AB Kulisi Mayıs 2010 Editör den AB Kulisi nin bu ayki Editör den bölümü, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onaylanan Anayasa Değişiklik Paketine ilişkin Avrupa Birliği nin görüşlerini ve Türkiye ve AB arasında sürmekte olan üyelik müzakere sürecindeki son gelişmeleri aktarmaktadır. Gündem Bu ay AB gündeminde öne çıkan gelişmeler... Ajanda Türkiye nin AB katılım sürecinde önemli tarihler ve dönüm noktaları... 1
Editör den TÜRKİYE YE ANAYASA DA REFORM ÇAĞRISI Avrupa Birliği ve Türkiye arasındaki en yüksek karar organı olan Ortaklık Konseyi nin 10 Mayıs ta yapılan toplantısından, Ankara ya, Anayasa değişikliği konusunda destek çıktı. Dışişleri Bakanları düzeyinde yapılan toplantıda, AB nin ortak tutum belgesini Türk tarafına sunan dönem başkanı İspanya Dışişleri Bakanı Miguel Angel Moratinos, Anayasa değişikliklerinin Meclis te tartışılmasından dolayı memnuniyet duyduklarını ifade etti. Hükümete Anayasa değişikliği konusunda destek veren AB tarafının Meclis te yaşanan uzlaşmazlık tablosundan ise oldukça rahatsız olduğu gözlemlendi. Zira 1982 Anayasası nın tamamen değiştirilmesini isteyen AB, bu konuda bütün siyasi partilere uzlaşı çağrısı yaptı. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ise AB tarafına, Meclis te tartışılan Anayasa değişiklikleri paketinin tamamen AB ile uyumlu olduğunu anlattı. Fasıl Açılma İhtimali Zorlaşıyor Öte yandan AB, Anayasa tartışmaları nedeniyle onaylanamayan diğer reformların da bir an önce Meclis ten geçmesini istedi. Zira 30 Haziran tarihinde sona erecek İspanyol dönem başkanlığı sırasında açılabilecek tek fasıl olan Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı hakkında müzakerelere başlanabilmesi için Meclis ten on gün içinde Gıda Kanunu nun geçmesi gerekiyor. Moratinos, basın toplantısı sırasında, İspanya nın başkanlık döneminde mutlaka birkaç başlık açılacağına işaret etti ancak her iki taraf da, Meclis in şu andaki durumunda bu kanunun bu kadar kısa sürede geçmesinin giderek imkânsız hale geldiğinin farkında. Öyle görünüyor ki, Türkiye ye AB üyeliği konusunda tam destek veren İspanya nın dönem başkanlığı sırasında hiçbir fasıl açılamayacak. Gıda faslının ardından, sırada bekleyen rekabet politikaları, kamu ihaleleri, sosyal politikalar fasıllarının da müzakerelere açılması kapsamında görüşmeler 2010 yılı Aralık ayına kadar AB dönem başkanlığını yürütecek olan Belçika ya kalacak. Barış Müzakereleri Devam Etmeli İki taraf arasında Kıbrıs barış müzakereleri de masaya yatırıldı. AB tarafı, Kuzey Kıbrıs ta geçen ay yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Derviş Eroğlu nun kazandığı galibiyetin Kıbrıs barış müzakerelerini olumsuz etkileyebileceği endişesini taşıyor. Bu nedenle de Eroğlu nun müzakerelere devam etmesi için, Ankara nın Kıbrıslı Türkleri teşvik etmesini bekliyor. Duygu Leloğlu BRÜKSEL 2 2
Gündem AB Akil Adamlarından Türkiye ye Destek Avrupa Birliği nin (AB) Akil Adamlar Grubu, Avrupa nın 2030 a kadar karşılaşabileceği zorluklara ilişkin açıkladığı raporunda, Türkiye ile tam üyelik müzakerelerinin devam etmesi gerektiğine dikkat çekti. İspanya nın eski Başbakanı Felipe Gongalez in başkanlığını yürüttüğü Akil Adamlar, 1,5 yıllık çalışmanın ardından, raporlarını AB Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy a sundular. 