ULUSLARARASI STRATEJİK ARAŞTIRMALAR KURUMU INTERNATIONAL STRATEGIC RESEARCH ORGANIZATION USAK DIŞ POLİTİKA ALGILAMA ANKETİ (DPAA) Ağustos 2009 -Bu anket USİDER in katkılarıyla hazırlanmıştır- USAK Süslü Sokak, No: 2, Mebusevleri, Tandoğan, Ankara Tel: 0312 212 28 86-87, Fax:0312 212 25 84 http://www.usak.org.tr, http://www.turkishweekly.net, http://www.usakgundem.com
USAK TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN 4. DIŞ POLİTİKA ALGILAMA ANKETİ SONUÇLANDI Anket 1.110 kişi üzerinde ve dört farklı şehirde (Ankara, İstanbul, İzmir ve Bursa) yüz yüze uygulandı. Anket sonuçları USAK uzmanlarınca analiz edildi Anket son derece çarpıcı sonuçlara ulaştı Ankete göre ABD yi tehdit olarak algılayanların oranında ciddi bir düşüş var. Buna rağmen ABD hala tehdit olarak algılanan 1 numaralı ülke. İsrail ve Fransa yı tehdit olarak görenlerin oranında ciddi artışlar var. Dost ülke algılamasında Almanya radikal bir düşüş içinde. Ankete göre en dost ülke Azerbaycan. Bosna-Hersek onu izliyor. Şaşırtıcı olan ABD de dost ülkeler listesinde 4. Sıraya yükselmiş görünüyor. Türk halkı Türkiye nin geleceğini AB de görüyor (% 56.36) Türk halkına göre dünya barışını en çok ABD (%32.73), İsrail (% 23.64) ve Rusya (% 11.64) tehdit ediyor. Türk Dış Politikası nı başarılı bulanların oranı % 49.09. Başarısız veya Orta diyenlerin oranı ise % 47.27. Türk halkının Türk Dış Politikası ndan en büyük beklentileri güvenliğin sağlanması ve ekonomik çıkarların korunması. Çevre sorunlarını öncelikli görenlerin oranı sadece % 0.64. Ankete yanıt verenlere göre Türkiye nin AB ye girememesinin altındaki en önemli neden Dini ve kültürel farklar ve Türkiye ye karşı tarihi önyargılar (% 56.36). USAK belli aralıklarla Türk halkının dış politika algılamalarını ölçüyor. En son anket bu çalışmaların 4.sü oldu 2
SORU 1: TÜRKİYE Yİ EN ÇOK HANGİ ÜLKE TEHDİT EDİYOR? ÜLKELER 4. ANKET 3. ANKET 2. ANKET AĞUSTOS 2009 Aralık 2005 Ekim 2004 4. Anket 3. Anket Değişimi 1. ABD (1) 25.45% 29.80% 28.10% -4.35% 2. İsrail (2) 15.64% 13.00% 10.20% 2.64% 3. Fransa (3) 12.09% 11.40% 2.50% 0.69% 4. Ermenistan (6) 10.36% 6.00% 14.00% 4.36% 5. Yunanistan (4) 7.00% 10.20% 17.90% -3.20% 6. Rusya (10) 6.45% 2.80% 3.40% 3.65% 7. İngiltere (5) 5.27% 7.40% 1-2.13% 8. GKRK (7) 4.82% 5.00% 9.50% -0.18% 9. Irak (8) 4.09% 4.30% 2.25% -0.21% 10. Almanya (-) 1.82% 1.82% 11. Danimarka (12) 1.82% 1.60% 0.22% 12. İran (9) 1.09% 3.60% 2.20% -2.51% 13. Suriye (11) 0.91% 2.70% 2.00% -1.79% 14. Belçika (13) 0.73% 1.20% -0.47% 15. Diğer 2.45% 1.00% 8.13% 1.45% İlk soruda Türkiye yi en çok hangi ülke tehdit ediyor? sorusu yöneltildi. Tabloda 2004 yılından bu yana aynı soruya erilen yanıtlar gösteriliyor. Bu soruda ilk 5 sıralaması daha önceki ankete göre fazla değişmedi. ABD, İsrail, Fransa, Ermenistan ve Yunanistan Türk halkının en çok tehdit algıladığı ilk 4 ülke oldu. 2009 anketinde en çok dikkat çekici husus ABD yi tehdit olarak görenlerin oranının Bush un başkanlık dönemi ile kıyaslandığında 4.35 puan düşmüş olmasıdır, ki bu çok radikal bir düşüştür. Aynı şekilde 5. sırada yer alan Yunanistan da bir önceki ankete göre tehdit algılamasında olumlu değişim kaydeden bir ülkedir. 