FASIL 277 KÜÇÜKLERİN VE MAHCURLARIN VESAYETİ MADDE DİZİNİ: Madde 1. Kısa isim. Madde 2. Yorum. Madde 3. Vasi türleri. Madde 4. Şahsi Vasinin görevleri. Madde 5. Mal Vasisinin yetki ve görevleri. Madde 6. Ana veya Babanın Vasi olması ve Vasiyetle vasi atanması. Madde 7. Mahkemenin Vasi atama ve Vasinin görevine son verme yetkisi. Madde 8. Mukayyidin bazı hallerde Vasi olması. Madde 9. Mahcurun malına Vasi atanmasının etkileri.. Madde 10. Mahcurun malına vasi atanmasına ilişkin emrin yayımlanması. Madde 11. Mahkemeye Getirilmesi. Madde 12. Vasinin gözetimi altına konulması. Madde 13. Vasinin Mahkemenin emri ile küçüğün geçimini ana paradan karşılayabilmesi Madde 14. mal vasisinin teminat vermesi. Madde 15. payının devrinden sonra vasi tarafından idaresi. Madde 16. Vasiyi kişisel sorumluluktan kurtarma yetkisi. Madde 17. Vekil istihdam yetkisi. Madde 18. Sigortalama yetkisi. Madde 19. Vasinin yetkilerinin sınırlandırılması. Madde 20. malının yatırımlarda kullanılması. Madde 21. Müsterek Vasiler arasındaki uyuşmazlıklar. Madde 22. Vasinin ücret alması. Madde 23. Yargısal işlemlerin Dilekçe ile başlatılması. Madde 24. Mahkemenin emrini değiştirmesi veya iptal etmesi. Madde 25. Mahkeme Tüzüğü yapma yetkisi.
KÜÇÜKLER İLE MAHCURLARIN VESAYET ALTINA ALINMALARINI ÖNGÖREN YASA. 1949 3 Ocak 1936 Bölüm 102 41/1954 11/1957 Kısa İsim Yorum Vasi türleri Şahsi vasisinin görevleri Mal vasisinin Yetki ve Görevleri l. Bu Yasa, Küçükler ve Mahcurlar Vesayet Yasası olarak isimlendirilir. 2. Bu Yasada: "Küçük", on sekiz yaşını doldurmamış kişileri anlatır ; Ancak, on sekiz yaşını doldurmamış evli bir kadın, bu Yasa amaçları bakımından küçük sayılmaz. "Mahkeme": (a) Vasi atanması veya vasilikten çıkarma ve bir küçüğün gözetimi ve bir küçük ile ilişki kurma hakkı ile ilgili yargısal işlemlerde, Kaza Mahkemesi Başkanını veya küçük veya mahcur, Kaza Mahkemesinin yargısal yetki sınırları içinde bulunduğu hangi ilçede ikamet ederse o ilçe Kaza Mahkemesinin bir yargıcını ; ve (b) Diğer bütün durumlarda, küçük veya müsrif, hangi Kaza Mahkemesinin yargısal yetki sınırları içinde ikamet ederse, o Mahkemenin bir üyesini, anlatır. "Mal", taşınır ve taşınmaz malların her ikisini de kapsar ; "Mahcur", eli açık olması veya savurganlığı nedeniyle kendi malını yönetmeye yeterli veya uygun olmayan kişileri anlatır ; "Vesayet altında olan kişi", kendisi veya malı, bu Yasa kuralları uyarınca vesayet altında bulunan küçükleri veya mahcurları anlatır. 3. (1) Bir küçüğün vasisi: (a) şahsının ; (b) malının ; veya (c) hem şahsının, hem de malının vasisi olabilir. (2) Bir mahcurun vasisi, sadece mahcurun malının vasisi olur. 4. Bir küçüğün şahsi vasisi, küçüğü gözetiminde bulundurur ve küçüğün malının miktarına bağlı olması koşuluyla, bakımından, gereksinimlerinin karşılanmasından ve eğitiminden sorumlu olur. 5. (1) Bir küçüğün malının vasisi: (a) Küçüğe yapılan mal bağışlarını küçük adına kabul eder; (b) malının kontrol ve yönetimini elinde bulundurur ; (c) Normal basiret sahibi bir kişinin bizzat kendi malı ile ilgilendiği gibi ayni dikkat ve özenle küçüğün malı ile ilgilenir ; 2