12 kişiden oluşan grubun hazırladığı, 46 sayfadan oluşan rapor, Türkiye ye de bir paragraf ayırdı. Türkiye ye ilişkin bölümde; AB, Türkiye dâhil olmak üzere mevcut resmi aday ülkelere olan taahhütlerine bağlı kalmalı ve müzakere sürecini devam ettirmelidir. denildi. Gonzalez, yaptığı basın toplantısında ise Türkiye ye ilişkin görüşlerini AB nin herhangi bir ülkesini memnun etmek için dile getirmediklerini söyledi ve Türkiye ye verilen sözlerin yerine getirilmemesi durumunda AB nin güvenilirliğini kaybedeceğine dikkat çekti. Raporda, üyelik kriterlerini yerine getiren ülkelerin üye olması gerektiği vurgulanıyor. AB den Euro yu Koruma Girişimi Ekonomisi iflasın eşiğine gelen Yunanistan ın durumunun, ortak para Euro yu olumsuz etkilemeye başlamasının ardından AB Euro yu kurtarma planını kabul etti. AB nin Euro bölgesi Devlet ve Hükümet Başkanları ve IMF, öncelikle 2 Mayıs ta Yunanistan a 3 yıl süre ile toplam 110 milyar Euro yardım yapmaya karar verdi. Euro bölgesi ülkeleri 80 milyar Euro katkıda bulunurken, IMF Yunanistan a 30 milyar Euro kullandıracak. Euro Bölgesi devlet ve hükümet başkanları 7 Mayıs gecesi Brüksel de bir araya gelerek, Yunanistan benzeri, ekonomisi tehdit altında olan ülkelere yardım amacıyla bir fon oluşturma kararı aldılar. Avrupa İstikrar Mekanizması adı verilecek bu önlem paketi, toplam 500 milyar Euro ya kadar çıkabilecek. Paket, Euro Bölgesi 16 ülkenin vereceği garanti ve borç, ayrıca IMF nin verebileceği kredileri içeriyor. AB nin bütçesinden 60 milyar Euro para alınması, paranın 440 milyarlık bölümünün ise ülkelerin garantisi ile sağlanması söz konusu. IMF de 220 milyar Euro ya kadar ödenek sağlayabilecek. Öte yandan Avrupa Merkez Bankası (AMB) da, uluslararası çabalara destek vermek amacıyla, Euro Bölgesinden kamu ve özel tahviller satın alacağını açıkladı. Emine Erdoğan ve Türk Kadınının Brüksel Ziyareti Başbakan Tayyip Erdoğan ın eşi Emine Erdoğan ve Avrupa İşlerinden sorumlu Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış refakatinde, Türkiye iş, sanat, akademi ve sivil toplum dünyasından yaklaşık iki yüz kadın girişimci geçtiğimiz ay Avrupa Birliği nin yasama organı Avrupa Parlamentosu na bir ziyaret gerçekleştirdi. Emine Erdoğan, Avrupa Parlamentosu nda (AP) düzenlenen, Avrupa Birliği Üyelik Sürecinde Türk Kadını adını taşıyan panelde yaptığı konuşmada, Türkiye siz Avrupa eksik kalır. Türk kadını olmadan Avrupa ailesi ve Avrupa kadın hareketi eksik kalır mesajını verdi. Ziyaret; gazeteci, sanatçı, işkadını ve akademisyen Türk kadınlarının AB sürecine sahip çıktığını gösterdi. Emine Erdoğan ın, Avrupa Parlamentosu Sosyalist Grubu Hollanda milletvekili Emine Bozkurt un düzenlediği panelde gerçekleştirdiği açılış konuşmasının ardından Avrupa Komisyonu Genişleme Üyesi Stefan Füle ve Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış da birer konuşma gerçekleştirdi. Füle, konuşmasında; Avrupa Komisyonu nun, Türkiye de kadınlara fırsat eşitliği yaratılması amacıyla gerçekleşmekte olan girişim ve çabaları desteklemeye hazır olduğunu söyledi. Emine Erdoğan, aynı zamanda, Türkiye ve uluslararası kadın sivil toplum kuruş ve dernekleri temsilcilerinin katılımı ile İstanbul Merkezi Brüksel de 30 Nisan'da düzenlenen AB de ve Türkiye de Kadın Sivil Kuruluşları: Gündemleri, Öncelikleri, Benzerlikler ve Faklılıklar konulu panele katılarak bir konuşma yaptı. 3