2005 anketinde % 10.2 olan oran 2009 da % 7 seviyesine kadar gerilemiştir. Böylece Yunanistan ı tehdit olarak algılayanların oranı Ekim 2004 den bu yana ilk defa olarak % 10 un altına gerilemiştir. 2009 anketinde dikkat çekici bir diğer husus ise İsrail ve Fransa yı tehdit olarak algılayanların oranındaki artıştır. Özellikle İsrail i tehdit olarak algılayanların oranı 2003 yılından bu yana her ankette istikrarlı bir yükseliş göstermektedir. 3
USAK uzmanları bunun en önemli nedenleri olarak İsrail in Lübnan ve Gazze deki saldırılarını ve Davos Krizi ni göstermektedirler. İsrail i Türkiye ye en büyük tehdit olarak görenlerin oranının 2004 den bu yana % 10 un altına düşmemesi ve yükseliş eğiliminde olması önemlidir. Tehdit algılamasında Ermenistan da bir önceki ankete göre kayda değer bir artış göstermiştir. Ancak anketler dikkatle izlendiğinde Ermenistan ın tehdit algısı oynak bir özellik göstermektedir. Bu anlamda Ermenistan a bakışın dönemsel gelişmelerden aşırı şekilde etkilendiği söylenebilir. Aynı şekilde 2003 yılından bu yana düzenli bir şekilde tehdit algısında artış görülen ülke Fransa dır. 2003 de Fransa yı tehdit olarak gören Türklerin oranı sadece % 0.69 iken, bu oran 2004 de % 2.5 e, 2005 de % 11.4 a, 2009 da ise 12.09 a yükselmiştir. Fransa en büyük tehdit olarak algılanan ilk üçteki tek AB üyesi ülkedir. Uzmanlar Fransa nın tehdit eden ülkeler arasında yükselişini sürpriz olarak görmemekte ve ilişkilerdeki bozulmaya bağlamaktadırlar. Ermeni tasarıları ve Fransa Devlet Başkanı Sarkozy nin Türkiye nin AB üyeliğine açık muhalefeti Fransa nın Türkiye deki algılanma a şeklini olumsuz yönde etkilemektedir. Türkiye'yi en çok hangi ülke tehdit ediyor? 3 25.00% 25.45% 22.64% 2 15.00% 12.09% 10.36% 1 5.00% 6.45% 5.27% 4.82% 4.09% 1.82% 1.82% 1.09% 0.91% 0.73% 2.45% 4
ABD'ninTürkiye'yi en çok tehdit eden ülke olduğunu düşünenlerin yıllara göre değişimi 3 29.00% 28.00% 27.00% 26.00% 25.00% 24.00% 23.00% 29.80% 28.10% 25.45% Ekim 2004 Aralık 2005 Ağustos 2009 Bu tabloya bakıldığında Barack Obama nın ABD başkanı seçilmesi, Ankara ve İstanbul u ziyareti ve Türkiye ye dönük açıklamaları ABD nin Türkiye deki algılanış şeklini oldukça olumlu yönde etkilemiş görünüyor. Bu değişimde şüphesiz ABD nin PKK politikalarındaki nispi değişimin de önemli bir etkisi olduğu tahmin edilebilir. Anket sonucuna göre ABD yi en önemli tehdit olarak görenlerin oranı % 29.80 den % 25.45 e gerilemiş görünüyor ki, ilişkilerin bu şekilde devam etmesi halinde tehdit algılama eğiliminin de olumlu yönde değişebileceği tahmin edilebilir İsrail'in Türkiye'yi en çok tehdit eden ülke olduğunu düşünenlerin yıllara göre değişimi 25.00% 22.64% 2 15.00% 1 5.00% 10.20% 13.00% Ekim 2004 Aralık 2005 Ağustos 2009 ABD yi tehdit olarak algılayanların oranında ciddi bir düşüş yaşanırken İsrail i tehdit olarak algılayan Türklerin oranında radikal ve istikrarlı bir artış dikkat çekmektedir. Bu artışta Lübnan ve Gazze Saldırıları nın ve Davos ta yaşanan Peres-Erdoğan Krizi nin önemli bir etkisinin olduğu söylenebilir. 5
Fransa'nınTürkiye'yi en çok tehdit eden ülke olduğunu düşünenlerin yıllara göre değişimi 14.00% 12.00% 1 8.00% 6.00% 4.00% 2.00% 11.40% 12.09% 2.50% Ekim 2004 Aralık 2005 Ağustos 2009 Fransa da en çok tehdit algılanan ülkeler arasına girdi ve son 2 anket boyunca 3. sıradaki yerini koruyor. Fransa nın seyrindeki en önemli etkenler ise Ermeni tasarıları ve Başkan Sarkozy nin AB de izlediği Türkiye karşıtı tutum olarak sayılabilir. 6
Soru 2: TÜRKİYE NİN DOSTU OLDUĞUNU DÜŞÜNDÜĞÜNÜZ ÜLKEYİ YAZINIZ? ÜLKELER 4. ANKET 3. ANKET 2. ANKET AĞUSTOS 2009 Aralık 2005 Ekim 2004 4. Anket 3. Anket Değişimi 1. Azerbaycan (1) 23.64% 17.80% 22.00% 5.84% 2. Bosna-Hersek (5) 10.18% 5.30% 7.20% 4.88% 3. Türkmenistan (3) 8.56% 3.40% 6.10% 5.16% 4. ABD (12) 8.54% 8.20% 9.00% 0.34% 5. Pakistan (2) 8.00% 13.80% 3.00% -5.80% 6. Suriye (13) 6.36% 3.20% 3.16% 7. Kazakistan (6) 5.91% 5.20% 5.90% 0.71% 8. KKTC (11) 5.82% 3.60% 2.22% 9. Japonya (4) 5.64% 7.00% 8.30% -1.36% 10. Kırgızistan (10) 4.55% 4.10% 3.40% 0.45% 11. Özbekistan (9) 3.73% 4.20% 6.80% -0.47% 12. Güney Kore (8) 3.09% 4.40% 6.00% -1.31% 13. İtalya (14) 2.00% 2.00% 0.50% 14. Almanya (7) 0.64% 4.80% 8.20% -4.16% Diğer 3.36% 13.00% 14.87% -9.64% 2. soru dost algılamasını ölçmek üzere soruldu ve burada da önceki anketlerle kıyaslandığında çok çarpıcı sonuçlara ulaşıldı. Azerbaycan Türkiye nin dostu sıralamasında 1. Sıradaki yerini % 23.64 oranla korudu. 2005 anketine göre Azerbaycan ı dost görenlerin 5.84 puanlık bir artış göstermesi kayda değer bir sonuçtur. 2009 anketinde en dikkat çekici sonuç ise daha önce listede 12. sırada yer bulabilen ABD nin bu kez diğer ülkelerin oranlarındaki değişimin de etkisiyle 4. sırada kendisine yer bulabilmesidir. ABD yi Türkiye için dost algılayanların oranı 2005 anketine göre 3 katına yakın bir artış göstermiştir. Bu da yine önemli oranda Obama döneminde yakınlaşan ilişkilere bağlanabilir. 7
