TÜRKİYE DE TARIM SİGORTALARININ GELECEK 10 YILI 2013-2023

TÜRKİYE DE TARIM SİGORTALARININ GELECEK 10 YILI 2013-2023 Devlet Destekli Su Ürünleri Sigortaları Ankara 10-11-12 Nisan 2013

TÜRKİYE DE TARIMSAL KATMA DEĞERİN DAĞILIMI Bitkisel üretim, % 65 Hayvansal üretim, % 29 Balıkçılık, % 3 Ormancılık, % 3

TARIMDA SIKÇA YAŞANAN DOĞAL AFET RİSKLERİ Katastrofik (Felaket Tarzında) Riskler Yönetilmesi Zor Riskler Kontrol Edilebilir Riskler Don Sel ve su baskını Kuraklık ve Salgın hastalıklar Dolu Don Fırtına Hortum Deprem Heyelan Sel ve su baskını Adi hastalıklar, Kaza ve zararlılar

TARIM SİGORTALARI MODELLERİ DEVLET SİGORTASI (FON SİSTEMİ) ÖZEL SEKTÖR SİGORTASI DEVLET-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ SİGORTASI

TÜRKİYE DE BRANŞ BAZINDA TARIM SİGORTALARI (2012)

DÜNYA DA ve TÜRKİYE DE TARIM SİGORTASININ BAŞLANGICI - Avrupa da ilk Tarım Sigortası poliçesi 1797 yılında, - ABD de ise; ilk Tarım Sigortası poliçesi 1879 yılında düzenlenmiştir. Türkiye de ise; - 1957 yılından itibaren, Özel/Ticari Sigorta Şirketlerinin, Bitkisel ürünlerde geleneksel olarak, yine; sadece, Dolu riskine karşı sigorta yapmalarıyla başlanmıştır. Sektörün özelliği dolayısıyla; bağımsız bir yasal zeminin oluşturulamamasının yanı sıra, bu günkü gibi etkili bir teşvik sisteminin olmaması da, istenen başarıya ulaşılmasında, kısıtlayıcı bir faktör olarak, önemli rol oynamıştır. Bu sebepten dolayı; 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu TBMM de yasalaşarak, 21/06/2005 tarihinde, Resmi Gazetede yayınlanmış ve yürürlüğe girmiştir. 6

DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ (1) Devlet Destekli Tarım Sigortalarında asıl amaç: - Doğal afet ve hastalıkların, tarım ve hayvancılıkta neden olduğu zararları; - Kâr amacı olmadan, sigorta prensipleri çerçevesinde ve teknik esaslara dayalı olarak; çağdaş, güvenilir, şeffaf ve sürdürülebilir bir sistemle, kısmen de olsa karşılayıp; - Üreticileri, uzun vadede gelir istikrarına kavuşturarak, üretimde devamlılığı sağlamaktır. 7

DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ (2) Önemli olan diğer bir amacı da; Bitkisel ve hayvansal üretimde, sürdürülebilirliğin sağlanmasının yanı sıra, kamu bütçe disiplini açısından gerekli olan ve doğal afet ve hastalık risklerinden dolayı; Oluşabilecek belirsiz bütçe yükünün, planlı ve öngörülebilir hale getirilmesidir. Dolayısıyla; Bütün bu nedenler ve gerekçelerden hareketle; tarımsal üretimde, sürdürülebilir bir üretim için doğal risklere karşı, modern koruma tedbirlerinin; yani, tarım sigortalarının uygulanması zorunluluğu vardır. 8

DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ (3) Nitekim; bütün bu açıklamalar ve gerçekler ışığında; Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanımız, Sayın M. Mehdi EKER in, basın ve yayın organlarında yer alan ifadesiyle; - Devlet Destekli Tarım Sigortaları, Türk Tarımına sağlanan, devrim niteliğinde bir yasadır/uygulamadır. Aynı zamanda; Hükümetin ve Bakanlığımızın, Sosyal Devlet anlayışı ile yürürlüğe koyduğu, Sektöre yönelik; önemli bir, S O S Y A L S O R U M L U L U K projesidir. 9

SİSTEMİN MUHATAPLARI/PAYDAŞLARI Tarım Sigortaları Havuzu Yönetimi Çiftçiler, Üreticiler ve Yetiştiriciler Konu ile İlgili Kamu (Bakanlık, Bakanlık İl ve İlçe Müdürlükleri ile Hazine Müsteşarlığı) Çalışanları Sigorta Şirketleri, Acenteler, Broker ve Çalışanları Reasürörler Tarım Sigortaları Havuz Eksperleri Üniversiteler ve Araştırma Enstitüleri İşletici Şirket ve Çalışanları 10

SİSTEMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 1- Yasal Düzenlemeler 2- Kurumsal Yapı Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) Devlet, STK ve Özel Sektör işbirliğinin tarafları Aracılık hizmeti alımı yapılan Ticari/Özel Sigorta Şirketleri Hizmet alımı yapılan İşletici Şirket 3- Gönüllülük esasına dayalı bir Sigorta Sistemi 4- Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS ye) kayıtlı olma 5- Devletin Prim ve Hasar Fazlası Desteği 6- Denetim 11

1. TARIM SİGORTALARI İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu (RG: 21/6/2005) Tarım Sigortaları Havuzu Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (RG: 18/05/2006) Tarım Sigortaları Uygulama Yönetmeliği (RG: 18/05/2006) 2011 / 2602 sayılı Tarım Sigortaları Havuzu Tarafından Kapsama Alınacak Riskler, Ürünler ve Bölgeler ile Prim Desteği Oranlarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı Tarım Sigortaları Havuzu ile İşletici Şirket ve Sigorta Şirketleri arasında yapılan sözleşmeler Genel Şartlar, Teknik Şartlar, Tarife ve Talimatlar 12

Devlet (4 üye) 2. KURUMSAL YAPI Sivil Toplum Kuruluşları (2 üye) Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (2 üye) Hazine Müsteşarlığı (2 üye) HAVUZ YÖNETİM KURULU (7 Üye) Türkiye Sigorta Birliği (1 üye) Türkiye Ziraat Odaları Birliği (1 üye) TARIM SİGORTALARI HAVUZU (TARSİM) İŞLETİCİ ŞİRKET (1 üye) 13

TARIM SİGORTALARI HAVUZU (TARSİM) Kanun kapsamındaki risklerin teminat altına alınması, hasarların tespit edilmesi, tazminat ödemelerinin yapılması ve hizmetlerin yürütülebilmesi amacıyla; KAMU HAVUZU niteliğinde ve yönetim kurulu üyelerinin, Kamu Görevlisi ya da Kamu niteliğini haiz STK lardan gelen ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı tarafından atanan üyelerden oluşan, Tarım Sigortaları Havuzu nun (TARSİM in) ilk Yönetim Kurulu, 16.01.2006 tarihinde göreve başlamıştır. 14