AB: Türkiye pozitif ve sağlam büyümeye geri dönüyor Avrupa Birliği nin (AB) icra organı Komisyon, 5 Mayıs ta yayınladığı 2010 Bahar Dönemi Avrupa Ekonomik Göstergeleri raporunda, Türk ekonomisinin, daralmanın ardından 2010 yılında pozitif ve sağlam büyüme seyrine geri döneceğine dikkat çekti. 27 AB ülkesi, aday ülkeler, ABD, Çin, Rusya ve Japonya gibi ekonomileri de kapsayan, 213 sayfadan oluşan kapsamlı raporda, Türkiye ye 3 sayfa ayırıldı. Raporunda Komisyon, Türkiye ye ilişkin, Küresel ekonomik kriz ülke ekonomisine sert bir darbe vurdu ve ülkede sabit yatırım ve dış talebi önemli ölçüde azalttı. Ancak parasal ve mali canlandırma politikası ve sağlıklı bankacılık sektörü, kirizin ülke üzerindeki etkisini hafifletti. Türkiye nin durumunda, krizin tesellisi, dış şoklara karşı ekonomininin güçlenen direnci oldu ifadelerinin altını çizdi. İcra organı, Türk bankalarının Avrupa daki benzerlerinden farklı olarak, dış fonlara daha az bağımlı olduğunu, bu nedenle de krizin bankalar üzerinde olumsuz etkisinin de sınırlı olduğunu kaydetti. AB de Töre Cinayetlerine Karşı Mücadele için Girişim Avrupa Parlamentosu Hristiyan Demokrat Grubu üyeleri Theodoros Skylakakis ve Marietta Giannakou, Türkiye deki töre cinayetlerine karşı mücadele için bir bildirge yayınladı. Deklarasyonda 2010 yılının ilk iki ayında toplam 43 kadının, töre cinayeti sonucu hayatını kaybettiği ve ülkede bu konudaki yasal düzenlemelere rağmen, bu sayının giderek artmasından endişe edildiği belirtildi. Açıklamada ayrıca Avrupa Komisyonu nun kurbanlara ve potansiyel kurban olabilecek kişilere yardım amacıyla program oluşturması istendi. AB Elektrikli Araç Kullanımı Teşvik Edecek Avrupa Komisyonu AB çapında daha temiz ve enerjiyi etkin kullanan elektrikli araçların teşvik edilmesi için girişim başlattı. Geçtiğimiz ay kabul ettiği yeni strateji kapsamında, Avrupa Komisyonu tek bir teknolojiyi teşvik etmeyeceğine dikkat çekti. Bununla birlikte bio-yakıt kullanımında kısıtlamalar getirilebileceğini de açıkladı. AB bir süredir elektrikli otomobil pazarına önem veriyor. Elektrikli araç satışlarının 2030 a kadar %20 oranında artması bekleniyor. Küresel Kriz Buluşları da Etkiledi Küresel ekonomik kriz, Avrupa da inovasyon ve buluşları da olumsuz olarak etkilemeye başladı. Geçtiğimiz yıl, Avrupa Patent Ofisi ne (EPO) yapılan patent başvurularında, son 20 yıldan beri ilk defa düşüş yaşandı. 2009 da EPO, 135 bin patent talebi aldı. Bu rakam 2008 yılına göre %8 düşüş gösteriyor. Verilen patent oranında da %13 dolayında düşüş gözlendi. 2008 da bu rakam 52 bin iken, 2009 da 59 bin 800 dolayında gerçekleşti. Küresel Isınmayla Mücadele Uzmanları Bonn da Buluştu Birleşmiş Milletler Küresel Isınma Konvansiyonu Çerçeve grubuna mensup 176 temsilci geçtiğimiz ay Almanya nın Bonn şehrinde biraraya geldi. Uzmanlar düzeyinde yapılan toplantıda, teknoloji transferi ve çölleşmeye karşı mücadele için en zayıf durumda bulunan gelişmekte olan ülkelere yardım konusunda hiçbir mesafe kaydedilemedi. BM nin baş müzakerecisi Yvo De Boer, şu anda küresel ısınmaya karşı bütün sorunları kapsayan, kapsamlı, bağlayıcı bir anlaşmanın yapılmasının söz konusu olamayacağını, bunun için Güney Afrika daki 2011 toplantılarını beklemek gerekeceğini dile getirdi. BM nin öncülüğünde geçtiğimiz Aralık ayında Kopenhag da yapılan toplantılarda varılan uzlaşının, hukuki bağlayıcılığı bulunmuyordu. 4
AP Çevre Komitesi, Endüstriyel Kirlilik Yasa Teklifini Oyladı Avrupa Parlamentosu Çevre Komitesi, 4 Mayıs ta düzenlenen toplantısında, endüstriyel kirliliğe ilişkin yasa teklifini oylamaya sunarak, teklifte AB Üye Devletlerinin talep ettiği emisyon limit değerlerinden daha katı şartları kabul etti. AB nin Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Yönergesi nin diğer illgili yedi yasa ile yeniden düzenlenerek tek bir Sanayi Emisyon Yönergesi oluşturumasını hedefleyen yasa teklifi sanayi tesislerinin hava, toprak ve denize boşaltımı yapılacak