Bunun dışında yer değişmeleri olmakla birlikte Türk halkının daha çok Türk cumhuriyetlerini, Bosna yı ve Pakistan ı dost ülkeler olarak tanımladığı görülmektedir. 2. soruda en çok dikkat çeken bir diğer ülke ise Almanya olarak karşımıza çıkıyor. Almanya yı dost olarak görenlerin oranında radikal bir düşüş var. Almanya ya dost gözüyle bakanların oranı % 1 i dahi bulmuyor. Bu da ilişkilerin seyri açısından dikkat çekici bir sonuçtur. 25.00% Türkiye'nin dostu olduğunu düşündüğünüz ülkeyi yazınız. 23.64% 2 15.00% 1 5.00% 10.18% 8.55% 8.55% 8.00% 6.36% 5.91% 5.82% 5.64% 4.55% 3.73% 3.09% 2.00% 0.64% 3.36% Almanya'nın Türkiye'nin dostu olduğunu düşünenlerin yıllara göre değişimi 1 8.20% 8.00% 6.00% 4.80% 4.00% 2.00% 0.64% Ekim 2004 Aralık 2005 Ağustos 2009 8
Almanya nın Türkiye deki algılanma şekli Angela Merkel döneminde radikal bir şekilde olumsuz yönde ilerliyor.. Almanya ve Türkiye gibi ekonomik, sosyal ve siyasal ilişkileri oldukça yoğun olan iki ülke arasındaki dostluk algılama değerinin % 1 in dahi altına düşmesi iki ülke ilişkileri açısından oldukça düşündürücüdür. Almanya da bizzat çalışmış, ya da bir yakını olan milyonlarca Türk olduğu düşünüldüğünde Almanya yı Türkiye nin dostu sayan kişilerin oranındaki düşüş şaşırtıcı ve endişe vercidir. 48.00% 46.00% Türk Cumhuriyetleri'nin Türkiye'nin dostu olduğunu düşünenlerin yıllara göre değişimi 47.10% 46.36% 44.00% 42.00% 4 39.40% 38.00% 36.00% 34.00% Ekim 2004 Aralık 2005 Ağustos 2009 * Türk Cumhuriyetleri: Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan 9
SORU 3: TÜRKİYE BÜYÜK BİR SORUNLA SORUNLA (SAVAŞ, İÇ ÇATIŞMA, DOĞAL AFET VS.) KARŞILAŞSA EN ÇOK HANGİ ÜLKE YARDIM EDER? ÜLKELER 4. ANKET 3. ANKET 2. ANKET Ağustos 2009 Aralık 2005 Ekim 2004 4. Anket 3. Anket Değişimi 1. ABD (1) 25.45% 22.00% 27.50% 3.45% 2. Azerbaycan (3) 10.91% 8.80% 6.10% 2.11% 3. Japonya (5) 8.64% 8.00% 10.40% 0.64% 4. Türk Cumhuriyetleri (6) 7.45% 4.80% 2.65% 5. Pakistan (2) 7.27% 15.00% -7.73% 6. İslam Ülkeleri (7) 7.27% 3.80% 3.47% 7. Almanya (4) 6.82% 8.00% 15.10% -1.18% 8. İran (9) 5.09% 3.40% 1.69% 9. Yunanistan (10) 3.64% 3.00% 7.20% 0.64% 10. İtalya (11) 3.27% 2.80% 3.15% 0.47% 11. İngiltere (8) 3.18% 3.40% 6.00% -0.22% 12. Suriye (13) 2.27% 2.00% 0.27% 13. Türkmenistan (16) 1.27% 1.20% 2.10% 0.07% 14. Fransa (18) 1.09% 0.40% 3.20% 0.69% 15. Rusya (12) 1.09% 2.40% 2.00% -1.31% 16. İsrail (15) 1.00% 1.40% 3.20% -0.40% 17. Güney Kore (14) 0.82% 1.60% 2.50% -0.78% 18. Hindistan (17) 1.00% -1.00% Diğer 3.45% 7.00% 12.00% -3.55% 3. soru daha önceki anketlerde de uygulandığı üzere bir tür beklenti indeksi kurmayı hedefliyor. Buna göre Türk halkının büyük bir sorunla karşılaştığında kimden yardım beklediği ölçülmeye çalışılıyor. Bu sorunun yanıtları ile dost algılaması arasında benzerlikler olmakla birlikte bazı önemli farklar da oluşuyor. Bunun temel nedeni ise anket uzamanlarınca dost görülen ülkelerin bazılarının yardım yapamayacak zayıflıkta olması şeklinde yorumlanıyor. 10
