ANKARA ĠLĠ 2013 YILI SAĞLIK ÇALIġANINA UYGULANAN ġġddet OLAYLARININ ĠSTATĠSTĠKSEL ANALĠZĠ SEL ANALĠZĠ ANKARAAA 1 ANKAAARA ĠL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIġAN HAKLARI VE GÜVENLĠĞĠ BĠRĠMĠ1 ANKARA ĠL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIġAN HAKLARI VE GÜVENLĠĞĠ BĠRĠMĠ Hazırlayan : Sağlık Müdür Yardımcısı Dr. Jale ÖZTÜRK ÇalıĢan Hakları ve Güvenliği ġefi Melike Bilge ERDAL 1
AMAÇ: ANKARA ĠLĠ 2013 YILI SAĞLIK ÇALIġANINA UYGULANAN ġġddet OLAYLARININ ĠSTATĠSTĠKSEL ANALĠZĠ Bu çalışmada Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimimizce Ankara İlinde bulunan sağlık kuruluşlarında görevli sağlık çalışanlarının uğradığı sözel, fiziksel, şiddet olaylarının istatistiki bilgiler ışığında analizi ve değerlendirilmesi sonucunda iyileştirme faaliyetlerinin başlatılması amaçlanmıştır. YÖNTEM: Birimimizce Sağlık çalışanlarına şiddet uygulandığında çalışanın telefon ile veya kurum yetkilisinin internet vasıtasıyla bildirim yaptığı Sağlık Bakanlığı 113 Beyaz Kod sayfasında 2013 Yılında yer alan veriler çalışmaya esas teşkil edecek şekilde analiz edilmiştir. Bilgiler, 113 Beyaz Kod sayfasından excele aktarılmıştır. Ana sayfada görülmeyen bilgiler için (kurum adı, mağdur personelin ve şiddet uygulayanın cinsiyeti, şiddet olayının ayı, saati, şiddet mağdurunun unvanı, şiddet uygulayanın bilgileri, hukuki yardım talebi durumu) arşivimizde muhafaza ettiğimiz beyaz kod dosyalarında bulunan bilgiler ayrıştırılarak veri tabanı oluşturulmuştur. Çalışmamıza esas teşkil eden Excelde oluşturulan veri tabanı üzerindeki bilgiler kullanılarak yüzdelik oranlara dayanan grafikler ve sayısal tablolar oluşturulmuştur.söz konusu argümanlar ışığında değerlendirmeler yapılmıştır. ÇALIġMANIN KAPSAMINI ANKARA ĠLĠNDE BULUNAN Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliğine bağlı; Eğitim araştırma hastaneleri, Devlet hastaneleri, ADSM ler Üniversitelere bağlı Sağlık Kuruluşları, 112 İl Ambulans Servisi Başhekimliğine bağlı acil yardım istasyonları ve komuta kontrol merkezi, Aile sağlığı merkezleri, Özel sağlık kuruluşlarında görevli sağlık çalışanlarına uygulanan şiddet olayları incelenmiştir. 2
2013 YILI VERĠLERĠNĠN ANALĠZĠ 1-KURUM TÜRÜNE GÖRE: Kurum türüne göre şiddet olaylarının sıklığı veriler ışığında incelendiğinde; Belirtilen Tarihlerde 850 Adet Şiddet vakasının, 377 sinin eğitim araştırma hastanelerinde, 179 unun devlet hastanelerinde, 106 sının 112 Acil Yardım Ambulanslarında, 79 unun Ağız ve Diş Sağlığı Merkezlerinde gerçekleştiği saptanmıştır. 55 inin üniversite sağlık kuruluşunda 46 sının aile sağlığı merkezlerinde, Gerçekleşmiştir. 3
2-KURUM ADINA GÖRE (Sağlık ÇalıĢanına ġiddetin en sık YaĢandığı Sağlık Kurumları) Sıra No Kurum Adı 1. ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ İSTASYONU 108 2. DR.NAFİZ KÖREZ SİNCAN DEVLET HASTANESİ 78 3. ANKARA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 56 Beyaz Kod Vaka Sayısı 4. DIŞKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 49 5. ASM 42 6. ANKARA NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 41 7. TÜRKİYE YÜKSEK İHTİSAS EĞİTİM VE ARAŞTIRMA SAĞLIK İŞLETMESİ 40 8. KEÇİÖREN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 38 9. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ 34 10. DR.ABDURRAHMAN YURTARSLAN ONKOLOJİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 32 11. YENİMAHALLE DEVLET HASTANESİ 28 12. TEPEBAŞI AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI HASTANESİ 22 13. DR.ZEKAİ TAHİR BURAK KADIN SAĞLIĞI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 22 14. ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 20 15. DR.SAMİ ULUS KADIN DOĞUM ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 19 16. ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 19 17. ETLİK ZÜBEYDE HANIM KADIN HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 17 18. ULUCANLAR GÖZ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 16 19. ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ CEBECİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ 15 4
