Mağusa Yazıları (MÖ 66 - MS 1772) Ata ATUN Contents Mağusa Çevirileri Üzerine... Suna ATUN :... ix Bizdeki Aşk, Topal Karınca nın Aşkıdır Biraz Bülent FEVZĠOĞLU :... xi Önsöz Doç. Dr. Ata ATUN :... xv Claude Delaval Cobham ın Excerpta Cypria ya Yazdığı Önsöz :... xix YAZARLAR : Sayfa : Yazar : 1)... Strabo Geographica, M.Ö. 23 8)... Pomponius Mela De Chorographia, M.Ö. 40-41 8)... Claudius Ptolemaeus Geographice Hyphegesis, M.Ö.140 10)... W. Von Oldenburg Hac Jurnali, 1653 11)... Dante Alighieri Paradiso, XIX. 12)... WĠlhelm Von Boldensele Hodoeporicon ad Terram Sanctam, 1333 12)... Jacobus De Verona 17)... Ludolf Von Suchen Histoire de l ile de Chypre, 1468 19)... John Maundeville Voiage and Travaile, 1356 20)... Martoni Revue de l Orient Latin, 1895 29)... De Caumont
Voyaige d Oultremer en Jhérusalem, 1420 31)... William Wey Itineraries, 1857 32)... Felix Faber 35)... N. Le Huen 36)... Fra. Noe Viagio da Venetia al S. Sepolcro, et al Monte Sinai... 37)... Martin Von Baumgarten 39)... Jacques le Saige 43)... Greffin Affagart Relation de Terre Sainte, 1534 44)... Lilio 45)... John Locke 48)... Elias Of Pesaro Revue de Geographie, 1563 54)... Fürer Christophori Füreri Ab Haimendorf, Equitis Aurati, & C... Itinerarium, 1621 57)... Paolo Paruta Storia della Guerra di Cipro, Libri tre 8vo. Siena, 1827 79)... Lusignan Chorograffia, 1573 82)... Fra Angelo Calepio Chorografia, 1573 137)... Tomasso Porcacchi L ısole Piu Famose del Mondo, 1590 139)... M. De Villamont An Ancient Traveller, 1863 141)... Andre Thevet Anoumoisin, Cosmographe du Roy, 1556 142)... Fynes Moryson Itinerary, 1617 142)... Joannes Cotovicus 148)... William Lithgow
150)... George Sandys Relation of a Journey Begun. An. Dom., 1610 152)... Stochove Voyage Du Sieur de Stochove, Faicts Es Annees, 1643 154)... Cornelis Van Bruyn 157)... Dr. J. W. Heyman 158)... Richard Pococke 180)... Alexander Drummond Travels Through Different Cities Of Germany, Italy, Greece And Several Parts Of Asia, 1754 193)... Frederic Hasselquist 194)... Constantius Description of the Famous Monastry of the Virgin of Kykko, 1766 196)... Lopez 197)... Journal 197)... Sibthorp, Leake, Hume, Sestini, Browne 204)... Cyprianos 249)... Michael de Vezin 252)... Kinneir 255)... Light 257)... Turner Journal of a Tour in the Levant, 1820 277)... Berat 287)... Claude Delaval Cobham ın Bibliografya Notları 289)... Ata ATUN 293)... (Ġndeks) Dizin 321)... (Sayısal) Dizin 325) Excerpta Cypria nın Türkçe çevirisinde Samtay Vakfı arģivinden yararlanılan kaynaklar. 325) a)... Kitaplar 326) b)... Digital (Elektronik) Kitaplar 326) c)... Ansiklopediler 327) d)... Atlaslar 327) e)... Haritalar