HAVUZ SİSTEMİNİN YARARLARI Tamamen Üretici/Çiftçi lehinde kurgulanan bu sistemin; a. Bütünsellik Tek bir organizasyon şeklinde, işlerin yürütülmesi, b. Standardizasyon Sistemin standart ve bir bütün olarak, güvenilir ve sürdürülebilir olması, c. Verimlilik ve Ölçek Ekonomisi Üreticilerin, daha düşük prim fiyatları ile sigorta yaptırabilmesine imkan sağlaması, 15

HAVUZ SİSTEMİNİN YARARLARI d. Yüksek Güvence Üreticilerin ve Çiftçilerin çeşitli sigorta ihtiyaçlarının (paket sigorta uygulaması ile) büyük ölçüde karşılanması yönüyle; Yüksek güvence sağlaması, e. Sürdürülebilirlik Sigorta sisteminin en önemli unsuru olan sürdürülebilirlik ve güvenilirlik özelliğine sahip olması; gibi hususlar, T E M E L E S A S alınmıştır. 16

3. GÖNÜLLÜLÜK ESASI Sisteme katılım ZORUNLU olmayıp, isteğe bağlıdır. Riski en iyi değerlendirecek kişi, üreticinin/çiftçinin kendisidir. İsterse, ihtiyacına uygun sigortayı yaptırır veya yaptırmaz. Sadece; sigorta yaptıran çiftçilere, prim desteği sağlanan ve teminat kapsamındaki bir risk nedeniyle, hasar olması halinde de, sigorta prensipleri ve teknikleri çerçevesinde, hasar tazminatı ödemesi yapılan bir sistemdir. Kısacası sistem, belirli tekniklere ve prensiplere göre çalışan, bir SİGORTA SİSTEMİ olup; Devletin, hasar durumlarında, çiftçiye yapacağı bir yardım sistemi, ya da; H A Y I R K U R U M U D E Ğ İ L D İ R. 17

4. ÇİFTÇİ KAYIT SİSTEMİ (ÇKS) Üreticilerin, Çiftçilerin diğer tarımsal desteklerde olduğu gibi; tarım sigortasındaki prim desteğinden ve hasar meydana geldiğinde de, hasar tazminatından yararlanabilmesi için; Çiftçi Kayıt Sistemi ne (ÇKS ye) ve Veteriner Bilgi Sistemine (TÜRKVET e) kayıt yaptırması ve bu kaydını, her yıl güncellemesi gerekmektedir. (Tek şart) İkinci adım ise; S İ G O R T A yaptırmaktır. Böylece, tüm desteklerde olduğu gibi; Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS ye) ve Veteriner Bilgi Sistemine (TÜRKVET e) kayıtlı (ya da; Örtü altı kayıt sistemi, Su ürünleri kayıt sistemi, Kümes Hayvanları kayıt sistemine vs. kayıtlı) ve sigorta yaptırmış üreticilere, devletin sigorta prim desteği ile hasar tazminatı ödemesi 18 sağlanmaktadır.

5. DEVLETİN PRİM VE HASAR FAZLASI DESTEĞİ a. Prim Desteği Üreticiler tarafından ödenmesi gereken sigorta priminin bir kısmı, Devlet tarafından karşılıksız, hibe şeklinde destek olarak karşılanmaktadır. Ürünler, riskler, bölgeler ve işletme ölçekleri itibariyle, Devlet tarafından sağlanacak prim desteği miktarları, her yıl Havuz Yönetim Kurulunun teklifi ve Bakanlığın onayı üzerine, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenmektedir. Amaç; üreticileri, sigorta yaptırmaya teşvik etmektir. 19

DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ Sigorta Prim Desteği; DTÖ ve AB kriterlerine uygun, DOLAYLI bir destektir. - Değişen destekleme yöntemleri, Tarımsal Desteklerin, rekabet açısından, önem ve zorunluluğu nedeniyle, dolaylı destekler olması istenmekte ve önerilmektedir. - Çiftçinin de, belirli bir ücret/bedel ödeyerek, elini taşın altına koyması ile sigorta yaptırması, destekler için öngörülen ve istenen, genel bir destekleme şeklidir. 20

DEVLET PRİM DESTEĞİ ORANLARI Bitkisel ürünlerini, seralarını, büyük ve küçükbaş hayvanlarını, kümes hayvanlarını ve su ürünlerini sigortalayan üreticilerin, sigorta prim miktarlarının yüzde ellisi (% 50 si) Devlet tarafından ödenmektedir. Açık alanda yetiştirilen meyvelerde, çiçeklenme evresi don riski kapsamına alındığından; dolayısıyla da, poliçe prim bedelleri yükseldiğinden, üreticinin kolayca sigorta yaptırabilmesini temin etmeye yönelik olarak, bu risk için de primin (2/3) si yani (% 66,7 si) oranında, Devlet prim desteği sağlanmaktadır. 21

b. Hasar Fazlası Desteği Ulusal ve uluslararası piyasalardan sağlanan korumanın (Reasürans ın) yeterli olmaması halinde, Bakanlar Kurulu nca belirlenecek kısmın, Devlet tarafından taahhüt edilmesi ve; Olağanüstü hallerde ve beklenenden fazla hasar olması durumlarında da; ihtiyaç duyulan ilave ödenek miktarının, yukarıda belirtilen çerçevede, Devlet tarafından, Hasar Fazlası Desteği şeklinde, Havuz a aktarılması ile hasarların tazmin edilmesi mümkün olmaktadır. (D E V L E T G A R A N T İ S İ) 22

6. DENETİM Tarım Sigortaları Havuzu ve İşletici Şirketin; her yıl, Sigortacılık uygulamaları yönüyle Hazine Müsteşarlığınca, Diğer tüm işlemlerinin (İdari ve Mali) denetimi ise; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yapılmaktadır. Denetim mekanizmasının varlığı; şeffaflığın sağlanması ve yanlışlıkların önlenmesi açısından, sisteme olan güveni artırmaktadır. Dolayısıyla; BU YAPISIYLA, SİSTEM; Kamu organizasyonu, koordinasyonu ve gözetiminde yapılan, bir S İ G O R T A işi olup; bir başka ifadeyle, DEVLET DENETİMİ, GÖZETİMİ VE GARANTİSİNDE OLAN Bir S İ G O R T A sistemidir. 23