(d) Bu Yasa kurallarına bağlı kalınması koşuluyla, yargısal işlem başlatabilir ve savunma yapabilir ve küçüğün malının korunması, muhafazası veya paraya çevrilmesi için genel olarak makul ve uygun olan herşeyi yapabilir. (2) Bir küçüğün malının vasisi, küçüğün hayattaki sosyal durumunu dikkate alarak, küçüğün bakımı, gereksinimlerinin karşılanması ve eğitimi için o maldan sağlanan gelirden makul bir miktar ayırabilir. Ancak Mahkemeden izin alınmaksızın ayda on Kıbrıs Lirasından daha fazla bir miktar bu amaçla kullanılmaz. Ananın veya babanın vasi olması ve vasiyetle vasi atanması Mahkemenin vasi atama ve vasinin Görevine Son Verme yetkisi 6. Bu Yasa kurallarına bağlı kalınması koşuluyla: (a) Bir küçüğün yasal babası, küçüğün şahsının ve malının vasisi olur ; (b) Bir küçüğün yasal babası hayatta değilse, küçüğün anası, küçüğün şahsının ve malının vasisi olur ; (c) Bir küçüğün anası ve babasının her ikisi de hayatta değilse, hayatta olan son ana veya baba tarafından, varsa vasiyetle atanmış vasi, küçüğün şahsının ve malının vasisi olur. 7. (l) Mahkeme, iyi bir sebep gösterilmesi üzerine herhangi bir zaman : (a) şahsının ve malının veya bunlardan birinin, baba, ana veya vasiyetle atanan vasi ile birlikte müşterek vasi olarak hareket etmesi için başka bir kişiyi atayabilir; (b) Ana, baba veya vasiyetle atanan vasi yerine, küçüğün şahsının ve malının veya onlardan birinin vasisi olarak başka bir kişiyi atayabilir ; (c) ana ve babasının her ikisinin de, vasiyet ile bir vasi atamadan öldükleri bir durumda, küçüğün şahsı ve malının veya onlardan birinin vasisi olmak için herhangi bir kişiyi atayabilir; (d) Herhangi bir kişiyi, bir mahcurun malının vasisi olarak atayabilir ; (e) Bir küçüğün malının vasisinin yetki ve otoritesini, küçüğün mutluluk ve esenliği için gerekli olacak şekilde ve dereceye kadar belirler, kısıtlar veya genişletir ; (f) gözetim altında bulunması ile ilgili olarak ve ana babanın her ikisinin de küçükle ilişki kurma hakkı ile ilgili olarak uygun göreceği bir emir verebilir: (g) Herhangi bir vasinin vasilik görevine son verebilir ve yerine başka bir vasi atayabilir. (2) Küçüklerle ilgili olarak bu maddenin verdiği yetkileri kullanırken, Mahkeme, esas itibarıyla, küçüğün mutluluk ve esenliğini gözetir; ancak, küçüğün bir anası veya babası bulunduğunda o ana veya babanın veya her ikisinin isteklerini de dikkate alır. Mukayyidin Bazı hallerde vasi olması. 8. Mahkeme, bir küçüğün malına vasi atanacak uygun ve istekli bir kişi bulunmadığı kanısında olduğunda, o küçüğü vesayet altında olan kişi ilân eder ve Mukayyit, o küçüğün malı ile ilgili olarak bir vasinin yetkilerine sahip olur ve Mahkemenin, herhangi bir Mahkeme Tüzüğüne bağlı olarak emredeceği şekilde, vasi olarak görev yapar. 3