emisyonlara ilişkin ulusal mercilerden izin almasını düzenliyor. Çevre Komitesi, teklife ilişkin oylamada, tesisler tarafından mevcut en iyi tekniklerin kullanılmaması halinde, ulusal merciler tarafından verilecek izin çerçevesini kısıtladı. Bu bağlamda, ulusal mercilerin hangi durumlarda, emisyon limit değerlerinin dışında bir karar verebileceğine dair yasa teklifine bir paragraf eklendi. Çevre Komitesi, bir işletmenin bulunduğu coğrafi konum ve yerel koşulların en iyi tekniklerin uygulanmasını önlediğine karar verilmesi veya bir işletmenin teknik özelliklerinin çevresel kazanımlara göre orantısız ekonomik maliyet oluşturması halinde derogasyon yapılmasına karar verdi. Aynı zamanda, Komite, AB üye devletlerinin 2020 yılı sonuna kadar süre talebine karşın, büyük yakım tesislerinin, emisyon limit değerlerine 2019 yılı ortasına kadar uyum sağlamasını öngörüyor. Bununla birlikte, 1 Nisan da Avrupa Komisyonu tarafından yapılan bildiride; AB genelindeki sanayi tesislerinden karbondioksit salınımının 2009 yılında %11 azaldığı açıklandı. AB de Sosyal Güvenlik Koordinasyonu Güçlendirildi AB de sosyal güvenlik koordinasyonu konusunda yeni düzenlemeler, işçi bayramı olarak kutlanan 1 Mayıs ta yürürlüğe girdi. Bu yeni düzenlemeler sayesinde işçilerin, gençlerin, emeklilerin ve iş arayanların AB içinde hareketi daha da kolaylaşacak. Buna göre bir ülkeden diğerine yerleşenler, kendi avantajlarını kaybetmeyecek. AB iki yıl içerisinde de Elektronik Sosyal Güvenlik Değişim Enformasyonu (EESSI) sistemi oluşturacak. ABD den İran a Tehdit Avrupa Birliği nin (AB) merkezi Brüksel i bu ay başında ziyaret eden ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, İran a sert çıkarak, yaptırım söylemini yineledi. Avrupa Parlamentosu nun (AP) Genel Kurul toplantıları sırasında Avrupalı milletvekillerine seslenen Biden, Brüksel den Tahran a çağrı yaparak, Tahran bir seçim yapma zorunluluğuyla karşı karşıya. Ya uluslararası toplumla birlikte hareket eder ki biz de bunu yapacağını umuyoruz, ya da tutumunun sonuçlarına katlanır. dedi. Biden, İran rejimini sadece ülkenin nükleer silahsızlanma anlaşması yükümlülüklerini ihlal eden nükleer programı yüzünden değil aynı zamanda teröristleri desteklemek ve sokakta karşı gösteriler yapan halkı da bastırmaya çalışmakla da suçladı. ABD Başkan Yardımcısı, ABD nin İran tehdidine karşı Avrupa ya füze savunma sistemlerini konuşlandırmaya kararlı olduğuna da söyledi. AB den Eko-İnovasyon Projeleri Çağrısı Avrupa Komisyonu tarafından, Rekabet ve Yeni Buluşlar Programı kapsamında, ekoinnovasyon projeleri için 35 milyon Euro tutarında fon oluşturulduğu açıklandı. Geri dönüşümlü metaller, yiyecek ve içecek sektörü, yeşil iş dünya uygulamaları gibi alanlardaki projeler fondan yararlanabilecek projeler arasında sayılıyor. Özellikle yeni pazara girmek isteyen küçük işletmelerin başvuruları talep ediliyor. Proje çağrısı 9 Eylül 2010 tarihine kadar geçerli olacak ve bu tarihe kadar fonlardan yararlanmak üzere 50 proje seçilecek. Seçilen projelerin maliyetinin %50 si AB tarafından finanse edilecek. 5