TİCARİ VE ÖZEL SİGORTA ŞİRKETLERİ İLE BUNLARIN ACENTELERİNİN; SİSTEMDEKİ ROLÜ VE SORUMLULUĞU Tarım Sigortaları Havuz undan (TARSİM den) aldıkları komisyon ücreti karşılığında, Aracılık Hizmeti vermek şeklinde olup; - Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) adına, Standart Poliçe düzenlemek ve bir suretini üreticiye/çiftçiye/sigortalıya vermek, - Poliçe düzenlerken de; yeni kurulan, bu Devlet Destekli Sigorta Sistemini; üreticiye/çiftçiye DOĞRU bir şekilde ve EKSİKSİZ/YANLIŞSIZ olarak anlatmak, - Sigortalıdan alınacak poliçe prim bedellerini tahsil ederek, kanuni süresi içinde, Havuz hesabına aktarmak ve; - Sigortalının hasar ihbarlarını, Havuz un/tarsim in İstanbul daki merkezine iletmektir. Bunun dışında, başka bir yetki ve sorumlulukları yoktur. 24

İŞLETİCİ ŞİRKET İN GÖREV ve SORUMLULUĞU - 5363 Sayılı, Tarım Sigortaları Kanunu ile kurulan, - Tarım branşında lisans almış, Özel/Ticari Sigorta Şirketlerinin (24 sigorta şirketi nin) eşit pay la/sermaye yle ortak oldukları, - Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) in, sekretaryası ile iş ve işlemlerini yapmakla görevli bir Şirket olarak kurulmuş olup; - Belirli bir ücret karşılığında, hizmet alımı yolu ile çalışan ve tazminat ödeme sorumluluğu ile sigorta uygulamaları konusunda, karar alma ve karar verme yetkisi bulunmayan, - 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu, Bakanlar Kurulu Kararları, Yönetmelikler, Sözleşmeler ve Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) Yönetim Kurulu nun kararları doğrultusunda hareket eden/çalışan, - Kâr amacı, ticari başka bir faaliyeti ve sigorta işi dışında da, başka herhangi bir iş i ve faaliyeti olmayan, - Sigorta prensipleri ve sigorta tekniklerine göre işlem yapan bir Anonim Şirket tir. 25

Sisteme, Böyle Bir Şirket Modeli nin Monte Edilmesinin AMACI ise; Kamu bütçesine ağır yükler getirecek, yeni bir KİT oluşturmamak, İşlerin, Özel Sektör mantığı ile hızlı bir şekilde yürütülmesini sağlamak ve böylece; Sigortalının, teminat kapsamındaki herhangi bir doğal afet nedeniyle, oluşan mağduriyetinin, mümkün olan en kısa sürede giderilmesini sağlamaktır.

EKSPERLER VE EĞİTİM ÇALIŞMALARI - Risk incelemesi ve hasar tespiti yapacak olan Havuz Eksperlerinin Eğitimi; 14 (on dört) dönem olarak planlanmış ve yapılmıştır. Bitkisel Ürün Grubu : 839 Kişi Hayvancılık Grubu : 857 Kişi Hayvancılık Grubu (Su ürünleri ) : 14 Kişi olmak üzere, Toplam : 1.710 Kursiyere, Kısa süreli, yoğun, teorik ve uygulamalı bir eğitim verilerek, sonrasında da, yapılan sınavla, Havuz eksperi olmaları sağlanmıştır. EKSPERLERİN ve ACENTELERİN SİSTEMDEKİ ROLÜ ve ÖNEMİ - Sistem açısından; en önemli, iki ayrı paydaş/muhatap grubudur. Bu iki önemli paydaş grubunun, kesinlikle ve asla hata yapmaması gerekmektedir. Sistemin geleceği; bir nokta da, bu iki paydaş grubunun doğru ve hatasız çalışmasına bağlıdır. 27

Ülkelerin Gelişmişlik Durumuna Göre Tarım Sigortalarının ve Hayat Dışı Sigorta Branşlarının Penetrasyon Oranları 3,50% 3,00% 3,15% 2,50% 2,00% 1,99% 1,89% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% Yüksek Gelir Grubu Ülkeler 0,29% Orta Yüksek Gelir Grubu Ülkeler 0,16% 1,14% Orta Düşük Gelir Grubu Ülkeler 0,01% 0,69% Düşük Gelir Grubu Ülkeler 0,42% Türkiye 1,06% Tarım Sigortaları Primleri/Tarımsal Gelir Hayat Dışı Primler/GSMH Kaynak: Cummins and Mahul 2009; World Bank Survey 2008. Türkiye: GSMH 2011 TUİK, Prim Üretimi: TARSİM 2011, Türkiye Sigorta Birliği 2011.

DÜNYA DA, TARIM SİGORTALARININ PRİM ÜRETİMİ YÖNÜNDEN COĞRAFİ DAĞILIMI (2011) Dünya Tarım Sigortaları Toplam Prim Üretimi: 24 Milyar $ ABD & Kanada (% 56) Avrupa (% 16) Asya (% 23) Afrika (% 0,7) Latin Amerika (% 3) Aus & YZ (% 0,7)

DÜNYA DA BRANŞ BAZINDA TARIM SİGORTALARI (2011) Hayvan Hayat Sigortası % 4 Bitkisel Ürün Sigortaları % 90 At Sigortası % 2 Sera Sigortası % 2 Su Ürünleri Sigortası % 1 Özel Orman Sigortası % 1

Tarımda Risk Katmanları Hasar Büyüklüğü Devlet Reasürörler Sigorta Şirketleri Risk Transferi Riskin Şiddeti Çok Düşük Düşük Orta Büyük Katastrofik Kooparatifler ve Mutual Şİrketler Üretici Risk Havuzu Risk Tutma Kaynak: Mahul and Stutley 2010, The World Bank Report no. 61963-LAC

Herhangi bir doğal afet riskinin, sigorta kapsamına alınabilmesi Kullanılabilir nitelikteki istatistiki verilerin varlığına ve elde edilmesine, Gerekli analizlerin ve aktüeryal hesaplamaların yapılmasına, Hasar tespitlerinin yapılabilirliğine, Sisteme getireceği yüklere, Bütçe imkânlarına (ödenecek devlet desteği ve hasar fazlası desteği hesaplamaları yapılarak), Reasürans imkânlarına, Eksperlerin sayısının ve niteliğinin yeterliliğine, Bakanlar Kurulu Kararı na, bağlıdır.

Teminat kapsamındaki bir riskin sigortalanabilmesi Sigorta konusu ürünün/parselin/işletmenin sigorta için gerekli kriterleri taşımasına, Sigortaya konu olan yerde, riskin gerçekleşmesinin mutlak/beklenen nitelikte olmamasına, Yeterli verilerin elde edilmesine, Gerekli analizlerin/hesaplamaların (istatistik, ihtimal, aktüerya v.s. hesaplamaları ve analizlerinin) yapılmasına, Sisteme getireceği (+) ve (-) yüklerin hesap edilmesine, Eksperlerin, kapsama alınan konu/risk ile ilgili eğitimine, Sigorta konusu riskin sigortalanabilir olması için fiyatının, primin çiftçi tarafından ödenebilir makul seviyede olmasına, bağlıdır.