329) f)...resimlerin alındığı referans kitaplarının kodlaması 330) g)... Resimler References 1) C. D. Cobham Excerpta Cypria 1 nci baskı 1908, Cambridge, University Press, Kraus Reprint Co., Newyork, 1969. 2) Suphi Rıza Mağusa da Tarihi Yerler 2 nci Baskı, Lefkoşa, KKTC, Bolan Printing, 1989. 3) T.C. Genelkurmay Harp Tarihi BaĢkanlığı Resmi Yayınları No : 2 Türk Silâhlı Kuvvetleri Tarihi III ncü Cilt, 3 ncü Kısım Eki, Kıbrıs Seferi (1570-1571) kitabı. Ankara, Genel Kurmay Basımevi, 1971. 4) Hürriyet Matbaacılık 100 Ünlü Türk İstanbul, 1977 5) Abdülkadir Dedeoğlu Osmanlılar Albümü Osmanlı Yayınevi, İstanbul. 6) Antros Pavlides Kıbrıs Tarihi Filokipros, 1992, Nicosia. 7) Rita Severis Travelling Artists in Cyprus 1700-1960 Philip Wilson Publishers, London, 2000. 8) Longman The Early Modern Age Hong Kong, 1989. 9) International Dictionary Milliyet Gazetecilik A.Ş., 1987. 10) Halil Giray KKTC Yerleşim Birimleri Gazimağusa ve İskele İlçeleri, Yürürlükteki ve Eski İsimler Listesi 11) KKTC Coğrafi Ġsimler Kataloğu (Cilt II), KKTC İskân Bakanlığı 12) The Early Modern Age. Hong Kong, 1989. DĠGĠTAL (Elektronik)
KĠTAPLAR : 1) Encyclopaedia Britannica, 2001 Deluxe Edition. CD-Rom. 2) Random House Webster s Electronic Dictionary and Theasurus. College Edition Version 1. Copyright 1992, Reference Software International. CD-Rom. 3) Word Assistant Akıllı Sözlük Sürüm 1.0.0 ES Bilgisayar Ltd., 1999. CD-Rom. 4) Webster Publishing Webster s World Encyclopeadia 2002 CD-Rom. 1) Ġbrahim Alaettin Gövsa : Türk Meşhurları Ansiklopedisi. Yedigün. İstanbul, 1946. 2) Ana Yayıncılık : Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi İstanbul, 1994. 3) Encyclopaedia Britannica Inc : Encyclopaedia Britannica Universal Copyright. USA, 1966. 4) Filokypros E. E. Ltd. Megali Kupriaki Egkuklopedia Nicosia, 1985. 5) Webster Publishing : Webster s World Encyclopeadia 2002 CD rom. 6) Meydan Larousse Büyük Lugat ve Ansiklopedi, Sabah Yayınları,İstanbul, 1992. 7) Oxford Ansiklopedik Sözlük Yılmaz Yayınları A.Ş. Sabah Yayıncılık, İstanbul, 1990. 1) A. Hadjipaschalis, M Iacovou Maps and Atlases Bank of Cyprus, Nicosia 1989. 2) Hürriyet, Naumann & Göbel Grosser Weltatlas Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş. İstanbul, 1993. ANSĠKLOPEDĠLER ATLASLAR HARĠTALAR :
1) Pierre Mortier Map of Natolia, Asia Minor, Anetore PHI. De la RUE. Amsterdam, 1700. 2) Abraham Ortelius Peregrinations divi Pauli Tyrus Corographicus Antwerp, 1595. 3-Gabriel Bodenehr Das Mittelaendische Meer, Augsburg, 1730. 4) Guiljelmus Et Iohannes Blaeu Turcicum Imperium, Almanya, 1641. 5) Francois De L isle Tabula itineris Decies Mille. P. du Val Geographe du Roy. Fransa. 6) Isaak Tirion Nuova Carta del Europa Turchesca., Amsterdam. 7) R. Spofforth Sculp A New Map of the Eastern Parts of Asia Minor. 1714, İngiltere. 8) George Braun - Frans Hogenberg Calaris-Malta-Rhodus-Famagusta. Civitates Orbis Terrarum. Cologne, 1599. 9) Abraham Ortelıu Cyprus Insula Laeta Choris,. Theatrum Orbis Terrarum, Antwerp, 1608. 10) Cornelis Claesz Petrus Bertius Descripto Cypri, Caert-Throsoor, Amsterdam, 1603. 11) Gerard Mercator (Haritacı) - Jodocus Hondıus (Yayıncı) Cyprus Insula, Amsterdam, 1607. 12) KKTC Ġskân Bakanlığı Harita ġubesi, TC. Harita Genel Komutanlığı, 1995 Kıbrıs Fiziki Haritası, Baskı : 1 THGK 13) J. Wyld Geographer Map of Cyprus, London, 1878. 14) H. H. Kitchener Island of Cyprus, London, 1882. 15) A Visitor s Map of Cyprus Department of Lands and Surveys, Cyprus, First Edition 1986, 4/94. 16) Benedetto Bardone Venedik, 1534.