Mahcurun malına vasi atanmasının etkileri 9. (1) Bir kişiyi bir mahcurun malına vasi atayan her emir, mahcurun, vasisinin tavsiye ve rızasını yazılı olarak almaksızın, aşağıdakileri yapmasını yasaklar :- (a) Dava açmak veya yargısal işlemler başlatmak veya herhangi bir davada veya yargısal işlemde savunma yapmak veya uzlaşmak ; (b) Sermaye parası borçlanmak veya almak veya böyle bir paranın ödendiği yolunda belge vermek ; (c) Taşınmaz mallarından herhangi birini satmak, ipoteğe vermek, takas etmek veya başka şekilde zilyetliğinden çıkarmak. (2) Bir mahcurun bu madde kurallarına aykırı olarak yaptığı, geçinme grereksinimleri için yapılan bir sözleşme dışındaki herhangi bir sözleşme veya işlem, sözleşme veya işlemin öteki tarafının mahcurun malına bir vasi atandığından bilgisi olmadıkça, hükümsüz ve geçersizdir. (3) Herhangi bir mahcur, malına bu Yasa uyarınca bir vasi atandığını, sözleşmenin veya işlemin öteki tarafına açıklamadan, geçinme gereksinimleri için yapılan sözleşme dışında, (2) nci fıkrada belirtilen bir sözleşme veya işlem yaparsa, bir suç işlemiş olur ve üç aya kadar hapis cezasına veya elli Kıbrıs lirasına kadar para cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilir.. Mahcurun malına vasi atanmasına ilişkin emrin yayımlanması. Mahkemeye Getirilmesi Vasinin Gözetimi Altına Konulması 10. Bir mahcurun malına bir kişiyi vasi atayan her emir, Resmî Gazete'de ve Mahkemenin emredeceği şekilde gazetede bildiri yolu ile veya başka biçimde yayımlanır. 11. Mahkeme, bu Yasa uyarınca herhangi bir yargısal işlemin yürürtülmesi amacıyla, bir küçüğü gözetimi altında bulundurmakta olduğu anlaşılan herhangi bir kişinin, küçüğü yargıcın dairesine veya Mahkemenin saptayacağı başka bir yere getirmesini emredebilir ve Mahkeme küçüğün geçici olarak gözetimi altında bulundurulması ve korunması için uygun göreceği bir emir verebilir. 12., vasisinin gözetiminden çıktığı veya çıkarıldığı durumlarda, Mahkeme tekrar o gözetim altına dönmesini emredebilir ve emrin uygulanmasını sağlamak amacıyla, bir Mahkeme görevlisine veya polis memuruna, küçüğü yakalayarak vasisinin gözetimine teslim etmesi için emir verebilir. 4
Vasinin, Mahkemenin emriyle küçüğün geçimini ana paradan karşılayabilmesi. malının vasisinin teminat vermesi payının devrinden sonra vasi tarafından idaresi Bölüm 189 Vasiyi kişisel sorumluluktan kurtarma yetkisi 13. (a) malından sağlanan vasinin elindeki gelir, küçüğün bakımı, gereksinimlerinin karşılanması ve eğitimi için yeter1i olmadığında; veya (b) hayatta ilerlemesi için para gerektiğinde, Mahkeme, küçüğün mal sermayesinden bu amaçla para sağlanmasını emredebilir ve bu amaçla da Mahkeme küçüğün malının herhangi bir kısmının satılmasına veya ipotek verilmesine yetki verebilir ve küçüğün menfaati için gerekli olabilecek o husus ile ilgili direktifi verebilir. 14. Mahkeme, bir küçüğün malının vasisinin, aşağıda öngörülenleri yapacağına dair, Mahkemeyi tatmin edecek şekilde ve Mahkemenin kararlaştıracağı bir miktarda ve şekilde teminat vermesini talep edebilir :- (a) Vasi olarak görevlerini usulüne uygun olarak yapacağı; (b) ge1iri ile malını, bu Yasa kuralları veya mahkemenin direktifi uyarınca kullanacağı veya elden çıkaracağı ; (c) Mahkemece saptanacak zamanlarda veya vermesi istendiği zaman, mal ile ilgili olarak yaptığı işler ve ma1 ile ilgili tahsilât ve harcamaları için Mahkemeye tam ve doğru hesap vereceği ; (d) Hesaplarını Mahkemenin atayacağı kişilerin denetimine sunacağı ; ve (e) alacağı olduğu tasdiklenen herhangi bir bakiyeyi, Mahkemeye veya Mahkemenin emredeceği kişilere ödeyeceği. 