2009 anketinde ABD den beklenti yine yüksek seviyelerde. Bunun yanında bu ankette Azerbaycan ın da yardım alınabilecek bir ülke olarak görülmesi önemli sayılmalıdır. 3 25.00% 2 15.00% 1 5.00% Türkiye büyük bir sorunla (savaş, iç çatışma, doğal afet vs.) karşılaşsa en çok hangi ülke yardım eder? 25.45% 10.91% 8.64% 7.45% ABD Azerbaycan Japonya Türk Cumhuriyetleri 7.27% 7.27% 6.82% 5.09% 3.64% 3.27% 3.18% 2.27% 1.27% 1.09% 1.09% 1.00% 0.82% İslam Ülkeleri Pakistan Almanya İran Yunanistan İtalya İngiltere Suriye Türkmenistan Fransa Rusya İsrail Güney Kore Hindistan Diğer 3.45% 11
SORU 4: TÜRKİYE NİN GELECEĞİ AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİNDEDİR? SEÇENEKLER 4. ANKET 3. ANKET 2. ANKET Ağustos 2009 Aralık 2005 Ekim 2004 4. Anket 3. Anket Değişimi 1. Avrupa Birliği (1) 56.36% 55.00% 61.06% 1.36% 2. Türk Dünyası (2) 23.64% 21.00% 18.10% 2.64% 3. İslam Dünyası (3) 1 11.00% 6.80% -1.00% 4. Avrasya Birliği (4) 5. ABD (5) 7.27% 9.00% 11.40% -1.73% 2.73% 4.00% 2.10% -1.27% 4. soruda Türkiye nin Geleceği Aşağıdakilerden Hangisindedir sorusu yöneltildi. Yanıtlara bakıldığında Avrupa Birliği (AB) seçeneğinin hala diğerlerinin açık ara önünde olduğu görülüyor. 2005 e göre bir kıpırdama olmakla birlikte Türkiye nin geleceğini ABD de görenlerin oranı hala % 56.36 düzeyinde. Hatırlanacağı üzere Türkiye nin geleceğini AB de görenlerin oranı Ekim 2004 de % 61.04 e kadar yükselmişti. Ancak bu yanıtlara bakılarak AB seçeneği dışındaki seçenekleri işaretleyen tüm katılımıların Türkiye nin AB üyeliğine hayır dediği sonucu çıkarılmamalıdır. Çünkü soru böyle bir çıkarıma izin vermeyecek türdendir. Türkiye'nin geleceği aşağıdakilerden hangisindedir? 6 56.36% 5 4 3 23.64% 2 1 1 7.27% 2.73% Avrupa Birliği Türk Dünyası İslam Dünyası Avrasya Birliği ABD 12
Türkiye'nin geleceğinin Avrupa Birliği'nde olduğunu düşünenlerin yıllara göre değişimi 10 8 6 4 2 61.06% 55.00% 56.36% Ekim 2004 Aralık 2005 Ağustos 2009 13
SORU 5: TÜRKİYE Yİ PARÇALAMAK İÇİN ÇOK SAYIDA DEVLETİN PLANLAR YAPTIĞINI DÜŞÜNÜYOR MUSUNUZ? Seçenekler 4. ANKET 3. ANKET 2. ANKET Ağustos 2009 Aralık 2005 Ekim 2004 4. Anket 3. Anket Değişimi 1. Evet (1) 54.55% 72.00% 64.00% -17.45% 2. Hayır (2) 36.27% 19.00% 22.00% 17.27% 3. Fikrim Yok (3) 9.18% 9.00% 16.00% 0.18% 5. soru Türk toplumunun kendisine özgüvenini ölçme maksadıyla soruldu ve burada Türkiye yi Parçalamak İçin Çok Sayıda Devletin Planlar Yaptığını Düşünüyor musunuz? sorusu yöneltildi. Önceki yıllar ile kıyaslandığında 2009 anketinde Türkiye yi parçalamayı düşünen devletlerin olduğu düşüncesinde olanların oranında radikal bir düşüş gözlendi. Bu soruya evet yanıtını verenlerin oranı Ekim 2004 de % 64, Aralık 2005 de % 72 iken Ağustos 2009 da % 54.55 olmuştur. Ancak bu oranın da sağlıklı bir devlet ve toplum için hala çok yüksek olduğu kabul edilmelidir. Eğer bir toplumun yarıdan fazlası diğer deletlerin kendi devletini parçalamaya çalıştığını düşünüyorsa orada ciddi bir özgüven eksikliğinden ya da o ülkenin dünyanın geri kalanı ile ilişkilerinde ciddi sorunlar yaşadığından bahsedilebilir. Türkiye'yi parçalamak için çok sayıda devletin planlar yaptığını düşünüyor musunuz? 6 5 4 3 2 1 54.55% 36.27% 9.18% Evet Hayır Fikrim Yok 14