Pierre Mortier Philippe de La Rue Anatolia-AsiaMinor, Amsterdam, 1700. 17) Kemal Rüstem & Brother Cyprus (North & South), 1989, Prepared by Oxford Cartographers. 18) Kıbrıs Ġdari Taksimat ve Karayolları Haritası MSB Harita Genel Müdürlüğü, 1972. 19) Lazkiyye Carte de L empire Ottoman, Chez. CH. PICQUET, 1816-1836, Orleans, Fransa. 20) Les Estats de L Empire des Turqs en Asie. Parle Sanson D Aabberville. Geographe Ordinaire du Roy A Paris, 1684 MAĞUSA ÇEVĠRĠLERĠ Üzerine... Dünümüzü araģtırarak bugüne, dün ve bugünü de yarınlara taģımak... SAMTAY ın kuruluş amaçlarının tek cümle ile bütünsel ifadesi... Dünümüzü öğrenmek ve yarınlara taşımak... SAMTAY ın; zorluğunun ve sorumluluğunun bilincinde üstlendiği çok önemli bir misyon... Vakfımız genelde Kıbrıs, özelde Mağusa kültür- sanat ve tarihinin tanınması ve tanıtılmasını hedeflemiştir. Bu bağlamda yayına hazırladığı kitapların belgesel nitelikte olmasına özen göstermiştir. 2001 yılı içinde yayınlamış olduğumuz Mağusa Haritasında Yüzlerinin ve Yüreklerinin İzdüşümleri Kalmış 116 İnsan, Kıbrıs Türk Halk Edebiyatında Destanlar ve Ağıtlar Üzerine Bilgiler Belgeler - Araştırmalar, Özgürlük ve Barış 27 Yaşında başlıklı kitaplarımız, bu temel ilke yolunda atmış olduğumuz ilk adımlarımız oldular. 2002 yılı içerisinde yayınlanması çalışmalarını yürüttüğümüz ve geçen yıl olduğu gibi, yıl içerisinde yayınlamayı hedeflediğimiz dört kitabımızdan ilki olan Cobham ın Exerpta Cypria sının Mağusa Bölümleri ni SAMTAY VAKFI olarak Türkçeye kazandırmaktan ve sizlerle paylaşmaktan büyük bir mutluluk duymaktayız. Excerpa Cypria, Kıbrıs ı anlatanlardan derlenen, dünlerimizin çok uzaktaki bilgileri ile dolu asırlık bir kitap... Experta Cypria nın yazarı Claude Delaval Cobham, kitabının önsözünde şunları yazmış :
Bir çok yazının içinde bulunan ifadeleri düzeltmek için eklenecek notlar veya ekler, Kıbrıs tarihini yeni baştan yazmak olacaktır. Benden daha genç ve yetenekli eller, bu görevi üstlenmelidir. Fakat bu alıntılar gelecekteki tarihçiye seksen değişik yazarın on iki dilde bıraktıklarını bir tek lisanda ve bir ciltte verecektir. Bu denli sıkıntıdan kurtardığım için teşekkürlerini talep ederim. Sevgili Claude Delaval Cobham; Yalnız, on iki dilde yazılan belgelerin-anıların tümünü İngilizce ye çevirdiğin için değil, fakat en eski tarihimizin bu günlere taşınmasındaki çok önemli rolün için de sana teşekkür ediyoruz... Ayrıca, yüz yıl önceden bu kitabın başka dillere de çevrilip yayınlanabilmesi iznini verdiğin için de, Samtay Vakfı olarak üstlendiğimiz misyon adına katkılarına teşekkür ediyoruz. Kitabın çevirisini gerçekleştiren eşim Ata Atun, Excerpta Cypria nın Mağusa Bölümleri ni birinci cilt olarak günümüze kazandırırken, aynı kitabın içerisinden ikinci cildi Lefkoşa-Girne, üçüncü cildini ise Limasol-Lârnaka-Baf bölümleriyle çeviriye devam ederek, gelecek yayınlarımıza bu ilk çevirinin coşku ve heyecanıyla şimdiden, hazırlanmaktadır. Samtay Vakfı nın yeni kitap yayınlarında birlikte olmak umudumuzla... Suna ATUN Samtay Vakfı Başkan