15. Yukarıdaki 14 üncü madde kurallarına bakılmaksızın, Mahkemenin, Terekelerin İdaresi Yasasının 46 ncı maddesinin (3) üncü fıkrası uyarınca bir emir ısdar ettiği durumlarda, malın devredildiği vasi, malı, bu Yasanın 25 inci maddesi uyarınca yapılacak Mahkeme Tüzüğüne göre idare eder. 16. Mahkeme, kendisinin atadığı veya başka şekilde atanmış bir vasinin, emniyeti suistimal olduğu iddia edilen herhangi bir işlemin, bu Yasanın yürürlüğe girmesinden önce veya sonra meydana geldiğine bakılmaksızın, herhangi bir emniyeti suistimalden bizzat sorumlu olduğu veya olabileceği; ancak, dürüst ve makul olarak hareket ettiği ve emniyeti suistimal ettiği için ve suistimal yaptığı konuda Mahkemeden direktif almayı ihmal için, adil olma bakımından mazur görülmesi gerektiği kanısına varırsa, vasiyi emniyeti suistimal için kişisel sorumluluktan tamamen veya kısmen kurtarabilir. 5
Vekil İstihdam yetkisi Sigortalama yetkisi Vasinin yetkilerinin sınırlandırılması 17. Vasi, bizzat iş yapma yerine, para tahsil etme ve ödeme dahil, küçüğün malının idaresinde yapılması gereken herhangi bir iş veya işlemi yapmak veya eylemde bulunmak için, ister avukat ister ister bankacı, isterse borsa acentesi veya başka bir kişi olsun bir vekil istihdam edebilir ve ona ücret verebilir; vasi bu amaçla yapılan tüm harcamalar ile ödenen ücretleri alma ve ödenme hakkına sahiptir ve iyi niyetle istihdam edilmesi halinde böyle bir vekilin herhangi bir ihmalinden sorumlu olmaz. 18. Vasi, küçüğe ait herhangi bir bina veya sigorta edilebilir başka bir malı, halen mevcut olan herhangi bir sigorta miktarı dahil, herhangi bir miktar için, bina veya malın tam değerine karşılık, yangından zarar ziyana karşı sigortalayabilir ve böyle bir sigortanın primlerini küçüğün malından ödeyebilir.. 19. (1) malının vasisi Mahkemeden o hususta bir emir almaksızın :- (a) henhangi bir malını satamaz, ipotek veremez, takas edemez veya başka şekilde elden çıkaramaz ; (b) herhangi bir malını beş yıldan daha uzun bir süre için icara veremez ; (c) Küçük adına taşınmaz mal satın alamaz; veya (d) Karşılığında yeterli bir teminat altında bir taşınmaz malı ipoteğe alması dışında, küçüğe ait paraları yatırımlarda kullanamaz. (2) Bir küçüğe ait malın, bu maddeye aykırı olarak herhangi bir biçimde elden çıkarılması, Mahkemece geçersiz ve hükümsüz ilan edilebilir ve böyle bir ilan edilme üzerine, Mahkeme, bu şekilde elden çıkarılan malın küçüğe geri verilmesi için gerekli görülecek biçimde malla ilgili bir emir verebilir. (3) Mahkeme, bir emir verilmesinin küçüğün menfaatleri açısından gerekli ve uygun olduğu Mahkemeyi tatmin edecek şekilde gösterilmedikçe, bu maddenin (1) inci fıkrası uyarınca bir emir vermez. malının yatırımlarda kullanılması 4.11/1957 Bölüm 189 Müşterek vasiler arasındaki uyuşmazlıklar 20. Yukarıdaki 19 uncu madde kurallarına bakılmaksızın, Mahkeme, Terekelerin İdaresi Yasasının 46 ncı maddesinin (3) üncü fıkrası uyarınca bir emir verdiğinde, malın devredildiği vasi, Mahkemeden bir emir almaksızın, bu Yasanın 25 inci maddesi uyarınca yapılacak Mahkeme Tüzüğünde öngörülebileceği şekilde malı yatırım için kullanabilir. 21. İki veya daha çok kişi, müşterek vasi olarak hareket ettiklerinde ve vesayet altında olan kişinin mutluluk ve esenliği veya menfaatlei ile ilgili herhangi bir konuda anlaşamadıklarında, herhangi biri, direktif için mahkemeye başvurabilir ve Mahkeme, anlaşmazlık konuları ile ilgili olarak uygun göreceği bir emri verebilir. 6