SORU 6: DÜNYA BARIŞINI EN ÇOK HANGİ ÜLKE/SORUN TEHDİT EDİYOR? ÜLKELER 4. ANKET 3. ANKET 2. ANKET Ağustos 2009 Aralık 2005 Ekim 2004 4. Anket 3. Anket Değişimi 1. ABD (1) 32.73% 44.60% 42.50% -11.87% 2. İsrail (2) 23.64% 20.20% 24.30% 3.44% 3. Rusya (5) 11.64% 3.40% 3.50% 8.24% 4. Fransa (4) 9.55% 8.40% 6.00% 1.15% 5. Afganistan Sorunu (-) 7.27% 7.27% 6. İngiltere (3) 5.64% 13.00% 12.90% -7.36% 7. Irak (8) 2.91% 1.80% 1.50% 1.11% 8. Yunanistan (7) 2.27% 1.80% 2.10% 0.47% 9. Çin (6) 1.82% 2.00% 0.50% -0.18% 10. Filistin Sorunu (-) 1.82% 0.80% 1.30% 1.02% 11. Kuzey Kore (-) 0.45% 0.45% Diğer 0.27% 4.00% 5.40% -3.73% 6. soruda Türk halkının dış dünyaya bakış açısı ölçülmeye çalışılmış ve Dünya Barışını En Çok Hangi Ülke/Sorun Tehdit Ediyor sorusu yöneltilmiştir. Dünya barışını tedit ettiği düşünülen ülkeler listesinde ABD ve İsrail yine ilk iki sırayı almıştır. Ancak listede ABD nin ciddi bir düşüş kaydettiği görülmektedir. 2005 yılında halkın % 44.60 ı ABD yi dünya barışını tehdit eden ülke olarak görürken bu oran 2009 yılında 11.87 puan gerileyerek % 32.73 e kadar gerilemiştir. Buna karşın İsrail in barışı tehdit ettiğini düşünenlerin oranı 3.44 puan artmıştır. Listede ABD ve İsrail in başı çekmesi Türkiye ye özgü bir eğilim değildir. Buna benzer diğer ülkelerde yapılan anketlerde de benzeri sonuçların alındığını hatırlatmak gerekir. 2009 anketinde en çarpıcı değişimlerden biri de Rusya nın dünya barışını tehdit eden ülkeler arasında 3. Sıraya yükselmiş olmasıdır. Bunda Rusya ile yaşanan sorunlar kadar Gürcistan Savaşı nın da önemli bir payının olduğu söylenebilir. 15
35.00% 3 25.00% 2 15.00% 1 5.00% Dünya barışını en çok hangi ülke/sorun tehdit ediyor? 32.73% 23.64% 11.64% 9.55% 7.27% 5.64% 2.91% 2.27% 1.82% 1.82% 0.45% 0.27% Dünya barışını en çok ABD'nin tehdit ettiğini düşünenlerin yıllara göre değişimi 45.00% 4 35.00% 3 25.00% 2 15.00% 1 5.00% Ekim 2004 Aralık 2005 Ağustos 2009 16
SORU 7: TÜRK DIŞ POLİTİKASINI BAŞARILI BULUYOR MUSUNUZ? Seçenekler 4. ANKET 3. ANKET 2. ANKET Ağustos 2009 Aralık 2005 Ekim 2004 4. Anket 3. Anket Değişimi 1. Evet (2) 49.09% 42.00% 44.22% 7.09% 2. Hayır (1) 27.27% 52.00% 51.00% -24.73% 3. Orta (-) 2 2 4. Fikrim Yok (3) 3.64% 6.00% 4.78% -2.36% 7. soruda anket Türk Dış Politikası na halkın bakışını bulmaya çalışıyor. Buna göre Türk Dış Politikası nı başarılı bulanların oranında son dönemde önemli bir artış gözlenebiliyor. Bu