AB Genç Girişimciler Programını Genişletiyor AB, genç Avrupalı girişimcilerin farklı iş dallarında tecrübe kazanmalarını sağlayan "Genç Girişimciler için Erasmus Programı nın bütçesini artırma ve programı yaygın hale getirme kararı aldı. Programın bütçesinin 2011 yılı sonundan itibaren kademeli olarak arttırılması öngörülüyor. Türkiye nin dâhil olmadığı, 2009 Şubat ayında 5 milyon Euro luk bir bütçe ile başlatılan pilot uygulama, 80 gencin AB çapında farklı iş dallarında deneyim kazanmasını sağladı. AB ye daha Pro-Aktif Bir Şirket Politikası Çağrısı Mevcut sosyal ve ekonomik zorlukların üstesinden nasıl gelinir? Bu konuyu tartışmak üzere, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi ve İspanyol İşverenler Konfederasyonu, Madrid te 16 Nisan tarihinde olağanüstü bir toplantı düzenledi. Toplantıda, Avrupa nın 2010 2020 yılları arasındaki yeni şirket politikasını tartışan işverenler, AB ve ulusal hükümetleri, eğitim ve öğretime daha fazla yatırım yapma, iş dünyasında faaliyet gösterme perspektifini okulların müfredatlarına yerleştirme ve şirket kültürünün tekrar bir Avrupa değeri haline getirilmesi çağrısı yaptılar. Fikri haklar konusunda işverenler, Avrupa markalarının taklit edilmesi ile mücadele edilmesinde daha fazla çaba harcanmasını istediler. AB nin Ekonomik ve İstihdam Politikaları Kılavuz Belgeleri Hazır Avrupa Komisyonu, Ekonomik Politika Kılavuz Belgesi ve İstihdam Politikası Kılavuz Belgesi olmak üzere iki ayrı rehber hazırladı. Birbiri ile bağlantılı olan ve hukuki boyutu bulunan söz konusu kılavuz belgeler, Avrupa 2020 stratejisinin beş temel amacı içerisinde yer alıyor. Ekonomik politika kılavuz belgesi; kamu maliyesinin sürekliliği ve kalitesinin temin edilmesi, makro-ekonomik dengesizlikler, Euro Bölgesi ndeki dengesizliklerin azaltılması, yeni buluşlara yatırımların arttırılması ve dijital teknoloji gibi konuları kapsıyor. İstihdam politika kılvauz belgesi ise istihdam pazarına katılımın arttırılması, işsizliğin azaltılması, iş kalitesinin yükseltilmesi, eğitim ve öğretim sistemlerinde performansın arttırılması gibi konuları içeriyor. AB ülkelerinin bu iki kılavuz belge uyarınca kendi ulusal programlarını hazırlamaları için, belgelerin AB Konseyi tarafından Haziran ayında onaylanması gerekiyor. Öte yandan Avrupa Parlamentosu nun Başkanlar Konferansı geçtiğimiz ay, AB nin karar organı Konsey den, Birliğin 2020 ekonomik stratejisinin tamamının onaylanmasının Eylül ayına ertelenmesini istedi. Zira stratejinin parçası olan istihdam politikaları kılavuz belgesine ilişkin Konsey in Avrupa Parlamentosu na danışması gerekiyor. AP nin ise hazirana kadar bu belgeyi tartışarak onaylaması için zamanı bulunmuyor. NİSAN 2Ajanda 11 Mayıs -AB nin Eğitim, Gençlik ve Kültür Bakanları Konseyi -AB-Tunus Ortaklık Konseyi -AB-Arnavutluk İstikrar ve Ortaklık Antlaşması 12 Mayıs -AB Rekabet Günleri 17 Mayıs -Tarım ve Balıkçılık Konseyi -Eurogrup toplantısı -Avrupa Parlamentosu Genel Kurul toplantıları, Strazburg, (17-20 Mayıs) 6
18 Mayıs -AB nin Ekonomi ve Maliye Bakanları toplantısı -AB nin Tarım ve Balıkçılık Konseyi 20 Mayıs -Coreper II -Pan Avrupa Genel Direktörler Troika Toplantısı, Madrid 21 Mayıs -Coreper II (21-23 Mayıs) 25 Mayıs -AB nin Rekabet Konseyi 26 Mayıs -AB nin Rekabet Konseyi -Kültür Direktörleri toplantısı 27 Mayıs -Avrupa İdari Eğitim Ağı yıllık toplantısı, Madrid -Su ve Denizcilik İşleri Genel Direktörleri toplantısı 28 Mayıs -Avrupa da Kamu İstihdam Hizmetleri Konferansı, Zaragosa, İspanya 29 Mayıs -Özel Tarım Komitesi toplantısı, Merida, İspanya 30 Mayıs -Gayri Resmi Tarım Bakanları Konseyi 31 Mayıs -AB nin Ulaştırma, Telekom ve Enerji Konseyi -Gayri Resmi Tarım Bakanları Konseyi 1 Haziran -Avrupa Spor Konferansı, Madrid 3 Haziran -AB nin Adalet ve İçişleri Konseyi -Hasta Güvenliği Konferansı, Madrid 4 Haziran -AB nin Adalet ve İçişleri Konseyi CPS Advisory Group Brüksel, Istanbul, Washington CPS AB Kulisi nde yer alan haberler, çeşitli AB haber kaynaklarından derlenmiştir. 7