3-OLAY YERĠ BĠRĠME GÖRE: Sağlık çalışanına uygulanan şiddet vakaları verilere göre değerlendirildiğinde; şiddet vakalarının, % 39 oranı ile en çok polikliniklerde yaşandığı saptanmıştır. Poliklinikleri % 22 oranı ile acil servisler, %19 oranı ile klinik/servisler % 13 oranı ile 112 ler, % 2 oranı ile tetkik/görüntüleme birimleri %1 ile ameliyathane/yoğun bakımlar takip etmektedir. 4-ġĠDDETĠN TÜRÜNE GÖRE; Sağlık çalışanına uygulanan şiddet vakalarında, uyguladığı şiddet türü analiz edildiğinde%70 i sözel şiddet, %30 u sözel/fiziksel şiddet uygulandığı tespit edilmiştir. 5
5-ġĠDDET MAĞDURUNUN CĠNSĠYETĠNE GÖRE: 2013 Yılında Sağlık çalışanına uygulanan 850 adet şiddet vakasına ait, 1167 şiddet mağduru sağlık çalışanın cinsiyeti, verilere göre değerlendirildiğinde: Şiddet vakalarında 449 unda şiddetin mağduru erkek, 718 inde kadın olarak belirlenmiştir. 6-ġĠDDET UYGULAYANIN CĠNSĠYETĠNE GÖRE: 2013 Yılında Sağlık çalışanına uygulanan şiddet vakalarında şiddet uygulayan kişilerin cinsiyeti verilere göre değerlendirildiğinde: Şiddet vakalarının % 60 ında şiddeti uygulayan erkek, %40 ında kadın olarak belirlenmiştir. 6
7-ġĠDDET UYGULAYAN BĠLGĠLERĠNE GÖRE: Sağlık çalışanına uygulanan şiddet vakalarında şiddet uygulayan kişilerin bilgileri analiz edildiğinde; Şiddet uygulayanların %55 i hasta yakını, %45 i hasta olarak belirlenmiştir. 8-ġĠDDET MAĞDURU PERSONELĠN ÜNVANINA GÖRE DAĞILIMI Sıra no Mağdur Personelin Ünvanı Sayısı 1. HEKĠM 596 2. ATT 159 3. HEMġĠRE 153 4. ġġrket PERSONELĠ 75 5. AABT 52 6. SÜRÜCÜ 47 7. EBE 21 8. MEMUR 12 9. SAĞLIK MEMURU 15 10. RADYOLOJĠ TEKNĠSYENĠ 8 11. LABORANT 4 12. DĠĞER 25 Genel Toplam 1167 7
8-ġĠDDET MAĞDURU PERSONELĠN ÜNVANINA GÖRE GRAFĠKSEL DAĞILIMI 9-ġĠDDET OLAYLARININ AYLARA GÖRE DAĞILIMI: 8
10-ġĠDDET OLAYININ MEYDANA GELDĠĞĠ SAATE GÖRE DAĞILIMI: ġiddet olaylarının en fazla saat 10.00 ile 11.00 saatleri arasında meydana geldiği ve bu veriyi öğleden sonra 14.00 ile 16.00 arası saatlerin takip ettiği tespit edilmiģtir. Sağlık kurumlarımızda söz konusu saatlerde hasta sayısında yoğunluk olabileceği düşünülmektedir. Bu bağlamda belirlenen saatlerde sağlık kurumlarımızda güvenlik önlemlerinin arttırılması, bilgilendirici ve yol gösterici, halkla ilişkiler konusunda donanımlı uygun nitelikte personel desteği sağlanması gerekmektedir. 11-ġĠDDET OLAYINI BĠLDĠRENE GÖRE: Sağlık çalışanına uygulanan şiddet vakalarında şiddet olaylarının ; %80 inin kurum yetkilisi tarafından, %20 sinin şiddet mağduru tarafından 113 Beyaz Kod sayfasına bildiriminin yapıldığı belirlenmiştir. 9
12-KOORDĠNATÖRLÜĞE (ANKARA ĠL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ) ĠNTĠKAL DURUMUNA GÖRE: Sağlık çalışanına uygulanan şiddet vakalarının: %87 sinin koordinatörlüğe intikal ettiği, %13 ünün koordinatörlüğe intikal etmediği belirlenmiştir. 13-ADLĠ MERCĠLERE (CUMHURĠYET BAġSAVCILIĞI, POLĠS MERKEZĠ) ĠNTĠKAL DURUMUNA GÖRE: Sağlık çalışanına uygulanan şiddet vakalarının: %87 sinin adli mercilere intikal ettiği, %13 ünün adli mercilere intikal etmediği belirlenmiştir Adli Mercilere intikal oranını arttırmak için tarafımızca beyaz kod vakalarının takibi yapılarak kurumlara bildirilmektedir. Ayrıca sağlık kurumlarımızın ÇHGB çalışanlarına eğitim verilerek mevzuat konusunda bilgilendirilmektedirler. 10