yılki ankete geçen anketlerden farklı olarak bir de Orta şıkkı eklendi. Böylece kişilerin sadece evet veya hayır demek zorunda kalması engellenmiş oldu. Önceki anketle kıyaslandığında Türk Dış Politikası nı başarısız bulanların oranındaki radikal düşüş ankete eklenen yeni şıkka da bağlanabilir. Buradan hareketle geçmişte Türk Dış Politikası nın başarısız bulanların kaydadeğer bir kısmının aslında politikaları orta olarak değerlendirdiği de tahmin edilebilir. Türk Dış Politikasını başarılı buluyor musunuz? 5 49.09% 4 3 2 1 27.27% 2 3.64% Evet Hayır Orta Fikrim Yok 17
SORU 8: SİZCE TDP NIN ÖNCELİĞİ AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ OLMALIDIR? Seçenekler 4. ANKET Ağustos 2009 1. Terör saldırılarının önlenmesi 13.64% 2. Türkiye'nin ekonomik çıkarlarının korunması 12.73% 3. Yabancı ordu saldırılarına karşı önlem alınması 1 4. Diğer ülkelerde Türk yatırımlarının/iştiraklerinin arttırılması, güçlendirilmesi ve korunması 8.64% 5. Diğer Türk/Türki devletlerin korunması 8.18% 6. Türkiye'nin bölgesinde en güçlü askeri güç olması 8.18% 7. Türkiye diasporasının diğer ülkelerdeki haklarının korunması 6.36% 8. Türkiye'nin laik yapısına saldırıların engellenmesi 5.45% 9. Dış ticaret açığının kapatılması için çalışması 5.45% 10. Dışarıda insan hakları ve demokrasinin yayılması/güçlendirilmesi 4.55% 11. Mazlum ülkelere yardım edilmesi 4.55% 12. Diğer ülkelerdeki her türlü Türk kökenli azınlıkların korunması 4.55% 13. Batı hegemonyası/emperyalizm ile mücadele edilmesi 2.73% 14. Müslüman ülkelerin kollanması 2.55% 15. Ermeni iddiaları ile mücadele edilmesi 1.82% 16. Çevre sorunları 0.64% 8. soru ilk defa 2009 yılı anketinde soruldu ve Türk halkının Türk Dış Politikası ndan beklentileri bulunmaya çalışıldı. Bu sorunun sonuçlarına göre Türk halkı en çok Türkiye nin güvenliği ve ekonomik çıkarlarını önemsiyor. Buna karşın Çevre Sorunları şıkkı % 0.64 oranıyla en son sırada çıktı. 18
14.00% 13.64% Sizce TDP'nin önceliği aşağıdakilerden hangisi olmalıdır? 12.73% 12.00% 1 8.00% 6.00% 4.00% 2.00% 1 8.64% 8.18% 8.18% 6.36% 5.45% 5.45% 4.55% 4.55% 4.55% 2.73% 2.55% 1.82% 0.64% 19
SORU 9: SİZCE TÜRKİYE NİN ULUSLARARASI ALANDAKİ KİMLİĞİ TEK KELİMEDE NASIL ADLANDIRILABİLİR? Seçenekler 4. ANKET Ağustos 2009 1. Türk 72.73% 2. Avrupalı devlet 13.64% 3. Müslüman 6.55% 4. Ortadoğulu 5.27% 5. Diğer 1.82% 9. soruda Türk halkının Türkiye yi dışarıda nasıl gördükleri anlaşılmaya çalışıldı ve Sizce Türkiye nin Uluslararası Alandaki Kimliği Tek Kelimede Nasıl Adlandırılabilir sorusu yöneltildi. Elbette bu soruda birden fazla şıkkı işaretlemek isteyenler de oldu. Ancak soru bu tür bir yanıtlamaya izin vermedi ve bu kavramlar içinde en çok öne çıkanı bulmaya çalıştı. Yanıtlara bakıldığında bir kimlik krizinden çok, kimlik konusunda netliğin