Teminat Kapsamı Devlet Özel Sektör Sivil Toplum kuruluşları İşbirliği Devlet Özel Sektör Finansman Bakımından Sürdürülebilirlik

BİTKİSEL ve HAYVANSAL ÜRÜN SİGORTALARI BRANŞLARI BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARI SERA SİGORTASI BÜYÜKBAŞ HAYVAN HAYAT SİGORTASI KÜÇÜKBAŞ HAYVAN HAYAT SİGORTASI KÜMES HAYVANLARI HAYAT SİGORTASI SU ÜRÜNLERİ HAYAT SİGORTASI

SU ÜRÜNLERİ SİGORTASINDA TEMİNAT KAPSAMINDA OLAN RİSKLER (TEHLİKELER) a)her türlü hastalık, b)yetiştiricinin kontrolü dışındaki kirlenme ve zehirlenmeler, c)her türlü doğal afet, d)kazalar, e)predatörler, f) Alg patlaması, nedeniyle meydana gelen ölümler ve fiziksel kayıplar sonucu sigortalının doğrudan doğruya uğradığı maddi zararlar sigorta kapsamındadır. 36

Denizlerde ve iç sularda yetiştirilen su ürünlerine, Çiftçi Kayıt sistemine entegre edilmiş Su Ürünleri Kayıt Sistemi ne kayıtlı mevcut bilgiler ve yapılacak risk incelemesi dikkate alınarak, ölüm riski teminatı; su ürünleri sigortası genel şartları, teknik şartları, tarife ve talimatları kapsamında Tarım Sigortaları Havuzu tarafından verilir. 37

Teminat Kapsamındaki Stok Gelişme Dönemi Yumurta ve larva dönemindeki su ürünleri stokları, teminat kapsamı dışında olup; teminat, Alabalıklar, Çipura, Levrek, Sinarit, Kırmızı bantlı mercan, Sargoz, Sivriburun karagöz, Minakop, Antenli mercan, Mandagöz mercan, Litrini mercan ve Trança balıkları için 5 gr büyüklüğe ulaştıktan sonra başlar. Bunların dışındaki türlerde, teminatın başlama evresi, Tarım Sigortaları Havuzu Yönetim Kurulu tarafından belirlenir. Teminat, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından verilen kapasite ile sınırlıdır.

Su ürünleri Yetiştiriciliğinde Aşağıdaki Hususların Sağlanması Zorunludur a) Tesiste yetiştirilen türler için olması gereken, su kalite ölçülerine uyulması, b) Akarsu ve pompalarla, su sağlanan tesislerde, her an çalışabilir durumda yedek pompa ve yedek jeneratörün bulundurulması, c) Akarsularla su sağlanan su ürünleri tesislerinde, suya karışan kaba malzemeleri uzaklaştırmak için süzgeç vb. araçların kullanılması ve bunların, günde en az bir kez temizlenmesi, ç) Akarsulardan beslenen tesislerde, tahliye kanalının inşa edilmiş olması, d) Deniz trafiği için, uyarı ışıklarının ve fosforlu şamandıraların bulunması, e) Predatörlere karşı gerekli önlemlerin alınması, kafes bağlantılarının, imalatçı firmanın tavsiyelerine göre olması,

f) Toprak Havuzlarda; - Oksijen miktarının en az 6-8 mg/lt olması, - Havuzlarda, 24 saat içindeki su değişim yüzdesinin, en az % 50 olması, - Havuz kenarlarının yan duvarlarının, en fazla % 45 eğimli olması, - Havuzların, taban suyundan beslenmemesi, - Taban drenaj borularının, yeterli uzunlukta olması (havuzların uzunluğuna göre 3-6 metre), - Yeterli büyüklükte ve genişlikte, kanalların açılmış olması, - Taban drenaj borularının seviyesi ile tahliye kanallarının su seviyesinin aynı olmaması, - Havuz tahliye borusunun, DSİ vs. tahliye kanalından yüksekte olması, - Kış aylarında yağan yağmurlardan dolayı, deşarj kanallarındaki suyun, havuzlara girmemesi,

- Oksijen düşmelerine karşı balıkların büyüklüğüne göre, havuz içinde yeterli miktarda havalandırıcı bulunmalı, - Havuz tabanında ve yan kenarlarında oluşan yosunlar için gece oksijen düşmesine karşı önlem alınması, - Havuza giren su miktarının azalmasına karşı, yedek sondaj kuyusu pompasının bulundurulması, - Levreklere, Vibrogen - 2 aşılamasının yapılması, - Alg patlamasına karşı, suyun rengi ve oksijen değerlerinin yeterli sıklıkta takip edilmesi, - Elektrik kesilmesine karşı, jeneratör bulundurulması, otomatik olarak devreye girmesi. - Elektrik kesintisine karşı, uyarıcı alarm ve zil düzeneği bulundurulması.

Teminat Dışında Kalan Haller Aşağıdaki haller, sigorta teminatının dışındadır: Sigortanın başlangıcından önce mevcut olan hastalıklar, a) Poliçe başlangıç tarihinden itibaren, 14 günlük bekleme süresi içinde, ortaya çıkan (paraziter, bakteriyel, mikrobiyel, viral ve mantari) hastalıklar, b) Stokların, yumurta ve larva dönemi ile yavruların tesise geldikten sonraki ilk 5 günlük dönemi, c) Hatalı ve yetersiz besleme, ç) Tesiste bulunan yem stoklarının, gerektiği gibi muhafaza edilmemesinden ileri gelen zehirlenmeler,

d) Sigorta Ettiren/Sigortalının veya yetiştiricilik tesisinde görevli kişilerin, kasıtlı hareketleri ve kusurları, e) Teminat kapsamındaki riskin, gerçekleşmesinden sonra meydana gelen, dolaylı hasarlar, f) Kullanım izni olan ilaç ve kimyasal maddelerin, kullanım kılavuzuna aykırı olarak kullanılması, g) Kullanım izni olmayan ilaç ve kimyasal maddelerin kullanılması, ğ) Uzmanlar tarafından tavsiye edilen tedavi programına, sigortalı tarafından uyulmaması,

h) Denizdeki kafeslerde, yanlış ağ kullanımı veya balıkların sınıflandırılmasının (boylama) doğru yapılmaması nedeniyle, meydana gelecek yara ve sıyrıklar, ı) Yetiştiriciden kaynaklanan nedenlerle, karadaki havuzlarda, suyun debisinin, sigortalının beyan ettiği miktarın altına düşmesi, i) Mekanik veya elektrikli ekipman, teçhizat veya tesisatın; zamanla aşınma, yıpranma veya işlevini görememesi (bu tesisat veya teçhizat sigortalı olsun, olmasın), j) Hangi nedenle olursa olsun, nakliye sırasında meydana gelen hasarlar, k) İşletme yönetiminin, mekanik veya elektrikli ekipman, teçhizat veya tesisatını, gerektiği gibi bakıma tabi tutmaması veya ağır kusuru (bu tesisat veya teçhizat sigortalı olsun, olmasın),