14-HUKUKĠ YARDIM TALEBĠ DURUMU: Sağlık çalışanına uygulanan şiddet vakalarında hukuki yardım kapsamına giren personel hukuki yardım talep edip etmediklerine göre analiz edilmiştir. Buna göre şiddet mağduru sağlık çalışanlarının,%58 inin hukuki yardım talep ettiği, % 42 sinin hukuki yardım talep etmediği belirlenmiştir. MAYIS 2012 ĠLE ġubat 2014 TARĠHLERĠ ARASINDAKĠ BEYAZ KOD VAKALARINDAN MAHKEMESĠ SONUÇLANAN TOPLAM DAVA SAYISI 74 TÜR 11
MAHKEMESĠ SONUÇLANAN BEYAZ KOD VAKA ÖRNEĞĠ 1.VAKA:Ankara 2. Sulh Ceza Mahkemesinde doktor sağlık çalışanına sözel şiddet hakaret- Basit Tehdit ile ilgili açılan dava ile ilgili bilgiler: Şiddet olayı Aralık 2012 tarihinde Abdurrahman Yurtaslan Onkoloji Hastanesinde yaşanmıştır. Muayene için hastaların muayene odasına alınması sırasıyla ilgili görevli hemşirelerle D.G nin tartışması üzerine, hastaları muayene eden görevli doktor olan sağlık çalışanı, söz konusu hastayı ikaz etmiştir. D.G muayene barkodunu masanın üzerine fırlatarak, doktora hitaben ben muayene olmaya gelmedim, senin yüzünü görmeye geldim şeklinde sözlerle tehdit etmiştir. SONUÇ: Ankara 2. Sulh Ceza Mahkemesinde görülen duruşmalardan sonra hasta D.G nin 1000 T.L Adli para cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir. Karar hemen uygulanmıştır. 2.VAKA:Ankara Sincan 3. Sulh Ceza Mahkemesinde sağlık çalışanına sözel şiddet görevli memura hakaret, basit tehdit dava ile ilgili bilgiler: Şiddet olayı Ocak 2013 tarihinde Ankara Dr. Nafiz Körez Sincan Devlet Hastanesinde yaşanmıştır. D.Y. kalça çıkığına yönelik ultrason muayenesi için getirdiği bebeğinin huzursuz ve çok hareketli olması sebebi ile istenen tetkik yapılamamış görevli doktor sağlık çalışanının sağlıklı görüntü almak için bebeği sakinleştirip tekrar gelmesini istediğinde doktora hitaben tekrar baktırmıyorum, okumuşsun ama adam olamamışsın diyerek çıkmıştır. Daha sonra başka bir bayan bebeği sakinleştirdiğini söyleyerek tekrar bakmasını istediğinde, görevli doktor bebeğin annesinin çıkarken bana karşı söylediği sözlerden dolayı bakmayacağını, doktorların maruz kaldığı sözel veya fiziksel saldırılarda hastaya bakmama hakkı olduğunu ve hastanede bulunan ikinci bir doktorun bakacağını ifade ettiğini sonradan gelen bayanında bakmak zorundasın dediği ve bebeğin babası B.Y nin de görevli doktora hitaben adını ver, nasıl bakmazsın, ben Fatihte oturuyorum, siz şiddeti hak ediyorsunuz, sen görürüsün diyerek tehdit ettiği beyan edilmiştir. SONUÇ:Ankara Sincan 3. Sulh Ceza Mahkemesinde görülen duruşmalardan sonra; Hasta yakını D.Y. nin kamu görevlisine hakaret suçundan; 6.080.-TL ADLĠ PARA CEZASI ile cezalandırılmasına, geçmişteki hali gözetilerek verilen ceza hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kapsamında ertelenerek, 5 yıl süreyle denetimde tutulması, bir suç işlerse bu cezanın uygulanması kararı alınmıştır. Hasta yakını B.Y nin basit tehdit suçundan; 500.-TL ADLĠ PARA CEZASI ile cezalandırılmasına, geçmişteki hali gözetilerek verilen ceza hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kapsamında ertelenerek, 5 yıl süreyle denetimde tutulması, bir suç işlerse bu cezanın uygulanması kararı alınmıştır. *Sağlık ÇalıĢanına Uygulanan ġiddet Olaylarında Kazanılan Davaların Sonuçlarına Ankara Ġl Sağlık Müdürlüğünün resmi internet sitesi http://www.asm.gov.tr/ adresinden ulaģabilirsiniz. 12