO 20000 Ve ISO 27001 Belgesini Aldı 15

SGK Çocuk Projesi Hayata Geçirildi KAYIT DIŞILIK ALO 170 SGK Çocuk Projesinin amacı; öğrenme ve kavrama düzeyleri çok daha yüksek olan geleceğimizin teminatı çocuklarımıza; sosyal güvenlik sisteminin toplumun her kesimindeki önemini göstermek, sosyal güvenlik bilincini küçük yaşlarda yerleştirmektir. Bu doğrultuda çocuklara yönelik; sosyal güvenlik ile ilgili web sitesi, e-kitap, e-dergi, çizgi film, oyun vb. Materyalleri hazırladı. İlgili sayfaya www.sgktv.gov.tr adresiniden ulaşılabilmektedir. Alo 170 Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi Karaman, Şanlıurfa da 7 gün 24 saat hizmet veren bir yapıya dönüştürülerek Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye İş Kurumu ve Sosyal Güvenlik Kurumu ile ortak bir iletişim merkezi haline dönüştürülmüştür. Ayrıca ALO 170 Mobbing şikayetlerini alan Türkiye deki ilk ve tek çağrı merkezidir. Yurt dışından da aranabilen ALO 170 Projesi, En iyi Dış Kaynak İş Ortaklığı kategorisinde, en yakın rakibi AMERICAS bölge birincisi ABD li şirketi kendi evinde geçerek Dünya birincisi oldu. Halen Karaman ve Şanlıurfa da faaliyet göstermekte olup, yakında Sivas ta da uygulamaya geçecektir. Uygulama Tüm Türkiye genelini kapsamaktadır. Sosyal Güvenlik Denetim Sistemini Yeniden Yapılandırdık Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı müfettişlerinin yanısıra illerde de sosyal güvenlik denetmenleri istihdam etmeye başladı. 16

2013 Sayı 11 Risk Odaklı Denetim Grup Başkanlığı Kurduk Bu vasıta ile Başkanlık bünyesindeki analiz ve değerlendirmeler sonucunda kağıt üzerinde kurulmuş olan aslında faaliyeti olmayan işletmeler de ülke genelinde belirlenerek gerekli işlemler yapılmaktadır. Kayıtlı İstihdamı Teşvik Projesi Geliştirildi KİTUP1: 15 milyon Avroluk bütçe büyüklüğüne sahip KİTUP I projesidir, 1500 SGK personeli ve ilgili kurum temsilcilerinin katıldığı bir eğitim programıdır. Elde edilen olumlu çıktıların daha da ilerletilebilmesi için KİTUP II projesi hazırlık çalışmaları devam etmekte olup, proje tüm bileşenleriyle 2014 ilk çeyreğinde hayata geçirilecektir. Kayıtdışı İstihdamla Mücadele Servisleri Kuruldu 55,00% 53,00% 51,75% 51,00% 49,00% 47,00% 45,00% 43,00% 52,14% 50,14% 48,17% 46,97% 45,44% 43,50% 43,84% 43,25% 42,05% 41,00% 39,00% 39,02% 3 9, 2 4 37,00% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2111 2010 2013 Haziran Kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Daire Başkanlığı ve her İlde Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Servisleri (KADİM) kuruldu. 2002-2013 (Mayıs) yıllarında yapılan çalışmalar sonucunda kayıt dışı istihdam oranı %53 civarında iken bu oran %37,7 lere indi. İşyeri ve Sigortalı Sayıları (2002-2013) İşyeri sayısında %118 artış, sigortalı sayısında da %140 artış sağlandı Yıl İşyeri Sigortalı 2002 727.409 5.223.283 2003 777.177 5.615.238 2004 850.928 6.181.251 2005 944.984 6.918.605 2006 1.036.328 7.818.642 2007 1.116.638 8.505.390 2008 1.170.248 8.802.989 2009 1.216.308 9.030.202 2010 1.325.749 10.030.810 2011 1.435.879 11.030.939 2012 1.538.006 11.939.620 2013 (Haziran) 1.586.784 12.561.253 17