l) İşletme yönetimi kaynaklı, su sıcaklığında veya tuzluluğunda meydana gelebilecek ani değişimler, m) Beyan edilen stoklama yoğunluğu üzerinde, stoklama yapılması, n) Kanibalizm, o) Hırsızlık, ö) Kafes ve ağlarda kusurlu işçilik, malzeme ile eksik malzeme ve işçilik kullanımı nedeniyle, ürün varlığındaki eksilmeler,

p) Kamu otoritesi tarafından alınan kararlar sonucunda, sigortalı su ürünleri ve ekipman üzerinde yapılacak tasarruflar nedeniyle, meydana gelen ölümler, itlaflar, r) Grev, lokavt, kargaşa, halk hareketleri ve kötü niyetli hareketler ve bunların gerektirdiği askeri ve inzibati hareketlerin, sebep olduğu tüm ölüm ve itlaflar, s) Biyolojik ve/veya kimyasal kirlenme, bulaşma veya zehirlenmeler nedeniyle, oluşacak zararlar dâhil olmak üzere, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununda belirtilen terör eylemleri ve bu eylemlerden doğan sabotaj ile bunları önlemek ve etkilerini azaltmak amacıyla, kamu otoritesi tarafından yapılan müdahaleler sonucunda, meydana gelen ölüm ve itlaflar,

ş) Savaş, her türlü savaş olayları, istila, yabancı düşman hareketleri, savaş ilan edilmiş olsun olmasın çarpışma, iç savaş, ihtilal, isyan, ayaklanma ve bunların gerektirdiği inzibati ve askeri hareketler nedeniyle, meydana gelen ölümler, t) Herhangi bir nükleer yakıttan veya nükleer yakıtın yanması sonucu, nükleer artıklardan veya bunlara atfedilen sebeplerden kaynaklanan, radyasyon veya radyoaktivite bulaşmalarının, ya da bunların gerektirdiği askeri ve inzibati tedbirlerin sebep olduğu hasar ve kayıplar (bu bentte geçen yanma deyimi kendi kendini idame ettiren herhangi bir nükleer ayrışım olayını da kapsar).

SU ÜRÜNLERİ 2006-2013 GELİŞİMİ 2007 YILI 2008 YILI 2013 YILI Su Ürünleri Hayat Sigortası kapsama alınmıştır. Su Ürünleri Hayat Sigortasında, kafes bazında muafiyet uygulamasına geçilmiş olup sigortalanabilecek balık türlerinin sayısı arttırılmıştır. Su Ürünleri Hayat Sigortasında, Toprak Havuzlar sigorta kapsamına alınmıştır.

PRİM FİYATI SU ÜRÜNLERİ HAYAT SİGORTASI PRİM FİYATLARI 7,00% 6,00% 5,00% 4,00% 3,00% 2,92% 2,76% 3,79% 4,05% 4,31% 2,00% 1,00% 0,00% 2008 2009 2010 2011 2012

SU ÜRÜNLERİ SİGORTASI PRİM FİYAT TABLOSU 2013 İndirimler İlk defa sigorta ettirilenler için tarife primleri üzerinden % 5 nispetinde başlangıç indirimi uygulanır. Hasarsız geçen bir dönemi takip eden yılda tarife primleri üzerinden % 10 nispetinde. Prim tutarının tamamının peşin ödenmesi durumunda uygulanacak prim indirimi Havuz Yönetim Kurulunca kararlaştırılır. (2013 yılı % 5) 50

Tarife 1: Toplam Sigorta Bedeli Üzerinden Muafiyet Uygulanan Poliçeler İşletme Türü Deniz Göl Çiftlikleri (Çipura Levrek Alabalık, PE Kafeste Üretim) KARA ÇİFTLİKLERİ (Alabalık Havuz, Levrek Çipura Toprak Havuz) Risk Kategorisi ve Prim Fiyatı (%) 1 2 3 4 Muafiyet TopSig.B edüz (%) Müşterek Sigorta (%) 3,0 4,5 5,5 Sigortalanmaz 10 80 4,0 5,5 6,5 Sigortalanmaz 10 80 ORKİNOS 3,5 4,0 5,0 Sigortalanmaz 25 0 DENİZ ÇİFTLİKLERİ DİĞER TÜRLER (Sinarit, Sargoz, Kırmızı bantlı mercan, Sargoz, Sivriburun karagöz, Minakop, Antenli mercan, Mandagöz mercan, Litrini mercan, Trança) 3,5 5,0 6,0 Sigortalanmaz 10 80

Tarife 2: Kafes Bazında Muafiyet Uygulanan Poliçeler İşletme Türü Risk Kategorisi ve Prim Fiyatı (%) 1 2 3 4 Müşterek Sigorta (%) Deniz Göl Çiftlikleri (Çipura Levrek Alabalık, PE Kafeste Üretim) 3,5 5,0 6,0 Sigortalanmaz 20 ORKİNOS 4,0 4,5 5,5 Sigortalanmaz 30 DENİZ ÇİFTLİKLERİ DİĞER TÜRLER (Sinarit, Sargoz, Kırmızı bantlı mercan, Sargoz, Sivriburun karagöz, Minakop, Antenli mercan, Mandagöz mercan, Litrini mercan, Trança) 4,0 5,5 6,5 Sigortalanmaz 20

SU ÜRÜNLERİ HAYAT SİGORTASI PRİM FİYATI ÖRNEKLERİ Ürün Kapasite (Ton) Sigorta Bedeli (TL) Çiftçinin Ödeyeceği Prim Tutarı (TL) Risk Kategorileri 1 2 3 Alabalık 100 500.000 7.500 11.250 13.750 Çipura & Levrek 100 1.000.000 17.500 25.000 30.000 Orkinos 100 1.500.000 26.250 30.000 37.500

SU ÜRÜNLERİ POLİÇELEŞME AKIŞ SÜRECİ SU ÜRÜNLERİ KAYIS SİSTEMİ (SKS) Kontrol Kayıt Güncelleme Sigortalı (işletme sahibi) Sigorta Talebi Poliçe Sigorta Şirketi / Acente Ön Bilgi Formu Risk İnceleme ve Onay HASAR İHBARI VE TAZMİNAT ÖDEME Sigortalı (İşletme Sahibi) Hasar İhbarı Hasar Ödemesi Hasar Raporu HASAR TESPİT

Su Ürünleri Sigortalarında Hasar/Tazminat Ödemeleri Su Ürünleri Sigortalarında Dosya ikmal edildikten sonraki, 1 Ay (30 Gün) içerisinde gerçekleştirilir.