olduğu görüldü. Buna göre Türk seçeneği ezici bir ağırlıkla ön plana çıktı. Elbette bu sonuçlar bir kavramın diğeri ile çeliştiğini göstermiyor ve belki de şıklardan birini işaretleyen bazı kişiler birden fazla şıkkı işaretleme olanağı olsaydı daha farklı sonuçlar da çıkabilirdi. Aynı şekilde Türk şıkkını işaretleyen bazı katılımcıların diğer şıkların bir kısmının veya hepsinin Türk şıkkınca karşılandığını da düşündüğü görüldü. 20
Sizce Türkiye'nin uluslararası alandaki kimliği tek kelimede nasıl adlandırılabilir? 8 72.73% 7 6 5 4 3 2 13.64% 1 6.55% 5.27% 1.82% Türk Avrupalı devlet Müslüman Ortadoğulu Diğer 21
SORU 10: TÜRKİYE NİN AB YE GİREMEMESİNİN TEMEL NEDENİ SİZCE NEDİR? Seçenekler 4. ANKET Ağustos 2009 1. Dini ve kültürel farklar ve Türkiye'ye karşı tarihi önyargılar 56.36% 2. Demokratikleşme sorunları 15.45% 3. Ekonomik farklar 10.91% 4. Nüfus 7.27% 5. Yunanistan ve Rum Kesimi unsuru 5.45% 6. Ermeni Sorunu 4.55% Tıpkı 8. ve 9. Sorular gibi 10. Soru da 2009 anketinde ilk defa uygulandı ve ankete yanıt verenlerin Türkiye nin AB ye girememesinin temel nedenini belirtmeleri istendi. Bu soruda dini ve kültürel farkları ve Türkiye ye karşı ön yargıları en temel neden olarak görenlerin oranının % 56.36 gibi çok net bir rakamla birinci çıkması dikkat çekicidir. Bu şıkkı demokratikleşme sorunları ve ekonomik farklar takip etmektedir. Türkiye'nin AB'ye girememesinin temel nedeni nedir? 6 5 4 3 2 1 56.36% 15.45% 10.91% 7.27% 5.45% 4.55% 22
USAK (Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu) 2004 yılında Ankara da kurulmuştur. Türkiye nin önde gelen think tankı dır (düşünce-araştırma merkezi). Çalışmalarını siyaset bilimi, uluslararası ilişkiler, toplumsal sorunlar, iç ve dış güvenlik, ekonomi ve hukuk alanlarında çok sayıda araştırmacı ve uzmanı ile sürdürmektedir. USAK bilimsel kitap yayınları, bilimsel dergileri ve internet yayınlarının yanısıra düzenli olarak raporlar, bilgilendirme dosyaları, ülke profilleri ve anketler de yayınlamaktadır. USAK sadece kendi sahasına giren alanlarda sınırlı sayıda anket düzenlemektedir. Kamuoyu ile paylaşılan USAK anketleri herhangi bir kişi veya kurum için yapılmamakta, sadece USAK için yapılmaktadır. Anketler profesyonel kurallara riayet edilerek uzman kişilerce yapılmakta ve USAK uzmanlarınca değerlendirilmektedir. Elinizdeki versiyon anketin sadece özetidir ve teknik detayları içermemektedir. Anketi bilgisayar ortamında temin etmek için lütfen e-posta ile talepte bulununuz. Elinizdeki anket USAK ve USİDER in işbirliğinde gerçekleştirilmiştir. USAK ve faaliyetleri konusunda daha fazla bilgi için: http://ww.usak.org.tr, http://www.usakgundem.com, http://www.turkishweekly.net USAK Süslü Sokak, No. 2, Mebusevleri, Tandoğan, ANKARA Tel: 0312 212 28 86-87 Faks: 0312 212 25 84 23