Yıllar İtibarıyla Aktif/Pasif Oranları (Dosya Bazında) Aktif Sigortalı Çalışanların Pasif Sigortalılara Oranı YILLAR 4/a (SSK) 4/b (BAĞKUR) 4/c (Emekli Sandığı) SGK 2002 1,93 2,71 1,69 2,04 2013 (Haziran) 2,29 1,38 1,51 1,94 Gelir, Gider ve Açığın GSYIH ile Mukayesesi Yıllar Gelirler (Dev. Kat. Hariç) Gelirler (Dev. Kat. Dâhil) Giderler Açık Gelirler/ GSYİH (%) Giderler/ GSYİH (%) Açık/ GSYİH (%) 2002 20.018.189 20.018.189 27.982.464-7.964.275 5,71 7,98 2,27 2009 67.193.495 78.072.788 106.775.443-28.702.655 8,20 11,21 3,01 2012 119.391.356 142.928.505 160.223.453-17.294.948 10,09 11,31 1,21 2013 (Ağustos) 88.255.050 106.437.637 120.984.858-14.547.221 6,60 8,55 1,03 PRİM BORÇLARININ YAPILANDIRILMASI Vatandaşlarımızın Sosyal Güvenlik Kurumuna Olan Borçları Yapılandırıldı 6111 sayılı Kanun kapsamında Kurum alacaklarının yapılandırılmasına dair 2 milyon 293 bin 579 kişi başvuru yaparak, 28 milyar 245 milyon 535 bin 494 tutarında Kurum alacağı yapılandırılmış ve 1 Nisan 2013 itibarıyla 11 milyar 275 milyon 830 si tahsil edilmiştir. Emeklilerimizin Prim Borçlarına Yapılandırma Getirildi Çalışan emeklilerin işyeri sahipleri ile işyeri sahibi emeklilerin ödemesi gereken sosyal güvenlik destek prim borçları yapılandırılarak ödemede kolaylık sağlandı. Sosyal Güvenlik Kurumuna Olan Borçların Kredi Kartı ile Ödenmesi İmkânı İşveren ve sigortalılara cari ay prim ödemelerini ve Sosyal Güvenlik Kurumunun icra servislerine intikal eden borçlarını da kredi kartı ile ödeme imkânı getirilmiştir. 18

2013 Sayı 11 2023 HEDEFLERİMİZ Doküman Yönetim Sistemi (DYS) Kağıt ortamında işlem gören bilgi ve belgelerin elektronik ortama taşınması ve iş akışında standardizasyon, güvenlik, hız ve etkin kaynak kullanımı hedeflenmektedir. Halihazırda manuel olarak, kağıt ortamında ve ıslak imza ile yürütülen evrak işlemlerinin kaynak kullanımı, zaman ve güvenlik açısından içerdiği olumsuzluklar ve evrakın kaybolması, deforme olması gibi riskler ile kopyalama zorlukları da giderilmiş olacaktır. DYS merkez teşkilatında uygulanmaya başlanmıştır ve taşra teşkilatında çalışmalar devam etmekte olup ve birçok ilde de hayata geçirilmiştir. Arşiv Yönetim Sistemi (AYS) Kurumumuz arşivlerinde yer alan resmi evrak, rapor ve reçete gibi milyonlarca dokümanın elektronik ortama aktarılarak sayısallaştırılması ve SGK hizmetlerini e-devlet yapısına uygun hale getirmek projenin başlıca amacıdır. Avrupanın en büyük veri merkezi (Data Center) Projesi Hayata Geçirildi Ankara/Batıkent te 58.590 m² lik bir arsa üzerinde devam etmekte olan SGK Veri Merkezi tamamlandığında; Türkiye nin en büyük sanallaştırma altyapısı kurularak vatandaşlara ve diğer paydaşlara 7/24 kesintisiz hizmet sunulacaktır. Mobil (İnsansız) Sosyal Güvenlik Merkezi Nüfus, sigortalı sayısı mesafe yönünden sosyal güvenlik merkezi kurulması kriterlerine uygun olmayan 520 ilçede vatandaş odaklı hizmet anlayışı çerçevesinde, memnuniyetin arttırılması, hizmetlerin çabuklaştırılması ve mağduriyetin giderilmesi sağlanacaktır. Geleceğe dönük bir bakış açısıyla vatandaşın hizmete ihtiyaç duyacağı anda, kolay erişebileceği şekilde yanında olabilmek amacıyla çeşitli merkezlerde (Hastane, AVM vb) kiosklar üzerinden insansız Sosyal Güvenlik Merkezlerinin hizmet vermesi sağlanacaktır. 19

Sosyal Güvenlik Reformu nu hayata geçirdik Faruk ÇELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ülkemizin son yıllarda, her alanda gerçekleştirdiği reformların en önemlilerinden biri de hiç şüphesiz Sosyal Güvenlik Reformu dur. Sosyal tarafların da katılımı ile titizlikle yürütülen çalışmalar neticesinde 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe giren Reform bugün ve yarın arasında denge kuran insan odaklı yapısıyla vatandaşlarımızın yüzlerini güldürmeyi başarmıştır. Reform, vatandaş odaklı olması ve getirdiği yeniliklerin yanı sıra sahip olduğu bilişim altyapısıyla da çok önemli bir örnek teşkil etmektedir. Günde birkaç milyon işlem hacmine sahip olan Sosyal Güvenlik Kurumu, ürettiği ve yürüttüğü hizmetlerde bilişim teknolojilerinden de azami düzeyde faydalanmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu, önümüzdeki dönemde de, sosyal sigortacılık ilkelerine dayalı, etkin, adil, kolay erişilebilir, aktüeryal ve mali açıdan sürdürülebilir, çağdaş standartlarda sosyal güvenlik sistemini yürütmek amacıyla çalışmalarını aynı kararlılıkla sürdürecek, kalite ve vatandaş odaklı anlayışından hiçbir şey kaybetmeden yeniliklerin öncüsü olacaktır. Sevgi ve saygılarımla. ADALET VE KALKINMA PARTİSİ GENEL MERKEZİ Söğütözü Caddesi No: 6 Söğütözü / ANKARA Tel : 0 312 204 50 00 Faks : 0 312 204 50 20