Hasar Olayı Süreleri Teminat Kapsamındaki Riskler Hastalıklar Diğer riskler Bir Hasar Olayının Süresi 45 gün 3 gün

SU ÜRÜNLERİ SİGORTALARINDA SOVTAJ Sigortalı su ürünlerinin, her hangi bir hasar nedeni ile, planlanan tarihten önce zorunlu hasat edilmesi halinde, bu hasat sonucunda elde edilen tutarların, sovtaj olarak değerlendirilmesi ve ödenecek tazminattan düşülmesidir.

SU ÜRÜNLERİ SİGORTASI TAZMİNAT HESAPLAMA YÖNTEMİ Kafes Bazında Muafiyetli Poliçe, Tazminat Hesaplama SU ÜRÜNÜ LEVREK HASAR NEDENİ TOPLAM SİGORTA BEDELİ HASTALIK 200.000 TL HASAR TUTARI (1 KAFES TAM HASAR) 50.000 HASARLI SU ÜRÜNLERİ KAFESİNİN TOPLAM SİGORTA BEDELİ MUAFİYET ORANI 50.000 TL KAFES SİGORTA BEDELİNİN %20 si MUAFİYET TUTARI 10.000 TL (50.000 *%20) HASAR ŞEKLİ ÖDENECEK TAZMİNAT TUTARI (Hasar Tutarı Muafiyet Tutarı ) Ölüm 40.000 TL (50.000-10.000) 58

SU ÜRÜNLERİ SİGORTASI TAZMİNAT HESAPLAMA YÖNTEMİ Toplam Sigorta Bedeli Üzerinden Muafiyetli Poliçe, Tazminat Hesaplama SU ÜRÜNÜ LEVREK HASAR NEDENİ HASTALIK TOPLAM SİGORTA BEDELİ 200.000 TL HASAR TUTARI 50.000 MUAFİYET ORANI TOPLAM İGORTA BEDELİNİN %10 u MUAFİYET TUTARI 20.000 TL (200.000 *%10) TAZMİNATA ESAS TUTAR 30.000 TL (50.000-20.000) MÜŞTEREK SİGORTA 6.000 TL (30.000 - (30.000*80/100)) HASAR ŞEKLİ Ölüm ÖDENECEK TAZMİNAT TUTARI (Tazminata Esas Tutar Müşterek Sigorta ) 24.000 TL (30.000-6.000) 59

SON 6 YILLIK UYGULAMA SONUÇLARI

POLİÇE SAYISI (Adet) 744.093 %27 587.716 %60 218.938 %19 260.944 %18 306.770 %19 366.410 12.330 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

PRİM ÜRETİMİ (Bin TL) %13 499.349 440.879 %13 8 %54 185.434 4.451 64.104 %54 98.444 %22 120.349 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

SİGORTA BEDELİ (Bin TL) 9.497.477 %36 6.986.309 %79 3.906.521 211.291 1.478.415 %50 2.224.972 %30 2.900.560 %35 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

ÖDENEN TAZMİNAT TUTARI (Bin TL) 260.719 %24 209.819 %84 %27 113.776 %122 89.372 868 41.386 40.208 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

HASAR İHBAR DOSYA SAYISI (Adet) 175.003 168.930 %66 %34 105.535 78.564 %70 45.883 46.099 594 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

ÜRETİCİNİN ÖDEDİĞİ PRİMLER VE TAZMİNAT TUTARI- MİLYON TL (2006-2012 ) 500 473 400 376 300 243 315 200 100 0 HAYVAN HAYAT SİGORTASI BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARI ÜRETİCİNİN ÖDEDİĞİ PRİM (MİLYON TL) TOPLAM TAZMİNAT (MİLYON TL) Kaynak: TARSİM - 2012

2006-2012 YILLARI HASAR/PRİM DENGESİ (MİLYON TL) (914) (883) (1.417) (1.290) Devletin Prim Desteği Çiftçinin Ödediği Prim Gerçekleşen Hasarlar Beklenen Hasarlar Operasyon Masrafları Aracılık Masrafları

Su Ürünleri Poliçe Üretimi YIL POLİÇE SAYISI SİGORTA BEDELİ (TL) PRİM (TL) 2007 6 18.471.998 798.243 2008 13 46.341.369 1.166.332 2009 13 46.738.518 1.448.538 2010 20 67.094.744 2.520.766 2011 28 182.021.107 7.366.428 2012 80 321.547.998 13.631.885 TOPLAM 160 682.215.734 26.932.192

Su Ürünleri

Su Ürünleri

Su Ürünleri

SU ÜRÜNLERİ POLİÇELERİ HASAR DAĞILIMLARI ÖDENEN TAZMİNAT DAĞILIMI Alabalık 0% Orkinos 13% Çipura Levrek 87%

SU ÜRÜNLERİ İŞLETMELERİ DAĞILIMI Kara İşletmeleri Deniz İşletmeleri

Sigortalı Su Ürünleri İşletmelerinin Dağılımı (2007-2012) Sigortalanan İşletme Sayısı: 89

SU ÜRÜNLERİ İŞLETMELERİ İŞLETME ADEDİNE GÖRE SİGORTALANMA ORANI (2012) % 3,69 Toplam işletme sayısı : 2163 Deniz : 372 İç Su : 1791 Sigortalı İşletme Sayısı : 80

SU ÜRÜNLERİ İŞLETMELERİ ÜRETİM HACMİNE GÖRE SİGORTALANMA ORANI (2012) % 15,58 İşletmelerin Toplam Üretim Hacmi Deniz İç Su Sigortalı İşletme Üretim Hacmi : 404.634 Ton : 179.330 Ton : 225.304 Ton : 63.042 Ton

SİGORTA KRİTERLERİ NELERDİR?

SU ÜRÜNLERİ RİSK İNCELEME MEVCUT STOK BİLGİ FORMU. YILI. AYI YETİŞTİRİCİLİK PLANI ÖBF NO: TARİH: HAVUZ, TANK VEYA KAFES NO HAVUZ TANK VEYA KAFES ÇAPI (m 3 / Havuz - Tank veya Kafes) HAVUZ TANK VEYA KAFESTEKİ MEVCUT BALIK ADEDİ BİRİM AĞIRLIK (Gr - Kg) BİRİM DEĞERİ (TL / ADET) * Bu form su ürünleri eksperi tarafından yetiştirici beyanına göre risk inceleme esnasında düzenlenir, Formun düzenlenmesinden sonra bir nüshası işletme sorumlusuna verilir. İşletme sorumlusu yıllık yetiştiricilik planınını bu form doğrultusunda düzenleyerek TARSİM'e ulaştırır.