Vasinin ücret alması Yargısal işlemlerin dilekçe ile başlatılması. Mahkemenin emrini değiştirmesi veya iptal edtmesisi. Mahkeme tüzüğü Yapma Yetkisi 22. Vasiye, vesayet altında olan kişinin malından, Mahkemenin bir emir ile kararlaştıracağı kadar bir ücret verilebilir. 23. (1) Bu Yasanın 25 inci maddesi kuralları uyarınca yapılan Mahkeme Tüzüğünde aksi öngöıülmedikçe, bu Yasa uyarınca tüm yargısal işlemler, dilekçe ile başlatılır. (2) Aşağıdaki (3) üncü fıkra kurallarına bağlı kalınması koşuluyla vasinin atanmasına veya görevine son verilmesine ilişkin dilekçeler, dilekçeyi iyi niyetle ve küçük veya mahcurun yararının gözetilmesi veya o küçük veya mahcurun malının gerekli ve uygun şekilde idare edilmesi amacıyla yaptığı konusunda Mahkemeyi tatmin eden herhangi bir kişi tarafından yapılabilir. (3) Dilekçe sahibi, Başsavcının yazılı rızasını almaksızın ve bu rızayı dilekçe ile birlikte dosyalamaksızın, bir mahcurun malına vasi atanması ile ilgili hiçbir dilekçe herhangi bir Mahkemede ele alınmaz veya incelenmez. 24. Mahkeme, bu Yasa,kuralları uyarınca verilen herhangi bir emri herhangi bir zaman değiştirebilir veya iptal edebilir. 25. Bakanlar Kurulu, Yüksek Mahkeme Başkanının tavsiye ve yardımları ile aşağıdaki amaçlarla Mahkeme tüzüğü yapabilir :- (a) Bu Yasa uyarınca Mahkeme önünde başlatılacak yargısal işlemler ile ilgili konularda izlenecek usulün, kullanılacak örneklerin ve ödenecek Mahkeme harçlarının ve. Avukat ücretlerinin saptanması ; (b) Mahkeme Mukayyidi olmayan vasilerin, küçüklere ait denetimleri altındaki malların gerekli şekilde kullanılması için teminât verilmesi ; (c) Bir küçüğün malının güvenliği, gözetimi ve yatırımlarda kullanılması ; (d) Vasi ücretleri ve bu Yasa uyarınca.alınacak harçların saptanması ve düzenlenmesi ve bu gibi harç ve ücretlerin küçüğün malından ödenmesi ; (e) Uygun meselelerde olguların resmen kanıtlanmasından vazgeçilmesi ; (f) Yargısal işlemlere gerek olmadan, Mahkemece bu Yasa uyarınca idari görevlerin yapılmasının kolaylaştırılması ; ve bu Yasa uyarınca izlenecek usulün başka şekilde düzenlenmesi ve basit ve masrafsız yapılması ; 7
(g) Vasilerin görevlerine geçici ve daimi olarak son verilmesi ve görevine son verilebilecek herhangi bir vasinin görevine başka bir kişinin gelmesi ve küçüğün malının böyle bir kişinin emrine verilmesi ; (h) Vesayet altındaki bir küçüğün malının hesaplarının dosyalanması ve murakabe edilmesi ; (i) Mahkemenin bir kücüğe ait mala ilişkin tüm yetkilerinin veya onlardan herhangi birinin, Mahkeme Mukayyidince kullanılacağının öngörülmesi ; ve (j) Bu Yasa amaçları ile kurallarının genel olarak gerçekleştirilmesi ve uygulanması. 8