MOORİNG PLANI KAFES NO, TÜR VE STOK MİKTARI Tarih: Ön Bilgi Form No: Her bir kafesteki; Kafes No, Tür, Adet ve Gramajları kafeslerin içine belirtiniz. Yön ve Çapa Ağırlıklarını belirtiniz

SU ÜRÜNLERİ SİGORTASI RİSK İNCELEME FORMU (Deniz, Göl Çiftlikleri) Tesisin Adı - Mevkii: Yetiştiricilik Belge No: 1 Mesleği: 2 Su ürünleri alanında kaç yıllık deneyimi var? 3 Bu tesiste kaç yıldan beri çalışıyor? 4 Tesiste sürekli görevli su ürünleri mühendisi veya uzmanının Adı, Soyadı, Mesleği, Telefonu, E-posta Adresi: Su Ürünleri Tesisinin Teknik Yöneticisi/Sorumlusu Teknik Personel Durumu 5 Su ürünleri hastalıkları konusunda hizmetinden yıl boyunca her an yararlanılan veteriner hekimin, Adı Soyadı, Adresi, Telefonu, E-Posta Adresi: 6 Toplam Teknik Personel Sayısı: 7 Yumurta, yavru veya genç stokun temin edildiği firmanın Adı ve Adresi: Stok 8 Stokları tesise taşıyan firmanın Adı ve Adresi: 9 Yeni getirilen yumurta, yavru veya genç stok mevcut diğer türlerden ayrı bir yerde veya karantinada ne kadar süre ve hangi şartlar altında tutulmaktadır? 10 Stoklar pazar boyuna ulaşmadan önce sınıflandırılıyor mu? Sınıflandırılıyorsa hangi sıklıkta? Neye göre sınıflandırılıyor (büyüklüklerine göre, yaşlarına göre vb.) 11 Yapılan aşılamalar konusunda ayrıntılı bilgi veriniz. 12 Yetiştirme Planında belirtilen stok miktarı gerçekleşmiş mi? (Risk inceleme uzmanı tarafından tesadüfî örnekleme yöntemiyle stok miktarı teyit edilecek.) 13 Şimdiki üretim ile son üç yılın üretimi arasındaki farklılıklar nelerdir? İşaretleyiniz. Farklı türler yetiştiriliyor Kafes kapasitesi arttırıldı Stok yoğunluğu arttı Kafes sayısı artırıldı Üretim miktarı arttı

EKLER: Dalış raporları (son 1 yıllık ölü miktarı ve yapılan maniplasyon detaylı) Yemleme kayıtları son 3 aylık kafes no detaylı Sevk irsaliyesi veya balık alım faturaları Aşı ve boylama çizelgesi, yapılan aşılar Son 1 yıllık hastalık çıkış tarihi, teşhis edilen hastalık, ne tür tedavi uygulanmış. Satın alınan yumurta, yavru ve genç stokun sağlıklı olduğunu belgeleyen sertifikanın bir örneği. Stok satın alma sözleşmesinin bir örneği. Yem içeriği analiz raporunun bir kopyası. Yetiştiricilik alanına ait ön etüd belgelerinin birer kopyası. Bağlantı ve sabitleme sistemini gösteren diyagram. Kafes ve yedek parçalar için üretici firmanın garanti şartlarını gösteren belgesinin bir kopyası. Fotoğraflar Tarih:../../. Sigorta başvurusu yapanın Adı-Soyadı, İmzası Risk İnceleme Uzmanı Adı-Soyadı, İmzası

YETİŞTİRME TARİHLERİ ( AY - YIL ) MART 2012 NİSAN 2012.. SU ÜRÜNLERİ TESİSİ YETİŞTİRİCİLİK PLANI (ALABALIK) YETİŞTİRİCİLİK BELGE NO: B-00-0-0000 SU ÜRÜNÜ TÜRÜ AY SONUNDAKİ STOK MİKTARI ( KG-AD ) AY SONUNDAKİ BİRİM AĞIRLIK ( GR/ BALIK ) AY SONUNDAKİ BİRİM DEĞERİ ( KG/TL ) AY SONUNDAKİ STOK DEĞERİ ( TL ) ALABALIK 1 41.945 2.109 9,00 TL 377.505,00 TL ALABALIK 2 152.571 851 4,00 TL 610.284,00 TL ALABALIK 3 104.500 550 2,50 TL 261.250,00 TL ALABALIK 4 99.900 277 1,30 TL 129.870,00 TL ALABALIK 5 390.950 162 0,80 TL 312.760,00 TL ALABALIK 6 252.000 76 0,20 TL 50.400,00 TL ALABALIK 7 1.871.623 3 0,02 TL 37.432,46 TL MART TOPLAM 1.779.501,46 TL ALABALIK 1 41.940 2.400 10,00 TL 419.400,00 TL ALABALIK 2 152.500 900 4,00 TL 610.000,00 TL ALABALIK 3 104.450 600 2,80 TL 292.460,00 TL ALABALIK 4 53.000 290 1,50 TL 79.500,00 TL ALABALIK 5 390.900 220 0,90 TL 351.810,00 TL ALABALIK 6 252.000 110 0,45 TL 113.400,00 TL ALABALIK 7 1.871.600 25 0,07 TL 131.012,00 TL NİSAN TOPLAM 1.997.582,00 TL

EKSPER EĞİTİMLERİ HAZİRAN 2007 DE 14 ADET SU ÜRÜNLERİ EKSPERİ, GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI NCA DÜZENLENEN EĞİTİME KATILMIŞ VE HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI NCA EKSPER BELGELERİ VERİLMİŞTİR. KASIM 2008 DE İZMİR ÇEŞME DE, ULUSLARARASI KATILIMLI SU ÜRÜNLERİ SİGORTASI VE RİSK YÖNETİMİ EĞİTİMİ DÜZENLENMİŞTİR.

HASAR İHBARLARI 7/24 SAAT POLİÇE EKİNDE YER ALAN CEP TELEFON NUMARALARINA YAPILABİLMEKTEDİR HASAR İHBARI VE TAZMİNAT ÖDEME Sigortalı (İşletme Sahibi) Hasar İhbarı Hasar Ödemesi Hasar Raporu HASAR TESPİT

SU ÜRÜNLERI SİGORTALARI YENİ UYGULAMALAR & TEKNOLOJİLER Sigortalıların talepleri değerlendirilerek 2008 yılında Kafes Bazında Muafiyetli Tarife oluşturulmuş ve uygulamaya başlanmıştır. Kara Havuzlarında üretimi yapılan kültür balıkçılığı sigorta taleplerine istinaden 01.01.2013 ten itibaren kara havuzları sigortalanmaya başlanmıştır. Su Ürünleri kayıt sistemine kayıtlı işletmelerin, TARNET Sistemi aracılığı ile işletme no ile sorgulanarak verilerin online alınabilmesi sağlanmıştır. Risk İnceleme ve Hasar işlemleri için eksper görevlendirmeleri, sistem üzerinden elektronik ortamda yapılması sağlanmıştır. 2010 yılı itibariyle geliştirilen uygulama ile risk inceleme ve hasar raporları ve fotoğraflarının sistem üzerinden yüklenmesi sağlanmıştır, Su ürünleri mühendislerinin eksper olabilmeleri için 5363 sayılı kanunda değişiklik yapılmıştır. 2013 yılı içerisinde Yıllık Yetiştiricilik Planları ve Aylık Stok Bilgi formlarının sistem entegrasyonları planlanmaktadır.

DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ Ayrıca; Devlet Destekli, 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu, Tarım Sigortalarının kapsamını, açık bir şekilde belirlemiş olup; kapsama alınacak doğal riskler/afetler ve tarımsal ürünler, açık bir şekilde belirtilmiştir. Hırsızlık, kaybolma, kaçak kesim vs. gibi doğal risk/afet niteliğinde olmayan, sosyal içerikli riskler, Devlet Destekli Tarım Sigortaları kapsamında değildir. Bu tür riskler, tekli risk sigortası şeklinde, özel/ticari sigorta şirketleri tarafından sigorta edilebilmektedir. 95

DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ Herhangi bir doğal afet riskinin, sigorta kapsamına alınabilmesi için; Yeterli verilerin elde edilmesine, Gerekli analizlerin/hesaplamaların (istatistik, ihtimal, aktüerya v.s. hesaplamaları ve analizlerinin) yapılmasına, Sisteme getireceği (+) ve (-) yüklerin hesap edilmesine, Bütçe İmkanlarına, Reasürans imkanlarına, Eksperlerin, kapsama alınan konu/risk ile ilgili eğitimi ile Bakanlar Kurulu Kararı na ihtiyaç vardır. 96

DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ Herhangi Bir Doğal Afet Riskinin Sigorta Kapsamına Alınması; Daha sonra da; Kapsama alınacak riskler, bölgeler ve ürünler; Havuz Yönetim Kurulunun teklifi, Bakanlığın onayı ve Bakanlar Kurulu tarafından alınan kararlar doğrultusunda, her yıl için yeniden belirlenmektedir. Kurul kararları, GENEL e şamil olacak şekilde alınmakta ve uygulanmaktadır; Kişi ve Kuruluşlara yönelik, ÖZEL KARARLAR ALINMAMAKTADIR. 97

DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ Geniş tabanlı, toplumsal bir İMECE sistemi diye de tabir ettiğimiz, bu sigorta yoluyla, sisteme dahil olan üreticiler, teminat kapsamındaki herhangi bir doğal afet ya da hastalık nedeniyle hasar yaşadıklarında, bir yerlerden yardım beklemek yerine; belirli bir bedel ödeyerek, tarımsal ürünlerini sigorta yaptırmak suretiyle, bir nevi ellerini taşın altına koymanın verdiği RAHATLIK ve ÖZ GÜVENLE, hak ettikleri hasar tazminatını, gönül rahatlığı ile almanın huzurunu yaşamış olacak ve üretim faaliyetlerine devam edeceklerdir. Havuz yönetimi ve ilgili diğer muhataplar/paydaşlar; üreticiye, çiftçiye, yetiştiriciye bu duyguyu, kalıcı olarak yaşatmak için; sürekli olarak, sistemi geliştirmeye ve yaygınlaştırmaya çalışmaktadırlar. 98

TARIM SİGORTALARINDA HEDEFİMİZ Uygulamanın, sürdürülebilir ve sağlıklı bir şekilde büyümesi ilkesinden sapmamak kaydıyla; ürün, risk ve bölge bazında, Tarım Sigortalarının kapsamını genişletmek amacıyla; 1- Bakanlığımızın, önemli bir diğer projesi olan, Tarımsal İzleme ve Bilgi Sistemi (TARBİL) kapsamında; parsel bazlı arazi tanımlamasının devreye girmesi ile birlikte, her bir parselin, tarım sigortası verileri sisteme işlenecek ve parsel bazlı risk hesaplanabilecektir. Böylece; her parselin, kendi riski oranında, prim ödenmesi sağlanmaya çalışılacaktır. Ayrıca; 2- Gelişmiş ülkelerde, bitkisel ürünlerde, tüm risklere karşı uygulanan bir sigorta sistemi olan MPCI (Multiple Peril Crop Insurance) (Çoklu risk ve verim sigortası) sistemi ile bitkisel ürünlere ve risklere verilen teminatların, kademeli olarak, ülkemiz Tarım Sigortaları Modelinde de uygulanmasını 99 sağlamaktır.

DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ - Sigorta yaptıran üreticinin, herhangi bir hasar yokken; her yıl, mutlaka hasar tazminatı alması diye, bir şey söz konusu değildir. - Hasar olduğunda da; hasar tazminatı alması, sigorta yaptırmanın en tabii/doğal sonucudur. Dolayısıyla; Devlet Destekli bu sigorta sisteminde, hiçbir kimsenin; yanlış yapma lüksü, ihtiyacı ve ticari/kâr amacı söz konusu değildir. Buna rağmen; bir yanlışlık söz konusu olursa, sigortalının itiraz etme hakkı da bulunmaktadır. - Kısacası sistemin; üreticiye/çiftçiye/sigortalıya yönelik, koruma amaçlı tüm mekanizmaları oluşturulmuştur. 100

DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ Hasar/Tazminat Ödemeleri; - Tazminat ödemeleri; sadece, bir KAMU HAVUZU olan Tarım Sigortaları Havuzu nun (TARSİM in) yetkisi ve sorumluluğunda olup; Havuz tarafından yapılmaktadır. - Havuz dışında; hiç bir Resmi ve Özel Kurum, Kuruluş ve Kişi, TARSİM adına tazminat ödemesi yaptığını beyan edemez. - STK lar ile Özel ve Ticari Sigorta Şirketi ve Acentelerinin de, tazminat ödeme yetkisi ve sorumluluğu bulunmamaktadır. - İŞLETİCİ ŞİRKET, kanuni görevi ve sorumluğu gereğince; tazminat ödemelerini, hasar dosyalarıyla ilgili çalışmaları ve eksikliklerin ikmal edilmesini sağladıktan sonra; gecikmeksizin, HAVUZ DAN, ilgililerin/ hak edenlerin/ sigortalıların adına bankaya, en kısa sürede aktarmak, zorunda ve sorumluluğundadır. 101

DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ SON SÖZ; - Hasar gören; üreticinin, çiftçinin ve yetiştiricinin hakkını aldığı; haketmediği halde, hasar tazminatı almak isteyenlerin de engellendiği, bir sigorta sistemi kurulmaya çalışılmaktadır. - Zira; Sigortacılık; Doğruluk, Dürüstlük ve Güven işidir " diyor ve! 102

İletişim Bilgileri; 7/24 Çağrı Merkezi: 444 82 77 Telefon : 0 (216) 444 08 09 Faks : 0 (216) 322 00 93 http://www.tarsim.gov.tr http://www.tarsim.org.tr info@tarsim.org.tr Saygılarımızla TEŞEKKÜR EDERİZ.